Vrouwen in overall en laarzen heroveren haar woning In grauw-beslibde tuintjes bloeien sneeuwklokjes en crocussen Ned, bijna Antillen brachten 3 millioen bijeen Herstel buitendijken op Goeree kost ruim 50 millioen NIEUWE HAAGSCHE COURANT DONDERDAG 5 MAART 1953 HOEKSCHE WAARD HERSTELT ZICH (Van een onzer verslaggevers) DE VOORJAARSZON praalt feestelijk boven de Hoeksche Waard, die worstelt naar herstel. Over afgebrokkelde dijken, waar links en rechts zakken zand de verzakkende, mulle rijweg steunen, zwoegt onze wagen, nu eens in rulle sporen van zandauto's en tankwagens, dan over rinkelende rijplaten, soms over een behouden stuk macadam. Aan de ene zijd? van de dijk een onafzienbare watervlakte, waaruit ginds een gehavende dijk op rijst met een dreigende bres gemarkeerd tegen de blauwe hemel. Het puin van een dijkwoning: ver weerd, ingezakt pannendak naast een roestig fornuis, te zwaar om weg 'te drijven; brokken muur, wat hout, ovei'blijfselen van een schuurtje. Een gespaarde boe renwoning met dichte luiken, tot halverwege de voor deur in het water. Maar aan de andere kant een drooggevallen polder, ^»arop de boer sjokt achter de ploeg, getrokken door ^^are paarden. Dijkhuisjes op aangevreten funda menten, maar met de ramen open en beddegoed dro gend op verdorde hagen. Wat kletsnat huisraad in de lentezon, wrakke stoel poten gestut door dikke stenen, een oranjekleurig gordijntje wapperend uit een bovenraam. Nood naast herstel "TVE MENSEN heroveren hun be-( -L' zit: de boer zijn land en de huisvrouw haar woning! Het binnenrijden van Goudswaard, dat zwaar getroffen dorpje, is zo verrassend, dat men neiging krijgt zich de ogen uit te wrijven. In de hooggelegen Dorpsstraat klettert het normale dagelijkse leven. De melk boer wringt zijn bakfiets langs een geparkeerde grossierswagen, die uit laadt bij de kruidenier, twee vrou wen houden een buurpraatje, opa- tjes drentelen op de smalle trottoirs, een stevige meid gooit zingend water Met emmers vol water wordt het slik uit huis weggespoeld. Wonderbaarlijk gemoedigd en opge- ekt zijn deze mensen. Geen getreur over wat verloren en beschadigd is, maar: aangepakt! De gedachte aan de schoon maak, het herstel, het heroveren van het oude leven, doel de mensen goed, dat is zeer wel merkbaar. „En üw huis?" vraag ik aan de vrouw, die hier nu geëvacueerd is en duchtig boent op de kale slaapkamervloer., „Gaat u zelf maar eens zien, mijn man zal 't u wel wijzenKijk dóar is het, ziet u welDie ramén met gele en groene verf Wy kijken uit over het watervlak, waarin geen straat of tuin is te zien. Waar een man in een roeibootje vaart en een vrachtauto met wielen en al „onder" staat. Ik krijg een paar laarzen, er zijn er tegen de ruiten en aan de overkantgenoeg. Iedereen loopt hier op laarzen, schrapt een bezem de stoeprand h^d ze wel: ,,'tIs hier dikwijls mod schoon. water, maar zijn kromme pijpje brandt lekker en zijn zijden pet staat netjes recht. Uit een kelderraam, net boven het water, komt een plons water: men ziet telkens handen en emmer verschijnen: iemand schept zijn kelder leeg. Maar ginds staat een schilder, in witte overall en op' lieslaarzen, de benen in 't water verdwenen, ruiten te zetten in een raam, waarachter het water nog in de kamer golft. Over de vensterbank klimmen wij het Een auto rijdt binnen een minuut zo'n Dorpsstraat uit. Je merkt niet, dat die straat afloopten het is daarom nauwelijks tweehonderd meter verder, dat ineens alle leven schijnt op te houden. Want hier be gint het water. Hier is geen weg, geen stoep, geen voortuintje meer. Hier is een watervlakte met stille huisjes aaneengerijd. Puin is aangrijpend, as deernis wekkend, maar water is troosteloos, beklemmend van doodsheid. Zo klein en grauw lijken de huisjes, als men ze uit de verte nadert, zo volkomen verlaten en vergeten. De wagen kan niet verder het water in; wij stappen liever uit en klimmen over Snalle plankjes naar een woning die wat: oger op de berm ligt en juist is droog gevallen, Met mijn modderbenen mag ik gerust binnenkomen: „hier valt toch niet, veel te bederven", zegt de huisvrouw gulhar tig. Ze is welgemoed en zet zich gaarne tot een praatje. „Wij zijn er goed afgekomen, 't water heeft hier maar 20 centimeter hoog ge staan en nu is alles al droog!" Zó opgewekt vertelt ze haar verhaal, dat men neiging krijgt te denken: „Dit is dus niet veel bijzonders geweest". Maar 'kijk dan eens rond! Meer dan veertien dagen zijn de bewoners van dit huis geëvacueerd geweest. O, niet het dorp uit! De Goudswaarders hebben el kaar geholpen, die op de Molendijk wo nen. hoger het dorp in, hebben de ge- vluchten opgenomen. Maar meer dan veertien dagen lang heeft, hier het water gevreten aan matten en zeilen, aan stoel- en tafelpoten, aan verf en behang, heeft in de keukenkastjes gestaan en gjjj^^ne schoenen onder het bed... ach, kijk eens bij u zelf thuis rond en zie, JPPoeveel er dicht bij de grond staat! Nu zijn de vloeren kaal en opgeboend. Een half vergane mat droogt toy de kachel, die niet eens zo erg is geroest, enhet hele huishouden staat op zijn kop. Alles tegelijk overhoop! Alweer evacué's MAAR deze mensen hebben alweer eva- cué's in. huis uit huizen waar het water nog een halve meter en hoger staat. „En als zy nou weer weg zyn, we flink aan de schoonmaak, dan zijn we meteen vroeg van het jaar!" derig met. hoog water!" Het Rode Kruis heeft de ontbrekende aangevuld. Het water in Dan gaan we het water in. Mijn gast heer zo rustig alsof hy over zijn land- stapt, ik een beetje weifelend, wat on zeker. Waarom zal ik mij groter houden, dan ik ben? My grijpt de eilende van deze verdronken huizen bij de keel zij zijn er al aan gewend Onze laarzen zuigen in de modder, maar het water, dat tot kniehoogte op de bestrating staat., is verwonderlijk helder en als wij het in beweging brengen glin stert de zon in de kleine golfjes. Tussen onze voeten door schieten stekeltjes: een dode tor drijft op zijn schild langs onze •knieën. Mijn begeleider heb ik hard nodig, want hij kent de onder het water ver borgen weg. Hij weet precies, waar een gat in het wegdek zit en het losgekomen zand diep is weggespoeld. Slap je onver wachts in zo'n gal. dan maak je onher roepelijk een tuimeling in het water. Nu tekent zich de straat wel voor ons af, omdat de huizen in rechte lijn staan en tuinafscheidingen grotendeels uit het water steken. Hier en daar is een hek ontwricht, een haag dood. Gestikte hees ters heffen aan dorre takken geelbruine bladfranje omhoog. De straat krijgt opeens aspect: men ziet nu pas duidelijk, hoe ongelijk van hoogte de huizen eigenlijk aan zo'n dorps- eg zijn gebouwd. Sommige zyn al droog gevallen. d.w.z. buiten staat het water nog 30, 40 cm tegen de muren op, maar binnen zijn de vloeren juist boven het water uit. In andere staat het water nog tot even onder de vensterbanken in de kamers. Hoe vreemd MIJN BEGELEIDER praat en kuiert op zijn dooie gemak. ..'t Water zakt nou toch mooi, hè? Wel drie of vier centimeter per dag! Past u op, hier komt een gatja, wat meer naar links... gisteren hebben we nog een vrouw viit dat gat moeten trekken. Ze zat helemaal Klem De meest vreemde gewaarwordingen stormen op mij af. Een boer, handen in de zakken, sigaret in de mond, wandelt ons rustig door het water tegemoet. „Móge!" zeggen wy elle drie. Dan rin kelt een bel. Achter ons komt een oude manaangefietst! De wielen van zijn vehikel verdwijnen bijna geheel in het Het bedorven huisraad gaat eerst naar buiten. Later, als het water er uit is wegge zakt, komt het grote moment. Dan kan de schoonmaak beginnen en dat brengt weldoende ontspanning. „Als je de boel maar eerst kan aanpalfken", zeggen ze. Met schep en bezem gaat dan het slik naar buiten. Alle huisraad eveneens: naar buiten. Daarom hebben die gitede voorjaarsda gen zo best geholpen. Wat aan huisraad nog heel is, gaat in emmers en teilen voor zover die niet kapotgeroest zijn. Heel dikwijls is het kleine meubilair on herstelbaar en ligt het,als wrakhout op hopen tussen verscheurd zeil en verrotte matten: goed voor de opruimingsdienst. Kleding, gordijnen en kleedjes worden gespoeld in het oversïromingswater in sloot, haven of vliet, daarna pas kan het, als er drinkwater is. gewassen worden. Bovenkleding is meestal bedoiven, van het linnengoed valt vaak nog iets te red den. Waterplenzen Dan komt het waterplenzen. Het wordt gewoon van buiten geschept of uit de kelders, die nog niet zijn leeggepompt. Bij emmers vol gaat het.de gronden over: de bezem doet de rest van het werk. Het water zakt wel weer weg door de vloe ren. Als het slib er maa^ uit is Daarna kan dan de eigenlijke schoon maak beginnen en het drogen. Drink water met lysol om te reinigen en dan zo gauw mogelijk de kachel aan. Late: pas kan gedacht worden aan vernieuwing van het behang. En dan hoopt men 0ok op nieuw meubilair. En vooral bedden. Want de gedroogde bedden blijken toch niet meer bruikbaar te zijn, de vulling gaat meestal ontbinden,. „Ik had .van die stoelen met balpoten, moet u es ky'ken, daar zyn die ronde stukken van afgevallenzou dat niet te lijmen zijn?" We maken een vreemd buurpraatje: de vrouw op haar laarzen in de natte kamer, ik, diep in het water, aan de ven sterbank. Met ónze vingers vegen we de gryze aanslag van het gepolitoerde hout. ,.'t Heeft nog niet eens zo erg veel ge leden, ziet u wel Telkens weer opnieuw treft men het optimisme, de hoopvolle aanvaarding, die deze getroffen mensen bezielt, Het her overen van de woning schijnt grote moed te schenken en deze geesl. onder de men sen paart zich verwonderlijk aan de tóch komende lentefleur. Rampenfonds 70,7 millioen Als het binnen maar droog is kan de schoonmaak beginnen. Zes gemeenten adopteren het zwaar getroffen Rilland Bath Tot Woensdagavond was bij het Na tionaal Rampenfonds in totaal 70.7 mil lioen gulden binnengekomen, hetgeen sinds Dinsdagavond een stijging betekent van ongeveer 700.000. Hoezeer de Nederlandse Antillen zich met het moederland verbonden voelen is weer ondubbelzinnig tot uiting gekomen in het grootse resultaat van de inzame lingsacties, dié in een maand tijds 3 miüioen gulden ten bate van het Ram penfonds opleverden. Dat is bijna 17 per persoon van de plm. 180.000 zielen tellende bevolking". Aanvankelijk had het comité-overstro mingsramp Nederland 1953 op Curasao besloten zich te beperken tot het inzame len van geld. Toen echter het Rode Kruis Den Haag een telegram zond met het verzoek lakens, dekens, rubberhand schoenen en laarzen te zenden, besloot men een beroep op de bevolking te doen. ids diezelfde avond was de stroom van goederen zo groot, dat de firma, die de verzending moest regelen, verpak kingsmateriaal tekort kwam. En zo stuurden de Antillen ook nog 43.092 kg goederen naar Nederland. Zes gemeenten, Zaandam, Echteld, Valkenburg, Houthem, Alten en Doode- waard, hebben het zwaar getroffen Ril land Bath geadopteerd. De bemanning van de Amerikaanse torpedoboot jager Eversole, die in de Koreaanse wateren dienst doet, heeft 900 aan het Rampenfonds overgemaakt, e Londense voorstad Bermondsey zal speciale boodschap van medeleven zenden aan Koningin Juliana. De Utrechtse firma C. J. Begeer heeft in de beeldhouwer Maarten Pauw op- openstaande raam van dat huisje met de ;ele en groene verf binnen. We komen uit het water in het water. Er hangt een doodse, beklemmende stilte in de woning, waarvan alle binnendeuren openstaan en waar het water nog altijd vrij spel heeft. Grauw en stinkend is dat waiter, er dryven appeltjes en uien op rond. Het staat, tot boven de rand van de bedstee, waaruit men de bedden al heeft weggehaald om ze elders te drogen, het staat tegen de tafel, waarop men de ge heel ontzette linnenkast met kromgetrok ken deuren, heeft gelegd. Het staat in de kachel, tot de stoelzittingen, tegen de poten van de keukentafel waarop een groot aantal planten is bijeengezet. Een vuile sloot in de kamer Contrast Maar wanneer men hoger kijkt, is daar weer dat verbijsterende: het heel gewone aspect van zo'n kamer, die de Zaterdagse schoonmaakbeurt juist achter de rug had, toen het water kwam. Daar steken de kranten in de hanger, daar toeft: een door het water beweeglijk zonnevlekje over de gekleurde, ouder wetse prent, netjes in glanzend zwarte lijst: de brede en de smalle weg. Daar hangen de hoge gordijntjes hagelwit voor de ramen en in de fikse kelderkast' rijzen boven het vieze water de kraakheldere planken met glimmend serviesgoed nette kastrandjes. Het wonderlijke contrast wordt nog verhoogd doordat er in al die weken hier geen stofje is gevallen. Er is geen stof. Dat wat het water niet heeft kunnen bereiken is Zaterdags-helder. Een vrouw zingt TN EEN andere woning zingt een jonge ■*- vrouw. Zy plenst emmers vol water uit dè kelder over de houten vloer van haar voorkamer. Zij is nog maar pas getrouwd en het nieuwe balatum uit de mooie kamer, geel met rose motieven, is deer lijk geruïneerd. Zij heeft het naar bulten gesleept en in stukken en brokken over de vrachtauto van haar man gehangen. Eerst moet nu het slik, dat vettige, geelgrijze, er uit, Want zó is het onge schreven protocol van alle huisvrouwen die haar woning willen heroveren: in een bootje, en zo mogelijk op hoge laar zen, gaan zij eerst „vissen" in het water in haar huis. Kleding en alles, wat rond drijft. Dan proberen zy de meubels zo veel mogelijk op elkaar te stapelen en het huls te luchten. Waar het water in de kamer staat en de appels ronddrijven. Illlllllllllllllllllllllllll Want in de beslikte tuintjes in de Hoeksche Waard hebben sneeuwklokjes en crocussen de overstroming en 't zoute water getrotseerd, zy zyn op droogge vallen plekken de grond uitgebroken en staan te bloeien... Een aanblik om nooit te vergeten! Lege huizen "TTAN GOUDSWAARD dan naar Stryen en ook hier hetzelfde beeld. Herove ring... schoonmaak! Ach, hoe leeg zyn de woningen, wanneer dan die schoonmaak achter de rug is en er in zo'n kamer een kachel, een tafel met wrakke poten en een verwrongen dressoir op de planken vloer staat! Heftig schokken de pompjes om de kel ders aan het Spui leeg te zuigen... over de straat vloeit het water de riolen en de haven in. Jongetjes flodderen lekker met hun handen in dat nat, maken damme tjes van zand in de goten, spelen strominkje" Maar de Stryenaren zien vooruit. In het gemeentehuis verdringen zy zich om schadeformulierenzy moeten hun 50 procent voorlopige uitkering hebben! Die schoon gemaakte huizen zijn immers zonder stoel of bed niet te bewonen! Zo staan ze getroost te wachten en er vallen maar woorden over de meubelen v schade. Men deelt elkanders lot en heeft geen behoefte, op te stuffen over wat erloren ging. Men spreekt met elkaar over andere dingen. Drie vrouwen, de armen over elkaar, wachten bij h6t „schadeloket", ze steken de hoofden by- een. Een vierde komt binnen. „Zo mensen wat kan je hier kryge „Nou, je schademaar hê-je dat gehoord van Jannetje en „Néé mens, wat zég je En het dorpsverhaal wint het van de „schade" Respect en hulde Denk nu vooral niet, dat deze mensen oppervlakkig of ongevoelig zijn. O neen. Maar het leven gaat door en de hoop blyft in het hart. Zy willen niet by de pakken neerzitten. Maar spreek ze eens over het portret van moeder, dat verloren ging, over die kleine, innige bezittingen, die voor geen geld terug te kopen zyn. Over de familie leden en vrienden, die het leven lieten... dan is het niet meer zo opgewekt en dan wil de moed wel eens zakken. Neen, bewondering voor deze vrouwen, die van aanpakken en doorzetten weten! Die niet treuren, maar vooruit zien. Dat is de ware Nederlandse geest. Hel: kan immers weer beter worden! Zo denken ze ook in 's-Gravendeel, waar evenzeer veel verloren ging. Waar de puin en het vernielde goed, de ver worden wegen en de bergen kapotte 1 grote ellende spreken. En tóch... tóch zyn ze weer op haar post, de huis vrouwen. Zy maken schoon, zy heroveren.., desnoods een leeg huis op gescheurde fundamenten, desnoods met rouw in hét hart, maar zy vechten weer voor haar gezin na gedwongen evacuatie. Respect, en hulde voor de moed van deze Neder landse vrouwen zoals men ze niet. alleen in de Hoek. sche Waard, maar in heel het: noodgebied aantreft. Op zulke vrouwen steunt een volk. Telkens komen die handen met een emmer te voorschijn. Aflevering treinen door ramp vertraagd Onrendabele lijnen krijgen nog een eerlijke kans Als gevolg van de schade, die de elek trotechnische industrie v.h. Willem Smit en Co te Slikkerveen door de overstro ming heeft opgelopen, wordt de afleve ring van 42 een- en 40 tweewagenstellen voor de Ned. Spoorwegen vertraagd. Van deze diesel-electrïsohe treinen, die bij Allan en Co te Rotterdam zijn besteld, zou Smit namelijk het elec'.rische mate riaal leveren. Door de vertraging zullen met ingang van de nieuwe dienstregeling op 17 Mei slechts -twee eenwagenatellen beschik baar zyn. Deze rij:<udgen worden op die datum in gebruik genomen op de lijnen LeeuwardenSneek en DordrechtGo rmen em. In venband hiermee worden de vervangende busdiensten op deze twee lijnen en trouwens alle vervangende bus diensten op 17 Mei opgeheven. De in gebruikneming van de diesel- electrische treinen vloeit voort uit de plannen van de Ned. Spoorwegen om de lijnen, diie feitelijk zouden moeten, verdwijnen, nog een brede, eerlijke kans te geven. dracht gegeven tot het vervaardigen van een herinneringspenning met betrekking tot de watersnood. De netto opbrengst is geheel bestemd voor het. Rampenfonds. De toestand in het rampgebied MEN ZAL OP Goeree en Overflakkee ongeveer 35 kilometer buitendijk volledig moeten herstellen, verhogen en verzwaren. De kosten hier voor schat- men op anderhalf millioen gulden per kilometer of in totaal ruim f 50 millioen. In enkele dorpen op het eiland zijn een dijkwacht en een waarschuwingsdienst gevormd, die bij hoog water tijdig alarm zullen geven en eventueel verder in actie zullen komen. Bijzonderheden over de toestand in diverse plaatsen volgen hieronder. Zuid-Holland Herkingen: Het dichten van het grote gat, dat bijna iien meter diep is. zal pas in het midden van de volgende week klaar kunnen zijn. Er zijn reeds zware zinkstokken aangebracht. Men gaat nu. bazaltsteruen van 80200 kg gebruiken. Middelharnis: De provinciale weg Mïd- delhamisOuddorp is op beperkte schaal voor autoverkeer opengesteld. Stellendam:: Men is hier bezig de nood- verbinding van de waterleiding (die uit brandslangen bestond! te vervangen door een stelsel van asbestbuizen. Melissant: Het dichten van de gaten in de buitendijk van de polder Diederik wordt krachtig voortgezet. Buitenwater vloeit er echter, dank zij de zomerkade niet meer binnen. Het droogmolen maakt goede vorderingen. Bleskensgraaf: over enkele dagen zul len de polders Noordzijde en die ten noorden van de Graafstroom van Vuilen- dam af tot Aüiblasserdam toe, zijn droog gemalen. Dirksland: Het bureau van de prov. waterstaat (en niet, van de rijkswater staat, zoals we eerder berichtten) in het gebouw Odeon wordt vermoedelijk pas volgende week weer verplaatst naar Middelharnis. Gevaren van duinafslag waren bekend «Maar het rijk deed niets", zegt burgemeester Bolkestein De burgemeester van Middelburg, mr dr N. Bolkestein, heeft in de gemeente raadsvergadering verklaard, dat. in de loop der jaren herhaaldelijk de aandacht is gevestigd op de gevaren, die door de voortgaande duinMslag de waterwinning bedreigen. In een bespreking met de toenmalige minister van Verkeer en Wa terstaat op 7 Mei 1952 is dit punt op nieuw nadrukkelijk ter sprake gebracht. De polder Walcheren, die de grote kos ten van een goede verzorging der kust verdediging niet kan dragen, heeft zich tot 'het rijk gewend. Het J'ij'k deed echter ook niets. ,.De gemeente Middelburg wier waterwinning in Oranjezon is over stroomd, is hiervan het slachtoffer ge worden. en zij zal niet mogen aarzelen, haar recht op volledige schadevergoe ding te claimen", aldus de burgemeester. Zierikzeese middenstand gaat in hoger beroep Nu de rechtbank te Middelburg zich in het. kort geding tussen de middenstand en het gemeentebestuur van Zierikzee over de gedwongen evacuatie onbevoegd heeft verklaard, hoeft, de middenstand gisteravond besloten in hoger beroep te gaan en de kwestie voor te leggen aan het gerechtshof in Den Haag. Er werd betoogd, dat door het blijven van vele middenstanders het ryk voor grote scha de is behoed. Noord-Brabant Ossendrecht: De zeesluis (het water brak vlak daarnaast door de dijk') is vrij zeker ten ondergang gedoemd, omdat de grond onder de sluismuren is wegge spoeld. Zeeland St. Philipsland: De oude polder, waar van de dijken thans dicht zijn. wordt be malen. Men is druk bezig met het «lui ten van de gaten in de dijk van de Anna Jacobaipolder. Hagenaar lichtte het Rode Kruis op De Haagse recherche doet op het ogen blik een onderzoek naar de handelingen van een zekere S. uit Den Haag. die zich in de eerste rampdagen met een zestal vrachtauto's bij het Rode Kruis in Rot terdam aanmeldde. Zijn hulp werd toen. evenals die van vele anderen, graag ge accepteerd. Hij kreeg de opdracht, goe deren naar een der plaatsen in het nood gebied te brengen. Door het water kon hy zyn plaats van bestemming niet be reiken, zodat hy in Heenvliet bleef ste ken. Daar schijnt hij op naam van het Rode Kruis en gebruik makende van bonnen, die op een of andere wijze van het stempel van de gemeente Heenvliet waren voorzien, grote hoeveelheden chocolade en drank te hebben gekocht. De rekening, die het Rode Kruis later gepresenteerd kreeg, bedroeg duizenden guldens. S„ die in een straat woont waar een Haagse Rode Kruis-colonne is onderge bracht en die dus wellicht de gang van zaken al zo'n beetje kende, trad op als „commandant van een auto-colonnè". Nadere inlichtingen hieromtrent kon de politie ons nog niet verstrekken. Adviezen voor houtvoorraden in rampgebieden Het houtinstituut T.N.O. te Delft heeft zich bereid verkla-ad alle vraagstukken betreffende de behandeling van hout- voorraden van houthandel en houtver werkende bedrijven in dc rampgebieden te behandelen. Vragen over de behan deling van houten meubelen, huisraad, vloeren in woningen enz. die eveneens door het T.N.O.-instituut worden behan deld. dienen gericht te worden tot de Nederlandse Huishoudraad. te Den Haag (Statenlaan 142, tel. 551723). Maximumprijzen aardappe len nu reeds vervallen Zoals we gisteren reeds verwachtten, zyn de maximumprijzen voor consumptie aardappelen thans vervallen, .want de desbetreffende verordening van het Be drijfschap voor Aardappelen js ingetrok ken. Er zijn voldoende aardappelen voor de rest van het seizoen om een onge motiveerde prysstyging denkbeeldig te maken.

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 1