Waar over het lot van vluchtelingen wordt beslist Episode uit het verzetin Hitiers Rijk 1 HOLLAND HOUSE BEHOUDEN Amerikaanse woningen lijken wel laboratoria KRiSYlPOLSKÏ DE HE „WETBACKS" 4 ALGEMEEN HANDELSBLAD VAN ZATERDAG 28 FEBRUARI 1953 Opmars der techniek :ren, A pen, Radio's, die brood roosteren, matrassen, die in slaap wiegen, stoffen, die „meegroeien' (Van een correspondent) New York, Februari. 1 AMERIKA ANSE woningen zijn thans bijna laboratoria en de Amerikaanse huisvrouwen, omringd door werk-besparende apparaten, kla gen er soms al over, dat het haar meer tijd kost die machinerieën te gébruiken dan om het werk op de ouderwetse manier te doen. De uit vindingen op huishoudelijk gebied blijven echter stromen, maar gewoon lijk brengt iedere nieuwe uitvinding problemen van schoonhouden en onderhoud niet zich. Voor de huis vrouwen dan echter tijd hebben om werkelijk ernstig boos te worden, staan de uitvinders al weer klaar met een apparaat, dat de nieuwe onder houdstaak op zich neemt. Eet is een eindeloos proces. Stofzuigers vormen een goed voor beeld. Toen Venetian blinds" jalou- zieën in de mode kwamen, ontstond een moeilijk probleem om die latjes schoon te houden. De stofzuigerfabri kanten vonden toen hulpstukken uit, die dat werk konden doen. Met iedere nieuwe plasticstof, die in de woning werd toegepast, kwamen er nieuwe hulpstukken bij de stofzuigers. De mo derne stofzuiger is dan ook niet com pleet zonder een bijbehorende koffer, waarin alle hulpstukken zijn gepakt, welke de huisvrouw verondersteld wordt te zullen gebruiken oni „werk te be sparen". i*J De keuken is echter het ware proef- terrein voor de uitvinders. De nieuwste snufjes in de V.S. zijn: een ruitenwisser met een ingebouwde sproeier: een melk- leverantiemachine speciaal bestemd voor flatgebouwen en huizen, die ver van winkels af liggen. Deze grote apparaten bevatten ruim 130 liter melk, die op een constante tempratuur van 38 graden Fahrenheit wordt gehouden. De koop ster doet een muntstuk van 25 dollar cent in de gleuf, krijgt een hoeveelheid verpakte melk en wisselgeld. L*J Omdat de ruimte in de keuken door gaans beperkt is, heeft men zich voor al geworpen op de mogelijkheid om meer apparaten onder te brengen in klein bestek. Tot deze soort van ..gad gets" behoren: een combinatie van gas stel, gootsteen en koelkast, die in totaal nog geen halve vierkante meter in be slag neemt. Onder de koelkast van deze combinatie is dan bovendien nog ruimte voor het opbergen van potten en pan nen: Er is een automatische was machine, die maar 60 centimeters breed is, het goed zeven maal wast en vier kilo wasgoed tegelijk droogt, voorts een miniatuur koelkastje, dat aan de muur kan worden gehangen, of op een tafel kan worden gezet, of zelfs aan het plafond kan worden opgehangen en dan dienst kan doen als een soort tussen muur tussen een eet- en een kookhoek in de keuken. Het jjskastje kan men aan weerskanten openen. Men ziet reeds automatische bordenwassers ingebouwd in een gasfornuis; en apparaten, die (door middel van gas) water verhitten en dat water op twee verschillende tem peraturen tegeljjk kunnen leveren ISO graden voor de was en 125 graden voor normaal gebruik. i*i De radio is ook een huishoud-appa- raat geworden. Het is nu mogelijk om de radio op een klok te laten lopen: op de tijd dat men naar bed gaat, wordt h\j automatisch afgezet om op een be paalde tijd m de morgen weer te be ginnen. Dat zelfde radio-toestel zet dan een automatische koffiemachine en een electrische broodrooster in werking en laat een zoemtoom horen als het ont bijt klaar i« om genuttigd te worden. Er is al een instrument vervaardigd, dat het koken electrisch controleert en de hitte automatisch op peil houdt. Men hoeft slechts een knop op „koken", „braden" of „opwarmen" te zetten en het apparaat doet de resf. Aanbranden kan niet voorkomen. t*. Tot de mee3t opzienbarende uitvin dingen die de Amerikanen, dol op „gad gets" als zij zijn, zich kunnen aanschaf fen, behoort wel de bewegende matras. Het is een gewone matras, die 229,50 dollar koet, maar er zit een machine aan, die men bij het naar bed gaan in werking kan stellen. Men wordt dan gedurende een half uur heen cn weer geschud en gewiegd, zodat het ver moeide lichaam goed op de slaap wordt voorbereid. Wil men er zeker van zijn, dat men tijdens een feestje zijn gasten de goede dranken voorzet, dan kope men een hydrometer in zakformaat. Dit apparaat meet het alcohol-gehalte van onvermengde dranken en bepaalt pre cies de menging van dranken in cock tails. L*. Maar een uitvinding waarvan men zich heel veel voorstelt, is nog niet ge heel uitgewerkt. De nylon-fabrikanten ztjn hier druk mee bezig. De bedoeling is om een nylon-garen te vervaardigen, dat tot kleding verwerkt altijd past zonder op het lichaam te drukken. De eerste proeven zijn genomen met kin dersokjes. Zij groeien met de voet mee en als dit alles slaagt, zal het niet meer kunnen voorkomen, dat kinderen „uit hun kleren groeien". Men kan zich ech ter afvragen of de vervolmaking van deze stof niet het best op 1 April zal kunnen geschieden. Maar wie weet.T (Handelablad-U.P.-dienst) Kaiserdamm no 85 en 86 Bezoek aan de doorgangskampen in West-Berlijn, die een deprimerende indruk maken (Van onze redactrice voor maatschappelijk werk) KAISERDAMM no. 85 en 86 in Berlijn is een weinig opvallend gebouw, tussen een levensmiddelen winkel en een bakkerij. Het enige merkwaardige zijn de mensen die zich ervoor verdringen, armoedig ge klede, zorglijke mensen. Binnen staan of zitten zc op de smalle trappen, heftig discussiërend, trachtend telkens een tree hoger te komen. Op de tweede verdie ping heerst consternatie, er wordt daar geduwd en ge schreeuwd en gehelmde politiemannen trachten zich een doorgang te hanen. Iemand schijut iets te hebben gestolen; het gerucht plant zich voort langs de dichte rij mensen op de trap. Het kan gebeuren waar zovelen BOVEN in het gebouw houden de „tribuna len" zitting, elk be staande uit drie man, achter een tafel, in af zonderlijke kamers. Ver horen worden snel afge nomen, uitspraken direct redaan. Hoger beroep is lén keer mogelijk. Een oudere man komt binnen, kennelijk een boer. Hij formuleert zijn gedachten langzaam en spreekt met een accent van het platteland. Eerst worden zijn antecedenten opgenoemd tevoren heeft hij zich bij het eerste officiële contact punt met de Westelijke wereld, het bureau aan de Kuno Fischerstrasze. gemeld en zijn dossier is doorgestuurd die hij bevestigd. Dan komen de redenen van zijn vlucht aan de orde. Ieder breed voerig betoog dat hij traag wil opzetten wordt afgesneden; tienduizen den wachten immers! In het kort komt het hier op neer: hij heeft de hoge belasting niet kunnen op brengen. moest deswege vijf dagen in de gevan genis zitten het ont- siagbewijs legt hij over en er is een nieuw proces tegen hem aan hangig gemaakt wegens „sa.botage" omdat hij weigerde aan de „kolchos" mede te werken. „Juist" zegt de man achter de tafel „gaat u maar even de deur uit." Na een snel. kort overleg wordt de boer weer binnen ge roepen. ..U bent aangenomen" krijgt hij te horen en meteen moet hij alweer plaats maken voor de volgende. De volgende is een vrouw, in een sjofele, zwarte mantel. Zij beweert dat zij goederen uit West-Berlijn naar de Oostsector heeft gebracht en werd aan gehouden door de Volkspolitic, die haar haar bezittingen afnam. Toen had zij een scheldwoord gebruikt en uit angst voor latere gevolgen van deze belediging was zij weggevlucht. „Afgewezen" 'zegt de man achter de tafel „de volgende". Dat is weer een kleine boer met be- lastingmoeilrjkheden. Hij wordt aange nomen. Zo gaat dat door. een stroom van mensen, die allen uitgebreid van hun moeilijkheden willen vertellen, maar er de kans niet voor krijgen. Omdat het eenvoudig niet gaat, omdat op hetzelfde ogenblik van het verhoor tientallen men- bijeen zijn, zovelen die al zolang hebben gezworven en wier toekomst zo onzeker is. Vluchtelingen uit de Oost zone van Duitsland, bezitlozen. Onder hen zijn er die ginds wel iets bezaten, een boerderij of een vaste baan. maar deze zekerheden in de steek lieten omdat zij de hoge schatting niet konden opbrengen of leden onder de terreur. Maar ook bevinden zich onder hen arbeids- schuwen, die in bet Westen de werkloosheidsuitkering hopen te krijgen welke liet Oosten niet verschaft, of avonturiers, of wie weet wat voor andere ongunstige elementen die geen eukel bewind kan dulden. Over bun lot wordt hier beslist. Er is maar één de twee antwoorden mogelijk: ja of neen. Ja betekent dat West-Duitsland lien opneemt, dat zij biunen afzien bare tijd - zodra er voldoende mogelijkheden van transport door de lucht zijn, waarop tienduizenden wachten naar een van de staten van de Bondsrepu bliek worden gebracht, waar men althans zal trachten werk- en woongelegenheid voor hen te vinden. Meer zekerheden geeft dat ja ook niet. Neen betekent dat zij zijn afgewezen en de keus hebben tussen vrijwillig teru; te gaan naar het Oosten gedwongen wordt niemand of zich bij bet armoeleger van de 250.000 West- Berlijnse werklozen aan te sluiten en te wonen in een van de 74 overvolle vluchtelingenkampen. noodverblijven beter gewend is. Enkele hebben wij bezocht, vroegere herenhui zen, waarvan eigenlijk alleen de muren, de vloeren en het trappenhuis zijn blij ven staan. In de kamers staan bedden met grauwe dekens, dicht boven en naast elkaar. Verschillende gezinnen wonen op Advertetitie-Ingez. med.) GRAND HOTEL AMSTERDAM Mogen wij U eens adviseren voor Uw Huwelijks-recept it Déjeuner-dinateirt of Diner Gezellige aparte Salem TELEFOON 63163 Op de bedden uxmen hele gezinnen van vluchtelingen, maandenlang sen met kleine koffertjes op de Potsdam- merplatz of elders uit de Ondergrondse stappen, de vrije wereld in... vluchtelingenverblïjven in West- Berlijn, die zijn bedoeld als door gangskampen, maar waar de men sen bij de tegenwoordige toevloed van vluchtelingen maanden moeten wonen en wie weet hoe lang als zij zijn afgewezen, maken een deprimerende indruk op de Nederlander die zelfs ten aanzien van PAKKETTEN VOOR GEVANGENEN IN OOSTZONE De Nederlandse Vereniging van Ex-Politieke Gevangenen, die reeds een verzoek heeft gericht tot de Raad van Ministers en het Rode Kruis om overtollige, voor de slachtoffers van de watersnood ge geven goederen naar West-Berlijn te zenden voor de vluchtelingen uit liet Oosten, is ook begonnen met een pakkettenactie voor de politieke gevangenen uit de Oost- zóne. Bijdragen kunnen worden gestort op gironummer 42650 Hol- landsche Bank Unie N.V., met de toevoeging: Voor Expogé pakket ten gevangenen O.Z. |die bedden, met hun hele hebben en hou- •den. Kinderen hollen door de gangen, slordig gekleed, met ongekamde haren. Er hangt een penetrante geur van kool, ontsmettingsmiddelen en menselijke uit- wasseming. Vijftienhonderd mensen zijn hier ondergebracht. Tijdens het etensuur sjouwt iedereen met een pannetje door het gebouw naar een soort cantine. waar gamellen met voedsel staan. Op de zolder huizen de jonge mannen. Er liggen stromatrassen en het ziet er onbeschrijfelijk vuil uit. Iemand speelt op een harmonica en een groepje zit te kaarten wat moeten zij anders doen Als de zaalwachter niet in de buurt is, steken zij het vele malen reeds uitge doofde peukje aan vaq, de sigaret die zij voor 10 Pfenning kochten aan een kiosk... Dit probleem van de vluchtelingen, dat voorshands geen oplossing heeft alleen maar voortdurend moeilijker wordt, beheerst West-Berlijn. Het nog altijd zwaar gehavende, geïsoleerde West-Berlijn. waar de inwoners al ge noeg hebben aan hun eigen moeilijkhe den. ,jDe vluchtelingen zijn het levende beicijs van het feit dat er na acht jaar nog geen vrede bestaat in deze stad" heeft burgemeester Reuter gezegd. Westberlijnse arbeiders mogen niet meer in genationaliseerde fabrieken van Oost-Berlijn werken. "en Amerikaans marinevliegtulg moest een noodlanding maken midden in de Atlantische Oceaan, Alle inzitten den zijn door boten gered. MARTY PUBLICEERT VERDEDIGING De geroyeerde Franse communist Marty heeft onder zijn vroegere partij genoten in 30.000 exemplaren een boekje verspreid, dat 25 pagina's telt, getiteld „drie oorspronkelijke documenten" en alleen de tekst van drie brieven bevat. De brieven zijn gedateerd 24 Augustus. 2 November en 2 December en zij ont hullen, hoe de vroegere held van de Franse Stalinisten weigerde zich schul dig te verklaren aan de lange lijst van beweerde misdaden en afdwalingen, waarvan hij werd beschuldigd. Maar ook blijkt er zijn hartstochtelijk verlangen uit, om weer in de gratie van de partij te komen. Toen hem dit niet lukte, schreef hij in zijn derde brief aan het Politburo: „De laatste drie weken in November (toen de campagne van de partijpers tegen hem een hoogtepunt be reikte) zijn een echte hel voor me ge worden." Dr EL1ASJIF DANKT NEDERLAND Dr Samuel Eliasjif, de vroegere Is raëlische gezant te Moskou, is Vrijdag via Finland, Zweden en Turkije te Tel Aviv aangekomen. Hij verklaarde in de eerste plaats zijn dank te willen uit spreken voor de wijze, waarop de N e- derlandse ambassade te Moskou zich. na het verbreken van de betrek kingen tussen de Sowjet-Unie en Israël, gekweten heeft van de behartiging der Israëlische belangen. „De Hollanders hebben ons schitterend geholpen", ver klaarde dr Eliasjif. „De Nederlandse ambassadesecretaris heeft ons -tot Hel sinki uitgeleide Bij Amerikaanse lente-manoeuvres zal de eerste atoomgranaat uit een kanon worden afgevuurd. (Van onze correspondent) Londen, Februari. J\jEDERLANDSE bezoekers van Londen sullen allen altijd wel geïntrigeerd zijn geweest door de naam „Holland House" en Holland Park" in het hartje van de Royal Borough of Kensington/maar bij navraag zal hun gebleken zijn dat dit kasteel en landgoed niets met ons land te maken hebben. Onze Koning-Stadhouder kwam „Holland House" in 1689 eens bekijken om te Holland House is dezer dagen echter „in the news" omdat de Londense ge- meenteraad besloten heeft 150.000 gulden te besteden aan de restauratie van dit unieke gebouw. Het is nl. het laatste „Jacobean man sion", d.w.z. het laatste kasteel uit de tjjd van ko ning Jacobus I dat in Lon den nog over is. Reeds vóór de oorlog werden alle „Jacobean" gebouwen het een na het ander ge sloopt: tijdens de oorlog viel een Duitse bom op Holland House en eigenlijk bleven alleen de muren er van (ge deeltelijk) staan. Verleden jaar kocht de Londense ge meenteraad voor 2 li mil- lioen gulden de ruïne met het omringende park van de laatste eigenaar. Lord Ilchester, en natuurlijk rees de vraag wat er mee moest gebeuren. Gelukkig is be sloten het kasteel althans gedeeltelijk te herbouwen en het landgoed voor het publiek open te stellen als park. zien of het geschikt zou zijn als Paleis voor hem en zijn gemalin, maar hy liet zijn keus vallen op het naburige Nottingham House, dat sindsdien Kensington Palace heet. Ook had „Holland House" tot voor kort wat men hier in Engeland een „Dutch Garden" pleegt te noemen: een streng formeel aangelegde bijzondere soort siertuin, hier te lande zeer in trek voor kastelen. Voor het overige is er, behalve de naam, geen enkel verband tussen „Holland House" en Nederland. Holland House in het hart van Londen vóór de oorlog. ET zou jammer zgn geweest indien Holland House verdwenen zou zijn, zoals al die andere: Leicester, Northumberland, Richmond, Carlton, Devon shire. Chesterfield. Lands- downe House, en zoveel meer slachtoffers van de sloper. Het is in 1605 ge bouwd door zekere John Thorpe, wel niet zo beroemd als zijn tijdgenoot Inigo Jones, maar toch lang geen slechte architect. Thorpe bouwde in opdracht van zekere Sir Walter Cope, een rjjk Londenaar en gunste ling van het Hof; eerst heette het kasteel dan ook „Cope Castle". Na de dood van Sir Walter erfde zijn schoonzoon Henry Rich huis en goed. en déze Rich werd in 1624, nog steeds door de koninklijke be schermheer, Jacobus I, ver heven tot „Earl". Hij koos de naam „Holland", omdat hij uitgestrekte landerijen had in het district Holland van het graafschap Lin colnshire. (Zoals men weet, is de invloed van Nederlan ders en Vlamingen in dit zo aan ons polderlandschap herinnerende deel van En geland historisch zeer be langrijk geweest, en zelfs heden ten dage herinnert nog zeer veel in de steden en het platteland van dit district aan de „Hollandse" tijd.) Zelfs in Londen dus, is op die manier de naam „Holland" doorgedrongen, en hij is daar behouden omdat ook de opvolgers van Rich, de familie Fox, de ge lijknamige titel aanhielden. Van 1624 af heette „Cope Castle", „Holland House", en het is steeds een cen trum geweest van de intel ligentsia en van de politieke wereld in Londen. Het om ringende park, dat bijna een vierkante kilometer groot is, bevat een „bos" met mooie bomen, dat op het ogenblik zeker het grootste in Londen moet zijn. Het zal een waardig sluitstuk Parade af, door St James's en Green Park, en vervol gens door Hyde Park en Kensington Gardens, waar- bjj men slechts twee boule vards behoeft over te ste ken? Er zal nog een korte „doorsteek" worden aange legd (ook een grasweg on- Nog een zesde kilometer park in het hartje van Londen worden van het „grastapijt" dat zich in het hart van Londen uitstrekt en dat een unicum in de hele wereld moet heten. In welke an dere grote stad kan men vijf kilometer achtereen op gras blijven lopen, zoals jn Lon den, van de Horse Guards der bomen) van Kensington Gardens naar Holland Park, zodat men daar nog een zesde kilometer groen kan genieten. „Rus in urbe", die ouderwetse gemeen plaats toont in Londen toch nog wel een aantrekkelijk aspect. jpEN vreemd, beklemmend Duits boekje ligt voor ons: de herinneringen van Inge Scholl, de zuster van Hans en Sophie Scholl, die op 22 Februari 1943, te zamen met Christopli Probst wegens ondergronds verzet tegen het nationaal-socialisme te München werden terechtgesteld. Spoedig gevolgd door Willi Graf, Alexander Schmoréll en prof. Kurt. Huber. De eerste vijf studeerden allen aan de Münchner Uni versiteit, waar prof. Huber hoogleraar in de psycho logie en filosofie was. Het zal menigeen enige moeite kosten te geloven in het bestaan van een werkelijke verzetsbeweging m het Duitsland van Hitier. Wij kunnen ons nu een maal niet goed losmaken van de gedachte, dat het verzet maar uiterst gering was in het ongeveer 78 miTlioen inwoners tellende Derde Rijk en dat het zich pa,s feitelijk heeft doen gelden toen de kans op de eindoverwinning in de oorlog vrijwel was ver keken. Vóórdien liepen de millioenen gedwee en critiekloos achter hun Führer aan, de ene in naief vertrouwen, de andere in de hoop er materieel wèl bij te varen, weer een ander uit rancune of uit hang naar het avontuur, weinigen uit ware overtuiging, en de grote massa uit slaafse gemakzucht. Er is wel eens gezegd, dat hetzelfde in alle landen had kunnen gebeuren, en het is maar gelukkig, dat dit nimmer kon worden bewezen. Het blijft intussen een raadsel hoe het Duitse volk in zulk een hysterische aanbid ding kon geraken voor een psychopathische figuur als A dolf Hitler, die de Haat belichaamde. Daarom is het nuttig het boekje te lezen, dat Inge Schon ter gelegenheid van de tiende joterdag van de terechtstelling van haar broeder en zuster en hun medestrijders aan deze groep jeugdige idealistische verzetslieden heeft gewijd: Die w eis ze Rose (uitg. Frankfurter Hef te). Er blijkt uit, dat er hier en daar, op verstrooid liggende punten van het nazi- Duitsland, krachten werkten, die beseften wat er gaande was en wat er te gebeuren stond, die de duistere oogmerken van de nazi-gangsters door had den, die bezield waren door de idealen van vrijheid van geweten en die hun leven als inzet gaven voor de strijd om de bevrijding van huvolk. OP ingetogen toon vertelt Inge Scholl van de jeugd van haar en haar broeders en zusters in het ouderlijk huis in een klein stadje in het Kocher- tal, waar haar vader burgemeester was. Daarna vestigde het gezin zich in Ulm aan de Donau, en in die jaren gebeurde het, dat de kinderen op school te horen kregen, dat Adolf Hitler zjjn greep naar de macht had gedaan en dat Duitsland weer groot Sober relaas ener verzetsbeweging te München tien jaar geleden welke in een zesvoudige executie eindigde zou worden. De nieuwe mannen wendden zich in de eerste plaats tot de jeugd, deden een beroep op haar zin voor romantiek, haar verlangen naar een heid en actie en haar zwak voor vaandels en parades. „Geloof ze toch niet", placht de conservatieve vader Scholl te zeggen, „het zijn wolven en berendrgvers, die het Duitse volk vreselijk misleiden." Tevergeefs, zijn woord werd niet gehoord en alle kinderen traden tot de Hitlerjugend toe. Zirj zouden hun leven wijden aan „de grote zaak". Sober "beschrijft Inge Scholl het langzaam 'zich baanbrekende wantrouwen bij haar, haar broeders en zusters, hun vrienden, in de 'bedoelingen der jeugd leiders. Er ontstond een tragische verwarring in de geesten. Men hoorde en aanschouwde Jodenvervol gingen, men vernam, dat onvolwaardige oude mensen en Kinderen wei-den vergast. („Vader, wat is een concentratiekamp?" zo werd eens aan het hoofd van het gezin Scholl gevraagd. Het antwoord luidde: „Dat is oorlog. Oorlog midden in de vrede en binnen het eigen volk; oorlog tegen de weerloze mens, oor log tegen het geluk en de vrijheid van zijn kinderen. Het is een verschrikkelijke misdaad.") Hans Scholl en zijn vrienden gingen medicijnen studeren te München, Sophie filosofie en biologie. Zij vormden een wel typisch Duits clubje: zwaar wichtig. sentimenteel, verdiept in Goethe en de grote wijsgeren, liederen zingend op wandeltochten. Hier is Inge Scholls beschrijving wat erg braaf en wee, en we lezen maar snel verder. De oorlog verstoort veler loopbaan. Studenten gingen tijdelijk naar het Russiscne front, de oude heer Scholl tijdelijk naar de gevangenis. De jonge mannen kwamen bij hun terugkeer in contact met personen, die het dodelijke gevaar, waarin hun land kwam te verkeren, doorzagen. Geestelijke verwant schap, besef van de gemeenschappelijke bedreiging, een ontmoeting met de nog jonge prof. Huber het verzet was ontstaan. „Waarop wachten wij eigenlijk? Totdat op een dag de oorlog ten einde ls en alle volken op ons zullen wijzen en zullen zeg gen. dat wij zulk een regering zonder tegenstand te bieden, hebben geduld?" Kort daarop gingen aan de Münchener Universiteit „Die Flugbl&ttcr der weiszen Rose" van hand tot hand, Ze wekten sensatie: ze fladderden rond. vonden hun wee- tot in alle brievenbussen, bereikten de Zuidduitse staten. Ze spraken van verzet tegen het noodlottige natio naal-socialisme, van vrijheid en waardigheid, van eerbied voor het individu, en zij stelden de misdaden van het regiem meedogenloos aan de kaak. Hoe er gewerkt werd ondergronds? Het behoeft niet te worden verteld, wg weten het uit de ge schriften onzer vaderlandse verzetsbeweging. Stu denten, ambtenaren,'kunstenaars, predikanten, zelfs hoge officieren sloten zich aan. De gevaren namen toe. Duitsland begon in puin te vallen, materieel dooi de bombardementen, geestelijk door het toenemend verzet. Mensen verdwenen spoorloos, de dagbladen met hun pagina's doodsadvertenties-met-kruisen leken kerkhoven. Op 18 Februari 1943 begaven Hans en Sophie Scholl zich met een handkoffertje vol pamfletten naar de universiteit. Even vóórdat de collegezalen zouden worden geopend, legden zij de pamfletten snel in de gangen en strooiden de rest, van de tweede verdieping op de hal neer. Te laat: de nedel had ze gezien, liet uit slaafs plichtsbesef alle toegangen tot het gebouw sluiten. De Gestapo snelde toe, bracht het tweetal weg. Binnen enkele dagen was het gehele complot op gerold. Afgrijselijke verhoren, martelende onzeker heid. heldhaftige houding der gevangenen, Godsver trouwen. De terdoodveroordeling door het Volksge rechtshof maakte een einde aan de episode. In de vroege ochtend van de 22ste Februari 1943 werden in de z.g. „Vollstreckungsgefangnis" van München- Stadelheim onthoofd: Sophie Scholl (22 jaar), Hans Scholl (25), Christoph Probst (24); enkele dagen later Willi Graf (25). Alexander Schmoréll (26). prof. Kurt Huber (50). Probst kreeg geen gelegenheid meer afscheid te nemen van zijn echt genote, die in het kraambed lag van hun derde kind. Met de dood van dit zestal was de vrijheidsbewe ging uiteraard niet tot de wortel uitgeroeid. Zi1 had zaad gestrooid, dat snel ontkiemde. De Flugbl&tter der weiszen Rose bleven verschijnen, en aan het. slot van het boekje vinden wij een paar uittreksels uit dc inhoud: vla.mmende protesten tegen de geestelijke knechting van het Duitse volk. een aansporing tot het bieden van passieve tegenstand en een bezielde oproep zich te ontdoen van de Duivel, die, „wanneer hij vrede zegt. oorlog meent", die. „wanneer hg op de goddeloze wijze de naam van de Almachtige aanroept, de macht van het Kwade bedoelt" Het is goed zulk een boekje te lezen om te ervaren, dat er zowaar nog iéts goeds was in het Hitleriaanse rjjk: het geestelijk en later het actief verzet, hier en daar, van jonge en ook oudere mensen, wier ziel niet bezoedeld was. Helaas zfln het er niet zo héél velen geweest* L, A. DIOR PROCEDEERT Een van de advocaten van de mode ontwerper Christian Dior heeft vandaag een schadevergoeding ten bedrage van 35 milhoen franc geëist van 16 personen, die behoorden tot een „gevaarlijke bende namakers van nieuwe mode-ontwerpen". Zij worden beschuldigd van het stelen, ontvangen of verkopen van exclusieve ontwerpen, die uit de supergeheime snij- en naaikamers van de grote huizen der Parijse „haute couture" gesmokkeld zijn. WERELDBARK LEENT AAN JOEGOSLAVIË De Wereldbank heeft Joegoslavië on langs, voor de financiering van economi sche ontwikkelingsplannen, een lening in Belgische francs, Franse francs, Zwitser se francs, Engelse ponden, Duitse mar ken, Italiaanse lires, Oostenrijkse schil lings, Noorse kronen, Zweedse kronen en Nederlandse guldens beschikbaar gesteld. De lening, die omgerekend in Nederlands geld 114 millioen bedraagt, zal bijdragen tot een spoedige verhoging van de in dustriële productie en tot een belangrijke verbetering van de buitenlandse handel van het land, zo deelt de Wereldbank mee. Het gedeelte van de lening, dat in Zwit serse irancs wordt verstrekt, zal afkom stig zyst van de verkoop van obligaties van de Wereldbank in Zwitserland. De rest wordt beschikbaar gesteld door de betrok ken landen van hun in hun eigen valuta luidende deelnemingen ln het kapitaal van de bank. De lening zal gebruikt worden voor de aanschaffing van materieel, benodigd voor de uitvoering van 27 projecten op net ge bied van de energievoorziening, de kolen- winning, de verwerking van ertsen van non-ferrometalen, de productie van ijzer en staal, de bosbouw, het vervoer en ver schillende verwerkende Industrieën. Dooi de uitvoering van deze projecten, waar van de meeste binnen twee jaar en de andere In 1953 gereed zullen zijn, zul len de natuurlijke welvaartsbronnen van het land beter benut worden. De projec ten maken deel uit van het economische programma der Joegoslavische regering, dat voorziet ln een verhoging van de in dustriële productie met 30% in de periode tot 1955. Zy zullen naar verwachting de betallngsbalansposit'e van het land ver beteren met het equivalent van 5 50 mil lioen per jiiar. De looptijd van de lening is 25 jaar en de rentevoet, met inbegrip van de bank- commlBsie, bedraagt 4g%; met de aflos sing zal op 15 Augustus 1958 worden be gonnen, verontrusten de V.S. 4200 Mexicanen trotseren elke dag McCarran-wet (Van onze oorrespondent) New York, Februari. T^R zit iets tragi-komisch in het feit, dat terwijl de Immigratiedienst 751 nieuwe employé's zegt nodig te hebben voor de uitvoering van de McCarran-Wet, anderhalf mil lioen Mexicanen verleden jaar ille gaal Amerika z\jn binnengekomen, terwijl dit aantal in verhouding nog aan het toenemen is. Immers, in Januari steeg het cqfer tot 4200 per etmaal, d.w.z. 138.600 in één maand! De invasie van Mexicaanse „wet backs" zo genoemd omdat velen hunner Amerika binnenkomen door de Rio Graaide over te zwemmen is sedert jaren een voor beide landen pijnlijk en vrijwel onoplosbaar pro bleem. Het is niet eenvoudig, de in dringers te vatten, doordat de grens tussen de V.S. en Mexico een lengte heeft van 1600 mjjl (2560 km.); maar bovendien worden zij door de Amerikaanse landbouwers met open armen ontvangen, omdat ze zulke goedkope arbeidskrachten zijn. Het Congres heeft verleden jaar een wet aangenomen, waarin illegale immigra tie strafbaar wordt gesteld maar onder pressie van het „farm bloc", het indienstnemen van deze mensen niet tot een strafbare daad. verklaard. De „wetbacks" moeten zich aan het oog van de politie onttrekken en kunnen dus niet veel noten op hun zang hébben. Zij moeten zich tevreden stellen met het loon, dat hun wordt aangeboden; terwijl een boerenknecht onder normale om standigheden een dollar of iets meer per uur verdient, werkt de verstekeling voor 20 tot 40 cent. Hun aantal stggt met het jaar. In 1952 was het 20 hoger dan in 1951. Als het cijfer voor Januari 1953 het peil van het hele jaar aangeeft, zal het dit jaar weer 15 hoger worden dan het vorige. Meestal zoeken zij betrekkingen op het land in Texas, Nieuw Mexico, Ari zona of Calïfornië, maar de meer onder- nemenden zoeken hotelhaantjes tot in Chicago, waar ze bij honderden worden opgepakt. De invasie is een verschijnsel van na de oorlog, enerzijds veroorzaakt door overbevolking en inflatie in Mexi co, anderzijds door de grote uitbreiding van de landbouw in het Zuiden van de Verenigde Staten. De meeste „wetbacks" sluipen of zwemmen, na hier een seizoen te hebben gewerkt, weer op dezelfde illegale ma- V. Goedkoop arbeidsleger voor farms in het Zuiden nier over de grens terug; doch duizen den "blijven hier hangen. Er is "betrekke lijk weinig risico aan verbonden. De immigratiedienst beschikt over slechts enkele honderden ambtenaren om de lange grens te bewaken. Om redenen van goede nabuurschap is het hun ver boden, onder welke omstandigheid ook, op de Mexicanen te schieten. Verleden jaar werden niet minder 618.000 „wet backs" gepakt, in kampen gedetineerd en regelmatig in bussen geladen en aan de andere zijde van de grens gedepo neerd. Op de eerste overtreding staat een jaar gevangenisstraf; op de tweede twee jaar. Maar voor zulke hoeveel heden arrestanten heeft Amerika een voudig niet voldoende gevangenissen! Gewoonlijk wordt de eerste grensover schrijding door de vingers gezien en de recidivisten worden na een of twee maanden vrijgelaten. ryE enige oplossing ware, dat het werk- geven aan illegale immigranten wèl strafbaar werd gesteld. Maar afgezien er van, dat het „farm bloc" er vierkant voor uitkomt, dat de boeren de goedkope arbeidskrachten niet kunnen missen, voert het tevens als argument aan, dat de landbouwers een Mexicaan niet kun nen onderscheiden van een Amerikaan van Mexicaanse afkomst, die dikwijls óók ternauwernood Engels spreekt. Anderen voeren daartegen aan, dat deze opvatting in strijd is met die, welke geldt bij het opkopen van goederen. De opkoper draagt de verantwoordelijkheid voor de herkomst van zulke goederen en wanneer ze gestolen blijken, is hij strafbaar, al zal de rechter natuurlijk ieder geval op zichzelf beoordelen; wan neer een arbeider zich aanbiedt voor een abnormaal laag loon, heeft de werk gever zich er van te overtuigen, dat hH zich legaal in het land bevindt, zo luidt deze redenering. Het „farm bloc" is daar echter niet voor gezwicht. En zgn macht bleek uit het feit, dat het Congres ver leden jaar na verbitterde strg'd een wet aannam, waarin 2000 boete of vgf jaar gevangenisstraf werd gesteld op „het vervoeren, het huisvesten of verbergen" van een wetback", maar niet op zijn in dienstneming. Voor de enorme toeneming van de in vasie in Januari weten de autoriteiten geen afdoende verklaring te geven. Er is kort geleden een overeenkomst met Mexico gesloten, waarbij wordt toege staan, dat 200.000 Mexicanen op con tracten van zes maanden of een jaar in de V. S. komen werken, om het tekort aan arbeidskrachten aan te vullen. Deze legale immigratie zou in de lente be ginnen. Nu acht men het mogelijk, dat de „wetbacks" haar trachten vóór te zijn. Het zachte weer. dat een paar zeer vroege oogsten belooft, kan een andere reden zijn. Maar wat de reden ook is, het is een kwellend probleem, dat de McCarran-wet tot een aanfluiting maakt. NIEUWE REGISTRATIE IN OOST-EUROPA Een uitgebreide veiligheids-operatie, die gebaseerd is op her-registratie van de bevolking van de door communisten beheerste landen. Is achter het ijzeren gordijn gaande. Na een recent bevel van de Poolse regering wordt aan alle Polen boven de 16 jaar een nieuw persoons bewijs uitgereikt, dat alle vroegere iden titeitspapieren vervangt. Ook aan de be volking van Tsjechoslowakge worden nieuwe paspoorten uitgereikt. In Bul garije werd met de uitgifte van per soonsbewijzen op 5 Januari begonnen. In Albanië zgn kortgeleden speciale politiepassen uitgegeven voor personen, die binnen de grenzen willen reizen. Waarnemers in Londen menen, dat deze her-registratie verband houdt met de spionnagejacht. Een Praagse radio commentator zei, dat de invoering van nieuwe Identiteitskaarten spionnage moeilijker zal maken.

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 3