rn
Ongerustheid in Zuid-Frankrijk
door zes moordaanslagen
Reeds in oeroude tijden in Westfriesland
beschaafd volk,datwegen en muren bouwde?
Drie IJmuidenaren zouden kans
maken op millioenenerfenis
De RAI toont u de nieuwste
snufjes op motoren-gebied
Ontoerekeningsvatbare boeven
kregen te veel vrijheid
VRIJDAG 27 FEBRUARI 1953
nE PALUDANUSWEG in Wieringerwaard is er oorzaak van geweest, dat wij
ons zijn gaan verdiepen in de geschiedenis van een deel van ons gewest,
zoals die wordt beschreven door Paludanus, een geschiedschrijver van het
Westfriese land, die in de achttiende eeuw in Alkmaar gewoond heeft en een
onderzoek heeft doen instellen naar de aanwezigheid van sporen van een
wonderlijke muur of dijk of weg, die honderden, misschien w<M duizenden
jaren geleden in West-Friesland heeft gelopen. Het moet een kunstwerk zijn
geweest, door mensenhanden aangelegd en gemetseld van z.g. duifstcen. Dat
is iets wat zeker is. Voor het overige tasten we vrijwel in het duister. Reeds
in 1775 ontdekte Jacob Queldam, dat er gedeelten van een muur lagen in de
toenmalige Zuiderzee, nabij Oostwaard. Deze gedeelten waren bij laag water
bijna boven, in ieder geval slechts zo weinig onder water, dat men er met een
platboomde schuit niet over heen kon varen.
feit. als zulk een werk door een of an
dere natuurramp in de bodem zou zijn
verdwenen.
Nu echter beginnen we in het duis
ter te tasten. Nu blijkt, dat we nog
maar weinig, o zo weinig afweten van
de geschiedenis van ons land in een
periode, die toch neg niet zo heel ver
in het verleden ligt. Wat is er gebeurd
met het land. met het volk. in die pe
riode. voorafgaande aan die. waarin de
Zuiderzee grote stukken heeft verzwol
gen? We weten het niet. We kunnen
er slechts naar gissen.
Zeker weten we alleen, dat het ge
bied. waar thans Wierineorwaard. An
na Paulowna. Wieringen liggen. in
oude tijden belangrijk gebied is ge
weest. terwijl tal van mensen dat ge
bied bewoorden. Mensen, die grote
werken tot stand hebben gebracht.
Oude heirbaan in de
Wieringerwaard
HE muur maakte dé indruk van een
zeer stevig bouwwerk te zijn. met een
breedte van 17 voet. terwijl men een
dikte peilde van omstreeks tien voet.
Tot driehonderd meter in zee kon men
deze muur volgen, waarna het niet
meer mogelijk werd door de slappe
grond die er boven op stond.
De nieuwsgierigheid van onze voor
ouders werd gewekt en men ging ook
in Wieringerwaard nasporingen doen
Dat was niet zo gemakkelijk, want aan
de oppervlakte kwam de muur daar
nergens en er waren maar weinig boe
ren. die er voor gevoelden, hun land te
laten omwroeten, alleen om aan de
nieuwsgierigheid van oudheidminnaars
te voldoen.
Men moest zich dan ook in hoofd
zaak bepalen tot de kanten van slo
ten en tot het ondervragen van arbei
ders die met het sloolwerk in de Wie
ringerwaard in die tijd waren belast
geweest.
Dat was echter reeds Interessant ge
noeg. want aan de hand van die gege
vens kon men vaststellen, dat er door
bet Noord Westelijk gedeelte van Wie
ringerwaard een muur is geweest, da
ten we het voorlopig op de naam muur
aanhouden) die voortzetting vond bui
ten de polder, in Zijpc aan de ene, in
de Zuiderzee aan de andere kant.
Dat was omstreeks 1775.
Wanneer we weten, dat de Wie-
ringermeer omstreeks 1610 is droogge
maakt, kunnen we met zekerheid vast
stellen. dat die muur er voor de droog-
valling is geweest. In de periode van
16101775 aangelegd zou een ieder van
het aanleggen van een dergelijk kunst
werk hebben gehoord, alsmede van het
Onjuiste opvatting
Wij hebben bij het geschiedenis
onderwijs steeds geleerd, dal het
zo omstreeks hel begin van onze
jaartelling in Holland en speciaal
in onze gewesten, een treurige
boel was Een moeras, waarin
slechts enkele Germanen of Kanine-
faten of wat voor stammen ook,
leefden, die zich bezig hielden
met de jacht en zich kleedden
met dierenhuiden. Een volk dat
op een zeer lage trap van bescha
ving stoïidA'
Is dat nu juist, of moeten we
geloven aan een wellicht veel ou
dere beschaving, die op veel ho
ger peil heeft gestaan, maar die
door ons onbekende oorzaken
geheel verloren is gegaan? Of
weten we niets uit de geschiede
nis van ons gewest vóór de
Middeleeuwen?
Afsluitdijk of heirbaan?
Hebben we hier te maken met een
verzonken zeewering? Het is bijna niet
aan te nemen, zo min als de veronder
stelling die Paludanus opperde dat men
hier te doen had met een muur. die hel
water van de Riin moest tegenhouden
waardoor deze nabij Callanlsoog of
verder in de zee zou uitmonden.. Palu
danus zelf verwerpt deze theorie ten
slotte ook.
Is het een oude heirbaan geweest
aangelegd door de Romeinen? Er wordt
in het geschrift van Paludanus op ge
zinspeeld. Dan zou deze baan doorge
gaan zijn tot Medemblïk. wellicht zelf'
via het land. waarin later het Flevo-
meer zou ontstaan, naar Friesland.
Is deze veronderstelling te fantas
tisch? Mogelijk. In ieder geval is ze in
strjjd met de opvatting, die tot op he
den heeft gegolden, dat dit gedeelte
van Holland omtrent de Romeinse tijd
onbewoond zon zijn geweest. Deze op
vatting kunnen we o.m. nog aantreffen
Een vrouw schrijft zich arm.
Kleding en voedsel voor
het waiersnoodgebied
Een vrouw, die de laatste tyd veel
van zich spreken doet en waarover veel
geschreven wordt, is mevrouw Boo-
gaardt-Riet te Ogden in Utah U.S.A.
Zij is de vrouw van een fabrieksarbei
der, die naar de Verenigde Staten is ge
ëmigreerd en die meent, dat haar, of
eigenlijk haar echtgenoot een zeergrote
erfenis staat te wachten.
Die erfenis, zo zou een notaris haar
hebben geschreven, bestaat uit suiker
plantages in Indonesië met een waarde
van 23 millioen dollar of 87 milioen
gulden. Mevrouw Boogaardt doet nu
haar best om alle erfgenamen te vin
den en als zij een tak van de familie
ontdekt, vraagt zij deze de stamboom
uit te zoeken. Die erfgenamen wonen
in Haarlem, in Zeeland, Rotterdam en
Overflakkee en ook in IJmuiden. Drie
broers in IJmuiden, komend van Mid-
dclharnis, zouden ook tot de erfgena
men behoren.
Wij hebben met één hunner gespro
ken en een brief van mevrouw Boo-
gaardt-Riet gelezen. In die brief schreef
zij de stamboom der familie van de
Rovaart uit Middelharnis tot 1600 te
hebben gevonden, maar zij raadde nu
de familie Roodzant ook van Middel
harnis, hun genealogie ook zo ver mo
gelijk uit te zoeken. En dan werden er
nog acht families genoemd, die dat ook
moesten doen. Vele mensen zijn met
dit onderzoek bezig en ook op de rijks-
en gemeente-archieven komen de men
sen snuffelen.
Brief van de politie
Verscheidene dezer mensen, die met
mevrouw Boogaardt-Riet corresponde
ren. hebben een brief van het hoofd dei
politie te Ogden ontvangen, waarin deze-
er op wijst, dat mevrouw Boogaardt
een ijverig aanhangster der Latter Day
Saints (de* Heiligen der laatste dagen
of wel Mormonen) is, wat natuurlijk
niets geen kwaads betekent. Maar hij
schrijft ook, dat het verzamelen van
familienamen door mevr. Boogaardt een
manie van haar is sedert jaren. En dat
moet wel juist zijn. want toen mevr.
Boogaardt nog in ons land woonde kwam
zij meermalen op het Rijksarchief te
Haarlem om maar gegevens te verza
melen. De commissaris van politie te
Ogden schreef, dat de erflater twintig
kleinkinderen heeft, waarvan mevr
Boogaardt er één zou zijn. Die twintig
kleinkinderen zijn natuurlijk directe
erfgenamen en wij begrijpen niet.
waarom mevr. Boogaardt dan genealo-
gièn van zijtakken wil hebben.
De directeur van het postkantoor te
Ogden heeft verkla.ard dat mevr. Boo
gaardt zelf wel een postkantoor mocht
hebben, vanwege haar vele correspon
dentie.
Voor de watersnood
En nu doet mevr. Boogaardt-Riet op
nieuw van zich spreken, omdat ze naar
ons land heeft geschreven, dat ze grote
stapels kleding en voedsel heeft inge
zameld voor de slachtoffers van de
watersnood. Maar die goederen moeten
verzonden worden naar New York of
San Francisco en daar heeft zij geen
geld voor. En omdat ze er geen geld
voor heeft, blijven de goederen liggen.
Wij menen dat dit nogal raadselachtig
is. omdat de mensen in Utah toch ze
ker ook wel geld zpuden willen geven
om de goederen tc yèrzenden. Vanal
New York of San Francisco neemt de
Holland-Amerika Lijn het gratis mee
En er zal toch vermoedelijk wel ccn
luchtvaartmaatschappij in Amerika zijn,
die de goederen naar een havenplaats
wil brengen.
YVy vrezen dat dc goederen ons land
wel eens niet konden bereiken. En dc
suikerplantages in Indonesië zijn ook
zo maar niet te verkopen. Temeer niet
als men weet dat de Indonesische re
gering bepaalt, welk percentage van de
winst van vennootschappen naar Ne
derland mag worden overgemaakt. Het
Nederlands Archievenblad heeft dan
ook van de brief van de commissaris
van politie tc Ogden melding gemaakt.
in de historische atlassen, die ten
dienste van het middelbaar en hoger
onderwijs worden gebruikt.
Zeer onwaarschijnlijk achten we het.
dat deze muur of weg zou zijn aange
legd omstree.ks 400 of meer jaren na
het begin van onze jaartelling. Dat zou
immers betekenen, dat ze verloren zou
zijn gegaan duizend a twaalfhonderd
jaar geleden. Dan zou er in oude kro
nieken over een muur. die ten gevolge
van een enorme ramp verloren ging.
iets te vinden moeten zijn.
Van ouder datum?
Of moeten we aannemen, dat in deze
streken eer. bevolking heeft gewoond,
reeds eeuwen vóór de. geboorte van
Christus, die een zo hoge graad van be-
j schaving had bereikt, dat ze reeds mu
ren of wegen bouwde van gemetselde
duifstenen?
Vondsten in het laatst van de acht
tiende eeuw in de toen ongeveer hon
derd jaar droogliggende Wieringer
waard gedaan, wijzen er op. dat er in
de Wieringerwaard mensen hebben ge
woond. die de kunst verstonden om put
ten te maken. Herhaaldelijk gebeurde
het. dat mensen en paarden in die put
ten wegzakten, en slechts met moeite
konden worden gered.
Op grote diepte zijn resten van ge
bouwen gevonden. Hetzelfde geldt
trouwens voor het zo veel hoger gele
gen Wieringen, waar men bij het ver
richten van grondwerkzaamheden spo
ren van bouwwerken vond op een diep
te van omstreeks dertig Alkmaarse
voeten.
Tal van vragen komen naar aanlei
ding van het geschrift van Paludanus
naar voren. Hoe oud is de beschaving,
waarin men deze muren bouwde? Waar
vandaan kwam dat volk? Waar is het
heen gegaan? Door welk een ontzaglij
ke ramp is dit gebied getroffen, dat
zulk een beschaving geheel te loor kon
gaan? Een ramp, waarbij vergeleken
die, welke heden ons land heeft getrof
fen nog van .betrekkelijk geringe af
metingen kan worden genoemd. Deze
gehele landstreek moet immers meters
onder de waterspiegel zijn geraakt, om
eerst na eeuwen weer heroverd te wor
den. Vragen, die wii niet kunnen be-
groter hebben doen worden, dat we
antwoorden, maar die bii ons het besef
van de geschiedenis van onze eigen
bodem nog maar weing weten.
Is er een vloed geweest, vreselijker
dan de Elisabethsvloed' Een vondst bii
opgravingen in de achttiende eeuw ver
richt in een terp bii Julianadorp bracht
de stoffelijke resten van ettelijke men
sen naar boven, van alle leeftijden, die
waarschijnlijk daar ter plaatse ver
dronken waren en met zand bedekt.
Of is de muur een grensscheiding ge
weest tussen twee volkeren, een soort
Chinese muur? welke veronderstelling
Paludanus opwerpt. Niemand kan er
een antwoord od seven. Het is zelfs
zeer de vraag, of iemand er een rede
lijke veronderstelling over vermag op
te bouwen.
De Duitse industrie is op de RAI o.m. verschenen met de Hnrex Twin, een
motorrijwiel uil de 500 cc klasse, dat wordt aangekondigd als een sensatie.
^|EEL ZUID-FRANKRIJK is opgeschrikt, omdat er de laatste weken in de
omgeving van het grote krankzinnigengesticht van Mondevergues, vlak bij
Avignon, zes moorden zyn gepleegd. De bewoners van deze streek richten felle
verwijten tot de directie van dit grote gesticht, dat anderhalf jaar geleden be
gonnen is zijn zieken op een heel andere, menselijker manier te gaan behan
delen. De grotere vrijheid waarover deze geesteszieken konden beschikken zou
deze zes moorden tot gevolg hebben gehad. De minister van Volksgezondheid
heeft nu een inspecteur naar Mondevergues gestuurd om de allarmerende be
richten ernstig te gaan onderzoeken. Maar de Franse opinie vraagt zich met
enige ongerustheid af of de therapeutische geneeswijze voor de krankzinnigen
een échec geleden heeft.
Nieuwe geneeswijze in
het geding
QEZE ZAAK zit echter geheel anders
in elkaar en de gepleegde misdaden
kunnen de nieuwe geneeswijzen zeei
zeker niet veroordelen. Mondevergues
wordt namelijk bevolkt door een be
paald soort geesteszieken. Wanneer
'een Frans gerechtshof een ernstige
misdaad moet berechten dan kan de
verdediging vragen of zelfs eisen, dat
de dader een psychiatrisch onderzoek
zal ondergaan. Wordt de verdachte
dan ontoerekeningsvatbaar verklaard
dan gaat hij niet naar de gevangenis,
maar naar het gesticht in Monde
vergues, waar 1500 van deze gevallen
zitten. Heel wat advocaten hebben het
Bromfietsliefhebbers zullen hun hart kunnen ophalen aan deze machine: een
DIM-P met ILO-motor van bijna 50 cc. Deze i\ mei hei nog op de koeling
geheel vrij opgesteld. Het bovendeel van het frame doef ^iemt ais benzinetank.
Een van de hoogtepunten van de RAI is de Ducali-Cruiier. een motor-scooter
met autnm ttssche koppeling en etecttncht ita'iinrirhting Het vehikel heeft
een 175 ct een cytmdehnpklepmoim D, prijs - 'int ei. ren half mtlle
maakt deze scooter tot de duurste tn zijn klasse.
De Schager markt
Vette koeien waren er nog niet zo
heel veel. De prijzen bleven onveran
derd, per kg slachtgewicht ongeveer
2.402.70, slechts een enkele uitvlieger
2.80 Redelijke handel in kalfkoeien,
met als hoogste notering f 1050. Matig
v/as de handel in geldekoeien met als
top f 725. De handel in nuchtere kal
veren met stijgende aanvoer een stuk
minder dan vorige week. Prijzen lagen
vier tot vijf gulden lager. Rijtuigpaar-
den waren gewild. Hoogste prijs f 1250,
terwijl in slachtpaarden een zeer kal
me handel was met prijzen van f 600
875. Door het ontbreken van export
kleine aanvoer van schapen en stugge
handel. De aanvoer van biggen was
zeer bevredigend, maar de prijzen la
gen een rijksdaalder lager dan vorige
week. Volgende week zal de markt
met ingang van zeven uur geopend zijn.
Prijzen en aanvoer: 15 paarden 600
1250. 5 geldekoeien 550725. 26 vette
koeien 6751075, 10 kalfkoeien 725—
1050, 332 nuchtere kalveren 2856 13
vette schapen 85—115. 55 overhouders
70—90. 3 bokken 20—50, 77 biggen 32.50
—57.50.
Hebt U een verblijfsvergunning? j
MARKT BARNEVELD
?lu'ruveemarkt: Aanvoer ca 26 000 st.
Frijzer.: oude kippen i 2.15f 2 30; N H.
blauwe kuikens f 2.60f 2.80; jonge ha
nen f 2.55—f 2 70, alles per k g overige
per stuk: oude hanen f 3.50—f 5.50; oude
eenden f 1.25f 2.—; tamme konijnen
f 2.75—f 7.—; wilde konijnen f 1 60—
f 2tamme jonge duiven f 0 65f 0 80.
Eiermarkt. Aanvoer ca 875.000 stuks.
Handel matig. Prijzen: f 1-3.50f 14.
algemene prijs f 13.70 per 100 stuks, kilo-
prijs f 2.26.
Veluwse Eierveiling „Barneveld-Ede".
Aanvoer ca 700.000 stuks. Handel matig.
zen: eieren van 57/60 gram f 13.18
f 13.43. eieren van 60/65 gram f 13.57
i 13.97, alles per 100 stuks.
TUINBOUWVEILING „ONS BELANG"
Notering van Woensdag: spruiten: A
4576, B 3144 en koppen 724; rode
kool 9'/:; boerenkool 2627; kroten 10i
uien 42; groene kool 21'/:; witlof: I 45
en II 31.
Degenen, die in Zierikzee zijn achtergebleven, worden voortdurend
door de politie gecontroleerd, of zij wel in het bezit zijn van een
verblijfsvergunning.
VISSERIJ-BERICHT.
URK, 26 Februari 1952. Donder
dag voerden 51 vaartuigen aan: 4131
pond snoekbaars, prijs 7379 cent, 1274
pond rode baars, prijs 881.13: 5511
pond blei. 9tj10 cent. 36 pond kar
per, 32 cent, alles per pond.
ALKMAAR, 25 Febr. Aardappelen
6.50; witlof 29—58; rode kool 7—11,50;
savoyekool 6,5010,50; groene kool 7.50—
18; spruitkool 2049; boerenkool 837j
bieten 4.5011,50; winterpeen 611; was»
peen 1019; uien 551; prei 2861j
soepgroenten S; knolsoep 15; appels: Goud-
reinetten 1419- peren: Winterjan 913.
leven van hun misdadige bant kunnen
redden door te doen vaststellen, dat zij
niet verantwoordelijk gesteld konden
worden voor hun dadenDe patiën
ten van Mondevergues bestaan dus
voor een groot gedeelte uit personen,
die, gedreven door een geestelijke af
wijking, tot misdaad vervielen. Aan
gezien het echter heel moeilijk is de
grens tussen het abnormale en het
zuiver misdadige te vinden, treft men
in dit grote gesticht ook lieden aan,
die moeilijk krankzinnig te noemen
zijn. Tot anderhalf jaar geleden was
Mondevergues ook veel meer een
strafkolonie dan een psychiatrisch
centrum. Maar in 1951 zijn de toestan
den plotseling veranderd. Onder de
aruk van de nieuwe opvattingen op
het gebied van de krankzinnigenver
pleging werd de gehele behandeling
radicaal gewijzigd. De strafkolonie
werd een modern ziekenhuis. In het
niet omheinde park rond het gesticht
mochten de patiënten vry rondlopen.
Ze werden niet meer als misdadigers,
maar als geesteszieken behandeld. Zij
kregen werk, deden veel aan sport.
De bewakers trokken hun uniform
uit en werden verplegers. De doktoren
gingen nog verder. Bepaalde ziéken,
die als practisch genezen beschouwd
konden worden, kregen soms een week
verlof. Anderen kregen toestemming
om in de nabijheid van het gesticht te
gaan werken.
FATALE VERGISSING
jl^AAR toen bleek, dat men zich ver
gist had. Iemand die een moord ge
pleegd heeft en zijn hoold heeft ge-
rea, omdat hy ontoerekeningsvatbaar
verklaard werd, kan men niet als een
krankzinnige behandelen. De geestes
zieken willen genezen, de anderen
wachten slechts op het moment dat zij
zullen kunnen vluchten. Zo vroegen
halt' Januari twee patiënten, die Tel
den zaten vanwege èen moordaanslag,
ot zij wat mochten gaan zoeken vooc
de versiering van hun eetzaal. Aange
zien ze beiden een week later bevrijd
zouden worden, kregen zij die toe
stemming. Zy maakten hier gebruik
van door in een dorpje in de buurt
een gezin van drie personen te ver
moorden. Op 9 Februari kreeg een 23-
jarige jongen, die een meisje had aan
gerand, verlof om wat te gaan wande
len. Hij viel weet een wouw aan, die
hij ernstig verminkte. Op 14 Februari
werd Gabriel Favre plotseung krank
zinnig en schoot zijn neet dood dtf
was zes maanden geleden als genezen
vit Mondzvergues vertrokken. De vol
gende dag vermoordde Gabriel Favre,
patiënt van het gesticht, maar enkele
dagen met verlof gestuurd, d" nan
van de vrouw, waarop ny verliefd
was Hierop peegde hij zelfmoord.
Het is te begrijpen, dat deze reeks
misdaden in heeJ Zuid-Frankrijk con
sternatie teweeg hebben gebracht.
Maat men wijst er toch op. dat deze
zaak met de nieuwe genei swijze van
de geesteszieken niets te maken heeft.
De grote fout is alleen, dat men in
Mondevergues seen verschil heeft ge
maakt tussen misdadigers en krank
zinnigen De enige manier om een
misdadiger te beletten opnieuw toe te
slaan, is natuurlijk met om hem nu
maar voor de rest van zijn leven ia
een cel ie stoppen Maar het lykt ook
wat vreemd hem dan maar voor gek
te verklaren met het gevolg dat hy de
kans krijgt zijn doktoren te misleiden,
zodat hij een nieuwe misdaad kan
plegen.
