OUDDORPs vriendelijk beeld werd zwaar geschonden
Vierduizend mensen afgesloten
van de wereld
ai ELLENDAM 5.4 «Ti.w
GÖEDEREÉDÉ9.a\ s?£3k
OUDDORP\Z Ir—
Aan een zijden
draad
Waar kinderen waren geboren, die la
ter onbezorgd hadden gespeeld op die
zelfde dijk, die nu in klei en slib is ge
spoeld over het eiland en z'n vieze drab
bige massa na zal laten in de droefgees-
- tige huizen en kapotgeslagen boerde
rijen.
Toen krioelde een kokende watermas
sa over de polders, hoog sloegen de door
de wind opgejaagde golven neer op al-
ies wat het tegenkwam, achter zich la
tend verkrampte ruines van boerderijen
on woningen en op hun ruggen dragend
de kleine tere dingen, waarmee mensen
en kinderen hun geluk hadden gekend,
een lappen pop waar een kleintje haar
siaap bij vond, een naaidoosje met aan
de binnenkant van het deksel een foto;
vreugdevolle dingen in een poel van el
lende. Maar wie zal er stil bij blijven
Reportage en foto's
fan Voorthuizen
staan? Geen mens, want al op twee an
dere plaatsen had de dijk haar weer
stand moeten opgeven.
En zo sloop het water de huizen bin
nen die verderop in het dorp stonden.
Het klokte in de huiskamers en maakte
rare plotselinge kolkingen die in ver
nielzucht niet onderdeden voor de wil
de razende golven. Het steeg en steeg
tot boven het penantkastje en tilde
al weer gauw daarna een schilderij van
de muur dat na korte tijd haar houten
lijst kapotbeukte tégen het plafond.
De eerste dode werd gemeld; een oude
man die niet zo goed ter been was. Goed,
het was „maar" één slachtoffer en on
der welke omstandigheden 'dan nog,
maar wie verliest een vriend zonder dat
het hem het hart krampt
Maar straks zal het voorjaar komen,
dan zal een leeuwerik hoog boven
Hoe de golven een stuk van een boerderij wegsloegen
dragen had voor de levens van zijn
mensen en daartoe alles aanwend
de, desnoods de géhe'e geordende
wetgeving opzij zette om de hoogste
wet te handhaven: te dienen
Om drie minuten over half vijf beuk
te een razende vloedgolf de laatste
weerstand van de vermoeide dijk in el
kaar en sloeg er een gat in van honderd
meter, in zijn hysterische vernielzucht,
vier woningen in elkaar stampend die
achter de dijk stonden. Huizen, waarvan
de bewoners waren gered door de man
nen van het eiland, ir.aar toch vier plek
jes grond waar mensen hadden geleefd
met hun geluk en voorspoed, met hun
zorgen en de kleine dingen van alle dag.
VAN DE KEIEN DIJK bleef slechts een
puinhoop over. Een vergelijking met de
Hondsbossche Zeewering laat zien hoe
de storm hier heeft huisgehouden.
dit land zijn lied zingen, dan zullen
de akkers weer worden bezaaid want
het koren 'moet weer onder de zon
kunnen staan en dan zal de moeder van
Human Cornells Tanis, die op 6 Februa
ri 1953 's avonds om kwart over negen
bij het licht, door een aggregaat opge
wekt, werd geboren, haar deur open
doen en met haar kindje op de arm op
kijken naar de zon die hoog aan de he
mel staat boven Ouddorp, dat zich heeft
opgericht uit haar geschonden staat. Dan
zal er weer. een klein blond meisje zijn
dat. een deur achter zich diehtsmakt als
of er nooit drie meter water tegenaan
heeft gestaan
Om zeven uur 's morgens waren we
gestart.'We, dat waren drie bestuurs
leden van de Zaandamse Gemeen
schap. Tot Hellevoetsluis brachten we
het er af zonder problemen, maar toen
begon het.
Met een particuliere auto op de boot
naar Middelhamis was verboden vol
gens de M.P. Vandaar dan ook, dat de
heer Gebhard ons hier ging verlaten.
Met onze waterlaarzen aan werden we
in de kajuit gestopt tussen al die droe
vige mensen, die al zo ontzaggelijk
veel leed hadden meegemaakt en nu
toch nog wilden kijken wat er te red
den viel. Veel werd er niet gesproken.
Aan de overkant kwamen we terecht
in een overvolle bus naar Melissant.
Grensplaats voor de waterbarrière die
Ouddorp omgeeft.
De uren, die we doorgebracht heb
ben in het kleinste café ter wereld,
moesten we ons amuseren met het
kijken naar vijf jonge dijkwerkers uit
Melissant. die bezig waren het billard
en de bijbehorende billardballen te
vermoorden door zulke ongehoorde
harde stoten te geven, dat de ballen op
ons boterhammenbordje terecht kwa
men. We hebben daar allemaal harte
lijk om gelachen. Ondanks alles....
Toen het water Goeree overweldigde
Als een razende is hij toen, voor de
wind af, naar het dorp gereden, heeft
het secretariepersurieel opdracht gege
ven direct hun plaatsen op het gemeen
tehuis in'te neiv.iTi en is toen met de
brandweerauto opnieuw naar de haven
gegaan. Eén oogopslag was genoeg om
te zien dat dit een ramp werd als nooit
te voren en met z'n rug naar de wind
heeft hij toen tegen z'n mannen ge
schreeuwd, dat de mensen uit de pol
ders moesten worden weggehaald en
naar het dorp gebracht. In een wilde
schreeuw waren z'n laatste woorden:
,.Doe het vlug want ook jullie 'leven
hangt aan een zijden dragd".
Toen heeft men in een samenspel van
alle krachten elkaar gevonden. Juist
toen werden de speelse en vaak onbe
nullige veten, die er nu eenmaal in elke
dorpsgemeenschap zijn door dezelfde
storir. weggevaagd en in één klap neer
gekwakt in die kokende watermassa. Op
het moment dat het er naar üitzag, dat
de twintig bewoners var. da Kruisweg
zonder hulp.zouden moeten worden ach
tergelaten, omdat er 500 ande ren waren
oie in nog groter- nood verkeerden was
er een groep vrijwilligers dié met groot
gevaar voor eigen leven ook deze men
sen het leven redden.
De morgen voor de rampzalige stormnacht moet burgemeester
Kleynenberg van de gemeente Ouddorp op de stenen stoep van
zijn gemeentehuis hebben gestaan en hebben opgekeken naar de
rusteloze wolkenflarden, die als wilde beesten voortjoegen over
Goeree en
Tx over zijn
sa» L vriendelijke
den diep in
pl| - hij langzaam
M het dorp in op
p'-Wj v\ om z n reis
j|il XPÉt naar Vlaar-
.■■•.«•-."i*## dingen te be
ginnen. Hij
ging langs de oude kerk en passeerde het huis van Kees van Pauw
Grinwis en niet te vergeten van Kommer Tanis wiens vrouw Klaartje
van Jannetje, naar hij wist, op alle dagen liep. Dat kon niet lang meer
duren, dacht hij onder het voortgaan.
In de tram had hij al maar naar buiten zitten kijken. Naar de gril-
lige lijnen van de duinenrij aan de horizon en naar de sloten en vaarten.
waarin de Westenwind kleine krulgolfjes maakte en toen hij eenmaal
op de boot naar Middelharnis zat, kon hij in de kajuit z'n rust niet vinden en
was 'ie aan de reling gaan staan, De boot mocht dan stampen en soms kreeg hij van
onderen een klap, die er zijn mocht, maar dat alles is zo gewoon voor mensen, die
weten wat zee en water kunnen doen.
Eij de bespreking van die middag had de onrust hem wat te pakken gekregen en
om half vijf had hij zich verontschuldigd. Hij had dat eigenaardige ondefinieer
bare voorgevoel gekregen van dat, wat nu, op dit moment, geschreven staat op
elke vierkante meter grond van het eiland, maar dat toen alleen nog maar even
had geklopt aan z'n onderbewustzijn.
Hoe gaat dat. Een man komt terug op het eiland en zoekt de beslotenheid van
z'n huis. Hij probeert wat te lezen en zet er de radio eens bij aan. De radio, die
melding maakte van zware Noord-Westerstorm en alle posten mededeelde op
hun hoede te zijn.
'vr'
„Wie 't water deert, die 't water keert."
fedachtig aan het aloude woord
„wie 't water deert, die 't water
keert" richtte burgemeester Kley
nenberg van Ouddorp tijdens de
rampzalige storm in zijn spreekka
mer een staf kwartierin. Stroom
was er niet meer, de telefoon kon
niet gebruikt worden, het drink
water was verzilt, geen radio
waardoor ze de berichten van bui
ten konden ontvangen en rondom
Ouddorp water, water, water, dat
zijn wildheid wel had verloren maar
stiekum en sluipend zijn vernielend
werk bleef doen. Midden in die el
lendige desolaatheid stonden vier
duizend mensen afgesloten van de
wereld
Tot de gemeente Vlaardingen een
zender stuurde. Vanaf dat moment be
gon onder leiding van twee sterke figu
ren, burgemeester J. A. Kleynenberg en
zijn „loco" de heer J. Nederlof, de strijd
tegen het water. Een strijd die nu nog
aan de gang is maar al resultaten heeft
afgeworpen. Het contact met de buiten
wereld was er en de zender seinde om
rijshout, zandzakken, eten, kleding, ste
nen en wat al niet meer. De gemeente
Borne in Overijsel zette 500 mannen aan
het werk om rijshout te kappen voor de
voorlopige herstelling aan de dijken, die
het op het nippertje hadden gehouden.
Opnieuw was het de gemeente Vlaar
dingen die twee agenten van politie zond
om de burgemeester terzijde te staan bij
al die administratieve rompslomp die er
nu eenmaal bij een zo grote ramp komt
kijken. Hoofdagent Huib van Iperen en
agent Jan Langbroek. Kerels uit één
stuk, jongens om mee uit vissen te gaan,
die, zo ze ons zelf vertelden, hier in dit
kleine dorp een leerschool hebben mee
gemaakt waarvan ze hun hele verdere
leven zullen profiteren. Twee Vlaar-
dingse jongens die alles doen om Oud
dorp er weer bovenop te krijgen. Door-
laatbewijzen uittypen en dol worden van
die wirwar van namen van inwoners zo
als Piet van Gerrit en Jan en Piet van
Jan van Pietje van Pauw; zoek het
maar uit, maar die ook de maaltijd
klaar maken in het huis van de burge
meester, als zijn vrouw andere bezighe
den heeft. Jongens van het beste Hol
landse soort.
En toen kwam midden in de zorg om
alles en om iedereen het bericht uit
Zaandam, dat er een lichtaggregaat
onderweg was. Een aggregaat, dat
Kromhout, Amsterdam, ter beschikking
stelde en waarvoor het Zaandamse
Eleetriciteitsbedrijf monteur Jan Hot
tentot meegaf. Samen met monteur Bak
ker van Kromhout heeft hij kans gezien
de haven, de belangrijkste woningen en
de straten weer van licht te voorzien.
Nu, vandaag werken Zaandamse mon
teurs op hun wijze mede het laatste gat
in de dijk te dichten. Hoog aan de mas
ten bevestigden zij de schijnwerpers van
ons G.E.B. om 's nachts de honderden
Ouddorpers in staat te stellen te blij-
Maar Vlaardingen en
Zaandam kwamen
te hulp
ven doorwerken voor het behoud van
hun grond. Dezer dagen ook is de op
zichter Jan Mulder van Gemeentewer
ken in Ouddorp aangekomen om daar de
gemeente-architect terzijde te staan bij
het werk van de wederopbouw. Zo heeft
Zaandam, al mag het dan officieel niet
zo heten tóch Ouddorp geadopteerd en
kunnen onze mensen het hunne bijdra
gen Ouddorp weer te doen zijn het
vriendelijkste dorpje van Goeree omge
ven door duinen en strand en door die
onberekenbare zee
Thuus is thuus
In de bus naar Melissant zat een oude
boer. Een collega kwam naast hem
zitten. Toen ontspon zich het volgende
gesprek.
..Hoe is 't?"
,,'t Goat, maar 'k bin alles kwiet
En "jij'!".
,;t Zelfde man, m'n huus en al de
bliksemse boel kwiet. Moar joa, 'k ga
toch nog maar 'es kieken hè. Je wil wel
eens wat weten en per slot „thuus is
toch maar thuus"."
Zó, dachten wij, is nu overal op de
eilanden de geest. Een geest van gela
tenheid maar ook een geest van ver
trouwen in de toekomst. Ze mogen dan
hun huis en al hun goed verloren zijn,
het zij zo. Maar hun hart trekt naar
hun grond, omdat thuus nou eenmaal
thuus is."
/\p dat moment ging de telefoon en
meldde de vuurtorenwachter, dat de
reddingsboot „De Jager" noch de haven
van Middelharnis noch die van Ouddorp
kon binnenlopen door de zware grond-
zeëen. „Ik kom" was het enige wat bur
gemeester Kleyru-nberg toen gezegd
heeft. In de keuken had hij z'n water
laarzen aangetrokken, terwijl z'n vrouw
al klaar stond met z'n korte duffel. In
een rats pakte hij z'n fiets van de plaats
en diep gebogen ever het stuur is li ij
toen begonnen aan de worsteling tegen
die woeste wilde wind die onbereken
baarder was dan ooit en hem soms over
de weg heen klapte. Maar wat deert een
mens die weet, dat hij op z'n post moet
zijn. Aan het einde van de Havenweg
striemden de vlijmende zilte spetter^
hem in het gezicht en toen hij op de
dijk stond, zwaar hangend tegen die
krankzinnige storm zag hij de vuile gol
ven, drabbig van zand en zeewier die
tegen de dijk opdonderden en terugrol-
ren in het slurpend schuim, dat vlokken
sloeg in zijn gezicht.
Zo gaf ieder op zijn wijze het bes
te.en daar midden1 o stond die kle'-
Kï gedrongen figuur die a? het l3ed
zag' en het opnam in z'n gróte milde
hart maar daar niet onder gebukt
mocht gaan, orndr.t hét zijn taak was
de weg aan te geven tot het redden
van honderden vap. zijndorpelin
gen, Die op z'n stugge b'edo ««nou-'
ders de verantwoordelijkheid te
DE GEVOLGEN van één vloedgolf
