NIEUWE APELDOORNSE
COURANT
Dr Jan van Baal tot Gouverneur
van Nieuw-Guinea benoemd
Helders
Dagblad
AMNESTIE VOOR BRITSE
DESERTEURS
Hoofdtaak; duidelijke uitwerking
der bevolkingspolitiek
Behandeling
uitgesteld
Sultan Hamid II voor
gerechtshof
Donderdag 26 Februari 1953
50e Jaargang
No. 16305
Abonn. 47 ct. p.\v\, 6.10 p.kw. Losse numm. 15 ct. Advert.: p. mm.
regel IS ct. „Kleine" adv. van huishoudelijke aard van 15 regels
2.25 cont., elke reg. meer 45 ct. Ingez. med. 3 maal het tarief.
Uitgave Wegener's Couranten Concern N.V. - Dir. J. G. C. Wegener
Redactie-raad: J. C. Rugaart en G. Spanhaak. Bur.: Kanaalstr. 8,
Apeldoorn, Telefoon: Dir., Red. en Adm. 6944 (4 lijnen). Giro 1418 I
Ter gelegenheid van de Kroning
LONDEN. Premier Churchill heeft
in het Lagerhuis bekendgemaakt, dat
gelegenheid van de kroning van
Koningin Elizabeth amnestie zal wor
den verleend aan de duizenden niet
opgespoorde deserteurs van de Britse
strijdkrachten gedurende de tweede
wereldoorlog. Alleen al uit het Britse
leger zijn in de oorlogsjaren 10.400
mannen gedeserteerd.
De premier zei niets over amnestie
voor de deserteurs uit de na-oorlogse
jaren. Volgens ramingen is na de oor
log bijna 2000 man uit het Britse leger
gedeserteerd.'
De amnestie zal niet van toepassing
zijn op overtredingen van het straf
recht door oorlogsdeserteurs.
Churchill waarschuwde echter, dat
de amnestie een speciale maatregel
was, die niet beschouwd diende te
worden als precedent. Hij zei, dat de
mannen die aanspraak willen maken
op amnestie, zich dienen te melden bij
hun diensthoofden. Zij zouden latei-
bij de reserve van gedemobiliseerden
worden geplaatst.
WOENSDAGAVOND WERD DE Rus
sische journalist van Tass, L. Pis
sarev, door de politie aan boord van
een in Amsterdam liggend Sovjet-
russisch schip gebracht, teneinde
naar Rusland te worden vervoerd.
Pissarev in de auto, waarmee hij
naar het schip werd gebracht
Historisch moment.
(Van onze parlementaire redacteur)
BINNENHOF. Dit Ts een his
torisch moment, constateerde
Woensdagmiddag de voorzitter van
de Tweede Kamer, dr I. G. Kor-
tenhorst, toen na de pauze in de
middagvergadering de onlangs be
noemde staatssecretaris van Onder
wijs, mejuffrouw dr A. de Waal,
achter de met een klein bloemstuk
van rode en gele anjers versierde
regeringstafel plaats nam. Namens
de Kamer sprak dr Kortenhorst zijn
verheugenis uit over de intrede in
het Kabinet van deze eerste be
windsvrouwe. Hij wenste mejuf
frouw De Waal geluk met haar be
noeming en het Nederlandse volk
met het benoemen van een vrouw
op de plaats, die haar zo volkomen-
toekomt. Hij hoopte, dat het een
goede gewoonte zou worden, dat
voortaan tenminste één vrouw deel
van het Kabinet zal uitmaken. Met
een hartelijk applaus onderstreepten
de Kamerleden de woorden van
hun voorzitter.
Thans 63.5 millioen
DEN HAAG. Tot gisteravond is bij
het Nationale Rampenfonds een bedrag
binnengekomen van 63.5 millioen gul
den. Hierbij bevinden zich 2 millioen
gulden, die juist uit Curacao waren
ontvangen. De stand was 59.7 millioen
gulden.
Balkan-pact gesloten
ATHENE. Griekenland, Turkije en
Zuid-Slavië hebben te Athene een
verdrag voor vriendschap en samen
werking geparafeerd.
Pissarev verliet per
boot Nederland
AMSTERDAM. Gisteravond tegen
zeven uur heeft de door de Neder
landse regering uitgewezen journalist
L. Pissarev, aan boord van de Sovjet-
russische zeesleepboot Priliv, de terug
reis naar zijn land aanvaard.
De heer Pissarev was al des mid
dags Is vier uur onder politiebegelei
ding per auto naar het Steenen Hoofd
te Amsterdam gebracht, waar de Priliv
sinds twee dagen voor anker lag. Hij
bleef met zijn begeleiders in de auto
tot omstreeks kwart over zes toen hij
over de loopplank van de zeesleepboot
werd geleid. Een auto van de Rus
sische ambassade wachtte op de kade
totdat de Priliv zich van de wal had
losgemaakt
Verkeerde duik.
EEN KLEINE TIGER MOTH van de
Luchtvaartschool maakte gistermor
gen een duikeling in het Klein Para
dijs bij Beekbergen. De twee inzit
tenden. een instructeur en een leer
ling-vlieger kwamen er goed af, doch
voelden zich allerminst in een para
dijsachtige situatie. Het toestel werd
nl. geheel gekraakt, zoals onze foto
graaf U hier laat zien
Richtprijs bacon met
tien cent verlaagd
DEN HAAG. Blijkens de berekenin
gen van het Landbouw Economisch
Instituut leiden de jongste prijsverla
gingen voor importgranen tot een da
ling van de kostprijs in de baconmes-
terij van tien cent per kg koud ge
slacht gewicht. In overleg met de
Stichting voor de Landbouw heeft de
minister van Landbouw, Visserij en
Voedselvoorziening besloten de richt
prijs voor baconvarkens per-1 Maart
a.s. dienovereenkomstig te verlagen en
derhalve op f 2,38 per kg. geslacht ge
wicht te brengen.
Ringdijk bij Rilland
eindelijk dicht
GOES. Gistermiddag is in de ring
dijk bij Rilland, die na dagen lang
zwoegen was gedicht, op de meest
critieke plaats, namelijk vlak bij de
zeedijk, weer een gat geslagèn. Direct
werden alle beschikbare krachten in
geschakeld' en gisteravond omstreeks
negen uur gelukte het het gat weer te
sluiten. Het had een breedte van onge-,
veer tien meter. De diepte was aan
zienlijk.
In aansluiting aan het bericht dat de
nooddijk nabij Rilland Bath gedicht is,
vernemen wij van het ministerie van
Verkeer en Waterstaat, dat het droog
maken en herstellen van de weg Ber-
gen-op-Zoom—Goes ter plaatse nog
geruime tijd zal vorderen. Van het
vrijgeven van deze weg, die nog voor
een belangrijk deel onder water staat,
is dus geen sprake. De weg is en blijft
gesloten voor alle verkeer.
Verwachting
Tot Vrijdag
avond:
AANHOUDEND MOOI WEER
Droog weer met weinig bewolking,
maar in de nacht cn ochtend plaat
selijk mist. Weinig wind. Ongeveer
dezelfde temperaturen als vandaag.
27 FEBRUARI:
Zon op 7.31, onder 18.16.
Maan op 1707, onder 6.59.
•Zonder diseuss'e en zonder hoofde
lijke stemnvng ram de Kamer voorts
nog een wi sontwerp lot wijziging
van dé middelbaar-onderwijswet, de
hoger-onderwijswet en de pensioenwet
1922 aan. Deze wijzigingen betreffen
onder meer de verhoging van het sub
sidie-percentage voor bijzondere ho
gere burgerscholen, middelbare scho
len voor meisjes en gymnasium in
verband met de verhoging der school
gelden van de rijksscholen, de gelijk
stelling vdn eindexamengetuigschrif
ten van enkele bijzondere scholen met
die van openbare scholen, de moge
lijkheid ook aan niet aangewezen bij-
'zondere gymnasia subsidie toe te
kennen en een verruiming van pen-
sïoentoekenning ook voor bijzondere
middelbare scholen en gymnasia,
Drama bij Herwijnen
opnieuw berecht
DEN HAAG. Het gerechtshof heeft
do jachtopziener W. B. uit Herwijnen
veroordeeld tot 6 maanden gevangenis
straf. B. was in December 1951 in con
flict gekomen me*, een zekere L. van
Z., omdat hij de fiets van diens broer,
die hij van stropen verdacht, in beslag
wilde nemen. Toen de jachtopziener
zich bedreigd zag door Van Z. en hem
met zijn geweer wilde afweren, was
dit afgegaan. Van Z. werd daarbij do
delijk getroffen.
Het gerechtshof verwierp B.'s beroep
op noodweer.
DEN HAAG. By K.B. van 25 dezer, is dr Jan van Baal, lid der Tweede
Kamer, met ingang van 1 April 1953 benoemd tot gouverneur van Nicuw-Guinea.
De nieuwe gouverneur is lid van de Anti-Revolutïonnaire fractie.
Dr Jan van Baal werd 25 November 1909 te Scheveningen geboren. Hy stu
deerde aan de Rijksuniversiteit te Leiden, waar hy in 1934 promoveerde. Korte
tyd later vertrok hy naar Nederlandsch-Indïë in de functie van adjunct-contro
leur. Na de oorlogsjaren in een interneringskamp te hebben doorgebracht, ver
bleef hy enige tyd in Australië en vertrok in 1946 met verlof naar Nederland.
In 1947 keerde dc heer Van Baal terug als controleur en later als assistent
resident. Daarop volgde zyn benoeming by het commissariaat der Nederlanden
te Medan. In 1949 maakte de heer Van Baal deel uit van dc delegatie van
Indonesië naar het zevende Pacific-cöngres.
Moeilijkheden 2ijn niet
te onderschatten
„Mijn hoofdtaak als gouverneur van
Nederlands Nieuw-Guinea zal zijn een
duidelijke uitwerking aan onze bevol
kingspolitiek te geven. Voortdurend zal
het gouvernement de vraag voor ogen
moeten staan, wat gedaan behoort te
worden aan de volksopvoeding".
Aldus dr J. van Baal tijdens een
vraaggesprek, dat wij naar aanleiding
van zijn vandaag officieel bekend ge
maakte benoeming tot gouverneur van
Nederlands Nieuw-Guinea met hem
mochten hebben. Een punt van groot
belang voor het in Nieuw-Guinea te
vormen beleid achtte dr Van Baal
voorts het op de reeds ingeslagen weg
voortgaan met een systematische ver
kenning van de minerale rijkdommen
van en de mogelijkheden voor land
bouw en veeteelt op Nieuw-Guinea.
„Hierbij zal de ervaring, op te doen
met de in te richten proefbedrijven,
ons de weg moeten wijzen, die wij ln
dezen hebben te gaan".
De nieuwe gouverneur had vertrou
wen, dat Nieuw-Guinea niet zo arm is
als sommigen wel beweren. Mits men
bereid is tot een systematische aanpak
der problemen en tot investering van
het nodige kapitaal. Dit laatste is op
dit ogenblik overigens nog niet aan de
orde, meende dr Van Baal; het explo
ratie-stadium moet eerst worden afge
sloten.
Over de vraag, hoe te gelegener tijd
kapitaal aan te trekken, maakte hij
zich geen zorgen. „Dit komt wel als er
eerst maar kansen voor zijn. Het is de
taak van de overheid deze kansen te
openen door exploratie en proefne
mingen.
Zending en missie.
Maar de zorg voor de bevolking moet
in alles voorop gaan, onderstreepte dr
Van Baal in de loop van het gesprek
telkenmale met de grootste klem.
„Deze bevolking leeft thans onder de
druk van een ontbrekend perspectief.
Hun eigen cultuur heeft haar zin ver
loren en zij hebben een weg tot een
nieuwe samenleving nog niet gevon
den. Wij moeten voor hen een nieuwe
toekomst scheppen, een verantwoord
perspectief openen en vertrouwen in
de overheid wekken". De Papoea's wil
len dat vertrouwen gaarne geven, maar
dan zal het gouvernement, daartoe fi-
Zondagswet
(Van onze parlementaire redacteur).
BINNENHOF. Dc Tweede Kamer
besloot Woensdagmiddag met het oog
op een dringend tekort aan tyd liet
ontwcrp-Zondagswet tydclyk van de
agenda*af te voeren. Het ligt nu in
het voornamen dit principieel fel om
streden ont vern in de tweede helft
van Maart l»; b« handelen.
nancieel in staat gesteld, ook iets moe
ten doen!
Dr Van Baal sprak als zijn oordeel
uit, dat het bevolkingsprobleem op
Nieuw-Guinea ten principale alleen op
gelost zal kunnen worden in nauwe sa
menwerking met de protestants-chris
telijke zending en de rooms-katholieke
missie. Reeds thans werken in de Raad
voor Volksopvoeding hoge ambtenaren
Geen opperbevelhebber
van Westerlings leger?
De sultan heeft tegenover de rech
ters verklaard dat hij plannen had
opgesteld voor de omverwerping van
de Indonesische regering door middel
van het arresteren van de leden van
het kabinet. Hij had bevel gegeven
sultan Hamengkoe Boewono van
Djocjakarta en kolonel Simatoepang.
die toen chef staf van de landmacht
was, te executeren.
Het plan was mislukt omdat Wes^
terling de wapens, die voor deze or
ganisatie nodig waren, niet bijeen kon
krijgen. Het kabinetsgebouw had op
24 November 1950 's avonds om 7 uur,
wanneer de ministers hun vergadering
ongeveer beëindigd zouden hebben,
moeten worden aangevallen.
De opdracht om de ministerraad aan
te vallen, had hij gegeven in een dolle
bui. Toen de bui voorbij was heeft hij
zich ingespannen de aanval te voor
komen, aldus de sultan.
Hamid zelf zou op die vergadering
aanwezig zijn en behoren tot de ge
arresteerde ministers. Hij had Wester
ling echter instructie gegeven om hem
slechts losjes aan de voeten te bin
den.
Na het slagen der operatie zou Ha
mid tot minister van Defensie worden
uitgeroepen.
De sultan beweerde echter dat hij
geen aandeel had gehad in de aanval
op Bandung van Westerling. Hij zei,
dat Westerling hem het opperbevel
over diens opstandelingen-leger had
aangeboden en dat hij had gezegd het
aanbod op zekere voorwaarden te
willen aanvaarden. Westerling had
deze voorwaarden aanvaard. De sul
tan voegde hieraan toe, dat hij het
opperbevel niet op zich had genomen.
Westerling en Najoan hadden hem
in hotel Des Indes bezocht om hem
ervan op de hoogte te stellen, dat zij
een dag tevoren Bandung hadden aan
gevallen. Beklaagde zei, dat hij toen
kwaad geworden was en een half uur
en zendings- en missie-autoriteiten sa
men. „Deze Raad ligt mij na aan het
hart; bij een nuttig gebruik kan er veel
goeds uit voortkomen."
„Overigens moet men", aldus dr Van
Baal, „de talrijke en veelvormige moei
lijkheden bepaald niet onderschatten.
Nog zijn er grote delen" van Nieuw-
Guinea niet of nauwelijks bekend; het
aantal Papoese talen is uitzonderlijk
groot. En bovenal: de Papoea-samen
leving is van huis uit uitermate primi
tief en de Papoea zelf op zijn wijze een
merkwaardig individualist, wat ook
zijn bijzondere problemen met zich
brengt.
„In de eerstkomende jaren zullen
dan ook slechts de grondslagen voor
een verdere ontwikkeling kunnen wor
den gelegd; dat wil zeggen: wij zullen
de mensen moeten vormen, die dat
gene. wat thans wordt begonnen, ver
der kunnen voortzetten".
„Maar", zo besloot dr Van Baal. „men
moet van een en ander niet direct te
veel verwachten. In Nieuw-Guinea
pleegt alles, wat geprobeerd wordt,
eerst drie keer te mislukken!"
lang Westerling had uitgescholden,
omdat hij niet kon instemmen met die
aanval.
Voorstander Federalisme.
De sultan verklaarde, dat hij tot
zijn daden was gekomen, omdat hij
voorstander was van een federale In
donesische republiek en omdat toen
tertijd sommige groeperingen streef
den naar het liquideren van deelsta
ten. Daarom had hij opdracht gegeven
het gehele Indonesische kabinet ge
vangen te nemen.
Sultan Hamid was tijdens de zitting
kalm. Soms ontlokten vragen hem een
glimlach. De zitting duurde drie uren
en werd daarna verdaagd tot Zater
dag 28 Februari.
President van het hooggerechtshof
is dr Raden Wirjono, Hamids. verde
diger is dr Soerjadi.
De Nederlandse vrouw van Hamid
heeft de openingszitting van het pro
ces bijgewoond.
Sneltrein ontspoord
bij Brussel
BRUSSEL. De sneltrein Brussel-
Amsterdam is gisteren omstreeks half
vier in het station te Schaerbeek ont
spoord. De locomotief en het voorste
wielenstel van een wagon zijn in het
grint vastgelopen. Persoonlijke onge
vallen deden zich niet voor doch het
treinverkeer werd enigszins gestoord.
Beschuldigd van poging tot het
omverwerpen van de republiek
DJAKARTA. Voor het Hooggerechtshof stond terecht sultan Hamid II van
Pontianak, die cr van beschuldigd wordt dc regering van de republiek Indonesia
gewapenderhand te hebben willen omverwerpen.
Hij zou deze poging in Januari 1950 tezamen met de ex-ltapitcin Westerling
voorbereid hebben. De sultan bevindt zich reeds drie jaar in voorarrest.
