ELSEVIER
BERUSTEN OF
BEVRIJDEN?
AFRIKA ONTWAAKTE
TE VROEG
EEKBLAD
door James Burnham
door Alan 'Paton
NEDERLANDSE PRESTATIES
IN DEN VREEMDE
ARBEIDSSCHUWHEID WORDT
AANGEMOEDIGD
Zaterdag 21 Februari 1953
Sinds 1947 is de buitenlandse politiek van
de Verenigde Staten geleid geweest door
liet principe van de „containment", het
in bedwang houden in overeenstemming
daarmee hebben wij getracht de expansie
politiek van het communisme te blokkeren,
maar tegelijkertijd hebben wij iedere tegen
de Sovjet-Unie gerichte activiteit onderdrukt.
Zoals elke zuiver negatieve en defensieve
strategie moet de politiek van „containment"
op haar best beschouwd worden
als een tijdelijke uitweg. „Contain
ment" is de brug geweest die leid
de uit het nevelige land van de
mobilisatie en illusies naar de kust
van nationale kracht en realisme.
Maar theorie zowel als ervaring heeft
aangetoond dat de brug van „containment"
snel bezwijkt, zodat we haast moeten maken
om aan de veiliae wal te komen voor we in
het water terecht komen. Het verlies van
China, de eindeloze oorlogen in Korea en
Indo-China. de smeulende Arabische wereld
en de moeilijkheden van de Nato hebben de
snaar tot het uiterste doen spannen.
De winnende candidatcn tijdens de ver
kiezingen hebben getoond dat zij zich het
naderend einde van de politiek van „cou-
tainment" realiseren. Zij eisten een stap
vooruit van de „containment" naar een
positieve en dynamische politiek van be
vrijding.
Vrijheid voor allen
Er is niets mysterieus aan een politiek
van bevrijding, hoe gecompliceerd en moei
lijk die ook in de details van haar uitvoering
moge zijn. Haar doel is vrijheid voor de vol
ken en naties die nu onder de slavernij van
het door Rusland geleide Sovjet-staats
systeem gebukt gaan. Vrijheid voor alle
volken en naties die nu onder communisti
sche heerschappij staan, met inbegrip van
het Russische volk.
Het doel omvat individuele en sociale,
zowel als nationale bevrijding. Bevrijding
w& niet alleen zeggen, dat de onderdanen
van het Sovjet-imperialisme hun vrijheid
herwinnen, maar dat zij bevrijd zullen zijn
van slavenkampen en geheime politie, vrij
om de God te dienen, zoals zij zich die voor
stellen, vrij (als zij dat wensen) om te bezit
ten en om hun eigen land te bebouwen en
te werken met hun eigen werktuigen, vrij
om in vrede te leven met hun medemensen.
Het overgaan tot een politiek van bevrij
ding wil zeggenons streven naar de ge
noemde doelen bekend maken aan de
Sovjet-onderdanen en aan de gehele wereld
daaraan te werken met een veelzijdige poli
tieke oorlogsvoering en met behulp van
militaire of para-militaire acties waar die
nodig zijn of zullen zijn (zoals dat het geval
was in Griekenland. Korea, Malakka, Indo-
China en andere plaatsen)en het wil ook
zeggen ons afdoende voorbereiden op alle
verdere militaire maatregelen die in de toe
komst nodig zouden kunnen zijn.
Door zulk een politiek, uitgevoerd in
woord en daad, zullen zij die geloven in de
bevrijding er van overtuigd worden dat wij
de energie van alle door de Soviets onder
worpen volken kunnen vrliniaken en daar
door de imperiale structuur van het Sovjet
regiem kunnen verzwakken en tenslotte
ineen kunnen doen storten.
tussen Moskou en Washington. Voor de
niet-communistische naties met uitzondering
van de Verenigde Staten schijnt „contain
ment" de belofte in te houden van een be
scherming tegen een wereldoorlog en
tegelijkertijd door het in evenwicht hou
den van de twee grootste machten een
gemakkelijker leven voor de onafhankelijke
naties.
Er is nog een reden waarom de niet-
communistische naties vasthouden aan een
impasse, neigen naar het neutralisme en
slechts schoorvoetend tot het opbouwen van
een anti-Sovjetmacht. Zij geloven nog niet
in de ernst van de Amerikaanse bedoelingen.
Heeft Amerika besloten het Sovjet-systeem
te verzwakken en indien nodig te elimineren?
Of wil het alleen maar een of andere vorm
van compromis?
Besluiten, of
Twee wereldvermaarde auteurs behandelen op deze 1
twee onderwerpen die, hoezeer verschillend, beide van
zeer groot belang zijn voor de wereld. Want voor die
wereld en dus ook voor Nederland is de verhouding tot
Sovjet-Rusland een brandend vraagstuk, ferwiil de situatie in
Zuid-Afrika met name in Nederland bijzondere belangstelling
verdient.
James Burnham is professor in de filosofie aan de universiteit
te New York. Internationale bekendheid verwierf hij met zijn
boek „The managerial revolution". Deze scherpzinnige analyse
van de ontwikkeling der moderne maatschappij heeft geruime
tijd grote invloed op de inzichten inzake de ontwikkeling der
samenleving uitgeoefend. Minder bekend werd zijn later ver
schenen boek „The struggle for the world", ofschoon men
daarin reeds steunpunten kan vinden voor de zienswijze, welke
hij thans in dit artikel tot uitdrukking brengt. De grote vraag
„containment" of „liberation" is niet alleen een internationaal
probleem, doch tevens een gewetensvraag. Want het gaat erom
of men bij het vaststellen der politiek, welke ten opzichte van
Sovjet-Rusland gevoerd moet worden, moet berusten in de
status quo of zich de bevrijding ten doel moet stellen van
volken, die het communistisch juk moeten dragen.
Alan Paton is de Zuidafrikaanse auteur, wiens „Cry the be
loved country" in alle Engels-sprekende landen in buiten
gewoon grote oplagen werd verkocht. Het is in het
Nederlhnds verschenen als „Tranen over Johannesburg". De
auteur, die zich door dit boek een zo grote internationale
bekendheid verwierf, zaJ in een drietal artikelen zijn mening
over de situatie in Zuid-Afrika uiteenzetten. Met nadruk worde
reeds thans vermeld, dat de inzichten en de conclusies van Alan
Paton niet de onze zijn, en dat deze artikelen zullen worden
gevolgd door andere, waarin wordt recht gedaan aan het
standpunt der Afrikaanders. Aangezien Alan Paton ongetwij
feld de nobelste en tegelijk een der meest invloedrijken is van
allen, die zich in de wereld tegen het beleid van Malan en de
zijnen keren, is het nuttig juist van zijn inzichten kennis te
nemen. Te scherper komt dan straks het standpunt uit dergenen,
die van oordeel zijn, dat een wellicht hier en daar ietwat ge
temperde, doch in beginsel even rechtlijnige politiek als die
van Malan de enige is, welke Zuid-Afrika kan behouden.
Drie bezwaren
Drie bezwaren tegen de politiek van be
vrijding verdienen speciale aandacht. Er kan
tegen aangevoerd worden, 1) dat de gealli
eerden van de Verenigde Staten er niet over
te spreken zouden zijn 2) dat zij de Ver
enigde Staten zou betrekken in een fanatieke
en utopistische „kruistocht"3) dat de
bevrijding van het Sovjet-imperium, hoe
gewenst ook, strikt genomen geen zaak is
die Amerika direct aangaatde belangen
van dit land beperken zich tot de verdediging
van zijn eigen veiligheid.
Het is een feit dat velen in de niet-
communistische naties huiverig staan tegen
over een politiek van bevrijding. Enige van
de redenen daarvoor hebben wij opgenoemd
en wij hebben ook gezien hoe de politiek
van ..containment" het neutralisme schraagt.
Indien ..containment" met succes wordt
doorgevoerd, betekent het alleen een impasse
Tenzij deze vragen overtuigend worden
beantwoord door Amerika, zowel in woord
als met de daad, is een energieke anti-Sovjet-
actie niet gemotiveerd. Binnen en buiten het
Sovjet-imperium zal er geen sterke tegen
stand zijn. die niet een redelijke kans heeft
te winnen. Indien Washington niet tot een
besluit gekomen is, waar zouden we ons dan
aan wagen? We kunnen beter met beide
benen stevig op de grond blijven staan, de
definitieve keuze vermijden en maar hopen
dat de storm op de een of andere manier aan
ons voorbij gaat.
In het kader van de „containment" heb
ben de Verenigde Staten vaak hun politieke
en militaire voorbereidingen ondergeschikt
gemaakt aan de vrees, vooroordelen en
zwakheden van hun bondgenoten. Dat is
het wat zulk een grote invloed geeft aan de
verlammende demagogie van Aneurin Bevan.
Jawaharlal Nehroe en sommige Duitse socia
listen. Het Amerikaanse ministerie van Bui
tenlandse Zaken hoopte door het niet te snel
meenemen van zijn bondeenoten in zijn
politieke vaart deze bondgenoten niet te
„alarmeren" zij zouden langzaam overtuigd
raken van Amerika's goede bedoelingen en
dan bereid zijn een scherper koers te varen.
Maar op die manier gaat het niet. De
andere naties zijn zich bewust van hun
zwakte. Zij weten dat zij zelf niet in staat
zijn de Sovjet-dreiging te weerstaan. Als zij
bemerken dat Washington zich matigt over
eenkomstig hun verlangen, dan zal het ge
volg zijn dat zij hun vertrouwen in
Washington verliezen.
Op eigen kracht
Het eerste vraagstuk waarvoor Amerika
zich geplaatst ziet, is het in overeenstemming
komen met zichzelf, een keus te maken en
zijn eigen doelen na te streven. Bij dit
streven zou Amerika er verstandig aan doen
zo ver dit mogelijk is te steunen op zijn eigen
hulpbronnen en op een strategie die op
natuurlijke wijze voortkomt uit zijn geo
politieke situatie. Op iemand steunen be
tekent afhankelijk zijn van zijn genade.
Natuurlijk zijn de Amerikanen geen
tegenstanders van het Communisme en het
Sovjet-systeem alleen omdat de West-Euro
peanen en de bewoners van India en de
Arabieren er ook tegen zijn. Wij zijn tegen
standers ook zonder en zelfs tegen de opinie
van de rest van de wereld in. zelfs als wij
alleen zouden staan. De leider van een
bondgenootschap moet klaar staan iedere
bondgenoot in zijn gelederen op te nemen
maar hij moet van geen enkele afhankelijk
zijn.
TOTALE OF GEDEELTELIJKE APARTHEID?
gedeeltelijke apartheid?
Velen onzer plachten te menen dat
Afrika nog vijftig, of misschien zelfs
honderd jaren zou blijven slapen.
Zelfs zij die het een en ander wisten van
de groei en de kracht van ideeën, meen
den dat deze zich in Afrika slechts lang
zaam zouden verspreiden. In
woord en geschrift gebruikten
wij de uitdrukking „ossentred",
maar deze raakt nu in onbruik.
Wij spraken zo omdat het opper
vlakkig zo scheen te zijn, of misschien
omdat wij in ons hart wilden dat het zo
was. Wij wilden dat Afrika bleef slapen.
Toch maakten wij het zelf steeds wak
ker. Onze pioniers, zendelingen en han
delaren onze mijnen en industrieën
onze boeken, onze dranken, alles kreeg
op zijn beurt de schuld het meest
misschien de zendelingen maar wij
allen waren verantwoordelijk.
Wij ploegden de grond van een heel
continent, op zoek naar schatten. Het was
niet onze bedoeling om hem voor te be
reiden voor het zaad van nieuwe jdeeën.
Wij dachten nog steeds dat deze ideeën
zich zouden verspreiden via het officiële
onderwijs. De grote gebeurtenissen in India,
China en Indonesië konden wij niet voor
zien. Plotseling werden deze ideeën, die
ongebruikt in onrijpe geesten hadden lig
gen wachten, met grote
letters dwars over con
tinenten neergeschreven
en begonnen zich te
verspreiden als een
epidemie. Een halve
eeuw voor zijn tijd
was Afrika ontwaakt.
Welk een ironie, dat
wij juist op dit ogen
blik een nationalisti
sche regering moesten
kiezen die, door haar
maatregelen ter hand
having der blanke over
heersing, meer dan eni
ge andere regering de
verspreiding der nieu
we ideeën in de hand
werkte. Niet-blanken
werden zich meer dan
ooit bewust van hun
toestandzij besloten
hun menselijke rechten
te verdedigen.
De plannen van deze
regering zijn lang
zamerhand bekend ge
worden in de wereld.
De afzondering van de
verschillende rassen,
apartheid genaamd,
wordt op vele gronden
verdedigd. Het is de
enige manier om bloed
vermenging te voor
komen en de raszuiver
heid te bewaren die
Gods gebod eist. Het is ook de enige manier
om de blanke overheersing en de christelijke
beschaving in stand te houden. Het is de
enige manier om wrijvmg te voorkomen en
de vrede te bewaren. Het is de enige manier
om de niet-blanke rassen recht te doen
wedervaren.
Deze mengeling van eigenbelang en
altruïsme is duidelijk. Er zijn nationalis
tische idealisten die totale afzondering
eisen, dus territoriale afscheiding die de
niet-blanke rassen in staat zal stellen om
zich te ontwikkelen tot aan de grens der
souvereiniteit, maar dan ook niet verder.
Zij voeren aan, dat gedeeltelijke apartheid
overheersing en uitbuiting betekent en tot
eeuwigdurende strijd' en onrust zal leiden.
Daartegenover staan de realisten, die
totale apartheid als een wensdroom be
schouwen de regering heeft zelf gezegd
dat het onmogelijk is.
Beide argumenteringen zijn absoluut juist.
Eén druk
en weg zijn
etensluchtjes
Fresh-aire verfrist in een
oogwenk de lucht in alle vertrekken.
Aangename,
opwekkende geur
IMP. N.V. DENKA, VOORTHUIZEN
..de négënvijk, deel van een vijandige wereld?..
Gedeeltelijke apartheid is verkeerd, totale
apartheid is onmogelijk. Intussen steunen de
idealisten en de realisten elkaar.
De geschiedenis heeft de Afrikaanse
nationalisten geleerd om elkaar bij te staan.
Zij vormen een kleine natie tegenover een
vijandige wereld en een vijandig continent.
Hun godsvertrouwen heeft hen reeds eer
der niet beschaamd. Zij moeten opnieuw
vertrouwen. Hun redeneringen komen
grotendeels uit het hart.
Ongehoorzaamheidsactie
Het Afrikaanse Nationale Congres en
het Indische Congres zijn volkomen gekant
tegen rassenafzondering. Zij beschouwen
het als een plan om hun ondergeschiktheid
te bestendigen. Zij beschikken niet over de
grondwettelijke middelen om er verande
ring in te brengen, daarom verzetten zij
zich er tegen. Zij gehoorzamen niet aan de
wetten die zij als onrechtvaardig beschou
wen.
Zij zeggen dat deze ongehoorzaamheids-
actie gericht is tegen de regeringniet
tegen het blanke ras. Zij verlangen recht
geen revolutie. De verdrijving der blanken
uit Afrika vinden zij absurd. Zij hebben
zich verbonden geen geweld te gebruiken.
De mensen van de ongehoorzaamheids
actie hebben zich tot dusver voortreffelijk
gedragen. Hun geestelijke inspiratie komt
uit Christelijke en oosterse bronnen.
Maar wie durft te veronderstellen dat er
geen rassensentimenten meespelen in dit
land dat meer dan ooit in zijn geschiedenis
door rassenkwesties wordt beheerst? Het
Afrikaanse nationalisme is een onvermijde
lijke reactie op het na
tionalisme der Zuid-
Afrikaners.
De leiders der ver-
zetscampagne zullen
daarom veel beleid en
moed nodig hebben als
zij hun beginselen
trouw willen blijven.
Maar nog een ander
gevaar bedreigt hen. Er
zijn moorddadige onlus
ten uitgebroken in de
„lokaties" (negerwijken)
van Port Elizabeth, East
Londen en Kimberley.
Deze onlusten worden
geleid door ontaarde
producten van de slop
pen ener door rassen
discriminatie verdeelde
maatschappij. Geen en
kele blanke, ook als hij
zijn hele leven heeft ge
wijd aan het welzijn der
negers, is veiligals hij
in de buurt is, zal hij
gedood, worden. Geen
enkel gebouw dat met
blank geld is opgericht
ten dienste van de ne
gers is veilighet zal
tot aan de grond wor
den afgebrand.
Deze onlusten wer
pen een sluier van
toorn, haat, verdriet en
vrees over het hele land. Alle redelijkheid
ontbreektde ongehoorzaamhèidscampagne
wordt er direct of indirect verantwoordelijk
voor gehouden.
Alle hoop verloren
Zelfs de blanken die begrip hebben voor
de aspiraties der niet-blanken beginnen zich
af te vragen of de regering ten slotte niet
toch gelijk heeft. En dan is er nog de niets
goeds voorspellende roep naar een „ge
meenschappelijk blank front" niet alleen
van de nationalisten, maar ook van enkele
prominente leiders der United Party. Als
aan deze oproep gehoor wordt gegeven, zal
alle hoop in Afrika verloren zijn.
Patrick Duncan en zijn weinige metge
zellen hadden veel moed nodig om juist op
dit ogenblik zich bij de ongehoorzaamheids
campagne aan te sluiten. De campagne
wordt hierdoor moreel belangrijk gesteund.
Duncan heeft een afkeer van nationalisme
maar ook van revolutie, en hij koestert een
diepgewortelde en eerlijke liefde voor
Zuid-Afrika. Zijn daad heeft de wrok der
Zuidafrikaanse nationalisten opgewekt.
Voor hem zal er geen genade zijn. Natio
nalistische kranten hebben strengere wette
lijke maatregelen geëist tegen ophitsers.
Door welk een waan worden wij be
zeten als de liefde voor zijn land de mens
van zijn medemens scheidt! Het is de
waan van hen die menen dat uit ver-
deeldheid eenheid kan ontstaandat
mensen alleen bij elkaar leven door niet
samen te leven.
De rest van de wereld zegt dat onze
plannen in de eerste plaats verkeerd zijn
en in de tweede plaats onmogelijk.
Waarom heeft onze regering dan deze
plannen?
totale apartheid?
