Groenland moderniseert zich volkomen
AKKERTJES
O
Nederlands Instituut voor
Nijverheid en Techniek
Vrijwilligheid behoort basis te zijn
van alle normalisatie
Nederlandse predikanten kunnen de
aanpassing van emigranten bevorderen
ALGEMEEN HANDELSBLAD VAN ZATERDAG 21 FEBRUARI 1953
9
Eeuwenoud eiland bezit thans industrieën en bevolking boorde nieuwe bestaansbronnen
(Van een medewerkster)
LfVENALS de Hollandse en Engelse zeevaarders
in de zestiende eeuw in hun wedijver met Span
jaarden en Portugezen hoopten het rijke Oosten,
waarvan de schatten Europa binnenstroomden, langs
een noordelijke zeeweg te bereiken, zo hebben de
luchtvaartmaatschappijen in onze eeuw begrepen,
dat een verbinding over Groenland de vlugste route
is tussen het westelijke en oostelijke halfrond. New
YorkShanghai, het is thans slechts een kwestie
van uren, evenals San FranciscoMoskou. Een
korte stop op Peary Land en in Thule op West-
Groenland en de sprong is genomen.
Groenland, het vroegere nagenoeg onbekende
Groenland heeft het twijfelachtige genoegen op een
gevaarlijke viersprong te liggen. Reeds in de tweede
Wereldoorlog, toen het eiland van het moederland
Denemarken was afgesneden, hebben Deense auto
riteiten op Groenland Amerika toestemming gegeven
om luchtbases langs de westkust aan te leggen en
in 1951 werd er door de Deense regering opnieuw
een overeenkomst gesloten. Nabij de kleine neder
zetting Thule, de noordelijkste plaats, waar mensen
wonen en waar de zon van November tot Februari
zich nooit vertoont en temperaturen van 50° onder
nul worden geregistreerd, iverd de militaire lucht
basis Blue Jay aangelegd. Thans wonen er 6000
Amerikanen alleen mannen in deze aluminium
barakkenstad, die de Deense politiek eerbiedigend,
geen contact hebben met de inheemse bevolking.
„Manhattan aan de Noordpool" noemen de
Amerikaanse militairen hun stad, die er een Fifth
Avenue en genummerde straten op nahoudt, al is
het alleen de toren van het radiostation, die op vijf
tien meter na even hoog is als het 202 vei-diepingen
hoge Empire State Building op de échte Fifth
Avenue.
Thule is echter niet alleen een Amerikaans mili
tair steunpunt in het hoge noorden. Het zal spoedig
ook een vliegveld worden voor het gewone lucht
verkeer. Het was de S.A.S., die de eer toekomt in
1952 het initiatief te hebben genomen voor de his-
Door de lucht met de
overige wereld
verbonden
torlsche civiele proefvlucht over de Noordpool, maar
ook de Engelse B.O.A.C. en de Pan American Air
ways hebben het plan via deze korte route naar
Amerika en het Oosten te vliegen. Groenland houdt
dan op een gesloten land te zijn. zoals het sedert de
Deense kolonisatie twee eeuwenlang is geweest.
Reeds in de tiende eeuw was de IJslander Erik
de Rode, met een handjevol mannen in een open
boot naar Groenland getrokken; hij stichtte daar
op de zuidkust van het onbewoonde eiland, waar
hij slechts sporen van nomaden vond, een tweetal
nederzettingen. De Scandinaviërs, die zich moeizaam
op de schrale bodem op landbouw en veeteelt toe
legden, stierven echter in de loop der eeuwen uit,
hetzq in hun strijd met de uit Canada binnentrek
kende Eskimo's, hetzij door assimilatie met deze
nomadenstammen. De Deens-Noorse Koningen, die
ook over de Far 0er en IJsland regeerden, vergaten
nooit, dat ook Groenland eens tot hun domein had
behoord en trachtten herhaaldelijk door expedities
de band te herstellen. Maar eerst in 1720, toen de
zendeling Hans Egede met zijn vrouw naar het
JO is het leven van f"
de Groenlander ra
de parlementaire de
mocratie in de vorige
eeuw werd ingevoerd,
Groenland niet langer
op de oude "koloniale
wijze bestuurd kon
blijven. In. de eerste
plaats werd er ge
streefd naar verbete
ring van ondenoijs.
Niet alleen leerden
alle Groenlanders le
zen en schrijven de
leerplicht van zeven
dicaal veranderd. Hij,
die eens als Eskimo
een onafhankelijk en
vrij bestaan leidde, is
nu ingeschakeld in de
technisch mechanische
samenleving van deze
tijd.
Ook historische fac
toren deden zich daar
bij géiden. Het was
vanzelfsprekend, dat
toen in Denemarken
tot veertien jaar is thans ingevoerd
maar in iedere nederzetting werd
een kleine kern gevormd, die in poli
tieke en maatschappelijke problemen
werd geschoold.
Geleidelijk werd het medezegging
schap in eigen regeringszaken voorbe
reid en verkregen. Dertien Groenlan
ders, die ieder een district in West-
Groenland vertegenwoordigen, hebben
zitting in de Nationale Raad, waar
nieuwe wetten en actuele sociale en
economische vraagstukken worden be
handeld en begrotingen opgemaakt voor
steun aan zieken, ouden van dagen en
kinderen. Twee Groenlanders zullen dit
jaar voor het eerst hun land vertegen
woordigen in de Deense Rijksdag. De
weg naar zelfbestuur is ingeslagen.
Ook het uiterlijk aspect van het land
Is veranderd, sedert de Eskimo tot
Groenlander evolueerde. De platte uit
steen en graszoden gebouwde hut is aan
de westkust bijna overal vervangen
door kleurig beschilderde houten huis
jes en komt alleen nog in het district
Thule en aan de oostkust voor. Toch
zijn die houten huizen niet altijd een
vooruitgang. Zij zijn slecht geisoleerd
en nagenoeg onverwarmbaar.
Meubels waren schaars in die oude
tijd, toen vele families 's winters samen
woonden in één hut. Een houten brits
diende als gemeenschappelijke zit- en
slaapplaats. Onder de bank stond het
keukengerei en het onontbeerlijke vat.
waarin de urine werd verzameld, die
gebruikt werd voor het looien en strip
pen van de huiden. De Eskimo's liepen
binnenshuis zo goed als naakt rond.
want door de traanlampen, het koken
van het vette zeehondenvlees. het dro
gen van de natte huidenkleding en het
gebrek aan ventilatie, was de bedompte
atmosfeer ondraaglijk warm. In hei
voorjaar, het jachtseizoen, werd de hut
voor een tent verwisseld. Het dak werd
van het woonhol gelicht om het door
Internationale organisatie
van verzetsstrijders
Op een te Parijs gehouden congres van
het Comité d'Act ion de la Resistance is
besloten tot oprichting van een inter-
geallieerde verzetsbeweging onder de
naam van: Comité d'Action Interalliée
de la Resistance (C.A.I.R.De be
weging staat onder leiding van George
Bidault, minister van Buitenlandse
Zaken en vice-premier van Frankrijk.
Voor Nederland heeft de Nationale
federatieve raad van het Voormalig Ver
zet mr B. W. Stomps te Aerdenhout,
Vincent Boon te 's-Gravenhage en W. C.
Bier te Aerdenhout als vertegenwoor
digers aangewezen.
Moskou zou er mee hebben ingestemd,
dat Charles Bohlen Amerikaans ambas
sadeur wordt in Moskou. Hij zal er
Kennan opvolgen, die geen persona grata
meer was.
PRODUCTSCHAPPEN
Adviezen door de SER vastgesteld
De Sociaal-Economische Raad stelde
in zijn vergadering van 20 dezer een ad
vies aan de regering tot het instellen
van een hoofdpx-oductenschap voor ak
kerbouwproducten en productschappen
voor granen, zaden en peulvruchten,
voor aardappelen en voor veevoeder
vast. Een amendement van prof. mr W.
F. de Gaay Fortman en vier anderen,
dat beoogde besturen van organisaties
te horen, vóórdat een productschap een
verordening vaststelt, werd met 22 te
gen 17 stemmen verworpen.
Aan het begin hoorde de Raad staand.'
een toespraak van de voorzitter, prof.
mr F. de Vries aan. Deze bracht tot
uiting hoe diep begaan de Raad is met
de slachtoffers van de watersnood. Hij
sprak de hoop uit, dat het herstel van
de schade snel zal gebeuren.
Bij de bespreking van het hoofd
eiland trok om het te kerstenen, werd een begin
gemaakt met de moderne ontwikkeling.
De Eskimo's, die Egede er aantrof, hadden na
tuurlijk een geheel andere sociale en economische
structuur dan de Scandinaviërs. Hun gehele bestaan
draaide om de jacht. De sociale organisatie was dan
ook heel eenvoudig. De nederzettingen waren slechts
klein om zó van het jachtterrein het grootst moge
lijke profijt te trekken. Niemand van de kleine ge
meenschap had honger te lijden, zolang er buit ge
noeg was. Geschreven wetten waren met van node.
Zolang de economische basis van het land nog de
zeehondenjacht was, werd er in dit primitieve so
ciale systeem weinig verandering gebracht. Naar
mate de Eskimo's echter in nauwer contact kwamen
met Europeanen en zjj vuurwapenen leerden han
teren. gingen de eeuwenoude gewoonten, aangepast
aan het leven in het barre klimaat, verloren, met
het gevolg, dat toen hun waakzaamheid verslapte,
zij tot armoede vervielen. Door het eiland voor af
gesloten gebied te verklaren, trachtte de Deense
regering de demoraliserende invloed van de Wester
se „beschaving" tegen te gaan en tevens door staats
monopolie van de handel het volk tegen uitbuiting
te beschermen; maatregelen, die nu nog van kracht
zijn.
Gedurende de twee laatste generaties zyn evenwel
grote veranderingen gekomen. De Eskimo van het
stenen tijdperk evolueerde in minder dan een halve
eeuw tot de Groenlander, zoals hjj zich thans noemt,
die leeft in een op de moderne techniek ingestelde
maatschappij. Allereerst begon de natuur hem in
de steek te laten door hem in plaats van zeehonden,
kabeljauio te geven. Tegen 1920 werd het klimaat
in het noordelijk halfrond milder en door het war
mere water trok de kabeljauw meer en meer naar
het Noorden. Daarbij kwam, dat door de roekeloze
jacht de zeehonden steeds schaarser werden en niet
meer toereikend waren voor de groeiende bevolking.
De Groenlander, die visvangst altijd als te tam had
verworpen, moest er nu wel toe overgaan. Maar
uit het vel van de kabeljauw kon niets worden ge
maakt en zo was de visser wel genoodzaakt zijn
waar te verkopen, om in zijn levensonderhoud te
kunnen voorzien. Uit een primitieve samenleving,
Verdwijnend Groenland: primitieve hut bij Thule
in het Noorden.
waarin ieder gezin door zelf ver zorging in eigen be
hoeften voorzag, groeide een maatschappij, die han
del dreef door middel van geld.
De twee grootste garnalen- en steurgarnalen-
banken ter wereld werden in 1948 in de Disco-baai
aan de westkust ontdekt. Twee diepvries- en in-
maakfabrieken werden in de nabijheid opgericht en
de Groenlanders hebben zich thans intensief op de
vangst van deze voor export zo uitermate geschikte
schaaldieren toegelegd. Ook de haai is door het
warmere klimaat noordwaarts gedreven en wordt
nu geregeld aan de Groenlandse kust gevangen.
Geheel opgegeven is de zeehondenjacht eenter niet.
In Noord-Groenland legt men zich er nog terdege
op toe, evenals op de walrussenjacht.
Heel anders gaat het in het Zuiden toe. Daar
hoort men in de kleine havens het geronk van
motorboten. De mannen zijn niet meer in vellen en
bont gekleed, maar in oli'ejassen. Zij dragen zuid
westers en zware rubberlaarzen en hun ambitie is,
zoveel te verdienen, dat zij hun motorboot kunnen
afbetalen en een grotere aanschaffen.
In dezelfde beschutte valleien aan de zuidkust,
waar duizend jaar geleden de Scandinaviërs zich
op landbouw en veeteelt toelegden, bebouwt nu de
Groenlandse boer zijn velden en grazen de uit IJs
land geïmporteerde schapen. Slechts kleine gebieden
van de stenige bodem kunnen worden ontgonnen,
maar toch zijn er in het Juliana-haab-district al
20.000 schapen, dat is evenals op IJsland en de Far
0er één dier per hoofd.
Natuurlijk zitten er in een zo bergachtig land
als Groenland enorme schatten aan mineralen in de
bodem verborgen, maar tot nu toe is slechts het
delven van cryoliet, dat gevonden wordt in de rot
sen nabij Ivigtut in het Zuiden practisch de enige
fjlaats ter wereld, waar deze voor de aluminium-
ndustrie zo belangrijke delfstof voorkomt winst
gevend. Andere mineralen, zoals koper, goud, zilver,
graphiet, nikkel, ijzererts en ook marmer werden
weliswaar hier en daar opgedolven, maar de exploi
tatie leidde altijd tot groot verlies door het lange
vervoer ter zee en de grote kosten, die er aan het
opgraven in het ruwe klimaat verbonden zijn.
ste oorlog aan de oostkust voet aan wal
gezet om er posten voor meteorologische
waarnemingen op te richten. Nu be
schikt Denemarken er over vele hyper
moderne meteorologische stations, die
van zulk een groot belang zijn voor het
internationale luchtverkeer. Dag en
nacht worden er weerberichten per radio
naar Europa en Amerika uitgezonden.
Groenland eens door het water bijna
volkomen van de overige wereld ge
scheiden, ia nu door de lucht er ten
nauwste mee verbonden.
Advertentie-Ingez. med.)
Een bonzend hoofd
van de pijn, die maar geen
einde neemt. Een snel maar
zeker werkend middel om
er in tien minuten af te
zijn: neem één of twee
.die helpen direct! J
de regen te laten schoonspoelen. Een
grondige jaarlijkse schoonmaak!
De gezinnen trokken met hun tenten
en huisraad in de umiak, de boot, die
door vrouwen werd geroeid, over de
ontdooide wateren naar een geschikt
jachtterrein. De mannen togen er in hun
kajak op uit, de vrouwen hadden de
handen vol werk met het schoonmaken
van de buit, het drogen van het vlees
en het verwerken van de huiden tot
kleren, laarzen en bedekking voor de
boten.
De nomade-Eskimo bestaat niet meer,
de meeste Groenlanders bewonen nu
een houten huisje. Soms, als zij nog op
zeehondenjacht gaan. betrekken zij voor
korte tijd een tent. maar zij is van can
vas en niet langer van drijfhout en
dierenvellen gemaakt. De Groenlander
slaapt niet meer op een brits, maar in
een gewoon bed en hij heeft zich. al
is het nog pover, meubeltjes aange
schaft. Ook de aard van het voedsel is
veranderd, sedert er ook in de winter
vers vlees en vis, blikjec, macaroni, ja
wat niet al, te krijgen is in dè nog
onder Deens staatsbeheer staande win
kel. het centrum van iedere nederzet
ting.
Natuurlijk is ook de typerende Eski
mo-kledij aan het verdwijnen. In de
hoofdstad Godthaab hebben de vrouwen
ie huidenkleding, die zo uitmuntend ge
schikt is In het ruwe klimaat al lang
verwisseld voor dikgevoerde katoenen
stofjes en gepermanente meisjes ziet
men er zelfs in nylonkousen op hoge
hakken paraderen. Slechts in het kou
dere Thule-district en aan de oostkust
lopen mannen en vrouwen nog in het
noordpool-tenue. zoals wij ons nu een
maal de Eskimo's voorstellen. Maar op
feestdagen en bij bijzondere gelegen
heden wordt overal het schilderachtige
nationale costuum voor de dag gehaald
»n dan kan men de kamiken. versierd
met kleurige, reepjes leer, de bonte
anorak met de fel afstekende ceintuur
en bovenal de grote kralen schouder
kragen van de jonge vrouwen bewon
deren.
,OK de Groenlandse vrouw heeft nu
Vele meisjes gaan naar Denemar
ken of ontvangen in eigen land een op
leiding als verpleegster of vroedvrouw,
die op eenzame nederzettingen een
zware verantwoordelijke taak vervul
len en hygiënisch pionierswerk verrich
ten; andere meisjes worden naaister,
typiste, of hulp in het huishouden bg
Deense families, velen werken thans
ook in de visconservenfabrieken. De
Groenlandse huisvrouw heeft anders
genoeg te doen! Zij maakt doorgaans
alle kleren voor haar in de regel grote
gezin. Zij houdt het huis schoon, kookt
en wast en wat vermoeiend en t\jd-
Modern Groenland: dagelijkse toch\
naar de winkel, waar alles te koop is.
rovend is. zij moet zelf het water met
een emmer lilt de rivier of bron schep
pen, in de winter zelfs ijsblokken mee
naar huis slepen, als er geen pomp in
de nederzetting is; want er is geen
waterleiding in de Groenlandse huizen.
De zindelijkheid is dan ook in arme ge
zinnen door schaarste aan water vaak
zoek. Wel zijn er in enige nederzettin
gen reeds badhuizen en zijn schoolbaden
zelfs verplicht, maar toch is t.b.c. maar
al te zeer onder de bevolking verspreid.
Een zware taak voor de Deense ge
zondheidsdienst. die te worstelen heeft
met grote sociaal-hygiënische en alge
mene sanitaire problemen en met een
tekort aan vitaminenrrjk voedsel.
Het bijkans ontoegankelijke Oost-
Groenland heeft nog het meest het oude
Eskimo-karakter behouden. Daar woon
de in de vorige eeuw een kleine stam
langharige Eskimo's geheel geïsoleerd
door.de grote gletschers. Zij leidden nog
geheel een bestaan uit het stenen tijd
perk" waarin het recht van de sterkste
gold. Pasgeboren kinderen, ouden van
dagen en, zieken werden in tijden van
nood afgemaakt en opgegeten. In 1884
ondernam de Deense ontdekkingsreizi
ger Gustav Holm in umiaks een tocht
naar Oost-Groenland en vond slechts
enige honderden overlevenden van de
grote stam, die eens de kust had be
volkt. Holm begreep, dat er dringend
door de Deense regering moest worden
ingegrepen, wilde men "het uitstervende
volkje nog kunnen redden. Een Deense
nederzetting werd opgericht, waar de
Eskimo's vuurwapenen en metalen mes
«en konden krijgen om de stenen har
poenen en het ondoelmatige stenen
werktuig te vervangen en waar zij de
overtollige jachtbuit konden inruilen
voor geïmporteerd voedsel. Er werd
streng toezicht gehouden, dat zrj ook
werkelijk het aangeboden vlees en de
beren- en zei honden vellen konden mis
sen en traan mocht bijvoorbeeld niet
worden verkocht. Op een troepje van
352 mensen rustte de hoop om deze
volbloed Eskimo's voor uitsterven te be
hoeden. Het gelukte! Vijftig jaar later
telde de stam al 1470 zielen Het Chris
tendom verzachtte de ruwe zeden en
door betere wapenen, beter voedsel en
de thans ingestelde leerplicht, verkre
gen zij een geheel ander levenspeil
Maar helaas ook hier deden t.b.c. en
syphilis haar Intree.
De. ontwikkeling van de luchtvaart
bracht nieuwe wetenschappelijke on
derzoekingen met zich. Reeds lang
was vermoed, dat de Groenlandse ijs
kap he'. .veer in Europa en in het
Noord-." antische gebied beïnvloedde.
De Duitsers hebben dan ook in de laat-
Bedrijfskapitaal van Waterbouwkundig
laboratorium wordt verhoogd
VOORLOPIG TOT ÉÉN
MILLIOEN
(Van onze parlementaire redacteur)
's-Gravenhage, 21 Febr.
Na het debat en de stemmingen over
het ontslagrecht bg arbeidsovereen
komsten heeft de Tweede Kamer giste
ren nog een aantal ontwerpen zonder
veel tegenkanting aanvaard.
Over het ontwerp nieuwe regeling
omtrent het uitbrengen van explodten
ten verzoeke van de getrouwde man aan
de vrouw of omgekeerd, maakte alleen
mej. mr Zeelenberg enige opmerkingen,
welke door minister Donker werden be
antwoord. Het ontwerp werd z.h.s-
goedgekeurd.
Bp het ontwerp wijziging van de
grenzen tussen de gemeenten Rucphen,
Hoeven en Etten en Leur wisselden de
IJSLAND gaf twee postzegels met toe
slag uit, waarvan de opbrengst aan de
slachtoffers van de watersnood in ons
land ten goede zal komen. Zij voorzagen
daartoe postzegels van 75 ore en 1.25
kroon van een opdruk.
Betere dagen geven kans op uitvoering bouwplan
(Van een onzer verslaggevers)
De sombere wolken, die zich de laatste
jaren samenpakten boven het Museum
van de Arbeid te Amsterdam trekken
wat weg. Het Museum zal indien on
verwachte tegenslagen uitblijven als
een jong en nieuw Nederlands Instituut
voor Nijverheid en Techniek herrgzen.
De tijd voor uitsluitend een Museum
op het terrein van de krachtig zich ont
plooiende Nederlandse industrie, is voor
bij. Het bestuur besefte dit en al enige
tijd geleden zijn zowel naam als doel
stelling volkomen veranderd. Dit blëek
goed gezien en het beroep dat men enige
maanden geleden op onze industrie deed
heeft weerklank gevonden. Niet alleen
zijn er aanzienlijke bedragen toegezegd,
maar de industrieën als zodanig zullen
ook met materialen steunen.
Wat de financiële steun van over
heidsinstanties betreft vernemen wp het
volgende. De provincie Noord-Holland is
op haar oorspronkelijke plan terugge
komen. zij continueert voorlopig haar
subsidie. Aan de gemeente Amsterdam
zal binnenkort verhoging van subsidie
Worden gevraagd.
In het stadsbestuur is een sterke
stroming om het instituut te steunen en
voor Amsterdam te behouden. Dit is o.m.
gebleken uit gesprekken die directie en
bestuursleden voerden met burgemeester
d'Ailly en met de wethouder voor Open
bare Werken, die vooral met het oog op
de industrialisering van Amsterdam prijs
stellen op dit instituut.
Er is nu de industrie steun ver
leent alle reden voor het Rpk de in
dertijd ingetrokken subsidie weer op
nieuw te verlenen. Immers het Rijk staat
op het standpunt, dat het Instituut
mede door de industrie in stand
dient te worden gehouden en aan deze
voorwaarde is nu voldaan.
De plannen voor een grondige ver-
bouwing van de oude schoolgebouwen
op de hoek van de Rozengracht en de
Marnixstraat zijn reeds in een verge
vorderd stadium. Mede dank zp een
grote aannemersfirma en de steun van
de industrie is men nu zover dat er aan
kan worden gedacht de plannen te reali
seren. De aannemersfirma zal deze
plannen geheel belangeloos architecto
nisch uitwerken. Het interieur en de
gevels van het gebouw zullen geheel
worden gewijzigd. Tevens hoopt men
deze gelegenheid te benutten om de nut-|
tige ruimte aanzienlijk uit te breiden,
zodat men in de toekomst ook beschikt
over een depotruimte en een projectie-
filmzaal. Dit zou gevonden kunnen wor
den door overkappen van de beide
binnenplaatsen.
Nog zp vermeld, dat uit industriële
kringen van verscheidene kanten aan
biedingen zijn binnengekomen om zalen
in te richten om de bezoekers een beeld
te geven van de moderne werkwijze in
de fabrieken.
Ook het aantal tijdelijke tentoonstel
lingen, die zeer veel succes hebben, zal
worden uitgebreid.
In 19147 is men met dit systeem van
tpdelpke exposities begonnen; wp her
inneren aan de tentoonstelling over de
Amsterdamse haven, die 15.000 bezoe
kers trok, die over cacao, met ongeveer
een even groot aantal en de woltentoon
stelling, die thans open is en die zich
eveneens in een grote belangstelling
verheugt.
heren Scheps (arb.) en dr Mol (k.v.p.)
nog kort van gedachten met minister
Beel, waarna ook dit ontwerp z.h.s.
werd aanvaard. Het tot nu tóe over
drie gemeenten verdeelde dorp St Wil-
lebrord komt nu (wanneer ook de Eer
ste Kamer het ontwerp goedkeurt)
onder Rucphen te behoren.
Bp het wetsontwerp tot verhoging
van het bedrijfskapitaal van de Stich
ting Waterbouwkundig Laboratorium
te Delft van 500.000 tot 1 mlllloen
stelde lr Posthumus de vraag of deze
verhoging, nu wij Inmiddels voor de
gevolgen van de watersnood zijn komen
te staan, wel voldoende is-
Minister Algera deelde naar aanlei
ding hiervan mede, dat de stichting
inderdaad, vooral met het oog op de
onderzoekingen tot het voorkomen van
dergelijke rampen, het doen van een
nieuwe aanvraag tot verhoging over
weegt.
Tijdnood van minister Van de Kleft,
was oorzaak, dat het wetsontwerp be
treffende het crediet aan de Handel Mij
Albert de Bary Co. N.V. werd aan
gehouden tot de volgende week Dinsdag.
Aangezien er geen eenstemmigheid
bestond over de vraag, of de gemeente
Waalre dan wel de staat aansprakelijk
is. werd ook (en dit voor onbepaalde
tijd) aangehouden de conclusie van het
verslag over het verzoek van J. Leijssen.
te Waalre, om vergoeding van door hem
geleden financiële schade gedurende de
tijd. dat zijn zoon, die de Belgische na
tionaliteit bezit, ln Nederlandse mili
taire dienst is gehouden.
productschap voor akkerbouwproducten
werd een suggestie van prof. mr Van
der Grinten overgenomen om de rege
ring te verzoeken door een spoedige
wijziging van de wet op de P.B.O. het
instellen van hoofdproductschappen mo
gelijk te maken. De practijk vraagt
hierom.
Bezwaren werden ingebracht tegen
het instellen van adviescommissies voor
thee, koffie, cacao en wijn onder het
hoofdproductschap. Waaróm, zo werd
gevraagd, stelt men hiervoor geen pro
ductschappen in? Prof. dr J. Veraart,
voorzitter van de subcommissie van
voorbereiding, zeide dat de wet het in
stellen van sub-organen toestaat, dat de
wens tot het instellen van deze advies
commissies uit het bedrijfsleven zelve
kwam en dat uit de commissies product
schappen kunnen groeien.
De heren Chabot en prof. Frietema
wilden aanvankelijk vastgelegd zien, dat
de (verbruiks)-coöperaties in de be
sturen der productschappen opgenomen
dienen te worden. Na breedvoerige dis
cussie hierover, waarbij werd aange
voerd, dat deze vaststelling zou leiden
tot wensen van andere groepen, zoals
het groot-winkelbedrjjf, en voorts, dat
in de practijk bij de bestuursvorming
deze organisaties aan bod zullen komen,
werd genoemde wens geschrapt.
Dagorder van commandant
Zeemacht
En van generaal Warringa
De commandant der Zeemacht in
Nederland heeft in een dagorder het
personeel van de Koninklijke Marine,
zowel het militaire als het burger
personeel, dat hulp heeft verleend en
reddingswerk heeft verricht, hiervoor
zijn bijzondere waardering betuigd. „Er
is door u allen, zowel militairen als
burgers, zowel het varende personeel
als het personeel aan de wal. of zij nu
op het terrein van de actie waren of
in het achterland, bij de Rgkswerf, de
Marine-inventarisdienst, de bureaux, de
werkplaatsen of waar dan ook, van hoog
tot laag met spoed en energie de nodige
hulp tot stand gebracht", aldus de dag
order.
Ook generaal-majoor J. G. Warringa,
bevelhebber in het Derde Militaire Ge
west heeft in een dagorder uiting gege
ven aan zijn waardering voor de wjjze,
waarop de onder zijn bevelen staande
militairen van hoog tot laag hun beste
krachten hebben gegeven brj hun taak
in het rampgebied.
Slechts terwille van veiligheid en volksgezondheid
mag hiervan worden afgeweken
(Van onze correspondent)
Hilversum, 21 Februari
Nadat zes deskundigen hun visie
hadden gegeven op de mogelijkheden
van normalisatie, heeft ir F. Donker
Duyvls, voorzitter van de hoofdcommis
sie voor de normalisatie in Nederland
op het gisteren te Hilversum gehouden
congres van de Vakgroep Opvoering
Productiviteit een samenvatting gege-
m van het besprokene.
De veelzijdige toepassingen van nor
malisatie hebben een karaktertrek ge
meen: zij berusten op vrjj initiatief, op
vrijwillige samenwerking voor de op
bouw van \ormen, op vrijheid bij de
toepassing, aldus ir Donker Duyvis.
Deze drievoudige basis van vrijwillig
heid is een volstrekte voorwaarde voor
welslagen. Normalisatie levert niet al
leen voordelen op, maar kan ook een
gevaar meebrengen, een gevaar, dat in
nadeel omslaat, indien de aanbevolen
normen tot absoluut voorschrift wor
den. In uitzonderingsgevallen zou dan
niet de meest practlsche oplossing wor
den gekozen. De snelle ontwikkeling
van de techniek wordt dan niet gevolgd
en kan zelfs worden geremd.
Slechts wanneer veiligheid en volks
gezondheid zulks vereisen ls het zaak,
dat de overheid bepaalde normen
In Australië en Nieuw-Zeeland zijn er
reeds tien werkzaam
(Van onze Haagse redacteur)
Dr E. Emmen, secr.-generaal van de
synode van de Ned. Herv. kerk, heeft
een reis van ca drie maanden door
Australië en Nieuw-Zeeland gemaakt,
waarbg hij gelegenheid heeft gehad ge
sprekken te voeren met vele civiele en
kerkelijke autoriteiten, maar ook met
Nederlandse emigranten op ver afge
legen plaatsen.
Dr Emmen heeft de indruk, dat het
voor de emigranten in het algemeen
zeer moeilijk is een plaats te verwerven.
Emigratie moet zijn een dienst, waar
voor de autoriteiten in Nederland en in
de immigratielanden gezamenlijk de ver
antwoordelijkheid dragen. De voorlich
ting moet exact en vooral actueel zijn.
De emigranten moeten er goed van door
drongen zijn. dat zij een pioniersgeest
moeten bezitten. Niet de diploma's gel
den. maar de mens.
Dr Emmen is van mening, dat er ook
oor kleine zelfstandige boeren zowel in
Australië als in Nieuw-Zeeland moge
lijkheden zijn. Men denkt in Nederland
voor de land- en tuinbouwers te veel aan
Canada; maar men mag Australië hier
bij toch niet vergeten.
De Nederlandse emigranten zijn in het
algemeen zeer welkom in Australië en
Nieuw-Zeeland, Men heeft waardering
voor de Nederlanders in verband met
hun werkkracht, hun betrouwbaarheid
hun aanpassingsvermogen. Op het
platteland zijn de emigranten beslist
meer welkom dan in de steden.
Dr Emmen acht het noodzakelijk, dat
het opvangen van de emigranten in
Australië planmatiger geschiedt. Hij
verwees daarvoor naar het werk van de
immigratiedienst in Canada.
Dr Emmen's taak was te onderzoeken,
hoe de situatie van de geestelijke ver
zorging is. hoe het staat met het ker
kelijk leven. Dat is een afspiegeling van
dat in Engeland. De Ned. Herv. kerk
onderhoudt voor de emigranten nauwe
contacten met de Presbyteriaanse kerk.
De protestantse emigranten moeten zich
ernstig inspannen om de sfeer daarvan
te leren begrijpen. In de overgangstijd
acht dr Emmen begeleiding door Neder
landse predikanten noodzakelijk. In
Nieuw-Zeeland is reeds een predikant
der Ned. Herv. kerk werkzaam; er
komen er meer. In Australië zjjn er op
het ogenblik negen; een tiende vertrekt
binnenkort. De meesten van hen zijn
verbonden aan een Presb. gemeente. Van
Nederlands gezichtspunt bezien is het
practische kerkelijke leven er nog niet
zo sterk.
Dr Emmen hoopt, dat jonge predikan
ten en afgestudeerde candidaten bereid
zullen zijn eveneens naar Australië en
Nieuw-Zeeland te emigreren. Zij kunnen
bij het aanpassingsproces een belang
rijke bijdrage leveren.
Ten slotte verklaarde dr Emmen be
tekenis te hechten aan groepsemigratie
Op Tasmanië heeft hg daarvan een gun
stig voorbeeld gezien.
dwingend voorschrift. Wanneer deze
dwang evenwel over het gehele front
van de techniek zou worden toegepast,
wordt het paard achter de wagen ge
spannen Dit bleek bijvoorbeeld in de
bezettingstijd, toen ons de Duitse nor
men werden opgedrongen.
Ir Donker Duyvls wees er op, dat ln
de afgelopen 37 jaar duizenden des
kundigen in ons land vrijwillig hebben
samengewerkt om de verzameling Ne
derlandse normen tot stand te brengen.
De normalisatie is een van de oudste
vormen van het streven naar rationali
satie en efficiency. Deze gezindheid
scheppende gemeenschapsarbeid te ver
richten, heeft gemaakt, dat zoveel ln
belangeloosheid zowel als in belangen
gemeenschap ls tot stand gebracht ln
de vorm van normalisatie.
Ir Donker Duyvis besloot zijn sa
menvatting met te wijzen op het won
derlijke versehgnsel dat, wanneer een
corm op de juiste wijze ls verwezenlijkt,
het grote publiek zich van de aanwezig
heid van de norm nauwelijks bewust ls.
Dagelijks heeft men geheel of gedeelte
lijk genormaliseerde voorwerpen in han
den. ma-»r men zou pas opschrikken,
wanneer ze niet zouden voldoen aan re
delijk te stellen normen: een fietsband
moet passen om een velg, een elec-
trlsche lamp in een fitting, een stek
ker in een contactdoos...
Juist waar het zo vanzelf spreekt, dat
tal van normen tot de alledaagse prac
tijk behoren, vergeet men soms, dat
men hierbij onbewust gebruik maakt
van een gemeenschapsarbeid, die nog
voortdurend moet worden uitgebreid
en vernieuwd. Het is noodzakelijk, dat
deze arbeid materieel maar ook moreel
wordt gesteund door de samenwerking
van allen.
Bijivietlampjes uit een
automaat
(Van onze correspondent)
N ij m e g e n, 21 Februari
Een Nijmeegse rgwielhandelaar heeft
iets nieuws bedacht op het gebied van
automaten, nl. een rijwiellampjes-auto
maat. Door het inwerpen van een munt
stuk kan men een voor- of achterlicht
lampje. naar keuze, uit het apparaat
doen rollen. De eerste automaat is gis
terochtend bij het bedrijf van de uit
vinder aangebracht. Het is de bedoeling
dergelijke automaten ook elders in den
lande te plaatsen.
(Advertentie-Ingez. med.)
