Sikkel en hamer tegen
de Davidsster
U/fii R
Vulkaan
door Rebecca West
Einde van een wapenstilstand door N. Basseches
HET EEUWIGE DILEMMA VAN STALIN
door Donald McLachlan
Zaterdag 21 Februari 1953
ELSEVIERS WEEKBLAD
5
BOBADILLA Y COMPANIA, JEREZ OE LA FRONTERA
Voordehandel-.JACOBUSBOELEtT-AMSTERDAM
In de afgelopen drie maanden is Moskou
een vulkaan van antisemitisme gewor
den die zijn lava over het hele land en
over de satellietstaten uitwerpt. In Praag
heeft een justitiële massamoord op Joden
plaats gehadeen tweede moordpartij
wordt nu in Moskou voorbereid. Van
Oost-Duitsland tot Roemenië worden
thans Joden gevangen genomen en
onderdrukt.
Men dient zich te realiseren- dat het hier
echt antisemitisme betreft. Het is niet zo,
dat een aantal mannen die beschuldigd zijn
van misdrijven tegen de Sovjet-staat toeval
lig Joden zijn. De waarheid is dat een reeks
mannen beschuldigd worden van misdrijven
j u i s t o m d a t zij zionisten zijn en bewust
van hun Jodendom, terwijl beweerd wordt
dat zy deze daden hebben begaan via de
zionistische en Joodse organisaties. In be
paalde gevallen is zionisme op zichzelf reeds
aanleiding geweest tot een doodvonnis.
Dit antisemitisme moet in de afgelopen
jaren aangewakkerd zijn door een gevoel
van teleurstelling. De Sovjet-Unie heeft
namelijk lange tijd de hoop gekoesterd dat
Israël uit eigen beweging een satellietstaat
der Sovjet-Unie zou worden. Voor deze
hoop bestond meer dan één reden.
In de eerste plaats waren vele zionistische
kolonisten in Palestina, vooral die uit
Midden-Europa kwamen, communisten.
In de tweede plaats was de omvang van
de communistische invloed onder de zionis-
REBECCA WEST
waarschuwing
ten sterk overdreven door de Joodse
experts die Rusland van de situatie op de
hoogte moesten houden.
Om deze redenen kondigde Gromyko in
1947 aan dat de Sovjet-Unie van mening
was dat de Joden recht hadden op een
eigen staat, en dat zü derhalve het zionis
tische program zou steunen.
Intussen ontstond er nog een derde aan
leiding om te hopen dat Israël een commu
nistische satellietstaat zou wordende
Joodse strijdkrachten in Palestina kregen
hun wapens grotendeels uit Tsjeeho-
slowakije. De meeste wapens waren ge
leverd voordat dit land definitief commu
nistisch werd, maar vele dezer wapen
leveranties waren bevorderd door een lid
der Tsjechoslowaakse regering die geheime
instructies der Sovjet-Unie opvolgde. Ook
na de communistische staatsgreep werden
er nog wapens geleverd. Wat de officiële
transacties betrof, werden deze wapens
met dollars betaald het zou echter merk
waardig zijn als deze dollars niet waren
begeleid door dankbetuigingen die de
Sovjet-Unie had kunnen uitleggen als een
belofte van steun in de toekomst. Er waren
echter ook wapens gekocht door extremis
tische organisaties die waarschijnlijk niet
altijd met dollars konden betalen, maar
welker dankbetuigingen des te verder gin
gen. Stalin had dus alle reden om aan te
nemen dat hij Israël in zijn zak had.
Weidra verschenen er aanwijzingen dat
dit niet het geval was. In de herfst van 1948
arriveerde mevrouw Golda Myerson te
Moskou als eerste Israëlische gezant in de
Sovjet-Unie. Zij werd door de Joodse be
volking met enorme geestdrift ontvangen.
Toen In September het Joodse nieuwjaar
werd gevierd, verzamelde zich een menigte
van twintigduizend koppen om haar hotel
#n begeleidde haar naar de synagoge. Deze
demonstratie ten gunste van een buiten
landse mogendheid verblufte het Kremlin,
fee gehoorzame Ilya Ehrenburg kreeg op-
Zoals bekend was Rusland de laatste
staat die de antisemietische wetten
van vóór de Franse revolutie tot het
einde heeft gehandhaafd. Eerst na de val
van het czarisme in Februari 1917 wer
den deze wetten afgeschaft. In het keizer
lijke Rusland was aan de Joden een reeks
beperkingen opgelegd. Op enkele uitzon
deringen na mochten zij slechts in het
Westen van het land en dan nog maar
in bepaalde stadsgedeelten wonen. Ge
legenheid tot ontwikkeling werd hun
moeilijk gemaakt.
Oorspronkelijk streefde de gehele wet
geving naar gedwongen assimilatie van de
Joden. Zij richtte zien uitsluitend tegen per
sonen van het Joodse geloof en niet tegen
een bepaald ras. Door het aannemen van het
Christendom werd elke Jood een volwaardig
onderdaan van de Czaar en voor hem gold
verder geen enkele beperking.
In beschaafde Russische kringen gold het
antisemitisme als een schande en vóór de
eerste Wereldoorlog beschouwde men in de
goede gezelschappen van Moskou als onbe
hoorlijk wie antisemietisch dacht. Begrijpe
lijk is echter dat het antisemitisme de Joden
toch naar de tegen het Czarisme oppone
rende, of naar de revolutionnaire partijen
deed trekken.
De partij van Lenin lokte de Joden niet
aan, uitgezonderd enkelingen die dan na de
revolutie zeer in het oog vielen, omdat deze
kleine kring rondom Lenin dadelijk de aan
dacht van de gehele wereld trok. De welge
stelde Joden, de bekende doktoren en rechts
geleerden gingen veelal over naar de gema
tigde constitutioneel-democratische partij,
die destijds slechts een constitutionele mo
narchie nastreefde en de rechtsgelijkheid
van alle burgers wilde. Voor zover zij revo-
lutionnair aangelegd waren, gingen zeer veel
Joden over naar die grote revolutionnaire
partij die in hoofdzaak het Czarisme be
streed, dus tot de sociaal-revolutionnaire.
De gematigde vleugel van de Russische
sociaal-democratie, de mensjewiki, trok de
Joodse kleine burgers en het arbeidersprole
tariaat aan. Daar er naast de Russische
revolutionnaire partijen ook groepen van de
afzonderlijke nationaliteiten zoals de
Georgiërs, de Armeniërs, de Baltische vol
keren en de Mohammedaanse gemeenschap
pen bestonden, die met revolutionnaire
middelen naar hun onafhankelijkheid van
Rusland, of tenminste naar een nationale
autonomie streefden, vormde rich ook in
Rusland in de Joodse massa een soort natio
nalistische bewegingen. Juist de eeuwige
spot en de beledigingen leidden tot een
tegenactie onder de Joden, die psycholo
gisch uitmonde in een openlijk bekennen
van hun eigen karakter. Zo ontstond de
Joods-sociaaldemocratische partij BUND,
die aan de uiterst rechtervleugel van de Rus
sische sociaal-democratie stond en die natio
nalistische tendenzen had.
Daarnaast verrezen de burgerlijke Joods-
nationalen en eindelijk de Zionisten. Lange
tijd werden de Zionisten door vele Joden
bestredenvooral het conservatieve Joden
dom en de geestelijkheid waren tegen hen.
De orthodox-Joodse geestelijkheid zag in het
Zionisme iets van godslastering, een bewe
ging die zich in Gods beschikkingen mengde
en Hem wilde terechtwijzen, God die Zijn
uitverkoren volk zou terugvoeren in het be
loofde land wanneer het Hem behaagde.
Onmiddellijk na de revolutie golden de
Joden, de vervolgden onder het czarisme,
voorzover zij niet tot de vroegere bourgeoisie
behoorden, als de meest getrouwe aanhan
gers van de nieuwe regering. Daardoor had
den zij vrij gemakkelijke toegang tot de
lage en de middelmatige ambten. Het op
komen van Joden als ambtenaren, o.a. bij
de politie en als commissarissen, gaf welis
waar in het witte kamp aanleiding tot ver
sterkte antisemietisbhe propaganda, doch
voor de Joden leek het een teken van hun
eindelijk veroverde veiligheid en rechtsge
lijkheid. In het eerst scheen zich de toe
stand zelfs nog te verbeteren.
Toen kwam de nieuwe economische poli
tiek van Lenin. Daarbij werden de privaat-
handel en het vrije beroep toegestaan en zelfs
de Joodse kleinburgers schenen met het
nieuwe regiem tevreden. Politiek slaagde
het jonge bolsjewisme erin, alle mogelijke
partijen aan zich te binden.
Lenin en Stalin verschilden met betrek
king tot de Joden van mening. Natuurlijk
was Lenin in geen enkel opzicht antisemie
tisch en, zoals alle Russische revolutionnaire
intellectuelen, was hij vóór de absolute
rechtsgelijkheid van de Joden. Doch Lenin
zag in de Joden, noch een volk noch een
nationaliteit. Hij noemde de Joden een kaste
die door de godsdienst en door historische
omstandigheden waaronder zij leefden, zich
had gevormd. Stalin zag reeds toen in de
Joden een nationaliteit. Het bleek, dat deze
behandeling van de Joden in de eerste jaren,
toen Stalin volkscommissaris voor de natio
naliteiten was, politiek succes had. Daar de
Sovjet-regering de Joden als nationaliteit
erkende, erkende zij ook de Joodse taal als
de taal van de nationaliteit. Zij stond de
Joden toe hun eigen (jiddische) moedertaal
te gebruiken, zoals alle andere niet-Rus-
sische nationaliteiten.
Van het Zionisme wilde men van het be
gin af niets weten. Dat stuitte by de brede
massa niet op verzet, want de Joods-natio
nalisten waren van meet af aan tegen het
Zionisme. De toestand na de revolutie en
na de burgeroorlog scheen diegenen in het
gelyk te stellen, die het Zionisme dat nog
steeds emigratie naar Palestina, en het aan
leren van een nieuwe moedertaal predikte
als een fantastische en „volksfremdc" be
weging afschilderden. Waarom zou men
emigreren als de Jood in het nieuwe Rus
land burgerlijke rechtsgelijkheid en een
ANTISEMTFSME in "DE U.S.S.R.
ALWEER
Mr. O. U. der Wets: Ik zie geen
oplossing voor het opbergen van
mijn duizend en één artikelen.
Mr. F. I. Sjent: Neem een voor
de hand liggende oplossing: Neem
een „Lundia"-magazijnlnrichting.
Demonteerbaar en verstelbaar:
dus daardoor efficiënt.
LUNDIA VARSSEVELD
(GLD.) TELEFOON 256
Vraag onze grote catalogus
nationale culturele autonomie had, zoals de
andere volkeren van het oude Rusland?
De Sovjet-regering begon een diepgaande
sociale indeling van de Joodse massa te be
werkstelligen. Zij ving aan het Joodse arbei
dersproletariaat naar de fabrieken te stureu.
In Zuid-Rusland werden grote staatslan-
derijen vrijgemaakt en daar werden Joden
als landarbeiders te werk gesteld. Dat leek
opnieuw een zware slag voor het Zionisme.
Want het duurde niet lang of er waren bijna
een half millioen Joodse boeren. Het was
ook een doeltreffende slag tegen het anti
semitisme, want de gemeenschappelijke be
langen brachten de Joodse boeren met hun
buren tot elkaar, zodat zelfs in -deze streken
gemengde huwelijken voorkwamen met
de eertijds zo fanatiek antisemietische
Kozakken.
Ongetwijfeld zap men hier iets zeer merk
waardigs. Op grond van de Stalinistische be
grippen over de nationaliteit waren er plot-
seling in de Sovjet-Unie niet één maar meer
Joodse nationaliteiten, die doordat het geloof
bestreden werd, weinig met elkaar gemeen
hadden. Het grootste gedeelte bestond uit
die Joden die ambtelijk Westjoden genoemd
werden, d.w.z. de Joden met een jiddische
moedertaal.
Juist bij de „Westjoden" vertoonde zich
tengevolge van de geloofspolltiek der Sovjets
een sterke afwijking van de eigen nationali
teit. Als het niet ging om kringen, wier
roeping het juist was de Joodse taal te ont
wikkelen en een Joods-nationale levensvorm
te scheppen, bleek duidelyk dat bij het
bereiken van een zeker cultuurniveau steeds
meer Joden zich van de eigen taal afwend
den en geen waarde meer hechtten aan een
eigen nationale cultuur. In Moskou stuurden
ouders die zelf het jiddisch spraken meestal
hun kinderen naar Russische scholen. In
zeer vele gebieden waren gemengde huwe
lijken meer regel dan uitzondering.
Van begin af aan stond natuurlijk de
nieuwe staatsmacht vijandig tegenover de
religie. Doch daar het een „door het
Czarisme vervolgde" religie gold, waren ook
hier de vervolgingen minder hevig. Het
onderwijs in de Hebreeuwse taal was in elk
geval verboden, niet als strijd tegen het
Zionisme, maar uit vijandschap tegen het
geloof. Godsdienstonderwijs voor minder
jarigen was ook verboden. Natuurlijk moes
ten de leden van de communistische partij
en de staatsambtenaren uit de geloofsge
meenschap treden. Hun was het deelnemen
aan godsdienstige ceremonieën verboden. De
besnijdenis werd als barbaars bijgeloof ver
oordeeld en mocht alleen door doktoren
uitgevoerd worden.
Doch deze wapenstilstand tussen het
regiem en de gelovige Joden zou spoedig
eindigen. Daarmede vertoonden zich ook
de eerste tekenen van antisemitisme.
dracht om het sein te geven tot een omme
keer in het beleid, zoals hij reeds zo dik
wijls had gedaan. In de „Prawda" kondigde
hij aan dat het zionisme een verwerpelijke
uiting der reactie was.
Er zijn meer dan twee millioen Joden in
de Sovjet-Unie en velen hebben iets wat het
Kremlin nooit en te nimmer kan goedkeu
ren, namelijk verbindingen met het buiten
land. Daar Stalin al sinds lang gewend is om
bevolkingsgroepen met buitenlandse con
necties te vervolgen, is het niet meer dan
natuurlijk dat hij zich thans op de Joden
heeft geworpen vooral nu hij de kans krijgt
om wraak te nemen op Israël en tevens
by de Arabieren in de gunst te komen.
De Joden zouden in de Sovjet-Unie on
mogelijk een vijfde kolonne kunnen vor
men. Zij maken minder dan één procent
der bevolking uit, leven zeer verspreid en
slechts weinigen hebben zulke hoge posities
dat zij volle bewegingsvrijheid genieten.
Een samenzwering zouden zij grotendeels
via de post moeten organiseren. Deze anti-
Joodse zuivering is daarom een zinloos
werk, dat slechts twee betekenissen kan heb
ben. In de eerste plaats dat Stalin kinds
zou zijn geworden maar er is nog een
tweede verklaring De vervolging zou
namelijk een stadium kunnen zijn van de
strijd om de opvolging van Stalin, die feller
wordt naarmate Stalins leeftijd toeneemt.
Zhdanov, van wie thans gezegd wordt dat
hij door de negen artsen werd vermoord,
was een kundig man die vaak als Stalins
opvolger werd genoemd. Na Zhdanovs
dood werd zijn rivaal Malenkov als Stalins
erfgenaam aangewezen.
Malenkov hoeft Zhdanov niet meer te
wezen, maar er zijn veel lieden die zo
voorbarig zijn geweest om te laten mer
ken dat zij aanhangers van Zhdanov
waren. Tegen deze categorie trekt
Malenkov thans ten strijde, en hij doet
dit onder het mom van een aanval op het
zionisme.
De anti-Joodse zuiveringen in de Sovjet-
Unie zijn ongetwijfeld een poging om in
het Nabije Oosten pro-Russische, anti-
Israëlische en anti-Amerikaanse gevoelens
op te wekken die de Sovjet-Unie een be
langrijk voordeel zouden verschaffen in het
geval van een kleine oorlog of een derde
wereldoorlog.
Waarschijnlijker is echter dat wij getuige
zijn van een gebeurtenis in de strijd om de
opvolging die op de buitenwereld misschien
geen directe uitwerking zal hebben, maar
die toch de waarschuwing inhoudt dat, als
de Sovjet-Unie een nieuwe leiding krijgt,
deze niet fatsoenlijker of beschaafder zal
zyn dan de tegenwoordige.
Hoe spoediger de artsen van het
Kremlin worden berecht, hoe beter
het voor alle betrokkenen zal zijn.
De negen mannen zijn toch verloren
niemand kan beschuldigd worden van
moord op twee leden van het Politburo
en vrijspraak verwachten.
Intussen zal het publiek in het Westen
voortgaan met het opperen van de meest
fantastische en gevaarlijkste veronderstel
lingen over de stand van zaken in Rusland.
Sommigen zeggen dat er geschil is over de
opvolging van Stalin, anderen dat het
regiem een crisis doormaaktsommigen
menen dat de oorlogspartij in Moskou aan
het winnen is, anderen dat de vredespartij
heeft gezegevierd.
Weten doen wij slechts weinig. Ik be
twijfel of er ook maar één betrouwbaar be
richt over deze artsen de Verenigde Staten
of Europa heeft bereikt. Tk neem natuurlijk
aan dat zij geen Britse of Amerikaanse
agenten zijn, want ik geloof niet dat men
die in Rusland vindthet leven is er voor
hen te gevaarlijk. Als zij wel agenten
waren, zou Beria, het hoofd van de Rus
sische veiligheidsdienst, in moeilijkheden
komen en dat zou een ernstige zaak wor
den, want hij is vrijwel zeker Stalins neef.
Beschuldigineen tegen hem gericht zouden
wijzen op een samenzwering in de naaste
omecving van Stalin. Wij weten zelfs niet
of Stalins angst voor Amerikaanse agenten
slechts geveinsd is, teneinde zijn volk door
middel van oorlogsvrees waakzaam te
houden.
Het schijnt dat de arbeid op velden en
in fabrieken, en de ijver van partij en
strijdkrachten telkens verminderen wan
neer verteld wordt dat Stalin bereid is over
vrede te praten. De huidige grote actie
tegen buitenlandse agenten kan daarom
zuivere propaganda zijn, maar ook op
werkelijke vrees berusten.
Het is mogelijk dat er reeds een grote
politieke zuivering plaats heeft die haar
climax zal bereiken in het proces tegen de
negen artsen en tegen anderen. Ten eerste
zijn de kranten zeer duidelijk en onheil
spellend in hun beschuldigingen van
„lanterfanterij", ..spionnage", „zorgeloos
heid met staatsgeheimen" enz. Zij hebben
kennelijk order gekregen het publiek voor
te bereiden.
Ten tweede hebben Stalin en Malenkov
op het grote congres in October gewezen
on fouten in de partij. Ten derde heeft
Stalin in zijn thans beroemd geworden
artikel in „Bolsjevik" zinswendingen en
argumenten gebruikt die in het verleden
aan ernstige ontwikkelingen plachten vooraf
te gaan. Hij keerde zich tegen hen die
meenden dat het communistisch ideaal
reeds bijna bereikt is en die daarom hun
inspanning wilden verminderen bij laakte
ook hen die het niet eens waren met zijn
mening dat de kapitalistische landen elkaar
vroeg of laat zullen bestrijden. De militante
revolutionnairen noemde hij afvalligen van
de linkervleugelzij die passief willen zijn,
veroordeelde hij als opportunisten van de
rechtervleugel.
Dit wekt de indruk dat Stalin misschien
niet tegen een bepaalde groep van de
leiders der Sovjet-Unie zal optreden, maar
tegen alle ontevredenen, critici en betwe
ters. Het is bekend dat hij gekant is tegen
de dynamische imperialistische opvattingen
die Zhdanov verkondigde voordat deze in
1948 door de artsen als dat tenminste
zo is werd vermoord. Zhdanovs volge
lingen in Oost-Europa zijn geliquideerd en
in Frankrijk uit de communistische partij
gezet. Misschien komen zij in Rusland nu
aan de beurt. De communistische partijen
hebben bevel gekregen rustig, patriottisch
en onrevolutionnair" te zijn en met alle
andere groepen en partijen samen te werken
tegen de Verenigde Staten en tegen oorlog
en bewapening. Maar het schijnt dat Stalin
zich ook keert tegen hen wie het aan deze
ijver ontbreektdie zeggen dat er
geen gevaar vooi oorlog is dat het
socialisme bereikt is en dat het thans
tijd is om te rusten en de vruchten
van de arbeid te genieten.
Hier zien wy Stalins eeuwige
dilemmahoe kan hy tonen dat hy
vrede wil zonder z(jn volk In de
waan te brengen dat er geen oor
logsgevaar heerst? En hoe kan hij
het Russische volk tot de uiterste
krachtsinspanning aanvuren als het
meent dat er geen werkelijke bedrei
ging bestaat?
Gesteld dat hij de mogelijkheid
ziet van onderhandelingen met de
nieuwe Amerikaanse regering onder
Eisenhower, zoals hij die ook voerde
met Hitierhij zal daarop niet dur
ven ingaan voordat hij zeker is van
perfecte discipline in het binnenland
en in Oost-Europa. Alleen reeds het
bericht dat hij besprekingen met
Eisenhower verwacht, zou de mil-
lioenen in het Oosten zoveel op-
luchting geven een hogere levens
standaard en vermindering van de
tyrannie der communistische party
dat dit een zeer ongewenste uitwerking
zou kunnen hebben. Om de discipline in het
binnenland te handhaven moet Stalin zowel
de activisten als de passivisten terecht
wijzen. De beste manier om ieder in het
gareel te houden en de weg vrij te maken
voor rijn wil is een zuivering.
Dit is een zeer plausibele theorie. Maar
de tegengestelde these is ook niet onaan
nemelijk. Volgens deze verwacht Stalin bin
nen twee of drie jaar oorlog, waarbij
republikeins Amerika Rusland zal aanval
len of een oorlog in het Verre Oosten zal
beginnen. Daarom elimineert hij snel alle
gevaren van verzet in de Sovjet-Unie en in
Oost-Europa. Hij kan niet een tweede Tito
riskeren. Hij moet kunnen vertrouwen op
de grenzen en op de verbindingslijnen van
het Rode Leger. Vandaar de zuiveringen in
Tsjechoslowakye, Polen, Oost-Dnitsland en
in Rusland zelf.
Wat zijn Stalins plannen? Worden zijn
manoeuvres ingegeven door verstandelijke
overwegingen, of zijn zij het gevolg van
een pathologische angst die het regiem zelf
heeft veroorzaakt? Het is verstandig ons
oordeel op te schorten en onze politiek niet
door allerlei veronderstellingen te laten
beïnvloeden.
Wéér een Russische „uitvinding"
(Louisville Courier-Journal^
