ELSEVIER
JE MAINTIENDRAI j
EEKBLAD
Het trouwe schip richtte
zich weer op...
door J. W. F. Werumeus Buning
h land heeft aan§edaan'
Buitenlandse vloedgolf van geld en goederen
Prof, mr J. A. VAN HAMEL:
GEMENEBEST DER DIJKEN
SPORT, PUZZLE, KORTE VERHALEN,
REIZEN EN TREKKEN, VROUW
Zaterdag 21 Februari 1953
27
Het is goed, na de
ellende die de zee het
/r-530 weer °P een schip te
aU' i /f staan dat de zee de
v illMtLr ^aas 's SeEleven, ook
Irlj 'n fata'e nachten.
II Het geeft een groot
gevoel van trots en
j blijdschap, weer met
y de zee te verkeren,
die ons de dood in het
B t S|h- A land heeft gebracht,
1die ons het vee heeft
/sJUiF rT* gestolen, de akkers
fljg^ overweldigd, en ster-
<^^2* ker geloof aan het
volk teruggegeven.
Er is een blijdschap van de zeeer is
een meten van kraohten als tussen mensen
en volkeren, als tussen man en vrouw, land
en water. Men kan de zee haten en lief
hebben om wat zij neemt en geeft, maar
bet is in ieder geval geen kleine liefde en
geen kleine haatde zee houdt ons wak
ker en strijdvaardiggezegend het land dat
zulk een bezielende minnares heeft, door
dood en leven heen, ep reuwen lang.
En daarom zag ik vandaag het water zo
graag wit wegspringen en tuimelen en
schuimen in de boeg-golfen daarom stond
ik met zoveel blijdschap wijdbeens in de
stuurbrugomdat ik, wat zij ook doet, zo
veel van de onbegrijpelijke zee houdde
gevaarlijke, de weerstand-waardige, de
leven-gevende.
Allemaal veel te mooie woorden van een
leek en intellectueel over de aller
simpelste vergeten zaken van deze
oude wereldnamelijk dat de mens ge
schapen is om het geweld de baas te blij
ven, al zou de dood er meè gemoeid zijn.
Als wij keren, zit ons, wèèr op de drem
pel van het Molengat, een snellopende
grondzee achterna, met het schuim op de
bek, om zo ie zeggen. De man aan het
roer kijkt niet meer vooruitdaar is het
eerlijk sterk water, als bekend. Het slui
pend waterbeest komt van achteren. De
man aan het roer kijkt achteruit.
Wij staan met een man of vier in de
stuurbrug van dit sterk en prachtig klein
schip, dat .die grondzee ontwijkt. „Hoe
hoog heeft het gestaan?", vraagt de man
in de gele jas.
„Nou, wel tot hiertoe, mijnheer De
Booy", zegt schipper Bot. en hij wijst tot
boven zijn hart. „En wij konden wel op de
kant gaan staan, ze had wel 80° slagzij."
En behalve dan dat er veel kopjes en
schoteltjes gebroken zijn, maar dat het een
best schip is gebleken, krijgt men er niet
meer uit
Wij hebben echter de rapporten van die
noodnachten. Dat zijn brede vellen
wit papier Stranding Rapport van
de motorreddingboot Prins Hendrik, met
als onderkopOmschrijving der gebeur
tenis. In dit en dergelijke rapporten, en
scheepsjournalen, staat het beste en kort-
bondigste proza dat thans in Nederland ge
schreven wordt
toen besloot de schipper P. W. Bot
de koers Zuid te gaan maken omdat de
zee zeer lastig was, het schip zwaar wer
kend voortdurend stortzeeën overnam en
de motoren door de zware slagzij al
enige malen waren afgeslagen."
Dat is dus toen zij 80° lagen, en hun
doel niet vonden. Het rapport gaat voort
(de Prins Hendrik was ISV2 uur in de
weer, in de hel van de Noordzee
„Onnodig te zeggen dat de bemanning
buitengewoon vermoeid was en de stem
ming terneergeslagen over het feit dat er
die nacht niets was gevonden. Hen werd
aangeraden ogenblikkelijk te gaan slapen in
afwachting van eventuele gebeurtenissen in
de komende nacht"
(En in de komende nacht vónden zij hun
doel, en haalden zes mensen van de ge
broken „Oder"
RAPPORT VAN „DE BRANDARIS"
„Bij het overboord vieren van het drijfanker
kwam de vinger van de schipper1) tussen de
tros. zodat van de vinger de helft van 't
vlees overbleef. Bii 't naar binnen gaan
brak de tros van het drijfanker, zodat de
Brandaris verder door de branding op zijn
beide schroeven was aangewezen, dit ging
echter zeer goed. De Brandaris kwam goed
naar binnen doch kreeg zware zeeën over,
twee reddingsboeien sloegen weg, ook
raakte de luchtfluit onklaar. Zoals u wel
kunt begrijpen is dit een van de zwaarste
tochten geweest gedurende het bestaan van
de Brandaris."
Rapport van de „Insulinde"die na een
zware tocht meende bijna in veilig water te
•ja:
„En toen gebeurde het ongelofelijke,
ineens kwam er een muur van water vlak
naast ons opsteken, ik probeerde nog de
boot op de zee te krijgen, maar het was te
laat, met een donderende klap, werd de
Insulinde weggeslingerd, we stonden met
drie man in de stuurbrug vastgesjord, we
gingen voor een paar seconden onder
water, we lagen zeker 90°, de masten over
het water. En mijn gedachte/i waren het is
gebeurd, hij gaat onderste boven, maar
God zij dank richtte het trouwe schip zich
weer.
Toen ik mijn positieven weer by elkaar
had, zag ik Janus staan, maar Sjoerd Dyk
was verdwenen, angst
bekroop me, maar
wonder boven wonder
hing hij buiten boord
aan de touwen van de
reddingriem. En had
den we niet vastgeze
ten dan waren we alle
drie van de Insulinde
weggevaagd. Ik sjorde
hem binnen, maar nu
kwam er weer een
stuk water opzetten
vlug met de kop op
zee, maar de beide
motoren stonden stil,
en gelukkig ging het
goed. En binnen twee
minuten draaiden de
karren weer."
„Toen wij boven op
een stuk water ston
den. zagen wc de to
ren van Schiermon
nikoog."
Rapport van de
Joan Hodshon, (dat is
een open motorstrand-
reddingboot)Roer
koning min of meer
verwrongen, patrijs
poortglas boven de
schroef ingeslagen."
Zij jaagde eveneens
op het wrak van de
„Oder waar nog licht
te zien was.... tot
het licht verdween
en niet meer zichtbaar
werd. Dit was om
7.15. Zekerheidshalve bleef schipper Bak
ker in deze omgeving rondkruisen in
de hoop weer eens iets van het licht te
zien. Het weer in de Gronden was niet ge
makkelijk. De reddingboot nam dan ook
van alle kanten veel water over, hetgeen
een behoorlijk zicht in sterke mate belem
merde, zo dat toen men niet meer van het
licht ontdekte, zoeken volkomen vruchte
loos was. Toch bleef de reddingboot onder
zeer moeilijke omstandigheden circa IVz
uur op en neer houden. Toen het licht ge
durende die tijd niet meer verscheen be
sloot Bakker terug te keren." (De Prins
Hendrik heeft er later de mensen afge
haald.)
Rapport Prins Hendrik (tweede tocht,
naar de in tweeën gebroken „Oder").
Ten 0.855 kwam de m.r.b. in de nabij
heid van het voorschip waarop volk was
gezien. Ten 0.910 uur was de m.r.b. goed
door de branding gekomen, doch de ge
weldige zuiging gooide de reddingboot bij
herhaling 180° uit de koers. Verschillende
malen moest het langszij komen worden
herhaald doch om 0.10.05 alle opvarenden
gered. Vervolgens werd door de geul naar
open zee gemanoeuvreerd, en om 11.05
passeerde de m.r.b. de verkenningston
Molengat en 12.00 uur meerde de m.r.b.
veilig aan de steiger van de Texelse boot.
Resumerendedit is de eerste reddingtocht
van enig formaat, en met succes bekroond,
van de nieuwe m.r.b. Prins Hendrik. Er is
enige lichte schade aan banken, komalie-
want, lekkende poorten, e.d. Voorts is aan
de s.b. fender geheel vooraan, de hoeklijn
waarin de rubber ligt. iets omhoog gezet,
kennelijk heeft de reddingboot daar even
gehangen."
de Virgo bij Vlieliors..
..motorstrandreddingboot op de Eierlandse gronden..
Dit is dan maar een korte bloem
lezing uit de rapporten van de
K.N.Z.H.R.M. Het prachtig werk van
de Zuid-Hollandsche, die de zee voorziet
van Kijkduin tot Cadzand is er niet bij
inbegrepen, noch het werk van beide maat
schappijen in het rampgebied.
Moge het de lezer helder worden, waarom
ik van vele bekroonde ziekelijke en vieze
romans en gedichten in deze tijd haast kots
misselijk kan worden, wat mij niet over
komt op de zee
was stil veer gewordenwij wachtten op
de schepen.
Het waren de „Ridderkerk" en de
„Reggestroom", twee brave koopvaardijers,
zo helder en schoon gewassen als kinderen
na het Zaterdagse bad, door het geweld
van de orkaan, die ons onheil gebracht
heeft. De rand van de Velserpont zat vol
donkere mussen op een rijtje, de wind nog
in de veren, maar het werd weer licht weer.
Het Noordzeekanaal lag stil in late en rus
tige zon.
Ik dacht aan het rapport van Klaas
Toxopeus„maar God zij dank richtte het
trouwe schip zich weer.
Gravure Jean Paul Vroom
Daar de gravure van Jean Paul
Vroom in Parijs wordt gedrukt en dit
zeer zorgvuldig moet geschieden, zal
de aflevering van deze plaat naar alle
J waarschijnlijkheid in de eerste week
van Maart kunnen plaatsvinden.
Administratie
t
l ELSEVIERS WEEKBLAD
Spontane steun van
staatshoofden
Vele regeringshoofden toonden hun
persoonlijke belangstelling. Haa
kon, de koning van Noorwegen
zond H.M. de Koningin een telegram
van deelneming. De hulp die Portugal
bood, een rijk geladen schip vol met
goederen, kwam tot stand door de be
moeienis van president Salazar. Het
initiatief dat West-Duitsland nam en dat
Bonn vijf millioen mark zal kosten ging
uit van Bondskanselier Adenauer.
President Eisenhower heeft een Comité
van Vier ingesteld bestaande uit de mi
nisters van Buitenlandse Zaken, van
Defensie en van Landbouw en directeur
van het Bureau voor de wederzijdse be
veiliging. Dit comité zal belast worden
met de hulpverlening aan de door de
overstroming geteisterde gebieden in
samenwerking met het Amerikaanse
Rode Kruis. De Deense koning stuur
de een auto met geschenken, o.a. wollen
dekens. De Zweedse koninklijke fa
milie schonk een bedrag van 3500 kro
nen. De president van Italië Einaudi
hechtte zijn toestemming aan een gift
van 500.000 gulden en bood zijn privé-
vliegtuig aanminister-president De
Gasperi zond een bewijs van deelneming.
De minister-president van Nieuw-
Zeeland heeft aan de Immigratie Com
missie van zün land verzocht zich te
beraden over de mogelijkheid slacht
offers uit Nederland prioriteit en facili
teiten te verlenen voor het geval zij
willen emigreren. De Canadese rege
ring besloot prioriteit te verlenen aan
alle door de ramp getroffen emigranten
vjjftig zwaar getroffen boeren zullen
direct een eigen boerderij in Canada
kunnen krijgen. Ook de Australische
regering bood immigratiefaciliteiten aan
de getroffenen aan. De Zwitserse
bondspresident betuigde zijn deelneming
aan H.M. de Koninginzijn regering
stelde 100.000 francs beschikbaar.
President Paasikivi schonk een bedrag
van 50.000 Mark, zijn regering 50 mil
lioen Mark. De Groot-Hertogin van
Luxemburg zond het volgende telegram
aan Hare Majesteit de KoninginZeer
ontroerd door de ramp die uw land zo
smartelijk getroffen heeft betuig ik u en
uw dapper volk mijn innige deelneming.
De Paus schonk tot tweemaal toe een
bedrag van 30.000 gulden.
Vóór 1 Februari kon men hier te lande
nog van mening verschillen over het
antwoord op de vraag of Holland in
de rest van de wereld nog veel vrienden
telde, nog enig „goodwill" bezat. En als dan
het tegendeel werd beweerd, hetgeen nog
al eens gebeurde, dan was het moeilijk het
bewijs te leveren van het feit dat de naam
van Nederland in talloos veel landen nog
altijd een goede klank bezat. Het is tragisch
dat het een der grootste natuurrampen uit
de historie van dit volk moest zijn, die de
Nederlanders op zulk een onverbloemde
Onder de waterlichte valse luchten van
Den Helder, onder de geprikkelde
stuifsneeuw, boven het grauwe water,
bij de grijsgesohilderde schepen van
oorlog, staat er een wapen op een deur
met gouden leeuwen en een gouden
spreuk
JE MAINTIENDRAI
Wij reden terug op Amsterdam overal
schepen in kanaal en weiland. De Velserbrug
was open en de Velserpont wachtte. Het
Aankomst op Schiphol van 1200 paar
rubber lieslaarzen die door het Canadese
Rode Kruis aangeboden en verzonden
werden. Het geschenk werd met auto's
van het Deense Rode Kruis naar de
getroffen gebieden getransporteerd.
en indrukwekkende wyze heeft getoond
hoeveel goede vrienden zij in alle delen van
de wereld bezitten.
Deze in de daad omgezette sympathie
van het buitenland heeft geleid tot zulk een
overstelpende stroom van goederen en gel
den dat het moeilijk is de passende super
latieven te vinden, waarmede ons volk van
groot tot klein zijn erkentelijkheid tot uit
drukking wil brengen. Want dat deze dank
baarheid groot is, kan men in elk gesprek
beluisteren, waar meer dan twee landsgenoten
aan deelnemen.
Zo verbijsterend groot is het aantal giften
is allerlei valuta's, dat men in Den Haag
nog niet eens tot een telling van bet totaal
bedrag is kunnen komen. Geteld zijn alleen
de gelden die definitief bij het Nationaal
Rampenfonds zijn binnengestroomd en dat
bedrag was op het ogenblik dat wij dit schrij
ven 42 millioen gulden. Daarvan is van
buitenlandse herkomst nog slechts een kleine
2 millioen. Een ruwe schatting heeft echter
uitgewezen dat er zeker nog wel een bedrag
van 40 millioen gulden „onderweg", name
lijk toegezegd is. Dit geld komt uiteraard
langzamer binnen, in de eerste plaats omdat
vde geldinzamelingen nog niet gesloten zijn
en in de tweede plaats omdat het veelal de
„deviezen-barrière" moet passeren.
Vijftig vellen papier
De gesohonken goederen bereiken ons
land per vliegtuig en auto, per schip en
trein veel sneller en zo verrassend groot
is de stroom van zandzakken, dekens, lakens,
schoppen, bedden, rubberlaarzen dat men in
Zeeland reeds spreekt van een nieuwe vloed
golf gepaard gaande met een springtij
Overigens is het ook hier moeilijk een to
taalindruk te krijgen van hetgeen reeds is
aangekomen en wat nog te wachten is. Er
is deze week een volledige lijst opgemaakt
van alle hulp die het buitenland bood en
deze. lijst, in telegramstijl opgesteld, omvat
bijna vijftig dicht betikte quarto-vellen pa
pier.
Danville (Pennsylvania) adopteert Zierik-
zee, Hays (Kansas) adopteert eveneens
'Zierikzee, Ottawa (Canada) wil Nederlandse
stad adopteren, Firma Merck te New York
aangeboden 50.000 ampullen procaine-
penicillinewaarde 100.000, Kardinaal
Spcllman schenkt 10.000 dollar persoonlijk
en 5000 dollar uit de John Rashop-Stichting.
De 2ste Amerikaanse luchtlandingsdivisie,
by Nijmegen in actie geweest en nu in het
kamp Crum in de staat New York gelegerd,
overhandigde de consul-generaal te New
York een cheque van 12.255 dollar.
Amerikaanse leger in Duitsland heeft 1300
voertuigen gezonden. Militairen aldaar
brachten 1400 dollar bijeen. H.C. biedt
vervoer aan.
Een dame in Ogden (Utah) begon in haar
eentje een hulpactie die zoveel succes had
dat het transport van de binnengekomen
kleding enz. een groot probleem werd.
De burgemeester van Detroit heeft 16
Februari tot „Holland Day" geproclameerd.
Boston adopteert Brouwershaven.
Uir de gehele wereld
Zo gaat het bijna vijftig bladzijden door,
vijftig bladzijden vol feiten die een oprecht
getuigenis geven van het medeleven en de
hulpvaardigheid van nagenoeg de gehele we
reld. In landen als Zwitserland (dat reeds
op 3 Februari een grote collecte organiseer
de, die in enkele uren tijd 450.000 francs op
leverde), Zweden, Noorwegen en Denemar
ken beschouwt men de hulp aan Nederland
als een nationale erezaak. In een paar dagen
tijd hadden de Denen meer dan 5Vz millioen
gulden bijeengebracht. Daar waren grote
giften bij van industriëlen maar ook 50 kro
nen van een bejaarde man, die van zijn
ouderdomsrente moet rondkomen. Hij kwam
ze zelf op het Nederlandse gezantschap
brengen.
(Vervolg op pagina 34)
De zon glinstert en glimt op de zee. De over-wal van Texel verschijnt met krijt
wit besneeuwde duinen in het valse licht, en plotseling daarna is het duister
van een stuivende sneeuwbui.
Er is niet veel zee. Links in de verte blinken de repen branding van de Razende
Bol, op de drempel van het Molengat komen wij nog wat gewoel tegen van een
grondzeetje, en de naslaande deining van de grote storm, die alweer voorbij is.
Er staat zee genoeg om het sterke kleine schip te laten plonzen en golfbreken en
doorzetten, dat het boegwater in grauwe en witte spuiters hoog en terzijde springt,
en soms fonkelt en flikkert van kracht.
