Boekenweekfilosofie: LEZEN
Zegevaart van een oudgediende
Nationale herdenking
van Vincent van Gogh
voert tot
zelfverlies
zelfverlies
tot zelf-
hervinden
Toen: carrière - oren inleveren!
Als Hedy Lamarr in Lissabon
had rondgewandeld...
Johan Verster
Schilder werd op 30 Maart 1853
te Zundert (NB) geboren
Philharmonisch Orkest onder
Willem van Otterloo
HARTJE STAD
Leeggemaakt
Zaterdag 21 Februari 1953
5
ROTTERDAMSE BIOSCOPEN
OM de Amerikanen uit hun vredige indolentie wakker te schudden
werd na Pearl Harbour een aanzienlijk aantal min of meer geca
moufleerde propaganda-films vervaardigd, die op een frisse en span
nende manier de fighting spirit moesten stimuleren. Één daarvan is
Stand by for Action Klaar voor actie), in 1943 gemaakt door' Robert
Z. Leonard. Het is de wat kinderlijk vertelde, maar stellig boeiende
geschiedenis van de zegevaart van de goede oude torpedobootjager
..Warren", die nog Jutland en Scapa Flow uit Wereldoorlog 1 meege
maakt heeft.
Robert Taylor, een salon-officier, die
het dek van de verroeste oude schuit
met nauwelijks onderdrukte walging be
treedt, leert tijdens de sensationele reis
van de „Warren" houden als van zijn
meest favoriete vrouw. Door de com
mandant (Brian Donlevy) worden hem
alle onmogelijke karweitje? o'pgedragen
tot het verzorgen van getorpedeerde
babies en bevallende vrouwen toe. Maar
aan het eind van de film leidt hy toch
de vermetele torpedo-aanval op een
Japans slagschip.
In een zeer ongewone functie ziet men
de als immer weer bewonderenswaar
dige acteur Charles Laughton. Hij is
een knorrige, maar heel goedmoedige
admiraal.
Klaar voor actie geeft een vrij onwer
kelijk, toneelmatig beeld van de zee
oorlog en typisch Amerikaans-bedachte
humor, maar we geloven niet dat
iemand zich zal vervelen bij dit vlotte
vloot-product (in LUTTJSCA).
Capitol
Volgens het bekende, succes gegaran
deerde, Hollywood-recept achtervolgen
de mannen van het gezag „De bandieten
van Cimarron", die de vlakten van
Oklahoma onveilig maken met hun
trein-o ver vallen en in de kleine steden
geen bankdirecteur met rust laten.
Cimarron Kid (Audie Murphy) is een
van de bandieten, die geheel tegen zijn
wil in de roversbende wordt opgenomen
en ondanks de verzoeken van de schone
boerendochter Carrie (Beverly Tyler)
niet de moed op kan brengen zijn mis
dadige leven te verruilen voor een rus
tiger agrarisch bestaan. Als ten slotte
de hele bende (op Kid na) door gezags-
kogels is geliquideerd, zorgt Carrie er
voor, dat Kid, na een be2inningstyd
achter de gevangenisdeuren, met haar
een nieuw leven kan beginnen. De Zuid-
amerikaanse schone Yvette Dugay en de
bandieten John Hudson en Noah Beerv
droegen er in grote mate toe bij, dat
deze film een western van formaat is
geworden.
Colosseum en Victorie
In Lissabon, tijdens de tweede werelc
oorlog uitvalspoort voor illegalen na3i
Engeland, zou zich een Mysterie als da
van de gouden adelaar afgespeeld kun
nen "nebben als Hedy Lamarr er toe
vallig had rondgewandeld tussen dr
Duitse ambassade en het centrum va
illegaliteit. Ze was er niet, voor zove
wij weten, en het verhaal is meer ee
geromantiseerde realisering van theore
tische mogelijkheden dan weergave va
werkelijkheid. Toch geeft juist het be
sef, dat dit had kunnen gebeuren, d
film een aureool van echtheid mee. wr
de toch al spannende gebeurtenissc
nog adembenemender maakt. Zeer kna
is de beklemmende sfeer van spionnas
en contra-spionnage opgeroepen. P.n
Henreid leent zijn onbewogen mask<
aan de onverschrokken Nederland,
verzetsstrijder, die listig ontsnapt uit
gevangenis en zich daarna moedig o
nieuw naar door Nazi's bezette landi
begeeft.
Prinses
Poker Flat is een mijnstadje erge
op de onafzienbare prairie. Het berber
behalve mijnwerkers ook gokkers, ba-
dieten en vrouwen van bedenkelij!
reputatie. Wanneer er op een kwade d;
een bankoverval wordt gepleegd, nem<
de inwoners van het stadje een grim
mig besluit: alle ongure elementen va
beiderlei kunne worden op een paar
gezet en met twee dagen voedsel de staf
uitgestuurd. Het groepje booswichtoi
verdwaalt In een sneeuwstorm en kom!
terecht in een verlaten hut. In deze hul
heerst enkele bange dagen en nachten
„De wet der wetlozen". Twentieth Cen
tury Fox maakte van dit gegeven een
film, waarin spanning, terreur en een
ruw soort ridderlijkheid elkander af
wisselen. Anne Baxter en Dale Robert
son spelen de hoofdrollen en naast hen
laat Miriam Hopkins zich weer eens zien
als een „hertogin", die betere dagen
heeft gekend.
Hedy Lamarr in ..Het mysterie
van de gouden adelaar Mata
Hari II. Ill of X?
Admiraal Charles Laughton.
Uit: „Klaar voor actie" (Lutusca)
De pianist Johan Verster behoort
:ot die bewonderenswaardige figu
ren die ondanks hun jarenlange
loopbaan als reproducent hun inter
pretaties jong weten te houden,
doordat hun enthousiasme voor mu
ziek in het algemeen en voor het
herscheppen ervan in het bijzonder
in de loop der tijden niet is ver
flauwd, integendeel het geestelijke
rijpingsproces, dat de jeugdige
geestdrift niet heeft aangetast,
zorgde alleen voor de noodzakelijke
innerlijke verdieping, terwijl een
gestadige studie een technische
vaardigheid continueert, die wer
kelijk respectabel is te noemen. Het
recital, dat Johan Verster gister
avond gaf voor de Rotterdamse
Studenten Muziekvereniging,
tuigde in ieder stuk van al deze
voortreffelijke eigenschappen. al
heeft de tweede programmahelft
ontegenzeggelijk het meest geboeid.
In Chopins Scherzo in b kl. t. en
enkele losse stukken van Dirk
Schafer was Verster kennelijk in
zijn element. Schafer is de leer
meester van Johan Verster geweest
en de bewondering voor de mens,
de pianist en de componist, die
Schafer was spraken uit alle ver
tolkingen van diens zeer ten on
rechte verwaarloosde composities.
Een ernstige Prelude van Scria-
bine en een virtuoze Concertétude
van Medtner vervolgden (en be
sloten) het programma.
Voor de pauze had Johan Verster
enkele werken uit de 17de-18de
eeuw ten gehore gebracht, die wij
ons iets genuanceerder en met wat
minder pedaalgebruik hadden kun
nen voorstellen, doch die niettemin
ook een zeer geconcentreerde in
druk maakten.
Tijdens de pauze arriveerden in
sociëteit Asker nog een 24-tal
Franse studenten, die hulp hebben
verleend in onze geteisterde ge
bieden. thans nog wat reizen door
Nederland en juist op tijd in Rot
terdam kwamen om een gedeelte
van dit pianorecital bij te kunnen
wonen Hollanders en Fransen heb
ben het Johan Verster niet aan bij
val laten ontbreken. E S.
De herdenking van het feit, dat de schilder Vincent van Gogh hon
derd jaar geleden op 30 Maart 1853 te Zun^ert (N-B.) geboren
werdzal een nationale manifestatie worden van grote omvang. £y
wordt georganiseerd door een comité, bestaande uit: mr. H. J. Reinink,
secretaris-generaal en dr N. R. A. Vroom, hoofd van de afdeling kun
sten van het ministerie van O. K. en W., ir V. W. van Gogh, een
neef van de schilderen dedirecteuren van het Haagse Gemeente
museum, het rijksmuseum KröllerMuller op de Hoge Veluzve en het
Stedelijke Museum te Amsterdam.
„De kansen van de
vrouw als mens"
Voor de leden van de Debatting-
clu'o ..Rotterdam'' sprak de bekende
Nederlandse schrijfster Anna Bla-
man gisteravond over „De kansen
van de vrouw als mens". Na een
algemene inleiding, waarin zij als
haar mening te kennen gaf dat van
de vroegste tijden tot heden de
maatschappij een mannenmaatschap
pij is geweest, en dat het feminisme
van de vrouw in feite geestelijk nog
lang ni^t voltooid is, belichtte zij
de opvattingen van Simone de
Beauvoir, zoals die ze heeft neer
gelegd in haar boek ,.Le deuxième
Sexe". Simone de Beauvoir bestrijdt
de opvatting, dat de vrouw minder
geestelijke vermogens zou hebben
dan de man. Zij vergelijkt man en
vrouw biologisch zowel als geeste
lijk, en noemt alle perioden en vor
men van het vrouwenbestaan. Anna
Blaman ging uitvoerig in op twee
dingen: het huwelijk en het moe
derschap. Over beide onderwerpen
poneerde zij stellingen, die de de
baters volop stof gaf voor een le
vendige discussie.
De voorzitter van de debating
club, de heer H. Russchler, was het
die de avond met enkele woorden
opende.
Dr H. B. G. Breijer
gehuldigd
In de cantine van het kantoor
gebouw van de Koninklijke Rot
terdamse Lloyd aan de Lloyd-
kade is dezer dagen dr H. B. G.
Breijer. hoofd van de Geneeskun
dige Dienst, gehuldigd ter gelegen
heid van zijn 25-jarig jubileum
in dienst van deze maatschappij.
Dr Breijer die op het gebied
van het moeilijke vraagstuk der
drinkwatervoorziening aan boord
van schepen een erkende autori
teit is heeft bovendien als voor
zitter of bestuurslid zitting in vele
commissies op het terrein van de
medisch-sociale arbeid in ons land
en deed ook talrijke publicaties.
In de loop der jaren is de be-
drijfsmedische dienst van de Lloyd
onder zijn leiding uitgegroeid tot
een model-inrichting. Verschillen
de sprekers hebben gistermiddag
de verdiensten van de jubilaris
in het licht gesteld. Hierna volgde
een druk bezochte receptie, ge
durende welke tientallen artsen
en specialisten blijk van hun be
langstelling gaven. Aanwezig was
ook dr Muntendam, staatssecreta
ris voor de Volksgezondheid.
Duitse Bondsraad keurt
schadeloosstelling aan
Israel goed
BONN. De West-Duitse Bonds-
raad heeft de tussen West-Duits-
land en Israel gesloten schadeloos
stellingsovereenkomst goedgekeurd.
Volgens deze overeenkomst zal
West-Duitsland Israel in de loop
van 14 jaar goederen leveren ter
waarde van 2% milliard gulden.
De overeenkomst moet nog worden
geratificeerd.
Deze drie musea zullen in de
bovengenoemde volgorde de grote
Van Gogh-tentoonstelling binnen
hun muren hebben, elk ongeveer
anderhalve maand. Den Haag be
gint op 30 Maart.
Op Maandagmorgen 30 Maait
om half twaalf, zal de commissa
ris der Koningin in Noord-Brabant
te Zundert een gevelsteen ont
hullen in het huis. dat staat op de
plaats waar de familie Van Gogh
vroeger gewoond heeft, 's Avonds
zal in het Haags Gemeentemuseum
de herdenkingsbijeenkomst worden
gehouden, die een sober karakter
zal dragen, en waarop prof. A. M.
Hammacher de herdenkingsrede
zal uitspreken. Daarna zal de ten
toonstelling worden geopend.
Op Vrijdag 27 en Zaterdag 28
Maart zal in het Haags Gemeen
temuseum een symposium worden
gehouden, waarop zeven Van
Gogh-kenners uit Europa en ver
moedelijk een Amerikaan inleidin
gen zullen houden over een be
paald aspect van zijn werk of over
zijn invloed op de moderne kunst.
Het werk van de. nu juist 200
jaren geleden geboren. Japanse te
kenaar Utama zal er o.a. te zien
zijn. Werk. dat Van Gogh in hoge
mate bewonderde en dat hem in
spireerde.
In het Rijksmuseum Kröller-
Müller en het Stedelijk Museum
komt een expositie van werken
van acht grote tijdgenoten van
Van Gogh. Bovendien zal in het
Stedelijk Museum tijdens de grote
herdenkingstentoonstelling in Den
Haag en op de Hoge Veluwe, een
aparte expositie worden ingericht
(die 31 Maart wordt geopend)
van werk uit de collectie van Theo
van Gogh. een broer van Vincent,
welke een overzicht geeft van hec
Parijse milieu van 18801890.
Polygoon-Profilti heeft, in sa
menwerking met het ministerie
van Onderwijs, Kunsten en We
tenschappen en de Regeringsvoor
lichtingsdienst. een kleurenfilm
van twintig minuten over Van
Gogh gemaakt, die tegen 30 Maart
gereed zal zijn. Jan Mul heeft de
muziek gecomponeerd, die onder
leiding van Piet Heuwekemeijer
door het Amsterdams Kamermu-
ziekgezelschap is uitgevoerd. Het
scenario voor de film is van dr
Hulsker, hoofd van de afdeling
BOlllfBlilllllMHIllDIftmiimiIliiiliil'IlilllSMQniIHIItfiQmiHKSEBiQil&QI
FA E Paauwesteeg had niet alleen
stoere agenten, zij had ook een
stel inspecteurs die er mochten we
zen. Al was hun geklede jas lijn
recht weggelopen uit de kleerkast
van Napoleon de Derde, al droe-
gen zij chevrons waarmede men ter koop
vaardij zp hoog klom, dat men eens boven
op de pijp terecht kwam, en al hadden
zij zouavenpetten op: het waren heren,
waar niet mee viel te spotten! Ons vijftal,
elegant gerangschikt op en rondom een
klassiek tuinmeubel op het atelier van
Willem Ganter, Hofleverancier aan de
Jonker Fransstraat 120 (ghy zijt surs van
ene fotografie artistique nee plus ultra)
heeft volle 3 minuten roerloos geposeerd
om dit kabinet-stuk een succes te laten
worden, want zij wilden hun chef G. L.
Theijssen, die 20 jaar lang van de Paauwe
steeg uit het moeilijkste brok binnenstad
van de Westkust van Europa in bedwang
had gehouden, een waardig aandenken
meegeven.
Dat zat zó: president Paul Kruger zat
in Zuid-Afrika in grote moeilijkheden en
hij beschikte niet over een goed-georgani-
seerd politieapparaat. Een Rotterdammer
moest nu voor hem zo'n apparatuur in een
vloek en een zucht voor elkaar zien te
boksen en wie zou dat beter kunnen dan
een man, die in Rotterdam z'n Paauwe-
steegsporen verdiend had? De heer G. L.
Theijssen vertrok nog vóór de eeuwwisse
ling naar Zuid-Afrika met de eervolle op-
Kunst van de gemeente Den Haag.
Voor de tekst heeft men geput uit
de brieven van Vincent. In deze
film, die is ingeschreven voor het
Filmfestival te Cannes, komen
geen personen voor. Het is de be
doeling, dat zij ook in het buiten
land in roulatie zal worden ge
bracht.
In de heruitgave van de Verza
melde Brieven van Van Gogh
(Wereld-Bibliotheek Amsterdam)
waarvan het eerste deel reeds
uit is en de twee volgende bin
nenkort verschijnen zullen nog
niet eerder gepubliceerde brieven
zijn opgenomen
In Axel werd "n huis
voor f 250 verkocht
MIDDELBURG. Axel schijnt
laagterecords te gaan breken voor
prijzen, die woningen daar de laa'-
ste tijd opbrengen. Onlangs is een
huis verkocht voor het luttele be
drag f 400. thans is dit cijfer
weer met stukken geslagen Een
notaris verkocht Vrijdag een wo
ning op Kijkuit voor f 250, Hef
werd eigendom van een bakker uit
die plaats. De woning met .aanbe-
horen en erf" was groot. 3.88 are
Een vreemdeling doolt door onze straten en over de restanten van
het Puin. Hij raadpleegt van tijd tot tijd zijn gidsje, zoekt naar de
naambordjes, bekijkt ze aandachtig en spelt ze van letter tot letter:
het is een vorm van lezen, van zich vergewissen. Bij het verdergaan
ziet hij nog eens argwanend om van de inhoud en de betekenis van
her. door hem gespelde begrijpt hij geen jota, maar bij zichzelf denkt
hij dat het toch maar een goed ding is dat hij lezen kan, dat hij
onderkennen kan wat klopt en dat hij onderscheid kan maken tussen
wat wel en wat niet klopt.
Wat is
belang
rijker:
het pro
duct of
de pro
ducent,
alias:
hoek of
schrijver?
Een fluitende
fietsjongen
zwaait dezelfde
straat in: voor
hem is het een
nieuwe verbin
dingsweg naar
zijn besteladres.
Even veegt zijn
blik langs het
straatnaambordje
zonder enig de
tail dieper in
zich op te nemen.
Met een mini
mum aan oriën
tering en her
kenning kan hij
zonder enig op
onthoud z'n weg
vervolgen, maar
hij is dan ook een
fietsjongen van
formaat: „goed
kunnende lezen
en schrijven"
heeft er in de an
nonce in de rubriek ..Gevraagd" ge
staan op grond waarvan hij het
waagde te solliciteren naar de be
trekking van volleerde fietsjongen.
Lezen het is telkens wat an
ders. De ene maal is het een dof
soort spellen dat o zo langzaam tot
het bewustzijn doordringt, een an
der maal is het een extatisch-iets,
een rood en bevend wegvliegen naar
de oorden der verbeelding, waar on
gekende ontroeringen wachten. Voor
da tlaatste lezen hebben, de eeuwen
door, de fijnst-afgestelde instrumen
ten der verbeeldingskunst, geleden,
gestreden, gewerkt en zich afgemat.
Op gevaar af van iets grofs te
zeggen zouden wij bijna willen op
merken, dat het er niet toe doet of
een auteur, „geleden, gestreden en
zich doodgewerkt heeft", als de le
zer maar een onverwacht of een
verwacht geluk beleeft aan een
boek; het doet er niet eens iets toe
of de auteur bestaan heeft, of hij
een kinderprentenboek maakt dan
wel een Nobelprijs-roman.
Van het prentenboek klimt de
mens naar het jeugdboek, van het
jeugdboek naar het boek dat „te
groot" voor hem is. en daaruit komt
hij op de hoogvlakte waar alles
toegankelijk voor hem wordt, op
die hoogvlakte zal blijken welk ka
rakter zich in hem gevormd heeft.
De een dwaalt, al lezende, maar
wat rond. snoept hier. knabbelt
daar. laat het goede liggen en stelt
zich tevree met wat de mode en het
gemak hem opdringen.
De ander stelt zich een doel en
gaat er recht op af: dat is de mens
die meer studeert dan leest.
Een derde vormt zich een oordeel,
en hij scherpt en wet dat oordeel:
hij komt op hetzelfde plan te staan
als de schrijvers, wijst de een te
rug. besluit de ander in z'n hart,
kiest.
Een vierde levert zich als willoos
slachtoffer en volgeling uit van
auteurs en van richtingen, dweept
en lijdt zelfs om der wille van door
anderen aangefloten producten een
martelaarsgang het schavot op.
Een vijfde wil alleen maar op
de hoogte zijn en blijven; zulken
beschouwen lezen als een alge
mene ontwikkelingsuoodzaak waar
van glans en benijdbaarheid afstra
len zij geven een toon aan in de
„salons", maar het is de koningstoon
van de bedachtzame verbruiker, die
„koning" wil zijn.
Een zesde het heeft geen nut
alle soorten van lezers op te noe
men en te analyseren; en wij die
slechts een algemene beschouwing
wensen te wijden aan het vreemde
verschijnsel dat men „lezen" is gaan
noemen, wij verbazen er ons over.
dat men als kind begint met spellen
om als groot mens te kunnen lezen.
Zit de grote mens echter bladzijde
na bladzijde te verslinden van een
werk, dat hem buitengemeen boeit,
dan heet het: „Hij zit het te spel
len!"
Een heel veel voorkomend ver
schijnsel is, dat echte lezers met hun
boeken praten als waren dit levende
wezens-met-begrip, een soort intel
ligente honden dus. „Zo ouê jon
gens," mompelen zulke mensen, als
zij tastend langs hun plankten) met
boeken gaan. „zijn jullie daar weer?
Kijk me niet zo aan: de baas heeft
vanavond geen tijdhij moet op
verjaarsvisite, bah! Wacht maar!,
misschien schiet er vannacht nog een
kwartiertje op over, vóór we koesje-
demire gaan
Dat gepraat met boeken, met die
trouwe wachters die ogen in de rug
hebben en wier blikken je overal
volgen waar je ook gaat of staat in
je kamer. dat gepraat is niet zo
ma] als het lijkt want die boeken
hebben iets verbazend-belangrijks
met je gedaan, of zij zijn van plan
het nog te doen. Dat ene, in dat
rode bandje, is van plan een echtbre
ker en misdadiger van je te maken,
en je zult een afschuwelijke vecht
partij met je betere Ik moeten leve
ren vóórdat je dat appèl aan je ne
gatieve neigingen zult hebben over
wonnen. Die vechtpartij met je zelf
zal je nooit het boek doen vergeten
dat die verschrikkelijke tweestrijd
in je opriep, en je vrouw zal het
misschien nimmer vermoeden.
En dat lelijke boekje heeft een
Beethoven's zesde symphonic
(Pastorale), is veeleer een ode aan
de natuur, dan wel een werk waar
aan een uitbeelding van de natuur,
dus een programma ten grondslag
ligt. Zelfs daar. waar de stemmen
Inspecteurs van politie poseren voor de lens van hofleverancier Ganter
zijn atelier. Drie minuten roerloos stilstaan voor een „snapshot''
dracht om bergen te verzetten en zijn in
specteurs gaven hem deze foto mee.
Rechts, daar staat de heer Van de Kas-
teele, velen uwer nog welbekend. Zijn
?oons gingen bij meneer Landsman op dc
Franse school (Jonker
Fransstraat) net als wij.
en wij hebben menig
avontuur met hen be
leefd. tot in onze dienst
tijd toeDe zwijgza
me heer Van de Kas-
teele had 'n koele door
dringende blik, hij was niet te beliege;
„Waarheid vereenvoudigt het werk:
placht hij te zeggen, „voor de dag er d'
mee!" Van deze zienswijze waren zijn nv
dewerkers (van rechts naar links) de h
ren Van Goelst, Verhey, Van Beek
Brinkman doordrongen: zij allen kreg'
„de inspecteursblik", zo'n blik van „n?
me geen oren aan. want dat lukt je nii
adderengebroed!"
Dat woord „oren" doet ons iets te bi:
len schieten, waarvan *'ij helemaal nif
weten of het waar is, maar wij hebbe'
het uit een bron die ons zo lief is. dat wi.i
met alle verschoningsreehten-van-de-jour-
nalist-op-Zaterdagavond bidden en sme-
J
ken om alsjeblieft gegijzeld te mogen wor
den. op de Noordsingel, alwaar enkele ons
persoonlijk goedgezinde officieren van
justitie een spelletje qui perd. gagne met
ons mogen komen spelen op kosten van
het Land van Kokanje,
omdat wij zullen zwij
gen.
Wij hadden een neef.
Hij was te stom om
voor de duvel te dansen
Hij kwam bij de po
litie.
„Jij maakt nooit carrière," zei de heer
Van de Kasteele tot hem. „zoek-jij maar
een onnozel burgerbaantje, ingerukt!"
Neef wendde zich wanhopig tot de jon
ge Verhey en vroeg: „Wat moet-je dan
doen, om bij de politie wel carrière te
maken?"
„Iedere week met een oor thuis komen,"
antwoordde Verhey, „hoe meer oren op je
conduitelijst, des te gauwer ben-je er."
Twee tellen later rukte neef in de loop
pas aan het hoofd van een echte Paauwe-
steegpatrouille uit om een rel in de Zand
straat te dempen, waar dronken Noren en
nog dronkener negers over de keien lagen
te rollebollen met 'n heleboel gillend vrou- eigenlijk is.
der vogels worden gesuggereerd
vloeien deze nog uit de muziek zelf
voort. Het zijn bovendien vrijwel de
enige maten in deze partituur die
men uitgesproken programmatisch
zou kunnen noemen, want realis
tisch beschouwd is deze Zesde in
haar muzikale tendenzen ideëel van
uitdrukking.
Willem van Otterloo, die ditmaal
het Rotterdamsch Philharmonisch
Orkest op het Vrijdagavondconcert
in de Schouwburg leidde, bracht dit
in zijn interpretatie duidelijk naar
voren. Wel tekende hij de compo
sitorische en dynamische contrasten
scherp af. en verwaarloosde hierbij
ook het detail niet, maar hij liet
deze muziek zonden- mooidoenerij
voor zich zelf spreken. Mede door
het warm en geacheveerd klinkend
orkestspel. werd het een Beetho
ven-vertolking, die een voornaam
en hoog peil bereikte. Ook in de
ouverture „Coriolan", die het pro
gramma opende, werden de Beet-
hoveniaanse accenten boeiend ge
troffen.
Na de pauze was Geza Anda so
list in het tweede pianoconcert van
Brahms. Aan pianistieke meester
schap dus geen gebrek, want Anda's
spel is zeer groot van allure. Maar
door de grote geladenheid en vaart,
waarmede hij dit werk speelde, be
reikte hij enerzijds wel een span
ning. doch de meer contemplatieve
gedeelten werden hierdoor tevens
sterk naar de achtergrond gedron
gen. En doordat Van Otterloo deze
kennelijk in de begeleiding tot uit
drukking wilde brengen verkreeg
het geheel zo nu en dan iets twee
slachtigs. Waar dit niet het geval
was, kwam er een eenheid tot stand
die de inhoud van het werk alle
recht deed wedervaren en zodoende
de weergave tevens het nodige mu
zikale relief verleende.
De volle zaal heeft solist, diri
gent en orkest enthousiaste bijval
geschonken.
H. VAN BORN
wenbaai en vrouwenhaar tussen
zich in.
De rel werd gedempt, niet door
zachtmoedige overreding van het
J humanistisch thuisfront of van de
heiligen van de derde weg, neen:
de lat werd er overgelegd.
Toen neef zich weer meldde met de me
dedeling: „Alles weer rustig; 3 krijgsge
vangenen van gekleurden kunne, 2 dames
zonder jak en met restanten loshangende
rosse krullen: verder:- aan oorlogsbuit
twee boksbeugels en twee oren!"
„Oren?"
„Ja, meneer. Tijdens het krachtdadig
handgemeen op de verzetplegers ver
overd!" en met een trillend succesgebaar
legde neef één groot zwart en één kléin
blank dames-oortje neer voor de heer
Van de Kasteele, na ze omzichtig uit z'n
achterzak te hebben getoverd, waar hij ze
bewaard had (in een Drentse zakdoek) op
de triomfantelijke terugmars van de rosse
buurt naar het gezagspaleis.
Met omfloerste blik keek de heer Van
-ie Kasteele neef aan: „Waarvoor dee-je
dat?"
„Voor m'n carrière, meneer!"
Die carrière nam op datzelfde ogenblik
?n beslissende wending: wij mogen u al-
>en niet verklappen, welke wending, want
ian komen wij op onze babbelzieke oud"
dag nog in conflict met dat vcrschonin"s-
recht, waarvan niemand weet wat het
op
zendeling van je willen maken, een
waarachtig krijger Gods. een ver-
konder van het Heil. een genezer van
armen en zieken, een medevoorbe
reider van het Koninkrijk Gods op
aarde, maar op de dag zelf, dat de
grote beslissing zou vallen, ja: in
tiet uur van je inscheping, brak de
ketting van je fiets: en toen ie. lo-
oende, een automatische telefoon
had bereikt, had je nog één zilveren
dubbeltie in je zak en op zilveren
dubbeltjes werkte die automaat
nietDat lelijke boekje: je kijkt
het haast niet meer in, maar het is
je o zo lief geworden.
Je hebt liefgehad. Voor ons part;
meer dan eens. Maar dat ie altijd
een stumper. een hark bent geble
ven op het gebied van de sombere
Kennis van het Vrouwenhart (en
zijt gij een vrouw, vul dan maar in'
..sombere Kennis van het Gemis bij
Mannen van een Hart") dat hebben
die drie dikke delen vrouwenleven
je geopenbaard. Een vrouw heeft ze
geschreven met haar hartebloed. Zij
was zelve de begaafde, vereerde
echtgenoot van "n goed kunstschilder
en trouw man. Zij kregen drie zo
nen. In weerwi] van het betrekke
lijke. hoogst-acceptabele geluk dat
haar deel was geworden, heeft deze
schrijfster man en zonen verlaten,
om ergens in een eenzame primitie
ve berghut dit boekwerk in drie de
len over een waarachtig, diep vrou
wen leven te scheDDen. De ene roe
ping had haar andere roening volko
men overwonnen. Hoewel het haar
verscheurde liet zij haar nabiie
olichten varen voor de in de verte
lokkende plichten. offerde zij al
les voor haar kunst.
Die drie delen: zij zijn je meer
waard dan hun gewicht aan goud,
want zij hebben je niet alleen aan
iezelf geopenbaard, maar zij hebben
je bovendien het innerlijke van de
schrijfster onthuldDe schrijf
ster is je geworden als een wonder-
moeder. een muze-zuster: je zou haar
willen vereren.
Kom je in kringen, waar de
schrijfster die man-en-kinderen ver
liet wordt veroordeeld in lage ter
men. dan vlieg je overeind en je
neemt haar verdediging op je en
je praat je in vuur en vlam.
Het is natuurlijk zeer de vraag, of
het gewenst is via 't Product door te
dringen tot de Producent (e): de nei
ging schijnt echter zo algemeen te
zijn. dat zij het aanschijn heeft ge
geven aan levensbeschrijvingen,
waarbij niets onverhuld bleef. Juist
dat niets-verheimelijkende, dat ge
nadeloos overleveren van goed-en-
kwaad. lelijks en moois van een
kunstenaar (ares) aan het oordeel van
Jan en Alleman, is een der huive
ringwekkende aantrekkelijkheden
van het lezen. Omdat het per slot
een afspiegeling geeft van ieders
ei een goed-en-kwaad. ieders eigen
lelijks en moois. Lezende over eigen
zielsprojectie op die van een kunste
naar, kan men komen tot zelfherken
ning tot zelf-herwinning tot gewin
voor de Ziel.
Met andere woorden: zichzelf ver
liezend in het boek komt men tot
het wonder van de zelfherwinning
via de magie van het lezen.
Dit erkennend mag men gerust
concluderen, dat lezen de Mens helpt
wegwijs te worden in zijn geheimste
verlangens en behoeften.
Of: wie niet leest, blijft arm en
verward: wie wel leest verrijkt zijn
geest en verdiept zijn ziel, al zal
zo iemand ook wel eens van zichzelf
een afschuw krijgen, of schrikken.
Dus: lees!
Veiling protesteert tegen
verkoop van groenten uit
nood gebieden
Dc Coöperatieve tuinbouwveiling
Barendrecht en Omstreken heeft de
zer dagen in haar jaarvergadering
een motie aangenomen, waarin zij
het besluit van de regering, dat
groenten, afkomstig uit geïnundeer
de gebieden geveild en in consump
tie mogen worden gebracht, ernstig
afkeurt en wel om drie redenen: le
uit het oogpunt van de volksgezond
heid. 2e omdat zij de groenten totaal
ongeschikt acht voor menselijke
consumptie, 3e omdat deze producten
de handel, en speciaal de export, to
taal bederven. Niet dan onder pro
test zal men de door de regering ge
geven richtlijnen opvolgen.
Leeggemaakt zijn de pol
ders. al staan zij nog vol
water. Zout water. Als in den
beginne toen de aarde woest en
ledig was en duisternis lag op
de vloed. De huizen, afgebrok
keld, staan leeg. Een luik slaat,
een gordijn, gerafeld, wappert
uit een hol raam. Leeg. En ook
in onze stad zijn zij gekomen.
Opgevangen door verwanten.
De geëvacueerden. De leegge-
maakten. Want meer dan „ont
ruimden" zijn zij „leeggemaak-
ten"
Laat ons respect voor hen niet
minder worden. Al moeten ve
len zich hier voor langere tijd
vestigen. Al zal het extra eisen
stellen in overvolle woningen.
En de levensgewoonten van wie
wonen in de wijde polders zijn
zo anders dan die uan ons, van
de stad.
Een oude man zit in een leun
stoel voor zich uit te staren. Hij
komt bijna niet meer buiten.
Een bovenhuis zoveel deuren,
zoveel trappen en dan straten,
straten. De stad is te vol, maar
h 0 is leeg. O ja. hij is overvol
van verdriet, maar zijn hart is
leeg. O. God. G\j ziet de moeite
en het verdriet, om het in uw
hand te leogen Wie tot U komt,
laat Gii ni-t ledrn heengaan.
F. O.