Heilsofficieren ploeterend over
Zeelands dijken
Emigranten en Australiërs
geschokt door de ramp
Wassen en bidden roor dijkwerkers
en alle soldaten
„Als jullie het water niet kunnen keren,
wie kan het dari wel?
zMahlers hemel was eren zonder
grijze wolken
10EWWE HAAGSCHE COURANT g ZATERDAG 21 FEBRUARI 1953
„T LEGER" SCHENKT KOFFIE
Terwijl de rest van de Legermensen
zich deze middag klaar maakt voor een
nieuwe tocht in waterlaarzen langs de
dijkposten. gaat een van dè officieren het
noodziekenhuis ccn kort bezoek bréngen.
Hij zit er te praten met een dijkwerker,
die een ongelukje had en hier nu van de
schrik en de doorstane kou bekomt. De
man ligt vlak onder het schoolbord, waar
op de onderwijzeres Zaterdag vóór de
ramp nog een versje geschreven heeft.
Een ode aan de nacht:
„Stijg o nacht, stille nacht
Statig op aan 's hemels boog
staat er op J
(Van een onzer verslaggevers) Inen en vrouwen om mee te praten. Hier En op hel
E_ „TT.T 'komen de jongens van het Johan Willem
R ZIJN, in de voorbije weken, vele legers actief geweest aan de ge- Friso-regiment. die zon belangrijk aan
barsten Nederlandse dijken. Onze eigen soldaten uit Rotterdam, Steen- I deel hadden in het behoud van dit deel
wijk, Oirschot en Rozendaal; de Franse pontonniers die, met hun boten J™ ^rfe^Kgtaeiu" gcnieTroepen
[•ene bord.
inderc:^ r
„Wie op zijn sponde Uw lafenis wacht.
Schenk hem Uw zoetheid o vriend'lijke
nacht!"
kadavers geruimd hebben in het verdronken land van Krabbendijke, de
Amerikanen, die de door Duitsers gemaakte bunkers aan het strand op
bliezen; de Italiaanse brandweerlieden, die in West-Brabant werkten, de
Belgen, de Duitsers, de Engelse marinemensen en nog velen meer. Maar
niemand heeft tot dusver veel gezegd over de officieren en soldaten van
het Leger des Heils, die op eenzame posten gezorgd hebben, dat al die
binnen- en buitenlandse dijkwerkers niet verkommerden.
Over de Oostdijk op Zuid-Beveland,
een hevig door wind en water aangetaste
waterkering met dood en verderf ter
weerszijden, rijdt een klein bestelwagen-
tje. Het stopt by een militaire post, mid-
De nacht, na die Zaterdag is ón-vrien-
Wezep. die een geheel nieuwe dijk in'delijk geweest voor Zuid-Beveland. Hoe.
dit deel van het eiland maakten. wel ook dat in. z'n algemeenheid weer
Nationale herdenking
van Vincent van Gogh
Dit jaar zal worden herdacht, dat de
schilder Vincent van Gogh honderd jaar
geleden 30 Maart 1853 werd gebo
ren. Deze nationale herdenking zat be
staan uit verschuilende manifestaties,
o.m. een grote tentoonstelling van zijn
werk, die achtereenvolgens in het Haagse
Gemeentemuseum (30 Maart tot 17 Mei),
het Rijksmuseum Kröller Müller op de
Hoge Veluwe (23 Mei tot 19 Juli) en het
Steö. Museum te A'dam (24 Juld tot 20
Sept.) komt. Het comité, dat de nationale
herdenking organiseert, bestaat uit mr
H. J. Reinink, dr N. R. A. Vroom, ir V.
W. v. Gogh en de directeuren van de
drie genoemde musea. Op Vrijdag en Za
terdag 27 en 28 Maart zal in Den Haag
(Gem. museum) een symposium worden
gehouden, waarop zeven Van Gogh-
kenneie uit Europa en vermoedelijk een
Amerikaan, inleidingen zuilen houden
over een bepaald' aspect van zijn wenk
of over zijn invloed op de moderne
kunst. Op Maandagmorgen 30 Maart om
half twaalf zal de -ommissaris der Ko
ningin in Noord Brabant te Zundert.
waar Van Gogia geboren ia, een gevel
steen onthullen in het huls, dat staat op
de plaats waar de familie Van Gogh
vroeger gewoond heeft. Des avonds vindt
In het Haagse gemeentemuseum de her
denkingsbijeenkomst plaats, die een so
ber karakter draagt en waarop prof. A.
M, Hammacher de herdenkingsrede zal
uitspreken. Daarna wordt de ten toonstel-
Eiing officieel geopend. Deze zal een zo
volledig mogelijk en chronologisch bèeld
geven van de ontwikkeling van Van
Gogfoe werk; zij omvat 160 schilderijen,
waarvan c: 20 uit liet buitenland afkom
stig zijn. Het tweede deel van de expo
sitie omvat documentatie, foto's, knip
sels, persoonlijke herinneringen, Japan
se prenten, enz. Tegen 30 Maart zal ook
de Van Gogh-film van Polygoon gereed
zijn, waarvoor dr J. Hu lsk er het scenario
en Jan Muil de muziek schreef. De We
reldbibliotheek verzorgt tén slotte een
heruitgave van Van Goghs 'brieven. Dit
jaar zal eveneens een aanvang worden
gemaakt met de restauratie van de pas
torie te Nuenen (N.B.), waar Vincent
gewoond heeft.
Muzikantencongres van
Leger des Heils
Op Zaterdag 28 Februari en Zondag
1 Maart wordt in Amsterdam het na
tionale muzikantencongres van het Le
ger des Heils gehouden, o.a. met festi
vals in de Lutherse Kerk aan het Spui
en in het concertgebouw. Er worden 700
muzikanten verwacht. Verscheidene
korpsen, solisten en een mannenkoor
zuilen medewerken. Het congres wordt
geleid door kommandant en mevrouw
Thykjaer.
Plan voor emigratie
naar Brazilië
De Amèrikaan Donald Daniels, presi
dent van de Agro Industrial Ltd, welke
met Amerikaans, Braziliaans en Neder
lands kapitaal tropische landbouwonder
nemingen in Brazilië wil beginnen, heeft
aan Trouw verteld, dat zijn maatschappij
500,000 ha gekocht heeft, dus ruim twee
maal zoveel als alle Zuiderzeepolders te
zamen. aan de Maraca in Lamapa (Bra
zilië) voor de verbouw van rijst, palm
olie, rubber, sical, enz. Hij heeft bespre
kingen gevoerd in Nederland, daar hij
gaarne Nederlandse planters in dienst
neemt. Ook heeft hij gesproken met de
Delimij. Bruynzeel en andere bedrijven,
emigratie-autoriteiten, het Koninklijk
Instituut voor de Tropen, de Braziliaanse
gezant en de directeur van het plan-
bureau-Suriname. Met een Nederlander
in Brazilië, de heer Scherpenzeel, heeft
hij al geruime tijd besprekingen gevoerd.
Op 26 Maart a.s. moet een Nederlandse
studiecommissie in Lamapa aankomen.
De heer Daniels hoopt, dat Nederlandse
cultuurmaatschappijen met inbegrip van
de Nederlandsche Handelmij, voor 25
procent deelnemen. Los van het onder
nemingsplan heeft hij ook een koloni
satieproject. waarin 20 millioen dollars
belegd worden en dat bestemd is voor
500 Nederlandse gezinnen. Elk gezin zou
2030 ha grond ontvangen, welke na 10
jaar hun eigendom zouden worden, af te
betalen met 10 procent der productie.
Landbouwwerktuigen en vervoer zouden
op coöperatieve basis verschaft worden
Het land is te vergelijken met Suriname
en bevat zeer veel hout.
den in het harre land. Een wachtmeester
de maréchaussée houdt er de wacht
by de ingang van een letterlijk uitge
storven dorp. De bewoners ziin verdron
ken of gevlucht. Het vee ligt dood aan
de ingang van de dorpsstraat.
Uit het wagentje komt. de harde wind
trotserend, een stevig gebouwd man, die
een platte uniform-pet draagt. H'u loopt
snel om de wagen heen, maakt de deur
aan de achterzijde open en tapt uit een
grote melkbus een beker koffie voor de
drie-kwart verkleumde wachtmeester.
Even later rijdt het wagentje weer weg.
Langs de dijk warmt een groepje Franse
pontonniers zich bij een klein houtvuur.
Ook daar wordt 'koffie bezorgd. Dat is
de laatste halte op de middagroute. Dit
koffie brengen zit er «'eer Sp. SenioraR mi. «naar hel moet wel snel gebeuren,
kapitein van het I.oeer ties Heils J. B. A. «wit het beg.nl ook al weer tijd te wer
ft Bergenia uit Hilversum zoekt het hen/oor de middagthee. Ohr. Jan Bos|
kwartier in Krabhendüke op. waar ziin!»" de Cr.Jnssenstraat 7-huis in Amster-
team gehuisvest is.
dam treedt als chauffeur van een der TV
teams op. Hij is zo maar komen aan-1 J'
HnoMlrwor/joT 7nnc1 uit1 waaien. Met „het Leger" heeft hij niets - -
nooraKwarner zona te s;aan maar hij v,nd, het bes e hulpeloos gevoeld. Niet dat zij zelf hulp nodig hadden, doch zo gaarne
Het kwartier bevindt zich in een ge- mensen en hij trekt dag en naeh: met j jia(1 men wiUen helpen bij de grote ramp, die het moederland heeft ge-
bouw naast de school. Als hij binnenkomt hen op. Het is zwaar werk en er is me- troffen Doc„ er kon niets worden gedaan dan kennis nemen van het wel
zeer spaarzame nieuws dat de Australische bladen over de ramp gaven.
legermensen ondervinden veel
aardering voor hun werk. De belang
stelling voor de dagelijkse samenkom
sten is flink, wan: aan het bidden paren
zij dag in, dag uit het werken. Zij heb
ben maar weinig tijd voor zichzelf. Er, werken,
wordt in snel tempo een middag boter-
ham gegeten, zij he: dan ook. dat men j
er gezellig en huiselijk voor om de :afel|
gaat zitten. Want zo'n maaltijd is een i
rustpunt in de eigenlijk nimmer elndi-j
spend e dag. Hebben de gezonden niemand
nodig van de 'teams, dan vragen de zie
ken aandacht.
Even de auto
W. F. du Buisson, een van de leden
van de technisch-medische staf van het
nood-ziekenhuis (hij heef: een E.H.B.O.-
band om de arm) komt gedurende de
maaltijd vragen, of hij even de auto ge
bruiken mag om een zieke af te halen,
die eenzaam in een verlaten woning ligt
en naar het noodziekenhuis getranspor
teerd moet worden. Dat kan natuurlijk
niet opgaat. Zijn gevolgen brachten ook
deze groep nimmer moede, altijd vriende
lijk behulpzame mensen naar Zeeland. I
Ze hebben daar 'n grote plaats veroverd
de harten van allen, die aan de dijken
Angstige onzekerheid o ver iamilie
(Van onze correspondent in AustraliëLeo 't Hart)
VIJFTIGDUIZEND NEDERLANDERS in Australië hebben de laatste
dagen merkwaardige ervaringen opgedaan. Zij hebben zich veelal
Het hart van alle Nederlandse emigranten was in dat kleine land, waar
tegen de machtige vijand, het water, werd gestreden.
De eerste schok over de ramp in het luisteren vaak naar de Korte Golf uitzen-
vaderland, was niet de ergste. Het is dingen uit Nederland. Berichten over de
moeilijk, hier vandaan de feitelijke ge- ramp konden echter in die periode niet
i beurteni'ssen in Nederland te toetsen,'of zeer moeilijk worden opgevangen,
i doch aanvankelijk waren de nïeuwsbe-i Dit alles maakte, dat men zich had
richten over de ramp zeer summier. "eer te leggen bij een zeer ongewisse si-
De vette koppen in de bladen gingen tuatie. die in het bijzonder voor emi-
over de overstroming in Engeland en het granten met verwanten in de geteisterde
vergaan van de Ierse veerboot. Een en-gebieden beangstigend was. Scherper dan
kelé regel vertelde, dat ook in Nederlandooit heeft men dezer dagen gevoeld de
de storm zich had laten gelden en over-enorme afstand die de Nederlanders hier
stromingen plaats hadden. i scheidt van hen die zij achterlieten.
Na dit nieuw, In ae ochtendbladen van de «actie van de
Maandag vermeldden de avondbladen 1Australiërs. z„ zen geschokt in
van die dag een aantal van plm. 300
j slachtoffers. Dinsdagmorgen waren het VJ NaStt) par pT B BT
ier 750 gn daarna vplgden de cijfers, die Vin linnLU Cli rhnnl
jook op de Aur.liters diepe indruk'
j hun overtuiging, dat men in Nederland
met vaste hand het water weet te keren.
Toen men vorig jaar in Amerika met
overstromingen had te kampen, gingen
vele stemmen op om de Nederlanders het
beschermingswerk tegen het water te
laten uitvoeren. „Als jullie het water niet
kunt keren, wie kan het. dan wel", zei
dezer dagen een Australiër tegen mij.
Zodra men de laatste week als Neder
lander ïn aanraking kwam met een
Australiër, sprak hy over de ramp in ons
aderland. In het algemeen bemoeit de
Australiër zich niet spoedig met iets dat
zich buiten zijn eigen land afspeelt. Dat
hy dit thans wel doet. is een bewys. dat
het gebeurde ook hem heeft geschokt.
Maar de onzekerheid voor talrijke emi
granten zal nog weken voortduren; be
richten omtrent doden en levenden, om
trent have en goed van de verwanten in
Nederland, zullen soms pas na lange tijd
hier arriveren.
En intussen verwijlen de vijftigduizend
hier met hun gedachten bij al degenen in
Nederland, die in nood en ellende ver
keren. Al voelt men hier niet de winterse
kou en kan men zich soms zelfs moeilük
de koude van het water realiseren, men
beseft beter dan enig ander hier,
zich in Nederland heeft voltrokken.
Meer nog dan anders verwijlen onze
gedachten bij het vaderland.
er de grote schok;
ónder de Nederlandse
maakten. Toen
niet het minst
emigranten.
Donderdag, na een enkele regel in de
dagbladen omtrent de mogelijkheid tot
j het verlenen van hulp in natura, werden
i de consulaten en de ambassade in Ausf.ra-
j lië van vele zijden verrast met blijken
van medeleven door de Australiërs. Een
firma in Sydney bood honderd heren-
costuums en vijftig overhemden aan.
Behalve de bijna vijfhonderdduizend gul-
den van het Australische gouvernement
ien vierduizend gulden van het Rode
Kruis kwamen nog vele toezeggingen
van giften binnen.
Er werd mij verteld, dat in een fabriek
waar een Nederlander werkte, de arbei
ders niet een lijst rondgingen om geld in
te zamelen voor de landgenoten van'hun
zitten z'n medewerkers al om de brood-mand, die zichzelf ontziet. De wegen, j collega,
tafel. Met elkaar vormen zij leden van die, buiten het droge gedeelte van de j Uit Nederlandse 'kringen stamde het
rijksweg berijdbaar zijn, kunnen op deplan om een dag loon af te staan. Het'humor is hier bij Mahler te bespeuren,
naam weg amper aanspraak maken. Sol- i lijdt geen twijfel, of in de komende j geïnspireerd op het gedioht „Das himm-
daten hebben er een zandlaag op aangé-weken zal men ook in Australië zich niet lische Leben" uit de verzameling „Des
bracht, maar eb en vloed trekken nog j onbetuigd laten om de nood in Neder-
De iv;ee teams, die he* Leger
des Heils vaar Krabbendijke zond,
om de dijkwerkers le helpen.
Rechts aan de rafel zit luitenante
Christina J. Bijl uil Bussum. Naast
haar de chauffeur Chr. Jan Bos
uit Amsterdam. Achter de tafel de
senior kapiteine J. van Heggen en
naast haar staande de kapitein A.
van S'okkem, beiden uit Amster
dam. De uit de kop drinkende man
is senior kapitein J. B. A. O.
Bergsma uit Hilversum. Naast hem
zit de candidate Riek van Dijk uit
Hilversum, die nog op de school
voor maatschappelijk merk in Am
sterdam is. De rij word: gesloten
door de kadetten Johanna van der
Boor en Bertha Hartenbergbei
den van de Kweekschool van het
Leger des Heils te Amstelveen. De
man op de achtergond met de
witte band' om de arm is de
E.H.B.O.-medewerker W. F. de
Buisson uit Krabbendijke.
In de conservenfabriek van Krabbendijke wordt dag en nacht voor de dijk
werkers gekookt. Daar worden ook warme dranken gemaakt. Het „Leger"
zorgt wel, dat het verder komt.
twee teams, die door het Hoofdkwartier
an het Leger des Heils zijn uitgezonden
naar dit deel van Zuid-Beveland. De op
dracht luidde: de dijkwerkers in Waarde,
Oostdijk, Krabbendijke en Leuvedorp
bijslaan in hun werk.
Bovendien werd hun de geestelijke
zorg opgedragen voor de mannen, die
Krabbendijke wonen en bezoeken zij
zieken, die in het noodhospitaal
Krabbendijke liggen, Tien patiënten zijn
daar, meest griep-gevallen.
Om negen uur 's mórgens gaat de eer
ste groep, voorzien van ochtend-koffie,
op uit. Om twaalf uur vertrekt de
wagen met de middag-koffie. En om twee
uur 's middags start de thee-auto. De
buitendienst is dan nog niet klaar, want
tien uur 's avonds moet de nacht
ploeg er op uit. om te zorgen, dat de
dijkwerkers uit Krabbendijke. die bij
Oostdijk en de Krekerakdam aan 't werk
zijn, van het nodige voorzien worden.
Een drukke dienst. Wie 's avonds thuis
blijven verenigen de soldaten, de dijk
werkers, de verpleeghulpen uit het zie
kenhuis en de enkele bewoners, die nog
Krabbendijke zijn achtergebleven,
rond de bijbel voor de avondsluiting.
Een ernstig, bezinnend woord, na het
eind van elke dag. Een gang tot God, die
Zijn- voetstappen zette in het Zeeuwse
land.
s:eeds aan de dijken en dn deel van
Zuid Beveland schijnt wel één grote
drijfnatte modderkluit.
Uit de fabriekskeuken
Het is een geluk, dat er in Krabben
dijke een grote conservenfabriek staat. In
de keuken daarvan is de centrale keuken-
post ingericht, die voor de honderden
mannen op de dijken kookt en die ook de
koffie én de thee brouwt,
kapiteins van het Leger des Heils en hun
helpers uitgaan. De maaltijd is nog niet
eens helemaal afgelopen of een blik op de
klok zegt alweer, dat het tijd is. Wéér
de bijtende kou in. Wéér de slechte wegen
over. Er komt echter een dankbare blik
ogen van al die werkers als ze het
kleine wagentje zien komen: „Ha, de
koffie van het Leger!"
De teams worden door het Hoofdkwar
tier gedistribueerd over het rampgebied.
Bij alle teams zijn verbindingsofficieren,
die het contact met de autoriteiten on
derhouden en er voor zorgen, dat de
teams daar aan het werk gaan, waar ze
ook nodig zijn. Het zijn niet alleen Ned.
Heilsofficieren die hier werken, er zijn
ook Duitse teams.
Groep blijmoedige
Centrale Raad van Beroep
in Utrecht 50 jaar
De Centrale R3ad van Beroep ti
Utrecht (voor ambtenaren- en pensioen-
zaken en de sociale verzekering) her
denkt op Zaterdag 28 Februari zijn 50-
jerig bestaan met een bijzondere open
bare terechtzitting, die om 11 uur aan
vangt. Oorspronkelijk was -het de bedoe
ling, verschillende autoriteiten uit te
nodigen en te recipiëren, doch in ver
band met de nationale ramp heeft de
raad hiervan afgezien.
Van de 70 gala-uniformen, die men
de luchtmachtkapel wil aanbieden, kun
nen er thans 26 bekostigd worden en de
toumée, om het geld bijeen te brengen,
is onderbroken door de ramp.
TN Krabbendijke, waaruit alle bewoners
teruggetrokken zijn en waar alleen
nog dijkwerkers en soldaten wonen, vor
men zij een opgewekte groep mannen
en vrouwen, die samen-óp-werken en
niet voor elkaar onder doen. De kapitein
is een stevige, practische knaap. Als hij
de, door de luitenante Christina J. Bijl
Bussum kraakzindelijk gehouden
vloer van het dagverblijf binnengaat,
trekt hij z'n bemodderdp laarzen uit. De
luitenante heeft, terwijl de teams uit
zwermden over de polderdijken, de huis
houdelijke bezigheden verricht.
Senior kapiteine J. van Heijgen uit
Amsterdam is de leidster van het twee
de team. Een moederlijke vrouw, die
samen met de kadet Johanna van der
Boor uit Amstelveen, de was van al die
dijkwerkers heeft uitgezocht en klaar
gemaakt voor verzending naar een was.
serij. Dat hoort óók tot de taak van deze
vrouwen, die de enige vrouwen zijnin
dit dorp. Als straks de was terugkomt
kijken zij alles weer na, verstellen, wat
versteld moet worden, stoppen de sok
ken, zetten knopen aan waar die afge
sprongen zijn en vervangen zo de huis
vrouw voor al die In modder en klei
rondbaggerende mannen.
Zij verzorgen daarnaast nog een mili
tair tehuis voor de aan de dijken wer
kende soldaten Daar is muziek, daar zijn
boeken en tijdschriften en daar zijn man-
Over de muzikale romantiek en over Assepoester
TAHLERS hemel was voor een korte
poos zonder grijze wolken; hij
mocht zich voor een ogenblik in zon en
warmte koesteren", schrijft een der
Manier-biografen bij de bespreking van
de 4e Symphonie van Gustav Mahler.
Wie dit prachtige werk hoort, zal ter
stond die wolkenloze hemel onderken
nen. In niet één werk is Mahler zo kin
derlijk-blij, zo gelukkig als in deze sym
phonie. Een sprookjesachtige, idyllische
land te helpen lenigen. Dat onze emi
granten zich hierbij in de eerste rijen
bevinden, behoeft geen betoog.
In alle Nederlandse kerkdiensten werd
Zondag speciaal de nood en ellende in 't
moederland herdacht.
Angstige onzekerheid
Het Rode Kruis en consultaten werden
overstelpt met vragen van emigranten
omtrent njgaen van slachtoffers. Zeer
moeilijk w: ,et aartvan^Bjk na te gaan,
welk gebied "het meest was geteisterd, al
erden dan in de berichten namen als
Schouwen en Duiveland, Zierikzee, Hoek
Holland en Vlissingen genoemd.
Vaak echter ontmoette men namen die
zelfs voor de Nederlanders een puzzle
•mden. Vlissingen bv. werd vermeld
als „Flusinghen".
Merkwaardig is, dat terwijl aan de
•amp in Engeland door de kranten hele
pagina's werden gewijd, de gebeurtenis
sen in Holland slechts kort werden ver
meld.
Vele emigranten, althans indien zy
daartoe een geschikt toestel bezitten,
Kapitein A. van Stokkem en Riek van Dijk klaar voor de tocht langs de dijk.
Mét een ketel warme thee.
Handel zo wonderlijk mooi van sfeer en
zo stralend, dat men deze vertolking
voor een Handel-uitvoering gerust aLs
„maszgebena" kan betitelen. In de Con
certo Grosso-vorm voeren twee groepen
een dialoog, nl. het „concerto grosso"
(volledige orkest) en het „Concertino"
(kleine groep van solo-instrumenten.)
Handel heeft deze vorm tot een grote
perfectie gebracht en Boyd Neel hielu
deze suites van veelal oude dansvormen
stijlvol, transparant en levendig.
Ten slotte is het belangrijk eens te
wijzen op een kinderplaat van D e c c a
<XP 6149), nl. het oude sprookje Asse
poester, gespeeld door diverse hoorspel
acteurs en actrices met geluidseffecten
en muziek. Het sprookje is door Jan de
Winter zeer goed bewerkt en wie eens
thuis een kinderfeestje heeft zal met
het draaien van deze plaat de jeugd net
grootste plezier doen. We horen de strijd
van Assepoester met haar stiefmoeder,
het wegrijden van Assepoester in de door
zes paarden getrokken koets en zelfs het
vallen van het glazen schoentje van de
trappen van het paleis. Laat Uw kinde
ren ook eens van Uw gramofoon geme
ten.
Corn. Basoski.
Knabea Wunderhorn". De iustrumenta-
tie is ook bescheidener dan by de an
dere symphonieën en alles is met grote
fijnheid en doorzichtigheid behandeld.
De vertolking van dit werk verdraagt
dan ook met de zwaarte, die bij andere
werken van Mahler kan worden toege
past.
Het Concertgebouworkest o.l.v. Eduard
van Beinum heeft voor D e c c a van deze
4e Symphonie een uitnemende vertol
king gegeven op een langspeelplaat (LXT
2718). Dirigent en orkest bewijzen over
duidelijk, dat men in Nederland een
Mahler-traditie heeft gehad, die heus
nog niet gestorven is. En hoe gaaf en
vol expressie zingt de sopraan Margaret
Ritchie het gedicht „Wir geniessen dit
himmlischen Freuden", dat de grond
stemming van het gehele werk is.
Een ander gaaf en rijp werk uit de
romantische periode in de muziekge
schiedenis is het Pianoconcert No. 2 van
Joh. Brahms, waarvan D e c c a ook een
langspeelplaat maakte met het Wcens
Philharmomsch Orkest o.l.v. Carl Schu-
richt en de pianist Wilhelm Backhaus
(LXT 2723). In dit werk worden aan de
vertolkers veel grotere eisen gesteld in
zake doorzichtigheid, dan in Mahlers
Vierde. Het is Carl Schuricht gelukt ge
heel aan die eisen te voldoen en de
zwaarte van dat werk enigszins op te
heffen. Daardoor ontstond een fantas
tisch afgewogen en ontroerende weer
gave met het Weens Philh. Orkest, dat
een ongeëvenaard spel laat horen. Dat
dit orkest is samengesteld uit eerste klas
instrumentalisten, wordt wel duidelijk
getoond met de prachtige cello-solo in
het Andante. De solist Wilhelm Back
haus geeft hier eveneens onvergetelijk
spel. het wezen van deze muziek diep
peilend. Opname-technisch is deze plaat
schier volmaakt gerealiseerd.
QM nog even bij de romantiek te blij-
ven noemen we een nieuwe P h 1 -
1 i ps-opnamc van de 6e Orgelsonate van
Mendelssohn-Bartholdy, gespeeld door
Feike Asma op het orgel van de St.
Janskerk te Gouda. (N 12041 G). Deze
normaalplaat (dus 70 toeren) zouden we
een monument willen noemen voor de
componist Mendelssohn en een over
tuigend bewijs van Asma's muzikale en
technische kwaliteiten. Deze vertolking
is artistiek volkomen verantwoord en baarder dan de afval van Tito was het
De eigen huishoudwas wordt thuis
gewassen, maar het is, in de kleine
ruimte waar men wonen moet, be
helpen. Kapiteine van Heygen en
kadet Johanna van der Boor bij de
binnenhuis-waslijn.
opname is in tegenstelling tot vele
andere orgelplaten technisch uitste
kend. Asma speelt alleen het koraal en
de variaties over „Vater unser im Him-
melreïeh" (Gebed des Heren), niet de
wat dorre fuga en de erg romantische
finale.
Liefhebbers van de klassieke muziek
vinden op de D e c c a-langspeelplaat LX
prijsgeven door de Russen van Perzisch
Azerbeidsjan. Ik zou niet graag zoiets
beslist voorspellen, maar evenmin on
mogelijk noemen. De drang tot zelfbe
houd kan ook anderen dan Tito beheer
sen. Tito deed de eerste stap, die was
het moeilijkst en het onzekerst. Kan de
razernij van terreur door gerechtelijke
moord, deportatie enz. dit proces niet
309 hun ideaal verwerkelijkt. Het unieke versnellen? Terreur getuigt nooit van
striikorkest van Boyd Neel speelt de kracht en vooral niet van zelfvertrou-
Concêrti Grossi Op. 6 no. 9 en 10 van wen".
UIT DE PERS
Bevrijding (I)
ONDER de titel „Kruistocht met ge
varen" schreven we enkele weken
geleden over het voornemen van de
nieuwe Amerikaanse regering, de landen
achter het ijzeren gordijn te bevrijden
zonder dat daarbij geweld wordt ge
bruikt. De New York Herald Tri
bune schreef onlangs over hetzelfde
onderwerp het volgende:
„De juiste bevrijdingspolitiek wordt
niet bereikt door oorlog of propaganda,
maar door diplomatie. Joegoslavië. Grie
kenland en Turkije, die spoedig een Bal
kanpact voor wederzijdse bijstand zullen
sluiten, zijn van plan, ook uitnodigingen
te zenden naar Bulgarije en Albanië.
Deze landen zouden zich moeten los
maken van Moskou en zich voegen bij
het Balkanblok. Dit is een goed voor
beeld van een „politieke oorlog".
Het fundamentele principe er van is.
dat men het betreffende land een alter-
jnatief biedt, waarbij de keuze, die men
gaarne gedaan zag, aantrekkelijker is
voor dat land dan die, welke men liever
wil voorkomen. Bulgarije wordt thans
ingesloten door de landen van de Bal
kan-entente en de andere gevangene van
Moskou: Roemenië. Albanië heeft hele
maal geen landverbinding met het
Sowjetbloc en z'n kust staat open voor
de Navo-vloot. Een situatie dus, waarin
Bulgarije en in nog meerdere mate Al
banië het voorbeeld van Tito zouden
kunnen volgen. Bulgarije zou kunnen
meedoen en tegen militaire represailles
de zijde der Sowjet-Unie of de Navo
beschermd kunnen worden. Een uitnodi
ging aan Bulgarije zou dan ook verge
zeld moeten gaan van een ondubbelzin
nige verklaring, waarin de Balkan
entente garanties tegen aggressie worden
gegeven.
Eerst nadat een dergelijk reëel alter
natief is aangeboden, kunnen propoganda
clandestiene operaties enigszins doel
treffend zijn. Zolang het diplomatieke
contact niet is gelegd, heeft het geen zin.
de Bulgaren toe te roepen, hetgeen zij
reeds lang weten. Zij moeten in de eer
ste plaats weten hoe zij zich, zonder te
veel kans op zelfmoord, uit de bestaande
situatie kunnen redden Bovendien mag
orden verwacht, dat Bulgarije de con
tacten van Dimitrof met Tito omstreeks
1948 over een Balkanfederatie niet ver
geten is. De onafhankelijkheid, die Tito
(met succes) en Dimitrof (zonder suc
ces) hebben getoond, is de nachtmerrie
van het Kremlin geweest...."
Bevrijding (II)
TYR M. van Blankenstein schreef over
het hierboven besproken onderwerp
in Het Parool o.a.:
„Is om het uiterste te noemen
een bevrijding van de satellietstaten zon
der oorlog mogelijk? Eon koor van ont-
kennningen zal hierop wellicht het ant
woord zijn. Mij lijkt dit voorbarig. Zeker:
een snelle bevrijding is niet denkbaar.
Maar een politieke ontwikkeling, die
reeds in een merkwaardig gevorderd
stadium verkeert, moet ons minder scep
tisch stemmen. Het is best mogelyk, dat
het stuipachtig wrede gedoe in de
Sowjet-Unie en de satellietstaten op het
besef hiervan berust. Napoleon heeft ge
zegd, dat men met bajonetten veel kan
bereiken, maar dat men er niet op kan
zitten. Dit geldt ook voor terreur.
Dit is reeds gebleken in het geval
Tito. Deze ontsnapte aan liquidatie door:
afval. Stalin en Molotof voorspelden z'n
ondergang, maar Tito leeft nog steeds,
dank zij de gunstige omstandigheid, dat
Joegoslavië aan de buitenkant van het
Russische machtsgebied is gelegen. En
ook aan het feit. dat Amerika zich on
middellijk z'n lot aantrok. Dezelfde
Amerikaanse druk, die Rusland van z'n
eisen aan Turkije afstand van gebied
en van een militaire basis aan de Dar-
danellen deed afzien, redde ook
Joegoslavië.
Deze afval is van enorme strategische
betekenis geweest. En wat betekende zij
voor de satellietstaten? De spanningen
zijn daar groot. Zuiveringsprocessen ge
tuigen van de stemming in die landen.
Albanië, waar ondanks alle bloedige on
derdrukkingen steeds opstanden voor
komen, is een enclave geworden. Bul
garije hangt nog aan de steel van Roe
menië. Hongarije is een nieuwe Russi
sche randstaat. Hoe enorm veel sterker
is daartegenover de beschermende macht
geworden, waaraan Tito z'n behoud te
danken had! Een opstand in de satelliet
staten behoeft niet meer een hopeloze
onderneming te zijn. Om van afval van
de steeds met de strop om de hals
levende regeerders niet eens te spre
ken!
Men ziet, bevrijding zonder oorlog is
in ieder geval denkbaar. Niet ondenk-
