OVERAL IN ZWEDEN SLAAT
MEN DE HANDEN INEEN
Televisie volwaardig
concurrent van Film
Vluchtelingen kunnen
vrij vertrekken
de middelbare school
gebroken
Rij lege bedden door
weinig verpleegsters
te
Verzet op
drastisch
Wetenschappelijk leven
in West-Duitsland
Bioscoopbezoek in Amerika loopt
ondanks „drive- in theaters" terug
T'
De
v_
GELDERS DAGBLAD
FEBRUARI 1953
Sympathie voor Nederland wordt
metterdaad betoond
„0P EIGEN INITIATIEF, spontaan en goed georganiseerd, werkt ge
heel Zweden mede aan de enorme hulpactie voor ons zwaar ge
troffen land. Volgens de jongste gegevens is aan geldelijke bijdragen een
soms van tien millioen Zweedse kronen in ruim een week bijeen
gebracht, een fantastisch bedrag, waarvoor wij buitengewoon dankbaar
zijn", aldus de Nederlandse gezant te Stockholm, de heer W. Daniels,
toen een verslaggever om nadere gegevens verzocht.
Het Zweedse volk koestert veel
sympathie voor Nederland, dat is in
de afgelopen week ontroerend en dui
delijk gebleken. De voornaamste re
den is echter, dat de Zweden grote
bewondering hebben voor de wijze,
waarop ons land zich na de tweede
wereldoorlog in enkele jaren tijds
heeft hersteld. Het Zweedse volk is
zakelijk en nuchter; het waardeert de
kolossale poging van de Nederlanders
om snel weer op eigen benen te staan.
En op het ogenblik, dat het herstel
grote 'vorderingen had gemaakt, werd
dat kleine, dappere landje, zoals de
Zweedse bladen het in de afgelopen
dagen zo treffend hebben geschreven,
opnieuw door een catastrophe getrof
fen. Hier moest geholpen wórden,
snel, doeltreffend en groots. Zo kan
men de hulpactie in Zweden omschrij
ven. Dat Nederland de gaven met
grote dankbaarheid heeft ontvangen,
kwam tot uiting in een bezoek, dat
de Nederlandse gezant dezer dagen
aan de Zweedse minister van Buiten
landse Zaken heeft gebracht, en werd
ook onder woorden gebracht in de
uitlatingen door de heer Daniels te
genover Zweedse journalisten en in
een toespraak voor de radio.
Het Zweedse Roode Kruis zamelde
geldelijke bijdragen in en goederen.
De. organisatie op het gebied van de
khderverzorging van dit land deed
eveneens prachtig werk. De radio
werd in de eerste week na de ramp
volledig Ingeschakeld; de zakenlui
hebben rechtstreeks geld en goederen
overgemaakt en via het gezantschap,
de Hollandse Club en de Zweeds-Ne
derlandse Vereniging werd eveneens
en steentje bijgedragen. Op welke
wijze dat allemaal is geschied? Er is
geen middel te bedenken of het werd
toegepast. De 10-jarige prinses Chris
tine kwam naar de Nederlandse le
gatie toe om namens de school/welke
zy bezoekt, een geldelijke bijdrage te
geven en ook kleding. De kinderen in
't hoge Noorden gingen sneeuwruimen
en de inkomsten werden afgestaan
aan „Holland Hjaelpen".
Speciale zegels
De arbeiders in de fabrieken na
men zelf het initiatief voor inzame
lingen; de coöperaties stonden voor
aan in de wedloop om te helpen. Kle
ding, machinerieën, pompen, hout,
woonwagens, keukens, bedden, trai
lers en linnengoed (door een grote
Zweedse vrouwenorganisatie ingeza
meld),? eindeloos was err is nog de
stroom 'vah gaven in goederen en ma
teriaal.
Wil-men een ander voorbeeld?
Vrijdag, Zaterdag en Zondag zijn
ln alle hotels en restaurants in
geheel Zweden zegels van een
Kroon op de restaurant- of hotel
rekening geplakt, Indien de gast
dat wenste. En honderdduizenden
zegels zijn daarvoor gedrukt.
„Wat mij het meest getroffen
heeft", zo vervolgde de heer Da
niels zjjn relaas, „is dat de Zwe
den alles zelf doen. Zy vragen wel
eens om advies, op welke wyze
het best geholpen kan worden, en
dat advies geven wij volgaarne,
maar de Zweedse regering, het
Koode Kruis, de gemeentelijke
autoriteiten, de jeugd- en andere
organisaties, zy doen alles zelf.
De plannen zijn origineel en met
begrip voor de verschrikkelijke toe
stand, waarin een deel van Nederland
zich bevindt.
De artisten blijven niet achter,
evenmin de sport. Intekenlijsten cir
culeren in verscheidene huizenblokken
en talrijke wijken. En daaruit blijkt,
dat huis aan huis, straat aan straat
geeft, geeft en nog eens geeft. Is
thans reeds na een week tien millioen
Zweedse kronen aan geldelijke hydra-
gen binnengekomen, de cijfers van
reeds gezonden en nog te sturen goe
deren en materiaal lopen eveneens ln
de millioenen.
Finland zond vijf goederenwagens
met hout, en via het hoge Noorden
gaan deze wagons naar Nederland.
Het vervoer van deze wagon-ladingen
kost in Zweden niets, heeft men mee
gedeeld. En de expeditie over de mis
schien wel 1500 km lange spoor
lijn, van het hoge Noorden naar Mal-
moe, heeft voorrang, hebben de spoor
weg-autoriteiten gezegd. Behoeven
deze voorbeelden nog aanvulling?",
zo vroeg de gezant.
Hulp op langere termijn
Over de hulp op langere termijn
kon de heer Daniels nog de volgende
mededeling verstrekken. In Zweden
begrypt men, dat na het lenigen van
de eerste nood, de moeilijke maanden
van het herstel, van de wederopbouw
komen. Het Nederlandse volk heeft in
die lange periode steun nodig, bij
stand in menige vorm. De van huis en
haard verdreven mensen zullen terug
keren. Zij zullen hun huis geheel of
gedeeltelijk verwoest vinden. Meubels
zijn verloren gegaan, de grond zal op
nieuw moeten worden bewerkt.
veestapel heeft grote verliezen gele
den.
Hulp op langere termijn is toe
gezegd door de Zweedse maat
schappij voor handel en nijver
heid. De Zweedse producenten,
bjj deze maatschappij aangeslo
ten. zullen eigen producten en
zelf gefabriceerd niateriaaal af
staan, dat Nederland by de we
deropbouw kan gebruiken. De
eerste maatregelen, door een
wijdvertakte organisatie, zijn
reed;» genomen.
Nederland zal adviezen geven, wat
nodig is, wat men kan gebruiken. En
de Zweden zullen in de komende
maanden helpen, zo veel als zij kun
nen. Want Zweden heeft stille bewon
dering gehad in de afgelopen jaren
voor de wijze, waarop óns land zich
weer heeft omhoog gewerkt. En die
stille bewondering heeft zich nu,
de natuurcatastrophe, geuit in de
daad.
Het Zweedse plaatsje Halmstad,
met zijn 28.000 inwoners, neemt een
bijzondere plaats in bij de hulpverle
ning. Toen het nieuws van de ramp
daar bekend wei-d, sloegen de bewo
ners direct de handen ineen en na
drie dagen had men reeds 65.000
Zweedse kronen ingezameld.
Uit ons land verzocht men om toe
zending van matrassen en direct ver
trok een enthousiaste chauffeur met
een vrachtauto met 300 matrassen.
Hij reed dag en nacht en de Duitse
grens leek een hinderpaal, omdat er
geen douaniers bleken te zijn, zo diep
in de nacht. Ze moesten echter wel
op hun post komen, want de Zweed
liet de mannen uit hun bed bellen.
De volgende avond om negen uur was
hij te bestemder plaatse.
Uit Halmstad zijn verder reeds
5000 bedden met toebehoren aange
komen. Een truck uit Halmstad
bracht al 2100 dekens en alsof het
niet genoeg was, vertrokken daarna
nog auto's met duizend dekens en
honderd matrassen.
Van onze Amerikaanse correspondent
Washington draait reeds weken
met veel succes de film „High
Noon" met Cary Cooper.in de hoofdrol.
Een goede film als deze heeft in Ame
rika zeker nog een behoorlijke kans en
verderbrengen heel groots opgezette
show-films ook altijd, nog veel dollars
in de la. „Quo Vadis" bijvoorbeeld en
„Million Dollar Mermaid". Maar het
aantal mensen, dat geregeld de bio
scoop bezoekt, neemt toch sterk af.
In 1950 schatte men het aantal
geregelde bezoekers op 65 millioen,
in 1952 op 58 millioen. Men kan
zich dan ook wel voorstellen dat
vele filmproducenten in het overi
gens zo zonnige Californië met een
zorgelijk gezicht rondlopen. In 1952
zijn er 650 bioscopen gesloten.
Op zichzelf zegt dat laatste nog niet
zo heel veel, want er staat tegenover
dat de openluchtbioscopen de „drive-in
theaters", waar men de films van zijn
eigen auto uit bekijkt, zeer in aantal
zijn toegenomen. Men kan ze het best
beschrijven als reusachtige, hellende
parkeerterreinen, waar men van iedere
auto uit een vrije kijk heeft op een
•eusachtig projectiescherm.
Vooral vele jongemannen, die een
ayond met een meisje uit. zijn, plegen
deze theaters te bezoeken en het succes
van deze instellingen is te begrijpen: is
de film niet amusant dan heeft men
altijd nog het meisje en omgekeerd. In
1948 waren er 740 „drive-in theaters",
in 1952 al 3800.
Dat het in het algemeen de biosco
pen slecht gaat komt voor een groot
deel door de televisie, die de mensen
thuis houdt. In een van de artikelen,
die ik deze zomer uit Californië ver
zonden heb, werd melding gemaakt
van de middelen, welke de filmindu
strie bedenkt, om geld te verdienen met
films, die worden vrijgegeven of spe
ciaal vervaardigd voor televisie. Men
overweegt om televisietoestel-bezitters
te laten betalen, via de telefoonreke
ning of door middel van een automaat,
voor het zien van bepaalde films. Nog
altijd staat het niet vast of het systeem
van de „phonevisie" of van de „tele
meter" gevolgd zal worden. Tot dus
verre was New York een belangrijk
centrum voor de televisie. Slagen de
filmmaatschappijen er echter in om
veel vo:r de televisieprogramma's te
gaan werken, dan zou Los Angeles be
halve filmsta'd ook teievisieslad wor
den.
^ovjet-Rusland bouwt, volgens het het. opvangen van de vijandelijke toe
blad „American Aviation Maga- stellen,
zine" een groot aantal luchtbases in Midden ziet U
een cirkel
Magadan
het twee-motorige
•ond. het' vissersplaatsje Russische straal gevechtsvliegtuig met
Noordoost Siberiëtegen- een topsnelheid van ongeveer .960 km
over Alaska en de Aleutian eilanden. Iter uur. Het toestel is te vergelijken
Ook deelt men mede, dat de Russen ™et de Tupolev lichte -bommenwerper,
een grote luchtmacht in Oost-Duits- die oók in de productie is. Het ge
land opbouwen en meer «dan 300 Duit- vecht.svliegtuig is ook een Tupolev-
se piloten in 't besturen van Mig-l,'s ontwerp,
oefenen.
Bevorderen Sovjets uittocht?
(Van onze correspondent te Bonn)
TN WEST-BERLIJN en in Bonn heeft men nog altijd geen eensluidend
antwoord gevonden op de vraag wat de Sovjets zelf van de vlucht der
tienduizenden en andermaal tienduizenden Sovjet-zónehewonerB naar
Berlijn vinden. De regerende burgemeester van West-Berlijn, prof. Reu
ter, zei'de nog onlangs niet te geloven, dat de Sovjets deze ontbloting van
hun zóne, met alle gevolgen, welke zij voor de economie aldaar heeft,
toejuichen. Tegenover zijn mening staat echter die van vele anderen,
die tot de conclusie gekomen zijn dat de Sovjets de massa-vlucht naar
Berlijn welbewust aanmoedigen, in elk geval zijn de maatregelen, die
de Sovjets nemen, èn de maatregelen, die zij nalaten, zo tegenstrijdig,
dat het moeilijk is het raadsel naar alle kanten op te lossen.
Hier ziet U enige modellen, die
waarschijnlijk door de Russen thans op
grote schaal worden gemaakt.
De onderste foto toont U de weinig
bekende Mig-19, een vliegende „ton"
Bovenziet- U de Mig-17, dié wordt
aangedreven door twee turbine straal
motoren en die geschikt is voor ope
raties op grote schaal, dóch ook voor
het opvangen van toestellen. De Mig
17 is de opvolger van de Mig 15. die
thans in Korea wordt gebruikt. Op een
hoogte van 3.5 km zal de snelheid
die vooral dienst zal moeten doen bij ongeveer 10 j0 km per uurbedragen.
Enerzijds is de demarcatielijn tussen
hun zóne en het Westelijke gedeelte
van Duitsland, evenals de grens tussen
hun zóne en West-Berlijn, nu herme
tisch afgesloten, zodat practisch nie
mand daar meer door kan. Aan de an
dere kant doen de communisten echter
ook weinig moeite om te verhinderen,
dat dagelijks ongeveer 1500 vluchte
lingen via Oost-Berlijn naar West-
Berlijn komen. Dit duidt minstens op
inconsequentie eh wanneer de Sovjets
dermate opvallend inconsequent zijn,
steekt er meestal iets achter en is het
effect van zo'n inconsequente houding,
in dit geval de massavlucht, waar
schijnlijk door hen zelf gewild.
De eerste vraag, die zich hierbij
voordoet, is: waarom alleen via Oost-
Berlijn? Het antwoord hierop ligt in
het typische bijgeloof van de Sovjets.
Overal in hun midden vermoeden zij
Westelijke agenten. Daarom zijn zij er
op uit hun deel van de wereld zoveel
mogelijk van het Westen te isoleren.
Dit verlangen is echter in botsing ge
komen met hun klaarblijkelijke streven
om wegen naar het Westen open te
houden, waarlangs men ongewenste
elementen, waarvoor in de stikvolle
gevangenissen geen plaats meer is en
die men onder de tegenwoordige duur-
te-omstandigheden ook liever niet te
eten geeft, naar het Westen kan per
sen. Aldus zijn de Sovjets op de ge-
Vluchtelingen over hun ervaringen (II)
Première van „Vechten en dienen"
(Van een verslaggeefster)
Er zijn te weinig Protestantse Zie
kenhuizen ln Nederland en er
zyn te weinig meisjes, die. als ver
pleegster de mooie taak A an „vechten
dienen" in de ziekenhuizen op zich
willen nemen.
>e film „vechten en dienen", tot
stand gekomen onder auspiciën van
landelijke Stichting „Protestant
se Gezondheidszorg" te Amersfoort
heeft ten doel in de eerste plaats
jonge meisjes een beeld te geven va.n
het werk in een ziekenhuis en in de
tweede plaats de ouderen ervan te
doordringen dat hun steun onontbeer
lijk is, wil men het aantal Protestant
se ziekenhuizen in Nederland in even
redigheid brengen met het Protestant
se volksdeel.
De première van deze film draaide
in Utrecht voor een aantal genodigden.
Hoofdpersoon is een levenslustig meis
je, dat zich aanvankelijk in het geheel
niet aangetrokken voelt tot het werk
van verpleegster, doch door een onge
val als patiënte in een ziekenhuis te
recht komt en dan ervaart van welk
nut zij zou kunnen zijn. De rij lege
bedden leeg niet omdat er geen pa
tiënten, maar omdat er een verpleeg
sterstekort heerst brengt haar uit
eindelijk tot haar vast besluit.
De film geeft dan een uitvoerig
beeld van de driejarige verpleegsters
opleiding.
Men ziet de jonge verpleegster
bij het verzorgen van patiënten, bij
het huishoudelijk werk, op de kraam-
Studeren is hier onmogelijk
(Van een onzer verslaggevers)
jyjeer dan honderdduizend ingeschrevenen en 'een teven gvoöt aantal
dat „illegaal" als vluchteling naar West-Berlijn is. gekomen, vormen
het levend bewijs van een hopeloos falen om de mens, ook na 1945, recht
en vrijheid te kunnen waarborgen. Een niet onbelangrijke groep der
vluchtelingen is nog niet besproken. Dal is de categorie der jonge intel
lectuelen. Tot voor een half jaar" kon hij, die daartoe de gaven bezat,
zich op middelbare scholen voorbereiden op een universitaire studie.
Het lerarencorps aan deze onderwijsinstellingen werd vrijer in zijn leer
methoden gelalen dan de collega's op de z.g. „Volkssclnile" Op een
enkele uitzondering na kon het normale lesrooster worden afgewerkt.
Geen communistische organisatie
had, tot midden 1952, enige vat op het
onderwijsprogramma kunnen krijgen.
Zelfs waren de leerlingen vrijgesteld
van toetreding tot de „Dienst für
Deutschland" en van dé volkspolitie
Zij, die al met goed gevolg hun mid
delbare schoolopleiding" hadden afge
sloten, konden ongestoord verder stu
deren aan de universiteit.
Maar bij het begin van het nieuwe
semester kwamen de moeilijkheden.
Een geval als voorbeeld:
Kurt Grothe, 17 jaar, is met zijn
vriend Hans Niederbaum, 16 jaar,
naar West-Berlijn gekomen. Zij Komen
uit Maagdenburg en hebben een
krankzinnige rondreis van bijna drie.
weken moeten maken om de Weste
lijke sector te kunnen bereiken. Bei
den stonden voor hun laatste leerjaar.
Op zekere dag, in September, mo asten
alle leerlingen zich in de aula verza
melen voor het aanhoren van een rede
voering door een hun onbekende com
munistische partijfunctionaris, die de
leerlingen erop wees, dat een ucad-
werkelijke medewerking aan de op
bouw van de Oostd'uitse volksrepubliek
van meer waarde was dan welke stu
die dan ook. Op grond daarvan zou het
lesrooster worden veranderd: de vak
ken cultuurgeschiedenis en algemene
geschiedenis zouden plaats moeten ma
ken voor politiek onderwijs en licha
melijke ontspanning. Dit laatste bleek
in de praktijk te bestaan uit exercities
op het schoolplein, volkomen in mili
taire stijl.
Een geest van onrust ontstond on
der de jongens, welke nog werd ver
groot toen de rector werd ontslagen en
met enkele leraren met onbekende be
stemming werd weggevoerd,
De koppen werden bij elkaar gesto
ken en sinds October begon er een
lijdelijk verzet tegen alle nieuwighe
den, welke door de nieuwe rector en
anderen werden ingevoerd. Ook leer
lingen van andere scholen werden tot
de hoogste klassen toegelaten, die
prompt blijk gaven van hun commu
nistische gezindheid. Zij waren het die
aandrongen op een „klassevertegen
woordiging": de leerlingen konden
hun wensen en critiek kenbaar maken
aan die vertegenwoordiging, waarvan
de nieuw aangekomen leerlingen, als
initiatiefnemers, deel uitmaakten. Het
lijdelijk verzet groeide en de klasse
vertegenwoordiging werd genegeerd.
Dit duurde tot December, toen op
een goede, of liever gezegd een kwade
dag, de school werd omsingeld door de
volkspolitie.
Een ieder moest in de klas blijven
met uitzondering van de vertegen
woordiging. Deze werd verzocht in de
kamer van de réctor te komen en als
resultaat van de bespreking daar wer
den tientallen jongens uit de klassen
gehaald, op vrachtauto's gezet en van
geen van de knapen heeft men iets
meer gehoord......
Enkele jongens zyn uit het raam
gesprongen, waarbij er een dodelijk
werd verwond. Kurt en Hans werden
afdeling, bij de cursussen, de kerk
diensten, en in haar vrije tijd op haar
kamer of met de andere zusters. Er
wordt en passant nog een beeld gege
ven van het wijkverpleegsterswerk,
van de sociale voorzieningen vroeger
en nu, en men krijgt een uiteenzetting
over het schromelijk tekort aan Pro
testantse ziekenhuizen. Er wordt nog
al veel reclame voor bepaalde arti
kelen in deze film gemaakt, doch
dat is begrijpelijk als men zich de
hoge kosten voor het maken van een
dergelijke, voorlichtingsfilm voor ogen
houdt.
Schrijver van het scenario is ds. G.
van Veldhuizen Azn., wiens ma
nuscript bij een prijsvraag uit een
twintigtal inzendingen gekozen werd.
De heer G. B. EI. Niestadt is de ver
vaardiger van deze leerzame rolprent.
Protestantse verenigingen, jongens-
en meisjesclubs e.d. die op vereni
gingsavonden deze film willen verto
nen kunnen reeds nu aanvragen voor
de film indienen bij de administratie
van de P.G.Z., Bergstraat 6 te Amers
foort, of bij de secretaris Algemene
Dienst, de heer G. Maatjes, Ophovius-
laan 88 te Den Bosch.
categorie intellectuele
vluchtelingen uit Oost-
Duitsland is zeer groot. Doelbe
wust zijn de Sovjets er op uit
om het studeren in de door hen
bezette gebieden ónmogelijk te
maken, Dit thema behandelt
.thans onze verslaggever, die zich-
In West-Berlijn bevindt. -
niet weggehaald. Met de andere over
geblevenen werden zij op het school
plein bijeengedreven. De (communis
tische) rector sprak allen toe met de
vermaning de lessen "in nieuwe stijl"
met aandacht te volgen. Van hen, die
niet de volgende dag op school zouden
verschijnen, zouden de ouders worden
gearresteerd
Hans en Kurt zijn ondanks deze be
dreiging gevlucht. Hun ouders zouden
nakomen, maar tot op heden hadden
zij geen enkel bericht of deze er even
eens in waren geslaagd te vluchten.
Beiden vertelden nog, dat in een der
lessen ook de positie der Joden werd
behandeld. „Zionistische Joden", zo
werd gezegd „hoorden in de nieuwe
republiek niet thuis, besmet als zij
zijn door de verderfelijke Amerikaanse
ideeën
Studeren betekent: meer
belasting betalen
Ten aanzien van de studenten treden
de communisten nog drastischer op.
Zy moeten aantonen hoe zij aan het
geld voor hun studie komen. Begrij
pelijk wóz'den in de meeste gevallen
deze studies door de ouders bekostigd.
Prompt krijgen deze vader en moeders
een hogei-e belastingaanslag, met te
rugwerkende kracht, te voldoen. Blijft
men in gebreke, wat de betaling
treft, dan moet de student zijn studie
onderbreken en zich aanmelden bij de
„Dienst für Deutschland". Hogescho
len en universiteiten lopen dientenge
volge leeg. Papa's, die volbloed com
munist zijn, wordt het in hoge mate
kwalijk genomen, dat zij zoon of doch
ter laten studeren. Dat, zo heet het,
getuigt van 'n nog behept zijn met op
vattingen, welke niet meer in deze tijd
thuis horen.
Wat voor doel heeft Móskou. met.
•deze methoden
Uit tal van inlichtingen, waarover
de Westelyke geallieerde veiligheids
diensten beschikken, en teven, uit de
verklaringen van de intellectuele
vluchtelingen, blijkt, dat het de Sov
jets er in de door hen bezette gebieden
om te doen is de studerende klasse uit
te roeien. De intellectuelen vormen een
gevaar en tegen het geestelijk verzet
is zeer moeilijk te vechten. Uit deze
kringen kunnen leiders voortkomen.
In Tsjechoslowakije en Polen vooral
bestaan deze verzetskringen, die goed
zijn georganiseerd en door de intel
lectuele klasse worden geleid. Aansla
gen op treinen en sabotages in de fa
brieken zijn in de satellietstaten aan
de orde van de dag.
De communisten zijn beducht voor
de „gestudeerden". De arrestatie dei
Moskouse doktoren wordt als bewijs
aangevoerd voor de stelling, dat de in
tellectueel een gevaar vormt voor de
proletariër. Vandaar dat het studeren,
in het bijzonder in Oost-Düitsland,
practisch onmogelijk wordt gemaakt.
De Sovjets beogen een groot nie
mandsland aan de grenzep van hun
eigen territoir. Vandaar dat zij de
vlucht der tienduizenden vooralsnog
niet tegen zullen gaan. Misschien dat
zij er straks hun slaven naar toe zul
len brengen.
dachte gekomen het aantal wegen naar
het Westen tot één te beperken en
daarvoor de weg via Oost-Berlijn uit
te zoeken, omdat Oost-Berlijn van
V'olkspolizei en beroepsverraders we
melt en het voor een eventuele Weste
lijke agent dus daar het moeilijkst is
door het IJzeren Gordijn te glippen.
redenering is misschien belachelijk
agenten laten zich nu eenmaal niet
kanaliseren maar zij is kenmer
kend voor de mentaliteit van de Sov
jets, die zich door Westelijke agenten
belegerd voelen, klaar om door elke
3 in hun beveiligingssysteem door
te dringen.
De Sovjetvrees voor agenten is vol
slagen irrationeel. Maar al te ratio
neel is echter de andere reden, welke
zy hebben om de vluchtelingenstroom
op West-Berlijn te concentreren, na
melijk de economische. West-Berlijn,
dat er materieel veel slechter ""oor
staat dan moreel, moet dusdanig door
vluchtelingen worden overstroomd, dat
het er in verdrinkt. Aldus redeneren
zo meent men de Sovjets. En zij
denken daarbij aan de beroemde bele
geringen uit de geschiedenis, waar de
opeenhoping van mensen de oorzaak
der overgave was.
Nu de andere vraag: waarom ont
bloten de Sovjets hun zöne van zo
veel mensen, die daar toch eigenlijk
nodig zijn, wil het economisch leven
behoorlijk voortgang vinden? Het op
de knieën brengen van West-Berlyn
schijnt daarvoor geen voldoende ver
klaring. Hierbij moet nog een andere
factor in het spel zijn.
Om te begrijpen welke dat is moet
men in de eerste plaats afstand doen
van de gedachte, dat de Sovjet-opvat
tingen, meer algemeen: de Russische
opvattingen, over economisch nut de
zelfde zijn als die van het Westen.
Vijf verpleegsters in de kraamafdeling
van een ziekenhuis. Dit is een scène
uit de film Vechten en dienenver
vaardigd door de landelijke stichting
Protestantse Gezondheidszorg" ie
Amersfoort. De middelste verpleegster
is de hoof drolver tolkster Ria in deze
film.
^an rle 71 universiteiten en hogescholen van de bondsrepubliek
studeren thans 120.000 personen. Bij de meeste universiteiten
zijn meer studenten ingeschreven dan voor de oorlog.
De geldsanering, die in 1948 werd toegepast heeft niet de ver
wachte daling van het aantal studerenden gebracht. Van de zestien
Westduitse universiteiten is die van Miinchen thans veruit de
grootste. Zij telt meer dan 10.000 studenten.
Daarna volgen de oude universiteit
van Bonn met 6800, de enkele jaren
geleden in West Berlijn gestichte vrije
universiteit met 5900, Munster met
5300, Frankfort met 4900, Hamburg
en Freiburg met élk 4500, Heidelberg
met 4200, de door de Franse bezetting
in Mainz gestichte Gutehberg-univer-
siteit met 4200, Tubingen met 4100,
Göttingen met 3900, Erlangen met
3500, Marburg met 3500, Kiel met
2800 en Würzburg met 2700 studenten.
Van de acht technische hogescholen
is ook die van München de grootste,
In München studeren 4000 technici, in
Karlsruhe 3900, in Stuttgard 3700, in
Aken 3600. in Berlijn 3100, in Darm
stadt 2700, in Bvunswijk 2400 en in
Hannover 2100 technici.
De Duitse universiteiten en hoge
scholen hebben zich nu weer groten
deels van de oorlogsschade hersteld.
Slechts drie universiteiten waren in de
oorlogsjaren niet beschadigd, namelijk
die van Erlangen, Heidelbeg en Tübin-
gen.. Daarenboven verloren Neuren-
burg en Münster meer dan tachtig pro
burg en Münster meerdan tachtig pro
cent van hun universitaire gebouwen.
Vier der Duitse universiteiten zijn
ten nauwste verbonden met weten
schappelijke academieën. De oudste is
de in 1751 gestichte Duitse academie
der wetenschappen in Göttingen.
De Beierse academie in Mün
chen bestaat sedert 1759. Voorts
is er een academie in Heidelberg, die
van .1909 dateert, en de in -1949 met
Franse medewerking in Mainz gestich
te academie voor wetenschap en lette
ren. Duitslands meest befaamde orga
nisatie voor wetenschappelijk onder
zoek echter, het Max Planck-genoot-
schap, dat in de plaats is gekomen van
het vroegere keizer Wilhelm-instituut.
Sedert de stichting in 1911, onderhoudt
het een groot aantal instituten voor
wetenschappelijk onderzoek.
Het wordt in hoofdzaak gefinancierd
door bijdragen der Duitse landelijke
regeringen, die het vorig jaar 15 mil
lioen hebben bedragen. Alle bjj het
Duitse instituut voor wetenschappelijk
aan onderzoekingen uit, die vrywel ge
ven jaarlijks rond 360 millioen Mark
aan onderzoeking enuit, die vrywel ge
heel uit openbare middelen worden
verkregen.
J
Zij willen niet in de eerste plaats
een vruchtdragende, maar een
veranderde maatschappij. Duide
lijk is dit gebleken in Tsjecho-
Slowakye, dat ln Februari 1948,
toen het door de staatsgreep van
Gottwald c.s. achter het ijzeren
gordijn verdween, ongetwijfeld
een welvarende Europese staat
was. En was is het nu? Een staat,
die, evenals alle andere Oosteuro-
pese staten, voor een economische
ineenstorting staat.
Treurig schijnen de Russen daar
over echter geenszins te zyn. Veeleer
verheugt het hen, dat het communis
me daar in de jaren na 1948 zulke gro
te vorderingen heeft gemaakt.
Evenzo gaat het nu in de Sovjet-
zone, waar op dit moment de resten
van het „kapitalisme" in versneld tem
po worden uitgeroeid, nadat dit pro
ces, met het oog op de propaganda die
er nu aan gegeven schijnt te zijn, wat
trager was verlopen dan in de volks
democratieën.
Een van de bevolkingscategorieën,
die deze plannen het meest in de weg
staan, vormen de boeren. In het bijzon
der de zogenaamde Koelaki. Stalin
heeft indertijd, aan het eind van de
jaren twintig, in de Sovjet-Unie korte
metten met hen gemaakt, toen r'aar
niet zozeer dooi hun toedoen als wel
door fouten van het Sovjet-systeem
zelf een hongersnood uitbrak. Nu in de
Sovjct-zöne een zelfde toestand dreigt
te onstaan er heerst reeds een groot
gebrek aan levenmiddelen zijn zij
ook daar het kind van de rekening ge
worden.
De Sovjets zijn er op uit om in de
eerste plaats de boeren in de richting
van West-Berlijn te doen verdwijnen.
Zij spelen dit spel zeer geraffineerd.
Hier en daar wordt een boer gearres
teerd en even later verschijnen er by
andere boeren zogenaamde vrienden,
die hen waarschuwen dat ook zij op
een zwarte Irjststaan en morgen of
overmorgen door de politie zullen wor
den afgehaald. De „gewaarschuwden"
bedenken zich geen ogenblik meer en
laten aanstonds alles in de steek om
zich met gezin en al op weg naar
West-Berlijn te begeven. Van arresta
ties onderweg, die toch heel goed mo
gelijk zijn, omdat de vluchtelingen
dwars door een streek met veel volks-
polizei (Oost-Berlijn en omgeving),
gaan, hoort men weinig.
In de Sovjet-zöne, voor welker wel
vaart de Sovjets zich niet interesse
ren, komen zij goedkoop en zonder on
aangename uilroeiïngsacties van hun
principieelste „saboteurs" af en in
West-Berlijn ontstaan door de talloze
vluchtelingen uitgesproken noodtoe
standen.
ROODE KRUIS VRAAGT
TIJDSCHRIFTEN EN DAGBLADEN
In verband met de vele aanvragen,
die thans uit het noodgebied binnen
komen by het lectuurdepöt van het
Roode Kruis om tijdschriften en c
bladen, waaraan tot nu toe steeds
voldaan kon worden, verzoekt, het
Roode Kruis om toezending van liefst
actuele tijdschriften en dagbladen,
hetgeen portvrij kan geschieden via
de post in pakjes, niet zwaarder dan
3 kg, mits geadresseerd: Roode Kruis
Tydschriftendienst Den Haag.
Subsidieregeling
schilderwerk verlengd
Op 28 Februari sluit de termijn voor
de oplevering van het schilderwerk,
waarvoor door de ryksdienst voor de
uitvoering van werken (D.U.W.) sub
sidie is toegezegd krachtens de rege
ling voor subsidiëring van schilder
werk in de wintermaanden.
Naar wy thans vernemen is de ter
mijn voor de oplevering van gesubsi
dieerd buitenwerk verlengd tot 21
Maart a.s. wegens de zeer ongunstige
weersomstandigheden gedurende deze
winter.
Bovendien kunnen de uitvoerders
van de gesubsidieerde schilderwerken
in of nabij de noodgebieden zich schrif
telijk wenden tot de commissie Mebe-
sal, gevestigd te 's-Gravonhage, Mau-
ritskade 33b.