Bekwame verdediging door
minister Donker
VAL DA
HERZIENING ONTSLAGRECHT IN B.W.
Voormalige partijgenoten
Oud en mej. Tendeloo in duel
Invrijheidstelling van
dr Naumann fel betwist
Ex-secretaris van Goebbels
was gearresteerd als leider
van een nazi-samenzwering
Ruim 17 milliard
gulden voor
Britse defensie
Tot f 1000.-
volledige
vergoeding
Spanningen in Belgische
katholieke partij
Veertiende lijst
slachtoffers
De Noormannen
Vreemde troepen hebben
overstroomd land bezet5
Communistisch interview over cle
watersnood in Nederland
VRIJDAG 20 FEBRUARI 1953
HET PAROOL
(Van onze parlementaire redacteur)
De aanhangige herziening van het ontslagrecht in het Burgerlijk Wetboek is
door minister Donker gistermiddag in de Tweede Kamer met bekwaamheid
verdedigd. Ilij heeft uiteengezet, dat de maximum-opzeggingstermijn van
dertien weken, welke de werkgever in acht zal hebben te nemen bij een lang
durig dienstverband, een werknemer met byv. 30 dienstjaren, die met inacht
neming van dit maximum wordt ontslagen, niet verhindert om bij de rechter
in beroep te gaan tegen een 'desniettemin kennelijk onredelijk ontslag.
Voorts heeft hy verklaard, waarom hy ontslag na een ziekte van de werknemer
van twee jaar niet per se onmogelijk wil maken door een onbeperkte termyn in
te voeren. Hy meende n.l. dat dan het evenwicht te ver zou doorslaan ten
nadele van de kleine werkgever of de vervanger van de zieke werkkracht, die
dan al die tyd in onzekerheid blijven.
Verreweg de meeste aandacht besteed-1 voor de toekomst beloofde het verzet,
de hij uiteraard aan het grote geschil- dat de mede-ondertekenaar der motie.
punt in dit Kamerdebat: de verhouding
van het Buitengewoon Besluit Arbeids
verhoudingen volgens hetwelk ontslagen
tevoren toestemming behoeven van de
directeur van het Gewestelijk Arbeids
bureau, tot het onderhavige wetsont
werp dat de rechterlijke macht na-con-
tröle geeft op „kennelijk onredelijke
ontslagen". Prof. Oud e.a. hadden im
mers betoogd, dat een dergelijke dubbele
controle tot moeilijkheden zou leiden.
De directeur van het Gewestelijk Ar
beidsbureau toetst de ontslagen nl. mede
aan criteria, welke betrekking hebben
op de algemene werkgelegenheid. En, zo
betoogden zij, de rechter heeft alleen te
zien op de verhouding van werkgever
werknemer. Hij zou de meer algemene
richtlijnen van arbeidspolitiek dus kun
nen doorkruisen. En met een dergelijke
verantwoordelijkheid, zo betoogde prof.
Oud, mag men de rechter niet belasten.
Minister Donker had deze bezwaren
met zekere verbazing aangehoord. Hij
had nl. wel vaak vernomen, dat in de
Kamer het pleit werd gevoerd voor een
rechterlijke controle op eventueel foute-
administratieve beslissingen. En nu iets
dergelijks in het vooruitzicht wordt ge
steld, komen er bedenkingen! Hij kon
niet anders zeggen, dan dat men de
zaak te tragisch voorstelde. Onoverko
melijke bezwaren verwachtte hij niet.
Ja, zo zei hij uitdagend, op degenen, die
het tegendeel beweren, rust de bewijs
last. In ieder geval was hij er niet voor
te vinden om het BBA uit te schakelen.
Eventueel kon hy er voor voelen om
het een wettelijke basis te geven doch
dat was dan niet zijn taak doch die van
zijn naast hem zittende ambtgenoot
Suurhoff en het dan te perfectionne-
ren, doch in het algemeen werkt het
BBA z.i. bevredigend. Het heeft de rust
op de arbeidsmarkt verzekerd. En er is
geen denken aan, dat de rechterlijke
macht thans in staat zal zijn de controle
bevredigend over te nemen, als was het
alleen maar omdat deze niet preventief
doch slechts repressief kan optreden.
Eerst zal dus de kantongerechtsproce
dure moeten worden verbeterd; zal de
kantonrechter byv. in staat moeten wor
den gesteld voorlopige maatregelen te
nemen. Vooralsnog is de rechter echter
niet geoutilleerd om de zestig- tot
zeventigduizend ontslagzaken, welke de
GAB's jaarlijks behandelen ter hand te
nemen.
Ondoorgrondelijk
Ook een bedryfsrechbspraak, als
door de heer Stapelkamp (AR) be
pleit, kan dit niet doen. In ons grond
wettelijk bestel kan deze slechts op
vrijwillige basis werken en komt deze
alleen In aanmerking voor die be
drijfstakken, welke daarvoor ryp zijn.
Daaraan thans een wettelijke basis te
geven, is grondwettelijk onvervulbaar.
De bedrijfsrechters worden immers niet
door de Koningin voor hun leven be
noemd; een els, welke de Grondwet nu
eenmaal aan de rechterlijke macht stelt.
Wel erkende de minister, dat de be-
drijfsreohtspraak thans sneller en des
kundiger werkte dan de gewone rech
ter en dat is voor deze een teken
aan de wand maar om een billijke
vergelijking te maken, zou eerst de
outillage gelijkgeschakeld moeten wor
den. En dan ging zijn voorkeur en
dat zou men van een minister van
Justitie z.i. toch wel begrijpen
naar de onafhankelijke rechterlijke
macht. De heer Stapelkamp hoorde dit
alles met zekere teleurstelling aan. Maar
hij aanvaardde enigszins in tegen
stelling tot prof. Oud de grondwet
telijke bezwaren van de bewindsman.
Naar zyn oordeel was het daarom ge
wenst, de zaak bij de voorgenomen
gondwetsherzlening van 1956 ter hand
te nemen.
De conclusie van de minister was dus,
dat het strijdpunt thans niet rijp was
voor een eindbeslissing. Waar de dub
bele controle van GAB en kantonrech
ter z.i. geen overwegende bezwaren
zou opleveren doch in tegendeel belde
systemen in concurrentie bevruchtend op
elkander zouden kunnen Inwerken
leek het hem het best. zowel het wets
ontwerp te aanvaarden als het BBA te
laten gelden.
Zwijgen
Een toezegging, dat het laatste wet
telyk zou worden geregeld, kon hij
evenwel niet doen en waar zijn ambt
genoot Suurhoff, die dit wel vermocht,
ondanks herhaalde uitnodiging een
hardnekkig stilzwijgen bewaarde, viel
na zijn speech te verwachten, dat
de zijde der bezwaarde Kamer-leden
by de replieken iets zou worden
ondernomen.
En dat geschiedde dan ook, Mr Van
Rijckevorsel (KVP) kwam met
een motie, waaronder prof. Oud mede
zijn handtekening had gezet. En deze
motie xvilde, dat het art. 1639 s (ovor het
beroep op de rechter bij kennelijk on
redelijk ontslag) niet in werking zou
komen voor en aleer het BBA langs
wettelijke weg gewijzigd zou zijn inge
past in het systeem van het Burgerlijk
Wetboek. Een leemte van deze motie
was ongetwijfld, dat zij op geen enkele
wijze aangaf hoe de aanpassing zou
moeten geschieden. De communist
Reuter zocht er dan ook onmiddellijk
reactionnaire bedoelingen achter, iets
wat de indienster bij interruptie ontken
de. Het was inderdaad zo, dat de motie
vooralsnog de doorwerking van het
BBA aanvaardde. Het huidige systeem
van controle door het GAB wilde zij dus
niet onmiddellijk overboord zetten. Maar
prof. Oud, aantekende tegen een ont-
slagcontröle gebaseerd op overwegin
gen van algemene werkgelegenheids-
politiek niet zoveel progressief pers
pectief.
Nochtans toonde deze zich vertoornd,
dat zijn vroegere vrïjz. dem. mede-
standster mej. Tendeloo thans
PvdA had durven zeggen, dat zijn
„werkgeversvrienden" nu bezwaren
hadden tegen het BBA. nadat zij daar
van eerst hadden geprofiteerd. Dat
vond hij een uiting van de oude klas-
sestrijdgedachte, die hij vroeger mèt
haar zo vurig had bestreden. Hij vond
dat „politiek van laag allooi", welke
hem in het bijzonder van een vrouwe
lijke afgevaardigde erg teleurstelde.
Mej. Tendeloo constateerde toen,
dat de teleursteling dan wederzijds
was. Immers uit de boze en persoon
lijke reactie van de man, met wien
zij vroeger ook in de PvdA had geze
ten op haar simpele opmerking,
moest zij wel afleiden, dat zij niet ver
beneden de waarheid was geweest.
Spitsvondig
Voerde zij de strijd dus op meer
maatschappelijk gebied, minister Don
ker viel de motie met spitsvondige, for
mele argumenten aan. Zij had z.i. al
leen betrekking op art. 1639 s, d.w.z.
op de rechterlijke controle op ontslagen,
die kennelijk onredelijk zijn verleend.
Maar zij had geen betrekking op art.
1639 w, dat een rechterlijke controle
geeft op ontslagweigeringen. En het is
duidelijk, dat het GAB zowel met ont-
slagweigeringen als met ontslagvergun
ningen te maken heeft. De motie was
dus niet volledig. Bij interruptie gaf mi
Van Rijckevorsel KVPonmid
dellijk toe, dat zijn motie op dit punt
een leemte bevatte.
Maar de minister ging door. Hij be
toogde nl. dat de heer Van Rijckevorsel
ook niet in staat zou zijn, zijn motie
compleet te maken. Want dan zou deze
moeten voorstellen, dat ook het nieuwe
art. 1639 w. niet in werking zou treden,
voor en aleer het BBA is aangepast. Een
dergelijk voorstel zou hij echter niet
kunnen doen... omdat de gedachte van
1639 w. reeds in de bestaande wet voor
komt, en dus al werkt.
Het was een knappe vondst, deze be
strijding van minister Donker. De
Kamer-juristen, die aan dit debat deel
namen, konden er hun hart bij ophalen
Men kan dan ook benieuwd zijn naar hun
antwoord. Intussen heeft het ook zijn
bezwaar, dat het vrijwel uitsluitend een
gesprek was van juristen onderling. De
AR-man Stapelkamp was de enige
sociale expert. En deze zouden er meer
aan te pas moeten komen, wil de maat
schappelijke strijd tussen dirigisme en
anti-dirigisme, die mede in het geding
is, niet te zeer versluieren. Soms ver
staan trouwens ook de juristen elkaar
verkeerd. Ieder ook de minister
had bijv. begrepen, dat prof- Oud jl.
Dinsdag had gepleit om het wetsontwerp
aan te houden tot aan de herziening van
het BW. Nu kwam de liberale voorman,
die overigens een toonbeeld is van hel
dere betoogtrant, vertellen', dat
helemaal niet zijn bedoeling was
weest. Hij had alleen gewild, dat de
minister er nog eens met prof. Meyers,
die de herziening van het BW voorbe
reidt, over zou praten. ,,0", zei de mi
nister toen, „nou, prof. Meyers kent
het onderwerp al...!"
Dr Werner Naumann op last van de Britse bezetting in West-Duitsland
gearresteerd (een maand geleden) als leider van een groep nazi-samenzweerders
heeft gisteren in de rechtszaal van Bielefeld met een van woede vertrokken
gezicht geluisterd naar een fel debat tussen zijn advocaat en de juridisch
adviseur van de Britse Hoge Commissie over zijn eventuele invrijheidstelling.
Een ambtenaar van de Amerikaanse
burgerlijke verdediging heeft meegedeeld,
dat tn de afgelopen maanden boven een
oefenterrein in Minnesota drie miniatuur
atoombommen (ter grootte van een kopje)
zyn afgeworpen.
Dr Werner Naumann, de vroegere
secretaris van Goebbels, werd zo be
weerde zijn advocaat John Scott Hen
derson, een expert (uit Londen) in ge
vallen van politieke hechtenis gear
resteerd op niet rechtmatige gronden.
Bovendien was er geen beschuldiging
tegen zijn cliënt ingediend. Volgens Scott
Henderson had de Britse Hoge Commis
saris Naumann niet mogen laten arres
teren zonder overleg met bepaalde auto
riteiten bovendien was die Hoge
Commissie buiten de bevoegdheden ge
treden.
De advocaat van de Hoge Commissa
ris, Bathurst, wees deze redenen van de
hand. Waarop Scott Henderson dreigde
Naumann die hij niet te spreken had
kunnen krijgen zonodig als getuige
te zullen horen. Bathurst zei dat de
Hoge Commissie strenge instructies had
gegeven dat niemand met Naumann zou
mogen spreken en dat zelfs de rechter
daar niets aan zou kunnen doen. Maar
volgens de uitspraak van vanmorgen
vroeg mag Naumann wel spreken met
zijn advocaten. Bathurst vroeg de rech
ter toen om het moment van ingang van
de uitspraak uit te stellen tot hij uit
Londen nieuwe instructies zou hebben
ontvangen via de telefoon. De rechter
willigde dat verzoek in. Het „uitstel"
liep tot aan de hervatting van de zaak
in de namiddag.
(Van onze correspondent)
LONDEN, Vrydag. Engeland zal in
het belastingjaar 19531954 een bedrag
van ruim 1636 millioen pond (ruim 17
milliard gulden) aan zyn defensie be
steden, zo blykt uit het Donderdag ge
publiceerde defensie-witboek. Dit bedrag
is 123 millioen pond meer dan over het
lopende jaar wordt uitgegeven.
140 millioen van die 1636 zijn be
stemd voor de „tegenwaardereker.lng"
voor Amerikaanse dollarhulp (dit jaar
bedraagt dit cijfer 85 millioen pondj.
In het witboek wordt tevens aange
kondigd, dat voorgesteld zal worden de
algemene dienstplichtwet van 1948,
(die dit jaar afloopt) weer met vijf
jaar te verlengen. De geregelde her-
nalingsoefeningen voor de z.g. Z-,
mannen (zij die ln de oorlog onder de
wapenen zijn geweest) zullen vervallen,
maar de Z-mannen blijven tot hun
45ste jaar oproepbaar ingeval van een
uitzonderingstoestand.
De totale sterkte van het leger zal
in 1954 454.500 man bedragen, die van
de vloot 136.500 man en die van de
luchtmacht 275.400 man.
Het witboek zet uiteen dat, als het
oorspronkelijke driejarig herbewape-
ningspregram van 4700 millioen pond
van de Labourregering was uitgevoerd,
dit ln het lopende begrotingsjaar „een
te grote last" op de huishouding zou
hebben gelegd en dat er ook reden
was om te betwijfelen of. als het plan
volvoerd was, de kosten van het hand
haven van de strijdkrachten en van hun
uitrusting op dat peil nog binnen
's lands vermogen zouden hebben ge
legen.
„Lions International"
helpt Nederland
Als voorzitter van het Nationaal
Rampenfonds heeft prins Bernhard gis
teravond een cheque van duizend dollar
in ontvangst genomen als begin van de
sneeuwbalactie van de „Lions Interna
tional" voor de Nederlandse rampge
bieden. Deze „Lions International" is
een hulporganisatie met ongeveer
450.000 leden in vele landen ter wereld.
De voorzitter van deze organisatie,
heer Edgar M. Elbert uit Chicago, over
handigde de cheque.
Herstel rampschade
Aangifte van rampschade aan ge
bouwd onroerend goed kan, behalve by
de rampschadebureaux ook worden ge
daan by het gemeentebestuur in de
plaats van inwoning. Een ambtenaar
van de afd. Vaststelling van het minis-
terie van Wederopbouw, die bij ieder
rampschadebureau is gedetacheerd, is
belast met de leiding van de taxatie',
van de rampschade in zyn rayon. Taxa- j
teurs, aangetrokken door het departe
ment van Wederopbouw zyn waar mo
gelijk reeds met hun werkzaamheden
begonnen.
Met het herstellen van schade aar. i
jebouwd onroerend goed hoeft niet te
worden gewacht tot de taxatie is ver-1
richt. Het is evenwel van het grootste
belang alle rekeningen, voorzien van zo
nauwkeurig mogelijke omschrijving var.
de werkzaamheden of eventueel van de
leveranties, zorgvuldig te bewaren om
te kunnen bewijzen wat hersteld is.
De schade zal worden vergoed aan
de hand van de taxatie van de herstel-
kosten van overheidswege. De ge
schatte schade onder 1000, zo ligt
in de bedoeling, zal geheel worden
vergoed onder aftrek van een bedrag
van 50. Schade tot 50 wordt niet
vergoed. Eventuele verzekeringsuitke
ringen zullen in mindering van de
schade worden gebracht. Herstelbare
schade boven 1000 zal tot een nader
te bepalen percentage worden ver
goed.
De wettelijke maatregelen tot regeling
van de schadevergoeding zijn in voorbe
reiding. Onder zekere voorwaarden kun
nen ook de kosten van noodherstel wor
den vergoed, maar alle krachten moeten
zoveel mogelijk direct op definitief her
stel worden gericht.
Tot afbraak van beschadigde panden
mag niet worden overgegaan zondei
overleg met de hoofdingenieur-directeur
van de Wederopbouw in de provincie.
Herstelbare schade aan boerderijen
zal in het algemeen op dezelfde wijze
worden behandeld als schade aan wo
ningen. Voor geheel verwoeste en zeer
zwaar beschadigde boerderijen zal een
schadevergoedingsregeling worden ont
worpen analoog aan de „financierings-
en premieregeling oorlogsschade boer
derijen".
Uitkering kinderbijslag
rampslachtoffers
Gisteren gaven wij een overzicht van
de uitkeringen aan rampslachtoffers op
basis van de regeling hulpverlening oor
logsslachtoffers. Ter aanvulling daar
van maken wij er nog op attent, dat ook
rekening wordt gehouden met kinder
bijslag, die zou zyn ontvangen als de
ramp niet had plaats gehad. De mini
mum- en maximum-grenzen van het
„normaal inkomen" dienen met deze be
dragen te worden verhoogd. Het maxi
male normaal inkomen van een gezin
van man, vrouw en twee kinderen be
draagt dus, indien de man in loondienst
was 57,75 plus 5,82 (kinderbijslag).
De maximum uitkering voor dit gezin
zou dus 85% bedragen van 63,57, dit
is ongeveer 54,
DeN ederlanders voe
len zich altijd ge
roepen te klagen
over de zon, die hier
meestal verstek laat
gaan. Sinds 21 De
cember heeft zij hier
62 uur geschenen.
Erger is het in het
Zweedse plaatsje
Kiruna, waar voor
al de kinderen een
ernstig tekort aan
vitamine D hebben
door het volledig ge
brek aan zon. Eén
maand in het jaar
zien ze zelfs geen
daglicht in dit door
de zon zo vergeten
plaatsje. Om de kin
deren meer weer
stand te geven tegen de kou zijn er
kunstmatige zonnebaden, waar ze ge
regeld onder de hoogtezon komen spelen.
Foto boven: de kinderen met hun ver
zorgster op weg naar het zonnebad, door
de duistere, koude dag. Foto onder: aan
het kunstmatige strand.
(Van onze Haagse redactie)
De kantonrechter in Den Haag heeft
vanochtend drie Hagenaars wegens
overtreding van de Landverhuizingswet
veroordeeld tot geldboeten van 7.50 en
75. De economisch juridisch adviseur
mr dr P. L., die adviezen over emigratie
zou .hebben gegeven, kreeg een boete
van 75. Twee bestuursleden van de
stichting Emigratiebelangen, de recla
meconsulent H. A. V. en de sociaal
werker C. J. F. B. werden veroordeeld
tot boeten van tweemaal ƒ7.50.
(Van onze correspondent)
BRUSSEL, Vrydag. Zekere spanningen binnen de Belgische katholieke party D1
zyn gisteren aan het licht gekomen tydens een speciale bijeenkomst van de
katholieke Kamerfractie met enkele ministers, waarbij een aantal Kamerleden
zich heeft gekant tegen het voornemen der regering om de door de watersnood
ramp veroorzaakte extra kosten voor de staat van naar schatting 1.4 milliard
francs te doen dekken door belastingverhoging.
DUSSEN (Hank), (geborgen en geïden
tificeerd) Jacobus C. Verbeek, 11.4.47.
HALSTEREN (geborgen en geïdentifi
ceerd) Cornells Adr. Hoetelmans, 20.1.07:
Adrianus C. M. Laanen, 8.10.34; Adriana
Van MeerLangenberg, 29.9.19; Marinus
Maas. 20.11.14; Michiel Maas, 1.5.49:
Adriaan van Meer, 23.5.70: Cornells Pau-
lus. 30,12.77; Johanna Maria PaulusRaats
4.9.09; Petrus A. van Tillo, 11.9.31.
(Advertentie)
Fabrikante: Fa. Gebr. Tjallema, Sneek
aL een week lang komen de jongens
elke middag. Ze zyn met z'n twin
tigen en dragen houten sabels en kar
tonnen schildjes. Zodra ze het gemeente
plantsoentje voor mijn deur hebben be
reikt., maken ze halt en blijven manne-
lyk-ferm op een hoopje staan, elkaar
eens duwend of schoppend, zoals dat
behoort. Twee leidende jongens, met
romantisch verknipte herenhoeden op
het hoofd, voeren terzijde een kort,
snauwerig gesprek dan begint de
strijd. Een atavistisch geschreeuw
steekt op, de houten sabeltjes worden
getrokken en met de heftigste verbeten
heid gaan de groepen elkaar te lijf. Wie
iji de hartstreek wordt getrofren, <s
administratief dood en moet zich als
zodanig op onze trap terugtrekken. Dut
geschiedt nooit zonder luid protest,
waarin de leiders dan kort, mokkend
aanvaard recht doen. Het hele spel heeft
een twistziek, ongelikt karakter je
kunt echt zien dat de jongens volwasse
nen in aanbouw zijn. Daar ze er allemaal
tegelijk bij praten, loeien ze tegen elkaar
als arbeiders, die een drilboor moeten
overstemmen. Het plantsoentje ligt er
ren beetje vertrapt bij. De inval der
Noormannen moet zoiets geweest sdjn,
indertijd.
Daar de strijdgroepen elke middag
terugkeren, groeien op het pad ra» mijn
overbuurman sinds een week geen made
liefjes meer. Hij is een grijsaard die na
een onduidelijke, doch blijkbaar lucra
tieve carrière definitief achter zijn
plantjes postvatte steeds met een
feestelijk pluimende sigaar tussen de
lippen en een ruim-vaUend leesboek op
de dorre schoot. Zo nu en dan blikt hy
even uit zyn lectuur op. om goedgemutst
in het spionnetje te kijken of magere
Hein soms al komt aangestapt. Grn ten
doet hij óók veel hij vergeet me nooit.
Soms schuift hij het raam op en roept:
..Goedendag! We zitten hier toch maar
lekker rustig hè zo midden in de stad
en toch groen om je heen. En geen gerij
en gerag! Ik zeg gisteren nog tegen mijn
broer...." En dan volgt er een hele
ertellingWant die broer zint hem niet,
dat is 'een dwarskop, als u het mij
waagt.
De jongens nu, hebben de pantoffel-
tjeshemel van mijn overbuurman tot hel
verbouwd, want ze zijn veel te luid voor
zijn op een laag pitje sudderende orga
nen. De eerste middag dacht, hij nog dat.
het een voorbijgaande zwerm was, die
wel spoedig naar elders vliegen zou,
maar deze'illusie lag al gauw te ziel
togen. Elke dag om kwart over vier
steekt het krijgsgehuil op en het. duurt
tot na zessen, want ze hoeven niet vroeg
thuis te wezen. Verscheidene keren zag
ik de grijsaard verslagen achter zijn
plantjes zitten, die de kopjes solidair
lieten hangen gisteren trof ik hem op
straat.
„Nei ik binnie daut, fuile kleire-
lijer ik ben imrne arrum gestoke, nie
imme hart.'", riep een jongen met een
rond, rood gezicht woedend tegen zijn
tegenstander, een beweealijk. lenig
Indonesiërtje met. glimmende kaplaars-
jes. Op de achtergrond loeiden de an
deren.
„Er zal wel niets aan te veranderen
zijn", veronderstelde de buurman.
„Nee, die jongens moeten ergens spe
len", zei ik.
„<7a, zegt dat uwl spélen
mompelde hy, pacifistisch toekijkend hoe
ze elkaar staken, schopten en stompten.
„Ze iets vragen zal wel geen zin heb
ben", vervolgde hij.
„Nee, dat zon ik niet doen", ried ik,
,fDan worden ze kwaad op u."
Hij knikte begrijpend. Op dat ogen
blik kivam zijn broer aangestapt, een
wat kleiner heertje, met een sierlijk
wandelstafje. Hij leeft wat verder in de
stad. een even geriefelijk leventje en ver-
richt evenmin grijpbare bez'./heden.
Misschien hebben die twee vroeger eens
met elkaar een goeie kraak gezet, of
een eenzame wisselloper besprongen.
„Dat is elke middag zo, hè?" zei hij,
met een genietend lachje. We knikten
somber.
,Ja, je woont hier fijn rustig", ver
volgde hy pesterig, „Heerlijk met dot
groen en zo. En toch midden in de stad."
„Nei fuile rotzak, ik doennut nie
meer klonk het.
„Nou, tot ziens dan maar weer", zei
de broer en liep door, zwaaiend, met zijn
stokje. Even bleef mijn oude overbuur
nadenkend staan. Toen stak hij de straat
over en klampte een leidende jongen
aan. Het gesprek duurde maar een paar
minuten. Toen klonk een bevel en ver
dween de troep uit het plantsoen.
,Jk heb ze naar de straat van mijn
broer gestuurd", zei de buurman vrolijk,
,Jk héb gezegd: ga maar naanumme.ro
negentien. Daar is een véél bredere trap.
En een lift., om in te spelen."
KRONKEL
99
(Van een onzer redacteuren)
Mevrouw Kie K o g e n h o pH u i g, communistisch lid van de Amsterdamse
gemeenteraad, heeft aan „Neues Deutschland", orgaan van het centraal comité
der Oostduitse Socialistische Eenheidspartij (communisten) een interview toege
staan over de overstromingsramp, waarin zy een aantal verbazingwekkende
mededelingen doet. Het verbazingwekkendste is ongetwijfeld, dat zy tegenover de
„zogenaamde" Amerikaanse hulp de „daadwerkelijke" hulp van haar party genoten
stelt, welke, naar zy zelf meedeelt, bestaan blykt te hebben uit een ...brief van
de voorzitter der Westduitse communistische partij, Max Reimann, waarin deze
de broederparty in Nederland zyn sympathie betuigde.
Mevrouw Rie KogenhopHuig ver
telde aan de interviewer, zekere Martin
Kauders, o.a. het volgende:
„Terwijl het hele volk ln beweging
raakte, de arbeidersorganisaties voor
op, om de getroffenen te hulp te snel
len, liet de regering door militairen
het gebied hermetisch afgrendelen. Toen
werden plotseling de Nederlandse sol
daten teruggetrokken om voor vreemde
troepen plaats te maken."
En zij vervolgde: ,.De soldateska van
het Atlantische pact, geleld door de
Amerikanen, drong onder voorwendsel
van een hulpactie voor de door de storm
vloed getroffenen Nederland binnen. Op
grond van de „noodtoestandclausule"
van de Amerikaanse oorlogsverdragen
werd het land door vreemde troepen
bezet."
Met van verontwaardiging trillende
stem vertelde mevrouw Kogenhop ver
der, dat duizenden studenten en scholte
ren, die zich bij de communisten hadden
aangesloten om hulp te bieden, door die
vreemde troepen werden teruggestuurd.
En hoe zag die zo luid geprezen Ame
rikaanse hulp er ln werkelijkheid uit?
Luistert naar mevrouw Kopenhop:
„Amerikaanse vliegers wierpen Care-
paketten en rubberboten boven het
rampgebied uit die de slachtoffers op
de daken nooit bereikten."
En wat deed nu die aan de Amerika
nen „onderhorige" Nederlandse rege
ring
„Zij wees het Initiatief van het volk,
dat de daklozen ln het hele land een
onderdak bood, van de hand.' Zy ge
lastte de burgemeesters iedere hulp
maatregel van de zijde van de bevolking
de kop in te drukken. Zij vreesde name
lijk dat/de geëvacueerden onrust zouden
zaaien
Gelukkig ziet mevrouw Kogenhop in
haar Interview ook lichtpuntjes. Want
zij vertelt: „De communistische party
stond ln de voorste rijen der reddings
actie." En als klap op de vuurpijl ver
nemen wij dan van mevrouw Kogenhop.
dat de communistische solidariteit enonn
was en wel helemaal ln tegenstelling tot
de verderfelijke Amerikaanse „hulp".
„Zij komt ook ln de brief tot uitdruk
king, die de voorzitter van de KPD, Max
Reimann, ln naam van de Westduitse
arbeiders aan de CPN stuurde, waarin
hij zyn sympathie betuigde en de ge
lofte aflegt de strijd tot verhindering
van de Amerikaanse oorlog voort te
zetten." Aldus mevrouw Rle Kogenhop
Huig, lid van de Amsterdamse ge
meenteraad voor de communistische
partij.
De heer Fred Sohoonenberg, oud
hoofdredacteur van „De Waarheid"
heeft gemeend niet te mogen achterblij
ven. Hij heeft een artikel ln dezelfde
geest geschreven ln het Hongaarse com
munistische blad „Szabad Nep". Hij
maakt melding van nog veel meer com
munistische hulp. Want. zo schrijft hij.
ook het communistische Wereldverbond
van Vakverenigingen heeft een telegram
gestuurd.
Tegenover de Amerikaanse „hulp",
de communistische telegrammen, voor
waar, de Zeeuwen kunnen gerust zijn.
De steun van achter het ijzeren gordijn
is oorverdovend...
De regering had te kennen gegeven
zich de benodigde fondsen te willen ver
schaffen door gedurende een jaar de
aanslagen voor de inkomstenbelasting
met vijf procent te verhogen met vijf
opcenten dus evenals door een extra
belasting van tien procent op spelen en
weddenschappen. Ook zou de wet op de
buitengewone winsten worden verlengd.
Die belastingverhoging was reeds in
slechte aarde gevallen bij de oppositie,
die erop wees dat het herstelwerk tege
lijk investeringen meebrengt en dus ten
laste van de buitengewone begroting
moet komen. Gewezen werd daarbij op
Nederland, waar de regering voor soort
gelijke doeleinden ook een lening be
raamt-
de fractievergadering sloten zich
verscheidene regeringsaanhangers bij
deze redenering aan ondanks het betoog
van de minister van Financiën, dat een
lening thans moeilijk te plaatsen zou
zijn en dat de staatsinkomsten vanwege
de verminderde bedrijvigheid ook al aan
zienlijk beneden de verwachting bleven.
Niettemin beloofde de minister de zaak
nog eens te onderzoeken. Enkele snoe
vende Kamerleden verklaarden nog lie
ver de regering te zullen laten vallen
dan voor belastingverhoging te stem
men, maar de uitvoering van een derge
lijk voornemen is tot nu toe altijd tot
een ongevaarlijke kleine kring be
perkt gebleven, als er een regerings
crisis mee verbonden zou kunnen zijn.
Een dag tevoren had een delegatie
namens dertig ontevreden katholieke
Kamerleden ook al een memoran-
UIM acht jaren na de publicatie van
het slot-communiqué van de ,con-
ferentie in Yalta heeft de repu
blikeinse senator Taft aangekondigd,
dat het congres een resolutie zou
aannemen, waarin de nieuwe repu
blikeinse regering van Eisenhower zou
worden uitgenodigd de „geheime over
eenkomsten", die nog voor de Duitse
capitulatie tussen de drie regerings
leiders Stalin, Churchill en Roosevelt
werden gesloten, te annuleren. Presi
dent Eisenhower had een dergelijke
maatregel reeds aangekondigd in zijn
boodschap tot het congres by zijn eerste
optreden.
Het is intussen nog niet duidelijk
welke bepalingen van de overeenkom
sten van Yalta en Potsdam opgezegd
gaan worden. Men wenst blijkbaar niet
alle afspraken te annuleren, doch alleen
die, welke tot gevolg hebben gehad, dat
bepaalde landen en volken onder de
Russische heerschappij zijn gekomen.
Men spreekt voorts in Amerika graag
over de „geheime" clausules van Yalta
en Potsdam. Tijdens de oorlog waren
de overeenkomsten ook inderdaad
heïm, maar niet zozeer vanwege haar
inhoud als wel vanwege de heersende
oorlogstoestand, die het onmogelijk
99
e regering van Tsjang Kai Tsjek
was niet vertegenwoordigd op de con
ferentie ofschoon over zeer essentiële
Chinese belangen werd beslist en China
een der Grote Vijf was. Roosevelt nam
echter op zich om de medewerking van
de Chinese regering te verkrijgen door
persoonlijke besprekingen met Tsjang.
Churchill en Roosevelt verbonden zich
plechtig tot uitvoering van de beloften
aan Moskou na de Japanse capitulatie
en als tegenprestatie zegde Stalin toe
een vriendschapsverdrag met China te
zullen sluiten. Churchill was echter niet
aanwezig bij de besprekingen over het
Verre Oosten
Ten aanzien van Europa
werd in Potsdam overeengekomen,
dat de provincie Lwow met de olievel
den, tot dan toe Pools, in Russische han
den zou overgaan en dat de Westgrens
van Polen zou worden verlegd ten koste
van Duits gebied. Stalin dacht hierbij
aan de Oder-Neisse-grens. Truman en
Churchill en later Attlee hebben
hieraan echter nooit formele goedkeu
ring gehecht, maar de kwestie trachten
open te houden tot een volgende bijeen
komst. Belangrijker ten aanzien
maakte de vijand van bepaalde afspra- j polen was echter de bepaling, dat het
if®"0? d® te stellen. In de jaren communistische Poolse bevrijdings co-
1.94®z^n alle afspraken succes- mj£é in Lublin min of meer werd erkend
sievelyk bekend geworden zo.dat thans door de westerse geallieerden, ook al
van geheime overeenkomsten geen spra- deed Stalin een klei°e concessie door in
ke meer is, maar „geheime diplomatie
n HE overeenkomst van Yalta heeft,
vooral in de republikeinse gelederen
in Amerika, al jarenlang een slechte
klank. In feite werd zij aangegrepen als
het grote strijdmiddel tegen de buiten
landse politiek van de Democraten. De
verdediging, die de Democraten hier
tegenover konden stellen, moest wel
noodzakelijk zwak zijn, want in het licht
van de na-oorlogse ontwikkeling bezien
waren de overeenkomsten van Yalta en
te stemmen met opneming in dit comité
van enige vertegenwoordigers van de
Poolse regering in Londen. Hiervan ia
in de practijk nooit iets gekomen en Po
len werd als gevolg van de conferenties
van Yalta en Potsdam een communis
tische staat.
£um aan de Eerste Minister over-potsdam inderdaad bijzonder grote blun-
handi-d, waarin wordt aangedrongen' ders in de Amerikaanse en zit het ir
onmiddellijke afschaffing
speciale exportbelasting, die destijds
is ingesteld om de regering de mid
delen te verschaffen voor de algemene
loonsverhoging voor de arbeiders met
een halve franc per uur, welke zij op
zich had genomen toen een omvangrijk
arbeidsconflict dreigde. De regering had
onlangs toegezegd de belasting te zullen
intrekken als over enige tijd de voor de
extra loonlasten benodigde bedragen
waren opgebracht, maar de dertig „fron-
deurs" achtten deze belasting te schade
lijk voor export en investeringen om
haar nog langer te handhaven.
I
(Advertentie)
BIJ KEELPIJN
PASTILLES
BE ZACHTE VALDAMILD
ders in de Amerikaanse en zij het i
veel mindere mate van de Britse bui
tenlandse politiek.
De overeenkomst in Yalta bracht de
communisten één van de grootste over
winningen hunner geschiedenis. Daar
stond weinig van hun kant tegenover.
We! beloofden zij plechtig twee of drie
maanden na de ondertekening der do
cumenten op 11 Februari 1945 aan Japan
de oorlog te verklaren, maar een groot
offer betekende dit toen nauwelijks.
Daar tegenover stonden de volgende
voordelen: de status van Buiten-Mongo-
Jië (de Mongoolse volksrepubliek) werd
niet aangetast; de vroegere Russische
„rechten", geschonden in de Japans-
Russische oorlog van 1904. zouden wor
den hersteld, dat wil zeggen zuidelijk
Sachalin en de rand-eilanden zouden aan
Rusland worden teruggeven: de haven
van Dairen zou worden „geïnternationa
liseerd" en de haven „Port Arthur" zou
aan Rusland worden gegeven als oor
logsbasis: de Oostchinese spoorweg en
de Zuidmandsjoerijse SDoorweg zouden
gezamenlijk door een Chinees-Russische
maatschappij worden geëxploiteerd: de
Kurillen-eilanden zouden aan Rusland
worden overgedragen.
van Roosevelt en de onmacht van
Churchill om tegen de twee Groten,
Stalin en de Amerikaanse President, op
te torneD. bijzonder betreurenswaardig
en voor de ontwikkelingen zowel in het
Verre Oosten als in Europa noodlottig.
Maar wat valt daar nu nog aan te doen
van Westerse kant. als men ervan uit
laat. dat men in geen geval tot militaire
aggressie tegen Rusland dient over te
gaan Wij kunnen dan ook de drang der
nieuwe heren in Washington om de over
eenkomsten op te zeggen niet anders
zien dan als een manoeuvre voor bin
nenlands gebruik. In de buitenlandse po
litiek kan zij weinig of niets betekenen.
De binnenlandse reacties kunnen even
wel gevaarlyk worden omdat de aggres-
sieve stemming, die in vele Amerikaan
se kringen leeft, erdoor geprikkeld
wordt. Het zou een nieuwe illusie zijn
na de illusies die Roosevelt ten tijde van
Yalta koesterde ten aanzien van de Rus.
sen thans te menen, dat met opzeg
ging van de overeenkomsten aan het lot
van de door Rusland onderdrukte volken
ook maar iets zou veranderen. De Ame
rikaanse opzeggingslust is dan ook
slechts een onderdeel van de psvchologie
van de „koude oorlog". Psychologisch
kan zij gevaarlijk worden en dat is vol
doende om er bijzonder voorzichtig
te zyn.