OP DE HOOGKAMP VERRIJST
MODEL-ZIEKENHUIS
ï*»w*S8
Oost Nederlandse Toneelgroep
„Theater" kan draaien
Het Arnhemse Diaconessenhuis
2fïï -l] '01""
WjêêléÊ
S IBIS
■HMnlllam
HET GEHELE COMPLEX mag in
tussen een fraai voorbeeld van een
echte diaoconcsseh-inricliting genoemd
worden. Omtrent het woord Diacones
senhuis heeft zich een populair mis
verstan-' ontwikkeld, dat door deze In-
i-lchting duidelijk weersproken wordt.
Zeeland dicht de gaten
Fijnaart weer bewoond
LIJST VAN SLACHTOFFERS
<BELD£RS DAGBLAD
DONDERDAG 19 FEBRUARI 1953
1
U
ï'n*
urn
J)l I!' van liet nieuwe diaconessen-ziekenhuis tc Arnhem wordt
thans Ver hand genomen door een firma Ier plaatse, de Aannëmings-
maatscha^jpij ..Arnhem"' a h. M. Fokkens.. De penningmeester van het
bestuur, -jhr. mr, .1. W. D. H, Sehorer en de geneesheer-directeur dr. J. C.
Kooym^n betoonden zich zeer verheugd dit mee te kunnen delen. Dat
alleen 'met deze afhouw buiten de installaties een bedrag van
l.T.Vf.OOO,gemoeid is, geeft een indruk Aan de Avaarde, Avclkc diu
geheVe A\erk vertegemvoordigt. Het is momentcel het
dat an Gelderland uitgevoerd Avordt..
Met ziekenhuis dat op een sterk geaccidenteerd terrein is opgetrokken,
ti'Aeen de v. Law. v. Pahststraat en de Iz. Evertslaan, telt vijf tot zeA'cn
^rdièpingen en biedt plaats Aoor 320 bedden. 1 operatie-kamers en een
ifceer ruime hal aoor aaachtende bezoekers, die straks naar alle waar-
••"•hijnlijkheid ook een buffet tot bun dienst zullen vinden. Zoivel de
diaconessen-inrichting in haar geheel, als 't thans verrijzende ziekenhuis
belichamen vele nieuive denkbeelden, die bet tot een model-inrichting
zullen maken.
grootste project
IN APRIL I5H5 ging het diaconessen
huis, dat op de Hoogkamp, een van
de hoogste punten van Arnhem, lag,
in vlammen op. Het Avas strategisch
belangrijk. Dertien jaren slechts had
het'dienst gedaan met zijn 200 bedden,
een modern ziekenhuis dus. Maar nu,
byna acht jaren later, ervoeren wy
dat niets zo snel veroudert als het
begrip modern. Wij Averdcn namelijk
ingCAvijd in de bijzonderheden van het
nieuwe ziekenhuis dat gestalte krijgt
in en om het reusachtige betonskeict,
dat reeds verrezen ls achter het lichte
nieuwe zuster-huis.
Op het punt, Avaar die tAvee elkaar
bijna onder een rechte hoek naderen,
staat nog een torcn-achtige ruine van
donkere baksteen, levenloos en triest,
het laatste overblijfsel van het oude
ziekenhuis, waarin de stookinrichting
gespaard bleef en voorlopig nog dienst
doet.
Het eigenlijke diaconessenhuis, door
gaans zusterhuis genoemd, Averd in
1950 reeds betrokken. Breed en vrien
delijk verrijst het ln lichte baksteen
langs de Van Nispenstraat. Het biedt
plaats aan 200 zusters en huishoude
lijk personeel, ook aan rustende diaco
nessen.
Ieder heeft cr een eigen kamertje,
dat de verdiende rust garandeert.
Er is een praktykkamer, met zie
kenhuis-attributen, waar de jonge
zusters eerst gedurende drie maanden
opgeleid worden, voordat zij het eigen
lijke ziekenhuis mogen betreden.
Toch zal luer over enkele jaren,
Avanneer het nieuwe ziekenhuis vol
ledig „bemand" is, nog voor een veer
tigtal zusters geen plaats zijn.
Werd met de herbouw van het zus
terhuis in 1919 reeds een begin ge
maakt. de herbouw van het ziekenhuis
zou eerst in Augustus 1951 aanvangen.
De plannen reeds in 1945 opgevat
hadden in 1947 echter al vaste vorm
gekregen.
Toen viel de belangrijke beslissing,
dat men de fundamenten en andere
resten Aran het vroegere ziekenhuis
onbenut zou laten. Totale nieuAvbouw
bleek A'oordellger, daar dan de verdie
pingen lager gehouden konden worden
en de nuttige ruimte aanmerkelijk kon
worden vergroot. Het zou een modern
ziekenhuis Avorden
VERSCHIILLENDE IDEALEN kon
den in het niemve ziekenhuis ver
wezenlijkt Avorden. De' omstandigheden
waren gunstig, 'friet alleen'door terrein
en ligging, ook door 'de 'samenwerking
tussen de architect, lr. J. v. d. Linden
te Amsterdam en de geneesheer-direc
teur, die enerzijds als internist, ander
zijds als toegewijd liefhebber van de
bouwkunde zich voor een begerens
waardige taak geplaatst zag.
Men is bij alle enthousiasme echter
niet over een nacht ijs gegaan. In de
Verenigde Staten, in Zweden en in
Z\A'itserland Averd poolshoogte ge
nomen en met hetgeen daar op het
gebied van de modernste zlekenliuis-
bouw voor Nederland geschikt leek,
deed men zijn voordeel.
Een ideaal, flat slechts in een
drietal ziekenhuizen ter wereld
verwezenlijkt kon worden, kreeg
hier zijn beslag: de voornaamste
Ingangen konden in het centrum
A-an het T-vormig gespreide bouw
werk op drie verschillende ni
veaus aangebracht worden.
De grote hoogte-verschillen in het
bouwterrein maakten dit mogelijk.
Het resultaat hiervan is, dat polikli
niek, keuken, laboratorium en chirur
gische afdeling, kortom alle centrale
organen van het ziekenhuis. Inderdaad
centraal geplaatst en tegelijk geschol
den gehouden konden worden. De
"grootste bedrijfsafstand in het gebouw
bedraagt dan ook niet meer clan 45
meter.
In het knoopunt van dc T-vorm be
vindt zich de liften-batterij, waarin
twee bedden-liften, twee personen
liften en twee grote spijsliftcn een snel
verkeer tussen de zeven verdiepingen
onderhouden. Ook het grote trappen
huis is daar opgetrokken.
Een van de bijzonderheden is de vol
komen isolatie van de grote keuken,
die slechts door spijsliften met de vcr-
deelkeukcns verbonden is. Door het
voortdurend afzuigen van lucht uit de
keuken, wordt het de etensluclitjes ge
heel onmogelijk gemaakt zich in liet
gebouw te verspreiden.
Iets nieuws vormt de geïsoleerde
slaapkamer-verdieping boven de ope
ratie-kamers, waar de 22 zusters van
de wacht, tussen hun nachtdiensten
volkomen ongestoord kunnen slapen.
Strak ek zakelijk verheft zich het ge
raamte. De bakstenen liggen reeds
klaar om er een echt huis van te ma
ken. Een glazen palcis" zal het niet
wordeiï, dl wekt de betonconstructie
deze verwachting op het eerste ge
zicht. Hét wordt, wel een licht en luch
tig frèbo\iw, maar patiënten moeten
niet tè veel licht hebben.
J7TIiN BLIK IN DE NAASTE TOE-
Jth KOMST. Hier zien wij het Z.O.-
front van Net nieuwe ziekenhuis ver
rijzen, deels achter het reeds in ge-
bruilc zijnde zusterhuis. Rechts achter
het zusterhuis verheft zich de drie
dubbele schoorsteen en geheel rechts
zien wij de kapel zoals deze later het.
complex van de diaconessen-inrichting
zal voltooien. De middenvlengel van
het in T-vorm opgetrokken ziekenhuis
gaat hier achter het paticnlcn-front
schuil.
werk doet het ziekenhuis, dat in de
loop der jaren zelf diaconessenhuis
genoemd werd, en vaak ook levens
dienst deed voor hulsvesting van de
diaconessen. Hier zien wij echter zie
kenhuis en diaconessenhuis duidelijk
op zichzelf staan, alleen verbonden
straks door een kapel, een eigen
kerkje, dat ln de plaats zal komen
van de laatste overblijfselen van het
oude ziekenhuis. Dit geeft een juist
beeld van een diaconessen-inrichting
In haar volle ontplooiing.
In de bestuursvorm weerspiegelt
zich ook deze. schakering. De directe
leiding is in handen van een directo
rium, dat bestaat uit de besturende
zuster, de predikant-directeur en dc
geneesheer-directeur.
Het is de practische dienende naas
tenliefde, Avaarin het kerkelijk ambt
en de medische Avetcnschap elkaar
vinden, die hier gestalte kreeg in dé
bescheiden figuur van dc diacones.
Het beton-skelet is gereed. De afbouw
gaat beginnen. Vleugel en hoofdge
bouw ontmoeten elkaar onder een
rechte hoek ..midscheeps". Een ..klein
trappenhuis tekent zicli uiterst links
reeds af.
jpS?
i
Het front van het ziekenhuis ligt op
het Zuid-Oosten. Daar 'zijn alle patiën
tenkamers gelegen, met vrij uitzicht
over de tuin. De bovenste verdieping
speciaal voor kinderen ingericht,
met boxen en speelkamer. Nergens be
vinden zich' de kamers der patiënten
tegenover elkaar en geen der kamers
bevat meer dan zes bedden.
Er zijn bovendien aparte kamertjes
tor het toedienen van narcose en voor
het tijdelijk onderbrengen van hen die
kortelings geopereerd zijn. zodat een
maximum aan rust voor iedere patiënt
bereikt wordt.
Een van dc nieuwste snufjes vormen
de z.g. Schmid-ramen, die geheel als
tuimel- èn als schuifraam dienst kun
nen doen en zo nodig ook horizontaal
open kunnen staan.
Van stort-kokers Avordt in dit nicu-
e gebouw ruim gebruik gemaakt,
daar de zwaartekracht nog altyd goed
koop werkt. Door kokers komt dc
vuile was bjj elkaar en door andere de
uitgaande post. want een eigen huls
brievenbus zal dit ziekenhuis ook heb
ben.
Het meest troffen ons echter
de bedden, Avaarvan wij een exem
plaar reeds konden bekijken. Zij
zjjh van Amerikaanse makelij en
kunnen In alle richtingen rijden,
zodat brancards overbodig zijn.
I-Ioofdeind en voeteneind kun-
in ieder geAvenste stand ten op
zichte van het midden-vlak ge
bracht worden, wat vele proble
men by de verpleging eenvoudig
ondervangt. De bedden zijn voor
zien van schuimrubbermatrasscn.
Het is ondoenlijk in dit bestek alle
Interessante bijzonderheden van dit
zlekenhuis-in-wording te vermelden.
Dc algehele, indruk is deze: niets werd
onbeproefd gelaten om zoa\*c1 patiënt
als verpleegster een maximum aan
rust, doelmatigheid eji gezelligheid te
verschaffen, een streven dat de laat
ste jaren kennelijk grote vorderingen
heeft gemaakt.
Ei v diacones behoeft n.l. niét per se
verpleegster tc zijn al is zij het
doorgaans wel. Het huis vanwaar uit
zij haar charitatieve arbeid verricht
ls hét eigenlijke diaconessenhuis of
zuster-huis, haar werkterrein is als
zij niet in „de wijk" is of and sociaal
Rebus
Het was in December 1947
dat Nederland kennis maakte
met de rebus-prijsvraag als
middel om tot een steun-actle te
komen. De begrippen „zuster"
en „huis" drongen zich zelfs aan
dc meest onervaren rebus-lezer
bij deze prijsvraag ogenblikke
lijk op. Het was een fris idee van
de Arnhemmer D. C. van Stemp-
voort, dat al spoedig allerwegen
rïavolging zou vinden. Nog ne
gen van deze rebus-prijsvragen
ten bate van de totaal verwoeste
diaconcssenlnrichting te Arn
hem volgden. En tezamen met
enkele meer plaatselijke acties
bracht Nederland zo een kleine
acht ton bijeen, Avaarmee de eer
ste steen was gelegd voor het
herstel van deze. diaconessen-
inrichting, die in de laatste oor
logsdagen was platgebrand.
Eerst thans kunnen Avij de uit
eindelijke gevolgen van deze
daden overzien. Nederland mag
Aveten. dat het nieuwe diacones
senhuis een monument wordt
\-an nationaal herstel en A'an
moderne zickenhuisbouw.
Honorarium artsen
ziekenfonds
(Van onze parlementaire redacteur)
Een op zichzelf niet belangrijk wets
ontwerp tot hernieuwde inwerkingtre
ding van enige artikelen van de distri-
butiewet en van de prijsopdrijvings- en
hamsterwet 1939 AA'erd aanleiding tot
een puntig debat tussen mr. van
Rijckevorsel (K.V.P.) en minister
Zijlstra. Het kreeg bovendien nog een
pikant accent, toen de Kamervoorzit
ter de repliek door een snelle hamer-
tik voorkwam. En toen de heer Rom-
me zijn stem motiveerde. Men herin
nert zich het conflict met de Bredase
artsen over het aan ziekenfondsen te
berekenen honorarium. In deze kwes
tie heeft de minister van economische
zaken een beslissing genomen en een
prijsvaststelling afgekondigd, met een
beroep op de prrjsopdryvingswct van
1939. Hiertegen heeft mr. van Rijcke
vorsel bij de behandeling A'an het ver-
lengingswctje protest aangetekend.
Hij beriep zich daarbij op de conside
rans van het wetsontwerp, waarin ge
sproken wordt a'an oorlog, oorlogsom
standigheden. Met een beroep daarop,
aldus dc K.V.P.-afgevaardigde, kan de
minister zijn beslissing niet motiveren
en hij is daarmede, zo was zijn con
clusie, buiten zijn wetgevende be
voegdheid getreden.
Om de kwestie niet helemaal op
scherp te stellen zou hij ook tevreden
zijn met ecu intrekken a'an de prijzen-
beschikking. Minister Zijlstra hoopte,
dat de maatregel van tijdelijke aard
zou kunnen zijn en voor prijsstelling
geen aanleiding zag, zodra de onder
handelingen weer op gang zouden ko
men. Hij was het met het spitse be
toog A'an mr. A'an Rijckevorsel geens
zins eens. Het beroep op de prysopdry-
vingswet was geen spitsvondigheid.
Het wetsontwerp werd tenslotte
z.h.s. aangenomen. Tegen de C.P.N.
Afsluiting zeegaten reeds voor de
ramp in studie
TtfU TEN GEVOLGE VAN DE GUNSTIGE OOSTENWIND liet
spriuglij in Zeeland beneden de verwachte cijfers is gebleven, heeft
uien van deze omstandigheid een dankbaar gebruik gemaakt om ver
scheidene binnendijken te dichten of te versterken. Tijdens een onder-
boud met de Commissaris der Koningin in Zeeland, jhr. mr. A. F. C.
de Casembroot, vertelde deze dat verscheidene gaten in de'binnendijken
llians door de waterschappen zelf in samenwerking met de provinciale
Waterstaat zijn hersteld.
De voornaamste werkzaamheden beperken zich tot die gaten waar
de dijken bij laag Avater bloot vielen en tot het versterken van de zivakke
punten in de binnendijken.
Diverse regelingen getroffen
./THEATER", de Oostneilerlaudse toneelgroep, beeft thans intern de
zaken geregeld. Binnen afzienbare tijd wordt de stichtingsakte ge
passeerd en zullen verdere regelingen worden getroffen. De subsidie van
de provincie Gelderland is vastgesteld; die A'an Overijssel zal binnenkort
definitief worden geregeld. Arnhem voteerde 20.000 en dertien andere
gemeenten zullen waarschijnlijk wel volgen met financiële steun. Deze
dertien gemeenten, die voor liet merendeel reeds toezegging tot finan
ciële steun hebben gedaan, zijn: Apeldoorn. Almelo, Deventer, Ductin-
cliem, Enschede, Nijmegen, Oldeuzaal. Rcnkum. Tiel, Wageningcn, Win
terswijk, Zutphen en Zwolle, die elk een bijdrage zullen of kunnen
voteren berekend naar 5 cent per inwoner.
Als ..Theater" draait geeft het 12
voorstellingen per Avcek, waarvan 2
met volledige bezetting en 5 met ge
splitste bezetting. De meeste pre
mières zullen waarschijnlijk in Arn
hem worden gegeven, doch dit is niet
imperatief gesteld.
De samenstelling van het tableau de
la troupe is als 'volgt: zakelijke' en
artistieke leiyfng: Keos van Ieysel en
Rob de Vries: verder: Johan Schmitz,
Jacques Snoek, ,lo Stevnhèim, Lo van
Heilsbergen, Johan Walhain, Jan Mod
derman. Bernard Droog, Sacco v. d.
Made. Raymond Oosthout, Piet v. d.
Mculen, Caro van Eyck, Hetty Beck.
Jenny van Maerlant, Liane Saalborn.
Diny Sprock, Karen Else, alsmede Al-
bert van Dalsum, die gast-speler zal
zijn: verder 1 toneelschoolleeiling en 1
volontair. Het voorlopig bestuur, be
staande uit de oprichters \'an de stich
ting. is als volgt samengesteld: dc
commissarissen der Koningin in Over
ijssel en Gelderland, de heren ir. J. B.
G. M. Ridder dc Van der Schueren en
jhr. di'. C. G. C. Quaiies A'an IJfford,
voorzitter, resp. vice-voorzitter; de
burgemeesters A'an Arnhem en En
schede, de heren Matser en van Veen,
resp. secretaris en penningmeester
leden: de burgemeesters van Zwolle,
Zwaarst getroffen dorp in Brabant
Apeldoorn, Nijmegen en DeA-enter, de
heren jhr. mr. G. A. Strick van Lin-
schoten, mr. A. L. des Tombes, mr.
Ch. M. J. H. Hustinx en mr. H. W.
Bloemerse. Vier eerstgenoemde heren
vormen het dagelijks bestuur.
Aan de zakelijke en artistieke lei
ding' is toegevoegd de heer J. M. Mon-
ningh, chef der afdeling onderwijs- en
kunstzaken der gemeente Arnhem,
zonder zich nader te binden aan de
groep. Tijdens een gisteren ten ge
meentehuize gehouden persconferentie
heeft Avethouder Bronkhorst, als
plaatsvervanger A'an burgemeester
Matser, die ziek is. er nog eens de
nadruk op gelegd dat bij het besluit
van de genoende gemeenten om sub
sidie te verlenen geen materiële over
gingen voorop staan. Voor het ver
sterken A'an de financiële basis is con
tact gezocht met de grootindustrie,
waaruit enige reactie is gekomen. Dit
contact zal worden voortgezet. De
taak van ..Theater" zal vooral zjjn be
vruchtend te werken in het Oosten des
lands, het toneel tc stimuleren in dc
ruimste zin des woords. hetgeen niet
inhoudt, dat de groep alleen in het
Oosten optreedt Integendeel, ook in
het Westen wordt gespeeld en de be
langstelling is reeds zo groot, dat de
televisiestichting in principe bereid is
gevonden om een voorstelling op het
scherm te brengen.
Men nicné, zei de heer Bronkhorst,
toch vooral niet dat Arnhem zich zo
De burgemeester Aan Fynaart
in West-Brabant heeft aan enkele
honderden inw oners toestemming
verleend naar hun woningen terug
te keren. De kern van deze ge
meente is droog gebleven maar dc
bewoners, die zü" teruggekeerd
moesten op de Zondag Aan dc
ramp uit voorzorg vertrekken. Dc
toestand was toen zeer kritiek in
het hart van liet Brabantse ramp
gebied.
De vloed heeft in deze streek, wat
de provincie Brabant betreft, de mees
te schade aangericht. De oppervlakte
van de gemeente Fijnaart is 4500 ha.,
waarvan 3000 ha. is ondergelopen. Het
aantal inwoners bedraagt 5150. Als de
eerste fase van de terugkeer is afge
sloten, zyn ongeveer 1000 inwoners in
huizen teruggekeerd.
In deze gemeente zijn reeds 32 doden
geborgen, terwijl nog 43 personen Avor
den vermist. Er werden 81 woningen
en 13 boerderijen volkomen verwoest,
65 woningen zwaar beschadigd en 566
woningen licht beschadigd. 2200 stuks
vcc gingen verloren. Naar schatting
bedraagt dc directe schade in de ge
meente Fijnaart ongeveer 6',millioen
gulden.
Deze cijfers geven enig beeld van de
omvang en de tomeloze kracht van de
watervloed. Naar verhalen van oog
getuigen zouden de golven in de ramp
dagen een hoogte hebben gehad van 2
tot 3 meter. Kleine Avoningen buiten
de dijken werden als het ware ver
pletterd. Dc telefoonverbindingen vie
len onmiddellijk uit. Men heeft alle
mogelijke moeite gedaan, de bewoners
aan de dijken van het naderende ge
vaar op de hoogte te brengen, „ln die
stormnacht sliepen de mensen muur
vast", zo vertelde burgemeester Ter
Haar. „Zelfs de loeiende sirene van de
brandweerauto, diq over de dijken reed
om iedereen te alarmeren, kwam nau
welijks boven het geweld van de storm
uit".
Op een tweetal plaatsen in het pol
derland rond Fijnaart werd het A'e?
geïsoleerd. Tot heden is men er nog
niet in geslaagd, de beesten uit hun
benarde positie te redden.
De Amerikanen van de Rhine River
Patrol hebben op bewonderenswaar
dige wijze het herstel van de dijken
aangepakt. Met landingsboten, waarop
trucks met zakken zand, werd naar dc
stukgeslagen dijken gevaren. Deze
manoeuvre kon slechts bij vloed ge
schieden. De korte tijd, die per dag
beschikbaar Avas voor deze wijze van
verken, is volledig uitgebuit. De po
gingen werden met succes bekroond.
Over de Nederlandse en buitenland-
e militaire zowel als burgerlijke
hulpverlening, heeft men in Fijnaart
niets dan lof. De bouwvakarbeiders
Roosendaal hebben aangeboden hun
vrije Zaterdagmiddagen, evenals
nog beschikbare snipperdagen, te be
steden aan herstel en opbouw van
etroffen panden. Een driehonderdtal
studenten uit Amsterdam, Leiden, Til
burg en Wagcningen heeft zeer veel
werk verricht, evenals de brandweer
corpsen uit Arnhem, Vcnlo, Roosen
daal.
Een groep meisjes-studenten heeft
reeds haar hulp aangeboden voor het
vormen van „slik-ploegen" bij het
schoonmaken der huizen.
Het herstel van dit zwaar getroffen
gebied is met kracht ter hand ^eno-
men, doch 't zal maanden duren, voor
dat alle inwoners van Fijnaart naar
hun woonplaats kunnen teruggaan.
K.L.M.-LIJN VIA BREMEN
NAAR HANNOVER
Dinsdag ls van Schiphol vertrokken
liet eerste vliegtuig A'an de nieuwe
K.L.M.-lijn van Amsterdam via Bre
men naar Hannover.
Bremen en Hannover zijn resp. de
aclit-en-negentigste en negen-en-ne-
gentigste steden in het luchtnet van de
K.L.M. Het is voor het eerst sedert
1910 dat de Nederlandse luchtvaart
maatschappij de genoegde steden in
haar luchtnet hoeft kunnen opnemen.
Van Hannover cn Bremen uit be
staat. door middel van buitenlandse
maatschappijen, verbinding met vrij
wel alle voornaamste steden in Europa
en de andere werelddelen.
Wethouder Bronkhorst heeft nog
eens uitvoerig uiteen gezet hoe in feite
de oprichting van de Oost-Nederlandse
Toneelgroep in haar werk ging. De
culturele commissie Volksherstel in de
oorlog geboren, vond haar voortzetting
in de schouwburgcommissie na de
oorlog, voortgekomen uit cn gewaar
deerd door het publiek. Uit discussies,
die in Arnhem meermalen zijn gevoerd
over toneel, toneelverstarring, is uit-
eindlijk de jongeren-grop „Puck" ont
staan.
Het is ongetwijfeld interessant té
vernemen, dat de Franse acteur Jean
Villar in zijn concentratiekamp-perio
de de gedachte ontwikkelde, dat er
meer wisselwerking dient te zijn tus
sen publiek cu toneel. Deze gedachte
is' genomen als basis van twee nola's,
die geïnteresseerde acteurs ontwier
pen. toen de oprichting van de Oost-
Nederlandse toneelgroep ter sprake
kwam (de animo was bij de artisten-
wereld zeer groot). Die twéé nota's
waren afkomstig van twee groepen
uit het Amsterdams Toneel Gezel
schap, namelijk de groep Tiemeyer-
Dcfourny en de groep De Vries-Van
Iersel. De schouwburgcommissie, al-
hoeAvel geen mandaat hebbend, is toen
eens gaan praten met mr. Cals, die
toezegde dc gedachte een groep n liet
Oosten op te richten nadci uit t?
werken. De schouAVburgcommissie
heeft later de zaak in handen gegeven
van B. en W. van Arnhem, omdat zij
tenslotte geen verdere bevoegdheden
had, en het gemeentebestuur stelde
zich nadien in verbinding met de pro
vinciale cn gemeentelijke autoriteiten
van Gelderland en Overijssel.
Dat was in Juni 1952. In November
'52 kwam het bericht dat het Rijk een
subsidie van 80.000 zou verlenen. Op
14 Januari van dit jaar is tijdens een
gesprek ten depart entente het voorstel
gedaan tot vaststelling van de artis
tieke en zakelijke leiding. Er kwam
toen een merkwaardig feit aan de dag:
bepaalde gezelschappen rekenden er
namelijk op, dat de gemeenten Haar
lem en Utrecht, die elk 30.000 A'O-
teerden voor subsidie aan de coördina
tie van het toneel, deze subsidie zou
den handhaven, doch er is toen terecht
opgemerkt, dat als er wat te verdelen
viel de nieuwe gezelschappen zoals het
Volkstonèel en „Theater" clan ook sub-
beijverd heeft de stichting van „Thea- sidierechten zouden kunnen laten gel-
ti»r" te bevorderen. De Gelderse hoofd- A
stad krijgt genoeg toneel, bezit een
schouwburg.' waar de beste stukken
worden gesepëeld en die uitstekend
rendeert. Maar h?t gaat er vooral om
het Oosten onafhankelijk te maken
van het Westen. Als in September
wordt begonnen zal het een paar jaar
duren (gerekend is op drie) alvorens
de voorbereidingen zijn voltooid.
den,
In elk géval is de situatie tliahS zo,
dat mén kan draaien. Er zullen zeer
Waarschijnlijk locbale comité's in het
léA'en worden geroepen om deze toneel
groep te steunen. 1-Iet kantoor wordt
in Arnhem gevestigd ?n via dit kan
toor zullen in de loop van de tijd nog
wel nadere mededelingen worden ver
strekt.
Informatiebureau van het Ned. Roo-
de Kruis, 13e lijst A*an slachtoffers
„Watersnood", uitgegeven 18-2-53.
HALSTEREN
Geborgen cn geïdentificeerd: Van
den Berg, Johannes Adrianus Anto-
nius, geb. 11-2-03 te Halsteren, laatste
adres B 17; Rampart, Laurentius Ma-
rinus Cornclis, geb. 22-1-17 te Halste
ren, laatste adres B 113; Roks. Petro-
nella Maria Elisabeth, geb. '28-1-37,
laatste adres B 338; Paulus, Cornells,
geb. 14-10-15, laatste adres B 329; Van
Meer, Simon, geb. 31-5-04 te Halsteren,
laatste adres B 337.
IiOKTGENE
Geborgen: Verburg, Leendert, geb.
20-4-3! te Kortgene, laatste adres:
Torendyk 371.
NIEUWE TONGE
Geborgen: Van Balen, Cornelis J„
geb. 6-10-40, laatste adres: Klinkerl.-
weg 35: Van Balen, Jan, geb. 22-2-05.
echtgenoot van T. P. van Weeneu.
laatste adres Klinkerl.weg 35: Van
Erkcl, Adrianus. geb. 3-5-49, laatste
adres: Battenoordsedijk 24.
NIEUW VOSSEMEER
Geborgen en geïdentificeerd: Mecus.
Laurina, geb. 30-10-23 te Nieuw Vos-
semeér, laatste adres Paardenboek
369; Van Dijk, Paiulina, geb. 10-1-66.
weduwe van Marinus Barend v. d,
Male, laatste adres Pelscndyk 330.
STAVENISSÈ
Geborgen en geïdentificeerd: Wes-
dorp, Petronella, geb. 29-10-77 te Sla-
venisse, echtgenote van Marinus Oost-
dijk, laatste adres: Kerkstraat A 345.
(Het Ned. Roode Kruis kan in ver
band met de omstandigheden waar
onder de gegevens van deze verlieslost
worden verzameld, niet de volledige
garantie geven voor de betrouwbaar
heid. Het is dus mogelijk, dat een
enkele wijziging achteraf noodzakelijk
zal blijken).
kundige, zal de minister dezer dag$n
een commissie benoemen tot het on
derzoeken van de mogelijkheid het
Haringvliet, de Grevelingen en de
Oosterschclde af te dammen.
Op een desbetreffende A'raag werd
geantwoord, dat er bij een eventuele
sluiting der kust geen gevaar bestaat
voor overstromingen in het binnen
land. doordat bjj hoge waterstanden in
de bovenrivieren liet Avater niet snel
genoeg zou kunnen worden afgevoerd.
Integendeel, aldus genoemde deskun
dige, ook hier zouden A'oordelcn naar
voren komen. „Ziet u maar naar de
IJssel," zo luidde het antwoord. „Die
is al A'an de zee afgesloten en door
de sluizen in de afsluitdijk cn het
Noordzeekanaal is liet mogelijk de
waterstand op het IJsselmeer te rege
len. Zo zullen ook de waterstanden op
onze benedenrivieren en in de (dan
afgesloten) zeegaten kunnen worden
go egeld, terwijl men in de drogere
seizoenen een voorraad zoet water kan
vasthouden. Hiermede kan hét water
in de polders op peil- en tevens zoet
worden gehouden. 1-Iet overtollige
water zal men door de sluizen in de
aan te leggen dammen kunnen
spuien."
i verscheidene ondergelopen polders
en daarachter gelegen gedeelten,
de sneeuw en het regenwater
zijn blijven slaan, heeft men reeds het
leegpompen ter hand kunnen nemen.
Hoewel de provinciale waterstaat in
staat is met de haar ter beschikking
staande middelen in Zeeuws-Vlaande-
ren, Zuidbèveling, Walcheren en Tho-
len het water zelf weg te krijgen, ligt
de toestand anders wat het dichten
van de gaten in de zware zeedijken
betreft, mee name by Krüiningen, Ril
land Bath en op SchouAven-DuiA'Cland.
Dit is een taak waarbij de hulp van
de rijkswaterstaat onontbeerlijk is, al
dus de heer De Casembroot.
•Jhr. de Casembroot die een bezoek
aan de getroffen gebieden als gevolg
\-an een griepaanval heeft moeten
onderbreken, kan dit thans weer her
vatten.
Ir, H. D. J. Swaters van de provin
ciale waterstaat vertelde, dat in
samenwerking met de polderbesturen
wordt gewerkt aan de binnendijken by
de Oostland en Rencsse. Door bemid
deling van de Rijkswaterstaat worden
by Kortgene thans pompen geïnstal
leerd, waarmede men onder andere de
Frederikspolder en de Westpolder zal
leegpompen.
Ook op Zuid-Beveland is het herstel
A'an de dijken krachtig aangepakt. Er
wordt op aanwijzingen van de provin
ciale waterstaat door militairen een
noodkade aangelegd van 1,50 meter
boA'en het peil van hoog water. Het
definitieve herstel zal door een aan
nemer geschieden en hiertoe is giste
ren materiaal aangeA'oerd.
Op Walcheren, aldus de heer Swa
ters, wordt schade aan de West Ivap-
pclsezeedijk hersteld door het aanleg
gen van een keerkade en een dam van
kleizakken. Ook de duinen ter plaatse
Avorden versterkt. Verwacht wordt,
dat de polders om Arnemuider, over
enkele weken droog staan.
In Zeeuwsch Vlaanderen zijn ver
schillende polders weer droog, terw-yl
men de vele gaten met klei heeft kun
nen herstellen.
Op Tholen wordt het blnnenbeloop
A-an de Muyepolder versterkt. Hier
zal men trachten het water door mid
del van hevels weg te krijgen. Een
binnendijk in het westelijk deel van
Tholen, lopend van Zuid naar Noord
zal döbr militairen versterkt worden.
Merkwaardig ls, zo vertelde de
beer Swaters, dat juist dijken
waarvan men aannam dat z(j niet
het minste gevaar liepen, zijn be
zweken. Deze dijken waren zeker
niet te laag, doch zy werden uit
gehold door de kracht van het
overslaande water. De dijk bü
Krüiningen was byvoorbeeld 6,25
meter boven N.A.P., terwijl de
hoogste vloed hier slechte 4,80
meter was.
Ir. T>. A. van de Velde van de Rijks
waterstaat A'ertelde, dat de Rijks
waterstaat zich voornamelijk zal be
zighouden met de grote zeedijken, met
het dichten A-an de Avaterkerende bin
nendijken en met het droogleggen van
Schouwen cn Duiveland. Beschadigin
gen van minder belang en de breuken
in de binnendijken zullen aan de pro
vinciale waterstaat en de waterschap
pen worden overgelaten. Op dit ogen
blik bestaat nog een gebrek aan pom
pon voor het droogmalen van de pol
ders, doch verwacht mag worden dat
hierin spoedig zal Avorden voorzien.
De Rijkswaterstaat hoopt het dich
ten van de gaten in de grotë zeedijken
tegelijk ter hand te kunnen nemen. Al
leen op Schouwen bevinden zich reeds
20 gaten in de zeeweringen. Bij de
„Schelphoek" is het gat 200 meter
breed cn op het ogenblik 25 nieter
diep. Hier zullen eerst terrein en
werkhaven aangelegd moeten worden
alvorens mèn een begin kan maken
met de werkzaamheden. Op Tholen
moeten gaten in de zeedijk worden ge
dicht bij Stavenisse en St, Annaland.
Het gat by Stryenham heeft men ver
leden week kunnen dichten. Hierdoor
zal het grootste deel van Tliolen than3
leeggemalen kunnen worden.
Naar van de zyde van de plano
logische dienst te Middelburg
wordt vernomen, ligt 't in de be
doeling van deze dienst na de
drooglegging van SchouAven cn
Duiveland onmiddellijk de herver
kaveling ter hand te nemen. In
verband hiermede zal een streek
plan worden opgesteld. Ook op
Tholen zal waarschijnlijk tot een
herverkaveling worden overge
gaan. Wat Schouwen en Duive
land betreft, zal ook de aanleg
van nieuwe wegen worden bestu
deerd.
Bij èen andere gelegenheid wees een
deskundige van de Rijkswater
staat er op. dat reeds in de memorie
van antwoord op het voorlopig verslag
der commissie van rapporteurs uit dè
Tweede Kamer over de rijksbegroting
1953 voor het departement van Ver
keer en Waterstaat, van 3 December
1952, dus onge\-eer twee maanden voor
de jongste ramp ons land trof. door
de Minister van Verkeer en Water
staat, dc heer J. Algera, was medege
deeld dat de afsluiting van het zee
gat van het Haringvliet alreeds in
studie Avas genomen. Verder deelde dè
minister toen mede, dat de mogelijk
heid van inpolderingen van gedeelten
van de Waddenzee en de daarmee ver
band houdende afsluiting van zee
gaten in dit gebied reeds worden be
studeerd en dat hy opdracht gaf ook
de sluiting van de Oosterschelde en de
Grevelingen te bestuderen.
Zoals bekend, aldus genoemde dés-
