Een weinig gelukkig besluit
N;
BE
OONHUYSN
Enige honderden keerden
terug in Fijnaart
Wijziging bepalingen ontslag
bij Arbeidsovereenkomst
Aanwinst voor Den Haag
De helicopter (of helicoptère?) is
een „wentelwiek"!
FABRIEK TE
DRAAIT
TWAALFDE LIJST VAN
HET RODE KRUIS
ZIERIKZEE
WEER
'ALGEMEEN HANDELSBLAD VAN WOENSDAG 18 FEBRUARI 1953
3
(Van onze sociale medewerker)
SEDERT ruim een half jaar is het
aspect onzer sociale verzekerings
wetgeving belangrijk veranderd:
sinds 1 Juli 1952 werkt de Werkloos
heidswet, terwijl sinds 1 Januari j.l. de
speciaal voor de Werkloosheidsverzeke
ring in het leven geroepen vakbedrijfs
verenigingen ook in haar geheel de
Ziektewet en de Kinderbijslagwet uit
voeren. Hoe men nu over dit laatste
onderdeel van de veranderingen denkt,
een eresaluut moet worden gebracht aan
al die bedrijfsverenigingen en haar per
soneel, die nu al maanden achtereen tot
diep in de avond zwoegen om aan de
vloed van nieuw werk het hoofd te bie
den. Het is dan ook beslist onrecht
vaardig, dat Het Vrije Volk al heeft
geschreven over „Falend zelfdoen",
alleen omdat de eerste maanden de
nieuwe organen nog niet voldoende
waren ingeschoten, welke de nieuwe uit
voering hun stelde. Noch een Rijksver
zekeringsbank, noch een Raad van Ar
beid en noch een bedrijfsvereniging is
zo maar geoutilleerd voor de uitvoering
van een splinternieuwe wet, welke tal
van gebreken vertoont en waarvan men
de draagwijdte pas door de practijk kan
leren ervaren.
Toch zijn we aan de wezenlijke „reor
ganisatie" nog niet eens toe. In de
eerste plaats zal de practijk ook hier
moeten leren of het „zelf-doen" van de
belanghebbenden nu werkelijk verwe
zenlijkt is en of het Gemeenschappelijk
Administratiekantoor met zijn talloze
bijkantoren die soepele uitvoering met
Inschakeling van het belanghebbenden
element brengt, welke in de erover ge
voerde politieke strijd in uitzicht is ge
steld. Voorts moet men niet vergeten,
dat de „reorganisatie" de wijziging van
de uitvoering van alle wetten inhoudt.
Thans worden de Ziekte-, Kinderbijslag
en Werkloosheidswet door bedrijfsver
enigingen en de andere wetten door
Raden van Arbeid en de Rijksverzeke-'
ringsbank uitgevoerd. Tenslotte zitten
we nog met een in hoge mate ver
ouderde invaliditeitsverzekering en een
ouderdomsverzekering, welke slechts
met de gratis pensioenen van de Nood
wet Ouderdomsvoorziening op minimaal
peil is gebracht.
BELANGRIJKER dan de veel te veel
de voorgrond geplaatste uit-
voeringsquaestie is het vraagstuk
van de praestaties der wetten. Op die
terrein raakt ons land achterop. Voor de
voldoeninsr van de vóóroorlogse jaren,
omdat wij met ons sociale verzekerings
stelsel een der meest gelanceerde lan
den waren, bestaat geen reden meer.
Het verslag in „De Onderneming" van
het in December j.l. te Leiden gehouden
„Seminar on Occupational Health" van
de bedrijfsarts J. de Groot, gewaagt
van een grote Nederlandse achterstand
zowel op het gebied der revalidatie
(rehabilitatie) als op dat van de be
drijfsgezondheidszorg.
Dit is ernstig, niet alleen omdat het
hier om menselijke belangen gaat, doch
omdat er in vele gevallen onnodige uit
keringen worden gedaan aan verzeker
den, die alweer in het arbeidsproces in
geschakeld hadden kunnen zijn.
Ook is er het schrijnende feit. dat hier
te lande de invaliditeitsverzekering in
hoge mate is verouderd. Op Rijksverze
keringsbank en Raden van Arbeid wer
ken duizenden ambtenaren aan een om
slachtige wet, waarvan de uitkeringen
zo laag zijn, dat zij met gratis toeslagen
verdubbeld of verveelvoudigd moeten
worden
T TELAAS zijn er geen symptomen, die
IT erop wijzen, dat een spoedige ver
betering van de boven geschetste
onbevredigende toestand is te verwach
ten. Niemand in het bijzonder treft
hiervoor schuld; het lijkt een historisch
odium, dat met betrekking tot de sociale
verzekering alom (en zeker in politieke
kringen) gebrek aan zakelijke kennis
bestaat en dat daarom alleen de tot de
verbeelding sprekende uitvoerings-
quaestie aandacht heeft.
Daarom is het dringend noodzakelijk
op korte termijn het plan van de moge
lijke combinatie van ziekte-, ongevallen
en invaliditeitsverzekering in studie te
nemen. Wq hebben hierop al meer ge
wezen (3 Juni 1948 en 28 Maart 1949),
terwijl bijzondere aandacht verdienen
de artikelen in het Tijdschrift voor
Sociale Geneeskunde van Prof. Re-
mijnse en mr M. G. L. van Schouwen
burg Thans bestaat er een onge
motiveerde discriminatie met betrekking
^£ot invalide verzekerden, wier arbeids
ongeschiktheid niet een gevolg is var
een in verband met de dienstbetrekking
overkomen ongeval. Kan een ongevals-
patient bij volledige arbeidsongeschikt
heid gedurende de rest van zijn leven
een behoorlijke uitkering ontvangen, dit
is niet het geval bij verzekerden, die
langer dan een jaar ziek zijn (uitgezon
derd de t.b.c.-gevallen) en de verzeker
den, die een ongeval hebben gehad bui
ten hun werk. Aangezien men (zowel in
medische als bedrijfskringenin toene
mende mate ervan overtuigd raakt, dat
het scherpe onderscheid tussen onge
vallen in het bedrijf en daarbuiten geen
zin heeft, daar het voornamelijk altijd
psychische factoren zijn, welke een
ongeval veroorzaken (bijvoorbeeld door
niet uitkijken), dienen wij deze discri
minatie der sociale verzekerimgswetge-
ving ten spoedigste op te heffen.
Moeilijkheden zijn er genoeg, tech
nische, administratieve, medische en
financiële. Maar daarom is juist het
werk ener commissie nodig, die hieraan
aandacht besteedt. Nederland moet niet
achter de internationale ontwikkeling
aankomen en daarom proberen met
goede initiatieven en een forse greep
zqn vroegere voorsprong te herwinnen.
30 September 1949.
28 October 1949.
Overzicht Tweede Kamer
(Van onze parlementaire redacteur)
's-Gravenhage, 18 Febr.
'IEMAND zal ons, naar wij wel
mogen aannemen, van enige sym
pathie voor de communisten of hun
doelstellingen verdenken, wanneer wij
ronduit verklaren, het besluit van de
Tweede Kamer om in de Kamercom
missie van overleg met de regering over
allerlei zaken betreffende de waters
nood geen lid van de communistische
fractie op te nemen, te betreuren.
Men kan het, met ons, betreuren zo
veel men wil, dat een betrelckelijk klein
percentage van ons volk nog altijd com
munistisch stemt, maar het feit is er nu
eenmaal. Ook dat communistisch stem
mende deel van ons volk heeft zijn ver
tegenwoordigers in de Kamer en zolang
die communistisch stemmenden er nog
zijn, zouden wjj het niet gaarne anders
zien, Een wering van de communisten
uit de Kamer zou afgezien nog van
'beginselvragen naar onze overtuiging
een onvergeeflijke fout zijn. Men zou bij
vele aanhangers van de democratie liet
vertrouwen in de zedelijke kracht van de
democratie doen verliezen, men zou de
communisten in de positie van een
onderdrukte volksgroep manoeuvreren
men zou htm activiteit geheel naar
de „illegaliteit" doen verplaatsen.
Het zonder dringende noodzaak van
overwegend landsbelang anders behan
delen van communisten, die eenmaal in
de Kamer zqn gekozen, is van een
andere orde van grootte, maar in wezen
is het even verkeerd.
Het doet ons genoegen, dat prof. Oud,
de fractieleider van de V.V.D., hier het
naar ons oordeel enig juiste liberale ge
luid duidelijk heeft laten horen. Wij
hebben er ons mede verenigd, dat sedert
enige tijd geen communisten meer wor
den benoemd in commissies, die recht
streeks betrekking hebben op buiten
landse- en defensie-aangelegenheden.
Sedert de internationale verhoudingen
zich helaas zozeer hebben ver-
scherpt. is het duidelijk, dat een over
wegend landsbelang dit noodzakelijk
maakte. De communisten echter uit de
„watersnood-commissie" te weren als
een soort straf voor hun (ook door ons
de vorige week in duidelijke bewoordin
gen afgekeurde) houding naar aan
leiding van de ramp. welke ons volk
heeft getroffen, is een middel, dat in
het parlementaii'e systeem niet past.
Nu heeft mr Burger (abb.), die dit
weren van de communisten verdedigde,
wel het argument gebruikt, dat ook in
deze commissie ondei-werpen ter sprake
zullen komen, die tevens wel eens in
verband met de verdediging zouden kun
nen worden gebracht (evacuatie, alarme
ringssysteem, bescherming burgerbevol
king), maar het is duidelijk, dat dit een
wel erg gezocht argument is.
Laat men toch niet de illusie koeste-
ren, dat men met dergelijke middelen het
communisme bestrijdt. Zonder toepas
sing van dergelijke middelen zijn de
communisten van 10 op 8 en van 8 op 6
zetels gekomen. Laat men zustig ver-
trouwen op het gezonde oordeel van ons
volk en op principiële zowel als op utili-
teitsgz'onden de communistische leden
van de Kamer, zolang zij zich in de
Kamer aan de parlementaire orde hou
den, niet zonder dringende noodzaak van
overwegend landsbelang tegen hun wil
buiten de interne parlementaire organi
satievormen plaatsen,
IN een deel van onze editie van gisteren
hebben wij nog het bericht kunnen
opnemen, dat de Tweede Kamer ar
tikel 1 van het ontwerp tot wqziging van
de L.O.-wet 1920, door welk artikel het
mogelijk zou zijn geworden, onder be
paalde voorwaarden het Esperanto als
vak in het leerplan van de lagere school
op te nemen, met een betrekkelijk kleine
meerderheid heeft verworpen. Het ge
beurt niet zo dikwijls, dat een artikel
van een ontwerp van wet wordt verwor
pen. In zoverre was dit een enigszins
opvallend feit, evenals het opvallend
was, dat de stemming hier naar de oude
indeling van „rechts" tegen „links" uit
viel, met uitzondering voor mr Roosjen,
die met „links" mee vóór het artikel
stemde.
De ontwerpen tot hernieuwde inwer
kingtreding van enige artikelen van de
Distributiewet 1939 en van de Prrjsop-
drijvings- en Hamsterwet 1939 zouden
geen aanleiding hebben gegeven tot
enige opmerking, ware het niet, dat de
regering kort geleden van laatstge
noemde wet heeft gebruik gemaakt orr
in te grijpen in het bekende specialisten
conflict. Mr Van Rqckevorsel leek ons
sterker te staan in zijn betoog, dat de
regering door een wet te gebruiken voor
gevallen, waarvoor zij niet bestemd
was, haar wettelijke bevoegdheid in
wezen was te buiten gegaan, dan mi
nister Zijlstra in zijn verdediging van dit
gebruik.
Minister Van de Kieft heeft zijn
gekregen, dat men bij de behandeling
van het wetsontwerp verlaging van de
vereveningsheffing (met een half per
cent) geen breed opgezet debat is be
gonnen over het algemene vraagstuk
van de verlichting van de (fiscale) druk
op het bedrijfsleven. Alle sprekers, die
bij dit ontwerp kort het woord hebben
gevoerd, hebben zich er bij neergelegd,
dat dit onderwerp pas over enige tijd
in zqn volle omvang in debat komt. Dat
zal dan zijn, wanneer het (tot nu toe
nog niet afgekomen) complex van fis
cale maatregelen aan de orde komt.
Tegenover hen, die het onjuist achtten,
dat aan het bedrijfsleven geen volle com
pensatie was gegeven voor het door de
werkgevers te betalen premie-gedeelte
voor de Wachtgeld- en Werkloosheids
verzekering, kwam mr Van Rhijn zich
vrij omstandig beroepen op de over het
algemeen vrij goede resultaten, ook in
de tweede helft van 1952 behaald. Zou
men dit doorslaggevend achten voor de
vraag, of, ter wille van de werkverrui-
Advertentie-Ingez. med.)
Specialisten
in
BETIMMERINGEN
LEIDSESTRAAT 73-75 PRINSENGRACHT 709-713 AMSTERDAM
ming, de fiscale druk op het bedrijfs
leven al dan niet moet worden ver
minderd, dan ziet het er voor de kansen
op zulk een verlichting niet al te gunstig
uit. Mr Van Rhijn had deze „bewijs
voering" beter achterwege kunnen laten.
In de namiddag van gisteren werd nog
begonnen met het ontwerp wijziging van
de bepalingen omtrent het ontslag bij
arbeidsovereenkomsten, Prof. Oud was
de eerste en deze middag ook enige
spreker over dit onderwerp, maar er
zullen nog wel heel wat volgen.
GELDIGHEID VISA
VOOR U.S.A.
Non-immigrant visa voor de Ver.
Staten, welke vóór 24 December 1952
werden uitgegeven, zullen, in afwijking
van de onlangs bekendgemaakte rege
ling, ook na 1 April 1953 hun geldigheid
behouden voor de gehele periode van de
oorspronkelijke geldigheid, mits de hou
ders nog steeds in aanmerking komen
voor toelating tot de Ver. Staten. Elke
beperking, zoals het aantal toegestane
reizen, welke in het oorspronkelijke
im werd opgelegd, blijft van kracht.
Leidse studenten spelen
Adventure Story voor
Rampenfonds
(Van onze correspondent)
Leiden, 18 Februari
Zoals vorige week is gemeld, zou ter
herdenking van de 378ste dies der Leidse
universiteit een opvoering worden gege
ven van het Engelse toneelspel Adven
ture Story. De nationale ramp was aan
leiding deze voorstelling niet te laten
doorgaan. De reeds ontvangen entree
gelden werden overgemaakt aan het
Nationaal Rampenfonds.
Thans is evenwel besloten de opvoe
ringen toch te laten doorgaan om de
maandenlange voorbereidingen niet te
vergeefs te doen zijn en om te trachten
opnieuw wat geld voor het Rampenfonds
bij elkaar te krqgen.
Op 2 Maart zal een voorstelling voor
de Leidse bevolking worden gegeven,
waarop een nachtvoorstelling voor de
studenten zal volgen.
Adventure Story is een première voor
Nederland. Het stuk is geschreven door
Terence Rattigan en vertaald door Arend
Hauer.
Generaal ALER dankt
personeel luchtmacht
De chef van de Luchtmachtstaf, lui-
tenant-generaal-vlieger I. A. Aler, heeft
het volgende aan alle onderdelen van de
Luchtmacht bekend doen maken:
Nu de militaire hulpverlening in ver
band met de watersnood behoudens in
incidentele gevallen is beëindigd, wens
ik mijn volle tevredenheid te betuigen
over de uitnemende wijze, waarop het
personeel van de Luchtmacht van hoog
tot laag zqn plicht heeft vervuld. Met
grote waardering heb ik ervaren, dat
veel moeilijk en vaak gevaarlijk werk
werd verricht op een wijze, welke door
zelfopoffering en naastenliefde werd ge
kenmerkt. In het bijzonder gaan mijn
gedachten hierbij uit naar het perso
neel, van wie familieleden tot de tal
loze getroffenen behoren.
Hartelijke dank ben ik verschuldigd
aan de buitenlandse kameraden, die op
zo snelle en doeltreffende wijze te hulp
zijn gesneld om in eendrachtige samen
werking met ons de bestaande nood te
lenigen. De gebeurtenissen van de laat
ste weken hebben getoond, hoe sterk de
banden tussen ons volk en zijn strijd
krachten zijn en hebben mij versterkt
in mqn vertrouwen, dat ook wanneer
onverhoopt gevaar van buiten af ons
vaderland mocht bedreigen, de Lucht
macht eensgezind haar taak zal vol
brengen.
IN KRIMPENERWAARD
VALT SCHADE MEE
Herstel van dijk geschat op
driekwart millioen
(Van onze correspondent)
Gouda, 18 Februari
Het herstel van de dijk langs de Hol
landse IJssel is met kracht ter hand
genomen. De schade aan deze dijk, als
mede aan de Lekdijk tussen Krimpen
a. d. IJssel en Krimpen a. d. Lek, wordt
op driekwart millioen gulden geschat.
Alle aannemers van grondwerken in de
Krimpenerwaard zijn bij het herstel in
geschakeld. Verwacht wordt, dat over
drie maanden het werk zal zijn voltooid
De bij Ouderkerk ondergelopen pol
ders van het Oudeland (1100 ha) zijn
weer droog. De bevolking is er terug
gekeerd en aan het werk gegaan. De
schade aan de hofsteden en stallen valt
mee. Er zijn zes koeien, een paar hon
derd varkens en enkele honderden kip
pen verdronken.
De Geref. Kerk van Ouderkerk a. d.
LTssel, die op de plaats van de dijkdoor
braak staat, kreeg schade, doordat de
funderingen gedeeltelijk zijn vernield
Zij zal worden hersteld. Een acht meter
diep wiel - naast de kerk is thans ge
dempt.
Het Hoogheemraadschap van de
Krimpenerwaard heeft een vierjaren
plan ontworpen tot verhoging van de
dijken met veertig tot zestig centimeter
(Vorig jaar werd al een gedeelte van de
dijk tussen Gouda en Gouderak ver
hoogd.) De kosten van uitvoering zijn
op 400.000 geraamd.
Directe schade wordt op 6,5 millioen gld. geschat
De evangelist J. Sevensma, die zoals
wij al hebben bericht, vijftig jaar ge
leden zijn arbeid is begonnen, zal a.s.
Zondagavond in de Zuiderkapel, Zuider
straat 15 te Haarlem, een gedachtenis
rede uitspreken.
Prof Oud waarschuwt tegen te grote invloed
van arbeidsbureaux
De Tweede Kamer is gistermiddag
begonnen met de beraadslaging over het
wetsontwerp tot wijziging van de be
palingen omtrent het ontslag bij ar
beidsovereenkomsten.
De heer Oud (v.v.d.) trad in een
historische beschouwing van de regeling
der arbeidsovereenkomst, zoals die ruim
veertig jaar geleden tot stand kwam. Hij
herinnerde o.a. aan de ontwikkeling van
de C.A.O.
Met betrekking tot het onderhavige
ontwerp zeide de heer Oud, dat men er
met een uniforme opzeggingstermijn
niet meer komt. Rekening zal moeten
worden gehouden met de duur der ver
bintenis. die heeft gegolden en daarom
had het ontwerp in beginsel zijn sym
pathie. Z.i. moeten onder het oog worden
gezien de verhouding met het bijzonder
besluit arbeidsverhoudingen en de
kwestie der rechtspraak. De contróle op
het onredelijk ontslag wenkt bevredi
gend. Maar onjuist achtte spr. het, dat
de gewesteljjlke arbeidsbureaux invloed
zouden kunnen hebben op de bezetting
in een bedrijfstak. Die bevoegdheid moet
uit het B.B.A. vervallen. Wil de regering
haar handhaven, dan moet dit bij de wet
worden geregeld.
De heer Oud vroeg zich af. of het wel
juist is een beslissing over dit ontwerp
te nemen vóór we weten, wat we met
het B.B.A. willen, In stede van de
kantonrechter ware gewenst een
systeem van civiele rechtspraak binnen
de bedrijfstak. Aan het systeem der
rechtspraak zal naar sprekers oordeel
zeer snel aandacht moeten worden ge
schonken. De bevoegdheden der arbeids-
ie burgemeester van Fijnaart in
West-Brabant, heeft gisteren enige
honderden inwoners toestemming ver
leend naar hun woningen terug te
keren. De kern van deze gemeente is
di'oog gebleven. De bewoners die zijn
teruggekeerd moesten op de Zondag van
de ramp uit voorzorg vertrekken. De
huizen in deze wijk hebben van het
water niet te lijden gehad. De bewoners
vonden derhalve hun bezit ongeschon
den terug.
„Als vaststaand mag worden aange
nomen, dat 25 gezinnen niet naar Fijn-
aart terugkeren", aldus burgemeester
RIJNSCHEPEN VOEREN
HULPGOEDEREN AAN
Belangrijke hoeveelheden goederen
voor de rampgebieden, afkomstig van
Duitsland cn Frankrijk, vinden haar
weg over de Rijn naar Amsterdam.
Hier worden dezè buitenlandse bijdra
gen tot de hulpverlening ter beschik
king gesteld van het Nederlandsche
Roode Kruis in Den Haag.
Als eerste zending kwam met bet
m.s. Roekwijk een partq van 29 colli
uit Straatsburg aan. Dit werd het be-
g"n van een grote stroom. Het m.s.
erkwijk bracht 899 colli Franse goe
deren en de Nederlandse consul-gene
raal te Straatsburg kondigde aan, dat
nog meer partijen zullen volgen.
Uit West-Dultsland vervoerden
schepen van de Nieuwe Rijnvaart
Maatschappij eveneens grote hoeveel
heden hulpgoederen. De steden Crefeld,
Ordingen en Münohen-Gladibach zorg
den voor een gehele scheepslading, die
van Ürdlngen met het m.s. Winterswijk
werd verzonden. Ook uit Düsseldorp
kwam een flinke zending binnen.
Het zijn goederen van de meest uit
eenlopende aard. Naast kledlngpakket-
ten en huisraad van particulieren, zon
den Duitse fabrieken haar bijdragen.
Pompen, zeep, betonijzer, alles werd
door de agenten aan de Rijn dankbaar
aanvaard. De N.R.M. stelde voor deze
transporten belangeloos scheepsruimte
ter beschikking.
Iets gunstiger positie van
strocartonindustrie
De Nederlandse strocartonindustrie,
waarvan de meeste bedrijven in de pro
vincie Groningen zijn gevestigd, heeft
besloten voor de periode Februari-Maart
de productie te beperken met 10%. De
beperking bedroeg in de voorgaande
periode 25%. Deze ontwikkeling is eer
gevolg van een vergroting van de order
portefeuille over de gehele linie. De
prijzen hieven vrij stabiel.
Ter Haar. Van deze gezinnen heeft
slechts een enkeling de stormramp over
leefd. Er zijn reeds 32 doden geborgen;
43 personen worden nog vermist. In deze
gemeente zijn.31 woningen en 13 boer
derijen volkomen verwoest, 65 woningen
zwaar en 566 woningen licht beschadigd.
Naar schatting bedraagt de directe
schade in de gemeente Fjjnaart ongeveer
6% millioen gulden.
Over de Nederlandse en buitenlandse
militaire zowel als burgerlijke hulpver
lening, heeft men in Fijnaart niets dan
lof. Bouwvakarbeiders uit Roosendaal
hebben aangeboden hun vrije Zaterdag
middagen, evenals de nog beschikbare
snipperdagen te besteden aan herstel en
opbouw van de getroffen panden. Drie
honderd studenten uit Amsterdam, Lei
den, Tilburg en Wageningen hebben zeer
veel werk verricht, evenals brandweer
corpsen uit Arnhem, Venlo, Roosendaal
en Eindhoven. Ook werd doeltreffende
hulp bij patrouillering verleend door een
troep van 25 man van de politie uit
Almelo en een afdeling politie uit Stam
persgat. Uit Deventer kwam een groep
meisjes van het Rode Kruis om te hel
pen bij het sorteren van kleding e.d,
Een groep vrouwelijke studenten heeft
haar hulp aangeboden voor het schoon
maken der huizen.
bureaux dienen zeer scherp te worden
geregeld. Misschien, zo meende spr., is
er aanleiding de kwestie ln overweging
te houden en tot een oplossing
brengen bij het nieuwe Burgerlijk V
boek.
Te ruim half zes is de 'vergadering
verdaagd tot hedenmiddag één uur.
Koningin Juliana heeft evenals inder
tijd haar grootmoeder het bescherm
vrouweschap over het Diaconessenhuis
te Leiden aanvaard.
Op de hulpsecretarie te Renkum is de
25.000ste inwoner ingeschreven.
HET „M AANGEZICHT BIJ DOR
DRECHT", in 1881 door J. B. Jongkind
geschilderd, dat het bestuur van de Ver
eniging van Haagse Museumvrienden
aan de gemeente 's-Gramenhage ter
plaatsing in het Gemeentemuseum heeft
aangeboden.
EEN groot aantal lezers
reageerde op de giste
ren in onze rubriek
„Lezers vragen het woord"
te berde gebrachte kwestie
omtrent de uitspraak „héli-
coptère" of „helicopter"
en de afleiding van dit
woord. Uit wat wij gisteren
schreven zou men kunnen
concluderen, hetgeen echter
niet het geval is, dat de
daarin opgeworpen vraag
omtrent de afleiding van
het woord óók afkomstig
was van dr P. J. Meertens,
secretaris-penningmeester
van de afdeling Dialectolo
gie van de Centrale Com
missie voor Onderzoek van
het'Nederlandse Volkseigen,
die de voorkeur geeft aan
helicopter, met klemtoon op
„pter".
De herkomst van het
woord hélicoptère schuilt in
de Griekse woorden „helisr
sein", wentelen en„pteron",
vleugel. „Wentelwiek", of
„schroef-vliegtuig" (het
zelfst. naamwoord bij helis-
sein is helix, schroef, der
halve), vertaalt een hoofd
stedelijke classicus. Het
woord „helios", zon, komt
er niet aan te pas; ook niet,
zoals een Haagse gymna
siast opmerkt: de Helicon!
Een lezer te Heiloo herin
nert nog aan het Franse
woord „hélice" (schroef) en
een Haarlemr ner wijst op
het veelvuldig gebruik in de
entomologie v, wi het woord
pteron: lépidoipteron (vlies-
vleugeligencoleopteteron
(kevers); lepidopteron
wordt bij de Fransen: lépi-
doptère, dus zou men van
helicoptère n.'9.ar helicopte-
ron terug r aoeten keren.
Met de klem'toon op „cop".
Maar wij vermoeden zo,
dat er voor ,,helicopteron"
(en spelling) „veloclped"
(met de klemtoon op ,,ci")
dat zou doen. Bovendien
ontstaan door die verkeerde
uitspraak gemakkelijk fou
ten bij het afbreken: heli-
cop-ter in plaats van ...co-
ptère. Wij mogen er nog
aan toevoegen, dat héli
coptère de oudste rechten
heeft.
Een abonné te Leiden wil
nog suggereren; „wiek-
vliegtuig' wanneer men
een beetje kopschuw is
Moeten wij spreken van
wiekvliegtuig
wel niet vee',1 stemmen zul
len zqn te vinden. Een col-
lega-joumali fet, die nog her
innert aan de dichterlijke
term „elikoi dromos" („in
de rondte lopend") geeft,
op grond v an de afleiding
de voorkeur aan helicoptère.
De uitspraak helicopter is
z.i. Engel sie import en
strookt niet; met de Neder
landse, aam. het Frans ont
leende, wo< mdvorming. Even
min als t>ijv. de uitspraak
voor het woord „kopter",
waartoe de Amerikanen het
woord helicopter hebben
verkort. Rest ons nog, na
onze dank te hebben be
tuigd aan de vele, vele
lezers, die ons behulpzaam
waren en die wij niet allen
konden noemen, melding te
maken van het verlangen
van enige lezers, dat Neder
land weldra zelf zal mogen
beschikken over enige van
deze vliegtuigen, als lucht-
bus, voor bestuur en wel
vaartsdiensten op Nieuw-
Guinea, bij de Redding
maatschappijen, enz.
Er moge aan worden her
innerd, dat de helicoptère
ouder is dan men in het
algemeen wel aanneemt.
Vóór de eerste wereldoorlog
kende men de helicoptère
reeds maar dan als kin
derspeelgoed: een kokertje
met aan weerszijden van
zeer dun materiaal twee
vleugeltjes, als van een vlin
der. Aan de bovenkant van
het kokertje zat een vleu
gel, die met een veer in de
koker werd gespannen, en
zo, door een snel-draaiende
beweging bet geheel om
hoog deed vliegen. In onze
tijd van de plastica kent
men overeenkomstig speel
goed-apparaatjes van plas
tic, maar dan zonder de sier
van vlindervleugels. Bij het
zoeken naar een practisch
bruikbare hélicoptère in de
jaren tussen de twee wereld
oorlogen moge de naam van
de Spanjaard De la Oierva
worden genoemd, die zeer
veel heeft bijgedragen tot
het ontwerpen van het toe
stel, dat in de afgelopen
weken zulke onschatbare
diensten heeft bewezen.
Rode Kruis vraagt
Klerenhangers, tijdschriften
en dagbladen
Voor de klerendepots, waar de goede
ren voor de slachtoffers van de waters
nood worden opgeslagen, zijn dringend
klerenhangers nodig. Het Jeugd Rode
Kruis in de grote steden is daarom een
actie begonnen voor de inzameling van
400.000 „'knaapjes".
Om aan de vele aanvragen die thans t
uit het noodgebied binnenkomen bij heti'
leotuurdepot van het Rode Kruis oart
tijdschriften en dagbladen, te kunne; ni
blijiven voldoen, verzoekt het Rode. Krui is
om toezending van liefst actuele tiji: 1-
sohrlften en dagbladen. Dit kan portvr ij
geschieden vla de post in pakjes, nit st
zwaarder dan 3 kg, mits geadresseer d
aan Rode Kruis, Tijdschrlftendienst, De n
Haag.
Van de ingezamelde kleren komt ee m
deel niet voor uitreiking in aanmerkin g.
Deze artikelen worden te gelde g e-
maakt, teneinde de opbrengst te kunn jn
doen toekomen aan slachtoffers van de
watersnood. Het Rode Kruis heeft de
controle op de verkoop van deze o n-
bruiikibare goederen geregeld en het ïft
daarbij de bijstand verkregen van de if-
deling domeinen van het ministerie v an
Financiën.
WAARSCHUWING VOOR
LAWINEGEVAAR
In Zwitserland, Oostenrijk, Italië en
Frankrijk houden de sneeuwstormen i ïog
aan. Het Bureau voor de Lawines in
St. Moritz heeft skiërs en andere wön-
tersportbeoefenaars gewaarschuwd dat
het gevaar voor lawines „aanzienlijk' is.
De lawines hebben deze winter reieds
64 mensenlevens geëist in het Europese
berggebied: 44 slachtoffers vielen in
Oostenrijk toen een bus met toeristien
in het Arlgebergte door een lawine weird
bedolven. Er kwamen hierbij Necle r-
landse kinderen om het leven. In Zwit
serland bedraagt het aantal slachtof'fe :rs
totnutoe 14.
Slachtoffers watersnood
HET Informatiebureau van het Nederlandsche Roode Kruis zendt cms
de twaalfde lijst van slachtoffers van de watersnood.
Het Rode Kruis kan, gezien de omstandigheden, waaronder de gegeve ns
voor deze verlieslijst werden verzameld, niet de volledige garantie gev en
voor de betrouwbaarheid. Het is dus mogelijk, dat een enkele wijziging
achteraf noodzakelijk zal blijken.
DUSSEN
Aanvulling 4e verlieslijst (dd. 7.2.53).
Geborgen en geïdentificeerd: Leonardus
Rijken, geb. 17.1.82, Peereboom 1.
FIJNAART
Geborgen en geïdentificeerd: Hubentus
van Ham, geb. 3.10.73.
HALSTEREN
Geïdentificeerd: Cornelis Marinus Ma
ria Paulus, geb. 21.7.46, B 340; Cornelia
Stoffels, geb. 12.11.06, echtg. van Cor
nelis Hoetelmans.
NIEUWE TONGE
Geborgen te Nieuwe Tonge: Cornelia
A. van der Valk, geb. 28.3.45, Battenoord
26; Francina Koote, geb. 13.9.14, echtg.
van A. v. d. Valk, Battenoord 26.
NIEUWERKERK
Geïdentificeerd te Zierikzee: Mattheus
Andreas Kik, geb. 9.6.06, ebhtg. v an
Cornelia Marina de Graaf, Gouweveer se-
weg B 45Cornelia Marina de Gra .af,
geb. 3.6.15, echtg. van Mattheus Andn eas
Kik; Wilhelmina Maria Kik, geb. 3.2.'49;
Cornelis Marinus Kik, geb. 18.7.47.
OOSTERLAND
Provisorisch begraven aan de vluc :ht-
h.aven Zijpe: Jannetje Heijboer, oud 2 1 j,
RILLAND-BATH
Geborgen en geïdentificeerd: Malt li eus
Nijssen, geb. 8.8.31.
STAVENISSE
Geïdentificeerd: Leendert Johan.
Potappel, geb. 27.3.82, Molenpad A 3 97;
Clasina Johanna Potappel, geb. 9.8 .85,
echtg. van Pieter Johannes van Oeve ren.
Molenpad A 197; Pieter Johannes van
Oeveren, geb. 15.8.84; Marina Johsmna
van Oeveren, geb. 17.3.18.
Yerseke hervat export
van oesters en
mosselen
Te Zierikzee zijn de eerste groepen
grond- en dijkarbeiders van de Ned.
Heidemij en van particuliere aan
nemers aangekomen, om het werk
van de militairen aan de Sehouwse
dijk over te nemen. In totaal worden
op Schouwen en Duiveland 3000
arbeiders verwacht.
Een waarnemend bevrachtingscom-
missaris is benoemd, die de leiding van
het scheepsverkeer van de marine zal
overnemen. Uit Almelo, dat Zierikzee
heeft geadopteerd, zullen vijf chauffeurs
overkomen voor distributie van drink
water met tankwagens, waarmede tot
dusverre arbeiders van de waterleiding
maatschappij waren belast.
Het gevaar voor de electriciteïts-
voorziening is minder geworden. Om het
transformatiestation, dat gevaar liep
overstroomd te worden bij hoog water,
is een met zandzakken versterkte muur
gebouwd, zodat de stroomvoorziening
van een deel van de stad voorlopig is
verzekerd.
Begonnen is ook met het dichten van
de gaten in de dijken van het Haven
kanaal. dat bezig is te verzanden.
Pogingen worden gedaan een snelle
bootd'ienst tussen Zierikzee en Dordrecht
tot stand te brengen. Een moeilijk pro
bleem vormt de riolering. Zolang er nog
water in de omliggende polders staat,
kan er weinig worden gedaan om de
riolering te herstellen.
De enige grote industrie in Zierik
zee, de N.V. Zeelandia, een van de
belangrijkste fabrieken van bakkerij
grondstoffen. met 500 man personeel,
is weer aan het werk gegaan.
Zaterdag zullen ook de bioscoopvoor
stellingen in Zierikzee worden hervat.
Op de eerste avond zullen journaals van
de overstromingsramp worden vertoond.
De volgende week zullen in het pro
gramma weer speelfilms worden opge
nomen.
De verzending van oesters en mosse
len uit de Oostersohelde is, na overlej
Te weinig voedsel voor
de Britten
De Britse premier Winston Churchill
heeft aan een maaltijd van de National
Farmers Union een dringend beroep op
de Britse boeren gedaan om de levens-
middelenproductie tot 60% boven het
vooroorlogse peil op te voeren ten einde
het hoofd te bieden aan een „gevaarlijk
gebrek aan evenwicht tussen de bevol
king en de voedselvoorziening". Om hen
te helpen dit doel te bereiken zegde
Churchill de Britse landbouw een grotere
mate van vrijheid en overheidsbe
moeiing toe.
Hij waarschuwde dat de balans tus
sen de bevolking enerzijds en de levens
middelenvoorziening anderzijds naar een
oneconomisch, ongezond en gevaarlijk
uiterste doorgeslagen is ten gevolge
de snelle groei der bevolking.
In Groot-Brittannië, zei hij, wonen
50.000.000 mensen op een eilandje, dat
voldoende levensmiddelen produceert
voor ongeveer 30.000.000. Dit schept
inderdaad een toestand van onzekerheid
zoals de geschiedenis er slechts weinige
heeft geboden.
met de dienst voor de Volksgezondheid,
hervat. Reeds zijn oesters en mosselen
naar België verzonden.
Omtrent de schade aan de oester
cultuur en mosselteelt valt nog weinig
te zeggen. Het feit, dat de bebakening
van de percelen niet is weggeslagen doet
veronderstellen, dat schade aan de per
celen meevalt, De percelen die vlak voor
doorgebroken dijken lagen zijn waar
schijnlijk door het krachtig in- en uit
stromende water volkomen vernietigd.
Kort geding te Alkmaar
Makelaar in het ongelijk
gesteld
(Van onze correspondent)
Alkmaar. 18 Februari
De makelaar, die de gemeente Alk
maar had gedagvaard omdat deze in de
bladen een waarschuwing tegen hem
had gepubliceerd, en die daarom van de
gemeente eiste zich in het vervolg van
dergelijke publicaties te onthouden, is
door de rechtbank in het ongelijk ge
steld met veroordeling in de kosten van
het geding.
Uit de getuigenverklaringen had de
rechtbank de indruk gekregen, dat de
makelaar in verschillende gevallen niet
op de juiste wijze had gehandeld en dat
hij aan kopers beloften had gedaan, die
hij niet kon nakomen.
Hblad binnenl.
„WATERSNOODRIT" VOOR
ALLE AUTOMOBILISTEN
Ten bate van het Nationale Rampen
fonds wordt een Watersnood-rit 1953
gehouden, waarvan de organisatie be
rust bij de regionale automobielsport
clubs RAC-Zuid, RAC-West, RAC-
Noord, RAC-Oost en alle daarbij aange
sloten districten en plaatselijke clubs.
Deze „Rit", waarin de KNAC heeft
toegestemd, ls uitgezet door de sport-
commissie van de vier RAC's en wordt
verreden in de huiskamer. Een avEa
komt er dus ditmaal niet aan te pas.
Wel wordt verwacht, dat iedere auto
mobilist (e) in ons land zal meedoen
De massastart is op Maandag 16
Maart. Aan alle inschrijvers wordt op
die dag een fraai uitgevoerd bewijs van
deelneming verzonden, alsmede een
reglement (handleiding), routebeschrij
ving en een kaart. De oplossing van de
opdracht moet op 25 Maart ln het bezit
zijn van de sportcommissie, waarna de
uitslag spoedig volgt.
Door tien gulden te storten op giro
2695 van de Rotterdamsche Bank te
Arnhem met vermelding „Watersnood-
rit", Gabrielstraat 24 te Arnhem, kan
men deelnemen.
Voor deze rit is een speciale plaquette
geslagen, die tenminste aan alle goede
oplossers zal worden toegezonden.
UIT DE STAATSCOURANT
Benoemd tot ridder in d e orde van
Oranje-Nassau L. Martens, referendaris
ter secretarie der gemeente Hengelo (O.)
en P. de Koeyer, wethouder der gemeente
Yerseke.
Benoemd tot lid van de Provinciale
Staten van Gelderland de heer J. R.
Verwers te Winterswqk, in de vacature
J. Mekking, die voor het lidmaatschap
heeft bedankt.
Op uitnodiging van het Belgisch Cul
tureel Centrum voor Internationale Uit
wisselingen heeft de balletgroep voor de
jeugd Scapino een tournee door de pro
vincie Henegouwen gemaakt.
