De oude Bleek is nog maar
kort verleden tijd
Borstelfabriek is een van de
dertig in Nederland
KIEKEBOE
TTOENSDAG 18 FEBRUARI 1953
LEEUWARDER COURANT
7
Nieuws uit Leeuwarden
Mnta Hari wandelde er aan voorbij om
verderop op de „kiek" te komen
NAAR AANLEIDING van de beide oude foto's van de Groningerstraatweg
zijn ons enkele prentbriefkaarten van dezelfde weg toegezonden. De heer C. de
Jong stuurde ons een kaart, die duidelijk liet zien, dat er na Werkmanslust aan
de Noordkant niets meer kwam dan weiland, terwijl aan de overkant van de
straatweg de boerderij, bewoond door de heer Klamstra, in al haar landelijke
eenzaamheid troonde. Dezelfde boerderij dus, waarvan een foto werd afgedrukt
met het'Groningerplein, kort nadat dit was aangelegd.
Van de heer W. Deinum kregen wij
een kaart, die op dezelfde plek was ge
maakt als de foto, die wij afdrukten,
namelijk ter hoogte van de Goudsbloem
straat. Op deze kaart stonden ook
enkele wandelaars, onder wie twee
jonge vrouwen. Een van die tiwee heeft
bekendheid over geheel de wereld ge
kregen, maar daarover dadelijk. Eerst
dient vermeld té worden hoe de heer
Deinum in het bezit van die kaart is ge
komen.
Het klinkt vreemd, maar hij heeft
haar in 1935 in Parijs gekocht aan een
van die bekende boekenstalletjes. Met
kaarten van Groningen en Den Haag
was deze ansicht in een bundeltje gepakt
met wat familiecorrespondentie uit de
jaar tussen 1897 en 1901. Om die cor
respondentie gaat het nu. want in een
van de brieven stond „die fotograaf
heeft deze kiek op een Zondagmorgen
genomen. Als je eén vergrootglas neemt
zul je er duidelijk Griet en Reino op
kunnen zien. De oude heer Zelle was
over de prentbriefkaart, die er van is
gemaakt, eerst nogal geraakt, omdat zij
in de Peperstraat hing. Nu Griet echter
zo ver weg is. blijft zij ook op deze
marnier-in de gedachten".
Deze Griet was niemand anders
dg;n Margaretha Geertruida Zelle
(de -familie noemde haar Griet) of
wel Mata' Hari. Als zodanig was zij
toen deze brief werd geschreven
nog niet bekend, want in die jaren
woonde zij in Indië, waar zij in 1996
naar toe was gegaan. Acht jaren later
keerde zij de tropen de rug toe, om
in 1905 reeds furore te maken als
Mata Hari in Parijs.
Tot zover in tweede instantie de Gro
ningerstraatweg. maar ook ditmaal
levert het foto-archief iets op, dat heel
nauw in verband staat met deze straat
weg, namelijk de oude herberg De
Bleek. Heel veel Leeuwarders kunnen
haar nog duidelijk voor de geest halen:
het lijkt echter al lang geleden, dat zij
daar in de buurt van de voormalige
rijksbrug heeft gestaan. Tooh is dat
niet zo. want pas in 1941 is zij afgebro
ken. Thans troont op die plaats het
kantoorgebouw van de Gemeente Licht-
bedrijven.
Wanneer de oorspronikeli.ike plannen
van liet gemeentebestuur doorgang had
den gevonden, dan had er nu echter een
gemeentelijk ziekenhuis gestaan. Daar
voor werd deze herberg namelijk in 1874
aangekocht. Wel heeft deze plek iets
ir-et de volksgezondheid uitstaande ge-
Om goed te onthouden
Het gironummer van het Leeuwar
der Rampen-comité is 4349 ten name
van Kingma's Bank. Bij overschrijvin
gen vermelden, dat het geld bestemd
is voor het comité.
Ook de andere banken verlenen na
tuurlijk graag hun medewerking voor
het Rampenfonds.
Melkhandelaren geveu
15.000 voor N.R.F.
Op de jaarvergadering van de Frie-
sche Bond van zelfstandige melkhande
laren, die Dinsdag in Zalen Schaaf te
Leeuwarden werd gehouden, is met
algemene stemmen een voorstel aange
nomen om van de in de week van 2 tot
7 Februari verkochte melk van elke liter
eeh halve cent af te dragen aan het
Nationaal Rampenfonds. De Friese zelf
standige melkhandelaren zullen zo naar
raming een bedrag van ongeveer 15.000
gulden bijeen brengen voor de geteis
terde gebieden.
Uit het jaarverslag van de secretaris
kwam naar voren dat de afdeling Fries
land thans 19 afdelingen heeft met een
ledental van 526. Tijdens de rondvraag
werd nog medegedeeld, dat in April a.s,
de melkprijzen verhoogd zullen worden,
omdat dan de prijzen vrij gelaten wor
den. Verwacht wordt ook dat de rege
ring de subsidies op de consumptiemelk
zal verlagen.
Vandaag en morgen
Vandaag: Tivoli 3 en 8 u. „Detective
Story", a Cinema 3 en 8 u. ,.'s Nachts
langs de weg". Leeuwarder 26 u.
Journaal .De Stormramp": 8 u. „Sprong
in het hellevuur". Groene Weide 8 u.
Automobiel Techn. Club ir. H. F. de
Jonge „Motorslijtage". De Klanderij
8 u. Grafisdhe Studieclub. Causerie met
lichtbeelden over de automatische zet-
machine (Teletype).
Morgen: Leeuwarder 26 u. Journaal
„De Stormramp", «fr Tivoli 3 en 8 u,
„Detective Story". Cinema 3 en 8 u.
,,'s Nachts langs de weg" Leeuwarder
7 en 9.15 u. ..Encore". «fc Schaaf 7.30 u.
Ulo-fuif school 4 ..De Ebbenhouten
olifant". A Oranjehotel 7.45 u. G. Veld
kamp „Georganiseerde documentatie,
een belangrijk middel tot efficiënt be
drijfsleven". Harmonie 8 u. K.A.A.
Concert G O.V .Tan Odé. piano. De vijftien cent!" Het was op dat moment,
y q Fr. Bouwkring ,T. P. Kloos dat de baron een stem in zichzelf hoorde
„Ziekenhuisbouw. V.V.H. Weerd 8 u. die zei: maar je hebt boer Krelïs
P v d A I -euwarden. De Keizers- imet één tientje afgescheept, terwijl het
kroon 8 u. C.H.U „Wat heeft de ge- er vijf hadden moeten zijnDe ba-
meenteliike autonomie in 1953 te be- ion schrok van zijn gedachten en begon
tekenèn''" spr. F. H. v. d. Wetering. A i hardop te praten om die stem niet meer
Wilhelminaplein 6—10 u. Tentoonstel- J te horen. „Tien gulden is toch ook heel
ling Bescherming Bevolking. wat!" Angstig keek de baron om zich
De oude herberg De Bleek lijkt al zo
lang verleden tijd. Dat dit niet liet geval
is, blijkt duidelijk uitde witte trottoir
band en het in dezelfde kleur gehouden
onderste stuk van de lantaarnpaal, om
van de paal met bordjes daarnaast maar
te zwijgen. De Duitsers hadden er im
mers een handje van om op die manier
naar de Ortskommandant etc. te ver
had, want hier heeft ook het onderzoek
van het leidingwater plaats gevonden.
Toen was echter al zeker, dat er geen
ziekenhuis zou komen, want men schreef
190o, hetzelfde jaar dat op een gedeelte
van het terrein rond de Bleek een
watergasfabriek is gebouwd.
Welk een belangrijke plaats deze'oude
herberg in het verkeer heeft in
genomen, heeft men in het jubi
leumnummer van dit blad kun
nen lezen. Zij vormde immers het punt,
waar de mensen uit het Noordoosten en
het Oosten voor hun bezoek aan Leeu
warden de paarden uitspanden. Zes
honderd viervoeters waren dat er op 30
Augustus 1901, maar dat was ook iets
buitengewoons, want toen had het
reuzencircus Barnurn and Bailey zijn
grote tenten in Leeuwarden opgeslagen!
(Advertentie LM.)
Tentoonstelling B.B.
Het is de laatste weken stil geweest
rond de wervingsactie van de Bescher
ming Bevolking in Leeuwarden. Dat wil
niet zeggen dat men heeft stil gezeten.
Integendeel, het was een en al bedrij
vigheid in de voormalige manege aan
de Arendstuin. Die bedrijvigheid gold
zoals bekend de eerste hulpver
lening aan de getroffenen in hel ramp
gebied.
Geen wonder, want dit lag geheel in
de lijn van de B.B. en heeft ook niet de
rannp de noodzakelijkheid aangetoond
van 'n organisatie als deze? Daarom gaat
men thans weer met hernieuwde moed
aan het werven van vrijwilligers in
Leeuwarden. Dat is nodig ook, want men
is er hier nog lang niet. Nog niet eens
op de helft met de 1002 personen, die
zioh tot en met vorige week Zaterdag
hebben aangegeven. Vooral mensen, die
functies in blokploegverband willen ver
vullen. moeten er nog komen en ook
vrijwilligers voor de identificatie
Berging, de hersteldiensten (watert
ters), personeel voor radio-auto's, bom-
demonteerders en pioniers.
Ter ondersteuning van de wer
vingsactie zal Donderdagavond en
Vrijdag de gehele dag op het. Wil
helminaplein een tentoonstel limgs-
auto standplaats kiezen, die de be
tekenis van het B.B.-apparaat dui
delijk demonstreert. Zij is gratis
toegankelijk voor het publiek.
Revue voor Rampenfonds
Zaterdag en Zondag geeft René Slees-
wijks Nederlandse Revue drie opvoerin
gen van de lustrum-revue Jubel tonen"-.-
Behalve Willy Walden en Piet Muyse-
laar werken o.a. mee Bert van Dongen,
Herbert Joelts, Aase Rasmussen en de
twaalf „Londen Westend Starlets". Deze
voorstellingen vallen buiten het kader
van de Avro-tournee, die voor deze
maand is stopgezet.
Alle medewerkenden hebben toege
zegd hun gage of salaris van de eerste
speeldag af te staan aan het Leeuwarder
"Rampencomité. René Sleeswijk stelt de
tweede dag eenzelfde bedrag voor het
comité beschikbaar.
Onderwijzers helpen getroffenen
Tijdens de goed bezochte vergadering
van de Ned, Onderwijzers Vereniging in
het Oranjehotel is besloten, dat de afde
ling duizend gulden ter beschikking zal
stellen van het Rampenfonds. Daarenbo
ven sprak men af mee te doen met het
overheidspersoneel dat gedurende een
aantal maanden een procent van het
salaris beschikbaar stelt voor de getrof
fenen.
Bij de bestuursverkiezing deelde voor
zitter D. Sixma mede. dat hij de tijd ge
komen achtte zijn functie neer te leggen.
Drukke werkzaamheden als hoofdbe
stuurslid dwingen hem daartoe. Hij ver
klaarde zich bereid het voorzitterschap
waar te nemen'zo lang er geen opvolger
is benoemd. Dat is op deze vergadering
nog niet geschied. De aftredende be
stuursleden, mej. Kloosterman en de
heer Haven werden opnieuw benoemd.
Naar aanleiding van het verslag van
de algemene vergadering ontspon zich
een breedvoerige gedachtenwisseling
over het Ambtenarenverbod. Wat dat
betreft zal adhaesie worden betuigd aan
een verzoek van de afdeling Worm er-
veer om hierover een referendum uit te
schrijven.
Brandje
De brandweer behoefde gistermiddag,
niet ver van huis. namelijk vijf wonin
gen van af het bureau van politie, naar
het perceel Nieuwestad nr 59, het enige
nog werkelijk stille huis aan deze be
langrijke straat. Daar had de betimme
ring van de schoorsteen vlam gevat. Het
gevaar was spoedig bezworen en de
schade kon tot een minimuim beperkt
blijven.
Het gebouw van de Zuivelbond
In aansluiting op ons bericht van
gisteren over een nieuw gebouw van de
Bond van Coöp: Zuivelfabrieken aan de
Keizersgracht vernemen we dat dit ge
bouw geheel zal worden ingericht als
laboratorium. De kantoren blijven ge
vestigd in de Van Swietenstraat.
Het oude gebouw op de hoek van de
Kruisstraat zal dan geheel ter beschik
king komen van de Gezondheidsdienst
voor vee. die daar reeds een gedeelte
van in gebruik heeft.
Benoemingen
Bij K.B. is benoemd tot notaris te Stads
kanaal de heer J. I. Kuhlmann, candidaat-
notaris te Leeuwarden.
Aanbestedingen
De tweede uitbreiding van het Burmania-
huis te Leeuwarden is onderhands opgedra
gen aan de fa. F. Willekes te Harlingen voor
I 296.605.
De Rijkswaterstaat te Leeuwarden
aanbesteed het onderhoud en de verbet 'ig
van de haven- en zeewerken Ie Harlïng; ;n
Pollendam gedurende 1953. Er kwamen" Zes
biljetten uit de bus. Hoogste inschrijfster was
de fa. J. Kuipers te Zurich met f46.800; laag
ste inschrijver H. de Groot te Harlingen met
f37.150. Gunning aangehouden.
Met een bedrag van f 180.400 was de firma
Th. Verhoeve en H, Faber uit Leeuwarden de
laagste inschrijfster op de aanbesteding van
de verbreding van de weg Noord-Sleen
't Haantje,
Uitslag vn de aanbesteding van de verbou
wing van de school voor C.V.O. te Twijzeler-,
heide, onder architectuur van Bosma's archi
tectenbureau. Drachten- Heerenveen. Zeven
tien inschrijvers. Hoogste inschrijver j. smids
te Augustinusga met f 42.500; laagste inschrij
ver J. Dalstra te Twijzel met f 39..600. Gun
ning volgt.
.De
strijd tegen het icater"
Lezingen van waterstaatdeskundigen ten bate
van het Nationaal Rampenfonds
Hoe is eigenlijk het verloop geweest
van de strijd van de Nederlanders
legen liet water, hoe kon de ramp van 1
februari ontslaan en wat zijn de moge
lijkheden voor de toekomst ziedaar een
serie vragen, die in de beide afgelopen
weken bij tal van mensen is opgekomen
Meer dan ooit hebben de huidige genera
ties Nederlanders zich in de afgelopen
dagen bezig gehouden met de waterstaat
kundige problemen des lands; zelden ook
zullen velen ook zozeer hebben gevoeld
hoe weMg zij eigenlijk af weten van die
grote id „die een klein volk groot
maakte en die grote.... vijand: de
zee. Wat hebben wij gedaan en wat zijn
onze kansen; daar draaien véle gedachten
en gesprekken om.
Twee Waterstaatsmensen, ken
ners op het gebied van „het gevecht
met de zee", de heren J. W. van der
Laan en D. IJsselstijn te Leeuwar
den, hebben wetende, hoezeer
er behoefte bestaat aan goede voor
lichting op dit terrein het initia
tief genomen tot het houden van
lezingen in Friesland over „De strijd
tegen het water", met de bedoeling
voorlichting te geven, verkeerde
begrippen recht te zetten en belang
stelling te wekken voor de bijzon
dere waterstaatkundige toestand
van Nederland en van Zeeland in
het bijzonder. De beide inleiders
zullen deze inleidingen geheel pro
deo houden; zij berekenen geen
honorarium en. geen reiskosten en
de totale opbrengst van hun werk
zal ten goede komen aan het
Nationale Rampenfonds.
De lezingen zullen worden toege
licht met een serie tekeningen, twee
filmstroken (namelijk „De strijd
tegen het water" en de nieuwe serie
luchtopnamen van de KLM over de
ramp, die ons land op 1 Februari jl.
trof) en met de geluidsfilm „Land
uit zee". De inleiders behandelen
het ontstaan, verlies en behoud van
Zeeland; de ramp, haar oorzaken en
gevolgen (populair-technisch te be
schouwen) en wensen en mogelijk
heden voor de toekomst. Daarbij
zullen uiteraard ook de afsluiting
van de zeearmen, het zoutprobleem,
de zoetwatervoorziening, de tech
nische mogelijkheden en de tech
nische eisen ter sprake komen.
Verenigingen kunnen haar aan
vragen richten tot de Leeuwarder
Courant te Leeuwarden, Telefoon
K 5100—8344, toestel 30. Bij schrif
telijke aanvragen gaarne enige data
noemen. Voor rekening van de ver
enigingen komen alleen de 'zaal-huur
en de eventuele kosten van het
pr o j ectie-apparaat.
Reeds zijn de volgende bijeen
komsten vastgesteld:
Woensdag 25 Februari, het Nut te
Dokkum, 8 uur, zaal Posthoorn.
Maandag 2 Maart, Cultuurkring
Oosterwolde, 8 uur, zaal „De Zon".
Pedels Kobns, oudste
inwoner, overleden
Na een bedlegerigheid van slechts
enkele dagen is vanmorgen de heer
Petrus Kobus uit de vierde Klanderij-
dwarsstraat heengegaan. Leeuwarden
hèeft dus nu weer een andere oudste in
woner, maar die is geen honderd jaar,
want dat was alleen de heer Kobus.
In goede gezondheid en opgewekt van
zin heeft hij verléden jaar op veertien
October die verjaardag onder veel be
langstelling gevierd.
Leeuwarder rijdt in Deense
autowedstrijd op ijs
Onder auspiciën van de Koninklijke
Deense Automobielclub zal de Deense
Auto Union Zondagmiddag 22 Februari
te Kopenhagen een snelheidswedstrijd
voor auto's organiseren, waarbij het
circuit op een ijsvlakte is uitgezet. De
totale bpbrengst van deze race zal ten
goede komen aan het Nationale .Rampen
fonds,
Daar men van Deense zijde de over
tuiging is toegedaan, dat door deel
neming aan deze wedstrijd van enkele
Nederlanders, de publieke belangstel
ling aanmerkelijk zal stijgen, heeft de
KNAC. n zestal bekende Nederlandse
sportri.jcv.-rs bereid gevonden belangeloos
hun medewerking hiertoe te verlenen.
Behalve M. Gatsonides (Bentveld), met
Porsche 1500 zal o.a. meerijden de
heer J. Martens uit Leeuwarden met
Renault 750.
VEEMARKT SNEEK. 17 Febr.
Aanvoer: 62 melk- en kalfkoeien f 500
f 1040; 26 vette koeien f159—f 1.89 per kg.
levend gewicht; 12 pinken f500f650: 2 gras-
kalveren, geen notering: 1577 nuchtere kalve
ren f23—f39: 102 schapen f 76—C 110:-171 var
kens en vette biggen fl.54fl.67 en f 1.67
f190 per kg. levend gewicht: 270 zouters fl.75
f 1.77 per kg. levend gewicht 78 kleine big
gen en lopers f28-f46 en f46f70. Totaal
2300 stuks.
Scheepsberichten
AAGTEKERK pass. 16 Febr. Kreta.
ARKELDYK, '16 Febr. te Rotterdam.
BOSCHFONTEIN, 16 Febr. te Mombasa ver
wacht.
ÊDAM, pass. 17 Febr. Vlissingen.
FAIRSEA, 16 Febr. N.O. Finisterre (200 mijl).
GROOTE KERK. 16 Febr. te Zanzibar.
JOHAN VAN OLDENBARNEVELT, 17 Febr.
W. Colombo (270 mijl).
MAASDAM, 17 Febr. te Havana.
NOORD AM. 16 Febr. te New York.
ORANJE. 16 Febr. van Port Said.
ORANJEFONTEIN, 16 Febr. v. Southampton.
ORANJESTAD. 16 Febr. Cartagena gepass.
RYNDAM, 16 Febr. van Cobh.
SIBAJAK. 17 Febr. Z.O. ten O. Brisbane (350
mijl).
TARAKAN, pass. 17 Febr. Perim.
VEENDAM, 16 Febr. Z.O. Kaap sable (120 m.).
Examens
Voor het praktijkdiploma boekhouden
van de Ver. van Leraren is geslaafd de
heer A. Nicolai uit Leeuwarden-
DONDERDAG 19 FEBRUARI 1953.
Hilversum I (402 m). 7.AVRO.
7.50 VPRO. 8.00—24.00 AVRO.
AVRO: 7.Nieuws. 7.10 Gr.muziek.
VPRO: 7.50 Dagopening. AVRO: 8.
Nieuws. 8.15 Gramofoonmuziek. 9.—
Morgenwijding. 9.15 Koor en orgel. 9.25
Voor de huisvrouw. 9.30 Waterstanden.
9.35 Gramofoonmuziek. 10.35 „Moet je
horen". 10.50 Voor de kleuters. 11.
„Lucia di Lammermoor", opera (acte I).
11.50 „De vrouw in Gezin, Maat
schappij en Staat", causerie. 12.Zang
en piano. 12.25 „In 't spionnetje". 12.30
Land- en tuinbouwmedelingen. 12.33
Gramofoonmuziek. 12.50 „Uit het be
drijfsleven". 13.Nieuws. 13.15 Mede
delingen of gramofoonmuziek. 13.20
Lichte muziek. 13.50 Gramofoonmuziek.
14.„Paul Vlaanderen en het Jonathan
Mysterie", hoorspel. 14.40 Alt en piano.
15.Voor de zieken. 16.Gramofoon
muziek. 16.15 „Van Pepita's en Man
tilla's". 16.30 Pianoduo. 16.45 Voor de
jeugd. 17.30 Militaire causerie. 17.40
Gramofoonmuziek. 17.45 Regeringsuit
zending: J. J. v. d. Laan; „Nieuw-
Guinea's Australische buurman". 13.
Nieuws. 18.15 Sportproblemen. 18.25
Amusementsmuziek. 18.55 Reportage of
gramofoonmuziek. 19.Gesproken brief
uit Londen. 19.05 Discogram. 19.40
Rondëtafelparlement. 20.Nieuws.
20.05 Radio Philharmonisch orkest. 21.05
Mannenkoor. 21.15 „De Kleine Prins",
hoorspel. 22.30 Dansmuziek. 23.
Nieuws. 23,15 Sportactualiteiten. 23.30
Gramofoonmuziek. 23.4024.00 Zang en
orgel.
Hilversum II (298 m). 7— KRO. 10
NCRV. 11.— KRO. 14.00—24.00 NCRV.
KRO: 7.Nieuws. 7.10 Gramofoon
muziek. 7.15 Ochtendgymnastiek. 7.30
Gewijde muziek. 7.45 Morgengebed en
Liturgische kalender. 8.Nieuws en
weerberichten. 8.15 Gramofoonmuziek.
9.Voor de huisvrouw. 9.40 School
radio. NCRV: 10.Gramofoonmuziek.
10.30 Morgendienst. KRO: 11.Voor
de zieken. 11.45 Gramofoonmuziek. 11.50
„Als de ziele luistert", causerie. 12.
Angelus. 12.03 Lunchconcert (12.30
12.33 Land- en tuinbouwmededeiingen).
12.55 Zonnewijzer. 13.Nieuws en
Katholiek nieuws. 13.20 Residentie Or
kest. NCRV: 14.Gramofoonmuziek.
14.45 Voor de vrouw. 15.15 Gramofoon
muziek. 15.30 Radio Philharmonisch
sextet. 16.Bijbellezing. 16.30 Strijk
kwartet. 17.Voor de jeugd. 17.30 Gra
mofoonmuziek. 18.Viool en piano.
18.25 Gramofoonmuziek. 18.35 „Op de
stelling". 18.45 Gramofoonmuziek. 19.
Nieuws en weerberichten. 19.10 Levens
vragen van allerlei aard en een pasto
raal antwoord. 19.30 Gramofoonmuziek.
20.Radiokrant. 20.20 Gramofoonmu
ziek. 21.50 „Jezus Christus en de wereld
religies", causerie. 22.10 Gramofoonmu
ziek. 22.15 Sopraan en piano. 22.35 Gra
mofoonmuziek. 22.45 Avondoverden
king. 23.Nieuws en S.O.S.-berichten.
23.1524.00 Gramofoonmuziek.
De Boer's bedrijf neemt echter
een bijzondere plaats in
Wanneer in 1880 in Wolvega niet een notaris failliet was gegaan, had Leeu
warden nu niet een borstelfabriek De Boer gehad. Dit verband moge ver
gezocht lijken, toch is het er en het heeft ook liet karakter van dit bedrijf
bepaald, dat temidden van de overige dertig borstelfabrieken in Nederland een
uitzonderlijke positie inneemt. Deze fabriek levert namelijk rechtstreeks aan
de klant, hetgeen voor een industrieel bedrijf als regel geen gewoonte is.
Eerst in manufacturen
Hoe dan dit verband, hoe dan deze
ontwikkeling? Het faillissement van de
notaris dan betekende ook de genadeslag
voor de manufacturenhandel van Gijs-
bert de Boer, die in die tijd met zijn
pak de wijde omgeving van Weststel-
lingwerfs hoofddorp bezocht. Dat bleef
hij doen, maar niet meer met manufac
turen, want daarvoor ontbrak hem het
geld. Gijsbert de Boer ging in heide-
bezems en boenders handelen. Daarin
doen de De Boer's nog, met dit verschil
echter, dat zij die artikelen nu wel kun
nen maken al doen zij dat niet. maar
Gijsbert de Boer kon dat niet. Hoe zou
hij dat ook kunnen, want hij had immers
een geheel ander beroep. Hij kon echter
verkopen en een boendermaker in Wol
vega leverde hem zijn waren. De na
komelingen van diezelfde boendermaker
leveren aan de nakomelingen van Gijs
bert de Boer nog altijd de heidebezems
en de boenders.
Dat is zo gebleven, omdat de De Boers
sterk aan de traditie hangen. Zij gaan
er niet aan ten gronde, dat bewijst hun
moderne bedrijf aan de Marshallweg
wel. maar de basis, waarop van oudsher
de zaak is gegrondvest, willen zij niet
loslaten. Zij willen het rechtstreekse
contact met de klant bewaren en dat
geeft aan hun bedrijf een tweeslachtig
karakter. Eigenlijk is het een amibachts-
industrie, een vreemd woord misschien,
maar het bedrijf wordt er het best mee
aangeduid.
In de voormalige locomotievenloods
van de N.T.M. snorren thans de machi-
en.
Mochten Pim, Pam en Pom al ver
baasd zijn, de baron was het niet minder.
„Hoe bestaat het," mompelde hij in zich
zelf. terwijl hij de keuken binnenging.
„Ik heb die jongens zo maar vijf cent ge
geven. Zonder dat ik het moest! En het
fekke is, dat ik het nog leuk vond ook!
n driemaal vijf cent is toch maar weer
heen in het lege kasteel, „Gelukkig, mijn
BETERE-IK is niet te zien. Hij kan niets
gemerkt hebben.Onmogelijk!" Ja, de
baron zei dit nu wel, maar hij kon zich
zelf niet overtuigen. Zijn BETERE-IK
had de vorige avond verrassende staal
tjes laten zien. zijn BETERE-IK had hem
getoond, dat hij hem niet ontvluchten
kon! „Maar in ieder geval is hij niet
met mij mee geweest naar boer Krelis".
zei de baron hardop, terwijl hij de eitjes
in de kast stopte. ..Vooruit, ik heb mijn
plicht gedaan en meer kan zelfs mijn
BETERE-IK niet van mij verlangen".
Nadat Baron van Pottum de eitjes van
boer Krelis opgeborgen had. ging hij
naar de salon om een vers pijpje te
stoppen, zoals altijd zijn gewoonte was,
vooral als hij na moest denken. En dat
was nu zeker het geval. „Ik moet van
avond naar mijn geheime bergplaats",
zei de baron hardop tot zichzelf. „Ik
moet absoluut de boeken bijhouden. Wat
een geld heb ik vandaag uitgegeven. Als
dat zo doorgaat, heb ik eerstdaags geen
cent meer over. Dat was schrome
lijk overdreven van de baron, want hij
had in zijn geheime kelder zoveel geld
opgestapeld, dat hij gemakkelijk aan alle
inwoners van Dierendorp een tientje had
kunnen uitreiken. Terwijl de baron zat
te piekeren over zijn verloren geldje.
waren Pirn. Pam en Pom al gauw naai
de winkel van Sinkel gerend om hun
stuiver in een droplollie om te zetten.
Het was er echter nogal druk en het
duurde een hele tijd, voordat de broer
tjes aan de beurt waren. En dus neus
den zij een beetje in het rond. „Ik vind
het toch eoht aardig van de baron om
ons ieder vijf cent te geven", riep Pom
en keek al begerig naar de trommel met
droplollies. ,.Ja, dat kan nu wel zijn",
antwoordde Pim, „maar dat kost hem
maar vijftien cent. Het vervelende is,
dat hij boer Krelis niet genoeg gegeven
heeft en die arme man heeft het zo hard
nodig. Het is jammer voor de baron,
maar we zullen hem vanavond nog een
bezoek moeten brengen".
nes. Hout wordt er gezaagd en ge
schaafd, hout wordt er ook geboord:
andere machines sorteren de vezel of
zetten haar in de borstels. Het hand
werk is voor een belangrijk deel uit dit
bedrijf verjaagd, hetgeen begrijpelijk is,
want ook de vervaardiging van stalen
borstels is in dit bedrijf met succes ter
hand genomen. Geheel verdwenen is
het echter nog niet, want speciale kwas
ten en borstels worden geheel uit de
hand gemaakt. Daarvoor wordt dan
duur haar verwerkt, dat uit vele landen
van de wereld komt en dat veel vak
kennis en een zorgvuldige behandeling
vereist.
Het wordt rechtstreeks geïmporteerd,
gelijk ook de vezels. De bedrijfsleiding
wil weten, wat zij koopt, want er moet
een kwaliteitsproduct worden vervaar
digd. Geen product, dat het bedrijf ver
laat zonder fabrieksmerk, of dat nu een
gebitborstel dan wel een kostbare bor
stel is van roestvrij staal voor de indu
strie. Tussen deze beide uitersten ligt
een kolossale verscheidenheid aan bor
stelwerk. Gewoonweg enorm in formaat
en gebruiksbestemming.
De eigenlijke grondslag voor de fabri
cage is gelegd door de zoon van Gijsbert
de Boer. Machiel, die tot kleermaker
voorbestemd ook de boer mee op
ging. Geen wonder, want hii was koop
man in hart en nieren. Van Leeuwarden
uit Gijsbert de Boer had reeds Wol
vega met de Friese hoofdstad verwis
seld zwierf hij de gehele provincie
door, maar hij deed ook meer. Hij gaf
ogen en oren goed de kost en zo ont
dekte hij, dat er in de opkomende
zuivelindustrie kansen zaten. Daar werd
immers veel borstelwerk gebruikt, doch
borstels die van een andere constructie
en van een andere hoedanigheid moes
ten zijn dan de borstels, die men tot
dusverre bij de zuivelbereiding op de
boerderij had gebezigd.
Op de fabricage daarvan is hij toen
overgeschakeld. Eerst liet hij het
een ander doen, maar de kunst van
dat handwerk was spoedig genoeg
afgekeken en toen heeft men de ver
vaardiging zelf ter hand genomen.
Eerst met één knecht, later kwam
er al eens een jongmaatje bij en nu
werken dertig man in dit bedrijf.
In de borstelfabricage dan. want
men heeft ook een zadel- en zeil
makerij en ook daarmee is Maohiel
de Boer begonnen.
Na hem is weer een Gijsbert gekomen
en nu zit er weer een Machiel in het
bedrijf, maar de oude Gijshert en de
oude Machiel hadden eens moeten zien
wat er zo al niet is veranderd! Zij zou
den verstomd hebben gestaan, dat men
contact had met bedrijven in heel Ne
derland. dat men melkersstoeltjes expor
teert naar Engeland. Canada en de Ver
enigde Staten, dat men voor de grond
stoffen in verbinding staat met Mexico,
India. Java en nog veel meer landen en
landstreken. Zij zouden echter zien, dat
ook veel gelijk is gebleven, want nog
altijd wordt het rechtstreekse contact
onderhouden met duizenden afnemers,
groot en klein. Dat is het eigenaardige
en tegelijk het aardige van deze onder
neming.
