Afsluiting zeegaten zou binnen
twee jaar kunnen beginnen
OUD PROBLEEM VOOR RIJKSWATERSTAAT
Reeds lang proeven met
natuurgetrouwe
nabootsing
ïïrnm
Davitamon Wil
Evacuatie-drama
Zierikzee
INAUGURELE REDE VAN
PROF. DR. J. C. HOEKENDIJK
Sanapirirt
Haait goed
De Drummer
der Demonen
Dagelijhs feuilleton
Dinsdag 17 Februari 1953
TROUW
(Van onze Haagse redacteur).
TVE niets ontziende watermassa's, die het Zuidwesten van ons land
hebben overspoeld, hebben in het Waterloopkundig Laborato
rium in Delft een nieuwe actualiteit verleend aan het model van de
benedenrivieren en de zeegaten, dat daar een jaar of vijf geleden
gebouwd werd. In deze wereldvermaarde werkplaats, waar weten
schap en practijk elkaar reeds in tal van waterbouwkundige proble
men de hand gereikt hebben en waar in de loop der jaren de stro
mingen en de golfslag van vele zeeën en rivieren natuurgetrouw
nagebootst en bestudeerd zijn, heeft het vraagstuk van de afsluiting
der zeegaten met veel geheimen meer. Vijf jaar lang heeft men hier
proeven genomen met dammen en dijken en met kunstmatig opge
wekte Noordwesterstormen. Hand in hand met deze proeven zijn
door de Rijkswaterstaat ingewikkelde berekeningen opgezet en
belangrijke conclusies getrokken. Conclusies, die wellicht binnen
afzienbare tijd in practijk gebracht zullfen worden.
OVER deze studie en over de resul
taten er van hadden wij een ge
sprek met prol. ir. P. Fh. Jansen,
hoogleraar in de waterbouwkunde aan
de Technische Hogeschool te Delft. De
bestudering van de waterstanden en de
meteorologische verschijnselen, zo ver
telde prof. Jansen or,s, heeft jaren gele
den reeds geleid tot de berekening van
de kans op het optreden van een be
paalde zeer hoge stormvloed die nog
niet was voorgekomen dodh die thans,
in de ramp-zalige eerste dagen en nach
ten van Februari, didht benaderd is.
De berekening van deze wat men zou
kunnen noemen super-stormvloed heeft
de Rijkswaterstaat aan hetdenken e
aan het studeren gebracht. Zou de ver
dediging van het land tegenhet gevaar
van een mogelijke stormvloed van bd
zonder grote omvang gevonden moeten
worden in verhoging van de dijken
langs de kust en langs de brede stro
men of zouden deze geheel voor de
invloed van stormvloeden gevrijwaard
moeten worden door afsluiting van de
316Opte deze vragen bezonnen zich de
Delftse Ingenieurs, toen ook het pro
bleem van de verziltmg der landbouw
gronden een belangrijke rol ging *pe
len. Het zoute water dringt steeds ver
der het land binnen tot
voor land- «n tuinbouw en in bepaaWe
streken zelfs voor het drinkwater. D
grote afmetingen, die dit euvel te gaan
aannemen, hebben duidelijk gemaakt,
dat slechte drastisch ingrijpen een op
lossing zal kunnen brengen en zo werd
dit vraagstuk, naast dat van mogelOKe
stormvloed, de tweede factor, die het
denkbeeld van afsluiting der zeegaten
actueel maakte.
De verz.ilting stond de laatste jaren
zelfs zodanig in het middelpunt van de
belangstelling, dat het de voornaamste
achtergrond ging vormen van de stu
die der benedenrivieren en zeegaten
totdat de grote ramp van deze maand
er wreed aan herinnerde, dat niet alleen
het zout, maar ook en in heviger mate
het water zelf een vijand is, die in onze
lage landen grote waakzaamheid ver
eist.
Honderd proeven
TOEN deze pijnlijke herinnering
kwam en vele pennen In beweging
gebracht werden om het afdammen
van de zeegaten aan te geven als de op
lossing die herhaling van een catastro
phe zou kunnen voorkomen en om aan
te dringen op studie en op een spoedige
beslissing, waren In het Delftse labora
torium reeds meer dan honderd moge
lijkheden beproefd en berekend. Schot
ten waren geplaatst en verplaatst in
Haringvliet en Brouwershavense gat,
in Krammer en Holandsdh Diep, storm
winden waren opgewekt en de invloed
van de ontstane stromingen in het wa
ter op oude en nieuwe dijken was be
studeerd. Men staat bij de Rijkswater
staat geenszins voor een nieuw vraag
stuk, waarop men zich nog vele jaren
sou moeten bezinnen, alvorens tot uit
voering overgegaan zou kunnen wor
den.
Prof. Jansen meent, dat over een Jaar
of twee met het gigantische werk zou
kunnen worden begonnen, een werk
dat zou kunnen bestaan uit afsluiting
van Haringvliet, Grevelingen en Oos-
terschelde en uit onderlinge verbindin
gen tussen de Zeeuwse eilanden. De
sterke dammen, die de zeegaten moeten
afsluiten zullen niet aan de koppen van
de eilanden, op de grens van de open
zee, gebouwd moeten worden, maar
meer binnenwaarts, omdat het uitvoe
ren van de werken daardoor minder
moeilijk wordt.
Van een plan, zoals hier in grote trek
ken weergegeven, springen enkele
voordelen direct in het oog. De be
staande dijken langs de eilanden zullen
voor een groot deel slaperdijken wor
den. De enlanden krijgen dus een dub
bel* beveiliging en de lengte van de
directe zeeweringen zal veel korter zijn
dan de totale lengte van de dijken
thans, hetgeen voor onderhoud en ver-
sterfring een groot voordeel is. Andere
voordelen zijn gelegen in de teruggang
van de verziltmg en in de mogelijk
heid van landaanwinning en in het feit,
dat de kustlijn geleidelijker zal verlo
pen. Dit laatste betekent dat de stroom
langs d« gebogen kustlijnen, b.v. aan
de kop van Goeree en van Schouwen,
minder sterk sal worden.
Moeilijkheden
NAAST deze en andere voordelen zal
d« uitvoering van dit grote plan
ook moeilijkheden voortbrengen, die
nog een nauwkeurige studie vragen.
Tot die moeilijkheden behoort niet,
aldus prof. Jansen, het gevaar dat bij
een eventuele stormvloed, nadat de zee
gaten zijn afgesloten, de watermassa's
de Nederlandse of Belgische kusten op
andere plaatsen zodanig zouden beu
ken, dat de zeeweringen daar het zou
den begeven. Men mag het niet zo stel
len, dat in de eerste dagen van Februa
ri al het opgestuwde water een uitweg
gezocht en gevonden zou hebben in de
l auviTl
ONTVELLING IN
SCHRALE EN
RUWE HUID
Up bovenstaande Kaan wordt aangegeven hoe cLe ingenieurs van de
Rijkswaterstaat zich de afsluiting van de zee-wrmen ongeveer denken
De te bouwen dijken komen niet aan de koppen van de eilanden, maar
meer binnenwaarts Het uitvoeren van de gigantische werken wordt
daardoor minder moeilijk. De plaatsen tvaar de geweldige afsluitdam-
men eventueel zullen verrijzen, moeten nog nauwkeurig worden be-
naald Dp tussenwateren binnen de bedijkingen blijven „binnenzeeën"
Het Haringvlietzoals dit vijl
jaar geleden in het Waterloop
kundig laboratorium te Delft ge
bouwd werd als onderdeel van
het tientallen meters grote model
van de benedenrivieren en de
zeegaten, dat daar nog steeds
eon onderwerp van studie en on
derzoek vormt. De foto werd ge
nomen op de plaats waar het Ha
ringvliet in zee uitmondt. Rechts
de dijk langs Goeree en Over-
flakkee met inhammen op de
plaatsen waar zich de havens van
Stellendam en Middelharms be
vinden. Links de dijk langs
VoornePutten. Ongeveer op de
plaats, waar een van de mede
werkers van het laboratorium
een meting verricht, bevindt zich
het grootste gat in deze dijk. Op
de achtergrond, midden in het
Haringvliet, ligt het eiland Tien-
gemeten. In opdracht van Rijks
waterstaat wordt dit model thans
met spoed uitgebreid met de wa
teren tussen d-e Zeeuwse eilan
den, ten einde ook daarvan een
nauwgezette studie te kunnen
maken. In een ander gedeelte
van het laboratorium wordt hard.
gewerkt aan het gereedmaken
van ruimte, waar, indien nodig,
proeven kunnen worden geno
men in verband met de herstel
werkzaamheden aan de verniel
de dijken.
stromen tussen de eilanden van Zuid-
Holland en Zeeland en daardoor de
kust op andere plaatsen met rust heeft
gelaten. Het water heeft ook de duinen
aangetast, maar het heeft daar niet de
vernuelingskansen gekregen die zich bij
de dijken voordeden. Zeer 'hoge water
standen bij zrware stormen zullen altijd
de duinen belagen en misschien, zo zei-
de ons de hoogleraar, zullen wij op den
duur niet kunnen ontkomen aan het
aanleggen van kunstmatige zeewerin
gen daar, waar thans nog de duinen
voldoende bescherming bieden. Wij
moeten de consequenties trekken uit
het feit, dat wij lage landen bewonen
en dat wij die willen beschermen tegen
de zee.
Wel zullen andere moeilijkheden
overwonnen moeten worden, die uit het
afsluiten van de zeegaten zullen voort
vloeien. De waterstanden in de af te
dammen rivieren zullen veranderen.
De hoogwaterstanden kunnen lager en
de laagwaterstanden hoger worden. Dat
kan bezwaarlijk zijn voor polders die
een natuurlijke lozing hebben. Bere
kend zal moeten worden waar dit ver
schijnsel zal optreden en dan zullen
gemalen gebouwd moeten worden
waaraan polderbesturen en waterschap
pen zullen moeten meewerken. Reke
ning zal moeten worden gehouden met
de afvoer van het water in de grote
rivieren, wanneer zich daar hoge wa
terstanden voordoen. De zeegaten kun
nen niet zonder meer afgesloten wor
den, maar in de dijken zullen sluizen
van grote afmetingen moeten komen.
Enige oplossing
ET al deze dingen moet rekening
gehouden worden, waarbij dan nog
niet eens gesproken is over de proble
men, die aan de eigenlijke uitvoering
van een plan als dit verbonden zijn.
Er zal soms gewerkt moeten worden op
een diepte van omstreeks dertig meter,
op plaatsen waar sterke stromingen
staan en in wateren, die onderling met
elkaar verbonden zijn en waar grote
moeilijkheden in de Noord-Zuid verbin
dingen kunnen optreden wanneer de
afsluitingen niet gelijktijdig tot stand
gebracht worden.
Toch is bil de huidige stand van we-
tensohap en techniek de uitvoering van
een dergelijk plan mogelijk en het is
wellicht de enige oplossing om geva
ren van overstroming en verzilting te
verminderen. Het klimaat is thans gun
stig om over te gaan tot de voorberei
ding van een van dt grootste werken,
zo niet het grootste, dat Nederlandse
waterbouwkundigen ooit tot stand
brachten. Enorme bedragen zullen er
voor beschikbaar moeten komen en en
kele tientallen jaren zal er aan gewerkt
moeten worden. Hei zal een bewijs zijn
van de geestkracht van het Nederlandse
volk wanneer het tot deze grote daad
durft besluiten en het zal een antwoord
kunnen zijn van de Nederlandse dijken
bouwers op de twijfel aan hun kundig
heid. die men, onder invloed van de
jongst, gebeurtenissen, bier en daar
boort uitea,
Een 10 voor gezondheid
hef aangewezen preparaat
voor de aanvulling van vitamine-tekorten
ói Uw voedseL
Flacon. 50 dragèest I 2.25 I 100 dragêes zl)»
flacon a 100 dragéestf 3.25 I voldoende voor
I vul» 3 maanden
Bij Koninklijk Besluit zijn benoemd
tot raadsheer in het gerechtshof te
Arnhem rnr. I. M. Croockewit, thans
kantonrechter te Dordrecht en mr.
H. Th. Schaepman, thans rechter in de
rechtbank te Maastricht.
Advertentie
Maak üw bloed zuiver met
Kruschen Salts.
En voorkom zo
Bheomatische Pijnen.
De bloedzuiverende organen tot jeug
dige, krachtige werking brengen, het
bloed vrij maken van pijnverwekken-
de onzuiverheden, die zich anders
vastzetten in spieren en gewrichten;
dat is het wonder dat zich voltrekt bij
een regelmatig gebruik van Kruschen
daarmee bevrijd ge Uzelf van de jam
mer en de chagrijnige pijnen die U het
leven maken tot een last.
Koop vandaag Kruschen bij Uw apo
theker of drogist en begin morgenoch
tend die heilzame kuur.
Vervolg van pag. 1
Daarbij komt echter bovenal het wei
nige vertrouwen, dat men heeft gekre
gen in de kracht van het gemeentebe
stuur. Enikele vooraanstaande burgers,
die beschouwd kunnen worden als
woordvoerders van de anti-evaouatie-
groep, wezen ons op de reeks van uit
eenlopende argumenten waarmede men
sinds 3 Februari van gemeentezijde de
evacuatie heeft willen doorzetten. Reeds
op die dag verschenen de eerste aan
plakbiljetten en inderdaad is toen een
aantal inwoners vrijwillig vertrokken.
Het voornaamste argument was op dat
moment dreigende dijkdoorbraak.
Zou dat gebeuren, dan zou er immers
slechte een oude terp van honderd meter
breed en 500 meter lang droogblijven.
Nu het springtij zo rustig is verlopen en
de militairen van de Limburgse jagers
en het regiment Johan Willem Friso in
een bijna bovenmenselijke krachtein
spanning de Schouwse dijk hebben ge
consolideerd, gelooft niemand echter
meer in dat gevaar. Vooral niet, nu van
daag die prachtige mannen van majoor
Fatoer een gehard officier die zijn
soldaten tot grote prestaties heeft aan
gespoord en over wie geheel Zierikzee
een en al lof is vertrekken en 4000
arbeiders hun plaatsen zullen gaan in
nemen. Reeds liggen de woonschepen
van de aannemingsmaatschappijen in de
binnenhaven gemeerd en hun aankomst
was voor de middenstanders een argu
ment te meer om zich tegen evacuatie
te verzetten. Waarom moeten slechts
een kruidenier, bakker en slager al deze
nieuwe bewoners bedienen? Waarom is
er voor deze arbeiders géén besmet
tingsgevaar?
Dit zijn slechts enkele van de veront
waardigde vragen die men stelt.
Onderduikers
Ongeveer 2 tot 300 onderduikers zijn
er nu. Er zullen geen razzia's worden
gehouden in Zierikzee, daarvoor is de
toestand te delicaat en hebben de autori
teiten te veel oog voor die droeve kant
van de situatie. Wanneer zo'n illegale
inwoner wordt aangetroffen dan zal er
met hem gepraat worden teneinde hem
alsnog van de noodzaak te overtuigen.
Wij betwijfelen echter of het veel nut
zal hebben. Van de 3100 vergunninghou
ders zullen er nog ruim 600 over veer
tien dagen moeten vertrekken. Of zij
gaan zullen? Wij hebben de indruk, dat
de achterblijvers er hoe langer hoe meer
van overtuigd raken, dat zij beter kun
nen blijven, vooral nu wel vaststaat, dat
geweld niet zal worden gebruikt.
Er wordt in de huiskamers 's avonds
over vrijwel niets anders gesproken. En
elk gesprek brokkelt het vertrouwen in
de overheidsmaatregelen af. Men ont
dekt steeds meer tegenstrijdigheden in
orders en tegenorders. Men gaat nu pas
inzien welk een chaos er op organisato
risch en administratief gebied in Zie
rikzee heerst. Want die situatie kan
niemand ontkennen. Er zijn 17 instan
ties geweest die de evacuatie moesten
regelen en dat zou nog zo erg niet zijn
geweest als er een strakke centrale lei
ding was geweest. Die ontbrak evenwel
geheel. De dagelijks stafvergaderingen
op het stadhuis zijn in geheel Zierikzee
berucht geworden als nutteloze praatcol
leges.
Vanaf vandaag is Zierikzee zo de
meest trieste stad van Nederland ge
worden. Er is nog leven, doch het wrokt
en mokt voort. Er ligt voor vier millioen
aan voorraden bij de middenstand. Een
groot gedeelte daarvan kan niet opge
slagen worden en zal bederven, want
maatregelen om dat te voorkomen zijn
niet genomen. Nog niet althans.
Burgemeester en wethouders hebben
de evacuatie doen doorgaan omdat zij
er oprecht van overtuigd zijn, dat het
zo het beste is voor de burgerij. Zij
denken aan die openliggende, rottende
straten. Aan dat schaarse drinkwater.
Maar de geëvacueerden en zij die vol
gens plan nog moeten afvloeien, delen
die overtuiging niet, omdat zij te weinig
een vaste lijn en een rustig beleid heb
ben kunnen ontdekken in de bestuurs
maatregelen van de afgelopen dagen.
Het apostolaat in de laatste decennia
(Van een onzer redacteuren).
hi het laatste der dagen kan de kerk
niet anders dan ongeduldig zijn. De
dingen roepen om voleinding en in deze
sfeer ontstaat een gelovig anticiperen
op het meerdere, waarvan de tekenen
getuigen. Het weten echter, dat God
zelf het subject blijft in al deze ver
schijnselen en dat Hij Zijn plan vol
voert, tempert het ongeduld door de
verwachting, een zich voegen naar
Gods besluit. Aldus karakteriseerde
prof. dr. J. C. Hoekendijk de situatie
van de kerk in de inaugurele rede,
waarmee hij gistermiddag zijn ambt ais
kerkelijk hoogleraar aan de rijksuni
versiteit te Utrecht aanvaardde.
Prof. Hoekendijk schetste de wijze,
waarop het apostolaat in de Laatste
decennia steeds meer op de voorgrond
is getreden in het leven der kerk, nu
deze zich in dienst gaat stellen van de
„confrontatie tussen wereld en rijk".
Spr. kwam tot de conclusie, dat een
kerk, die in zulk dienstbetoon haar
taak ziet, heel haar organisatie en
handelwijze op apostolaire bruikbaar
heid dient te gaan onderzoeken. Zij al
daarbij herhaaldelijk de neiging erva
ren om haar grenzen te overschrijden
en met ongeduld ook de gedeeldheid
der kerken opmerken. Het apostolaat
is uitgangspunt en doel der oecume
nische beweging.
Of de kerken waarachtig het aposto
laat willen dienen, zal blijken uit haar
bereidheid om prijs te geven wat haar
bij de uitoefening van de apostolaire
taak scheidt en belemmert.
Ook ten opzichte van de practische
theologie achtte prof. Hoekendijk in de
nieuwe situatie verschillende ingrij
pende verschuivingen onvermijdelijk.
Hierbij zal vooral het lekenwerk cen
traal komen te staan, omdat de leek
representant is van de gemeente, die
weer als de eigenlijke draagster van
het apostolaat moet worden gezien.
De pogingen tot omvorming in deze
richting, zoals deze tot nu toe in de
Hervormde Kerk zijn ondernomen, zag
prof. Hoekendijk als experimenten. Een
bepaald programma is er niet en dat
is ook niet zo gewichtig. Het belang
rijkste is het visioen op rijk en wereld
en het eschatologische ongeduld.
In een korte toespraak gaf prof.
Hoekendijk uiting aan zijn erkente-
met het kerkelijke gebeuren had mee-i
geleefd. Zich tot de Utrechtse studen
ten richtend, verklaarde de nieuwe
hoogleraar, dat hij met hen het liefst
losse stijl" zou samenwerken nu
het „avontuur van de theologische
studie" met elkaar ging wagen.
De inaugurele rede werd aangehoord
door een zeer groot aantal belangstel
lenden, onder wie zich vele vertegen
woordigers uit zendingskringen be-t
vonden. Prof. dr. Hoekendijk zal onder
wijs geven in wezen en geschiedenis
van het apostolaat, bijbelse godgeleerd
heid en practische theologie.
Aan de Koninklijke Landmacht en'
de Luchtmaoht is bij ministeriële be
schikking bekendgemaakt, dat met
„toestemming van Z.K.H. de Prins der
Nederlanden de „Cadettendrumband":
in den vervolge zal heten „Cade1tten-i
drumband Prins Bernhard".
Advertentie
tegen kou - koorts - griep
Koltw 50 Ufclotten 80 el 25 ublalt.
Prof. Hoekendijk tijdens het uitspreken
van zijn rede.
lijkheid jegens de Ned. Herv. Synode,
die hem een plaats als kerkelijk hoog
leraar en opvolger van prof. dr. S. F.
H. J. Berkelbacb v. d. Sprenkel had
waardig gekeurd. Daarnaast zeide spr.
echter ook gevoelens van „stijgende
verbazing" te constateren, omdat men
iemand voor deze functie had gekozen,
die tot nu toe slechts „vanuit de verte"
BIJ het standbeeld van de gebroeders
De Witt in Dordrecht (men zegt
hier: dit zijn Johan en Cornelis de
Witt, de een staal en de ander zit), had
ik nogal bekijks De oorzaak was mijn
gezelschap, dat bestond uit een me
disch studente in loden jas, die Duits
sprak en uit twee geüniformeerde of
ficieren met ski-petten, leren jassen,
koppels etc., die ook Duits spraken.
„Daar zijn ze weer", hoorde ik iemand
zeggen. Nu waren „ze" er juist niet.I
Het drietal vormde een onderdeel oanj
het Oostenrijkse Rode Kruis-team, dat!
ten onrechte voor de beruchte „ze"
werd aangezien De spontaan naar Ne
derland gekomen Oostenrijkers leden
er kennelijk onder Het toas daar bij'
dat standbeeld niet de eerste maal, dat
ze als de resten van het grote leger
aangekeken werden. Ze waren ook al
met het gerenommeerde ,Jieil" be
groet, doch hadden wel begrepen, dat
dit weljcom geen „Küss' die Hand" in
hield. Ik vond het een nare situatie en|
legde derhalve de grimmige kijkers uit,
dat het gezelschap uit Oostenrijkers
bestond, van het Rode Kruis, dat kwam
helpen enz. enz. Ik heb het die dag nog
tienmaal moeten doen, in Dordt, in
Leiden en in Amsterdam. Het viel al
tijd in goede aarde. Als het misver
stand was weggenomen, werden han-i
den gedrukt, vriendelijkheden uitge
wisseld, excuses aangeboden. In win
kels niets betalen, alles voor het Oos
tenrijkse Rode Kruis. Het werd een
ware tromftocht. Tot er een man naar
ons toekwam. Hij vroeg mij „z(Jn dat
Duitsers?" „Nee, dat zijn artsen van
het Oostenrijkse Rode Kruis", zei ik
voor de 567ste keer Zij komen hel
pen in het Rampgebied". „O", zei de
man teleurgesteld. „Nee, ziet u, mijn
vrouw is een Duitse, dus ik dacht, dat
is aardig. Dan kan ze nog es wat zeg
ge. Maar als het Oostenrijkers zijn. nee
Iaat maar".
ALIAS
Militairen betaalden
zware tol
Vanmorgen om 6 uur zijn de militai
ren van de derde militaire afdeling naar
hun garnizoenen teruggekeerd. De mili
taire bijstand in de noodgebieden kon
de afgelopen nacht om 12 uur als geëin
digd worden beschouwd.
Ruim 12.000 militairen zijn behulp
zaam geweest bij het reddingswerk en
incidenteel ook aan het herstel van de
dij'ken. Zeven militairen werden gedood,
onder wie vier verdrinkimgsgevallen.
122
C
schuwt z'n vader. „Ik heb eer
lijk opgenoemd wat er allemaal mooi
is.... of mooi lijkt.... Ik heb jullie
ook gezegd, hoe moeder er destijds
over dacht en nu mogen jullie zeggen
wat je het liefste zou willen; gaan, of
blijven? Ik zeg niet dat ik zou gaan,
omdat jullie willen gaan, of blijven
omdat jullie willen blijven, maar ik
vind het wel belangrijk dat je zegt
!wat je graag wilt. Theo?"....
„U moet daar kunnen werken, vader.
Het is hier erg druk en wat we de
laatste tijd hebben meegemaakt
Maar als moeder wilde blijven
Hij glimlacht wat onzeker. Jij kan
toch niet beslissen voor een ander?
Maar moeder en vader hebben destijds
toch al besloten om hier te blijven,
waarom dan niet?
„Goed, dus Theo wil blijven. En jij,
Rudi?"
„Ik ga wel naar Wageningen, maar
moeder is toch hier begraven? En mis
schien kan ik ook wel werk in deze
omgeving krijgen als ik klaar ben
„Rudi wil dus ook blijven Ga jij
liever weg, Nellie?"
Ze krijgt een kleur als vuur en ze
schudt koppig nee.
„Nou, Daantje hoeven we niet te
vragen, waar Daan? Die zou alleen
weer teruglopen als we gingen."
Daantjes mond zakt open Dan zegt
hij ineens: „Dus we gaan niet
Gaan we niet, vader? Jongens, we gaan
niet! We gaan toch niet. vader?"
Dominee Dalman kijkt het kringe
tje rond Wat kennen we elkaar goed
en wat kennen we elkaar toch ook
weer erg weinig. Jullie zijn allemaal
I al zo groot, hoelang is het helemaal
I geleden, dat Theo leerde lopen?
„Nee, ik geloof, dat de Here wil,
dat ik hier blijf. Mijn werk hier is nog
kog ni*t af. £r te aoveel, dat m* hier
wil houden en zo weinig, dat me naar
ginds trekt. Och, ze krijgen daar gauw
genoeg een dominee, maar hoelang zou
den ze hier niet moeten wachten?"
Was je bang, dat vader weg zou
gaan? Waarom was je daar bang voor?
Ja, vader zal zeker een beroep naar
de stad aannemen!
Toch zitten ze er even over te dui
zelen. Het gevaar was toch wel erg
dichtbij
Dan geeft Theo Rudi een kletsende
klap op z'n brede schouder, zodat Rudi
direct een robbertje wil vechten. Daan
tje smeert 'm de trap op en hij doet
voorzichtig de deur van de logeerkamei
open. Slaapt opa? Dan maak ik hem
wakker, want opa zal vast ook blij
zijn. Als je toch denkt, dat we bijna
weg gingen!
Daantje luistert. Slaapt opa?
„Opa?"
„Ben jy het, Daan?"
„Opa. we blijven!"
„Dat dacht ik wel, jongen. Het Is
goed. dat jullie blijven Kom eens bij
opa, Daannee, laat het licht maar
uit."
Hij schuifelt op de tast naar het hoge
ledikant met de springveren bak,
waarop je stiekem dansen kon, zon
der dat je je haast hoefde op te
geven
„Toen je moeder pas gevallen was,
Daan
„Ja. opa.
„Je was bang, dat je naar de hel
moest, omdat het jouw schuld was."
„Ja, opa."
„En nu?"
Het blijft stil. Weet Daantje het ant
woord niet?
„Geloof je dat nog, Daan?"
„Nee opa."
„Waarom niet?"
Het zijn dingen, die Daantje zo moei
lijk kan zeggen; moeilijke grote
mensen-woorden zijn het.
„Heb je begrepen, wat vader be
doelde, toen hij het over die trap naar
de hemel had?"
„Ja opa."
„Jij dacht, dat moeder je moest hel
pen om die trap op te komen, hè?"
.Misschien wel, opa, ik weet niet
goed.
„Hoe kon dat nou! De engelen had
den haar immers naar boven gedra
gen Toen jij dacht, dat je naar de
hel zou glijden, stond daar de Here
Jezus klaar om je weer op de trap te
zetten. Het gaat niet zo makkelijk,
jongenHoe hoger je komt, hoe
banger je wordt. Maar het uitzicht is
er al erg mooiZal je voortaan de
Here vragen, als je in de war zit?".
Daar weet Daantje ook al niet goed
een antwoord op. Weet je: het is zo
moeilijk om daarover te praten, zelfs
met opa Je kan daar beter over den
ken.
Plotseling begint opa te lachen. „Jö,
ik weet wat moois: jij gaat morgen
direct naar die dikke bakker en dan
zorg jij er voor. datmorgen is het
door
r G TH VERHAREN
Donderdag, nietwaar?.... morgen
avond moeten jullie hier voor de deur
een serenade geven voor je vader. Om
dat hij hier blijft, goed? Dat kan jij
best voor elkaar brengen."
Je moet toch een beetje lachen om
die ouwe opa. Zulke gekke plannetjes
als die heeft! Daantje kan er bijna niet
van slapen Stel je toch voor hoe dat
zijn zal: de hele fanfare voor de kerk
en dan spelen. Ik moet dat morgen
eerst tegen de meester zeggen Als die
het goed vindt, zal het wel gaan mis
schien Goeie, dan sla ik de trom voor
vader, omdat we zo blij zijn, dat hij
hier blijft. Als de mensen toch zo blij
zijn als hun dominee blijft, zou jij best
zelf die dominee willen zijn En dan
zo tegen de mensen preken, dat ze
nooit bang zijn Ze hoeven immers ook
niet bang te zijn, want de engelen
maken dat je niet valt en als je dan
toch valt, komt de Here je weer op
de trap zetten Hij zet je op de trap
an dan klim je naar boven,Hoor.
ik daar trommels?En muziek?
Hoe kan dat nou, als ik nog maar
helemaal onder aan de ladder sta?
Toch muziek?
Hij klimt en klimt. Nee, ik kijk niet
om, want die muziek komt boven van
daan. Zie maar; de hemel staat open
en er zijn allemaal engelen om me
heen. Gek, dat je helemaal niet moe
wordt, ook niet nu je al zover ge
klommen bent, dat je helemaal over
d.e bergen heen kunt kijken.... Het
is net of het klimmen vanzelf gaat.
Misschien komt dat wel doordat er
zo'n mooie maat zit in die muziek
Zou het een harmonie-orkest zijn?..
Een wind waait hem naar boven.
Hij hoeft alleen z'n voeten nog maar
te verzetten op de sporten van de
hemelladder. Alles wat hem hinderde
valt naar beneden. Verlangend kijkt
hij omhoogHoor je? Bazuinen!
En een harp!
Hij glimlacht in z'n droom.
Nu staat hij op de gouden straat en
de Here Jezus staat naast hem. Het is
allemaal zo licht. Hij kan het nauwe
lijks zien. Maar dan staat hij achter
een trommel. Hy voelt de stokken in
z'n hand en hij roffelt mee in dat mach
tige orkest. Moeder zal trots zijn....
Staat daar moeder niet?....
Net zoals in z'n droom staat hij op
het voorplein van de_ kerk. Vader
alleen op de blauwstenèn stoep voor
de kerkdeur en hij glimlacht. Zie, daar
staat Daan en kijk die jongen z'n best
eens doen.... Eerst de defileermars,
waarbij je je armen en benen haast
niet stil kunt houden Dan het Wilhel
mus en „Wilt heden nu treden...."
Het depertoire is niet groot, maar dat
is maar goed ook want hoelang houdt
een elk het uit. die zo alleen in de
storm staat? De dominee kon zich nau
welijks goed houden en heb je gezien,
dat Daan stond te lachen en te huilen
tegelijk?....
filNDfi.
