Zierikzee thans
geëvacueerd
nog met proefproces
Koning Boudewijn l is al lang
niet goed gezond
=DJ
Socialisten hebben critiek op
stiefmoederprinses De Réthy
11KS
MILITAIREN
NAAR HUIS
47,5 millioen
Leerzame
vergelijking
FRIES
Uitgeefster:
Stichting „Je Maintiendrai-Friesland".
Directeur: L. R. Stallinga.
Hoofdredactie: F. Schurer.
KOERIER
I Rnreflil! Hpprpnuppn 11
Onafhankelijk dagblad voor Friesland en aangrenzende gebieden
Bureau: Heerenveen, Heideburen 11
Telefoon: Adm. 2696 Redactie 2231 (K 5130)
Bijk. Gorredijk, Hoofdstraat 29Ó, telel 319 (K 5133)
Abonnementsprijs f 5,45 per kwartaal, f 1,85 per
maand of 42 cent per week. Giro 272334.
DINSDAG 17 FEBRUARI 1953
9e JAARGANG Nr 40
Het Deense Rode Kruis heeft een grote hulpactie georganiseerd
voor Nederland, die tot dusver meer dan acht millioen gulden heeft
opgebracht. Daarbij was een bedrag aan geld van ruim een millioen.
De rest van de bijdragen bestond uit materiaal.
N'fde;land heeft Kruiwagens ïiodig. Schoolkinderen in Kopen
hagen brengen ze in optocht naar het station. De stoet in de straten
)an Kopenhagen. (Foto A.N.P.)
TVE EVACUATIE VAN ZIEÉIK2EE, die Maandagmorgen op moei-
lijkheden dreigde te stuiten, is thans voorlopig voltooid. Van de
7.000 inwoners van het stadje zijn er ruim vierduizend geëvacueerd.
De overige drieduizend hebben een voorlopige verblijfsvergunning
gekregen. Het is de bedoeling, dat men in de komende weken ook
van deze drieduizend nog een aantal uitzoekt, die de stad zullen
verlaten.
De evacuatie was volgens de
autoriteiten noodzakelijk, omdat
dat drinkwatervoorziening onvol
doende was, omdat de riolen niej.
goed werkten en omdat de hav n
in ernstige mate was verzand,
waardoor een geregelde aanvoer
van levensmiddelen niet was ge-
waarborgd.
Niet accoord
Talrijke inwoners van Zierikzee wa
ren het daar helemaal niet mee eens,
Zij stonden op het standpunt, dat /.:i
bost konden blijven en zij voelden er
helemaal niets voor grote risico's te lo
pen en een belangrijk déél van hun
bezit zonder bewaking achter te laren.
De stemming om te blijven was zo
sterk, dat de beroepen, die prins Bein-
hard, mnister Beei en andere autori
teiten eind vorige week op de bevol
king deden om vrijwillig te evacueren,
volkomen zonder effect bleven. De be
volking dacht er eenvoudig niet aan.
Proces
Dat niet alleen, de stemming
werd zo 'geprikkeld, dat men zelfs
dreigde met een proefproces van d p*
kant van de georganigteard*; n►t' do
denstand.
De juridische raadsman van de mid
denstandsverenigingen meende name-
België heeft op het ogenblik twee belangrijke problemen. Het
eerste is de wankele gezondheidstoestand van koning Boudewijn en
het tweede is de noodzakelijkheid van spoedige hulp voor de slacht
offers van de watersnood.
Dit verklaarde Maandagavond laat
de Belgische minister-president Van
Houtte, nadat hij een bijzondere verga
dering van het Belgische kabinet had
gepresideerd, die hij in zijn ambtswo
ning had bijeengeroepen.
De Belgische premier zei, dat de ko
ning voortdurend verhoging heeft. Toen
hij acht dagen geleden de getroffen
Belgische gebieden bezocht, was hij
koortsig en ziek. De volgende dag was
hij volkomen uitgeput, aldus minister
Van Houtte.
Koning Boudewijn had aan de
premier verklaard, dat hij de dag
daarop toch een nieuw werkbezoek
aan de kust zóu brengen, omdat de
dokter hem wel een opwekkend
middel zou geven, maar de premier
had zich daartegen met kracht ver
zet.
De heer Van Houtte sprak de ge
ruchten, die in Brussel circuleren en
die inhouden, dat koning Boudewijn
een tuberculeuze longaandoening heeft,
tegen. Wel moet de zwakke gezondheid
van de Koning voortdurend worden
gecontroleerd, aldus de premier. Men
onderzoekt iedere dag het bloed van
de koning.
In Belgische socialistische kringen
hoort men de opvatting, dat de ver
klaringen van de premier hst gevolg
zijn van politieke druk, die op de re
gering zou worden uitgeoefend. In deze
kringen is ernstige ontstemming gere
zen over de houding van koning Bou
dewijn, die, ondanks het feit, dat ook
België ernstig door de watersnood is
getroffen, naar de Franse Rivièra is
gereisd, om wat bij te komen van de
vermoeienissen. De ouders van de ko
ning verblijven daar op het ogenblik
ook.
In verschillende Belgische bla
den, ook in katholieke, werd critiek
uitgeoefend op de stiefmoeder van
koning Boudewijn, de prinses De
Réthy, aan wie men verweet, dat
zij de koning van zijn staatsplich-
ten zou af houden.
Tegen Amerika
Het is in Brussel opgevallen, dat
koning Boudewijn niet aanwezig was
toen Foster Dulles en Stassen in Bel
gië op bezoek kwamen. Ook vorig jaar
was de koning niet in Brussel, toen
Eisenhower hem wilde bezoeken.
Men is van mening, dat deze houding
(Van onze weerkundige medewerker)
Barometerstand hedenmorgen 8 uur 1018
mb 764 mm). Tendenz dalend. Tempe
ratuur uitersten max. 2.5 gr. C. (1.2, min.
-1.9 gr. C. (-2,6), aan de grond -3 gr. C.
OVERZICHT:
Onbestendig;
geen vorst meer
In de afgelopen nacht is de wind zo
als verwacht gaan toenemen uit Westelij
ke richting, waardoor de temperatuur na
aanvankelijke daling definitief steeg. De
as van hoge druk had zich toen verder
naar het Zuiden verplaatst (Golf van Bis-
caije) tot Zuid-Duitsland) en in ons land
werd de invloed merkbaar van een bij
Schotland aanwezige depressie. Aanvan
kelijk brengen zwakke frontuitlopers
slechts wat lichte neerslag, maar later
is er regen van meer betekenis te ver
wachten. Vorst treedt er voorlopig niet
meer op. Enkele minima: laagste in
Frankrijk -11, Nancy -7, Dijon -5, Parijs
-4, Saarbrücken -8, Beek -6.
HOE HET WORDT.
(Vanmiddag tot morgenavond)
Zwaar bewolkt met van lijd lot tijd
enige regen of motregen, matige tot
kraehtigc wind t-'ssen West en Zuidwest.
Temperatuut geleidelijk stijgend
van koning Boudewijn verklaard moet
worden uit zijn houding tegen de
Amerikaanse politiek ten aanzien van
zijn vader. Het Belgische koningshuis
voelt zich door de Amerikaanse de
marche in 1940, bij de overgave van
het Belgische leger ernstig beledigd.
In verschillende Brusselse krin
gen is men van oordeel, dat koning
Boudewijn een zo koel mogelijke
houding aanneemt tegenover Ame
rika en zijn gevoelens zo duidelijk
mogelijk toont.
Huwelijk?
In andere Belgische bladen brengt
men het bezoek van de koning aan de
Rivièra in verband met het verlangen
van de regering-Van Houtte naar een
vorstelijk huwelijk. Velen in België zijn
van mening, dat de invloed van ex-
kening Leopold en zijn gemalin aan
zienlijk zou verminderen, indien koning
Boudewijn zou trouwen.
Dat is echter niet gemakkelijk, want
de jonge vorst heeft niet veel candida-
ten voor de troon ontmoet tot dusver.
In dit verband is het mei-kwaardige
bericht, dat deze herfst voor het eerst
sinds veertien jaar weer hofbals ge
houden zullen worden in Brussel. Op
het eerste bal zal prinses Margaret van
Engeland aanwezig zijn.
(Reuter en Belga).
Engeland ontnaast
eerst wegvervoer.
Het Engelse Lagerhuis heeft
Maandagavond met 296 tegen 257
stemmen een wetsontwerp aangeno
men om het genationaliseerde
wegvervoer weer te ontnaasten.
Dit wetsontwerp, dat een belang
rijk stuk socialistische wetgeving
ongedaan maakt, is een van de
twee grote programma-punten van
de Tory-regering.
Het andere belangrijke wetsontwerp,
dat binnenkort aan de orde komt, be
treft de ontnaasting van de staalin
dustrie.
Op het ogenblik beschikt de Engel
se staat over ongeveer 4.000 vrachtwa
gens met de daarbij behorende lood
sen en kantoren over het gehele land.
Te koop
Een woordvoerder van de Labour-
partij schatte de waarde v^n dat
alles op ruim 170 millioen pond
Sterling. Al dit materiaal zal thans
aan particulieren te koop worden
aangeboden.
Op de zware vrachtauto's zal een
heffing worden gelegd om de Britse
vervoerscommissie schadeloos te stel
len voor verliezen bij de verkoop. Deze
heffing zal ongeveer vier millioen pond
opbre-v.gen. (Rei/ter).
lijk, dat de burgemeester geen recht
had om tot evacuatie te dwingen, nu
de noodtoestand was opgeheven en er
geen staat van beleg heerste.
Een dergelijke bestuursmaatregel zou
echter alleen in een proces op haar
rechtmatigheid getoetst kunnen wor
den en het was de vraag of dat alle
maal zo spoedig zou kunnen gebeuren.
Oplossing
Na enig overleg hebben de gemeen
telijke autoriteiten tenslotte de oplos
sing gevonden. Zij hebben in wat rui
mere mate verblijfsvergunningen ver
leend, dan oorpsronkelijk de bedoeling
was en het gevolg daarvan is, dat er
nu nog enige duizenden bewoners in de
stad zijn achter gebleven.
De winkeliers onder hen krijgen
veertien dagen de tijd om hun spullen
in te pakken. De Kamer van Koop
handel voor Zeeland zal zorgen voor
emballage-materiaal.
Gevaarlijk
De gemeentesecretaris van Zierikzee
heeft gisteravond een verklaring afge
legd over de noodzaak tot evacuatie.
Als er hoog water komt blijft er in de
stad slechts een gebied ter grootte van
'••■n halv- vierkante kilometer drpog.
Dat is veel te weinig om er 7C1D0
mensen op te bergen. Men zou in
zes uur onmogelijk de hele stad
kunnen evacueren. De thans ge
nomen maatregelen moeten dan
ook voornamelijk als voorzorgs
maatregelen beschouwd worden.
Het is tenslotte allemaal nogal vlot
gegaan. De eerste oproep werd door de
bevolking volkomen genegeerd, maar
dat was een zeer begrijpelijk soort de
monstratie.
Toen de politie, die strikte opdracht
had om uitermate kalm op te treden,
de mensen met autobussen van huis
haalde, gingen zij gewillig mee. Nie
mand bood verzet, al werden er hier
en daar nog wel eens wat ontevreden
woorden uitgesproken.
Maandagmiddag is de evacuatie vol
tooid. Met 2 schepen, die op de rede
al enkele dagen klaar lagen is een
groot deel van de bevolking naar Rot
terdam gebracht. Vandaar zullen de
mensen verder naar evacuatie-adres
sen vervoerd worden. (A.N.P.).
Maar Rilland dan...
Vanmorgen om zes uur zü'n alle mili
tairen, die in Zeeland, Noord-Brabant
en Zuid-Holland hulp geboden hebben,
naar hun garnizoenen teruggekeerd. De
militaire bijstand is afgelopen.
De troepen blijven wel ter beschikking
voor noodgevallen, maar hun directe
aandeel in het reddingswerk is afge
lopen. Bij de dijken zullen zij worden
vervangen door burgerpersoneel.
Ook de buitenlandse troepen, die nog
in Nederland zijn (Canadezen en Ame
rikanen uit West-Duitsland, Fransen en
Belgen) zullen naar hun garnizoenen
terugkeren.
Gevaren
De waarnemend burgemeester van
Rilland-Bath, ir W. Kakebeeke, heeft
verklaard, dat de dijken in zijn ge
meente alleen gedicht kunnen worden,
als de militairen blijven helpen. Hij is
ernstig bevreesd, dat er groot verlies
aan materiaal en grond zal optreden,
wanneer er, op welke wijze dan ook,
stagnatie in het werk komt.
Er bestaat een kans, dat men nog
enkele detachementen troepen in Ril
land zal laten om daar de ernstige
moeilijkheden mee te helpen oplossen.
(A.N.P.).
Rampenfonds
Maandagavond was een be
drag van 47,5 millioen gulden
bij het Rampenfonds binnen
gekomen. Sinds Vrijdag is dat
een vooruitgang van 5y2 mil
lioen gulden.
Zaterdag kon de stand niet
worden opgemaakt, omdat men
op die dag niet de beschikking
krijgt over giroafrekeningen.
VLOED hoger
dan VIJF meter
Uit voorlopige cijfers over de kracht
en de hoogte van de stormvloed van
1 Februari blijkt, dat op geen van de
gecontroleerde plaatsen in het Zuiden
ooit tevoren zoveel water is geweest.
Het hoogst was de vloed te Bath (5.28
meter). Vlak daarop volgden Hans-
weert (5.20 m) en Bergen op Zoom
(5.17 m).
In Friesland noteerde men de vol
gende vloedhoogten: Harlingen: 3.68
Nieuwe Zijlen 3.40 en Kornwerderzand
3.78. Wat Friesland betreft waren de
stormvloeden van 1825, 1894, 1906 en
1916 nog hoger.
Morgen, 18 Februari, wordt prinses Marijke, de jongste dochter van
Koningin: Juliana en Prins Bernhard, zes jaar oud. Foto Paul Huf)
VL/"e leven wel snel tegenwoordig,
maar misschien herinneren onze
lezers zich nog de tijd van de onder
handelingen met en de concessies aan
de Republiek Indonesia. De naam
Linggadjati roept ongetwijfeld nog wel
zekere voorstellingen op. Dan zal men
ook nog weten, hoe deze onderhande
lingen en afspraken begeleid werden
door vaderlandse kreten en verwensin
gen aan het adres van de regering, met
name aan het adres van de heren Van
Mook en Schermerhorn. Vooral voor
de laatste was geen kwalificatie te erg,
de rode regering, onder toelating van
de Roomse bondgenoot, had het ko
ninkrijk gebroken en de kroon onteerl,
het imperium verkwanseld en de Ne
derlandse naam voor het aangezicht
der historie te schande gemaakt. De
vraag is toen wel eens gerezen, wat een
andere regering in dezelfde omstandig
heden zou hebben gedaan, maar de
kans om deze vraag door de practijk
beantwoord te zien, heeft zich nimmer
voorgedaan. Vandaar, dat de oppositie,
vooral in de toenmalige club van Rijks
eenheid, zonder enige verplichting de
leeuw kon laten brullen. Ook later heeft
ons volk niet de kans gekregen, tweeër
lei bewindvoering ten opzichte van In
donesië te vergelijken, want het roer,
dat bij de verkiezingen „om" moest, is
nimmer om gegaan. Een vergelijking
met het buitenland viel ook niet te ma
ken, want Engeland had in de tijd van
Linggadjati een arbeidersregering.
Thans echter staal de zaak anders.
Groot-Brittannië heeft gekregen,
wat onze oud-kolonialen zo vurig voor
Nederland hadden begeerd: een con
servatief bewind onder leiding van
Churchill, vriend en in vele opzichten
voorbeeld van professor Gerbrandy, in
wie zich te onzent de Rijkseenheid-
actie had belichaamd. De oude leeuw
uit de wereldoorlog zit thans voor moei
lijkheden, die enigszins vergelijkbaar
zijn met de moeilijkheden van Scher
merhorn in df> Linggadjati-periödp.1»
Generaal Nagaib, de dictator van
Egypte, heeft in een opzicht de lijn van
zijn voorganger Faroek doorgetrokken:
ook hij heeft een grote belangstelling
aan de dag gelegd voor de Soedan.
Faroek ging zover met zijn pretenties,
dat hij zichzelf koning van de Soedan
noemde. Naguib wilde wel met Enge
land onderhandelen. Onder al deze twis
ten is het de bevolking van dit Afri
kaanse gebied duidelijk geworden, dat
het zelf misschien ook een duit in het
zakje kon doen. En het gevolg van de
onderhandelingen is een soort compro
mis geworden: Engeland en Egypte er
kenden beide de onafhankelijkheid van
de Soedan. Engeland heeft er wel voor
zichtig bij gezegd, dat, als de Soedan
dat zou willen, dit land op den duur lid
kon worden van het Britse gemenebest.
Dit kan echter niet meer zijn dan een
doekje voor bet bloeden. Het feit vol
trekt zich, dat liet Brits imperium af
brokkelt, en dat het zich eerst uit Azië,
en nu ook uit Afrika, geleidelijk terug
zal moeten trekken.
Het is jammer voor Churchill, dat
het nu juist zijn regering, en geen
arbeidersregering was, die deze pijn
lijke beslissingen moest nemen. Hij zou
dan dezelfde dingen tegen die arbei
dersregering kunnen zeggen, die nu van
conservatieve zijde tegen hem en zijn
minister Eden worden gezegd. Dingen
die, ze mogen dan een beetje hoffelij
ker geformuleerd zijn. in wezen dezelf
de verwijten inhouden die de mannen
van Rijkseenheid Schermerhom naar
het hoofd wierpen. Overigens kan men
gerust aannemen, dat de imperiale
trots in de harten der Britten minstens
zo sterk leeft als ze ooit in het hart van
een Nederlands koloniaal hebben ge
leefd. Maar waarom doen ze dan zo,
waarom verzetten ze zich niet met hand
en tand tegen de afbraak van het we
reldrijk? Heel eenvoudig, omdat de fei
ten hun te sterk zijn. Omdat zij geen
opstand in de Soedan en geen conflict
met Egypte kunnen riskeren. Er zijn nu
eenmaal omstandigheden in de politiek,
waarin men er niet komt met flinkheid
alleen, maar waarin het van wijs be:
leid getuigt de gang der geschiedenis
te aanvaarden. De Britten hebben Brits-
Indië prijs gegeven, ze hebben Perzië
ontruimd, ze zullen thans ook de Soe
dan verlaten. Tegen deze ontwikkelings
gang, de ontvoogding der vroegere ko
loniale gebieden, kan men bloed en
ijzer zetten, ze gaat toch haar gang. De
kunst is, haar zo soepel mogelijk op te
vangen.
Misschien is een vergelijking met de
Engelse situatie leerzaam voor diegenen
in ons land. die altijd zo precies wisten
waarom het in Indonesië misliep.
