Inbreker demonteerde cel
Rampenfonds:
47.5 mïllioen
Zierikzee is nu
geëvacueerd
Mei V E L P O N zie je er geen barsi van!
TAAI-ZICHT
in
2
LEEUWARDER COURANT
DINSDAG 17 FEBRUARI 1953
Ook handboeien was hij de baas
De 26-jarige inbreker AI. uit Heerlen, die
34 kraakjes had gepleegd moest naar hel
huis van bewaring in Maastricht worden ge
bracht. omdat hij de cel in het Heerlense
politiebureau 's nachts gedeeltelijk had gede
monteerd. Het scheelde geen haar of hij had
de vrijheid herwonnen met als enige hulpmid
delen het handvat van een bovenraampje en
een strospiertje uit zijn slaapzak.
M. was zo vriendelijk geweest de politie
van te voren eerlijk te vertellen wal hij
van plan was. aldus verhaalt De Volks
krant. „Als ik een kans zie, knijp ik er
tussen uit", had hij gezegd. De wacht
commandant hoorde 's nachts een tik in
de cel en vond het beter eens poolshoogte
te gaan nemen. Hij kwam precies op tijd.
De arrestant had al een paar tralies ge
demonteerd met het handvat van een
bovenraampje. De oplossing was gauw ge
vonden. Aan dit handvat zat een uit
steeksel dat juist in de gleufjes paste van
de schroeven waarmee de tralies waren
bevestigd.
In de boeien
De agent wilde er nu kort en goed een
eind aan maken. Hij ketende de vinding
rijke boef met boeien vast. zodat deze niet
meer bij de tralies kon komen. Tot zijn
stomme verbazing vond hjj echter de dief
wéér bij het hek. Tussen de tralies door
reikte de gevangene hem de boeien over.
14.50 per hoofd in de
Nederlandse Antillen
Gisteravond was een bedrag van 47 er.
een half millioen gulden bij het Ram
penfonds binnengekomen. Sinds Vrijdag
is dit een stijging van vijf en een half
millioen. Uit binnen- en buitenland
stromen de giften nog binnen en dat ook
overzeese rijksdelen hun best doen,
blijkt in de Antillen, waar 2.5 millioen
Nederlandse guldens of 14.50 per hoofd
van de bevolking is ingezameld.
Een greep uit de andere schenkingen:
de bemanning van de tanker „Esso"
heeft 10.000 sigaretten beschikbaar ge
steld voor de dijkwerkers: in Suriname
is voor de vierde maal 100.000 over -
gemaakt aan het Rampenfonds: de
Deutsche Edelstahlwerke stuurden 20.000
d.m.; het personeel van de coöp. zuivel
fabrieken Le Mans en Le Flêche (Frank
rijk) bracht (nadat dit door de directie
was verdubbeld) 100.000 fr. bijeen: in
Zweden is al dertien millioen kronen aan
geld en goederen ingezameld, voor het
geld zullen geschikte goederen worden
gekocht; in Denemarken heeft de hulp
actie 1.1 millioen gulden en voor zeven
millioen gulden goederen opgebracht: in
Finland is een enorme inzamelingsactie
gaande, de goederen stromen binnen; uit
Portugal kwam een schip met 10.000
dekens. 20.000 meter beddelakens. 2000
paar schoenen, 400.000 blikken vis,
34.000 flessen port. vijf ton koffie. 50 ton
rjjst. 10 ton suiker. 10 ton geconcen
treerde Iegerrantsoenen. een ton lever
traan en nog meer; de stakende
mijnwerkers in Luxemburg hebben
een dag van hun stakingsuitke
ring afgestaan: uit Wellington
(Nieuw-Zeeland) werden 159 balen met
kleding afgezonden; een speciale editie
van een Haagse krant met foto's van
de ramp bracht in Frankrijk 150.000
op: de Rotterdamse losse havenarbeiders
brachten 21.000 bijeen, welk bedrag
door een scheepvaartvereniging werd
verdubbeld: de Nederlandse Orde van
Accountants wil belangeloos controle
uitoefenen op firma's, die herinnerines-
artikelen met een toeslag voor het Ram
penfonds in de handel willen brengen:
er zijn al acht millioen doosjes lucifers
voor het Rampenfonds verkocht: in
Korea is 915 dollar ingezameld: in San
Francisco 10.000 dollar.
Prins bezocht rampgebied
Prins Bernhard heeft gisteren weer
verscheidene bezoeken gebracht aan
plaatsen in het getroffen gebied. Per
vliegtuig begaf hij zich naar het vlieg
veld Woensdrecht, vanwaar hij per heli
copter naar Zeemvsch-Vlaanderen ging.
Hier bezocht hij Kloosterzande. Osse-
nisse, Terneuzen en Hoofdplaat. Vervol
gens stak de prins over naar Zuid-
Beveland. waar hij in Yerseke landde
Tenslotte bracht hij nog een bezoek
aan Zonnemaire op Schouwen.
Diphterie in Dongen
In Dongen (N.B.) zijn op het ogenblik
ongeveer zestig gevallen van diphterie
geconstateerd. In verband hiermede
heeft de burgemeester in overleg met de
inspecteur van de volksgezondheid, de
schoolarts en de plaatselijke geneeshe
ren, de bevolking aangespoord zich tegen
deze besmettelijke ziekte te laten inen
ten. Op drie namiddagen wordt hiertoe
gelegenheid gegeven. Dit is Zqndag in
de verschillende kerken van de kansel
bekend gemaakt. Van de 175 evacué's
die zich in Dongen bevinden is nieu-
mand ziek. Het betreft dus waarschijn
lijk een besmettingshaard die reeds in
de gemeente aanwezig was.
Ook in Engeland bracht het
springtij geen verrassingen
De hoogste waterstand, die gisteren aan
de Britse Oostkust tijdens het hoogtepunt
van het springtij bereikt werd. was een
voet lager dan men had verwacht. De
dijken, die na- de doorbraken en overstro
mingen van de eerste Februari koortsach
tig waren hersteld, hebben de druk van
het water dan ook goed doorstaan.
Op het zwaar geteisterde eiland Canvey
in de monding van de Theems bleef hel
water ruim een meter onder de rand van
de inderhaast gedichte zeewering.
•200 JAAR GELEDEN
Bijzonderheden
De laatste Brieven van Messina mel
den, dat men op 't Eiland Sicilië
zedert veertien Dagen in de uiterste
ongerustheid leefde, vermits de berg
Etna weder van Dag tot Dag ver-
schriklyke vlammen en hars aehtigc
stoffen uit wierp, vcvzelt van een ys-
lyk gedruis, gelykende na zware don
derslagen, terwyl dc bewoners van de
dorpen, rondom de dien vuurpoel leg
gende, met alle hunne goederen
en have de vlucht na de kust genomen
hebben, dewyl men beducht is. dat die
berg hoe langs hoe meer aan 't woeden
geraken zal.
Leeuwarder Saturdagse Courant. -
17 February 1753
„Haal maar een paar andere, agent, deze
deugen niet." luidde het schalkse commen
taar.
De oplossing van dit tweede raadsel was
niet zo simpel. De bereidwillige inbreker
heeft ;t de politie tenslotte zelf maar ver
teld. Het hele geheim school in een stro-
halmpje waarmee hij net zolang in het
slot van de boeien had geprutst, totdat het
palletje het begaf.
Storm in Italië
Water van de Po opgedreven
De in het Noorden van de Adriatische
Zee opgestoken storm heeft het water zo
danig opgejaagd, dat de rivier de Po in het
deltagebied sterk is gestegen, waardoor
plaatselijk overstromingen van niet-be-
woonde gebieden ontstonden. Het on
middellijk Ingrijpen bij zwakke plekken in
de dijken heeft erger kunnen voorkomen.
Verscheidene vissersvaartuigen zijn door
de storm op de kust geworpen- De installa
ties in de haven van Chioggia. Venetië en
Triest liepen beschadigingen op. In het
binnenland traden storingen in de electri-
citeitsgeleidingen op en bergwegen werden
door hevige sneeuwval geblokkeerd.
België legt 5 op
Inkomstenbelasting
Voor overstromingsschade
De Belgische premier Van Houtte heeft
medegedeeld, dat de regering besloten
liecft gedurende één jaar de inkomstenbe
lasting met ongeveer vjjf procent te ver
hogen voor bestrijding van de kosten van
het herstel der overstromingsschade.
Straf: honderd gulden
in het Rampenfonds
De 36-jarige K. B. B., hoofd
commies aan een van de departe
menten heeft, toen hij bezig was
stapels goederen te sorteren, be
stemd voor de slachtoffers van de
watersnood, een paar wollen
handschoenen weggenomen.
Toen B. gisteren voor de Haagse
politierechter terecht stond, bleek, dat
hij bezig was geweest met een stapel
..waardeloos goed". Hij vond hier een
paar wollen handschoenen, die hij
meende wel te kunnen gebruiken. Hij
had echter tevoren van zichzelf een
paar leren wanten op de goede stapel
gelegd omdat hij meende, dat deze
meer geschikt waren dan de niet in
al te beste staat verkerende wollen
handschoenen. Verder bleek, dat B.
hele stapels goed voor de slachtoffers
van de nationale ramp beschikbaar
had gesteld.
De politierechter veroordeelde hem
tot een maand voorwaardelijk met de
bijzondere bepaling dat hij binnen die
tijd honderd gulden moet storten in
het, Rampenfonds.
De politierechter veroordeelde M. R.
en M. C. O. tot ieder zes maanden. Zij
hebben in de avond van de eerste
Februari een hoeveelheid kabel van
het strand gestolen. De stroom had de
kabel blootgewoeld.
De echtgenote van O. werd wegens
medeplichtigheid tot een maand ver
oordeeld.
De Koninklijke Marechaussee te
Nijmegen heeft aangehouden een 20-
.iarige jongeman die in militaire uni
form te Brussel gelden inzamelde,
zogenaamd voor de watersnoodslacht
offers. maar het geld in eigen zak
stak.
Het ijs op het IJselmeer
De ijstoestand op het IJselmeer was vol
gens de Ned. IJsberichtendienst gistermid- 1
dag om drie uur als volgt: Ten Noorden
van de lijn Medemblik-Staveren licht drijf
ijs tot licht vast ijs. Ten Zuiden van deze
li.in: Medemblik, Edam, Muiden. Huizen,
Nijkerk en ten Zuiden van Urk middel
zwaar vast ijs. Van ten Zuiden van Enk
huizen tot ten Zuiden van Staveren was
middelzwaar opeengepakt, drijfijs evenals
voor Elburg. Lemmer had zwaar vast ijs.
Voor de Prinses Margrietsluis zat middel
zwaar opeengepakt drijfijs. Het overige
deel had licht vast ijs tot middelzwaar ver
spreid drijfijs. De ..Jan Nieveen" slaagde
er Zaterdagavond in. van Lemmer naar
Amsterdam te komen.
Bevolking is nog niet
helemaal overtuigd
De evacuatie van Zierikzee is thans
voorlopig beëindigd. Gisteren zijn de
laatste schepen, de „Schelde" en de
„Lely", met een groot aantal passagiers
van de oude Zeeuwse stad weggevaren.
Op het ogenblik zijn van de ruim 7.000
inwoners nog ongeveer 3.000 aanwezig,
die allen een voorlopige verblijfsver
gunning hebben gekregen. Het ligt in
de bedoeling deze 3.000 nog in de
komende weken „uit te kammen",
waarna men het gehele evacuatie
schema zal hebben uitgevoo^^
Van verzet van de zij^^van de
burgerij of minder prettig optreden van
rijks- en gemeent'-politie is geen sprake
geweest. Natuurlijk vond de bevolking
van Zierikzee het bijzonder onprettig
om de stad te verlaten, doch de meesten
zien thans wel in dat het strikt nood
zakelijk is. Het gevaar is niet denk
beeldig, dat een groter deel van het
stadje zal onderlopen en door het ver
zanden van de haven is een massale
evacuatie dan onmogelijk. Bovendien
zijn de hygiënische toestanden zeer,
slecht.
Wie in het centrum van het stadje
loopt, zal inderdaad denken, dat hier
„niets aan de hand" is, zoals een deel
van de bevolking beweert. Maar wie
de zijstraatjes ingaat en daar de ravage
aanschouwt, wie ziet hoe hier en daar
het water nog doorsijpelt en zijn
knagend werk verricht, komt tot de
conclusie, dat de autoriteiten met de
stap tot evacuatie een wijs besluit ge
nomen hebben.
Straks zullen er in Zieri^^e 4.000
nieuwe tijdelijke bewonei^Bkomen,
ondergebracht in barakkenkampen. De
mannen zullen pogen, Zierikzee weer
terug te brengen tot de staat waarin dit
vriendelijke stadje voor de ramp ver
keerde. De militairen zijn nu ver
trokken. Zij lieten een stadje achter,
waar het hier en daar in de gemoederen
van de Tegaal en illegaal achterge
blevenen nog gist. maar dat voor de
militairen uit hygiënische overwegin
gen als werkoord thans onvoldoende is
bevonden. Een sprekender argument
voor de evacuatie is welhaast niet
denkbaar.
Gat bij Bruinisse dicht
Het eerste gat in de Oude Dijk, de
slaperdijk tussen Bruinisse en Oostcr-
land, die doorbrak op Zondagavond
1 Februari, waardoor de Bruinisser
polder werd geïnundeerd, is dicht. Nog
zes andere gaten in deze dijk moeten
worden gedicht, eer begonnen kan wor
den met het droogmalen van de polder.
In de buitendijk zijn geen gaten.
Nederland behartigt de
Israëlische belangen
In verband met het afbreken van dér
diplomatieke betrekkingen tussen Israël
en de Sovjet-Unie heeft, de Nederlandse
regering zich op verzoek van de rege
ring van Israël bereid verklaard om de
belangen van de staat Israël in de Sov
jet Unie te behartigen.
Productie Willem Barendsz
Voor het eerst in het nieuwe sei
zoen heeft de productie van de „Willem
Barendsz" die van de overeenkomstige
periode van het vorige jaar overschre
den. Tot 1 Februari werd verkregen
6655 ton graan tegen 6563 ton vorig jaar.
Aan spermolie werd 320 ton geprodu
ceerd (niet vergelijkbaar).
In Korea gesneuveld
De regering maakt bekend dat lot
haar leedwezen op 14 Februari in Korea
is gesneuveld de korporaal B. A. de Roo.
ongehuwd en woonachtig te Leiden. Hi.i
was afkomstig van het garderegiment
fuseliers Prinses Irene.
Lege sloep opgepikt
De „Henrica B" heeft ter hoogte van
de Waddeneilanden een lege sloep op
gepikt, gemerkt „Gabij" of „Gabijo".
Deze sloep zou in Oostende thuishoren.
In de sloep bevond zich r.og een ge
deelte van de inhoud en een mast stond
er op. De ..Henrica B" wordt a^idaag
te Gent verwacht.
Alleen de R was van
Rembrandt
Een onderzoek in Nederland heeft
aangetoond, dat een schilderij van een
Zweedse eigenaar, voorstellende Abra
ham en Hagar, niet een -verk van
Rembrandt is. zoals vermoed werd. maar
van diens tijdgenoot Rombout van
Troijen. In de negentiende eeuw heeft
een vervalser gebruik gemaakt van de
omstandigheid.dat Rembrandt en Troijen
(die R. Troijen signeerde) precies
dezelfde R gebruikten. Hij liet de oor
spronkelijke R staan maar schilderde
over de achternaam Troijen heen de let
ters „embrant".
Schoten de Russen het eerst
Volgens te New York ontvangen radio
berichten heeft een woordvoerder van de
Am^ücaanse luchtmacht te Tokio ver-
kla^H dat Russische vliegtuigen de eerste
schoren losten bij het incident met Ameri
kaanse straaljagers boven Noord-Japan.
Directeur van de koude oorlog
Het Witte Huis heeft de benoeming be
kend gemaakt van C. D. Jackson uit New
York tot speciale medewerker van presi
dent Eisenhower „met speciale verant
woordelijkheid bij de voering van de koude
oorlog."
Jackson was uitgever van het tijdschrift
..Fortune" en voordien directeur van het
Time-Life-publiciteitsbedrijf. In de tweede
wereldoorlog was hij plaatsvervangend
hoofd voor de psychologische oorlogvoe
ring bij het geallieerde hoofdkwartier in
Noord-Afrika onder generaal Eisenhower.
Later vervulde hij diezelfde functie aan
het geallieerde hoofdkwartier in Europa.
Lagerhuis accoord met
ontnaasting wegvervoer
4000 vrachtauto's te koop
Het Lagerhuis heeft gisteravond met
296 tegen 257 stemmen het wetsontwerp
vaaHke regering tot ontnaasting van het
we^Rvocr in laatste lezing aangenomen.
Het gaat nu naar het Hogerhuis. Het is
een van de twee belangrijkste wetsont
werpen uit het program van dc huidige
regering. Het andere betreft de ontnaas
ting van de staalindustrie.
De Staat beschikt op het ogenblik over
ongeveer 4000 vrachtwagens met loodsen
en kantoren over het gehele land. Een
woordvoerder van de Labourpartij schatte
dc waarde resp. op 70.000.000 en 100.000.000
pond sterling. Al deze voertuigen zullen
aan particulieren te koop worden aan
geboden.
Er zal een heffing op zwaardere vracht
auto's worden geheven om de Britse ver-
voerscommissie schadeloos te stellen voor
verliezen bij de verkoop. De heffing zal
in de komende twee jaar ongeveer 4 mil
lioen pond sterling op moeten brengen.
Een geheim verdrag tussen
Egypte en Oost-Duitsland
Volgens kringen te Bonn, die in ver
binding staan met Oost-Duitsland, zouden
Egypte en Oost-Duitsland op 7 Januari een
geheim militair ontwerpverdrag hebben
opgesteld. Bij deze ontwerp-overeenkomst
zou zijn bepaald dat Oost-Duitsland
wapenen aan Egypte zal leveren en een
militaire missie naar Cairo zal zenden. De
wapenleveranties zouden 30.000 karabijnen
en 300 stukken tankafweergeschut om
vatten.
De training van het Egyptische leger zou
geschieden door een afvaardiging van
tachtig Oost-Duitse officieren, die een op
leiding in het Russische leger hebben
Uit dezelfde bron werd vernomen dat
het ontwerp-verdrag in hoofdzaak een
militair karakter zou dragen, maar dat
er ook economische en diplomatieke kwes
ties bij zouden worden geregeld.
Zware brand in Valparaiso
Gisterochtend is een hevige brand uit
gebroken in de loodsen van de douane
te Valparaiso.
De brand, die reeds een schade van
honderd millioen pesos heeft aangericht,
wordt door de gehele havenbrandweer
en al de brandweerlieden van de strijd
krachten bestreden. Men is het vuur
echter nog niet meester geworden.
Executie van dc Rosenbergs
toch nog weer verschoven
De Amerikaanse federale rechter
Kaufman heeft gisteren bepaald, dat het
doodvonnis aan het echtpaar Rosenberg
zal worden voltrokken in de week van
rt. vermoedelijk op 12 Maart om
"s avonds plaatselijke tijd.
9
Beurs van Amsterdam
Weerbericht
Verdere stijging v. temperatuur
Verwachting van Dinsdagavond tot
Woensdagavond. (Opgem. te 10 u. v.m.)
Zwaar bewolkt, met af en toe enige
regen of motregen en plaatselijk nevel
of mist. Verdere stijging van tempera
tuur. Overwegend matige Westelijke
wind.
Waterstanden
17 Febr.: Bergumerdam 27 (23). Leeu
warden 26 (24). Nesserzijl 29 (29),
Sneek 26 (25). Scharsterbrug 24 (24),
Woudsend 29 (29). Gemiddeld 27.2 (26.5)
Hoog water
Terschell. Harl. Sch.oog
17 Febr. 0.10-12.30 11.58 0.38-12.58
18 Febr. 0.50-13.10 0.11-12.39 1.18-13.38
19 Febr. 1.30-13.45 0.54-13.18 1.58-14.13
Zon en maan
18 Febr. Zon op 7.50, onder 17.59
Maan op 9.04, onder
19 Febr. Zon op 7.48, onder 18.01
Maan op 9-25, onder 0.47
k.J
Helicopters landden
te Soestdijk
Bemanningen door koningin en
prins ontvangen
Vanmorgen zijn zestien helicopters ge
land in de tuin en op het voetbalveld
van paleis Soestdijk. Elf landden er in
achtertuin en vijl (Engelse) op het veld
van K.P.S. de voetbalclub van het per
soneel van het paleis.
Om elf uur landde het eerste toestel
de lielicoptère waarover Nederland
beschikt -daarna een toestel van de
„Sabena", waarna achtereenvolgens
negen Amerikaanse helicopters van het
type „Bell" een keurige landings
manoeuvre uitvoerden.
De voltallige bemanningen werden ten
paleize door de koningin en prins Bern
hard ontvangen. Na afloop van deze ont
vangst maakte prinses Margriet een
tochtje per helicptère over het paleis.
Kort na één uur vertrokken de toestel
len voor een gezamenlijke rondvlucht,
waarna zij naar hun bases terugkeerden.
Van een zeer grote Amerikaanse lieli
coptère. die op Soesterberg geland is. is
de bemanning eveneens ten paleize ont
vangen.
Militairen vertrokken
uit Zierikzee
Zierikzee heeft vanmorgen afscheid
genomen van de militairen, die hebben
deelgenomen aan het hulpverlenings-
werk. Precies om negen uur zijn 200 mian
van de regimenten „Jan Willem Friso"
en de Limburgse jagers, alsmede de
twaalf Amerikaanse dukws naar Steen
bergen vertrokken. Tijdens een korte
plechtigheid op het haver.plein. waar
de dukws met de Nederlandse militairen
aan boord stonden opgesteld, dankte de
burgemeester in een korte toespraak de
Nederlandse militairen, de commandant
van de dukws en de Duitse bemanning
daarvan voor hetgeen zij voor Schouwen
en Duiveland hebben gedaan. De ver
zekering, dat Schouwen-Duiveland weer
uit het water zal herrijzen, werd door de
Nederlandse militairen met een drie
werf hoera voor Zierikzee gevolgd.
Enkele minuten later vertrok de eerste
dukw. De achtergebleven bevolking
juichte de vertrekkende militairen toe.
Kerkeliike mutaties
Ned. Herv. Kerk. Beroepen te Rotter-
dam-Charlois: S. G. J. Goverts te Kat
wijk aan de Rijn-
Bedankt voor Ameide en Tienhoven: L.
Trouborst te Monster.
Benoemd tot vicaris te IJselmonde: P.
D. de Bruijn, cand- te Rotterdam-Zuid: tot
vicaris te Rotterdam (Vreewijk): J. L.
Maris, cand. te Rotterdam-Zuid.
Geref. Kerken. Beroepen te Lollum: J.
v. d. Zanden, cand. te Groningen: te Vee-
nendaal: J. Overduin te Amsterdam, die
dit beroep ook aannam
Aangenomen naar Nijkerk: W- Griffioen
te Kralingscheveer.
Chr. Gercf. Kei-ken. Tweetal te Leiden:
D. Biesma te Amsterdam-Oost en C. v. d.
Weele te Harderwijk.
Bedankt voor Arnhem: J. M. Visser te
Enschede.
Bapt. Gemeenten- Beroepen te Hengelo
(Ov.): W. Veenstra te Musselkanaal.
(Advertentie l. M.)
ZO GOED LIJMT VELPON
VPUC. OF IIIKTF SOORT
GROTE STRIJD
15
Louisa's bed was het toppunt van
comfort, maar desondanks kon ze de
slaap niet vatten. Ze draaide zich om en
om. terwijl haar gedachten als 't ware
krijgertje speelden! Was ze blij of be
droefd over haar komst hier? Ze had het
niet kunnen zeggen. Vroeger of later,
wanneer en hoe dan ook. zou ze onge
twijfeld Kirk ontmoeten. Dat vooruit
zicht joeg haar vrees aan. Zulk 'n weer-
zien zou nergens toe dienen en kon haar
alleen maar verdriet doen, maar zou het
toch niet te verkiezen zijn boven die
ellendige spanning en onzekerheid, die
ze sinds hij haar verlaten had, had
moeten verduren? In elk geval zou hij
haar enige verklaring voor zijn over
haast vertrek dienen te geven, daoht ze
wanhopig; ze moest weten, waarom hij
haar zo behandeld had. want een reden
was er; dat stond bij haar vast.
Vermoedelijk zou, dit nam ze met vrij
grote zekerheid aan. die reden haar trots
ernstig kwetsen. Wellicht zou hij rond
uit erkennen, dat hij genoeg van haar
had gekregen, mogelijk ook. dat hij
nooit aan een ernstige verbintenis had
gedacht en daarom het hazenpad had ge
kozen, toen hij begreep, hoe zij zijn hof
makerij opnam. O, het zou vernederend
zijn, té moeten ervaren, dat ze een man
had liefgehad, die geen liefde verlangde,
maar in onzekerheid blijven was h. i.
nog erger.
De vernedering zou minder groot zijn
als bleek, dat hij reeds getrouwd was.
Maar dan. ja waarom had hij 't haar
dan niet eer verteld? Ze zou het hebben
begrepen. Wel zou ze boos op hem zijn
geweest over zijn aanvankelijk bedrog,
maar ze zou ten minste niet zijn achter
volgd door de vrees, dat de breuk met
Kirk ook voor een deel haar schuld
was: dat ze jegens hem was tekort
geschoten of hem had teleurgesteld.
De nacht was stil. maar „zweeg" niet.
Het leek wel, of 't huis van zonderlinge
geluiden vervuld was. Overal hoorde ze
gekraak, geritsel, af en toe overstemd
door het eeuwige, eentonige ruisen van
de zee. Dat ruisen had iets kalmerends
moeten hebben, maar miste dit om
welke reden dan ook te enenmale
en verhoogde nog het onheilspellende
karakter van Louisa's wildvreemde om
geving. Op dit ogenblik verbeeldde ze
zich de motor van een auto te horen,
maar het zou wel een motorbofl^zijn,
Even later sloeg ergens een deil^Hicht.
Naar alle schijn was dit Veronica Dar-
sall, terug van haar „tête a tête".
Louisa richtte zich op één elleboog
omhoog. Ja. nu kon ze duidelijk voet
stappen op de trap horen. Dat ging,
vond ze, toch wel een beetje te ver! Nog
afgezien van elke andere overweging,
diende de gouvernante zeker meer ver
antwoordelijkheidsgevoel jegens het
haar toevertrouwde kind te hebben en
dus het kasteel niet na 't invallen van
de duisternis te verlaten. Rosie was
blijkbaar een erg opgewonden, zenuw
achtig kind. Als ze wakker werd, riep
en geen antwoord kreeg, zou ze onge
twijfeld doodsbang worden.
Toen de voetstappen zich hadden ver
wijderd. ging Louisa weer liggen, maar
slapen kon ze niet. Had ze nu maar iets
te lezen, dan had ze het lampje naast
haar bed kunnen aandraaien zonder
Mandy te storen. Als Mandy eenmaal
sliep, deed ze dat met evenveel „toe
wijding" als het andere.
Plotseling vloog Louisa vol schrik met
een ruk overeind. Speelde haar verbeel
ding haar parten, of had ze een zwakke
gil gehoord? Misschien was het een zee
meeuw geweest. Neen, daar klonk het
wéér; het scheen uit de gang, helemaal
aan het einde, te komen. Snelbesloten,
sprong ze 't bed uit. duwde haastig haar
blote voeten in een paar groene pan
toffeltjes en wierp de oude groene
kamerjapon over haar schouders. Zo uit
gerust, rende ze de gang in, waar ze het
licht niet kon opdraaien, omdat ze niet.
wist waar de schakelaar was. Wéér een
gil; schriller ditmaal. Dat moest Rosie
zijn, maar waarom ging de gouvernante
niet naar haar toe? Louisa, alleen door
een smalle streep maanlicht, die het ven
ster bovenaan de trap binnen viel. ge
leid, begaf zich, nu en dan struikelend,
naar de torenkamer, waaruit luid ge
snik tot haar doordrong. Ze wierp de
deur open en maakte licht. Wat ze ge
vreesd had, bleek inderdaad zo te zijn:
Ro^^zat rechtop in bed. terwijl tranen
la^P haar wangen stroomden en haar
magere schoudertjes heftig op en neer
schokten.
„O, o, ben jij het!" haperde ze. „Ik
ben zo bang.
„Waarom, kindlief? Wat scheelt er
aan?" vroeg Louisa, terwijl ze naar 't
bed snelde en het bevende figuurtje in
haar armen nam. Rosie greep zich
krampachtig vast, uitroepend: „Het is
de spin. die enorme zwarte spin. Hij
loopt aldoor over me heen. Hij trekt met
zijn grote harige poten aan mijn haar en
hijhii steekt me in de armen".
„Je droomt, Rosie. Er is geen spin op
je bed. Kijk maar!"
„Ik heb het niet gedroomd, Ik heb
hem de trap horen opkruipen. Hij kwam
recht onder de deur door en sprong op
mijn bed. Ik schreeuwde en schreeuwde,
maar juffrouw Darsall wilde niet
komen". Zich nog dichter tegen Louisa
aanvleiend, riep ze smekend. „Ik ben zo
blij. dat je gekomen bent. Wees alsje
blieft niet boos".
„Ik ben niet boos. kindlief, maar huil
nu niet meer", zei Louisa, terwijl ze
zachtjes het verwarde blonde haar ach
terover streek en haar verontwaardi
ging over 't gedrag van de gouvernante
voelde toenemen. Om welke reden had
Veronica Darsall geen antwoord gegeven
op 't gillen van het kind? Ze kon nog
niet in slaap zjjn, want nauwelijks tien
minuten geleden was ze naar boven ge
gaan.
„Ik ben bang", herhaalde Rosie
zenuwachtig. „Ik denk, dat hij zich
achter de gordijnen verbergt".
Louisa keek de kamer rond en kreeg
andermaal de indruk, dat dit vertrek
helemaal niet voor een kind geschikt
was. Grijze kille muren, massief en
solide, maar lelijk mahoniehouten meu
bilair, lange blauw pluchen gordijnen, die
zacht in de luchtstroom van de open
vensters bewogen wat Rosie 't opnieuw
deed uitgillen.
„Kijk; hij is achter de gordijnen! Hij
beweegt, ze. Als je weggaat, zal hij voor
de dag komen en me weer steken. Je
moet niet weggaan, alsjeblieft niet!"
„Wie is er achter de gordijnen? Wat
is er in vredesnaam aan de hand?"
vroeg een mannenstem ongeduldig.
Rosie hield verschrikt de adem in en
verborg haar betraand gezichtje tegen
Louisa, die over haar blonde hoofd heen
met wijdgeopende ogen naar de deur
opening staarde. Ze had niet geweten,
dat er een man in huis was, zodat zijn
plotselinge verschijning haar in de war
bracht en irriteerde.
„Wat is er aan de hand?" herhaalde
hij ietwat scherp, terwijl hij op het bed
toeliep. Louisa staarde hem stomver
baasd aan, want ze kon niet begrijpen
wie hij was en wat hij hier te maken
had. Hij was van middelbare lengte,
tenger gebouwd, had slordig, bleekbruin
haar. een lang. smal gezicht en droeg
een donkere bril. in hoornen montuur.
Hii had een versleten kameelharen
kamerjapon over een pyama van rood
bruine zijde geslagen, terwijl zijn voeten
in verschoten stoffen pantoffels staken.
„Waarom antwoordt u niet? En wie
is u?" vroeg hij kortaf.
(Wordt vervolgd)
Slot
Slot
16 Febr.
17 Febr.
3—3% Ned. '47
O
b5i/a
941/4
Dollarlening '47
3 Grootboek '46
O
y ««/8
945/s
O
951/4
951/16
3—3% A'dam '47
O
9;
973/g
A. K. U.
A
1051/8
1641/,
Van Berkel
A
102
1023/1
Calvé Delft C.V.A.
124
124
Fokker
A
107
10/
Ned. Ford
A
196
1951/a
Ned. Kabel
A
214
215
Philips g.b.v-A.
1608/4
1601/4
Unilever C.vA..
18 37/g
198
1838/8
Ned. Gist- en Spir.
A
199
Stokvis 500/1000
A
130
1301/,
Kon. Petr. Mij.
A
3117/g
3IIS/4
Amsterd. Rubber
A
93
911/8
Deli Bat Rubber
A
9/
97
Hol! Am. Lijn
A
142V4
141
Kon. Ned. Stoomb.
A
1391/8
138 Ii,
Kon. Paketvaart
A
1201/4
120
Rotterd. Lloyd
A
!2fcS/4
126
Scheepv. Unie
A
1293/4
1283/4
St. Mij. NederL
A
147
145
H. V. A.
A
1045/s
104
Javasche Cult. Mij.
A
448/4
441,'5
Deli Bat. Mij.
A
1133/4
1143/4
Deli Mij.
A
828/8
83
Senembab Mij.
A
'73/8
771/j
Aniem
A
673/4
683/g
Amst. Ballast Mij.
A
1223/4
1251/4
Deli Spoor
A
381/8
381/4
Walvisvaart
A
797/t
80
Pennsylv. C.V.A.
227
•2','16
Anaconda C.vA.
<23/4
44
Beth. Steel C.vA.
54
54
Rep. Steel C.vA.
<6Vl«
461/4
Shell Union C.vA_
693/1
69V4
Meelfabr.
Ned. Bakkerij C.vA.
2093/4
2131/s
„Geen ergon, maar energeia"
A Ivorens tot onze eerste zaak en taak te
komen, was het nodig daartoe ruim
baan te maken door uit de weg te ruimen wat
een goede kijk op „taal" belemmert. Nu en
na in de voorgaande paragrafen ter voor
bereiding reeds enkele aanduidingen gegeven
te hebben, komen we ter zake. En wel met
het citaat, ontleend aun Wilhelm von Hum
boldt (plm. 1820!); dal de taal geen ergon
maar een energeia is. Géén ergon, d.w.z.
niet 'n ding, geen voorraad van woorden en
uitdrukkingen en zinnen met z'n vormen en
regels, niet iets z.g. a statisch maar een
voortdurend werkzame, zich ontplooiende
kracht, een krachtbron, een oermenselijke
functie, dynamisch.
De simpele opvatting van taal is: je hebt
een collectie woorden en die slaan recht
streeks op de dingen, op de realiteiten. Dit
mag opgaan voor een aantal taalelementen:
een verzameling huizen enz. heet Amster
dam, het broertje heet Piet, maar hoe
moeten we bv. aan met: oom, onkruid en
met abstracta als: liefde, moed. Denken we
hier over na, dan dienen we de geest in te
schakelen, en zien we in, dat de meeste
woorden een veelheid van „zaken" uit
drukken. Zo staat in het ons vertrouwde
systeem van familiebetrekkingen het woord
„oom" voor vier verschillende relaties: (broer
van de vader, van de moeder, man van de
zuster van de vader, en man van de zuster
van de moeder). Deze vier zijn elk op zich
een realiteit maar „oom" zelf niet. Vgl. ook
„een mens" met „de mens"; de eerste kun
je ontmoeten, maar niemand kan ooit „de
mens" hebben ontmoet. Van het vanzelf
sprekende, dal liet eerste kenmerk van de
eigen taal is, uitgaande, meent men allicht,
dat de verwantschapsnamen in verschillende
talen elkaar dékken. Een vader is een vader,
een zuster een zuster, enz., dat is immers
de klaarste realiteit.
Toch is dit een dwaling: er zijn talen, die
het begrip „zuster" niet kennen, die een
groot onderscheid maken tussen de ene (bv.
de oudstezuster en de andere; zó groot dat
ze evenver van elkaar staan als bij ons neef
en zwager, 't Zal toch niet vreemd klinken
als bij volken waar de relatiekant van vader
(of van moederzeer zwaar weegt, waar het
al of niet gehuwd zijn van doorslaande be
tekenis is, waar de grootouders bijna in geen
tel zijn. de taal daarvan de weerklank geefU
en dat er o m. voor grootvader en groot
moeder maar eenzelfde woord bestaat. Ook
liet religieus of leek zijn, en tot welke stand,
de familieleden behoren, is soms van invloed
op de naam.
Zelfs in de historie van dezelfde taal is
dal op te merken: liet middclhoogduits kent
Vet ere (vadersbroer) naast en tegenover
Ohcim (moedersbroer) en Base vaderszus/er)
naast Muome (nwederszustcr). Volken, en
hetzelfde volk in verschillende tijden. En
hoe is men ertoe gekomen tan „onkruid"
Ie spreken?: in de nutuur-zelf bestaat dit
niet! 't Is de mens, 's mensen geest, die de
oom en het onkruid, maakt. Hij geeft, in z'n
l.aal niet de realiteiten van de wereld, maar
zijn kijk daarop, en de ordening en de waar
dering der verschijnselen is iets speciaals
van hem. In de ..wereld" t:an z'n taal heeft
hij de echte, chaotische wereld getransfor
meerd, om-geschapen.
De taal is dc scheppende kracht die hem
de wereld op geordende wijze doet zien, en
zonder taal was de wereld ons een vage,
ordeloze veelheidTussen de dingen en de
taal werkt de geest, maar tot fixeren van
en bewuste helderheid over de verschijnse
len komt. deze pas door de taal. En zo fijn
ah de talen dat- elk op zijn manier
doen. We onderscheiden wakker zijn" van
..waken"; dcJod is dood. maar toch hebben
we.- sterven, inslapen, overlijden, sneuvelen,
omkomen, heengaan. En met woordgroepen
en zinsconstructies kunnen we de subtielste
verschillen weergeven, die we zonder
taal - helemaal niet. kénnen zouden.
Resulterend in taal werkt er een geeste
lijke kracht die ons een beeld van de
wereld en het leven geeft. Alsmaar, in
vanzelfsprekende onopgemerktheid, dóór. En
het eigenaardige: tijdens onze eerste jeugd
groeien we al spelende en helemaal onsyste
matisch in de taal in, en daarmee verwerven
we ons meteen het wereldbeeld dat dc
moedertaal in heeft (en is). En, weer zo
merkwaardig: de wereldbeelden die het
Franse kind en het Friese kind zich op die
manier verwerven, verschillen. Vandaar
dat. elke taal z'n onverlaalhaarheden heeft.
7,o zijn deze woorden uit onze rijkstaal (het
Alg. Ned.): deftig, inkennig, afpingelen in
geen andere taal precies, dus juist, weer te
geven. En het Engelse vegetablesis niet
te vertalen door „groenten", want ook aard
appels valt eronder.
Die energeia, dal wereldbeeld van elke
taal moge veel geheimzinnigs hebben: wan
neer we over taalgemeenschap en moedertaal
handelen, wordt een en ander duidelijker.
A. J, SCHNEIDERS
