Brood en stamppot zijn even onmisbaar
als de duizenden zakken zand
Ook wat proviandering werkers betreft,
staat Rode Kruis zijn mannetje
Exodus van beproefden
uit Zierikzee
„We zagen onze namen in de
dodenlijst staan..."
Schaderegeling voor de landbouw in de
overstroomde streken
3
MAANDAG IS FEBRUARI 1953
Vervolg van pagina 1
In de verte zagen ze Stavenisse grijs
opdoemen uit het water. De enige bewo
ners die er zich bevinden zijn enkele ge
meente-ambtenaren met de burgemeester
en 25 man rijkspolitie, overal vandaan.
Een opperwachtmeester uit St Jacobi-
parochie bij Leeuwarden heeft er de lei
ding en zijn manschappen komen uit alle
provincies van Nederland. Zij hebben er
een eenzame wacht op een bijna verloren
post. Bijna! De Breevlietse dijk is de
laatste schans- Men heeft er dag en nacht
gewerkt. Het Rode Kruis uit Tholen heeft
er drie maal per dag gezorgd voor koffie
en brood. De arbeiders en de soldaten
wonen in schepen, die in de haven van
het gehavende St Annaland liggen De
arbeiders hebben het best aan de dijken
zeggen zij. Drie kwart van hen heeft het.
wat eten en drinken aangaat, beter dan
bij moeder thuis. En wat het zware werk
betreft: Sjaak de Beer, die in Den Bosch,
waar hij woont, gewend is zakken van
70 kg te versjouwen zegt: ,,Deze hier zijn
veertig kg zwaar. Dat scheelt me dus
dertig kilo. Maarik verdien ginds
ook meer dan hier". Niettemin de dijk
trekt en dat is. voor Zeeland, een goed
ding.
Enorme moeilijkheden
De uitrusting van het apparaat, dat
deze dienst van honderden arbeiders moet
doen functionneren heeft heel wat hoofd
brekens gekost. De Ned. Heide Maat
schappij, die het werk uitvoert, heeft, uit
verschillende van haar kantoren, in loon
administratie ervaren krachten naar Tho
len gebracht. Die hebben daar dezer da
gen voor het eerst de lonen uitbetaald.
Dat loon bedraagt f 1 40 per uur plus een
prestatietoeslag van 25 pet. En men heeft
kost en verblijf gratis!
In die kleine houten keet op het haven
plein van Tholen is de loonadministratie
voor alle, op het eiland werkzame arbei
ders van de Nederlandse Heide Maat
schappij gevestigd.
Bij Strijen. gelegen aan de Zuidkant
van het eiland, zijn namelijk nog eens
1200 arbeiders plus militairen werkzaam,
die daar twee enorme gaten dichten, door
de vloedstroom in de zeedijken geslagen.
Gaten van dertig tot vijf en veertig
meter breedte en zestig meter diepte. Het
is een geweldige opgaaf geweest voor de
mannen van het eiland, de arbeiders uit
Brabant en de soldaten, om die bressen
te sluiten vóór de springvloed kwam.
Want achter die twee millioen zandzak
ken, die zij in beide gaten geworpen heb
ben. de 85 dekzeilen, waarmee zij de
nieuwe sluitingen hebben afgesloten
en de damwand. die zij hier proviso
risch ook al weer, net als bij de
Breevlietse dijk hebben opgebouwd, ligt
heel de Poortvlietse polder. Die is op
1 Februari al overstroomd. Voor het
eerst sinds het jaar 1894. Op het kleine
Poortvliet na, dat er als een ark vol
mensen en dieren boven uitsteekt. Dijk
graaf Geuze en zijn gezworene J. C van
Westen staan op de pas herstelde dijk
breuken en de laatste zegt: .,U zult dat zo
niet willen geloven, maar als zo'n gat in
de dijk weer dicht is. voel je je ontroerd".
Vorige week Donderdag was het gat
óók al dicht. Maar Vrijdag had de zee
weer een bres geslagen en toen moest
zo voelen, als hij bij het kleine, zestig
centimeter hoge dijkje staat, dat het stad
je Tholen moet beschermen als de weer
geheelde breuken bij Strijen het op
nieuw begeven zouden, voelt hij die ont
roering mee.
Vraag maar niet. wat er hier afgebeuld
is in de voorbije dagen. Uit niets is alles
gewrocht. Over zeven honderdvijftig
meter moesten de zandzakken hier door
slib en slibber gedragen worden. In het
spoor van niets dan gaten, ontstaan door
de stappen der laarzen, heeft men toen
eerst maar een zandzakkenpad gelegd.
Daairover gaan elk uur van de dag de
voetstappen van de soldaten, de arbei
ders en de studenten. Die laatsten vooral
verdienen hulde, want U moet zo'n zand
zak eens opbeuren. Toen een groep Am
sterdamse M.T-S. jongens na een week
afzwaaide zei een van hen tot de opzich
ter van de Heide Maatschappij: „Kan ik
niet zo'n zandzak meenemen? Ik kan
zonder niet meer lopen!"
Onder bevolking heerst onvoldoende
begrip voor het gevaar
Vervolg van pagina 1
Heet is het bloed en dor de keelals zout,
En dorst is alles wat men overhoudt
Ook zal het feit, dat 40 tot 50 mensen
nans in één woning op elkaar zijn ge
pakt, op den duur tot een onhoudbare
toestand leiden.
Intussen levert de evacuatie nog andere
moeilijkheden op dan de weerstand on
der de bevolking. Tengevolge van de on-
het werk voor een belangrijk deel op
nieuw aangepakt worden. Ze weten wat
het is achter zo'n tijdelijke waterkering
te zitten met al hun hebben en houden.
De vaders en grootvaders van deze pol
derbestuurders hebben alle vele storm
vloeden, overstromingen en rampen van
water meegemaakt. „Als de dijk dicht is
voel je je ontroerd". Een. van de hoge
grond gekomen toeschouwer moge niet
Daai kijkt men toch van op
Daarom direct aanmelden, dat kan veel
ongerustheid voorkomen
(Van een onzer verslaggevers)
JA, IK KEEK wel vreemd op, toen ik m'n eigen naam en die van de
kinderen in de krant zag staan bij de slachtoffers te 's-Gravendeel",
zei ons de weduwe A. v. d. Wulp-Mol, toen wij haar vroegen, hoe zij toch
aanvankelijk onder de vermisten kon zijn gerekend. In ons blad van Za
terdag j.l. vindt men haar in de negende lijst van slachtoffers onder dat
simpele woordje „rectificatie". Ieder weet, dat het slechts voorlopige lijsten
zijn, maar als er staat „waarschijnlijk omgekomen", vreest men doorgaans
het ergste. Zo kon het gebeuren, dat een schoonzuster van weduwe v. d.
Wulp van een ander familielid een condoleantiebrief ontving.
,,'s Nachts om twintig over drie werd'
ik geklopt", zo vertelde ons weduwe v.
d. Wulp, die te 's Gravendeel in de pol
der Nieuw Bonaventura, tegen de Molen
dijk woont. „Men waarschuwde voor
hoog water en we klommen naar boven,
waar we met natte voeten nog juist de
buren op nummer 14 konden bereiken".
Later is het gezin, waarvan twee kin
deren nu in Dordrecht zijn onderge
bracht, bij een zwager aan de vrijwel
drooggebleven Gortdijk in getrokken.
Het eigen huis Molendijk 20, staat er
nog. Aanvankelijk was het water er
anderhalve meter hoog, nu is het gezakt
tot ongeveer 70 centimeter. „Gisteren
was er nog geen ruit stuk en iedere 24
uur zakt het water een centimeter of
acht", zei de weduwe v. d. Wulp. „Ze be
grijpt nog altijd niet, hoe men haar en
de kinderen heeft kunnen vermissen,
maar ze zal blij zijn, als ze weer naar
haar eigen' huis terug kan keren
De gemeentesecretaris van 's Graven
deel, de heer J. van der Linden, weet
ook niet, hoe dat allemaal is gekomen.
Wel kan hij ons vertellen, dat van de
57 aanvankelijk als vermist opgegeven
personen er slechts vijf gevonden zijn tot
dusverre.
De kans, dat van de
irigpn nog
velen in leven zijn, is uitermate gering,
maar toch blijkt hieruit duidelijk, hoe
belangrijk het is dat alle geëvacueerden
zich direct bij de secretarie van hun
tijdelijke gemeente aanmelden. Veel on
gerustheid wordt hierdoor spoedig weg
genomen.
Een grote moeilijkheid bij het opsporen
van geëvacueerden is de omstandigheid,
dat velen zijn gebracht naar plaatsen,
die zelf door de watersnood zijn getrof
fen en waar dus van een snelle regis-,
stratie geen sprake kan zijn. Zo'n geval
heeft zich bijvoorbeeld voorgedaan met
enige inwoners van Strijen. Een gezin
was daar als vermist en „waarschijnlijk
omgekomen" opgegeven. Van de woning
aan de Buitendijk schijnt weinig meer
over te zijn. Toch is nu gebleken, dat man
en kinderen zijn gered. De man was in
Numansdorp terecht gekomen en
kinderen had men elders in leven terug
gevonden. Door hun namen op de vierde
lijst van stachtoffers is nu gelukkig
een streep gehaald.
Op het gemeentehuis van Strijen ver
telde men ons, dat van de nu nog 42
vermisten, slechts zeven slachtoffers zijn
geborgen. Voorts zijn twee slachtoffers
uit Numansdorp in Strijen geborgen en
geïdentificeerd.
Aan het eind van de werkweek staat de uit niets opgebouwde
loonadministratie van de Ned. Heide Mij. op Tholen voor de omvang
rijke taak de honderden mannen hun zo zwaar verdiende duiten uit te
betalen. Men begint al op een avond midden in de week. Om klaar te
zijn als de werkweek voor deze ploeg voorbij is.
De Engelse nooddijken
hielden het
Gevaarlijk hoog water beeft de ge-
improviseerde waterkeringen langs ge
heel Oost-Emgelaod urenlang op de proef
gesteld, maar is teruggeweken zonder
schade aan te richten.
De winden die tevoren de kust hadden
gegeseld, zijn gaan liggen en het getij
was lager dan was voorspeld.
De barrières van zandbakken Rebben
de overwinning behaald, maar zij zul
len de echte vuurproef nog moeten door
staan, daar de springvloeden vandaag
bet hoogtepunt zouden bereiken.
t
Alleen reeds in deze diepe
wonde, die storm en stroom in
de dijk sloegen, verdwenen niet
minder dan een millioen zak
ken zand, alvorens men kon
hopen, dat de situatie ter plaat
se min of meer veilig was.
De toestand in het
rampgebied
Zuid-Holland
Eiland van Dordrecht. Binne.. twee
weken kan het Eiland van Dordrecht
weer od normaal polderpeil teruggebracht
zijn. De dijkgaten zijn vrijwel dicht en
men is bezig aan definitief herstel. De
Moerdijk is per auto van Dordt uit weer
bereikbaar. Het zal minstens nog vier
weken duren, eer auto's en treinen weer
van Rotterdam via Dordrecht naar Breda
kunnen rijden.
Alblasscrdam. Op het opslagterrein van
de Ned. Kabel fabriek zijn twee electri-
sobe pompen geplaatst om het opslag
terrein langs de toegangsweg tot de rijks
weg droog te malen. Het terrein is met
7-ndzak'ken afgedamd. Lukt het droog-
malen, dan komt tevens een aantal
woningen aan de Ruigenhil droog. Er zal
ook een dam worden gelegd om de
Oranjestraat, teneinde deze straat droog
te krijgen. Voor lichte vracht- en per
sonenauto's is de directe Verbinding var
de brug met Alblasserdam weer moge
lijk; men mag er echter alleen met
gunning rijden.
Zeeland
Zierikzee. De evacuatie van Zierikzee
vordert niet snel. De bevolking biedt
weerstand en moet dikwijls met zachte
overzichtelijke toestand blijken meer i
sonen te zijn geevarueerd dan men aan
vankelijk dacnt en hierdoor is de raming
vari het aantal te evacueren personen
lager geworden. De gemeente-adminis
tratie heeft Zaterdag op volle toeren ge
werkt bij het registreren van de bevol
en het uitreiken van verblijfsver
gunningen.
Ongeveer twee-derde van de achterge
bleven bevolking, die bestaat uit 3500 per
sonen heeft zich voor registratie gemeld,
ook al omdat men geloofde, dat registra
tie het verwerven van een verblijfsver
gunning betekende.
Maar weerstand helpt niet. Vandaag
moeten 187 gezinnen in totaal 750 per
sonen Zierikzee hebben verlaten.
Daarom werd Zondagmorgen nog eens
in de kerkdiensten gewezen op de nood
zaak van het vertrek van hen, die niet
in het arbeidsproces zijn ingeschakeld.
Politie tieedt op
Later op de dag is de politie begonnen,
met in de straten iedereen aan te hou
den en naar een verblijfsvergunning te
vragen. Wie die niet had, werd niet ge
dwongen, maar gewezen op zijn plicht
tot vertrek. Ook bij de controle in de hui
zen trad de politie op deze wijze op. Er
wordt beloofd, klat de versterkte gemeen
tepolitie met het in Zierikzee gestation-
neerde detachement van de rijkspolitie
de achtergelaten eigendommen zal be
schermen. Als zij hiervan overtuigd zijn,
geven velen hun weerstand op.
De ongeveer 25 winkeliers, die moeten
evacueren, krijgen 14 dagen de tijd om
hun voorraden veilig te stellen of mee te
maar hun gezinnen moeten uiter
lijk vandaag vertrekken. De winkeliers,
die Zaterdag en Zondag reeds zijn ge
gaan, mogen nog enkele dagen terugko
men om hun bezittingen te verzorgen.
Onderduikers
Het woord „onderduiken" is weer „op
gedoken" in Zierikzee, Maar er is uit
Den Haag een officier van de Rijkspolitie
overgekomen, onder wiens leiding „on
derduikers" werden opgespoord en zonder
pardon op de boot gezet.
Alles tezamen is het een triest gebeu
ren in Zierikzee.. Zolang de mensen nog
in hun huis zijn, kunnen zij niet begrij
pen, dat zij weg moeten en in korte tijd
zijn zij reeds zo vertrouwd geworden
met het water rondom en met de drei
ging van de dijken, dat zij het gevaar
Na het ontzaglijke zwoegen,
waarvan men ondanks de enor
me inspanning amper warm
kan worden in die bijtende
koude bovenop zo'n dijk, wordt
van tijd tot tijd heel even de
luwte opgezocht, waar de bo
terhammen worden verslonden
zoals het Zweedse brood aan
het einde van de hongerwin
ter.
onderschatten. Hopelijk zullen zij spoedig
inzien, dat deze maatregel van evacuatie
uitsluitend voor hun weizijn is genomen
en zo ook wordt uitgevoerd.
Men wil snelheid, soepelheid, eenvoud en
deskundigheid
De Stichting voor de Landbouw in Zeeland, N.-Brabant en Zuid-Hollanv_
heeft in een te Tilburg onder voorzitterschap van de heer H. D. Louwes
gehouden vergadering de schaderegelingen met betrekking tot de waters
nood besproken. Algemeen was men van oordeel, dat de regelingen snel en
soepel moeten worden toegepast waarbij een eenvoudig administratief
apparaat nodig is. Deskundigen dienen naast practici te worden ingescha
keld. Het zal volgens de vergadering voorts nodig zijn, vergoeding van
vermogensschade naar vervangingswaarde te regelen. Het vraagstuk van
een billijke regeling voor gederfd inkomen dient nader te worden be
studeerd.
De vergadering achtte het zaak, via
een plaatselijke commissie van de Stich
ting voor de Landbouw, te organiseren
naar de omstandigheden, contact te heb
ben met overheidsdiensten waardoor een
goede afwikkeling kan worden verkre
gen. Deze plaatselijke commissies kunnen
in nauwe samenwerking met de plaat
selijke bureauhouders de schade regi
streren en schatten.
De commissies dienen in voortdurend
overleg te treden met de regionale ram-
penbureaux, waar de overheid haar
diensten in concentreert, te weten een
comptabele van het departement van
financiën, de dienst voor landbouwh er-
stel, wederopbouw en de schade-enquête
commissie c.q. het rampenfonds.
Naast de plaatselijke commissies wor
den er adviescommissies in het district,
de provincies en het land opnieuw op
gezet of gereorganiseerd en aangepast
aan de gewijzigde omstandigheden.
Vervolgens had men een bespreking
et de directeur van de Rijksdienst voor
het landbouwherstel. ir Herweyer, over
enkele 'belangrijke punten van de schade
regeling.
Zeeland pleitte o.a. sterk voor een
regeling van vergoeding van vee in
natura. Het is_ nodig, zo zeide men, de
veestapel langzaam maar zeker op te
bouwen met goed ibc-vrij vee. Hiermede
zijn in het verleden gunstige ervaringen
opgedaan, namelijk op Walcheren, dat na
1945 Fries vee kreeg, dat aangekocht
werd door speciale aankoopcommissies.
De veestapel van Walcheren is namelijk
thans reeds zo goed als tbc-vrij.
Driemaal per dag komt het Rode Kruis op Tholen de werkers op de
dijk de magen versterken. Zo ergens, dan is hier de arbeider zijn loon
waard. Bij de dagelijkse fouragering bestaat dat loon uit dubbel be
dwang naar de boten wonden gedreven, legde „dikke pillen" en een stevige warme pot. Met het bereiden daar-
Tussen Zierikzee en Brouwershaven vgn tientauen vrijwilligers uit de plaatsen op het eiland bezig. Zo
is heel Zeeland voor zijn opbouw in de weer.
Kraanwagen tiel op jeep
Rotterdams militair in
Zeeland omgekomen
Noorse zeeman in Amsterdam
verongelukt
In de Soepenpolder bij Nieuwland is
gistermorgen een Belgische jeep bij het
passeren van. een dijk onder een kante
lende kraanwagen gekomen.. De 21-jarige
kornet J. van der Schalk uit Rotterdam,
die als verbindingsofficier aan de Bel
gische militairen, was toegevoegd, raakte
bekneld en overleed ter plaatse. De mi
litair behoorde tot het regiment Prins
Frederik. De Belgen waren in Nieuwland
in verband met het springtij.
De 49-jarige Noorse zeeman. Sverre
Lien van de Noorse tanker Brali is Za
terdagavond in de Van. der Pekstraat te
Amsterdam-Noord, toen hij vermoedelijk
onder de invloed van sterke drank ver
keerde, op straat gevallen. De man werd
zo ernstig aan het hoofd gewond, dat hij
overleed.
wordt nog driemaal daags een autobus-
diens". onderhouden,
Ooltgensplaat. Alle mac .lelijke inge
zetenen, die geschikt zijn om aan het
herstellings- en opruimingswerk in de
gemeente te helpen, worden persoonlijk
opgeroepen. De gemeente steunt, wat de
bevoorrading betreft, nog steeds op Wil
lemstad.
Noord-Brabant
Zevenbergen. De lessen aan die Chr. kleu
terschool er van de Chr. huishoudschool
beginnen weer. De kleuters kunnen van
daag weer schoolgaan, de leerlingen van
de huishoudschool a.s. Woensdag.
Halsteren. In het zeer zwaar getroffen
dorpje Halsteren worden nog meer dan
dertig personen vermist. Er zijn in totaal
70 slach.toff.ers. Verschillende kinderen
zijn alleen overgebleven. Giste- n zijn
twee brandweerlieden, die bij het waar
schuwen van de bewoners, toen d.e vloed
opkwam, het leven verloren hebben, ter
aarde besteld.
Krabbendijke noemde straat
naar legeronderdeel
De op Zuid-Beveland gelegen ge
meente Krabbendijike heeft Zaterdag op
treffende wijze dank gebracht voor de
grote hulp, welke de Nederlandse mili
tairen en in het bijzonder het Johau
Willem Frisobatadjon, de bevolking van
de overstroomde gebieden heeft ver
leend.
In een spoedvergadering heeft de ge
meenteraad besloten, een der straten in
de gemeente te noemen naar het batal
jon en de oude naam te vervangen door
Joham Wifllem Frisostraat.
In tegenwoordigheid van de leden van
het bataljon heeft burgemeester Jan
Vader de plaatsvervangende comman
dant van vak 4. majoor C. L. H. Engel,
de oorkonde van het raadsbesluit over
handigd. Daan-op hebben leden van het
bataljon het nieuwe naambordje op e£n
hoekhuis van de straat bevestigd.
Noodcursus voor herstel
geteisterde gebieden
Minister Suurhoff heeft besloten de
rijkswerkplaatsen voor vakontwikkeling
open te stellen voor de scholing van man-
nelijke arbeidskrachten uit de noodge-
bieden, die kunnen worden tewerkgesteld
bü het herstel der dijken, doch die daar
voor niet voldoende handvaardigheid be
zitten. Het ligt In de bedoeling de tijde
lijke tekorten aan bepaalde arbeidskrach
ten, als rijswerkers en steenzetters, voor
de duur der herstelwerkzaamheden zo
goed mogelijk aan te vullen door aan ge
gadigden uit de overstroomde gebieden
een noodcursus te geven.
Gegadigde kunnen zich aanmelden bij
de arbeidsbureaux.
De overstromingen in
Indonesië
De Indonesische minister van Sociale
Zaken, de heer Anwar Tjokroaminoto, is
van een bezoek aan de overstroomde
streken in Atjeh te Djakarta terugge
keerd en schat het aantal slachtoffers van
70 tot 80 en de schade op 60 millioen
roepiah. Groot waren de overstromingen,
in Groot,- Zuid-Atjeh en Atjeh Pidi.
Op Java werden in Indrapoera huizen,
die op 2 meter hoge palen stonden, mee
gesleurd. Op sommige plaatsen kwam
het water 5 meter hoog, soms zelfs
9 meter. De bevolking gedroeg zich
kranig. Men klaagde niet en er ontstond,
geen paniek. Men beschouwt de natuur
ramp als Gods wil. Het Indonesische Rode
Kruis en plaatselijke comité's doen goed
werk.
Volgens de minister van Landbouw,
di heer Sardjan, zijn de overstromingen
in het Solose te wijten aan de ontbos
sing. Er komen 500.000 ha in aanmerking
voor herbebossing. De regering heeft een
tienjarenplan voor herbebossing opge
steld.
