KR UININGEN
D
ZEVENTIG MENSEN
jjorn telt 0/ doden ssssss
VEL UWE
HELPT
Twee kilometer lang zijn
gaten op St Philipsland
houden vol in verdronken
Wrakhout rammeit wankele huizenresten
Treinramp in
Italië eist
22 doden
Vliegtuig stort
neer in storm
HET VRIJE VOLK MAANDAG 16 FEBRUARI 1963
wijzingen te geven.
De dukw slaat een hoek om en nog een hoek... Hij snort voort door de straten
(Van een speciale verslaggeefster)
Zijn vrouw is voor de laatste maai
naar het burgemeestershuis gaan kij
ken, Het heeft geen zin toe te zien
hoe alles steeds meer wordt vernield.
Er is al pijn genoeg,
Ze staan voor het raam van liet
huis van de Zeeuwse Spaarcentrale
e dukw nadert het dorp. We varen langs de bovenste helft van de eerste riien waarin zji een kamer betrokken en
tv tv i i i wuiven ons, met enkele anderen uit
huizen. De Duitse bestuurder mindert vaart voor de bergen wrakhout en kleine groep, na. De dukw snort weer
rommel, die ons tegemoet drijven. De Amerikaan naast hem begint aan- 'oïdf^tónS'zTïuivèn^daïi
zó eenzaam en verloren vanaf hun
erdronken marktplein, achter de ra
men van de vreemde huizen, die ze
TT1 lil i tijdelijk samen betrokken.
van louter bovenverdiepingen. Van de meeste ontbreken de voorgevels. We kij- Het is haast niet mogelijk, hen
ken naar binnen.
Een enkele stoel dobbert in een vierkante ruimte rond. Een tafel drijft zacht
heen en weer met ongeschonden koppen en schotels er op. Achter een raam bloeien
geraniums.
De leegte is afschrikwekkend.
-a -g oversteken. We zouden r£öt de schou-
B ill S f7 I I ders in het water zakken. De muziek-
JS f fz V V vz I 3 V van de PTT Ult GoeS| varen er in eeJn
JL vletje met buitenboordmoter over
heen. Ze onderhouden de bestaande
iTT 1 j v. j telefoonverbindingen in het verdron-
We varen langs de bovenrand van een aantal reclameborden ken land rond Kruiningen.
en dan langs een grote kerk, die diep in het water staat en waar op de zolder van de zuivehvinkei
slapen Amerikanen, Duitsers en Ne
derlanders op een rij op matrassen.
Hun radioinstallatie staat er in een
hoek. Ze wijzen uit het raam: de
UCt,„cc.t 3rc,6C, postbode, op lieslaarzen, strompelt,
de Veerhaven, die thans nog grotesk laop be gevels om de zeventig over-
afsteekt tegen een van de enorme &eblevenen brieven te brengen,
gaten in de dijk langs zuidelijk Zuid-
..Als het weer meezit over drie of
laanden...", zegt de burgemees-
daar alleen achter te laten...
alles wat aanplant is, omheen dobbert en rondklotst.
Dan krijgt de dukw voor de eerste meester het noodalarni. Op hetzelfde
maal vaste grond onder zich. We rij- ogenblik dat deze ontstellende mede
den de Markt van Kruiningen op: het deïllfekwam, bezweek de steiger
hoogst gelegen deel van een dorp in
Zuid-Beveland, dat in een rampzalige
nacht van Zaterdag op Zondag tus- Beveia'n'd.
sen half drie en vier uur verging
sindsdien geïsoleerd in zee ligt.
Het hoogst gelegen deel... We stap
pen uit de dukw met lieslaarzen aan
en dat kunnen wij slechts op een re» gebonsd. Burgemeester Vogelaar
De brandschel van Kruiningen en ter en hij doelt 031 de terugkeer van
de klokken riepen de inwoners wak- de mensen. „En - - -
ker. Waar maar kon werd op de deu-
Apeldoorn heeft Kruiningen ge
adopteerd. „Zeg maar alles wat
we kunnen doen", zeiden ze tegen
burgemeester Vogelaar. „We ko
men als de tijd daar is. met lood
gieters en timmerlieden. We zul
len je brandspuit weer opknap
pen. Hoeveel naaimachines zijn
er nodig en hoeveel kookstellen?
Zullen we een kraanwagen stu
ren?"
In de gemeente Uddel zijn ze
een kippenfokkerij begonnen. En
als Kruiningen weer herrezen zal
zijn. zullen daar de kippen van
daan komen, die er eens waren.
Alle inwoners krijgen terug, wat
ze aan pluimvee verloren.
Zó helpen Nederlandse gemeen
ten elkaar.
enkele jaren i
enkel punt van de kleine markt doen.
Het water spoelt bijna over de laar-
zei; heen. Langs de gevel van een
politiepost en een zuivehvinkei strom-
belde Hansweert: het water stormde
over de dijk heen!
Hij vloog in een taxi van zijn huis
verwijderd worden. Wat men met dit 'j,
oVhA.rt vmHp» «.n» dukws. Dan gaan jullie allemaal vei
lig weg".
„Waar naar toe?'
wrakhout nog vinden zal?
Zó ging het met Kruiningen: bur
gemeester Vogelaar werd 's nachts
half twee gebeld uit Ierseke, dat er
noodalarm was. Zou dat voor Krui
ningen ook iets te betekenen hebben?
vroegen ze.
„Waarheen je maar wilt", zei hij.
maar hij wist niets van de dag van
morgen.
Op de kleine markt kunnen wij met
Geen kerkdienst is meer mogelijk in
Burgemeester Vogelaar belde de Kruiningen. Dit is de ingang van de
havenmeester. Deze keek op de peil- kerk, waar het water door de deur
schaal: „Niets aan de hand". naar binnen kolkt.
Maar de burgemeester vond geen
rust meer. Hij belde de politie: „Ga
kijken in Hansweert en ga kijken bij
de Veerhaven".
Binnen het half uur ontving bur
gemeester Vogelaar van de haven-
Twee en twintig personen, allen
Italianen, zijn gedood, toen Zondag
ochtend heel vroeg de sneltrein Bari
Napels ontspoorde in de buurt van
Bencvento.
Vijf en twintig personen werden
zo ernstig gewond, dat zij in een
ziekenhuis moesten worden opgeno
men. Bovendien kregen ongeveer
40 passagiers lichte verwondingen.
Do machinist van de trein en zijn
assistent, die in een ziekenhuis zijn
opgenomen, staan onder politiebe
waking.
vorens de stationschef van Bene-
vento reed de trein veel te snel door
de bocht voor dit station, waar het
ongeluk gebeurde. j
Negen wagons van de trein sloegen
om. terwijl een tiende losbrak en j
tegen de muur van een kabelhuisje
opvloog.
Naar het schijnt is de trein met.
een vaart van 100 kilometer door een 1
onveilig sein gereden. Het zicht was
erg slecht..
De machinist van de verongelukte
trein heeft later verklaard, dat het
ongeval het gevolg was van het wei
geren van de remmen.
Gemeld wordt nog. dat een kind
van zestien maanden ongedeerd in de
wrakstukken is aangetroffen naast
zijn gedode ouders.
en dan door de winkel heen naar een SSgf?
achtergelegen kamer, die hoog en Seert wIntoSkvan Hmisweerus hii
droog is. Dat is de entrée in Krui- Hansweeit is hij
nineen uuigemecsiei.
6 Toen hij in zijn tweede gemeente
Dat is de entrée in een van onze aankwam, stroomde het water er door
totaal verdronken dorpen. Rond deze de straten. Hij alarmeerde de bevol-
markt wonen op dit ogenblik een ze- kmg: breng alles naar boven en houd
ven tig mensen, samengebracht in en- -'e kalm Hij belde de Commissaris
van de Koningin en lui was niet de
tele gebouwen. Mannen van de enige, die nacht,
lu and weer en de politie, van de PTI
rn de buitenlandse hulptroepen. En Hij vloog op en neer tussen Hans-
enkele jonge vrouwen en kinderen, weert en Kruiningenbij de Zanddijk
die de dukws van de Amerikanen stond het water tot aan de dakgoten
veilig nabij weten en niet willen wij- en hoorde de overrompelde bewo
gen ners in de huizen gillen. Sommigen
verdronken in hun bedsteden...
Drieduizend werden er getroffen
Het is een ontroerende saamhorige Burgemeester Vogelaar wist nog
gemeenschap, hier bijeen gedreven maar één ding: redden! Hij vroe..
in de kern van het dorp. Met in zijn Kapelle om vrachtauto's cn planken,
midden een nog zieke burgemeester hij sommeerde Ierseke en Wemeldin-
en diens vromv. ge: „Kom met je boten!"
Kruiningen... „De vissers van Ierseke en Wemel-
Zcvcnenzestig doden telt het dorp «gt bij ..cn de mariniers van
en zevenentwintig werden er begra- V hssmgen hebben gered wat er te
\en. De overigen heeft men nog niet redden viel",
gevonden. Evenmin als een gedeelte
van het vee dat verdronk. Na de Zijn laatste toch! van Hansweert
ramp waren in Kruiningen drie kip naar het verdronken Kruiningen
pen in leven. maakte burgemeester Vogelaar m een
Ongeveer vijfhonderd koeien en vliegende storm in een roeibootje,
paarden kwamen om. De cadavers Op dat ogenblik was hansweem
vierden zoveel mogelijk opgeruimd. veilig. Door een enorm gat in de dijk
bij het Veer en een gat verderop, aat
Meer dan driehonderd huizen wei'- thans reeds een diepte van 23 meter
den verwoest. De overige hangen heeft;, minderde de druk op de dijk
elkaar steunend, in een rij en pogen bij Hansweert. Maar Kruiningen ver-
de strijd tegen het zeewater te win- dronk...
nen. Maandag begint de achtergeble- Ao
ven groep mensen aan een nieuwe vissers plukten mensen van de
taak: 1,et wrakhout spoelt in dikke '>ak™ de bomen. Ze worstel-
lagen door de straatjes van Kruinin- ''l"? .ï'f'V
BPi-, en stoof eaten in de wankel ere- «laarden zieken en bejaarden. En bur-
worden resten. Dat wrakhout moet v°selaar zei tot zijn men-
„Kalm maar, morgen komen
(Van een onzer verslaggevers) want alles is tóch waardeloos gewor-
Twee kilometer lang zijn de gaten, die de stormvloed in de den' "dat we deze herfst n°ê' een
dijken van Sint Philipsland sloeg. Honderden kilometers lang 00gst van sint PhlliPsiand halen..."
zullen de zinkstukken zijn, die de vierhonderd vijftig arbeiders J?®1 dat "ooit ziln- Maar de
er in neer zullen moeten laten, voor opzichter De Raad zich droog vJltaTln oSdeliyk daaS
tevreden m de handen kan wrijven, en zeggen dat het karwei kan de gerst er in. Gerst immers
is gedaan. Maar dat zal nog minstens drie of vier maanden £.rekt ei"zich niets van aan hoe ho°§
duren, als het een beetje mee wil lopen... 2'an ,het land is'
J p Maar voor de aardappels verreweg
1In lien minuten verwoestte de ISleSSd'-'ér "iSef'L tan'èn
'stormvloed van twee weken geleden zai er zes zeven laai- vooi-hn im
niet alleen Philipslands dijken op ei zes' zeven Jaai V001blJ Zljn'
tientallen punten, maar ook honderd- Dan zal alle leed van nu wel weer
vijf huizen in het dorpje, dat de voorbij zijn. Er zullen honderd nieuwe
naam van het schiereiland draagt.
Da.t was 's nachts om half vier. Vier
uur later waren de eerste hulp- en
herstelploegen op weg: de 2700 be
woners waren geslagen, maar zij zou
den herbeginnen.
Philipsland heeft het herstel hard
aangepakt. In het miniatuurhaventje
aan de Eendracht varen de zand
schuiten onafgebroken af en aan: zij
voeren het materiaal aan dat het
hardst nodig is bij deze opbouw:
duizenden, tienduizenden zakken zand.
De dukw nadert Kruiningen en. dit
is een eerste aanblik: verdronken hui
zen rond een verdronken kerk. En
een ontstellende leegte.
huizen staan, geleund tegen de voet
van nieuwe, versterkte dijken. Twee
duizend zware Zeeuwse koeien zullen
op de weiden grazen, waarop er twee
duizend verdronken. En de politie
bewaking zal er niet meer zijn, en de
vrouwen zullen weer zomaar hun hui
zen in mogen lopen, zónder een pas
en zónder hoge laarzen. Maar mis
schien reizen de Philipslanders wat
vaker naar Steenbergen, Roosendaal
en Bergen op Zoom. omdat zij er in
de maanden van hun evacuatie zo
met. open armen werden ontvangen...
Over een poosje, dan zullen de inwo
ners van St Philipsland teruggekeerd
zijn naar hun huizen, de straten zul
len weer droog zijn en het vee zal in
de weiden lopen. Maar nu ligt het
dorp nog grotendeels onder het water
en staan er enkele geredde meubels
te kleumen op een stukje droog
gevallen straat.
Dijken groeien
Over de weg van Steenbergen komen
de zware trailers, de bulldozers, de
draglines en de opleggers vol kin
karren. Over die prachtige betonnen
weg naar de Anna Jacobapolder rij
ven ze, tot de treeplanken in het.
water, en lossen him vracht in het
honderd meter lange dijkgat bij het
veer naar Zijpe-Bruinisse. Zij rijden
van de ochtendschemer tot het
's avonds donker wordt, en dag in dag
uit ziet men de nieuwe dijken groeien
tot een nieuw verweer tegen de zee.
„We waren maar kleine mannetjes
toen het water kwam", zegt opzichter
De Raad, „maar nu kunnen we er
weer tegen..." Hij staat tot zijn
enkels in de modder, die door de gang
van zijn huis aan de Voorstraat
stroomt. Hij denkt er al bijna niet
meer over, dat hij er zelf aan machi
nes, loods en materialen anderhalve
ton bij is ingeschotennu ls hij tijde
lijk gemeente-opzichter, en zijn aan
nemerszaak komt later wel weer...
Onder hoogspanning
Onder leiding van De Raad werkt,
Sint Philipsland onder hoogspanning. J
„We zullen het zover moeten krij^
gen", zegt hij, en hij tikt de as va
zijn sigaret achteloos op de vloer,
Zeljs hier gaat het leven zoveel moge
lijk door: zij die achterbleven, wor
den door de postbode van brieven en
kranten voorzien, ook al strompelt
hij daarvoor op lieslaarzen door
het water.
Een Amerikaans vliegtuig met een
en veertig passagiers en een uit vijf
leden bestaande bemanning aan
boord is in een hevige storm veron
gelukt boven de Golf van Mexico.
Het wrak van het toestel en de
lijken van verscheidene der inzit
tenden zijn reeds ontdekt. Verschil
lende doden zijn geborgen door een
helicoptère en een kotter van de
kustwacht.
Het is niet bekend of er overleven
den zijn. De berichten daarover, die
van aan de reddingactie deelnemen
de schepen en vliegtuigen ontvan
gen zijn, zijn tegenstrijdig. Volgens
een der reddingvliegtuigen moeten
zich zes overlevenden aan boord van
een vlot bevinden. Maar een ander
vliegtuig meldde, hetzelfde vlot ge
zien te hebben, echter zonder over
levenden.
De storm, waarin het toestel ver
ongelukte. had stoten met een snel
heid van 160 kilometer.
3000 ton kleding
voor gedupeerden
Het Nederlandse Rode Kruis
schat, dat in Nederland alleen reeds
minstens drieduizend ton goed
bruikbare gedragen kleding is bij
een gebracht. Het geringe percen
tage uitschot daarvan wordt voor
lopig opgeslagen. Later komt de op
brengst aan de' gedupeerden ten
goede. Men kan er zeker van zijn,
dat al zijn gaven een goede bestem
ming vinden. Mocht er een over
schot zijn. dan zullen de hulpbehoe
venden buiten de rampgebieden in
aanmerking komen.
Natuurlijk zijn en worden reeds
aanzienlijke hoeveelheden kleding,
schoeisel en dekking afgeleverd,
maar de grootste behoefte komt
eerst als évacué's naar huis terug
gaan.
