u
Na Dinsdag worden de troepen
uit rampgebied teruggenomen
flmEfl
LAXEERAKKERTJES
lot uit de loterij
D
En ten slotte...
2
ALGEMEEN HANDELSBLAD VAN MAANDAG 16 FEBRUARI 1953
MINISTER STAF BEDANKT MILITAIRE HULP
Militaire bijstand zal nog slechts incidenteel worden verleend
op plaatsen waar nog niet voldoende civiele arbeiders
zijn aangekomen
(Van een onzer verslaggevers)
's-Gravenhage, 10 Febr.
IN tegenwoordigheid van de Staats
secretarissen Moorman en Kranen
burg en van verscheidene binnen- en
buitenlandse militaire autoriteiten heeft
de minister van Oorlog en Marine Zater
dag voor de pers een uiteenzetting
gegeven over de militaire bijstand bii
de hulpverlening in verband met de
nationale ramp. Hg deelde mede. dat de
bijstand op grote schaal zal worden be
ëindigd op 17 Februari om 6 uur
's morgens.
De minister achtte het niet verant
woord dat de troepen, die thans immers
zijn gestationneerd op plaatsen, waar
zich opnieuw gevaar zou kunnen voor
doen, voor het springtij van de 16de
zouden worden teruggetrokken of met
bewegingsvrijheid gezonden.
De 17de en 18de zal het grootste deel
van de ingeschakelde troepen naar de
garnizoenen terugkeren. De 18de om 24
uur gaat dan de normale vredes-bevels-
verhouding weer in.
De bijzondere opdrachten van de Ne
derlandse territoriale bevelhebber lopen
dan af. De buitenlandse troepen zullen
eveneens op de 17de hun taak be
ëindigen.
Het is natuurlijk niet zo, dat militai
ren, wanneer de noodzaak bestaat dat
zij blijven deelnemen aan het herstel
werk, toch zullen worden teruggeroe
pen. De minister denkt in dit verband
aan ue Amerikaanse waterzuiverings
installaties en dukws, waarvan wij er
enkele nog in ons land hopen te houden.
Voorts aan zoeklichten en aan plaatsen,
waar nog niet voldoende civiele arbei
ders zijn aangekomen om de militairen
te vervangen.
Hij vertrouwt er echter op, dat vol
doende burgers binnen zeer korte tijd
zullen zijn ingeschakeld. Het is echter
niet de bedoeling, dat militairen de
moeilijke karweitjes zullen blijven op
knappen. Eventuele voortgezette mili
taire hulp (op kleinere schaal dus) zal
door de commandanten van de militaire
afdelingen worden georganiseerd.
De minister gaf voorts, evenals de
Staatssecretarissen, uitdrukking aan
zijn bewondering voor het werk, dat
door de militairen Is gedaan. Hij zeide,
dat het grootste compliment, dat men de
buitenlanders kan geven, Ls dat zij net
zo hard wenkten als de Nederlanders,
die immers voor hun eigen land vochten,
De minister zou Zaterdag zijn colle-
fa's van de landen, die ons niet militaire
ulp terzijde hebben gestaan officieel
van zijn dankbaarheid doen blijken, zulks
geheel los van de dankbetuiging, die nog
van onze regering zal komen.
Een groot compliment aan de Neder
landers is voorts, dat het moeilijk is hen
af te lossen, omdat zij het eenvoudig niet
willen. Het is echter noodzakelijk, omdat
de militairen de laatste weken niet meer
aan normale werktijden hebben gedaeht
en dus wel oververmoeid moeten zijn,
De minister deelde voorts nog mee.
dat een nauwkeurige analyse van de mi
litaire bijstand zal worden gemaakt, om
te onderzoeken welke lessen uit de
laatste twee weken kunnen worden ge
trokken. Hij is echter tevreden over het
werk van de staven, die hem vrijwel
overbodig hebben gemaakt.
Staatssecretaris Moorman deelde
tenslotte nog mede, dat het plan-Noach,
dat voor de Marine was opgesteld op
basis van de gegevens van de waters
nood van 1926 onmiddellijk in de nacht
van Zaterdag op Zondag in werking was
getreden. De onderzeebootdienct bijvoor
beeld was reeds om' 8 uur 's nachts aan
het werk,
(Reeds geplaatst in een gedeelte van onze
vorige editie.)
Harlingen (Texas) helpt
Harlingen (Fr.)
(Van onze correspondent)
Harlingen, 16 Februari
In Harlingen, waar het hoge water
van de eerste Februari een schade van
meer dan vijftig duizend gulden heeft
aangericht, is tot nu toe voor het Natio
naal Rampenfonds een bedrag van 30
35.000 gulden opgebracht. Bovendien
heeft de gemeenteraad voor dit fonds
nog een bedrag van 25.000 uitgetrok
ken,
In de Friese havenstad is onder het
motto Nu op pad voor eigen stad, nog
een extra collecte gehouden, om de ge
dupeerden in de stad zelf te helpen. Deze
collecte bracht 2238.94 op.
Uit Harlingen in Texas (U.S.A.), met
welke plaats het Friese Harlingen
nauwe vriendschapsbetrekkingen onder
houdt, kwam het bericht, dat men ook
daar een actie op touw wil zetten om
het Friese Harlingen te helpen.
Ned. Herv. kerk te Schoonoord
gerestaureerd
(Van onze correspondent)
De koster van de Ned. Herv. Kerk te
Schoonoord (Dr.) .ging in het verleden
met één been onder de toren van de kerk
staan als hij de klok moest luiden. Met
zijn andere been stond hij in de kerk.
om de vlucht te kunnen nemen als de
klok naar beneden zou storten, hetgeen
helemaal niet denkbeeldig was, gezien
het verval, waarin de toren verkeerde.
Dank zij de onverflauwde geestdrift
van ds I, Faber, de predikant van deze
Ned. Herv. gemeente, en de financiële
steun van zeer velen, is de kerk nu ge
restaureerd en kan de koster weer met
een gerust hart in de toren gaan staan
lulden.
Er waren vele sprekers die de Ned.
Herv. gemeente Zaterdagavond kwamen
gelukwensen met de geslaagde restau
ratie. waarbij aan ds Faber veel loi
werd toegezwaaid.
Strip van het Rampenfonds
In ons blad van Donderdag is het
bericht over de plannen tot het samen
stellen van een beeldstrook van de
rampgebieden verminkt geplaatst. Ter
rectificatie vermelden wij nog even, dat
het initiatief daartoe is uitgegaan van
het Centraal Projectie-Instituut, Raam
jlein 1, Amsterdam-C en dat de strip
uitgevoerd in, twee formaten, n.l.
Lelcafórm 24 X 36 mm en normaal
formaat 18 X 24 mm.
Oud-politieke delinquenten
contra dr Drees en
de Staat
In eis tot schadevergoeding niet
ontvankelijk verklaard
(Van onze Haagse redacteur)
De Haagse kantonrechter mr B. C.
Reinhold heeft de Stichting oud-politieke
delinquenten niet ontvankelijk verklaard
in haar eis tot schadevergoeding,
kort geding aanhangig gemaakt tegen
de minister-president dr W. Drees en de
Staat der Nederlanden, welke eis was
ingediend wegens het op 9 November
gesloten houden van de oorlogsbegraaf
plaats in De Peel.
In zijn schriftelijk gewezen vonnis
overwoog de kantonrechter, dat di
Drees niet aansprakelijk kan worden ge
steld voor het sluiten van de begraaf
plaats, De kantonrechter acht dr Drees
niet rechtstreeks verantwoordelijk voor
hef sluiten van de begraafplaats, omdat
dé minister van Oorlog, ir Staf op eigen
verantwoording heeft gehandeld.
De kantonrechter is overigens van
mening, zoals ook door de raadsman
van dr Drees en de Staat nir D. J. Vee-
gens was betoogd, dat de Stichting oud-
politieke delinquenten valt onder art. 1
van het besluit E 102 (Ontbinding land-
verradelpke organisaties). De Stichting
bestaat derhalve niet wettig en kan dus
ook niet in haar eis ontvankelijk worden
verklaard.
De Stichting werd veroordeeld in de
kosten van het geding.
MUTATIES BIJ HET KORPS
MARINIERS
Met ingang van 16 Februari is de
commandant van het Korps Mariniers
de generaal-majoor der Mariniers N. R.
de Bruijne bevorderd tot luitenant- gene
raal der Mariniers. Met ingang van
dezelfde datum is de chef-staf van het
Korps Mariniers, de kolonel der Mari
niers P. J. van Gijn. bevorderd tot gene-
raal-majoor der Mariniers.
en W. van 's-Gravenhage hebben de
gemeenteraad voorgesteld ten behoeve
van de uitgave van de verzamelde wer
ken van Louis Couperus een subsidie be
schikbaar te stellen van 15.000, waar
van 7500 zal worden gebracht ten laste
van de begroting 1952 en voorts in de
volgende vijf jaren telkens f 1500.
De gêmeerfte 's-Gravenhage heeft ter
plaatsing in het Gemeentemuseum ten
geschenke ontvangen van de Vereniging
van Haagse museumvrienden een schil
derij van J. B. Jongkind. Verder heeft
de Dirk Jan en Kitty Reek—Versteegh-
stichting aan de gemeente ten geschenke
aangeboden een beeldhouwwerk in brons,
Badstoel", van Wessel Couzgn.
Heit Nederlandse baggerbedrijf
heeft 100.000.overgemaakt aan het
nationaal rampenfonds,
FAMILIEBERICHTEN
(Ulit andere bladen)
Getrouwd: L. Elseniburg en
v, d. Liet, Eindhoven; C. M. Kat en M
E. F. Pletens, Oegstgeest,
Bevallen: BrummelDe Ruiter,
z.. Middelburg; PetersDullemen, z.
Tilburg; Van HeemstraVisser, d.
New York; GoemaatCrum, z., Hol-
landale.
Overleden: L. C. J. Cqmpfens,
m., 64 j., Vught; C. B. E. Rosenmöller
Schlatmanm. 68 j., Maastricht; A. J. de
Bruijn, m., 64 j., Renesse; C. M. A. F.
van Oostée Bisschop, v., 61 j., 's-Gra
venhage; G. A. VerbaanHanemaayef.
79 j., Rotterdam; D. de Jong, m., Idem
A. van den BosCats, 42 j., Idem
C. Holdtgrefe. m.. 82 j., Nunspeet;
A. M. Bogaers, ni.. 67 j.. Tilburg; A.
W. Schaefer. m.. 46 j„ Haarlem: M. H.
H. Zwart, m., 69 j., Amsterdam: A. E.
van Arkel, v., 61 j., Utrecht; A. van
Setcrsvan Es, 82 j., Apeldoorn: M
E. Willemsvan Oorschot, 83 j., Roo
sendaal; S. A. Broerse, m., 83 j.,
Leiden.
Advertentie-Ingez. med.J
Verhoogt het aanzien van Uw"
handen. Altijd gaaf. zacht en welyerjiprgd
Het ii de Hainamelii die het'm doet
NIEUW BANKGEBOUW
TE ROTTERDAM
(Van onze correspondent)
Rotterdam, 16 Februari
Het nieuwe gebouw van de Zuid-
Hollandse Bank N.V. aan de Schie-
kade 73 te Rotterdam is hedenochtend
officieel in gebruik genomen. Het vroe
gere gebouw is in de Mei-dagen van
1940 verloren gegaan. Sedertdien had
men een tijdelijk onderkomen gevonden
aan de Schlekade 77. De verbouwing
van het statigepatriciërshuis dat van
19001940 familiebezit was van de
bekende Rotterdamse familie Van Stolk,
heeft ruim een ton gekost; aan de
uiterst moderne inrichting van de bank
is, onder leiding van de architecten W,
en B. Lengkeek, nog een verdere drie
kwart ton besteed.
Hoewel aan de voorgevel niets werd
veranderd werd het inwendige van het
pand des te grondiger verbouwd om
het als bankgebouw geschikt te maken.
Daar het niet mogeljjk bleek het gehele
gedeelte van de bank, bestemd voor het
publiek, op de begane grond onder te
brengen, werden de effectenafdeling,
de safe en het archief in het ruim ver-
lldiite souterrain ondergebracht. Een
nieuw idee werd toegepast bij de uit
voering van de balies voor het publiek
op de begane grond, zowel als in de
effectenafdeling'. De gebruikelijke stalen
grelles zijn namelijk vervangen door
tussenschotjes van matglas, hetgeen een
prettiger aanzien geeft.
De interne administratie is op de
eerste verdieping ondergebracht, ter
wijl op de tweede verdieping een ruime
personeelscantine is ingericht met een
aangrenzend dakterras. De can tine was
de voormalige biljartzaal van de familie
Van Stolk. Het pand is voorzien van
een automatische oliestookverwarmlngs-
installatie, die met het oog op besparing
en verwarming door middel van twee
thermostaten is verdeeld in een zg.
noordelijke en zuidelijke groep, een
systeem dat sinds kort in Nederland
wordt toegepast.
Voltooiing oostelijke arm
tweede petroleumhaven
te Rotterdam
(Van onze correspondent)
Rotterdam, 16 Februari
In de gemeenteraad van Rotterdam
van 4 October 1951 en 24 April 1952
zijn credieten van onderscheidenlijk
165.000 en 2.808.500 toegestaan
voor de verdere aanleg van het eerste
en tweede gedeelte van de oostelijke
tak der tweede Petroleumhaven. Deze
werkzaamheden zijn in volle uitvoering.
De uiteindelijke diepte van de haven is
ontworpen op 11.65 meter beneden A.P.
De kosten van de bovenomschreven
werkzaamheden worden geraamd op
1.478.000 in totaal.
UIT DE STAATSCOURANT
Met ingang van 1 Maart benoemd tot bur
gemeester van Horst (L.) de heer Th, J. M.
Giisen, met toelcenning van gelijktijdig eervol
ontslag als burgemeester van Nieuwen-
hagen (L,).
Aan mr W. J. Berger is op zijn verzoek
met ingang van 1 Maart 19-53 eervol ontslag
verleend, uit zijn ambt van procureur-gene
raal bij de Hoge Raad der Nederlanden, ondei
dankbetuiging voor de veie en gewichtige
diensten door hein in verschillende rechter
lijke betrekkingen aan de Koningin en den
lande bewezen.
Benoemd tot notaris binnen liet ar
disswnont Groningen, ter standplaats Stads
kanaal (gemeente Onstwedde) J. I. Kuhl-
mann. eandidnat-notaris, wonende te Leeu
warden, in de plaats van J. J. H. Bodewes
overleden.
Benoemd tot raad&heer in het gerechts
hof te Arnhem mr J. M. Croodkewlt thans
kantonrechter te Dordrecht, mr H. Th,
Sohaepman, thans rechter in de arrondisse-
menie-rechtbank te Maastricht.
Aan de heen_A. J. W. van der Does is
op zijn verzoek oervol ontslag verleend als
burgemeester der gemeente Koudekerk
de Rijn.
Benoemd tot ridder In de orde
Oranje-Nassau C. A. Luljben, secretaris
gemeente Groe3beek en R- Deodatus Pzn,
houder der gemeente Roden.
Ongeveer 250 schildergen, litho's,
tekeningen, etsen, kopergravures, plas
tieken en reliefs vormden de inzet van
een Zaterdag in het gebouw van de
Rotterdamsehe Kunstkring gehouden
veiling ten bate van het Rampenfonds.
Aan het fonds kon worden afgedragen
9180.
De Haagse politie heeft aangehou
den een 49-jarige uitgever. Buiten zijn
eigen bedrgf had de man een vennoot
schap onder firma in tegels, Hiervan
was hij kas- en boekhoudend vennoot,
Door manipulaties heeft hij een bedrag
van 6000, dat aan de uitgeverij toe
behoorde, in zijn eigen kas weten over
te hevelen,
Hulp aan Nederland
uit Indonesië
Het centraal comité watersnood Ne
derland maakte bekend, dat allerwegen
groot enthousiasme bij de Nederlandse
gemeenschappen in Indonesië wordt
aangetroffen voor steunverlening aan
Nederland. Op de rekening te Djakarta
is thans 2 millioen gestort; andere ste
den volgen met bedragen, die variëren
van 1 tot 6 ton. Het cijfer van het totale
bedrag kan echter nog niet worden ge
geven. Behalve de bijdragen van de in
zamelingen in Indonesië heeft het per
soneel van Nederlandse firma's en heb
ben de firma's zelf bedragen in Neder
landse courant gestort.
Het Indonesische kabinet heeft de
natuurrampen in Indonesië, zoals in
Atjeh, Tapanuli en Solo besproken.
De minister van Voorlichting, A. Mo-
numutu, heeft na afloop van de verga
dering medegedeeld, dat de Indonesi
sche regering niet zal achterblijven in
het verlenen van hulp aan Nederland,
Engeland en België, die zo zwaar ge
troffen zijn door natuurrampen, con
crete gegevens betreffende de hulp aan
het buitenland zullen zo spoedig moge
lijk bekend worden gemaakt.
Prins Bernhard bracht
verslag uit
Prins Bernhard heeft Zaterdagmorgen
verslag uitgebracht ln een vergadering
de coördinatiecommissie-W aters-
nood over de bevindingen van zijn
tochten in de rampgebieden. Daarna is
uitvoerig van gedachten gewisseld.
Millioenen zakken gingen
naar het noodgebied
De Algemene vereniging voor de
zakkenhandel te Arnhem heeft terstond
na de stormramp maximumprijzen vast-
festeld, die gefixeerd werden op die van
0 Januari.
In de eerste week van de waters
noodramp hebben de handelaren ten
minste aoht millioen zakken gele
verd. Dit is ca 80 procent van de gehele
voorrkad, die uit 7% millioen gebruikte
en twee millioen nieuwe zakken bestond.
De industrie- en landbouworganisaties
hebben daarnaast in totaal ook nog
enkele millioenen stuk aangeboden.
In urgente gevallen (o.a. te Rotter
dam) heeft men een in het veem aan
wezige voorraad (300.000 stuks in balen,
dus zakken in zakken verpakt) onmid
dellijk gerequireerd en zonder meer ge
bruikt. Uit Zeeland is bekend, dat zak
ken met graan, dat bij een overstroming
toch waardeloos zou zijn, als opvulling
of versterking in gebruik zijn genomen.
DE NAAIMACHINE VAN
HET CONCERTGEBOUW
De Zwitserse electrische naaimachine
die door de Concertgebouwvrienden be
schikbaar was gesteld ter verloting op
het Woensdag 11 Februari ten bate van
het Rampenfonds gegeven concert is ge
vallen op nummer 1552.
Trein- en busverbindingen in
het Zuiden
De dienstregeling op de treinen tus
sen Roosendaal en Zevenbergen wordt
op 18 Februari a.s. zodanig gewijzigd
dat te Rooséndaal snelle aansluitingen
zullen bestaan op de treinen uit en in
de richting Breda»
De frequentie van de N.S.-autobus-
dienst tussen Bergen op Zoom en Bres-
kens via Antwerpen is vandaag verder
uitgebreid van drie op v\jf verbin
dingen in beide richtingen. (De
vertrekuren zijn nu zowel te Breskens
als te Bergen op Zoom: 8,30 uur,
10.30 uur. 12.30 uur, 14.30 UUr en
16.30 uur.)
Te Breskens zal aansluiting bestaan
op en van de veerdienst tussen Breskens
en Vlisingen.
Eveneens vandaag Is het treinver
keer tussen Vlisslngen en Goes her
steld met drie treinen per dag in
beide richtingen; als uitbreiding van de
reeds op 3 Februari j.l. ingevoerde trein
dienst tussen Vlissingen en Arnemui-
den.
Amsterdamse tram adopteert
personeel R.T.M.
Wg vernemen, dat het personeel van
de Amsterdamse tram het personeel van
de N.V. Rotterdamse Tramweg Maat
schappij, die veel diensten in het ramp
gebied uitoefent, heeft geadopteerd.
ACADEMISCHE EXAMENS
AMSTERDAM. Doet, economie de heren
B, H. Hendriks en A. Mak. Cand. ge-
sohiedenis de heer H. O. Heerma vanVoss.
GRONINGEN. Cand. wis- en natuur
kunde (F.)de heer B. Kool,
Prinses Ragnhild van
Noorwegen verloofd
Prinses Ragnhild van Noorwegen, de
oudste 22-jarige dochter van kroonprins
Olav en kroonprinses Martha, heeft zich
verloofd met Erling Lorentzen, de zoon
van een bekend reder te Oslo, Hij is
een bekend verzetsstrijder geweest,
De oude koning Haakon, zowel als de
ouders hebben hun toestemming tot de
.verbintenis verleend.
Het kroonprinselijk paar heeft nog
een dochter, prinses, Astrid, en een zoon
erfprins Harald, die thans 16 jaar is.
OLLE KAPOEN EN HET HART VAN GOUD
27
HET bewijs is dus geleverd!" riep de eerste minister.
,.HU is een gevaarlek tovenaar en probeert zich met
leugens over elfjes er uit te draaien. Hg probeert Zjjne
Majesteit de Koning te bedriegen met z(jn verzinsels
„Het zijn geen verzinsels!" krijste Uil, die briesend van
woede naar voren was gesprongen. „Dat elfje bestaat echt...
al een paar nachten lang verstoort zij de rust van ons bo3
door er rond te springen. Gisteren heeft zij mij zelf verteld,
dat zij het hart aan Olie Kapoen had gegeven, Ze vertelde
bovendien, dat het meteen zou veranderen, wanneer een
sproken,
it. Van
ander het aanraakte! Er kan pas recht worden
wanneer bewezen is of het elfje wel of niet bestaal
nacht, omstreeks twaalf uur, zal zij wel weer dn ons bos
rondspringen!"
„Verzinselsallemaal verzinsels!" riep de eerste minis
ter woedend. „U moet niet naar die opgezette vogel luisteren,
mijnheer de rechter!" Maar de rechter dacht er anders over.
„Ik zal mij persoonlijk hedenavond naar het bos begeven om
mij er van te overtuigen, of genoemde elf bestaat!" zei hij
ernstig. „Wanneer u wilt, kunt u met mij mee gaan, Excel
lentie!"
Onderscheidingen voor
drie Duitsers
De Nederlandse consul-generaal in
Frankfort Alfred Furnee heeft Zaterdag
namens koningin Juliana aan de expedi
teur te Frankfort Willibald Hoffmann,
de chauffeur Erich Lenz en de steenbak
ker Gregor Heinickel de erepenning voor
menslievend hulpbetoon uitgereikt. In
de begeleidende oorkonde wordt vermeld,
dat zij bij het ongeluk met het K.L.M.-
toestel Koningin Juliana op 22 Maart
1952 met inzet van eigen leven de Duit
se Ruth Hom en de Nederlandse ste
wardess Anna Gauthier gered hebben.
Friesland drie-talig
(Van onze correspondent)
Harlingen, 16 Februari
In de Friese gemeente Barradeel zijn
indertijd tweetalige plaatsnaamborden
geplaatst. In overleg met de deskundi
gen van de Fryske Akademy heeft het
gemeentebestuur besloten 'de uitgang
„bierum" van een drietal dorpsnamen
niet te verfriesen. Dit bl\jkt niet naar
genoegen te zijn van de inwoners der
gemeente, die gewoon zijn het laatste
deel van deze dorpsnamen uit te spre
ken als „bjirrum"
In de gemeenteraad is er nu met klem
op aangedrongen de Friese naam op de
plaatsnaamborden alsnog te wijzigen en
in overeenstemming te brengén met de
gebruikelijke uitspraak. B. en W. be
loofden dit voorstel in ernstige overwe
ging te zullen nemen.
Suriname gaf tot dusver
vier ton
Suriname heeft heden voor de vierde
keer een bedrag van 100.000 (Ned.
ert) op de girorekening van het natio
nale Rampenfonds gestort. Hierbij is
de eerder gemelde schenking van
100.000, die door de Surinaamse
Staten werden gevoteerd. Onder de
Surinaamse bevolking ls tot nu toe
dug ruim 300,000 ingezameld.
(Advertentie-Ingez. med.)
Ook Uw ingewanden
moeten op tijd tige\vassen"worden.
Neem eens per week één of twee
feuilleton door MANNING COLES
E Doramine kwam behouden in Flo
rida, alwaar het jacht werd ver
kocht. De drie Amerikanen zochten
;auw mogelijk hun woonplaatsen op
Tanklin toog via New York op weg
Engeland. Terstond bij aankomst
in New York begaf hij zich naar het
Britse consulaat. "De Mexicaanse krant
had hij bij zich.
„Het is best mogelijk, dat het niets
te betekenen heeft", verklaarde Franklin
aan de consul. „Maar ik heb een paar
dagen geleden een heel zonderling
avontuur beleefd in de republiek Esme
ralda, dat lk graag aap U wou rappor
teren."
Toen hjj zijn verhaal gedaan had,
bracht hg de Mexicaanse krant ter
tafel.
De consul was een en al belangstel
ling. „Heeft u er ook al met iemand
anders over gepraat? Niet? Des te be
ter. Geeft u mij uw adres maar, dan
hoort u nader van mij, Hoe lang blijft
u nog hier?"
„Ik wacht op de eerste gelegenheid
om naar Engeland te vertrekken", ver
telde Franklin.
„Best. Morgen is u toch nog niet
weg", besloot de consul geruststellend.
„Laat anders vóór uw vertrek nog even
iets horen, wilt u? Morgen of overmor
gen krijgt u stellig bericht van mij."
Reeds de volgende middag zat Frank
lin zijn verhaal nog eens helemaal over
te vertellen aan een vertegenwoordiger
van de Amerikaanse Inlichtingendienst,
die nauwkeurig toeluisterde en vervol
gens aan Franklin meer vragen stelde
dan deze kon beantwoorden.
Toen hg klaar was begon de Ameri
kaan: „Ik hoor, dat het uw bedoeling
is per eerste gelegenheid naar Engeland
te vertrekken."
Franklin bevestigde dit.
„Uitstekend. Nu, ik kan u alleen maar
adviseren ik weet dat. ik u niets ver
zoeken mag zo gguw mogelijk uit
New York te verdwijnen en naar nuis
te gaan. Doet u dan aan de overkant
uw verhaal aan mgn collega. Die vindt
u op het adres, dat ik u hier ter hand
stel. Neenit u gerust uw krant maar
mee, want ik kan hier nog makkelijk
een tweede exemplaar in handen krij
gen. U weet waar u in Londen wezen
moet? Okay. Wanneer er werkelijk
niets urgents is, dat uw verdere aan
wezigheid wenselijk maakt, zou ik u in
overweging geven de Constellation te
nemen, die vanavond nog vertrekt,
„Spijt me, maar vliegen kan ik niet
betalen", gaf Franklin te verstaan. fi|
reis zo goedkoop mogelijk."
„Okay! Deze reiskosten zijn voor onze
rekening, meneer Franklin-"
„Maarhernam Franklin, doch
hij zweeg. „Maar kan ik zo kort van te
voren nog een plaats krggen?"
„Ook dat is okay!" stelde de ambte
naar hem gerust. „Tenzij u om parti
culiere redenen liever niet vanavond
zoudt willen vertrekkenlet wel, ik
wil u helemaal niet wegjagen
„O, nee", antwoordde Franklin, „hoe
eerder ik thuis ben, des te liever het
me zal zgn!"
„In dat geval behoeft u zich van
avond alleen maar aan de vlieghaven
te presenteren, uw naani te noemen en
te zeggen, dat uw plaats gereserveerd
is", ging de Amerikaan voort. „Dan
kunt u terstond aan boord stappen,
Zonder enig bezwaar, meneer Franklin,
zonder enig bezwaar!"
„Dat is wel bjjzonder vriendelijk'
stamelde Franklin". „Ik ben u buitenger
woon erkentelijk."
„Stel u voor", weerde de Amerikaan
af, hem stevig de hand drukkende en
bemoedigend op de schouder kloppende.
„De dank is geheel aan ons, indien u
zorgen wilt in Londen onmiddellijk naar
mijn collega te gaan."
„Dat doe ik nog dezelfde dag", be
loofde Franklin.
HOOFDSTUK H
Kamer met balkon
Vijf weken latei üai een wan de
bananenboten. 11e San Martin plegen
aan te doer), hei anker vallen in de haat
Dadelijk voeren enkele bootjes langszij
om lading, post en passagiers over te
nemen. Meestal gingen dezen even aan
land om een wandelingetje te maken,
want het gebeurde niet vaak, dat er
Iemand achterbleef. Van de passagiers
die er die dag aan wal kwamen, bleef
er evenwel één achter, toen de bananen-
boot alweer zee gekozen had.
Het was een breedgeschouderde man,
van normale lengte, een enigszins
athletlsclie gestalte, met dik blond
haar, dat aan de slapen al grijzer werd,
en grijs-blauwe ogen, die heel wat meer
zagen, dan men zo oppervlakkig zou
denken.
Op zjjn koffers waren etiketten ge
plakt: T. E. Hambledon, Hotel der Ver
enigde Naties, San Martin, Esmeralda.
Bagage ls er nu eenmaal om te wor
den gekruld en kruiers verdienen geld.
Daarom was het aan de havenkant altijd
een gedrang van leeglopers, die zich nu
als een dichte kluwen op de vreemdeling
wierpen. Doordat Hambledon de enige
was, had hij de gehele keuze aan zich.
De kerels liepen hem ln zee tegemoet,
tilden hem uit de sloep en droegen hem
in triomf naar het strand. Er werd een
kleine veldslag geleverd om het bezit
van zijn twee handkoffers. Scherpe
kreten, gekerm en Mexicaans-Spaanse
vloeken stegen ten hemel, tot het mo
ment, dat Hambledon zijn longen vol
zoog en luid „Stop! Laat dat, zeg ik je.
Zet neer!" bulderde, ln correcter Spaans
dan het hunne.
„Senor, ik heb een vrouw en zeven
hongerlijders van kinderen."
„Senor. ik ben de eerlijkste kruier van
heel Esmeralda."
„Senor, ik ben de sterkste!"
„Senor, ik ben van allen de betrouw
baarste en de voorzichtigste!!"
Een mannetje met koffle-bruin ge
zicht dook onverwachts achter Hambier
dons elleboog te voorschijn en zeide:
„Zulke apen van kerels, ze krijsen als
papegaaien! In het hotel ls het koeler,
senor, willen we maar gaan?"
Hambledon gaf hem een toestemmend
knikje, de kleurling tilde zijn koffers op
en de rest van het gewoel had op het
zelfde ogenblik Iedere belangstelling
verloren. „Deze kant uit, senor!"
Hambledon liep naast hem, het
glooiende strand op, dat vlamde ln de
schroeiend hete zonneschijn. „Is het nog
ver?" informeerde hg.
„Vijf honderd meter, senor. Is de
senor vermoeid
„Hoe dat?"
„Ik heb ook een muilezel, senor'
ijdrle het eenvoudige antwoord.
„Dank je, erg moe ben lk gelukkig
nog niet."
„Dat u het nimmer worde, senor. Mijn
ezel is overigens een zeer wel opgevoed
dier."
„Hoe is je naam?"
„Mateo Del Monte, om u te dienen."
„Mattheqs van den Berg?" herhaalde
Hambledon.,
„Dat komt uit, senor. Ik heb ln de
bergen gewoond,, voordat ik in deze
warme stad kwam."
„Houd je nigt van de kuststreek?
Waarom ben je hier dan gaan wonen?
„Dat zal ik u zeggen, senor. Er was
een vrouw, muy bella, muy simpatlca.
Helaas, zij- heeft een echtgenoot, een
man van heftig temperament en alles
behalve simpatico. Hij heeft voor een
man van de wereld niet zóveel hersens.
Hij is een rustico. De senor begrijpt wat
ik bedoel. Maar hg heeft ook 'n geweer,
waarmede hij als de beste kan mikken.
Toen heb lk het dorpje van mijn geboorte
en mijn zeven broeders en zusters ver
laten en ben ik naar de warme stad
getogen, waar tenminste niemand met
een geweer achter mij aan zit. In dat
opzicht is het een hele verbetering."
„Ik twijfel daaraan geen ogenblik,
Mateo."
.Bovendien valt er hier ook meer geld
te' verdienen. Geld is wel niet alles,
senor, maar het houdt er ln elk geval
geen vent met een geweer op na. Hier
heeft u het hotel. Ik zal uw bagage naar
binnen brengen. De senor moge zich wat
verfrissen en te ruste leggen."
Hambledon betrad een ruim vertrek
met lage zoldering. Het hield er een
vloer van gele en grijze tegels op na-
Aan het achtereinde leidde een trap
ONDER DE
KEIZERSKROON
r....
f.
bestond uit bamboe stoelen en tafels. De
kale muren vertoonden hier en daar wat
verf en één spiegel. Het leek hier ta
melijk koel, vooral omdat er geen mens
te bekennen was.
Toen Hambledon met Mateo op royale
wijze had afgerekend nam deze laatste
zgn congé, na eerst nog een krachtig
„Hola!" te hebben geroepen om de aam
dacht van de hoteldirectie op de nieuw
aangekomen gast te vestigen.
Het duurde nog even en toen hoorde
Hambledon voetstappen ln de gang. Een
grote zwaargebouwde neger, kennelijk
de portier, trad gekleed ln hemd en
witte broek binnen, terwijl hij onder de
hand nog een chocoladekleurige uni
formjas aanschoot. Zgn welwillende
grijns beduidde, dat Hambledon har
telijk welkom was.
„Ik heb een kamer gereserveerd"
lichtte Hambledon hem ln, terwijl hg
zgn naam noemde.
(Wordt vervolgd)
ABRAHAM PEREIRA
lira In de muur van het Burg
|1 huis in de St Luciensteeg is, als
MS/ men weet, voor iedereen te
zien, het gevelstenen-museum,
een museum dus aan de openbare weg,
gevestigd. Daar zijn ingemetseld de
stenen afkomstig uit afgebroken hui
zen), die elders geen bestemming kon
den vinden. Tot voor kort was daar
ook de steen die de gevel van het
woonhuis waar eens Abraham en Isaac
(de) Pereira hebben gewoond, heeft
versierd. Dit huis aan de Zwanenburg
wal is gebouwd in 1662; in 1928 is het
afgebroken. De eigenaar G. de Vries
van Buuren, schonk de steen aan het
Koninklijk Oudheidkundig Genoot
schap, dat hem liet inmetselen in de
St Luciensteeg.
Abraham (de) Pereira was destijds
een vooraanstaand lid van dePortugees-
Israelietisehe Gemeente en een der
bouwheren van de fraaie Synagoge,
die in tegenstelling met de Neder
lands Israëlietisehe Hoofdsynagoge
aan de vernielzucht van de bezetters
is ontsnapt. Het Genootschap voor de
Joodse Wetenschap heeft nu aan het
Koninklijk Oudheidkundig Genootschap
verzocht de steen te willen afstaan om
die, ter nagedachtenis van de heer
Abraham Pereira te doen inmetselen
in de poort van de synagoge. Het ver
zoek is natuurlijk ingewilligd. Het Ge
nootschap schonk de steen aan de Por
tugees Israëlietisehe Gemeensohap, die
voor de inmetseling heeft gezorgd.
Een tweede steen, ook afkomstig
van de woonhuizen der Perelra's, is in
de achtergevel van de voormalige
paasbrodenfabrielc in de Valkenbur
gerstraat teruggevonden. Ook die
tweede steen is in de poort inge
metseld. De laatste eigenaar, de heer
C. van Stolk te Rotterdam, had haar
afgestaan.
Abraham Pereira was de auteur
van in het Spaans gestelde en in Am
sterdam in 1666 en 1671 verschenen
bespiegelende werken.
Gisteren zijn de stenen in de poort
onthuld. De plechtige overdracht werd
verricht door prof. mr dr J. A. van
Praag, voorzitter van het Genootschap
voor de Joodse Wetenschap in Neder
land. De heer M. S. Vaz Dias aan
vaardde de schenking namens het be
stuur der Portugees-Israëlietische Ge
meente. De weduwe van wijlen dr M.
Boas, die in 1938 in het 35ste jaarboek
van Amstelodamum de herkomst der
gevelstenen had beschreven, verrichtte
de onthulling.
Prof. Van Praag hield vervolgens
een rede. waarin hij sprak over de
rampen, die de Nederlandse bevolking
in Mei 1940 en in Februari 1953 hebben
getroffen.
De tekst van de eerste steen is ont
leend aan Psalm 16 vers 8, die ook de
lijfspreuk van Abraham Pereira vorm
de: „Ik stel mij de Heer gedurig voor
ogen." De tweede steen bevat in het
Hebreeuws èn in de Nederlandse Sta
tenvertaling de woorden van Gen,
49 18 „Op Uw zaligheid wacht lk,
O Heer".
M1CRO-LUCHTVA ART
Au De K.L.M. werkt op het ogen-
J blik aan de serie-bouw van hon-
J derd Super Constellations en dit
nog wel in... kelders. Het zijn
modellen op een veertigste van de
ware grootte, die niet het luchtruim
zullen doorklieven, maar die een
plaatsje krijgen in vele van de K.L.M.-
étalages in de gehele wereld. Dit om
dat de luchtvaartmaatschappij als eer
ste ter wereld de hypermoderne Super
Constellations met compound moto-ren
op haar internationale luchtnet zal
laten vliegen. In de kelders dan van
het hoofdkantoor in Den Haag zijn
timmerlieden, schilders en electriciens
van de K.L.M.-Propagandadlenst druk
aan het werk aan de bouw. De toe
voetstuk bijzonderheden vermeld over
dit snelle toestel, dat ln de zomer
maanden z\jn intrede dn de burger
luchtvaart zal doen en dan maar
niet als micro-toestel op Schiphol,
de luchthaven van Amsterdam, zal zijn
te zien.
DUIVELSEILAND
llpjEflfl Iedere Amsterdammer kent de
Mm Jordaa-n, het stadsgedeelte dat
NÜÜ' reeds meer dan drie eeuwen be
staat. "Van waar deze naam?
Met zekerheid kan deze vraag niet be
antwoord worden.
Daarom leek het ons niet ondienstig
om de oorsprong van de bgnaam van
een ander gedeelte van de stad vast te
leggen. De oppervlakte is veel en veel
kleiner en de bgnaam is bij velen, zelfs
bewoners ervan, waarschijnlijk onbe
kend, aldus schrijft de heer P. A. van
der Linden Vooren in Ons Amsterdam.
We doelen op dat gedeelte van onze
stad, dat omsloten wordt door de
Ruysdaelstraat, de Hobbemakade en
de Roelof Hartstraat; rond 1900 alge.
meen bekend als „Het Duivelseiland".
Hoe kwam dit stadsgedeelte, waarin
de Comelis Anthoniszstraat, Balthasar
Floriszstraat en Pieter Baststraat, ge
noemd naar beroemde kaartenmakers,
aan deze bijnaam? Deze buurt werd
bebouwd tegen het einde van de vorige
eeuw. Zij lag aan de buitenkant van
de stad en was met de tram niet te
bereiken.
In 1898 had Emile Zola, met zgn ge
schrift J'accuse, de Dreyfuszaak weder
opgerakeld.
Dreyfus, een joods officier in het
Franse leger, was van landverraad be
schuldigd en verbannen naar het Dui
velseiland (ln Frans Guyana). De ge
hele beschaafde wereld werd door
Zola's geschrift ln beroering gebracht
en het nieuws daaromtrent lag op
ieders lippen. In Amsterdam werd in
theater door toneelstukken en liederen
de belangstelling nog verhoogd.
In die tijd kwamen de eerste wonin
gen ln genoemde buurt gereed. Dege
nen, die 's avonds hun woning op
zochten of daar bij familie of kennissen
op bezoek gingen, kwamen langs de
Ruysdael- of Hobbemakade daar aan.
Wanneer het slecht weer was en de
regen en wind de mensen in het gelaat
striemden, was het in deze, toenmalige
uithoek zeer onaangenaam.
De bestrating en verlichting waren
in de eerste tijd nog niet gereed en
doordat er nog huizen in aanbouw
waren, stonden er hier en daar nog
stapels stenen, kalkbakken en lagen
allerlei restanten van bouwmaterialen
verspreid. Dan mocht de, in deze buurt
onbekende bezoeker zioh gelukkig prij
zen. wanneer hij een wacht ontmoette,
die hem terecht hielp.
Wanneer nu het bezoek te bestemder
plaatse was aangekomen, waren de
eerste woorden na de begroeting ai
gauw, „'jonge jonge, dat ls liier ook een
uithoek, het lijkt wel het Duivels
eiland"; daarna werd echter al spoedig
de „nieuwerwetse" inrichting van het
huls, alsmede het gasgloeilicht bewon.
derd.
De naam „Duivelseiland", die vooral
bii de bewoners in de omgeving bekend
was, schijnt geleidelijk aan uit te slij
ten. doch is bij de oudere Amsterdam
mers ln het algemeen nog wel bekend.
UITGAAN
stellen worden van een uit de Belgische
Congo geïmporteerde houtsoort ge
maakt en natuurgetrouw beschilderd.
De vele duizenden met de hand ge
maakte stoeltjes en bankjes en de hon
derden gordijntjes worden met textiel-
vezel bespoten. Ook de lounge, vlieger-
stoelen, radioinstallatie, pantry etc.
zijn geheel nagebootst. De modellen
zgn voorzien van een doorzichtige
plastic cabine. De cockpit en de cabine-
afdelingen (toeristen-, standaard- en
luxe-vervoer) worden beurtelings ver
licht. In negen talen (Engels, Frans,
Duits, Spaans, Deens, Zweeds, Turks,
Italiaans en Nederlands) staan op het
Carré: Dagelijks om 8 uur Circus
Strassburger; Centraal Theater: Elke
dag om 8 uur speelt de Ned. Comedié
U Spreekt met Uw Moordenaar; Con
certgebouw: Vanavond om 8 uur groot
opera-concert in de grote zaal ten bate
van het RampenfondsIn de kleine
zaal geeft Janny van Wering heden om
8.15 uur een claveoimbelrecltalMorgeri
om 8 uur speelt de pianist Witold Mal-
cuzynakii in de grote zaal; In de kleine
zaal morgen om 8.15 uur een ooncert
van de Ned. Vereniging voor Heden
daagse muziek; Kleine Komedie: Dage
lijks oro 8 uur Potasch en Perlemoer;
Leldseplein Theater: Elke avond om 8
uur Bibeionië; Nieuwe de la Mar: Dage
lijks om 8 uur Het Meisje met de Grote
Voeten; Stadsschouwburg: Morgen om
8 uur geeft de Ned. Opera Cavalleria
Rusticana en Paljas.
DE saxifragen van Zaterdag, die even
een klein misverstand deden ont
staan tussen een vader en zgn
dochtertje, herinnerden een lezer In
direct aan een vacantle die hg eens
doorbracht bij een veearts in een
Drents dorp.
Het was een stille achtermiddag. De
veearts en zijn vrouw waren belden
afwezig en hun gast zat ln de kamer
aan de straatkant een boek te lezen,
toen een bestelauto voor het huis
stopte. De chauffeur haalde uit de
wagen een kist te voorschijn en belde
vervolgens aan. De heer ln de kamer
stond op het punt om open te doen,
toen hij het dienstmeisje, een 16-jarlg
deerntje uit de omtrek, door de lange
marmeren gang naar voren hoorde
komen. „Hier ls wat voor de dokter,
van het klnJnefabrlek" zei de chauf
feur aan de deur. Stilte. Toen de
stem van het meisje, verbaasd;
„...Fabriek?" „Ja". „Nou, ik
zal het tegen dokter zeggen."
De deur ging weer dicht en het
meisje liep met de kist door de gang
terug.
Even later kwamen de veearts en
zgn vrouw thuis. „Nog wat geweest
vanmiddag?" vroegen zij aan hun
gast. „Niets bgzonders" antwoordde
deze; „er ld een man geweest met
een kist van een kininefabriek, die
heeft Grietje aangenomen." Mevrouw
ging ln de apotheek kgken. Na een
tgdje kwam zij terug en zei: „Ik zie
helemaal geen kist". Zrj riep het
dienstmeisje en vroeg: „Grietlen, waar
heb je die kist gelaten die vanmiddag
ls gebracht van de klnlnefabrlek
„In de tuin" antwoordde het meisje.
„In de tuin?!" Het meisje streek
een plek slordig haar naar achteren.
En zei ten slótte: „Ja. van 't fabriek
heb Ik niks begrepen, dat js meneer
de dokter z'n zaak. Maar beesten als
k'nlenen horen ln de tuin!"
