De
Pierre Monteux dirigeert
abonnementsconcerten
satellieten
Tien voor drie is Belop-tijd
PTT-personeel zou dagelijkse
bedrijfsgymnastiek niet
meer willen missen
MAAR
IMENÉÉR...
KAN nevenstaand artikel.
Oost-Europa
van Moskou
worden
losgeweekt?
ZATERDAG 14 FEBRUARI 1953
HET PAROOL
r9
(Van een onzer verslaggevers)
Op de afdeling gesprekken-admi-
liistratie op de tweede verdieping
van het kantoor van de rijkstele
foon aan de N.Z. Voorburgwal in
Amsterdam kijken de 25-jarige
Loeki Groen, de 22-jarige Emmy
de Jong en nog een dertigtal jonge
en al wat oudere dames iedere
middag om kwart voor drie ver
langend naar de grote electrische
klok. Dat doen ook op datzelfde
moment nog ongeveer 2000 vrou
welijke en mannelijke personeels
leden van de PTT in een groot ge
deelte van Nederland. Op vele kan
toren in de telefoondistricten Rot
terdam, Haarlem, Utrecht, Breda,
Arnhem, Maastricht, en in Den
Haag draaien de wijzers naar hun
gevoel tergend traag naar 14.50
uur. Want tien voor drie is Belop-
tijd bij de PTT. Al sinds een jaar.
En er zijn er maar weinigen tus
sen achttien en vijftig jaar, die dat
nu nog zouden willen missen.
Wie toevallig tussen tien voor drie en
drie uur als vreemde een lokaliteit van
de PTT in deze districten binnenstapt,
kan dan wel even met de ogen staan te
knipperen. Want Emmy de Jong en
Loeki Groen en die 2000 andere dames
en heren zitten er dan niet rustig
achter hun bureaux, schrijfmachines of
telefoons. Zij staan er met de armen
boven het hoofd, maken rompbuigingen
naar links en rechts of looppas op de
plaats, waarbq de knieën verrassend
hoog de lucht in gaan.
Er klinkt pittige muziek van een on
zichtbare piano en daartussendoor een
rustige stem. die hun oefening inleidt.
Gedurende tien minuten wordt er niet
gedacht aan correspondentie, abonne
menten of gesprekken. Dit zijn de dage
lijkse tien minuten van de Belop, de
Bedrjfs Lichamelijke Opvoeding bij de
PTT. De pauze-gymnastiek, om een
woord te gebruiken, dat ipisschien duide
lijker tot de verbeelding spreekt.
Pauze-gymnastiek in grote bedrijven
is in ons land niet nieuw. Er zijn er, die
na de oorlog het personeel in de gelegen
heid hebben gesteld om tijdens de werk
uren even uit te breken en onder leiding
van een lerares of leraar in de lichame
lijke opvoeding enkele lichte gymnas
tische oefeningen te doen.
Maar nieuw en in meer dan een op
zicht verheugend is wel, dat een over
heidsbedrijf als de PTT als eerste een
jaar geleden aan dit experiment is be
gonnen en zich daarbij is gaan bedienen
van de middelen der moderne techniek:
de tape-recorder en de luidspreker. Want
al die honderden dames, die 's middags
om tien voor drie haar wollen vest uit
trekken en al die heren, die zich ont
doen van hun jasje, dansen, draaien en
buigen op een van de vijftig „ingeblikte"
oefeningen, die de leider van de Belop,
de heer B. Veldkamp in Den Haag op
de band heeft laten vastleggen.
„Bewegingsarmoede en houdingbederf
zijn de grote vijanden van velen, die hun
dagelijkse arbeid zittend verrichten",
zegt de heer Veldkamp,
Beweging nodig
„De mens heeft beweging nodig,
willen alle organen zo lang mogelijk
goed blijven functionneren. Men kan dit
bereiken door toepassing van doelmatig
meubilair en gereedschau, maar beter
nog door actieve houdingcorrectie",
aldus deze leraar in de lichamelijke op
voeding. „Uit deze gedachte is de Belop
bij de PTT geboren, want ook in dit
bedrijf werken er duizenden, die dag in,
dag uit urenlang op hun stoel zitten en
die daarbij, ten nadele van hun lichaam
in een houding vervallen, die door hen
ten onrechte met „lekker gemakkelijk
zitten" wordt aangeduid. De Belop. die
een jaar geleden als proef kon worden
ingevoerd, dank zij de medewerking van
de directeur, de heer L. Neher, is een
poging om de sleur en eentonigheid te
onderbreken", vertelt de heer Veldkamp.
De PTT verkeert in de gunstige om
standigheid. dat er in de meeste tele-
foondïstricten een tape-recorder aan
wezig is. Het plaatsen van luidsprekers
en het leggen van een lijntje levert in
dit bedrijf uiteraard geen grote moei
lijkheden op. Zo kon men de Belop met
succes ter hand nemen. Op het centrale
punt in Den Haag worden de 10-minuten
oefeningen ontworpen en enkele beroeps-
instructeurs reizen voortdurend door
het land om op de PTT-kantoren met
personeelsleden, die als vrijwillige in
structeurs of instructrices optreden, de
op de band vastgelegde lessen in te stude
ren. Wanneer de klok tien voor drie of t\1T is het ogenblik, waarop op de der
tien voor vjf aanwijst staan zij in de u de verdieping van het gebouw de
lokalen of op de gangen voor him tape-recorder wordt aangezet. Dan
collega's als „voorturners". klinkt door de luidsprekers pianomuziek
Sociaal belang
„De Belop bij de P.T.T., die zuiver
vrijwillig is. beoogt beslist geen pro
ductie-verhoging", zegt de heer Veld
kamp. „Zij is slechts bedoeld om de
mensen op het dieptepunt van de werk
dag een houdingsrecept te geven waar
aan zij ook in hun vrije tijd iets hebben.
De leiding van de PTT interesseert het
niet in het minst of de Belop tot pro
ductie-verhoging of -verlaging leidt. Zij
meent alleen een sociaal belang te
dienen."
Overbodig is enige vorm van gymnas
tische beweging voor de Nederlandse
bevolking bepaald niet. Want alle sport
verenigingen in Nederland bereiken
slechts 11 procent van de Nederlanders
tussen 1850 jaar. De personeels-sport-
verenigingen bereiken maar 13 procent.
Een enquête onder de deelnemers aan de
Belop gaf als resultaat, dat 72 procent
op geen andere wijze aan sport doet. Dat
54 procent van het PTT-personeel, dat
in de gelegenheid is aan de Belop deel
te nemen, thans 's middags verlangend
naar de tien minuten uitziet, acht de
heer Veldkamp na een jaar al zeer ver
heugend. Door
wandplaten, die
voortdurend aan de
goede houding ap
pelleren en ook door
een suggestief film
pje, waarin het nut
van de Belop wordt
aangetoond, zal de
kring van deelneem
sters en deelnemers
in het gehele land
stellig nog groeien.
„Ik zou het be
slist niet meer wil
len missen", zeggen
Emmy de Jong en
Loeki Groen op het
telefoonkantoor aan
de N.Z. Voorburg
wal als zij om drie
uur weer rechtop en
energiek achter hun
telmachine gaan zit
ten. En al haar col
lega's, die in het
gebouw Candida iets
verder aan de N.Z.
Voorburgwal en die
in het gehele land,
zeggen net haar na.
„Een lijntje"
Door veel passen
en meten met de
dienstroosters is de
heer H. Wijnands,
chef van de afdeling
radio-telefonie in
Amsterdam, er in
geslaagd om met in
gang van 3 Novem
ber, ook de r jkstele-
fonistes in de Belop
te betrekken. En
wanneer andere
overheids- of gemeentediensten iets voe
len voor „een lijntje", is de PTT zeker
bereid deze mogelijkheid onder de ogen
te zien.
Overigens behoeft u nog niet bevreesd
te zijn. dat een gesprek met Parijs of
Londen vertraging ondervindt doordat
de dames juist bezig zijn met haar romp
oefeningen. Ook niet. dat de dame of
heer op het postkantoor 's middags orr
tien voor drie plotseling in de spreid-
stand springt of de armen heft. voordat
hij of zij bereid is u een postzegel van
een dubbeltje te verkopen. Maar mis
schien komt het in een verre toekomst
nog wel eens zover, dat de Belop van.de
PTT iedere Nederlander voor zich wint
en u graag meedraait of buigt in een
postkantoor.
Voorlopig doen dit alleen de PTT-ers.
Iedere middag om tien voor drie. Tussen
de bureaux, in hun lokalen of op de
gangen. En zij voelen zich er best bij,
Nationale ramp (IX)
ZOUDEN we na de kledingactie ook
met eens een meubelinzameling
kunnen houden voor het getroffen
gebied
Zo goed als we onze klerenkasten iets
hebben gedund, zo goed zouden we ook
onze meubelinventaris eens kunnen na
zien.
Roermond A. S.M.
Op 11 Februari bezocht ik het Con
certgebouw om een jeugdconcert bij te
wonen. Tot mjn grote verbazing hoorde
ik, dat de Bolero van Ravel wegens de
nationale ramp werd vervangen door de
ouverture Leonora III van Beethoven.
Nu kan ik me heel goed begrijpen, dat
vrolijks, moderne klanken hier niet op
hun plaats zouden zijn, maar men kan
alles overdrijven! Per slot van rekening
is deze Bolero een erkend kunstwerk.
Volgens m\j was dit dus een volkomen
misplaatste verandering.
Haarlem BEATRIJS STEUR
Voor verzending naar het buitenland
van het officiële fotoboek wordt een bij
lage met een Franse, Engelse of Duitse
vertaling van de teksten geleverd.
Ik vertrouw hiermede uw abonné D.
Mei (Het Parool va.n 12 Februari) èn
de verkoopsst.ijging ten behoeve van het
N.R.F. van dien3t te zijn geweest.
Amsterdam H. J. W.
Ik heb op 11 Februari met grote be
langstelling geluisterd naar de rede van
de ministers Drees en Algera en ik vond
het eigenlijk vanzelfsprekend, dat deze
uitzending 's avonds zou worden her
haald:
1. Omdat overdag de meeste mensen
en zeker de meeste mannen hun werk
hebben, terwijl dr Drees uitvoerig alle
vragen beantwoordde, die bj velen van
ons zijn opgekomen;
2. Omdat het mij voor de communisten
in Nederland zo buitengewoon nuttig
lijkt deze rede aan te horen. Ze zullen
wel niet allemaal luisteren, maar je künt
niet weten. Niet voor mezelf, maar om
bovengenoemde redenen, hoop ik van
ganser harte, dat deze rede na duidelijke
aankondiging zal worden herhaald.
Amsterdam I. GOEDHART—TOP
Als wij hier in Friesland geen over
stroming hebben gehad, dan komt dat
zeker niet door de dijken van Caspar
Robles, zoals de heer Poort (Het Parool
van 10 Februari) vindt, maar door an
dere oorzaken.
In de eerste plaats is het verschil in
eb en vloed bij springvloed in Vlissingen
4.40 meter en aan de buitenkust van
Friesland (dus de Waddeneilanden) ze
ker niet meer dan 3 meter, op de Wad
denzee nog minder.
Daarbij wordt in Zeeland en tussen de
Zuidhollandse eilanden het water in
steeds nauwer wordende zeegaten opge
stuwd, terwijl in Friesland de Wadden
eilanden als een barrière voor het vaste
land liggen en het water zich, als het
tussen de gaten van de eilanden door is,
moet verspreiden over de Waddenzee.
U ziet dat Friesland veel gunstiger ligt
ten opzichte van de stormspringvloeden
dan Zeeland. i
Bovendien is de heer Poort een slecht
lezer. Hij had kunnen lezen, dat nergens
de dijken doorbroken zijn, maar dat het
water er over heen stroomde en de dij
ken in de (zachte) rug aanviel, waar
door ze het niet konden houden. Zij wa
ren wel sterk genoeg, maar te laag.
Daarbij bleken juist de oude dijken het
eerst te verdwijnen, dus over de dijken
van Caspar Robles zullen we maar zwij
gen. Trouwens, deze bestaan gelukkig
in die vorm niet meer. Stel je voor, on
gewijzigde dijken van 400 jaar oud!
Volgens de Leeuwarder Courant van
de vorige week heeft Friesland o.a. in
1827 nog overstromingen gekend, on
danks de djjken van Caspar Robles.
Leeuwarden J. NORDER
Den Haag (II)
IN Het Parool van 9 Februari beweert
iemand, zich noemende Haegenaer,
dat de Haagse wethouder van Eco
nomische Zaken de blokbanden voor de
taxi's wil afschaffen. Deze inzender
blijkt bijzonder slecht van de situatie op
de hoogte te zijn, anders zou hij weten
dat die blokbanden in Den Haag reeds
geruime tijd geleden zijn afgeschaft.
Blijkbaar was zjn gemoed zo tot ber
stens toe van „humor" vervuld, dat hij
deze coüte que coüte moest spuien!
Eigenaardig ook, dat onze Nederlandse
humor zo beperkt is en altijd om dezelf
de dingen draait. Originaliteit op dat
terrein is ons vreemd, we bewandelen
steeds de geijkte paden. Overigens is het
idee om de blokbanden der taxi's af te
schaffen het eerst in Amsterdam ge
opperd en is de Haagse wethouder van
Economische Zaken van origine Amster
dammer.
NEDERLANDER
NA Mijn Huls staat achter de Kim.
heeft JohanFabriclusnueen
vervolg geschreven op zijn memoi
res, dat loopt van '36 tot '46. Inplaats
van Een Wereld in Beroering
zou het kunnen heten „een rustig man
op reis". Want als h j onrust mocht ken
nen. anders dan die van de man die zich
graag verplaatst, dan onthoudt hij die
de lezer. Wat jammer zou zjjn, want het
is niet zonder enige verbazing dat men
aan het slot van het prettig leesbare
boek bedenkt, welke gemouvementeerde
stof men zonder merkbare variatie in de
toon heeft voorgezet gekregen.
Het moet aan de schrijfwijze liggen,
want men kan niet zeggen dat de auteur
de verschrikkingen die hij heeft gezien,
niet ernstig genoeg vertelt. Hij maakt
trouwens volstrekt geen aanspraak op
originaliteit of diepe reacties; voorts is
hij bijkbaar iemand, die weet te leven
zoals het hem bevalt, of, als dat niet
kan. zich weet te schikken in wat hem
overkomt. Krj was met zijn gezin in
Caprl, toen de oorlog uitbrak, ln Ant
werpen toen België werd bezet, trok met
de vluchtelingenstroom naar Frankrijk
en vandaar naar Engeland; werkte daar
zoals men weet, bj de B.B.Cheeft
harde woorden voor Radio Oranje en
grappige anekdoten over de Nederland
se kolonie in Londen, waaronder een
sympathieke over Jan de Hartog. Zijn
reis naar Indonesië kent men gedeelte
lijk: wat hj ervan vertelt, is bijzonder
fragmentarisch, maar als document
soms aangrijpend. Het boek is met soms
treffende foto's geïllustreerd. (Leopold
9 75)- - J
E. d. R.
DE editie van het jaarboek „Wie, Wat,
Waar" 3,40, A. W. Sjthoff), voor
1953 bevat een aantal nieuwe inte
ressante en actuele rubrieken. Om er
enige te noemen: Aardstralen en Wichel
roede, De bromfiets. Het huishouden, Zo
groeide de Nederlandse P.T.T, en Euro
pese Gemeenschap voor Kolen en Staal.
In „Bekende figuren in de Kleinkunst"
zijn levensbeschrijvingen opgenomen van
kleinkunstenaars. Een altijd actuele ru
briek is „De Strijd om de Vrede", de ge
schiedenis van de eeuwigdurende strjd
om de oorlog uit te bannen, vanaf de
oude Grieken tot heden. We missen
echter in dit lange overzicht de vredes
pogingen, die door socialisten sinds het
begin van deze eeuw werden onderno
men. Interessant is ook, onder „Kunst
en Ontspanning", de bespreking van de
belangrijkste balletgroepen in Nederland
en in andere landen en een over de in
ternationale filmfestivals in 1952.
De redactie van het jaarboek .heeft jn
deze uitgave een nieuwe indeling aange
bracht. die zeker de practische bruik
baarheid ten goede komt.
P. v. 't H.
De beide abonnementsconcerten, 18 en
19 Februari in het Concertgebouw, staan
onder leiding van Pierre Monteux.
Ook deze week staan verscheidene
kunstmanifestaties in het teken van de
watersnood. W'y vestigen o.a. de aan
dacht op het Operaconcert dat 16 Fe
bruari in het Concertgebouw plaats
vindt en op de expositie van kunstenaars
die hun werk hebben afgestaan, in het
Stedelyk Museum.
MUZIEK
Znterdag, 14 Februari. Bachzaal, S u.: Op
een uitwisselingsconcert door laureaten van
het Conservatoire nationale de musïque et
d'art dramatique te Parijs, worden werken
uitgevoerd van Mozart, Hindemith. Fauré e.a.
Concertg. KI. z., 8.35 u.: Het Wiener Kon-
zerthaus Quartet speelt werken van Haydn,
Schubert en Dvorak.
Zondag, 15 Februari. Stads3ch. 1 u_: Wag
ners ..Lohengrin" wordt uitgevoerd door de
Nederlandse Opera o.l.v. Erich Walter en
met als voornaamste solisten Jan Michiel
Schroeder. Siemen Jongsma, Greet Koeman
en Gerard Holthaus
Bachzaal. 2 en 8 u.: Op een concours, ge
organiseerd door de Bond van Amsterdamse
Zangverenigingen geven bondskoren een uit
voering.
Concertg. KI. z.. 2.30 u.: Begeleid door de
pianist Boris P.oubakine speelt de violiste
Betty—Jean Hagen werken van Mozart,
Brahms, Bartok en Beethoven.
Museum Amstelkring, 2.30 u.: Maria van
Uden (sopraan) en Bernard Bartelïnk (orgel)
voeren werken uit van Handel, Frescobaldi,
Sweelinck e.a.
Stedelijk Museum. 3 u.: Werken van Beet
hoven. Schubert, Ruvneman e.a. worden ten
gehore gebracht door de fluitist Frans Ves-
ter en de pianiste Miep van Luin.
Concertg. KI. z., 8 u.: De sopraan Lya
Ziverts zingt Slavische liederen. Aan de vleu
gel: Felix de Nobel.
Maandag. 16 Februari. Stadssch. S u.In
een abonnemcntsvoorstelling voert de Hoofd
stad Operette onder regie van Otto Aurich
„G'schichten aus dem Wiener Wald" uit.
Concertg. Gr. z., 8 u.: Ten bate van
het Nationale Rampenfonds geeft een
aantal solisten tezamen met de organist
Pierre Palla, de cellist Jaap Brill en het
Amsterdams Opera Koor o.l.v. Willem
Lohof een onera-concert.
Concertg. KI. z.. 8.15 u.: Werken van o.a.
Purcell. Bach en Flotliuis worden uitgevoerd
door dè clavecyniste Janny van Wering.
I C. C (Paviljoen Vondelpark). 8.15 u.:
Het Wiener Konzerthaus Quartett speelt
werken van Haydn, Schubert en Franz
Schmidt
Dinsdag, 1" Februari. Concertg. Gr. z., 8 u.:
De pianist Witold Malcuzynski speelt werken
van Chopin en Liszt.
Bachzaal. S.15 u.: Voor de Kunstkring geeft
de pianiste Nelly Wagenaar een recital.
Concertg. KI. z.. 8.15 u.: Tijdens het eerste
van twee concerten, gewijd aan Nederlandse
kamermuziek van deze eeuw, voeren Dora
van DoornLindeman (zang), het Neder
lands Strijktrio, het Radio Philharmonisch
Sextet e.a. werken uit van Zweers, Ingen-
hoven. Van de Griend. Vermeulen en Badings.
Stadssch.. 8 u.: O.l.v. Erich Walter geeft
de Nederlandse Opera een uitvoering van
Mascagni's „Cavaleria Rusticana" en van
Leoncavallo's „Paljas". Als solisten treden
o.a. op Lidy v. d. Veen. Carla Sondaer. Cora
Canne Meyer en Johan v. d. Zalm.
Kriterion. 5.15 u.: Marius Flothuis houdt
een inleiding bij een programma op gramo-
foonplaten „De invloed \an de jazz op de
kunstmuziek".
Woensdag, 18 Februari. Concertg. Gr. z..
8.15 u.; Het abonnementsconcert o.l.v. Pierre
Monteux omvat werken van Weber en Wag
ner. Klaas Boon speelt de altsolo in Berlioz'
„Harold en Italië".
Raadhuis, Kamer 238. 8 li.: Henk
Driessen (bariton) en Jan Kruyt (piano)
voeren werken uit van o.a. Debussy,
Pijper en Ravel (voor het Rampen
fonds).
Donderdag. 19 FebrnBri. Concertg. Gr. z..
S.15 u.: Abonnementsconcert (zelfde program
ma als 18 Febr.).
Vrijdag. 20 Febrnarl. Concertg. Kl. z.. 8 u.:
Betty Bêllina zingt, begeleid door de pianist
Geza Frld, werken van o.a. Bach. Brahms
en Strauss.
Bachzaal. 8 u.: Voordrachtsoefening door
leerlingen van de muziekschool van het Am
sterdams Conservatorium.
De Suite (Eerste Helmersstr. 70). 8 u.:
Werken van o.a. Henri Tomasi, Messiaen en
Lex van Delden worden gespeeld door de
saxofonist Jules de Vries en de pianist Ernst
Gröschl.
Concertg. Gr. z„ 8 u.: De gemengde
zangvereniging „Zang na Studie" geeft
een concert ten bate van het Rampen
fonds.
TONEEL. DANS. CABARET
Zaterdag. 14 Februari. Stadssch. 8 u.On
der regie van Han Bentz v. d. Berg speelt
de Nederlandse Comedie met o.a. Ank v. d.
Moer. Ellen Vogel en Fons Rademakers,
Charles Morgans „Via Lissabon".
Concertg. Gr. z.. 8.15 u.: Het Ballet-recital
o.l.v. Soma Gaskell geeft een uitvoering.
WERKKLEDING.
Kövw Langer I
Sedert enkele jaren vormt de toekomst van de Oost-
Europese landen met communistische regimes het
onderwerp van levendige discussies in de V.S. en, zij
het in iets mindere mate, in West-Europa. Daarbij
treden twee stromingen aan de dag: in de eerste plaats
het streven om de Russen in bedwang te houden zonder
rechtstreeks op een ge-
welddadige bevrijding
van de Oosteuropese
satellietlanden aan te
sturen een politiek
van- containment
dus), en in de tweede plaats de
politiek die het terugdringen van
de Russen uit de satellietlanden
voorstaat („roll-back'')
ln de hitte van de woordenstrijd
wordt vaak uit het oog verloren dat
ook een derde mogelijkheid, name
lijk de geweldloze bevrijding, denk
baar is. Over deze mogelijkheid
schrijft onze medewerker dr M.
van Blankenstein in
Wij moeten beseffen, dat wij een
crisis tegemoet gaan in de kritieke
periode van koude oorlog, di£ het
mensdom nu doorleeft. Vreevach-
tigen onder ons hebben redè.i tot
huiveren. Wij hebben echten niet
het recht ons te beklagen. Want
wij moeten door deze crisis heen,
wil de wereld bevrijd worden van
de loodzware last die nu op haar
bestaan drukt. Ik zie geen reden
voor de vrees dat de ramp van een
oorlog ons zal treffen. Wij kunnen
het gevaar niet meer afmeten met
de maatstaf van 1914. Dat hoop ik
verder uiteen te zetten. En even
min leven wij in de uitzonderlijke
toestand van 1939, toen de gevaar
lijkste maniak, die de geschiedenis
wellicht ooit gekend heeft, het lot
van de wereldvrede in handen had.
De goede en kwade kansen zijn nu
beter te berekenen dan in 1914 of
in 1939.
Totnogtoe hebben de optimistische
berekeningen ten aanzien van oorlogs
gevaar haar bevestiging gevonden. Juist
daarop berust de actiever voortzetting
van het beleid van Truman, die het re
gime van President Eisenhower nu op
verschillende manieren aankondigt.
Drie aanwijzingen zjn daarvoor op te
sommen, als men de minder verantwoor
delijke denkbeelden van zekere Ameri
kaanse republiekeinen buiten beschou
wing laat. Een ervan heb ik besproken:
Het besluit ten aanzien van de „zevende
vloot". De tweede is nog belangrijker.
Zij vond haar aankondiging in Eisen
howers veelbesproken maar misschien
weinig begrepen verkiezingsbelofte, dat
de slavernij van de satellietstaten niet
mocht voortduren, een belofte die reeds
wat concreter vorm gevonden heeft in
de weigering, de geheime bepalingen van
Jalta nog te erkennen. De derde ervan
was de reis van Dulles.
Er is een verschil van inzicht tussen
de, dicht bij het verschroeiende vuur zit
tende staatslieden in Europa en de Ame
rikaanse president, die het zich veroor
loven kan de eisen van het ogenblik
wat koeler te beoordelen. Hun uitgangs
punt is echter hetzelfde. Aan beide kan
ten van de oceaan overheerst de mening
dat er op het ogenblik geen onmiddellijk
gevaar bestaat voor Russische agressie.
Deze langzaam opgebouwde opvatting
heeft vooral in de laatste tijd veel meer
stevigheid gekregen door een verwar
rende zenuwachtigheid waarvan aller
lei gebeurtenissen achter het IJzeren
Gordijn getuigen. De consequentie ech
ter die aan beide kanten daaruit ge
trokken wordt is zeer verschillend. In
Europa is opluchting. Men kan wat op-
ademen, de lasten iets verlichten. Maar
en dit is door de eeuwen steeds het
kenmerk van Europa geweest on
middellijk verslapt ook weer de door
vrees opgedrongen eensgezindheid, on
middellijk herleeft in enige landen de
neiging het politieke spel in het binnen
land boven beveiliging van het geheel
te stellen.
Irv Amerika
IN Amerika is de reactie anders. „De
tegenstander toont zwakheid wel
aan, deze gelegenheid moet worden
gebruikt om de toestand te verbeteren,
vóór hij zijn crisis overwonnen heeft en
hij zijn opdringen kan hervatten".
De reis van Dulles, de vermaner, krijgt
in het licht van deze beschouwing bij
zondere betekenis: Europa moet niet
verslappen, niet een voor de tegenpartij
geruststellend beeld opleveren. Want
juist voortgaand Europees betoon van
concentratie op gemeenschappelijke op
bouw van krachten kan aan een actie
vere Amerikaanse politiek redelijke
veiligheid en dwingende macht verlenen.
Dat moet de hoofdgedachte zijn geweest
van de reiziger.
Wat nu in Amerika gaande is, zou
waarschijnlijk toch gebeurd zjn, ook al
ware Stevenson gekozen, omdat geen
Amerikaanse regering kan voortgaan
het volk zware offers, ook in mankracht
en in bloed, op te leggen, zonder daarbij
maatregelen te nemen die vooruitzicht
openen op een einde van deze lasten.
Onze grootste zorg- moet daarbj zjnIs
deze gevaarl jke taak aan bevoegde han
den toevertrouwd? Wj kunnen troost
vinden in de overweging dat in de kwes
tie van betrekkingen en spanningen in
Europa, en van militaire mogeljkheden
en onmogelijkheden, President Eisenho
wer een inzicht moet hebben gekregen
zoals geen van zjn voorgangers ooit be
zeten heeft. Hij moge vreemdeling zjn
in de binnenlandse politiek, hj moge
niet in staat zjn de parlementaire situ
atie en de openbare mening in zjn land
zo te bespelen als een Roosevelt, en
zelfs een Truman, dat kon, in de mili
taire en politieke realiteit van Europa
heeft hij buitengewone practische er
varing kunnen opdoen.
Als hij meent, een actieve Amerikaan
se politiek te kunnen opbouwen op de
voorzichtigheid van Stalin tegenover
oorlogsgevaar reeds zo veelvuldig ge
bleken dan vertrouwt hj, zoals ge
zegd, op het zelfde verschijnsel waarop
de politiek van West Europa op het
ogenblik berust.
Het geval-Titó
Nu rifst de vraag: Is om het uiter
ste te noemen êen bevrjding van de
satellietstaten zonder oorlog mogeljk?
Een koor van ontkenningen zal hierop
allicht het antwoord zjn. Mij lijkt dit
voorbarig. Zeker, een snelle bevrijding
is niet denkbaar. Maar een politieke ont
wikkeling. die reeds in een merkwaar
dig gevorderd stadium verbeert, moet
ons minder sceptisch stemmen. Het is
zeer wel mogelijk, dat het stuipachtig
wreed gedoe in de Sowjet-Unle en haar
dependentiën op het besef hiervan be
rust. Napoleon heeft gezegd dat men
met bajonetten veel kan bereiken, maar
dat men er niet op kan zitten. Dit geldt
ook voor terreur.
Dit is reeds gebleken, in het geval-
Tito. Tito is ontsnapt aan het lot van
vrijwel alle nationale communistische
leiders die de Russen in hun land hebben
binnen gehaald; en wel door afval. Zon
der dat zou hij de veroordeling door de
Kom inform niét hebben overleefd. Toen
Moskou over zijn sprakeloosheid van
verbazing heen was. kondigden Stalin
en Molotof beiden zjn ondergang aan.
Hj leeft nog. dank zj de gunstige om
standigheid dat Joegoslavië aan de bui
tenrand van het Russisch machtsgebied,
aan de Aegeïsche Zee, gelegen is. En ook
aan het feit. dat Amerika zich onmid
dellijk ziin lot aantrok. Dezelfde Ameri
kaanse druk die Moskou van zjn eisen
aan Turk je afstand van gebied en
van een militaire basis aan de Darda-
nellon deed afzien, redde ook Joego
slavië.
Deze afval is van enorme strategische
betekenis geweest. Een toenadering tus
sen Turkije, Griekenland en Joegoslavië
is erop gevolgd. Nu komt er, als positief
begin, een verdrag van vriendschap.
Verwacht mag worden dat een reeds
aangekondigd militair verbond spoe
dig zal volgen. Amerika werkt er hard
aan, om deze samenwerking van drie
krijgshaftige volken met samen 42 mil-
lioen mensen, door steun bj de kader
opleiding en in materieel, tot een ster
ke macht te maken.
Twee flanken
Amerika ziet nu de strategische situ
atie aldus: De verdediging van West-
Europa heeft twee ver uitstekende flan
ken, in Scandinavië en in Zuidoost-
Europa. Als de scharen van een kreeft
als de kaken van een berenklem, zeg
gen de Amerikanen steken deze uit
lopers met hun grote mogeljkheden uit
in de kwetsbare z jden van een naar het
Westen aanvallend Rusland. Nu is het
een feit dat de Russische strategen bj-
zonder gevoelig zjn op dit punt. Zij zjn
gelovigen in Clausewitz, de moderne ver
tolker van Hannibals strategie bj Can
nae, in 216 v. C. De positie van de Ro
meinen bij die gelegenheid het vjan-
delijk centrum terugdringende terwjl de
vjandeljke flanken zich om hen heen
bogen is nog steeds de nachtmerrie
of de wensdroom van alle veldheren.
Dit is" de betekenis van hetgeen er in
Balkan en Levant aan het ontstaan is,
en dat zeer sterk kan worden als
Washington, Rome en Belgrado tot een
schikking in zake Triest en tot militaire
samenwerking heeft bewogen.
Wat betekent dit nu voor de satel
lieten De spanningen zijn daar groot,
in Bulgarje en in Hongarije, orn van
de rest niet te spreken. Iedere nieuwe
regeerder kan er weten dat hij eens
aan Moskou's wantrouwen of onge
nade ten offer zal vallen. Typisch is
het voorbeeld van Slansky: Hj arres
teerde Clementis. En tenslotte stond
hj samen met Clementis terecht en
gingen zj samen naar de galg. Een
enkele keer is Moskou wat voorzich
tig met beroemde communisten. Zo
iemand was Dimitrow, de Bulgaarse
heeirser, eens held van het proces in
Berljn over de brand van de rijksdag
en daarna jaren leider van de KÓmin-
form. Maar toen hj met Tito toen
nog niet uitgebannen over een fe
deratie bad gesproken, werd hj jlings
„ter genezing" naar Rusland over ge
bracht, waar hj ook jlings stierf.
Kostow, de vice-premier, verviel aan
de beul. Nu worden nieuwe processen
in Bulgarje aangekondigd.
AJ die processen getuigen van de
stemming in het land. Maar, door de af
val van Tito, is het eens machteloze,
anti-Russische Zuiden ver naar het
Noorden opgedrongen. Albanië, waar on
danks alle bloedige onderdrukkingen,
steeds opstanden voorkomen, is een en
clave geworden, Bulgarije hangt nog
aan de steel Roemenië; Hongarje is een
nieuwe Russische randstaat. Hoe enorm
veel sterker is de beschermende macht
geworden waaraan Tito zjn behoud te
danken had! Een opstand in die landen
hoeft niet meer een' hopeloze onder
neming te zijn, om van afval van de,
steeds met de strop om de hals levende,
regeerders niet eens te spreken.
Men ziet, bevrijding zonder oor
log is in ieder geval denkbaar zon
der oorlog, niet ondenkbaarder dan
de afval van Titot was en het prijs
geven door de Russen van Perzisch
Azerbeidjan was. Ik zou niet graag
zoiets beslist voorspellen, maar
evenmin onmogelijk noemen. De
drang tot zelfbehoud kan ook an
deren dan Tito beheersen. Tito
deed de eerste stap; die was het
moeilijkst en het onzekerst.
Kan de razernij van terreur door
gerechtelijke moord, deportatie
enz. dit proces niet versnellen?
Terreur getuigt nooit van kracht,
:n vooral niet van zelfvertrouwen.
Dr M. VAN BLANKENSTEIN
NATIONALE ROUW
IN PERZIË
Premier Mossadeq heeft voor vandaag
de nationale rouw afgekondigd in Perziè
In verband met de door een hevige aard
beving getroffen stad Torroud, waarbij
voor zover bekend ruim vjftienhonderd
mensen om het leven zjn gekomen.
Zeven dorpen in de omgeving zouden
zjn verwoest, drie zwaar gehavend, Hot
leger heeft opdracht gekregen alle hulp
te verlenen.
West-Duitsland zal de twee ln December
uit een Noors gevangenenkamp ontsnapte
Duitse Gestapomannen niet uitleveren. Zij
waren tot levenslang veroordeeld en vlucht
ten via Zweden naar hun Heimat.
PIERRE MONTEUX is deze week weer
in Amsterdam. Hij dirigeert er op 18 en
19 Februari de eerste van zijn concerten,
dit seizoen, met het Concertgebouw
orkest.
Zondng, 15 Februari. Stadssch. 1 U.: Opera
(zie muziek).
Kon, Instituut voor de Tropen, aula,
2.30 u.: Optreden van o.a. Mohini Devi
met Indiase dansen, gamelanorkest
Babar Lajar (ten bate van het Rampen
fonds).
Stadssch. 8 u.: „Via Lissabon" (Zie 14 Fe
bruari).
Maandag, 16 Februari. Stadssch. 8 u.ï
Operette (zie muziek).
Minervapaviljoen, 8 u.: De dansers
Indra Kamadjojo, Ana Ido, Edu de Meyé
en Erik Vos (mime) geven een voor
stelling ten bate van het Rampenfonds.
Dinsdag, 17 Februari. Stadssch. 8 u.Opera
(zie muziek).
Woensdag, 18 Februari. Stadsschouwburg
gesloten
Donderdag, 19 Februari. Stadssch. 8 u.:
Voor de Kunstkring speelt het A.T.G. onder
regie van Albeit van Dalsum Shakespeares
„King Lear".
Concertg. Kl. z., 8.15 u.: Ten bate van
het Rampenfonds draagt Charlotte Koh
ier voor: Prediker, Hooglied en Psalmen.
Minervapaviljoen (benedenzaal), 8 u.:
De dichter A. Roland Holst leest, ten
bate van het Rampenfonds, uit eigen
werk voor.
Minervapaviljoen (grote zaal) 8 u.:
Kunstavond met Indonesische klassieke
en volksdansen, Bajische dansen en
volksdansen waaraan meewerken o.a.
Indra Kamadjojo, Sugeng, Pakun, Lalu
Usman, de dansgroep Sinar Indonesia.
(Ten bate van het Rampenfonds)
VrUdag, 20 Februari. Stadsschouwburg ge
sloten.
City Theater, 's nachts 12 u.: Voorstel
ling ten bate van het Rampenfonds
m.m.v. o.a. Emmy Molsde Leeuwe,
Hetty Blok, Lia Dorana en Wim lbo.
Aan de vleugel Cor Lemaire en Joop de
Leur. Verder City Theater Orkest onder
Rud. Oheval en strjkorkest onder Hugo
de Groot.
DAGELIJKS
Carré, 8 u. (Wo. en Za., ook 2 u.)Circus
Strassburger.
Centraal Theater, 8 u. (Zond. ook 2 u.):
De Nederlandse Comedie speelt Frederik
Knotts ,,U spreekt met uw moordenaar",
waarin onder regie van Henk Rigters op
treden o.a. Ina van Faassen, Guus Oster,
Hans Kaart en Gerard Rekers,
J.eidseplein Theater, 8 u.Wim Kan treedt
met het A.B.C.-cabaret op ln het program
ma „Bibelonië".
Kleine Komedie, 8 u. (Zond. ook 2 u.)Het
gezelschap Johan Kaart brengt „Potasch en
Perlemoer".
Nieuwe De La Mar Theater, 8 u. (Zond. ook
2.15 u.)Wim Sonnevelds cabaretgezelschap
speelt „Het meisje met de grote voeten".
Extase, Leidseplein, 3.301 u.Malando en
zijn show-orlcest met zang van Ann Sandor
en Frans Wanders. Floorshow: Ulla Bred
en Jack Wins.
Fourty Four Club, Femina. 104 u.: Or
kest. van Herbert Mytteis. Floorshow: Ulla
Bred en Jack Wins.
TENTOONSTELLINGEN
Rijksmuseum. Uit eigen bezit O.a. kunst
nijverheid, meubelkunst en prenten. Voorts
de verzameling Aziatische kunst. Rijkspren
tenkabinet exposeert de aankopen uit 1952.
Stedeljk Museum. Op de expositie
„Kunstenaars helpen" georganiseerd
door de Federatie, zijn werken van schil
ders uit binnen- en buitenland te bezich
tigen, die zjn ingezonden ten bate van
het Rampenfonds tot 24 Februari.
Tot 17 Februari werk van de schilder Gra
ham Sutherland. Tot 2 Maart Collectie Dom-
nick. Moderne kunstnijverheid.
Museum Fodor. Keizersgracht 609. Exposi
tie van collectie Singer. Tot 5 Maan.
C. G. A. Corvey Papiergroothandel. Keizers
gracht 235291Tot 1 Mrt exposeren .Maaike
Braat en Jenny Dalenoord grafiek.
Tropenmuseum. Mauritskade 63: Nieuwe
aanwinsten sinds de bevrijding.
Kunsthandel Santee Landweer. Keizers
gracht 463: Schilderijen van Helena de Baat.
Tot 19 Febr.
Gerzon's Modemagazijnen: Kaïveij»
straat 79: Expositie van acïnWerjen éaj
tekeningen ten bate van het Rampen*
fonds.
Glldefauls. Voetboogstraat 13-15:. Tepe»
toonstelling van schilderijen en tekeniih*
gen. waarvan de opbrengst is bestema
voor de slachtoffers in de getroffen gé*
bieden.
Kunsttaal Van Lier. Rokin 126: ScWMeröeu
van Paul Kerckhof. Tot 28 Februari.
G. H. Bührmann'* Papiergroothandel. Keg
zersgracht 28-46: Expositie van ruim 40Ó
kalenders voor 1963 uit binnen- en buiten
land. Tot 1 Maart.
Arti et Amicitiae, RoWn 112: Herinnerings-
tentoonstelling H. J. Wolter. Tot 9 Maart.
Rifksacademie ran Beeldende Kunsten.
Stadhouderskade 86: Van 18 tot 26 Februari
expositie van werken door J. RoozendaaL
(Prix de Rome Vrije Schilderkunst).
Kunstzaal Martinet, O.Z. Voorburgwal 100?
Plastieken van Tajiri en schilderijen en gra
fiek van Alechlnsky. Tot 11 Maart.
Knnstraal Hnmel. O.Z. Voorburgwal 189:
Werk van Joop Stekelenburg. Tot 8 Maart.
Seizoen 1953-54
Haagse Comedie stelt
gezelschap samen
De Haagse Comedie. directie Ceea
Laseur en Paul Steenbergen, heeft voor
het seizoen 19531954 het tableau de
la troupe samengesteld.
Van het gezelschap maken deel uit de
dames Elisabeth Andersen. Bela Bran
don, Fie Carelsen, Willy Haaik, Annie
Leenders, Enny Meunier, Marie Meunier,
Carrie Rens. Blly Ruimschotel, Mary
Ward. Ida Wasserman. Kathenka van
der Werff en de heren: Henk van Buu-
ren, Pim Dikkers. Henri Eerens, Theo
Frenkel, Luc van Gent, Gerard de Groot,
Gerard Hartkamp, Piet Kamerman.
Walter van der Kamp, Ce es Laseur, Luc
Lutz, Jan Ret el. Louis Saalborn. Paul
Steenbergen, Gijsbert Tersteeg, Johan
Valk. Dick van Veen, Frans Vorstman.
Als gast: Albert van Dalsum.
Dramaturg is Karl Gubtmann,
Lizzy Anslngh en Jan Sluyters zjn tot
ere-leden benoemd van de schilderaver-
eniging Sint Lucas, waarvan het bestuur
nu is samengesteld uit Bart Pelzel (voor
zitter). dr Theo Dobbelman (tweede voor
zitter, Theo Swagemakers (secretaris), Jan
Korthals (tweede secretaris), H. B. Diepe-
rlnk (penningmeester) en A G. Hulshoff
(archivaris).
