e ToiKSkrant
VERPLICHTE EVACUATIE
VAN ZIERIKZEE
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR NEDERLAND
Ma mie ontvangt rmmstersvrouwen
DOODSTRAF voor 46 schuldigen
aan moord op Oradour
DHKWACHT gaat
vóór Carnaval
Toestand Schouwen-Duiveland onhoudbaar
Militairen naar kazernes
klaar voor nieuwe hulp
Eerst bejaarden
en kinderen
Zon, maan en aarde op één lijn
Springtij zonder storm
is niet gevaarlijk
Waterstaat en Bilt
extra waakzaam
Snelle afwikkeling
watersnood-schade
Investering in bedrijven
blijft hoofdzaak
Rampenfonds:
42 millioen
AAN-EN VERKOOP VAN EFFECTEN
Ministerie in Washington ingelicht
Paus verzocht geen gratie
voor de Rosenbergs
Bemoeiing uit
naastenliefde
Onbestendig weer
Frankrijk onvoldaan - Elzas in beroering
GRATIE NA UITSTEL VAN
EXECUTIE MOGELIJK
Boerencoöperatie en
Middenstand
Volt
ZATERDAG 14 FEBRUARI 1953
30ste Jaargang No. 8585 TWAALF PAGINA'S
Nieuwezijds Voorburgwal 345, Amsterdam - Telefoon 64633 (8 lijnen) - Giro 46006 Hoofdredacteur J. M. Lücker - Directeur J. A. Kolkman Abonnement f 6,35 per kwartaal; 49 cent per week; 13 cent per nummer
Vanochtend inscheping
(Van onze correspondent)
ZIERIKZEE, 14 Febr. De gedwon
gen ontruiming van Zi0rik7.ee begint van
ochtend met de uitleiding van ouden van
dagen en kinderen. Met marinesloepen
7,uilen /.ij worden gebracht naar op de
rede voor anker liggende passagierssche
pen, die zelf de dichtgeslibde haven niet
meer kunnen bereiken. Alle evacué's zul
len aanvankelijk naar Dordrecht worden
gebracht en vandaar wellicht naar de
provincie Utrecht.
De stad is verdeeld in vier wijken, die
achtereenvolgens worden ontruimd. Vrij
dagavond laat is de registratie van de
eerste wijk begonnen, vanochtend volgen
de drie andere buurten. Ook het nog in
de stad aanwezige vee zal met spoed
worden afgevoerd.
De burgemeesters van Zierikzee, Noord-
Gouwe, Zonnemaire en Brouwershaven
maken bekend, dat niemand, ook geen
evacué's, h naar Schouwen Dui-
veland mogen terugbegeven dan na toe
stemming en oproep van de burgemees
ter der betrokken geineenteu.
(Van onze weerkundige correspondent)
DE BILT, 14 Febr. Het is
vandaag nieuwe maan, dat wil
zeggen dat- aarde, maan en zon op
één lijn staan. Vóór de overstro
mingsramp zouden weinigen zich
met de consequenties van deze
maanstand hebben bezig gehou
den. Nu is ieders aandacht er op
gericht, want hij betekent:
.Springtij aan onze kust".
Door de aantrekkingskracht die zon en
maan op de watermassa's op de aarde
uitoefenen ontstaan getijden. De aantrek
kingskracht van de maan is veel groter
dan die van de zou, zodat de maangetij-
den het belangrijkste zijn. In de dagen
dat de zon en de maan ongeveer op
één lijn met de aarde slaan dus bij
nieuwe en volle maan vallen de zón-
getijden niet de maangetijdeii samen. De
zon doet er dan nog een schepje boven
op, zodat de vloed extra hoog wordt.
Men spreekt in dat geval van „spring
vloed".
Eigenlijk ls het niet één springvloed
die bijzonder hoog is. maar een reeks
van springvloeden achter elkaar. Men
zou dus eigenlijk van een periode van
springvloeden moeten spreken. Deze
periode nu valt voor de Nederlandse kust
enkele dagen na de nieuwe en volk-
maan. De nu in aantoc-ht zijnde periode
ligt tussen 15 en 17 Februari Op alle
drie deze dagen is de vloed extra hoog
De maan staat in deze dagen nog tien
percent dichter bij de aarde dan op de
eerste Februari, met het gevolg dat de
astronomische vloedstanden die men in
de getijtafels van de Rijkswaterstaat kan
vinden, aan onze kust 30 tot 50 centi
meter hoger zullen zijn dan de astrono
mische vloedstanden van 1 Februari.
Men lette echter op het woord „astro
nomisch", hetgeen betekent dat hier
vloedstanden bedoeld zijn die zuiver en
alleen een gevolg zijn van de invloed der
(Van onze correspondent i
ZIERIKZEE, 14 Febr. Veertien dagen na de stormvloed, nu vrij
wel overal de alarmtoestand is geluwd, is op Schouwen en Duiveland
en 't bijzonder in de stad Zierikzee de toestand onhoudbaar geworden.
Vrijdagmiddag heeft de gemeenteraad eindelgk het besluit genomen,
dat de stad binnen drie dagen ontruimd moet worden. Slechts zij
een duizend man kunnen blijven, die in Zierikzee een belangrijke
taak hebben te vervullen. Dit besluit heeft de raad genomen ondanks
een telegram, dat men Woensdag ontving van hogerhand, waarin be
paald werd dat de toestand op het eiland geen aanleiding gaf over te
gaan tot de verplichte evacuatie van de 4500 personen die van het
oorspronkelijke totaal van 7000 achterbleven.
Met zorg hebben de plaatselijke autoriteiten van Zierikzee de toe
stand op het eiland zien ontwikkelen. De gevaarlijkste plaats op
Schouwen-Duiveland. het gat in de dijk bij Schelphoek ten Zuiden
van Serooskerke, was dezer dagen al 250 meter breed geworden
en de diepte bij laag water was niet minder dan 25 meter.
Binnendijken week
als modder
Bij vloed liep nog stepds een gedeel
tn Zierikzee onder en het was duidelijk
«lat hij een springtij, gepaard gaande
harde wind, de duizenden inwoners
de stad met de aanwezige militairen
Oostenrijkse Rode-Kruistroepen naar het
centrum van de stad zouden worden ge
drongen. Verwacht wordt.
Herhaaldelijk hebben de autoriteiten
en zelfs prins Bernbard persoonlijk bij
de bevolking op evacuatie aangedrongen.
Gisteren nog was minister Bee! in Zie
rikzee. Slechts enkele mensen vertrok
ken de laatste dagen vrijwillig, inmid
dels was het onmogelijk om bekwame
dijkwerkers van elders op het eiland in
te zetten, zodat de toestand van de dij
ken niet verbeterde. De binnendijken
werden als modder zo week en de gaten
in de buitendijken schuurden steeds
der uit,
Inmiddels heeret er ook ongerustheid
op Zuid-Beveland in de omgeving van
Rilland-Bath en Krahbendijkê. De leger
leiding heeft besloten mei het oog op
het springtij de soldaten van de veldar
tillerie. die daar werken, in de kazerne
terug te 1 rekken. De bedoeling van deze
maatregel is om de militairen tijdens het
springtij eventueel op de meest bedreig
de plaatsen te kunnen Inzetten. Deze
gang van zaken betekent, dat het her
stel aan de dijken, dat zeer nodig is, een
paar dagen zal stagneren.
TILBURG, 13 Febr. De georgani
seerde landbouw wil nauw betrokken
worden bij de regeling van de water-
snoodscliade. Dit is mogelijk door de
vorming van plaat.seli.jke commissies in
de getroffen gemeenten. In nauwe sa
menwerking zouden deze plaatselijke
commissies liet uitvoerende overheids
apparaat moeten adviseren bij vaststel
ling en afwikkeling van de schade. De
getroffen boeren zouden bierdoor meer
vertrouwen krijgen in de uitvoering van
dc schaderegeling. Tot deze conclusie zijn
de provinciale besturen van de Stichting
van de Landbouw uit Brabant, Zeeland
en Zuid-Holland vandag gekomen op een
vergadering in Tilburg.
VOOR (IN T) JAAR
Hebben jullie
meilichamen: zon en maan. In wer-
lij Icheid treedt deze vloedstand alleen
op als er geen wind is.
Het woord „springtij" heeft door de
gebeurtenissen van twee weken geleden
oor velen een beangstigende klank ge-
jregen.
Het springtij op zich is echter absoluut
ongevaarlijk. Dit blijkt uit mededelingen
de Rijkswaterstaat, volgens welke in
tfgelopen twee weken tengevolge van
wind enkele malen hogere waterstan
den zijn voorgekomen dan die van het
komende springtij. Het wordt nas ge
vaarlijk wanneer harde wind of storm de
«pringvloed doen opzwiepen tot een
stormvloed.
lies hangt hierbij van de weersom
standigheden op de Noordzee en in de
zeearmen af. Bij af-landige wind of als
er weinig wind is levert het springtij
geen gevaar op. Het spreekt vanzelf, dat
weerkundigen en waterstaatsmensen in
deze dagen extra waakzaam zullen zijn
om enig gevaar, dat uit de weersomstan
digheden zou kunnen voortvloeien, tijdig
te signaleren en het hoofd te bieden.
DR DREES OVER WERKGELEGENHEID:
ANTWOORD op vragen
van drs Janssen
(Van onze correspondent)
DEN HAAG, 13 Febr. Do Regering
■I-trouwt op korte termijn het werkge
legenheidsbeleid in 7,ijn geheel bekend te
kunnen maken. Het. Kabinetsberaad over
bet advies der gezamenlijke hierbij be
trokken departementen heeft zijn beslag
gekregen. Minister-president Drees deel
de dit mede in antwoord op de schrifte
lijke vragen, welke drs Janssen (KVP)
langs heeft gesteld in verhand met de
tijdelijke uitbreiding van dc omvang der
openbare-werkenpolitiek.
De Regering wijst er op, dat de reeds
eerder bekend gemaakte maatregelen
75 millioen extra voor openbare werken,
versnelling der oorlogsschade-uitkerin
gen en 20 millioen extra voor premie-
bouw slqohts een onderdeel van de
totale werkgelegenheidspolitielc vormen.
Zij moeten op betrekkelijk korte termijn
hun uitwerking doen gevoelen.
Het bevorderen van investeringen in
het bedrijfsleven blijft echter vooraan in
het geheel der wergelegenhcidspolitiek
staan. Hierbij denkt de Regering aan een
verlaging van de belastingdruk op bet
bedrijfsleven.
De objecten, welke de lagere publiek
rechtelijke lichamen uitvoeren, zijn voor
gesteld door de provinciale commissies
voor de werkgelegenheid. Alleen die
plannen komen in aanmerking, waar
zekerheid bestaat, dat met de uitvoering
uiterlijk op 1 Maart aanstaande kan wor
den begonnen. Vanzelfsprekend moet ver
der de plaatselijke situatie der werkloos
heid een reden vormen tot het uitvoeren
der werken.
Uitvoering in vrij werk
Om in aanmerking te kunnen komen
voor een bijdrage moeten de uitvoeren
de organen aan twee voorwaarden vol
doen: de uitvoering der voorgestelde wer
ken moet plaatsvinden in vrij werk en
minstens 9o percent der arbeiders moet
door de aannemer van het werk worden
betrokken uit daartoe door het Geweste
lijk Arbeidsbureau aan te wijzen werk
lozen.
De bijdrage aan de lagere publiek rech
telijke lichamen worden vastgesteld dooi
de Commissaris voor de Werkgelegen
heid In nauw overleg met de betrokken
departementen, in het bijzonder Binnen
landse Zaken. Met het oog hierop zal
binnenkort bij de Tweede Kamer een
aanvullende verhoging van het hoofdstuk
Onvoorziene Uitgaven worden ingediend.
principiële uit-
felegenheidspoli-
NA een lunch met de vrouwen van de leden van president Eisenhotuer's kabinet, poseerde Mamie Eisenhower met hen
op de trappen van het Witte Huis. Op de eerste rij staan van links af: mevrouw Dulcin, echtgenote van de minister
van arbeid; mevrouw MacKoy, wier man binnenlandse zaken beheert mevrouw Nixon, echtgenote van de vice-president
Mamie zelf: mevrouw Wilson, echtgenote van de minister van defensie; mevrouw Brownell, wier man minister van justitie
is; mevrouw Stassen, u ier man administrateur is van de Amerikaanse hulpverlening. Op de achterste rij staan mevrouw
Weeks, echtgenote van de minister van handel; mevrouw Humphreyvrouw van de minister van financiën; mevrouw
Oeeta Culp 'Hobby, leidster van het bureau voor volksgezondheid: mevrouw Sherman Adams, vrouw van de speciale
adviseur van de president; mevrouw Summer field, uier echt genoot minister van posterijen is: mevrouw Cabot Lodge,
echtgenote van de Amerikaanse afgevaardigde bij de Verenigde Naties en mevrouw Dodge, wier man leider is van het
bureau van de begroting.
Enige tegenstrijdigheid tussen
jongste maatregelen ter bestrijding v
de werkloosheid en de verklaringen dei-
regering wat betreft haar - -
gangspunt bij de werkgel
tiek doet zich niet voor.
oor zover de schijn hiervan gewekt
zou zijn, aldus dr Drees, kan dit slechts
worden toegeschreven aan de noodzaak
op korte termijn een merkbare daling
van het huidige werklozencijfer na te
streven.
(Van onze correspondent)
DEN HAAG, 13 Febr. Bij
het Nationaal Rampenfonds is tot
Vrijdagavond rvr ia 42 millioe;j
binnengekomen. Dé groei van 'een
dag was dus vier millioen.
De 38 millioen gulden, die gisteren wa
ren binnengekomen, waren afkomstig
van: Particulieren tien millioen. Be
drijven en personeel vijftien millioen.
Verenigingen, stichtingen en kerkge
nootschappen anderhalf millioen.
Overheid en overheidspersoneel v ier
millioen, Scholen tweehonderddui
zend, Collectes zes millioen, Zeven
personen vijf honderdduizend, Buiten
land acht honderdduizend.
(Zie ook pagina 2)
Campagne tegen gemalin
van koning Leopold
BRUSSEL, 13 Febr. (Reuter) De
verklaring van twee geneesheren, dat
koning Boudewijn omwille van zijn ge
zondheid dringend opnieuw naar Zuid-
Frankrijk moest vertrekken, heeft de
praatjes over de houding van de jonge
vorst snel doen verstommen. Daarente
gen wordt thans de prinses de Rethv,
echtgenote van koning Leopold en stief
moeder van koning Boudewijn. aange
vallen. Het socialistische dagblad „Le
Peuple" verklaarde gisteren; „Mevrouw
de Rethy oefent op het koninklijk pa
leis een invloed uit, waartoe zij geen
enkel recht heeft". Het blad stelt de
prinses aansprakelijk voor de incidenten
rond de persoon van de Koning.
ook incourante
NEDERLANDSCHE CREDIETBANK N.V.
Hoofdkantoor': Ktiieugracht 507-517 Amsterdam (C.) -35 VESTI0IH0EN
WASHINGTON, 13 Febr. (Renter en
AFP) President Eisenhower liet van
middag bekend maken, dat hij van paus
Pius XII geen enkel verzoek om gratie
had ontvangen ten gunste van de ter
dood veroordeelde atoomspionncii, Ethel
en Julius Rosenberg. De Apostolische
Delegatie in Washington gaf het volgen
de communiqué uit: „Op verzoek van de
Heilige Stoel heeft de Apostolische Dele
gatie zich in December vorig jaar in ver
binding gesteld niet het Amerikaanse
ministerie van Justitie en meegedeeld,
dat de Heilige Vader van verschillende
zijden het verzoek had ontvangen 0111
ten behoeve van de Rosenbergs inter?
venicren. Zijne Heiligheid heeft het no
dig geoordeeld uit overwegingen van
naastenliefde en in overeenstemming
met zijn apostolische zending do Ameri
kaanse burgerlijke autoriteiten hiervan
op de hoogte te stellen."
Hieruit blijkt dus. dat de Paus zich
reeds tot het Amerikaanse ministerie van
justitie heeft gericht nog vóórdat de Ro
senbergs zelf op 10 Januari hun
verzoek om gratie indienden. Uit het
communiqué van de Apostolische Delega
tie in Washington blijkt tevens, dat de
Paus geen enkel verzoek om clementie
heeft ingediend. Oud-president Truman,
die in December nog aan het bewind
was, heeft in de mededeling van het Vati-
caan aan zijn ministerie destijds geen
verzoek om gratie gezien. Dit zei Truman
kele Amerikaanse katholieke hoogwaar
digheidsbekleder met hem of het minis
terie van justitie contact gezocht om
over de zaak-Rosenberg te spreken. Het
Vatocaan kan overigens geen enkel diplo
matieke betrekkingen zijn opgeschort,
sinds Myron Taylor in 1950 uit Rome is
vertrokken. Taylor was toen „persoon
lijk vertegenwoordiger" van Truman bij
het Vaticaan.) De Apostolische Delegaat
in Washington geniet geen enkel diplo
matiek voorrecht.
Tussenpersoon
Het is dus via een tussenpersoon, die
zich' op geen enkel diplomatiek gezag
koli Löroepen, dat tfetPaus in December
hei ministerie van justitie hééft ingelicht
en hij heeft dit gedaan „uit overwegingen
van naastenliefde en in overeenstemming
met zijn apostolische zending". Van een
„interventie" of een „verzoek om gratie"
is geen sprake geweest. Hetgeen trou
wens vandaag in de „Osservatore Roma
no", het officieuze dagblad van liet Vati
caan, werd gezegd, namelijk: „De Paus
heeft niet nagelaten zich met de zaak-
Rosenberg te bemoeien voor zovci
hem dit toegestaan was. Want
er bestaat geen enkele officiële band
tussen bet aticaan en de Amerikaanse
regering".
„Ommelanden" moet
f 65.000 betalen
(Van onze correspondent)
LEEUWARDEN, 13 Febr. Het ge-
rechtshof van Leeuwarden heeft de co-
operatieve ïnelkproductenfabriek „De
Ommelanden" te Groningen veroordeeld
tot 3000 gulden boete en betaling van
G0.000 gulden aan het Landbouwegalisa-
tiefonds. De vroegere adjunct-directeur S.
zal 750 gulden boete moeten betalen.
De heer S. had bij de verhoging van
de suikerprijs nagelaten 431.000 kilOo sui
ker op te geven bij het Bedrijfsschap
Zuivel. Dit leverde ae fabriek een voor
deeltje van 60.000 gulden op.
(Van onze weerkundige correspondent)
DE BILT, 13 Febr. De weersituatie
is op het ogenblik zodanig dat Nederland
zich niet onder een stationnair hoge-
drukgebied bevindt, zodat we niet zon
der meer gevrijwaard zullen blijven van
depressies. Het belangrijkste hogedruk-
gebied ligt bij Ierland en verplaatst zich
maar weinig. Er om heen trekken de
pressies, die het weer in Nederland een
onbestendig karakter geven. Van de ac
tiviteit er van die op het ogenblik nog
gering is. maar die voor de volgende da
gen i'noeilijk kan worden geschat, hangt
het af of zij ons veel of weinig wind zul
len bezorgen. Dit is dus nog onzeker.
Wel kan gezegd worden, dat het koud
weer blijft en dat er ook weer neerslag
verwacht moet worden.
Meeste veroordeelden
spoorloos
(Van onze correspondent)
PARIJS, 13 Febr. Alsof het was ont
aan het vreemde proces van Oradour een
zo vreemd mogelijk einde te geven, trad
liet militair tribunaal van Bordeaux van
nacht 0111 half drie, na 32 nur raadka
nier, met zijn vonnis voor een ontvolkte
rechtszaal. Er vielen 40 doodvonnissen,
waarvan er 44 uitgesproken werden ten
laste van niet verschenen SS-ers. Deze
-.tillen «laar vermoedelijk ergens in Duits
and achter de kachel kennis van nemen.
De twee andere doodstraffen waren voor
le adjudant Karl Lenz, de enige gegra
dueerde SS-er, op wie de Franse justitie
de hand had kunnen leggen, en voor de
Franse vrijwilliger uit de Elzas, George
Boos.
De andere 13 Elzassers werden ofwel
tot dwangarbeid ofwel tot gevangenis
straf veroordeeld. Hun straffen varië
ren van vijf tot acht jaar. Van de zes
Duitsers, die met Lenz terechtstonden
kregen er vijf straffen van 10 tot 12 jaar
en werd er een, Erwin Degenhardt, vrij
gesproken.
Deze uitspraak heeft In de Elzas een
grote opwinding veroorzaakt. De „Nou-
velles Alsaciennes", het katholieke twee
talige orgaan van Straatsburg zegt, dat
de Elzas dit oordeel in naam van de
ware rechtsspraak en van de eer van
het land niet kan aanvaarden. De af
gevaardigde Kaufmann, een Elzasser,
heeft ln de Nationale Assemblée een in
terpellatie ingediend en de gewezen mi
nister van landbouw, Pflimlin, richtte
ach telegrafisch tot minister Pleven, om
1e vannacht uitgesproken straffen on
middellijk op te schorten.
Inderdaad is het niet onmogelijk, dat
de Elzassers. die op Graeff en Boos na
zich een maand geleden als vrije mensen
oor het tribunaal van Bordeaux meld
den, ook na hun veroordeling voorlopig
op vrije voeten gesteld zullen worden.
De code van de Franse militaire justitie
bepaalt, dat de commanderende generaal
van het district, waar het vonnis geveld
werd. de straffen voor de tijd van drie
maanden op kan schorten. De minister
van oorlog kan die opschorting daarna
voor nog eens drie maanden verlengen.
Gebruik makend van dit respijt zou
men wellicht, zodra de gemoederen om
dit proces in Oraelour zowel als in de
Elzas bedaard zijn, voorgoed de spons
der verzoening over deze gevangenis
straffen voor de Elzassers kunnen ha
len. Bij een geding, dat al op een dood
spoor gestart was, komt het op een ran
geermanoeuvre meer of minder niet
aan, meent men.
Ontoelaatbaar
Men denkt daarbij vooral aan het ge
val van d Elzasser Graeff, die direct na
de bevrijding schuld bekende en nu dus
ongeveer acht jaar gezeten heeft. Deze
man werd tot acht jaar veroordeeld en
kan dus over een paar dagen naar huis.
Zijn collega's, die niet bekenden en tot
dusver als vrije Franse burgers rond
liepen, zouden evenwel hun vijf tot acht
jaar moeten ondergaan en voor die tijd
aan hun na de bevrijding gestichte gezin
nen ontrukt worden. Geen land met een
?;eordende justitie zou zoiets-toe kunnen
aten.
In de Elzas is de pers van oordeel,
dat het tribunaal van Bordeaux niette
min een loyale poging gedaan heeft om
tot een compromis te komen. Maar het
«aordee] zal geen mens bevredigen. Men
waoht dus. wat de militaire justitie voor
de Elzassers nog voor gratiemaatregelen
in haar koker heeft.
ZWAREBOETEVOOR
FRUIT-OPKOPER
ZWOLLE, 13 Fpbr. De economische
politierechter in Zwolle heeft de expor
teur H. de J. uit Bunnik veroordeeld tot
een boete van 3500 gulden, subsidiair vijf
maanden hechtenis. De man heeft in het
najaar van 1951 ruim 800.000 kilo fruit
buiten de veiling om opgekocht.
Het weerbericht -
geldig tot vanavond, luidt: Aan
vankelijk plaatselijk opklaringen.
Later, vooral in het Westen van
het land toenemende bewolking
met kans op enige sneeuw. Zwak
ke tot matige wind uit Zuidelijke
richtingen. Ongeveer dezelfde mid-
dagtemperaturen.
ZONDAG 15 FEBRUARI:
Zon op; 7.56 Onder: 17.53
Maan op: 8.18 Dnder: 20.22
MAANDAG 16 FEBRUARI
Zon op; 7.54 Onder: 17.55
Maan op: S.32 Onder: 21.51
T~XE voorzitter van de Nationaal Coöpe-
ratieve Raad en voorzitter van het
Centraal Bureau te Rotterdam, de heer
H. D. Louwes, heeft onlangs op de alge
mene vergadering van dit bureau als
volgt gesproken:
,.Er zijn enkele groepen, wier wel en wee
in het politieke leven veel aandacht krijgen.
En dat zijn de arbeiders, de middenstanders
en in toenemende mate ook de boeren- en
tundei sstand. Bij de vraagstukken, welke
met het belang van de arbeiders samenhan
gen. is de coöperatie niet zo nauw betrok
ken. terwijl in de kringen van de midden
stand coüperatie zonder meer als één van de
grootste vfjanden wordt gezien. Op grond
van het laatste zijn politieke partUen en
ook politici zeer huiverig het woord coöpera
tie ln gunstige zin te noemen".
Afgezien van de vraag, of politieke par
tijen en politici in ons land inderdaad
zo huiverig zijn, moet deze uitlating toch
wel zeer merkwaardig genoemd worden,
en wel speciaal om hetgeen hij aan het
adres van de middenstanders meende te
moeten lanceren. Dat de voorzitter van
de Nationaal Coöperatieve Raad op een
algemene vergadering van een onzer
grootste coöperatieve instellingen een
pleidooi voor de coöperatie houdt, wie
zou anders hebben verwacht, maar dat
hij van die gelegenheid gebruik maakt
om een aantal onware beschuldigingen
aan de middenstand te uiten, moet op
'n zachtst gezegd merkwaardig wor
den genoemd. Nog driemaal belicht hij
de middenstand in zjjn meer door het
hart dan door het verstand geïnspireerd
betoog:
„De boer en tuinder van nu vragen als
kinderen van hun tqd naar diezelfde be
staanszekerheid, welke de ambtenaren in
hun arbeidsvoorwaarden enzovoort vinden,
de arbeiders door hun collectieve contracten
en sociale wetgeving, de industrie door kar
telvorming, overheidsmaatregelen zoals im
portrestricties en opvoedende bescherming
en daar staan bij de industrialisatie, tal van
middenstandsbedrijven langs de weg van
vestigingseisen, vaste prijzen van de werk-
artikelcn enzovixirt".
„Zo licht maakt men immers een zekere
tegenstelling tussen de zelfstandigheid
verantwoordelijkheid van de eigen -/aak be
herende middenstanders en de meer plicht
matige toewijding van de coöperatiefunctio-
narissen. al vergeet men daarbij hoe één
coöperatie met slechts enkele ambtenaren
het zelfstandig bestaan van honderden boe
ren en tuinders zeer sterk schragen."
„Dikwijls wordt er immers op gewezen,
dat de coöperatie velen uit hun brood sto
ten; wij mogen zeker niet ontkennen, dat
coöperatie soms leed brengt in gezinnen van
anderen en wij mogen dit leed onderschatten
noch kleineren. Maar tegenover het leed aan
enkelen bezorgd, staat de zegen van grotere
zelfstandigheid en bestaanszekerheid in het
leven van duizenden andere gezinnen."
Het kan niet in de bedoeling liggen
hier op alle slakken zout te leggen. Maar
tegen de grote gedachtengang van Lou-
es menen wij toch ernstig bezwaar te
moeten maken. In heëi zijn rc-ien door,
doet hij het voorkomen, alsof de boeren
en tuinders politiek veronachtzaamd
worden en de middenstanders daartegen
over politiek werden beschermd en
kunstmatig in het leven gehouden. De
coöperatie moet dan voor de boeren en
tuinders het laatste plechtanker zijn om
hun zelfstandigheid te verdedigen en
te schragen.
Wie echter ook maar enigszins op de
hoogte is van het nationaal landbouw
beleid en van de middenstandspolitiek in
ons land gedurende de laatste dertig ja
ren, zal onmiddellijk aanvoelen, dat hier
verkeerde accenten gelegd worden ten
koste van de middenstand. Het omge
keerde immers is waar. Indien er één
sector is in ons e«x>nomisch bedrijfsle-
en, die gedurende de laatste dertig jaren
door dik en dun is beschermd door de
overheid, dan is het toch wel de boeren-
en tuindersstand. En daarvoor was trou
wens alle reden.
Wat moet men in verband met het
klaaglied van Louwes denken van een
eigen landbouwhogeschool, van een bij
na duizendkoppig overheidsvoorlichtings
apparaat: een lange reeks wetenschap
pelijk op hoog peil staande proefstations;
een landbouw-technisch onderzoek; we
tenschappelijke instituten zonder tal: een
ontzagwekkend landbouw economisch
instituut enz. enz. En dan een landbouw
crisiswetgeving sinds 1930; een loon- en
prijspolitiek na de bevrijding met de
Mansholtse belofte van een duurzame
bestaanszekerheid voor boer en tuinder.
En dit alles beschermd binnen de eigen
en veilige muren van een Ministerie van
Landbouw. En wij verzwijgen dan maar,
dat onze agrarische politiek er steeds op
gericht was om de ruim 70 percent klei
ne bedrijven mee in leven te houden.
Hiertegenover komt de middenstand
er wel heel mager af. Eerst in 1937 werd
de eerste mlddenstandswet uitgevaardigd
de zogenaamde vestigingswet klein
bedrijf een wet die niet in de eerste
plaats de branche-sluiting beoogde maar
kwaliteitsverbetering van de onderne
mer. Heel veel later is men pas tot het
besef gekomen, dat er in ons land plaats
zou moeten zijn voor een afzonderlijk
middenstandsbeleicl en het is aan de ac
tiviteit van de K.V.P. te danken, dat in
1952 een afzonderlijk Staatssecretariaat
voor de Middenstand werd opgericht. En
de eerste Staatssecretaris voor de Mid
denstand, dr Veldkamp, heeft het aan
gedurfd aan de Staten-Generaal op korte
tentlijn een Middenstandsnota toe te
zeggen, waarin hij zijn beleid op lange
termijn hoopt vast te leggen voor het be
houd en de versterking van onze mid
denstand. Want vergeten mag toch niet
worden, dat circa 95 percent van heel
ons economisch bedrijfsleven uit midden
standsbedrijven bestaat, die een bestaan
geven aan meer dan 50 percent van alle
het bedrijfsleven werkzame personen.
Ook op het gebied van het w etenschap
pelijk onderzoek staat de Middenstand
pas aan het begin. Eerst verleden jaar
kon het Economisch Instituut voor de
Middenstand op gang komen en de resul
taten daarvan zullen pas in de toekomst
gezien worden.
Wanneer de heer Louwes als coöpera-
"or tegen de middenstand wil oproeien,
zal hij zich riemen moeten aanmeten,
die hem beter sieren.
Ex-generaal zoekt generaals
BONN, 13 Febr. (AFP) Ex-generaal
Kunzen is benoemd tot leider van de
Westdultse commissie die belast zal wor
den met het benoemen van hoofd- en
opperofficieren voor het toekomstige
Duitse contingent van het Europese le
ger. Kunzen voerde tijdens Hitler's re
giem het bevel over een legerkorps.
