Zierikzee moet evacueren Noodgebied verwacht*» een spannend weekeinde 42miUioen KONINGIN BEZOCHT TEXEL Koningin in een jeep naar dijkbreuk op Texel Onverivacht kwam ook de Prins Uitspraak van Bordeaux: 45 doodvonnissen Dulles gelooft wèl, dat Europa wil doorzetten De Zondagswet VANMIDDAG BEGINT HET SPRINGTIJ... DIJKLEGER IN DEFENSIEF GEREED VOOR AANVAL Voorposten aan de meetlatten Vroeg Paus gratie voor Rosenbergs? Giro-nummers 9575 Nat. Rampenfonds 412739 „Trouw" VERBEIJF IN STADJE THANS NIET VERANTWOORD Gerechtigheid voor Oradour: SLECHTS TWEE VAN HEN AANWEZIG Moet bli jken in de komende iveken Boston adopteert Brouwershaven Tien proeent vodden bij ingezamelde goederen ZATERDAG 14 FEBRUARI 1953 Redactie en Adm. N.Z. Voorburgwal 225. Amsterdam. Bankier: Twentse he Baak, Anurtardam. Telefoon 87900—39222 (10 UJnen) Postbus «59. Gem.-Glro Amsterdam T500 Postgiro no. 412739. Abonnementsprijs 49 cent per week; 6.35 per kwartaal Losse nummers 13 cent Verschijnt dagelijks. Turuw- ELFDE JAARGANG No. 2390 Geldig tot Zaterdagavond. ZUIDELIJKE WIND. Aanvankelijk plaatselijk opklaringen. Later vooral in het Westen van het land toenemende bewolking met kans op enige sneeuw. Zwakke tot matige wind uit Zuidelijke richtingen. Ongeveer dezelfde middagtemperaturen. Morgen: Zon op: 7.56 Maan op: 8.13 onder: 17.53 onder: 20.22 j UITGAVE: N.V. DAGBLAD TROUW Hoofrtredacteur: Dr. J. A. H. J. S. BRUINS SLOT DE volgende week komt een nieuw ontwerp-Zondagswet in behande ling. De oude Zondagswet dateerde van 1815 en werd in de practijk niet meer gehandhaafd. Sinds 1918 is er meermalen getracht om tot een nieu we Zondagswet te geraken, maar dat os nooit gelukt. We hebben hier namelijk met een moeilijke materie te doen. Nederland ds een land waarin van oudsher de op vattingen over wat de Zondag is en moet zijn, zeer sterk uiteenlopen. Het is bepaald niet waar dat wat men de „ontheiliging" van de Zondag noemt, iets is van de laatste jaren of van de laatste anderhalve eeuw. Ne derland heeft nooh in de Middel eeuwen, noch tijdens de Republiek ooit een „Engelse Zondag" gekend. Er ihebben te alien tijdie onder ons volk scherpe tegenstellingen bestaan ten aanzien van de Zondagsopvatting. Het spreekt vanzelf dat dit van invloed is op de Zondagswefcgeving. Het feit dat de oude Zondagswet, die niet eens zo verschrikkelijk streng was, in de practijk niet werd gehandhaafd en op dit ogenblik zeker ook niet meer kan worden gehandhaafd, toont dat ten overvloede aan. Als wjj zeggen dat die wet niet meer kan worden gehandhaafd, dan doelen wij op het feit dat de ontwikkeling van opvattingen en gebruiken ten aan zien van de Zondag in grote delen van ons land, met name m de grote ste den, een zodanig radicale afwijking van de ideeën van de Zondagswet te zien geven, dat het ondoenlijk moet worden geacht die ontwikkeling door een wet te stuiten of in een tegenover gestelde richting te leiden. Wij kunnen een volk niet geestelijk leiden door de staatswet. Een wet slaagt in de practijk alleen, indien zij in belangrijke mate weerklank vindt in het volksgeweten. Daar wist Keizer Augustus al van mee te praten, toen hij de losbandig heid der toenmalige Romeinen door zedelijkheidswetten in betere banen trachtte te leiden. De zaak mislukte geheel. EEN tweede opmerking die wij wil len maken is deze dat de overheid er zich voor heeft te hoeden, dat zij de wet Gods, zoals die tot de mensen komt, zou pogen door te voeren en op te leggen door dwang. Indien wij menen dat God van ons vraagt om de Zondag op een bepaalde wijze te vieren en indien ook de over heid van overtuiging zou zijn dat de mensen dat op die bepaalde wijze zou den moeten doen, dan betekent dat niet dat de overheid nu het recht en de plicht zou hebben om die viering aldus op te leggen. De wet Gods met betrekking tot de Zondag richt zich, gelijk geheel Gods wet, tot de particuliere gewetens. God vraagt gehoorzaamheid. Maar het is een vrijwillige gehoorzaamheid, die hij vraagt. Daar staat de overheid buiten en daar moet de overheid buiten blij- Dat betekent niet dat de overheid nu niets met de Zondag te maken heeft en dat zij te dien aanzien niet een roe ping zou hebben. Wij geloven dat het zo is, dat er in verband met al Gods geboden ook altijd voor de overheid een laak is. Maar die taak is een an dere dan de verwerkelijking van de opdracht die in diie geboden aan de particuliere mensen gegeven wordt. Kenmerkend voor de overheidstaak is dit, dat die taak betrekking heeft op toet publieke leven. En zo is ten aanzien van de Zondag voor de overheid aan de orde de zorg voor de openbare rust. Het gaat in deze zaak voor de overheid om het houden van die rust voor zichzelf en haar diensten, voor zover dit mogelijk is en om het handhaven van die openbare rust door derden voor zo ver een be hoorlijke Zondagsviering door andere burgers door het niet houden van die rust zou worden gestoord. OVERWEGING van het bovenstaan de doet ons zien dat wij in Ne derland ais geheel niec een zodanige openbare Zondagsrust kunnen verkrij gen als plichtmatig en rechtmatig zou zym. De oorzaak daarvan ligt niet bij de overheid, maar bij toet volk. Wanneer wij een Zondag zouden hebben, om maar iets te noemen, zonder gerucht makende sportgebeurtenissen, met een tot een minimum ingekrompen open baar vervoer, dan zou bij wijze van voorbeeld driekwart van de bevolking van Amsterdam niet meer weten wat het met de Zondag moet aanvangen. Dan zouden er massa's zijn, die die d'ag de vervelendste dag van de week zouden vinden. De oorzaak daarvan is de verwe reldlijking. Een goede Zondagsviering stelt, naar onze opvatting, kerk en ge zin in het centrum. Velen zegt de kerk niets meer. Van een behoorlijk gezins leven waar een zelfstandige innerlijke geestelijke kracht in tot uitdrukking komt, is bij grote massa's geen sprake meer. In een der.gedijke verwereldlijkte maatschappelijke situatie kan men geen wet tot stand brengen, die een geestelijke sfeer en een geestelijke kracht veronderstelt, die er niet is. Dat is het hoofdprobleem waarvoor de Zondagswet ons stelt. Naar onze mening betekent dit dat wij moeten streven naar twee dingen: In de eerste plaats voor het hele (Van onze speciale verslaggever) Het noodgebied maakt zich op voor een nieuwe verbitterde strijd. Het springtij is in zicht en de mannen aan de dijken, de ingenieurs en commandanten in hun bureaux en de bedreigde bewoners in hun dorpen en boerderijen houden de adem in. Vanmiddag om twaalf uur gaat de gevaarlijke phase in en die zal tot Maandagavond voortduren. Er is geen paniekstemming. Integendeel. Kalm en vastberaden heeft men gisteren en de gehele afgelopen nacht doorgewerkt. De kritieke binnendijken puilen uit van de zandzakken. Nog steeds grommen de kipkarren met zand en rijshout over de tot pulver ge reden polderwegen en het dijkleger maakt zich klaar om op alles voorbereid te zijn. Zolang er geen sterke wind uitj PARAAT het Westen of Noordwesten komt, is men er van overtuigd, dat het springtij geen ernstige gevolgen zal hebben voor de gebieden, die thans slechts beschermd worden door een voormalige binnendijk of door een gehavende zeedijk. Men verheelt zich echter niet in het noodgebied, dat een stevige bries uit het Westen hier en daar nieuwe gebieden aan het water zou prijsgeveri. Daarom wordt al les met ingang van hedenmiddag 12 uur in een voortdurende staat van paraatheid gebracht. Gisteravond is er tot laat in de nacht op de militaire hoofdkwartieren van de vakcommandanten vergaderd over de te treffen maatregelen. Mannen van de legerverbindingsdienst en de PTT hebben overal waar nodig een uitge breid alarm- en waarschuwingssysteem gereed gemaakt, waarbij voornamelijk gebruikt word* Verhakt, van .de Radio telefonie Men( zal aliei op alles zetten om de droog gebleven gebieden en de opnieuw drooggevallen streken te be houden. Eén van de meest kwetsbare punten zal het eiland Tholen zijn, dat nu nog voor driekwart behouden is gebleven. De burgemeester deelde ons gister avond mee, dat de bevolking kalm en vastberaden het hoge water afwaoht. De militaire en burgerlijke autoriteiten hebben alle maatregelen getroffen en daar vertrouwt de burgerü op. Het is wel zeker, dat men gespan nen, zoals overal elders in het land, de weerberichten zal volgen en toonder den zullen in de nacht van Zondag op Maandag geen oog dichtdoen. Want hoewel het water pas Maandagmiddag zijn hoogste stand zal bereiken, weet men sinds 1 Februari maar al te goed, dat de wind er voor kan zorgen, dat reeds ver voor die tijd de zee een ge vaar wordt. Vanmiddag begint in de sector van het noodgebied, die onder de «militaire commandant te Bergen op Zoom staat, de grote terugtocht van het dijkleger. De duizenden militairen en burgers, die de afgelopen dagen zonder ophouden en aflossing aan de dijken hebben ge zwoegd. worden thans rond Bergen op Zoom geconcentreerd. Sledhts kleine, parate groepen blijven als voorposten bij de kwetsbare punten adhter. Zij hebben toaar motorboten startklaar lig gen. de radiozenders staan voortdurend Zie verder pag. 3, 3e kol.) De Osservatore Romano schreef gis teren, dat de paus geïntervenieerd heeft ten behoeve van Julius en Ethel Rosenberg, die wegens atoomspionna- ge ter dood zijn veroordeeld. De paus zou gevraagd hebben hun levens, In dien mogelijk, te sparen. Intussen heeft de perschef van het Witte Huis, James Hagesty verklaard, dat noch het Witte Huis noch het mi nisterie van Buitenlandse Zaken enig bericht van het Vaticaan over deze kwestie had ontvangen. Hagesty kon niet zeggen of de re- gering-Truman een gratieverzoek voor de Rosenbergs uit naam van de paus had ontvangen. Uit goedgeïnformeerde bron ver neemt AFP, dat het inderdaad juist is, dat de paus, aangezien deze geen officiële betrekkingen met de bevoeg de autoriteiten onderhoudt, niet offi cieel bij Eisenhower om gratie voor de Rosenbergs heeft verzocht. Men meent echter te weten, dat er toch een persoonlijke stap door de paus is ondernomen en wel op een wijze en onder voorwaarden, die nog moeilijk precies zijn aan te duiden. H.M. de Koningin en prins Bern- hard hebben gistermorgen een bezoek gebracht aan het eiland Texel, waar Eendrachtpolder is ondergelopen zes slachtoffers, leden van een hulpcolonne, zijn te betreuren. De Koningin kwam in een hof- auto met de veerboot „Dokter Wa- gemaker" uit Den Helder. De Prins, die onverwacht het eiland bezocht, arriveerde tegen kwart voor elf met een sporttoestel op het vliegveld. Toen de veerboot tegen halftwaalf de haven Oudeschild binnenvoer, stonden op het havenhoofd reeds vele eiland bewoners op de aankomst van Hare Majesteit te wachten. De zon brak juist even door het grauwe wolkendek heen, toen de boot meerde. (Voor slachtoffers van de watersnood) land, naar een zo groot mogelijke mate van publieke rust als de huidige maat schappelijke situatie verdragen kan. In de tweede plaats naar het schep pen van de mogelijkheid om im die streken van ons land, waar de maat schappelijke situatie het ideaal der pu blieke rust in een grotere mate mo gelijk maakt, daartoe aan de gemeen tebesturen de gelegenheid te geven. Nadat de loopplank was uitgelegd, begaven de autoriteiten zich aan boord, onder wie de hoofdingenieur-directeur van de provinciale Waterstaat in Noord-Holland, ir. C. Krijn, de dijk graaf van de dertig gemeenschappe lijke polders, de heer P. Bakker, wet houder Th. Hin, en de hoofdingenieur van de Rijkswaterstaat, directie Noord-Holland, ir. J. H. van der Burgt. Burgemeester De Koning stelde hen aan H.M. voor. Ook de commissaris der Koningin, dr. J. E. baron de Vos van Steenwijk, was bij het gezelschap. Eerst werd gereden naar Oosterend, waar men overstapte in jeeps. De tocht ging naar Zevenhuizen, naar de Oostersluis, een van de bedreigde punten. Hier ontmoette H.M. de Prins, die op de terugweg was. Vervolgens ging de rit naar het Noorden, naar de Noorderdijk. waar het water een bres van 130 meter in de dijk heeft geslagen. De Koningin wandelde naar het gat. waar een groot aantal dijk werkers, met assistentie van dertig soldaten van het regiment Johan Wil lem Friso druk aan het werk was om tussen twee rijen palissaden een be schoeiing aan te brengen en deze met behulp van een dragline vol te storten met klei. Het gat in de dijk is inmid dels nog niet gedicht. Lange tijd sprak de Koningin met de dijkwerkers en de militairen. Prins Bernhard had vroeger in de morgen met wethouder S. de Waard dit punt bezocht. Juist toen de jeeps de dijk naderden, vloog de Prins er overheen. Als groet cirkelde hij enige malen laag over de door het land ploegende autocolonne heen. Tot slot van haar tocht ging de Koningin naar de vuurtoren. Zij ver liet de auto en begaf zich over de duinenrij naar het strand. Bij haar terugkomst in Den Burg werd Hare Majesteit door enkele honderden eilandbewoners hartelijk begroet. In het hotel De Lindeboom onderhield de Koningin zich enige tijd met de fami lieleden van de zes slachtoffer*. Bij het Nationaal Rampenfonds was tot gisteravond een totaal be drag van 42 millioen gulden binnengekomen. Donderdagavond was de stand 38 millioen. Van particulieren werd 10 mil lioen ontvangen, van bedrijven en bedrijf spersoneel 15 millioen, van verenigingen, stichtingen en kerk genootschappen IVz millioen, van overheid en overheidspersoneel 4 millioen, van scholen 200.000 gul den, aan collectes 6 millioen, van de pers 500.000 gulden, uit het buitenland 800.000 gulden. West-Duitsland zal de twee in Decem ber jl. uit een Noors gevangenkamp ontsnapte Duitse Gestapo-mannen niet uitleveren, aldus heeft het Westduitse departement van Bui tenlandse Zaken doen weten. De be trokkenen zijn Karl Morio en Josef Seuffert, wegens oorlogsmisdaden tot levenslange gevangenisstraf ver oordeeld. Zij bereikten Duitsland via Zweden. Koningin Juliana heeft g gisteren het door de ivaters- nood getroffen eitand Texel 1 bezocht. H.M. toefde enige tijd in de polder „Eendracht"fg waar zij het gat. in de dijk jj gadesloeg. i iji mm Het gemeentebestuur van Zierikzee heeft de inwoners van bet stadje, die tot nu toe nog niet evacueerden, medegedeeld, dat een ieder, die niet in het bezit is van een verblijfsvergunning, door of namens de gemeente afgegeven, binnen drie dagen moet evacueren. De burgemeester van Zierikzee heeft met klem een beroep gedaan op allen om aan het bevel ordelijk gevolg te geven, opdat ingrijpen van politie en militairen worde voorkomen. Gisteren werd onder leiding nister Beel in Zierikzee een bespre king gevoerd in zake de noodtoestand waarin het eiland Schouwen en Dui- veland en in 't bijzonder Zierikzee zijn komen te verkeren. „Nadat te dezer zake zo uitgebreid mogelijke adviezen van de meest deskundige adviseurs van de regering zijn ingewonnen, zijn wij", zo zegt het gemeentebureau, „tot ons leedwezen doch in aller belang tot de conclusie gekomen, dat aan een ge dwongen evacuatie op korte termijn niet is te ontkomen. De desbetreffen de autoriteiten kunnen de verantwoor delijkheid van het verblijf van allen, die niet noodzakelijk moeten werken aan het herstel van stad en eiland, onmogelijk blijven dragen". Ten gevolge van de verzanding en de sterke dwarsstroom in de haven is het reeds thans niet meer mogelijk grotere passagiersschepen in de haven van Zierikzee te brengen. De verbin ding tussen haven en rede zal worden onderhouden door de Koninklijke Ma rine, welke aanstaande Dinsdag met haar schepen vertrekt. Het militaire tribunaal te Bordeaux heeft in het proces tegen Duitse en EI- zasser SS-ers 45 doodvonnissen geveld, wegens de moord tijdens de oorlog op de 642 inwoners van Oradour-sur-Glane. Drie en veertig beklaagden werden bij verstek ter dood veroordeeld. De andere twee zijn sergeant-majoor Karl Lenz, een Duitser, en sergeant René Boos, een Elzasser. Slechts één van de 14 Elzassers en 7 Duitsers.-die vo0."~Kë4-Tribunaal ver schenen, kreeg vrijspraak. Öeze, de Duitser Erwin Degenhardt, heeft het tribunaal er van overtuigd, dat hij op de dag van de massamoord zich niet bij de troep bevond, die de gruwelen daar bedreef. Gerhard Nobbe, een andere Duitser, Lrerd ontoerekenbaar verklaard. Hij •erscheen niet voor het tribunaal, om dat hij in een Frans krankzinnigenge sticht wordt verpleegd. De overige beklaagden kregen dwangarbeid of gevangenisstraffen. Een der bij verstek ter dood veroor deelden is kapitein Otto Kahn, die op VERSLAG VAN ZIJN REIS Foster Dulles, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, heeft voor radio en televisie verslag gedaan van de Euro pese reis, die hij gemaakt heeft met Stassen. de directeur van het Bureau voor Wederzijdse Bijstand. „Wij zijn teruggekomen", zo zeide hij, „met het gevoel, dat er een goede kans is, dat de Europese Defensie Gemeenschap geratificeerd zal worden. Veel hindernissen moeten nog worden overwonnen, maar wij geloven, dat de wil om door te zetien aanwezig is". „Wij hopen," aldus Dulles, „dat in de komende weken deze vastbeslotenheid zal worden omgezet in concreet bewijs, dat er werkelijke vorderingen worden gemaakt. Zonder dat zal het maken van plannen voor de toekomst moeilijk zijn. De oprechtheid gebiedt mij dat te zeggen." Ds. Visser uit Bergen op Zoom is per helicopter naar Oude-Tonge vertrokken 'om gedurende drie dagen de dominee van dit zwaar geteisterde dorp te vervangen. Ds. Visser met de Amerikaanse piloot, kapt. Picket, die de predikant naar het geïsoleerde dorp bracht. De Amerikaanse minister vertelde zijn luisteraars, dat het plan tot vor ming van een Europees leger niet dood was, het sliep slechts. Hij herhaalde niet zijn waarschuwing van 27 Ja nuari, dar de Amerikaanse politiek zou moeten worden herzien, indien Europa geen vorderingen maakte. Het getalm rnet de Europese Defen sie Gemeenschap was volgens Dulles verontrustend, omdat de plannen voor de veiligheid van Amerika zelf ge baseerd zijn op de veronderstelling, dat gebruik zal worden gemaakt (via het Europese leger) van Duitslands militaire kracht. Verdrietig In wezen zijn de volkeren van Europa één, maar zij worden aanzien lijk verzwakt door hun politieke ver deeldheid. „Deze situatie doet ons verdriet en is voor ons gevaarlijk." zo zeide Dulles, d'e er verder op wees: „Wij hebben niet getracht om Europa een Amerikaans plan op te leggen, maar om de plannen van de Europese leiders zelf te steunen. Niets dat de Verenigde Staten kunnen doen om Europa te beveiligen, zal voldoende zijn. als het "erdeeld is in rivalise rende nationale kampen" Er was volgens de Amerikaanse mi nister grootheid nodig, om de Euro pese eenheid te verwezenlijken. „Die hoedanigheid ontbreekt echter niet. In feite zagen wij haar in de volken van Europa, toen zij het hoofd moesten bieden aan de natuurramp van de re cente overstromingen." Bij de Europese regeringen en het gros van de bevolking hadden Dulles en Stassen goede wil en vriendelijk heid ondervonden Evenwel: „Men geeft toe, dat wij materiële macht be zitten. Maar men vraagt zich af. of wij de opgezamelde wijsheid hebben, om er het juiste gebruik van te maken.'' Dulles geloofde, dat de gevoerde ge- 10 Juni 1944, de dag van de massa moord, regimentscommandant van de andere veroordeelden was. Men ge looft, dat Kahn zieh tLaJis »n Zwitser land bevindt. Vele leden der S.S.-af- deling zijn later op de slagveldèn van Normandië gesneuveld. "n Negen Elzassers zijn tot dwangarbeid van 5 tot 8 jaar en 4 Elzassers tot ge vangenisstraf van 5 tot 8 jaar veroor deeld. De Elzasser Paul Graaf, die 8 jaar gevangenisstraf heeft gekregen, behoorde met Boos tot de beklaagde Elzassers, die indertijd vrijwillig tot de SS zijn toegetreden. De overige twaalf hadden gedwongen dienst geno men. Toen de vonnissen werden voorge lezen, waren de beklaagden niet in de zaal aanwezig. Slechts de verdedigers, een groep journalisten en een handvol belangstellenden luisterden toe. Er vonden geen demonstraties plaats. (Van een onzer verslaggeversj Het getroffen stadje Brouwers haven op het ondergelopen eiland Schouwen en Duiveland is geadopteerd door de Ameri kaanse stad Boston. Dit is te dan ken aan het initiatief van de Nederlander dr. W. S. Frederik, die in Boston hoogleraar is. Kon na de ramp zocht hij contact met zijn schoonvader, een Amster damse tabakshandelaar. „Wat kunnen ivij hier doen?" zo vroeg hij. Adopteer Brouwershaven, luidde het snelle antwoord op deze sympathieke vraag. Foto's van het Zeeuwse stadje, waar vader Cats het levenslicht zag, en gegevens over de histo rie van Brouwershaven zijn reeds onderweg naar Boston, waar binnen zeer korte tijd een grote campagne begint. De bur gemeester van Brouwershaven, de heer C. Gast, was zeer en thousiast. over de adoptie. Bij de inzameling van goederen voor de slachtoffers van de watersnood zijn vele zeer goede dingen binnengeko men. Er waren echter ook stukken bij, die slechts op de naam „lompen" aan spraak kunnen maken. Dit betreft on geveer 10 procent van de ingezamelde goederen, en wel voornamelijk ma trassen, kussens e.d. De kleding was in het algemeen in een goede staat. Van de genoemde 10 pet. is een klem gedeelte op last van de GGD in Den Haag verbrand, daar er gevaar voor besmetting bestond. De rest van de vodden wordt voorlopig opgeslagen, tot beslist is wat er mee zal gebeuren. sprekken deze vrees hadden wegge nomen. Alleen: „Het publiek en de oppositiepartijen bijten zich vast op incidenten en alhier afgelegde ver klaringen, die hun roekeloos voor komen. Gewetenloze lieden gebruiken zulke incidenten en verklaringen als redenen, waarom de Europese naties ons niet zouden moeten vertrouwen." „Besluiteloosheid, zwakheid en aar zeling zijn eigenschappen, die meest tot oorlog leiden," aldus Dulles.

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 1