CARL SANDBURG
ournaai
m
bezingt zijn jeugd
1
-A iii - -1-
c»
i 1
Amsterdamse
im
premieres
Eenzijdigheid heerst
Amerikaans dichterschap
ISherry,Sir?
immm
Goed werk in
Amerika
Ti
Plezierige filmreproductie van
Wildes Veel leven om ernsC'
h?aidia,v£:
VAKOS
PjiX-
ZATERDAG 14 FEBRUARI 1953
DE TELEGRAAF
7
(Van onze correspondent)
NEW YORK De vraag is
dikwijls gesteld hoe het komt dat
het moderne rhythme der indus
trie en de wonderen der techniek
niet de invloed op het Ameri
kaanse dichterschap blijken uit te
oefenen waartoe in het pre-ato-
misch tijdperk die Muzen bij
machte waren. Tracht men in een
goed-ontwikkeld Amerikaans ge
zelschap te peilen naar „bekende
dichters", dan drijven de namen
CARL SANDBURG
.herinneringen
van Robert Frost en Carl Sand
burg naar de oppervlakte met
wellicht Ogden Nash als een
grapje achteraf, dat nog verder
achteraf serieus-gemeend blijkt.
Nash beantwoordt aan de Ame
rikaanse conceptie van een sue
cesvol dichter: hij schrijft op rijn.
en verdient veel geld. Nash heeft
talrijke kwaliteiten, waarvan zijn
op rijm gestelde short-stories vol
verrassende wendingen de belang
rijkste zijn. Maar een groot dich
terschap draaigt hij niet uit. Van
meer betekenis is zonder twijfel
Archibald McLeish. Van wellicht
zelfs zeer grote betekenis is Ezra
Pound, hoewel voor vele poëzie-
ikenners diens persoon zowel als
oeuvre met „duister" het best is
gekenschetst.
Frost en Sandburg zijn voor het
volk begrijpelijke dichters. Hun
taal is de klassieke taal van de
poëet. Hun beelden zijn gemak
kelijk te volgen, hun taal ligt in
ihet gehoor. Elk lezer voelt dat
een man als Carl Sandburg, die
een rijke aardappeloogst be
schrijft in de woorden „het land
laohte van de aardappelen" een
dichterlijke ziiel bezit.
Niet modem
TOCH behoort Sandburg, dis
dezer da gein zijn 75 e verjaar
dag vierde, in het geheel niet tot
de groep, die men het best kan
omschrijven als de „moderne
Amerikaanse dichters." Sandburg
het eerste deel van zijn me
moires*) laat er geen twijfel aan
schrijft levendig en lyrisch,
maar is een conventioneel en zelfs
„ouderwets" man.
De modernen daarentegen (wier
voornaamste exponenten tevre
den zijn met de poëzie als tijd
verdrijf; van de twee voornaam-
sten dezer groep is dr. William
Carlos Williams kinderarts
Wallace Stevens bedrijfsleider
van een verzekeringsmaatschap
pij) spreken een moei lij kei taai.
Hun oeuvre is vaak geënt op de
Franse diohters van het symbolis
me; zij vragen van de lezer een
grote kennis van de mythologie,
waarin zij het heden hebben ge
huld. En wie W. H. Auden, Ma
rianne Moore of Theodore Roedh-
ke leest, moet zien te doorgron
den wat zij precies beogen. Daar
voor heeft de Amerikaan door
gaans de lust niet. Vandaar dat
Amerika's dichterwereldje de
massa nauwelijks en slechts een
klein deel van het literair ont
wikkelde publiek aanspreekt.
Vergeleken met deze moder
nen is Carl Sandburg een zelfs
populaire figuur. Misschien méér
nog dan met het talent van een
gevoelige en fijn-versneden pen
is hij begenadigd met de gave af
stand te kunnen houden van zich
zelf. Deze man met het steeds ver
warde Amerikaans-witte haar,
deze grijsaard met zijn jongens
gezicht is immers van alle mark
ten thuis. Hij is een plezierig
causeur, een alleszins aanvaard
bare troubadour, verteller, bio
graaf en journalist. Al deze
eigenschappen vindt men in zijn
dichterschap terug. Geen eng
keurslijf geen door mensen
geest bedachte spelregels kunnen
hem binden: het blijkt opnieuw
uit deze jeugdherinneringen.
Kaf en koren
THE YOUNG
heeft de
deugden en feilen van alle
memoires, waaruit een koele re
dacteur niet het kaf verwijderde
om het gouden koren beter te
doen uitkomen. De voornaamste
kwaliteit van het werk is, dat het
een boeiende schildering geeft
van een prairie-stadje anno 1890.
Daar groeide Carl Sandburg, zoon
van hard-werkende Zweedse im
migranten, op in een geest van
puur liberalisme; Jefferson,
Cromwell, Willem de Zwijger en
Lincoln waren de helden van zijn
jeugd. Hun koers werd de zijne
Men leest zelfs nauwelijks een
protest over de ellendige paniek
van 1893, toen de Sandburgs, door
de nood gedwongen, moesten le
ven van aardappelen en rundvet.
Sandburg heeft een fabuleus
geheugen voor détails, voor
OP ZIJN 75c VERJAAR
DAG VERSCHEEN DEEL
I VAN CARL SAND
BURG'S MEMOIRES ON
DER DE TITEL: ..AL
WAYS THE YOUNG
STRANGERS".
die ogenschijnlijk kleine incident
jes in zijn leven, die beslissender
waren dan officiële „mijlpalen".
En hij schrijft over zijn jeugd met
een gloed en een liefde, die ont
roeren. Dat is in het bijzonder het
geval ten aanzien van het relaas
van zijn moeder, die voor de rad
de taal van een reizend boekver
koper zwichtte, toen deze in het
stadje Galesbury, in de staat Illi
nois, de „Cyclopaedia van Be
langrijke Feiten in de Wereld'
kwam aanbieden.
Proetie
Tl IJ toonde haar een reisexem.-
Lf plaar van het boek. Dit was
de band, en hier waren een paar
proefpagina's, het complete boek
zou vijf keer zo dik zijn. Moeders
ogen glinsterden. Zij was geïnte
resseerd. Hij zei dat scholing be
langrijk was. Hoe krijg je scho
ling? Door boeken, de juiste soort
boeken. Wetenschap daar komt
het op aan wanneer je kinderen
de wijde wereld ingaan. „The
more they learn, the more they
Moeder was er door in de war
gebracht. Zij nam het. boek op en
bladerde het door. Zij keek mij
aan. Zou ik het boek graag wil
len hebben? Ik deed zo enthou
siast als ik kon en zei ja, ettelijke
malen. Zij zette haar handteke-
"ing onder het formulier,
Zij had de 75 cent klaar liggen
toen de man tien dagen later hel
boek kwam brengen. Ik omhels
de het en liet mij onderdompelen
in de veelheid van feiten en was
er trots op dat wij nu eindelijk
een boek in huis hadden, dat ik
niet naar de schoolbibliotheek of
de openbare leeszaal behoefde te
rug te brengen. Ik heb duizenden
feiten gelezen en er misschien een
paar honderd van onthouden.
Maar ik was trots op mijn moe
der. Zij kon in vuur en vlam ge
raken over boeken en zij zou hele
boekenplanken hebben gelezen als
zij er de tijd voor had kunnen
vin-1 en.
Treffende regels vol kleur en
détail; zoals die waarin hij zijn
innige verhouding tot zijn vader
en ook de vader zelf schetst, tij
dens de sombere begrafenisplech
tigheid van generaal Grant.
„Vader hield zijn handen om
mijn voeten. De eniige keer dat ik
hem tijdens de plechtigheid zag
glimlachen was, toen hij naar mij 1
WTLLIAMSs HUMBERT-
Jerez Je /a JronterA
London
Mylord steelt juwelen
opkeek en tevreden was over de
manier waarop hij mij in de ge
legenheid had gesteld de parade
te zien".
Daarnaast ellenlange pagina's
met baardige anecdotes uit de da
gen der eeuwwisseling, die ter
nauwernood een glimlach kunnen
verwekken. Maar in deze mate
loosheid, die gebrek-aan-beper-
king vindt men nochtans de jeugd
een onzer tijdgenoten terug
jeugd, die de indruk geeft in
eenvoud en strakheid éérder van
de jongen een man en mens te
■ebben gemaakt dan onze jaren
van kinderpsychologie en kinder
televisie daarin slagen. Of is het
dat elke generatie opgroei!
onder de omstandigheden diie zij
verdient?
Carl Sandburg ..Always the
young Strangers", Harcouet,
Brace Company, New York;
436 pag. 5.00.
Always
strangers"
TWEE De TelegraafDe
CourantNieuws van de
Dagmensen doen in Amerika
belangrijk werk om de steun
aan de getroffen gebieden
gaande te houden respectie
velijk op te voeren: AAD
VAN LEEUWEN en RO
BERT KIEK.
Robert Kiek, ónze New Yorkse
correspondent, is door de Hol
land Flood Relief belast met
het voeren van alle publiciteit
in de V.S. voor dit comité.
Woensdagavond verzorgde het
comité een „coast-to-coast"-tele-
visieprogramma, dat ten minste
honderdduizend dollar zou op
brengen.
Een ander plan (in voorbe
ding) is het zenden van een ge-
luidsploeg van Columbia Broad
casting System naar Nederland
om een TV-programma van het
verdronken land te maken. Het
programma moet een half uur
duren, en zal worden besloten
met een nieuw beroep op het
Amerikaanse volk, dat reeds zo
gul geeft.
Gisteravond was Robert Kiek
met enkele prominente Neder
landers in Easton Pennsylvania
en omliggende steden om
cheques af te halen.
Aad van Leeuwen ontmoette
in Cincinnati (Ohio) een enorm
medeleven met de getroffen Ne
derlanders. Men stelde hem
terstond in de gelegenheid op
vrij grote schaal op de noodzaak
van hulp te wijzen.
Hij had achtereenvolgens een
vraaggesprek van acht minuten
voor het radiostation WLW, liet
in een programma van 12 minu
ten voor het station WCPO vier
padvindsters, die Nederland
hadden bezocht, vertellen over
haar inzamelingsactie, sprak ver
volgens over de omvang en de
betekenis van de ramp.
In een televisie-programma
voor kinderen, Uncle Al's TV-
show", koos Aad van Leeuwen
de beste van de tekeningen van
windmolens, die de kinderen
hadden gemaakt; met de vier
padvindsters sprak hij nogmaals
nu op 't beeldscherm over
de ramp. Slot van de uitzending:
Uncle Al en Unkle Aad from
Holland in gesprek over de
noodzaak van hulp en het zen
den van geld. Resultaat: allerlei
acties op scholen, in verenigin
gen enz. Americain Airlines
bood aan goederen gratis over
te vliegen. Een oorlogsveteraan
riep alle oud-strijders uit Cin-
cinnatti, die bij de bevrijding in
Nederland waren, op om geld te
sturen. In twee uur tijd's waren
15.000 dollars bijeen.
De laatste uitzending, die Aad
van Leeuwen tot nu toe had,
was met disc-jockey Don Davis,
met wie hij tussen het platen
draaien door over Nederland
praat en opwekt geld te sturen
aan Holland Floot Relief.
Beroep op Boston
DE ADOPTIE van Brouwersha
ven door de Amerikaanse
stad Boston is goeddeels het
werk van een Nederlandse me
dicus, dr. W. S. FREDERIK.
Zijn schoonvader in Amster
dam stuurde hem een telegram
met de opwekking zijn invloed
aan te wenden, opdat Boston een
getroffen Nederlandse stad zou
adopteren. De adoptie was snel
een feit. Men onderzoekt nu,
waaraan Brouwershaven 't eerst
en 't meest behoefte heeft.
Dr. Frederik (39), Utrechter
van geboorte, leidt in Boston de
research afdeling van de Mutual
Life Insurance Company. Tevens
geeft hij colleges aan de Harvard
Universiteit. Hij woont 1yh. jaar
in Amerika.
Bekend terrein
/jpC-Jy
Een genoeglijk-ouderwetse
lichterscomedie in de licht
scherende toon van het nog n;et
■geten successtuk „Mrs. Chey-
ney's verdwijning De „Lord Lis
ter" is hier de jongste zoon van
een Engels edelman en zijn schone
partnerin een kamermeisje met
ambit es en goede
manieren. Samen
bedotten zij vele
rijksaards op beide
halfronden, tot ten
huize van de goedhartige Cali-
fornische mrs. Wortin (een
knappe komische rol van Mar-
joiie Main) een spaak in het
wiel komt, doordat Jane Hos-
kins, de gewaande lady Loverly,
haar hart dreigt te verliezen aan
een Valentino-aehtige Spanjaard
Maar ook deze verwikkeling'keert
zich ten goede en als Nigel D x-
bury (Michael Wilding) het plot
selinge bericht krijgt, dat zijn
broer (hij speelt ook deze dubbel
rol) is overleden, gaat hij als de
rechtmatige lord met de bekoor
lijke Jane een rustiger leven te
gemoet.
Carson City
Twee overvallen op
/J) een postkoets, een
üCa, W- «w, aanslag op een trein.
een mij non t plof fin,.;
en een vechtpartij,
die alles overtreft
wat tot dusver aan knokpartijen op
het wife doek werd geboden: ziedaar
de attracties van Carson Citv". een
stad. die men gelukkig wil maken met
een spoorwegverbinding Maar de be
woners van deze slad willen niet un
hui gelukkig isolement wnrdsn ver
lost, ter wille van de heren bank
directeuren die de spoorweg wensin.
ten einde hun goud op veiliger wi.tze
te kup.inen vervoeren Ook de rovers
uit de omtrek, die voor de schijn een
mijn exploiteren, maar in waarheid
leven van roofovervallen op de post
koets, verzetten zich met. alle middelen
tegen de nieuwigheid. Een veelbewo
gen geschiedenis met een blij einde en
Randolph Scotl en Lucille Norman in
de hoofdrollen.
Verlaten eiland
J>£-
Guus Oster en Ilans Kaart liepen Donderdagavond, toen zij in de pauz
naar hun kleedkamers in het Centraal Theater gingen, in de armen va
Gillian Etheridge cn Margaret Younger (rechts). De meisjes traden me
een Engelse dansgroep op in de film „Sterren Stralen Overal" en verza
melen handtekeningen van de sterren uit die film. Oster en Kaart haddei
zij nog niet te pakken kunnen krijgen. Zie: Geslaagde Jacht,
Dandy van de Folies
NAFZIENBARE rijen Neder-
O
landers, die altijd tot de fer-
ventste bezoekers van de Folies
Bergère in Parijs hebben be
hoord, kennen DANDY, het niet
veel meer dan anderhalve meter
hoge komiekje, dat 25 jaar lang
de mannelij.ee ster van de Folies
is geweest.
Zij zullen hem niet meer zien.
Dezer dagen is bij overleden, ten
gevolge van een longontsteking,
die hem maandenlang van het
toneel verwijderd had gehouden.
Hij werd 62.
Niemand zal beweren, dat
Dandy zich kon meten met de
Was kwarteeuw Folies-ster
grootheden, die de Folies Ber
gère haar reputatie hebben ge
geven. Maar de wijze waarop hij
zioh op het toneel weerde vis a
vis het beweeglijke, boven hem
uit torenende revue-vrouw
volkje, heeft hem een naam be
zorgd in vele landen.
IN het overstroomde gebied
van West-Brabant hoorde
men verleden week al Duits
spreken. De parianten droegen Service 111 Rijksmuseum
Geslaagde jacht
ONDERDAGAVOND hebben
GILLIAN ETHERIDGE en
MARGARET YOUNGER, twee
meisjes van de Engelse dans
groep. die in de Snip Snap-
revue en in „Sterren Stralen
Overal" optreedt, een weken
lange jacht met succes bekroond.
In de kleedkamers van het
Centraal Theater in Amsterdam
achterhaalden zij GUUS OSTER
en HANS KAART, die tot het
eind van deze maand hier op
treden in „U spreekt met uw
moordenaar". Hun handtekenin
gen ontbraken nog in de boekjes
van de meisjes. Nu staan zij
er in.
Lange tijd werkten de meisj'es
met haar groep in dezelfde film
studio's en aan dezelfde „Ster
ren" als Oster en Kaart, maar zij
waren er blijkbaar steeds op
verschillende ogenblikken.
Nu de danseresjes even niets
om handen hebben de tournée
met de revue is in verband met
de nationale ramp tijdelijk stop
gezet en Oster en Kaart in
Amsterdam optreden, kregen zij
de kans haar autogrammen verza
meling van de sterren uit de
„Sterren" uit te breiden.
Gillian besteedt haar vrije tij#
goed. Zij wijt zioh met extra
energie aan de zanglessen, die zij
krijgt van Bep Ogterop.
Margaret let nauwkeurig op
de gezondheid van ieder, die zij
ontmoet, Haar vader is begra
fenis-ondernemer. Als iemand
hoest, wrijft zij de wijsvinger
over de duim en zegt: „Ah, my
commission!"
Op basis terug
E Hanvburgse burgemeester
MAX BRAUER beeft de eer
ste prijs gewonnen in een
sweepstake, die door de Ham
burgse journalisten ter gelegen
heid van het Carnaval was ge
organiseerd.
De prijs: een boek, getiteld
„Een koel hoofd en een warm
hart". De auteur: burgemeester
Max Brauer.
EN PASSANT
D
Het ls eigen
een heel bij;
dere film. die de
bezoekers van
Passage deze week
i zien krijgen: een ongewoon gege-
en. döt zeker geschikt was geweest
oer een goede „serieuze" film
'aarvan helaas weinig is terecht ge-
Twee mannen en een vrouw huren
;n boot om te gaan vissen aan Ams-
ka's Westkust; maar de boot strandt
bij een eilandje, dat' niet zo verlaten
blijkt te zijn als de titel van de film
doen denken. Er woont een medi-
die wegens een vermeende mis
daad veroordeeld werd en die toen zijn
toevlucht gezocht heeft op dit eiland.
En verde r Woont er nog een kro-kodil,
die bij nacht en ontij door het riet
schuift.
Een van de mannen, een advocaat,
wil de gevluchte dokter meenemen
naar het vasteland, om hem te doen
vrijspreken en beroemdheid voor
zichzelf te winnen. De andere leden
van het gezelschap zijn hier tegen. Het
grootste gedeelte van de film wordt
in beslat genomen door de verwikkf-
..ngen. d-e hieruit voortvloeien, totdat
de advocaat ricor de ohigator gedood
wordt en daarmee eer eir.d maakt aan
de hel. die op het eiland aan het ont
staan was.
Jammer, dat spel en regie niet van
d:en aard zijr.. dat zij dit boeiende ge
geven aannemelijk konden maken.
De gouden poort
Voor de poort,
die Mexico van
de Verenigde Sta?
ton scheidt, verdringen zich honder
den. die in de U.S.A. willen worden
binnengelaten. Zij wachten een jaar.
vijf ja-ar acht jaar. De danseur Geor
ges Iscovescu (Charles Boyer) kan
zolang niet wachten Zijn vroegere
partner, Andta (Paulette Go-ddardi
geeft een oplossing: hij moet met een
Amerikaanse trouwen alleen voor
de show Binnen 24 uur na hun ont
moeting trouwt Georges met een lelie
blanke schooljuffrouw (Olivia de Ha-
villand). De ware motieven van haar
echtgenoot worden haar spoedig dui
delijk, zij keert alleen naar de V. S
terug, stort in een ravijn, sterft nét
niet en herstelt geheel, dank zij de in
terventie van haar wettige man, wiens
berekening door liefde verdrongen is.
De film is kort na de bevrijding
enige tijd In roulatie geweest, maar het
:s prettig haar terug te zien. Een
boeiend verhaal en een sterke bezet
ting. Vooral Victor Fra-ncen speelt een
hioewel kleine superbe rol.
Nöggerath
Comedie in kleuren
met bijna ideale
rolbezetting
ER IS op zichzelf al genoeg ge
sol in Oscar Wilde's „The im
portance of being earnest" (De
ernst van Ernst) om er ver
der nog mee te sollen, vond
regisseur Anthony Asquith. Hij'
liet de comedie, waarin de naam
Ernst veelvuldig, het begrip
nauwelijks te pas komt, dan ook
practiscn ongemoeid en onbe-
snoeid en trachtte slechts naar
een perfecte filmproductie, een
modelopvoering. Men mag wel
zeggen, dat hij nagenoeg ge
slaagd is.
Uit talloze toneelopvoeringen
kennen velen
situeerd in de
joyeuze negentiger jaren, vele mis
toestanden in een door stand be
paalde society laat zien. Jack
Worthing (Michael Redgrave)
leidt een dubbel leven. Op het
land speelt hij als oppassende
jongeman voogd over zijn lieftal
lige nichtje Cecily (Dorothy
Tutin), in de stad maakt hij on-
der de naam Ernst de lieftallige
Gwendolen (Joan Greenwood)
het hof, die echter door haar
adellijke ma, Lady Bracknell
(Edith Evans), behoorlijk wordt
afgegrendeld,
Intussen verlegt zijn vriend Al
gernon (Michael Denison) zijn
operatieterrein naar het land. Hij
tracht onder de verstrooide ogen
van huisonderwijzeres Miss Prism
(Margaret Rutherford) Cecily te
verschalken, zich uitgevend voor
een boze broer van Jack Worthing,
door deze zelf in het leven ge
roepen en ook al luisterende naar
de naam Ernst. Het geheel is aar
dig in elkaar gewonden en door
Wilde bijzonder spitsvondig ont
wikkeld en afgewikkeld.
Het is vooral de toon, die het
hem doet. Leg Wilde's naarstig
vergaarde bons mots en aphoris-
men in een mond, die ze te veel
gewicht meegeeft en ze worden
totaal bedorven. Maar schenk ze
tegelijk vaart en een zekere non
chalance en ze sorteren een ver
rukkelijk effect. Men ziet en hoort
het in deze technicolor, moet het
horen, want Wilde eist een op hem
afgestemd oor, wil men hem kun
nen genieten. De rolbezetting is
bijna ideaal. Wie zou men zijn
voorkeur moeten geven? Die lich
telijk geborneerde en geaffecteer
de Michael Redgrave? De geraffi
neerde, flirtzieke Joan Green
wood? Dat mengsel van onschuld
en schalksheid Dorothy Tutin een
ontdekking van Michael Redgrave.
De
Margaret Rutherford
Malleson als dw-aze
mallotige
die in Miles
dominee een uitmuntende partner
vindt? Wie men ook kiezen mag,
Edith Evans zeker niet. Men her
kent in haar de grote toneelactrice
maar haar Lady Bracknell valt
door te veel charge absoluut uit
de toon. Het is jammer, maar be
langrijk wordt de opvoering er
niet door geschaad.
JAN SPIERDIJK
Gevaar klopt aan
Wat doet een ba
by-sitter, terwijl
mevrouw en me
neer gezellig uit
zijn? Mevrouws ja
ponnen passen, oorbellen aandoen,
parfum aanstippen, bonbons op
eten. enfin, ga zo maar door. Wat
doet zo'n baby-sitter als ze boven
dien nog krankzinnig is? Men kan
het zien in deze „Don't bother to
knock".
Een en ander speelt zich af ln
een luxueus hotel, waar Richard
Widmark als een schampere piloot
een zangeresje het hof maakt. Hei
gaat niet helemaal naar de zin en
dus komt hij tijdelijk elders te
recht. in casu bij de krankzinnige
baby-sitter, door de veel berispte
Marilyn Monroe onberispelijk uit
gebeeld.
Het meisje ontdekt in hem een
brok onverteerd verleden, hetgeen
haar even schijnt op te beuren,
maar even later tot de misdaad
voert. Het loopt ten slotte zo'n
vaart niet in een film, die in an
dere zin wel wat vaart kon ge
bruiken. Het verhaal op zichzelf
met het vastgebonden kindje er
in en dat alles voor de sen
satie is niet alleen vrij zwak,
maar bovendien onsmakelijk. Er
wordt veel in gezongen. Maar
veel trillers maken geen thriller.
JSp.
Ivanhoe
De ridderschap heeft
altijd een bijzonder
kleurig en avontuur-
lijk aandeel gele-
D~. t, n. verd aan het witte
doek, vooral sedert
zij in technicolor
op de foto mag.
Vanuit die hoek gezien, is het
verwonderlijk, dat men de 133
jaar oude „Ivanhoe" nog niet
eerder dienstbaar heeft gemaakt
aan de industrie van het amuse
ment: Sir Walter Scott's roman is
geknipt voor de film-ridderroman-
tiek en de schrijver zelf noch zijn
nazaten kunnen nog aan de winst
knabbelen.
Dit daargelaten. Hier is dan het
manhafte verhaal van de edele
Richard Leeuwenhart, die na een
kruistocht in een Oostenrijkse
kerker is achtergebleven. Het ziet
er naar uit, dat hij er zal moeten
opslijten, want zijn broer Jan. die
zelf brood in de Britse troon ziet.
heult met een troepje Normandi-
sche edelen en wenst met geen
penny de gepeperde losgeldeisen
tegemoet te komen.
Cineac
Collectie-Domnick niet geslaagd
Deel der collectie in Stui
TOT 2 Maart wordt in het Ste
delijk Museum een expositie
gehouden van werken uit de col
lectie van de zenuwarts dr. Dom
nick, die in betrekkelijk korte
tijd en zonder grote bedragen te
besteden een zeer eenzijdig
overzicht van moderne kunst
heeft kunnen samenstellen. Hij
heeft bij testament deze collectie
aan het Wurtemberger Museum te
Stuttgart vermaakt.
Dit is een collectie waarvan ik
niet houd, zoals ik niet houd van
verzamelaars, die slechts vrienden
öf van de oude öf van de moderne
kunst zijn, alsof de ware schoon
heid van het verleden niet dezelf
de ware als die van het heden.
KLEINE werken visitekaart
jes van ouderen als de
Amerikaanse uniformen.
Een hunner, een officier, was
op bekend terrein. „Het is als
vanouds", zei hij. „Ik heb weer
dezelfde kamer in de K.M.A. -
Nummer zoveel."
Voordelig saldo
DE begrafenis van KONING
GEORGE VI var. Engeland
heeft, naar ik verneem, 31.060
pond sterling (ongeveer het tien
voudige in guldens) gekost.
Het bedrag, dat door de schat
kist hiervoor was uitgetrokken,
sen die hij eens ontmoette, voor was 58.000 pond sterling.
WIE slecht ter been is behoeft
zioh daardoor niet te laten
weerhouden in het Rijksmuseum
zijn kunstdorst te lessen. Er is
sinds kort een invalidenwagentje
beschikbaar, waarin men door
het museum kan rondrijden.
Om er gebruik van te maken
moet men een aanvraag richten
tot de intendant van het Rijks
museum, die de door de Neder
landse Centrale Vei cru ging voor
Gebrekkigenzorg beschikbaar ge
stelde wagen beheert.
(Advertentie)
Amerikaanse maagtabletten
helpen iedereen
N.V. Pharmaceutische
Union Hilversum
Russen Kandinsky, Lissitzky en
Malevitsch, de Duitsers Macke en
Mare en de Fransman Gleizes, to
nen waar de „abstracte" kunste
naars, van wie deze expositie
werk, voornamelijk van na 1945
omvat, vandaan komen. Toch is
deze collectie (en expositie) niet
organisch gevormd: men komt tot
de jongeren en jongsten, alvorens
hun voorgangers begrepen te heb
ben.
De collectie van deze verzame
laar met zyn ongemotiveerde voor
keur voor de „abstracte" kunst,
die hij overschat en dus niet schat,
vertekent het beeld der moderne
kunst-in-haar-geheel, waarvan zij
een vervalste indruk geeft. Het
is een doorsnede, die de kern niet
raakt. Het inzicht in de m.i. blij
vende moderne kunst, die een syn
these van de abstracte en realis
tische is, ontbreekt hem.
DE inleiding van de catalogus
doet mee aan deze onjuiste
leiding van het publiek. De expo
sitie „laat een gemeenschappelijke
tendenz van kunst uit verschillen
de landen zien; de sterke stro
ming, die de voorstelling verwaar
loost om de lijn, het vlak. de kleur
en dikwijls ook de schriftuur van
de kunstenaar te doen spreken".
En verder: ,,al zijn er natuur
lijk altijd velen, die in de angst-
vallig gepenseelde weergave van
een mens, een groep voorwerpen
of een landschap de hoogste kunst
uiting menen te onderkennen".
EXPOSITIE VAN
NON-FIGURATIEVE
SCHILDERIJEN IN
HET STEDELIJK
MUSEUM VAN
AMSTERDAM
JACK WORTHING (Michael
Redgrave) vraagt Miss
Prison (Margaret Ruther
ford) gespannen, of zij de
tas herkent, waarin hij als
baby is gevonden.
Alhambra)
„angstvallig" moet zijn en alsof
men wat het eerste citaat be
treft hetzelfde met een beetje
andere en betere woorden niet
zou kunnen zeggen van de goede
oude en een andere moderne
kunst! Dat komt er van als men
de kunst uitsluitend van een his
torisch en niet allereerst van een
artistiek oogpunt uit beschouwt en
niet vóór alles de kwaliteit zoekt!
Er zijn op deze expositie en
kele werken, die tot een voorstel
ling van figuren komen zoals die
van Walter Worn bijv., welke
enige gelijkenis hebben met die
enige gelijkenis hebben met die
van onze drukker-schilder Werk
man. Er zijn andere met ouder
wetse titels als Strandtafereel,
Tennisspeler, Meisje met koe e.d.;
maar vergis u niet: het zijn slechts
veronderstellingen, hoogstens toe
spelingen op deze onderwerpen.
Onderwerp onderdrukt
DEZE abstracte schilders ont
bloten de grondelementen
der schilderkunst, die heel mooi
en achtenswaardig zijn, maar geen
altijddurende vreugde kunnen
geven. Door de onderdrukking van
et onderwerp beroven zij zich
zelf van een sterk expressiemid
del en van een grondslag van een
algemener verslandhouding, want
het onderwerp is de band, die het
volk aan de kunst verbindt.
Voor de grote kunst, die er was
en is. betekende het schilderij
toch nog meer dan een plat vlak,
bedekt met in een zekere orde
bijeengebrachte kleuren, maar ook
een strijdros, een naakte vrouw
of een „anecdote": in 't kort: de
grote wereld in het klein.
Maar voor de abstracte schilders
ligt het geheim der wereld niet in
het zichtbare, maar in het on
zichtbare. Zij vinden de beenderen
mooier dan het vlees, de wortels
mooier dan de boom; zij hebben
als het ware een ongezonde
nieuwsgierigheid naar dat, wat de
Schepper voor de ogen van ge
wone mensen verborgen heeft,
terwijl de ouden misschien „op
pervlakkig" waren uit diepzinnig
heid.
Het naturalisme moge vaak de
antipode der kunst zijn geweest:
met de natuur heeft men niet
minder vaak ook het menselijke
weggegooid. De waarheid ligt er-
Alsof deze weergave per se gens m het midden: zy is noch in
Gelukkig is daar de trouwe
Saksische ridder Ivanhoe. Op zlj'n
eentje heeft hij ontdekt, dat zijn
koning nog leeft; in zi.in eentje,
maar met het volk achter zich.
eaat hij stoute stukjes uithalen
om hem terug op d troon te
brengen. Er geschiedt zeer veel en
er komt veel edels en onedels bij
uit de bus in deze tijden vóór hel
buskruit. Ivanhoe (Robert Taylor)
is de held van het verhaal, het
Joodse meisje Rebecca (Elizabeth
Taylor) de heldin. Zij worderr bij
gestaan door de uitverkoren
Rowena (Joan Fontaine), die ten
slotte het warmste plekje in
Ivanhoe's hart inneemt, door
Ivanhoe's vader en een aantal
trouwe naamloze en nader aange
duide volgelingen, o.a. de schild
knaap Wamba (een aardige rol
van Emlyn Williams). Zij worden
te ngezeten door drieste Nor-
mandische edelen als De Bois-
Guilbert (George Sanders) en Sir
Hugh de Bracy (Robert Douglas).
Tot en met het gelukkige einde,
dat na veel kleurige steekspelen,
grootscheepse belegeringen en
sDannende gevechten Richard
Leeuwenhart op de troon terug
brengt, zal de romantiek zoekende
toeschouwer zich tot en met vol
daan kunnen voelen. „Ivanhoe"
geeft plezierige romantiek te zien
door regisseur Richard Thorne op
een smakelijke wijze opgediend.
(Jsp.)
Café „De Rode Engel''
Een barmeisje uit d»
ordinairste haven
kroeg van New-Or-
geeft zich uit
voor de weduwe van
eer. in de oorlog gevallen uffici-r en
wordt daardoor opgenomen als doch
ter in een deftige familie. Z(j speelt
haar rol voortreffelijk, hoewel nu en
dan de havenmeid zich toch even
moet laten gelden. Een kapitein, die
zij beroofd heeft in de tijd dat zij nog
barmeisje was. weet haar op te spo
ren Hoewel z(j als rbke erfdochter
aanbidders bij de vleet heelt, trekt
haar hart naar de door haar beroofde
leekapitein Ten slotte offert zij voor
ïïim haar voordelige positie op. het
geen geschiedt bij een samenkomst in
een havenkroeg, waar een vechtpartij
ontstaat, die haar ware bloed aan het
Carlo aannemelijk gespeeld.
Zo zijn we niet getrouwd
kro
Vijf echtparen
zijn het „slacht
offer" van de
voortvarendheid
van een goedmoe
dige vrederechter,
die de bevoegdheid,
verkrijgt om huwe
lijken te sluiten, maar in zijn
vreugde hierover niet bemerkt,
dat zijn nieuwe functie eerst op
een latere datum ingaat.
Zo komen tien mensen enige
jaren later voor een verbijsteiei.d
probleem te staan: hun huwelijk
is ongeldig. Zij kunnen uit elkaar
gaan of opnieuw trouwen.
Scherp en geestig zijn de men
selijke emoties getekend. Voor
sommigen is het een uitkomst;
anderen komen iri grote zorgen.
Verrassend zijn de verwikkelin
gen. waarbij het komische element
blijft overheersen. Een typisch-
Amerikaanse comedie van het ple
zierige soort met in de voornaam
ste rollen o.a. Ginger Rogers, Paul
Douglas, Marilyn Monroe, David
Wayne en Mitzi Gaynor.
Prolongaties en reprises
Het zou jammer zijn wanneer
onze nieuwe Nederlandse speel
film „Sterren Stralen Overal"
door de ramp, waardoor wij zijn
getroffen, algeheel in de ver
drukking zou raken. Zij verdient
het niet. Daarvoor is zij te goed.
en tevens als gangmaakster van
een nieuwe Nederlandse productie
te belangrijk. Men neme dus zijn
kans deze week in Tuschinski nog
waar.
Er is nog al het een en ander op het
programma gebleven, al is het met
zonder verhuizingen gepaard gegaan.
„The Galloping Major" bleef in De
Uitkijk op stal (9e week). „Le Plaisir"
hield het op Kriterion, „Operatie Ci-
:ero" op Corso. De sympathieke Deen
se film „Bureau Zedenpolitie" ging
laar Capitol over, „Storm over Ma-
nkka", een episode uit het moeilijke
plantersleven, verhuisde naar t'ultura
en „Don Camillo", nog lang niet uit-
gefeest, kwam in Bio terecht. Zien we
verder de lijst nog door, dan kunnen
aanbevelen: „The greatest show
artb", de Mille's circusepos (Cein
tuur), „De Geluidsbarrière (Hallen),
de historie van de straajager en ..De
Zonen van de Musketiers" (Victoria).
stukje pure romantiek met veel
vaart.
een fotografisch, onbezield rea
lisme noch in een voor 100 pro
cent abstracte kunst, die eveneens
te weinig „charmes" op poëzie
heeft om ons vurig naar een her
haald weerzien te doen verlan
gen.
KASPER NIEHAUS.