CARL SANDBURG ournaai m bezingt zijn jeugd 1 -A iii - -1- c» i 1 Amsterdamse im premieres Eenzijdigheid heerst Amerikaans dichterschap ISherry,Sir? immm Goed werk in Amerika Ti Plezierige filmreproductie van Wildes Veel leven om ernsC' h?aidia,v£: VAKOS PjiX- ZATERDAG 14 FEBRUARI 1953 DE TELEGRAAF 7 (Van onze correspondent) NEW YORK De vraag is dikwijls gesteld hoe het komt dat het moderne rhythme der indus trie en de wonderen der techniek niet de invloed op het Ameri kaanse dichterschap blijken uit te oefenen waartoe in het pre-ato- misch tijdperk die Muzen bij machte waren. Tracht men in een goed-ontwikkeld Amerikaans ge zelschap te peilen naar „bekende dichters", dan drijven de namen CARL SANDBURG .herinneringen van Robert Frost en Carl Sand burg naar de oppervlakte met wellicht Ogden Nash als een grapje achteraf, dat nog verder achteraf serieus-gemeend blijkt. Nash beantwoordt aan de Ame rikaanse conceptie van een sue cesvol dichter: hij schrijft op rijn. en verdient veel geld. Nash heeft talrijke kwaliteiten, waarvan zijn op rijm gestelde short-stories vol verrassende wendingen de belang rijkste zijn. Maar een groot dich terschap draaigt hij niet uit. Van meer betekenis is zonder twijfel Archibald McLeish. Van wellicht zelfs zeer grote betekenis is Ezra Pound, hoewel voor vele poëzie- ikenners diens persoon zowel als oeuvre met „duister" het best is gekenschetst. Frost en Sandburg zijn voor het volk begrijpelijke dichters. Hun taal is de klassieke taal van de poëet. Hun beelden zijn gemak kelijk te volgen, hun taal ligt in ihet gehoor. Elk lezer voelt dat een man als Carl Sandburg, die een rijke aardappeloogst be schrijft in de woorden „het land laohte van de aardappelen" een dichterlijke ziiel bezit. Niet modem TOCH behoort Sandburg, dis dezer da gein zijn 75 e verjaar dag vierde, in het geheel niet tot de groep, die men het best kan omschrijven als de „moderne Amerikaanse dichters." Sandburg het eerste deel van zijn me moires*) laat er geen twijfel aan schrijft levendig en lyrisch, maar is een conventioneel en zelfs „ouderwets" man. De modernen daarentegen (wier voornaamste exponenten tevre den zijn met de poëzie als tijd verdrijf; van de twee voornaam- sten dezer groep is dr. William Carlos Williams kinderarts Wallace Stevens bedrijfsleider van een verzekeringsmaatschap pij) spreken een moei lij kei taai. Hun oeuvre is vaak geënt op de Franse diohters van het symbolis me; zij vragen van de lezer een grote kennis van de mythologie, waarin zij het heden hebben ge huld. En wie W. H. Auden, Ma rianne Moore of Theodore Roedh- ke leest, moet zien te doorgron den wat zij precies beogen. Daar voor heeft de Amerikaan door gaans de lust niet. Vandaar dat Amerika's dichterwereldje de massa nauwelijks en slechts een klein deel van het literair ont wikkelde publiek aanspreekt. Vergeleken met deze moder nen is Carl Sandburg een zelfs populaire figuur. Misschien méér nog dan met het talent van een gevoelige en fijn-versneden pen is hij begenadigd met de gave af stand te kunnen houden van zich zelf. Deze man met het steeds ver warde Amerikaans-witte haar, deze grijsaard met zijn jongens gezicht is immers van alle mark ten thuis. Hij is een plezierig causeur, een alleszins aanvaard bare troubadour, verteller, bio graaf en journalist. Al deze eigenschappen vindt men in zijn dichterschap terug. Geen eng keurslijf geen door mensen geest bedachte spelregels kunnen hem binden: het blijkt opnieuw uit deze jeugdherinneringen. Kaf en koren THE YOUNG heeft de deugden en feilen van alle memoires, waaruit een koele re dacteur niet het kaf verwijderde om het gouden koren beter te doen uitkomen. De voornaamste kwaliteit van het werk is, dat het een boeiende schildering geeft van een prairie-stadje anno 1890. Daar groeide Carl Sandburg, zoon van hard-werkende Zweedse im migranten, op in een geest van puur liberalisme; Jefferson, Cromwell, Willem de Zwijger en Lincoln waren de helden van zijn jeugd. Hun koers werd de zijne Men leest zelfs nauwelijks een protest over de ellendige paniek van 1893, toen de Sandburgs, door de nood gedwongen, moesten le ven van aardappelen en rundvet. Sandburg heeft een fabuleus geheugen voor détails, voor OP ZIJN 75c VERJAAR DAG VERSCHEEN DEEL I VAN CARL SAND BURG'S MEMOIRES ON DER DE TITEL: ..AL WAYS THE YOUNG STRANGERS". die ogenschijnlijk kleine incident jes in zijn leven, die beslissender waren dan officiële „mijlpalen". En hij schrijft over zijn jeugd met een gloed en een liefde, die ont roeren. Dat is in het bijzonder het geval ten aanzien van het relaas van zijn moeder, die voor de rad de taal van een reizend boekver koper zwichtte, toen deze in het stadje Galesbury, in de staat Illi nois, de „Cyclopaedia van Be langrijke Feiten in de Wereld' kwam aanbieden. Proetie Tl IJ toonde haar een reisexem.- Lf plaar van het boek. Dit was de band, en hier waren een paar proefpagina's, het complete boek zou vijf keer zo dik zijn. Moeders ogen glinsterden. Zij was geïnte resseerd. Hij zei dat scholing be langrijk was. Hoe krijg je scho ling? Door boeken, de juiste soort boeken. Wetenschap daar komt het op aan wanneer je kinderen de wijde wereld ingaan. „The more they learn, the more they Moeder was er door in de war gebracht. Zij nam het. boek op en bladerde het door. Zij keek mij aan. Zou ik het boek graag wil len hebben? Ik deed zo enthou siast als ik kon en zei ja, ettelijke malen. Zij zette haar handteke- "ing onder het formulier, Zij had de 75 cent klaar liggen toen de man tien dagen later hel boek kwam brengen. Ik omhels de het en liet mij onderdompelen in de veelheid van feiten en was er trots op dat wij nu eindelijk een boek in huis hadden, dat ik niet naar de schoolbibliotheek of de openbare leeszaal behoefde te rug te brengen. Ik heb duizenden feiten gelezen en er misschien een paar honderd van onthouden. Maar ik was trots op mijn moe der. Zij kon in vuur en vlam ge raken over boeken en zij zou hele boekenplanken hebben gelezen als zij er de tijd voor had kunnen vin-1 en. Treffende regels vol kleur en détail; zoals die waarin hij zijn innige verhouding tot zijn vader en ook de vader zelf schetst, tij dens de sombere begrafenisplech tigheid van generaal Grant. „Vader hield zijn handen om mijn voeten. De eniige keer dat ik hem tijdens de plechtigheid zag glimlachen was, toen hij naar mij 1 WTLLIAMSs HUMBERT- Jerez Je /a JronterA London Mylord steelt juwelen opkeek en tevreden was over de manier waarop hij mij in de ge legenheid had gesteld de parade te zien". Daarnaast ellenlange pagina's met baardige anecdotes uit de da gen der eeuwwisseling, die ter nauwernood een glimlach kunnen verwekken. Maar in deze mate loosheid, die gebrek-aan-beper- king vindt men nochtans de jeugd een onzer tijdgenoten terug jeugd, die de indruk geeft in eenvoud en strakheid éérder van de jongen een man en mens te ■ebben gemaakt dan onze jaren van kinderpsychologie en kinder televisie daarin slagen. Of is het dat elke generatie opgroei! onder de omstandigheden diie zij verdient? Carl Sandburg ..Always the young Strangers", Harcouet, Brace Company, New York; 436 pag. 5.00. Always strangers" TWEE De TelegraafDe CourantNieuws van de Dagmensen doen in Amerika belangrijk werk om de steun aan de getroffen gebieden gaande te houden respectie velijk op te voeren: AAD VAN LEEUWEN en RO BERT KIEK. Robert Kiek, ónze New Yorkse correspondent, is door de Hol land Flood Relief belast met het voeren van alle publiciteit in de V.S. voor dit comité. Woensdagavond verzorgde het comité een „coast-to-coast"-tele- visieprogramma, dat ten minste honderdduizend dollar zou op brengen. Een ander plan (in voorbe ding) is het zenden van een ge- luidsploeg van Columbia Broad casting System naar Nederland om een TV-programma van het verdronken land te maken. Het programma moet een half uur duren, en zal worden besloten met een nieuw beroep op het Amerikaanse volk, dat reeds zo gul geeft. Gisteravond was Robert Kiek met enkele prominente Neder landers in Easton Pennsylvania en omliggende steden om cheques af te halen. Aad van Leeuwen ontmoette in Cincinnati (Ohio) een enorm medeleven met de getroffen Ne derlanders. Men stelde hem terstond in de gelegenheid op vrij grote schaal op de noodzaak van hulp te wijzen. Hij had achtereenvolgens een vraaggesprek van acht minuten voor het radiostation WLW, liet in een programma van 12 minu ten voor het station WCPO vier padvindsters, die Nederland hadden bezocht, vertellen over haar inzamelingsactie, sprak ver volgens over de omvang en de betekenis van de ramp. In een televisie-programma voor kinderen, Uncle Al's TV- show", koos Aad van Leeuwen de beste van de tekeningen van windmolens, die de kinderen hadden gemaakt; met de vier padvindsters sprak hij nogmaals nu op 't beeldscherm over de ramp. Slot van de uitzending: Uncle Al en Unkle Aad from Holland in gesprek over de noodzaak van hulp en het zen den van geld. Resultaat: allerlei acties op scholen, in verenigin gen enz. Americain Airlines bood aan goederen gratis over te vliegen. Een oorlogsveteraan riep alle oud-strijders uit Cin- cinnatti, die bij de bevrijding in Nederland waren, op om geld te sturen. In twee uur tijd's waren 15.000 dollars bijeen. De laatste uitzending, die Aad van Leeuwen tot nu toe had, was met disc-jockey Don Davis, met wie hij tussen het platen draaien door over Nederland praat en opwekt geld te sturen aan Holland Floot Relief. Beroep op Boston DE ADOPTIE van Brouwersha ven door de Amerikaanse stad Boston is goeddeels het werk van een Nederlandse me dicus, dr. W. S. FREDERIK. Zijn schoonvader in Amster dam stuurde hem een telegram met de opwekking zijn invloed aan te wenden, opdat Boston een getroffen Nederlandse stad zou adopteren. De adoptie was snel een feit. Men onderzoekt nu, waaraan Brouwershaven 't eerst en 't meest behoefte heeft. Dr. Frederik (39), Utrechter van geboorte, leidt in Boston de research afdeling van de Mutual Life Insurance Company. Tevens geeft hij colleges aan de Harvard Universiteit. Hij woont 1yh. jaar in Amerika. Bekend terrein /jpC-Jy Een genoeglijk-ouderwetse lichterscomedie in de licht scherende toon van het nog n;et ■geten successtuk „Mrs. Chey- ney's verdwijning De „Lord Lis ter" is hier de jongste zoon van een Engels edelman en zijn schone partnerin een kamermeisje met ambit es en goede manieren. Samen bedotten zij vele rijksaards op beide halfronden, tot ten huize van de goedhartige Cali- fornische mrs. Wortin (een knappe komische rol van Mar- joiie Main) een spaak in het wiel komt, doordat Jane Hos- kins, de gewaande lady Loverly, haar hart dreigt te verliezen aan een Valentino-aehtige Spanjaard Maar ook deze verwikkeling'keert zich ten goede en als Nigel D x- bury (Michael Wilding) het plot selinge bericht krijgt, dat zijn broer (hij speelt ook deze dubbel rol) is overleden, gaat hij als de rechtmatige lord met de bekoor lijke Jane een rustiger leven te gemoet. Carson City Twee overvallen op /J) een postkoets, een üCa, W- «w, aanslag op een trein. een mij non t plof fin,.; en een vechtpartij, die alles overtreft wat tot dusver aan knokpartijen op het wife doek werd geboden: ziedaar de attracties van Carson Citv". een stad. die men gelukkig wil maken met een spoorwegverbinding Maar de be woners van deze slad willen niet un hui gelukkig isolement wnrdsn ver lost, ter wille van de heren bank directeuren die de spoorweg wensin. ten einde hun goud op veiliger wi.tze te kup.inen vervoeren Ook de rovers uit de omtrek, die voor de schijn een mijn exploiteren, maar in waarheid leven van roofovervallen op de post koets, verzetten zich met. alle middelen tegen de nieuwigheid. Een veelbewo gen geschiedenis met een blij einde en Randolph Scotl en Lucille Norman in de hoofdrollen. Verlaten eiland J>£- Guus Oster en Ilans Kaart liepen Donderdagavond, toen zij in de pauz naar hun kleedkamers in het Centraal Theater gingen, in de armen va Gillian Etheridge cn Margaret Younger (rechts). De meisjes traden me een Engelse dansgroep op in de film „Sterren Stralen Overal" en verza melen handtekeningen van de sterren uit die film. Oster en Kaart haddei zij nog niet te pakken kunnen krijgen. Zie: Geslaagde Jacht, Dandy van de Folies NAFZIENBARE rijen Neder- O landers, die altijd tot de fer- ventste bezoekers van de Folies Bergère in Parijs hebben be hoord, kennen DANDY, het niet veel meer dan anderhalve meter hoge komiekje, dat 25 jaar lang de mannelij.ee ster van de Folies is geweest. Zij zullen hem niet meer zien. Dezer dagen is bij overleden, ten gevolge van een longontsteking, die hem maandenlang van het toneel verwijderd had gehouden. Hij werd 62. Niemand zal beweren, dat Dandy zich kon meten met de Was kwarteeuw Folies-ster grootheden, die de Folies Ber gère haar reputatie hebben ge geven. Maar de wijze waarop hij zioh op het toneel weerde vis a vis het beweeglijke, boven hem uit torenende revue-vrouw volkje, heeft hem een naam be zorgd in vele landen. IN het overstroomde gebied van West-Brabant hoorde men verleden week al Duits spreken. De parianten droegen Service 111 Rijksmuseum Geslaagde jacht ONDERDAGAVOND hebben GILLIAN ETHERIDGE en MARGARET YOUNGER, twee meisjes van de Engelse dans groep. die in de Snip Snap- revue en in „Sterren Stralen Overal" optreedt, een weken lange jacht met succes bekroond. In de kleedkamers van het Centraal Theater in Amsterdam achterhaalden zij GUUS OSTER en HANS KAART, die tot het eind van deze maand hier op treden in „U spreekt met uw moordenaar". Hun handtekenin gen ontbraken nog in de boekjes van de meisjes. Nu staan zij er in. Lange tijd werkten de meisj'es met haar groep in dezelfde film studio's en aan dezelfde „Ster ren" als Oster en Kaart, maar zij waren er blijkbaar steeds op verschillende ogenblikken. Nu de danseresjes even niets om handen hebben de tournée met de revue is in verband met de nationale ramp tijdelijk stop gezet en Oster en Kaart in Amsterdam optreden, kregen zij de kans haar autogrammen verza meling van de sterren uit de „Sterren" uit te breiden. Gillian besteedt haar vrije tij# goed. Zij wijt zioh met extra energie aan de zanglessen, die zij krijgt van Bep Ogterop. Margaret let nauwkeurig op de gezondheid van ieder, die zij ontmoet, Haar vader is begra fenis-ondernemer. Als iemand hoest, wrijft zij de wijsvinger over de duim en zegt: „Ah, my commission!" Op basis terug E Hanvburgse burgemeester MAX BRAUER beeft de eer ste prijs gewonnen in een sweepstake, die door de Ham burgse journalisten ter gelegen heid van het Carnaval was ge organiseerd. De prijs: een boek, getiteld „Een koel hoofd en een warm hart". De auteur: burgemeester Max Brauer. EN PASSANT D Het ls eigen een heel bij; dere film. die de bezoekers van Passage deze week i zien krijgen: een ongewoon gege- en. döt zeker geschikt was geweest oer een goede „serieuze" film 'aarvan helaas weinig is terecht ge- Twee mannen en een vrouw huren ;n boot om te gaan vissen aan Ams- ka's Westkust; maar de boot strandt bij een eilandje, dat' niet zo verlaten blijkt te zijn als de titel van de film doen denken. Er woont een medi- die wegens een vermeende mis daad veroordeeld werd en die toen zijn toevlucht gezocht heeft op dit eiland. En verde r Woont er nog een kro-kodil, die bij nacht en ontij door het riet schuift. Een van de mannen, een advocaat, wil de gevluchte dokter meenemen naar het vasteland, om hem te doen vrijspreken en beroemdheid voor zichzelf te winnen. De andere leden van het gezelschap zijn hier tegen. Het grootste gedeelte van de film wordt in beslat genomen door de verwikkf- ..ngen. d-e hieruit voortvloeien, totdat de advocaat ricor de ohigator gedood wordt en daarmee eer eir.d maakt aan de hel. die op het eiland aan het ont staan was. Jammer, dat spel en regie niet van d:en aard zijr.. dat zij dit boeiende ge geven aannemelijk konden maken. De gouden poort Voor de poort, die Mexico van de Verenigde Sta? ton scheidt, verdringen zich honder den. die in de U.S.A. willen worden binnengelaten. Zij wachten een jaar. vijf ja-ar acht jaar. De danseur Geor ges Iscovescu (Charles Boyer) kan zolang niet wachten Zijn vroegere partner, Andta (Paulette Go-ddardi geeft een oplossing: hij moet met een Amerikaanse trouwen alleen voor de show Binnen 24 uur na hun ont moeting trouwt Georges met een lelie blanke schooljuffrouw (Olivia de Ha- villand). De ware motieven van haar echtgenoot worden haar spoedig dui delijk, zij keert alleen naar de V. S terug, stort in een ravijn, sterft nét niet en herstelt geheel, dank zij de in terventie van haar wettige man, wiens berekening door liefde verdrongen is. De film is kort na de bevrijding enige tijd In roulatie geweest, maar het :s prettig haar terug te zien. Een boeiend verhaal en een sterke bezet ting. Vooral Victor Fra-ncen speelt een hioewel kleine superbe rol. Nöggerath Comedie in kleuren met bijna ideale rolbezetting ER IS op zichzelf al genoeg ge sol in Oscar Wilde's „The im portance of being earnest" (De ernst van Ernst) om er ver der nog mee te sollen, vond regisseur Anthony Asquith. Hij' liet de comedie, waarin de naam Ernst veelvuldig, het begrip nauwelijks te pas komt, dan ook practiscn ongemoeid en onbe- snoeid en trachtte slechts naar een perfecte filmproductie, een modelopvoering. Men mag wel zeggen, dat hij nagenoeg ge slaagd is. Uit talloze toneelopvoeringen kennen velen situeerd in de joyeuze negentiger jaren, vele mis toestanden in een door stand be paalde society laat zien. Jack Worthing (Michael Redgrave) leidt een dubbel leven. Op het land speelt hij als oppassende jongeman voogd over zijn lieftal lige nichtje Cecily (Dorothy Tutin), in de stad maakt hij on- der de naam Ernst de lieftallige Gwendolen (Joan Greenwood) het hof, die echter door haar adellijke ma, Lady Bracknell (Edith Evans), behoorlijk wordt afgegrendeld, Intussen verlegt zijn vriend Al gernon (Michael Denison) zijn operatieterrein naar het land. Hij tracht onder de verstrooide ogen van huisonderwijzeres Miss Prism (Margaret Rutherford) Cecily te verschalken, zich uitgevend voor een boze broer van Jack Worthing, door deze zelf in het leven ge roepen en ook al luisterende naar de naam Ernst. Het geheel is aar dig in elkaar gewonden en door Wilde bijzonder spitsvondig ont wikkeld en afgewikkeld. Het is vooral de toon, die het hem doet. Leg Wilde's naarstig vergaarde bons mots en aphoris- men in een mond, die ze te veel gewicht meegeeft en ze worden totaal bedorven. Maar schenk ze tegelijk vaart en een zekere non chalance en ze sorteren een ver rukkelijk effect. Men ziet en hoort het in deze technicolor, moet het horen, want Wilde eist een op hem afgestemd oor, wil men hem kun nen genieten. De rolbezetting is bijna ideaal. Wie zou men zijn voorkeur moeten geven? Die lich telijk geborneerde en geaffecteer de Michael Redgrave? De geraffi neerde, flirtzieke Joan Green wood? Dat mengsel van onschuld en schalksheid Dorothy Tutin een ontdekking van Michael Redgrave. De Margaret Rutherford Malleson als dw-aze mallotige die in Miles dominee een uitmuntende partner vindt? Wie men ook kiezen mag, Edith Evans zeker niet. Men her kent in haar de grote toneelactrice maar haar Lady Bracknell valt door te veel charge absoluut uit de toon. Het is jammer, maar be langrijk wordt de opvoering er niet door geschaad. JAN SPIERDIJK Gevaar klopt aan Wat doet een ba by-sitter, terwijl mevrouw en me neer gezellig uit zijn? Mevrouws ja ponnen passen, oorbellen aandoen, parfum aanstippen, bonbons op eten. enfin, ga zo maar door. Wat doet zo'n baby-sitter als ze boven dien nog krankzinnig is? Men kan het zien in deze „Don't bother to knock". Een en ander speelt zich af ln een luxueus hotel, waar Richard Widmark als een schampere piloot een zangeresje het hof maakt. Hei gaat niet helemaal naar de zin en dus komt hij tijdelijk elders te recht. in casu bij de krankzinnige baby-sitter, door de veel berispte Marilyn Monroe onberispelijk uit gebeeld. Het meisje ontdekt in hem een brok onverteerd verleden, hetgeen haar even schijnt op te beuren, maar even later tot de misdaad voert. Het loopt ten slotte zo'n vaart niet in een film, die in an dere zin wel wat vaart kon ge bruiken. Het verhaal op zichzelf met het vastgebonden kindje er in en dat alles voor de sen satie is niet alleen vrij zwak, maar bovendien onsmakelijk. Er wordt veel in gezongen. Maar veel trillers maken geen thriller. JSp. Ivanhoe De ridderschap heeft altijd een bijzonder kleurig en avontuur- lijk aandeel gele- D~. t, n. verd aan het witte doek, vooral sedert zij in technicolor op de foto mag. Vanuit die hoek gezien, is het verwonderlijk, dat men de 133 jaar oude „Ivanhoe" nog niet eerder dienstbaar heeft gemaakt aan de industrie van het amuse ment: Sir Walter Scott's roman is geknipt voor de film-ridderroman- tiek en de schrijver zelf noch zijn nazaten kunnen nog aan de winst knabbelen. Dit daargelaten. Hier is dan het manhafte verhaal van de edele Richard Leeuwenhart, die na een kruistocht in een Oostenrijkse kerker is achtergebleven. Het ziet er naar uit, dat hij er zal moeten opslijten, want zijn broer Jan. die zelf brood in de Britse troon ziet. heult met een troepje Normandi- sche edelen en wenst met geen penny de gepeperde losgeldeisen tegemoet te komen. Cineac Collectie-Domnick niet geslaagd Deel der collectie in Stui TOT 2 Maart wordt in het Ste delijk Museum een expositie gehouden van werken uit de col lectie van de zenuwarts dr. Dom nick, die in betrekkelijk korte tijd en zonder grote bedragen te besteden een zeer eenzijdig overzicht van moderne kunst heeft kunnen samenstellen. Hij heeft bij testament deze collectie aan het Wurtemberger Museum te Stuttgart vermaakt. Dit is een collectie waarvan ik niet houd, zoals ik niet houd van verzamelaars, die slechts vrienden öf van de oude öf van de moderne kunst zijn, alsof de ware schoon heid van het verleden niet dezelf de ware als die van het heden. KLEINE werken visitekaart jes van ouderen als de Amerikaanse uniformen. Een hunner, een officier, was op bekend terrein. „Het is als vanouds", zei hij. „Ik heb weer dezelfde kamer in de K.M.A. - Nummer zoveel." Voordelig saldo DE begrafenis van KONING GEORGE VI var. Engeland heeft, naar ik verneem, 31.060 pond sterling (ongeveer het tien voudige in guldens) gekost. Het bedrag, dat door de schat kist hiervoor was uitgetrokken, sen die hij eens ontmoette, voor was 58.000 pond sterling. WIE slecht ter been is behoeft zioh daardoor niet te laten weerhouden in het Rijksmuseum zijn kunstdorst te lessen. Er is sinds kort een invalidenwagentje beschikbaar, waarin men door het museum kan rondrijden. Om er gebruik van te maken moet men een aanvraag richten tot de intendant van het Rijks museum, die de door de Neder landse Centrale Vei cru ging voor Gebrekkigenzorg beschikbaar ge stelde wagen beheert. (Advertentie) Amerikaanse maagtabletten helpen iedereen N.V. Pharmaceutische Union Hilversum Russen Kandinsky, Lissitzky en Malevitsch, de Duitsers Macke en Mare en de Fransman Gleizes, to nen waar de „abstracte" kunste naars, van wie deze expositie werk, voornamelijk van na 1945 omvat, vandaan komen. Toch is deze collectie (en expositie) niet organisch gevormd: men komt tot de jongeren en jongsten, alvorens hun voorgangers begrepen te heb ben. De collectie van deze verzame laar met zyn ongemotiveerde voor keur voor de „abstracte" kunst, die hij overschat en dus niet schat, vertekent het beeld der moderne kunst-in-haar-geheel, waarvan zij een vervalste indruk geeft. Het is een doorsnede, die de kern niet raakt. Het inzicht in de m.i. blij vende moderne kunst, die een syn these van de abstracte en realis tische is, ontbreekt hem. DE inleiding van de catalogus doet mee aan deze onjuiste leiding van het publiek. De expo sitie „laat een gemeenschappelijke tendenz van kunst uit verschillen de landen zien; de sterke stro ming, die de voorstelling verwaar loost om de lijn, het vlak. de kleur en dikwijls ook de schriftuur van de kunstenaar te doen spreken". En verder: ,,al zijn er natuur lijk altijd velen, die in de angst- vallig gepenseelde weergave van een mens, een groep voorwerpen of een landschap de hoogste kunst uiting menen te onderkennen". EXPOSITIE VAN NON-FIGURATIEVE SCHILDERIJEN IN HET STEDELIJK MUSEUM VAN AMSTERDAM JACK WORTHING (Michael Redgrave) vraagt Miss Prison (Margaret Ruther ford) gespannen, of zij de tas herkent, waarin hij als baby is gevonden. Alhambra) „angstvallig" moet zijn en alsof men wat het eerste citaat be treft hetzelfde met een beetje andere en betere woorden niet zou kunnen zeggen van de goede oude en een andere moderne kunst! Dat komt er van als men de kunst uitsluitend van een his torisch en niet allereerst van een artistiek oogpunt uit beschouwt en niet vóór alles de kwaliteit zoekt! Er zijn op deze expositie en kele werken, die tot een voorstel ling van figuren komen zoals die van Walter Worn bijv., welke enige gelijkenis hebben met die enige gelijkenis hebben met die van onze drukker-schilder Werk man. Er zijn andere met ouder wetse titels als Strandtafereel, Tennisspeler, Meisje met koe e.d.; maar vergis u niet: het zijn slechts veronderstellingen, hoogstens toe spelingen op deze onderwerpen. Onderwerp onderdrukt DEZE abstracte schilders ont bloten de grondelementen der schilderkunst, die heel mooi en achtenswaardig zijn, maar geen altijddurende vreugde kunnen geven. Door de onderdrukking van et onderwerp beroven zij zich zelf van een sterk expressiemid del en van een grondslag van een algemener verslandhouding, want het onderwerp is de band, die het volk aan de kunst verbindt. Voor de grote kunst, die er was en is. betekende het schilderij toch nog meer dan een plat vlak, bedekt met in een zekere orde bijeengebrachte kleuren, maar ook een strijdros, een naakte vrouw of een „anecdote": in 't kort: de grote wereld in het klein. Maar voor de abstracte schilders ligt het geheim der wereld niet in het zichtbare, maar in het on zichtbare. Zij vinden de beenderen mooier dan het vlees, de wortels mooier dan de boom; zij hebben als het ware een ongezonde nieuwsgierigheid naar dat, wat de Schepper voor de ogen van ge wone mensen verborgen heeft, terwijl de ouden misschien „op pervlakkig" waren uit diepzinnig heid. Het naturalisme moge vaak de antipode der kunst zijn geweest: met de natuur heeft men niet minder vaak ook het menselijke weggegooid. De waarheid ligt er- Alsof deze weergave per se gens m het midden: zy is noch in Gelukkig is daar de trouwe Saksische ridder Ivanhoe. Op zlj'n eentje heeft hij ontdekt, dat zijn koning nog leeft; in zi.in eentje, maar met het volk achter zich. eaat hij stoute stukjes uithalen om hem terug op d troon te brengen. Er geschiedt zeer veel en er komt veel edels en onedels bij uit de bus in deze tijden vóór hel buskruit. Ivanhoe (Robert Taylor) is de held van het verhaal, het Joodse meisje Rebecca (Elizabeth Taylor) de heldin. Zij worderr bij gestaan door de uitverkoren Rowena (Joan Fontaine), die ten slotte het warmste plekje in Ivanhoe's hart inneemt, door Ivanhoe's vader en een aantal trouwe naamloze en nader aange duide volgelingen, o.a. de schild knaap Wamba (een aardige rol van Emlyn Williams). Zij worden te ngezeten door drieste Nor- mandische edelen als De Bois- Guilbert (George Sanders) en Sir Hugh de Bracy (Robert Douglas). Tot en met het gelukkige einde, dat na veel kleurige steekspelen, grootscheepse belegeringen en sDannende gevechten Richard Leeuwenhart op de troon terug brengt, zal de romantiek zoekende toeschouwer zich tot en met vol daan kunnen voelen. „Ivanhoe" geeft plezierige romantiek te zien door regisseur Richard Thorne op een smakelijke wijze opgediend. (Jsp.) Café „De Rode Engel'' Een barmeisje uit d» ordinairste haven kroeg van New-Or- geeft zich uit voor de weduwe van eer. in de oorlog gevallen uffici-r en wordt daardoor opgenomen als doch ter in een deftige familie. Z(j speelt haar rol voortreffelijk, hoewel nu en dan de havenmeid zich toch even moet laten gelden. Een kapitein, die zij beroofd heeft in de tijd dat zij nog barmeisje was. weet haar op te spo ren Hoewel z(j als rbke erfdochter aanbidders bij de vleet heelt, trekt haar hart naar de door haar beroofde leekapitein Ten slotte offert zij voor ïïim haar voordelige positie op. het geen geschiedt bij een samenkomst in een havenkroeg, waar een vechtpartij ontstaat, die haar ware bloed aan het Carlo aannemelijk gespeeld. Zo zijn we niet getrouwd kro Vijf echtparen zijn het „slacht offer" van de voortvarendheid van een goedmoe dige vrederechter, die de bevoegdheid, verkrijgt om huwe lijken te sluiten, maar in zijn vreugde hierover niet bemerkt, dat zijn nieuwe functie eerst op een latere datum ingaat. Zo komen tien mensen enige jaren later voor een verbijsteiei.d probleem te staan: hun huwelijk is ongeldig. Zij kunnen uit elkaar gaan of opnieuw trouwen. Scherp en geestig zijn de men selijke emoties getekend. Voor sommigen is het een uitkomst; anderen komen iri grote zorgen. Verrassend zijn de verwikkelin gen. waarbij het komische element blijft overheersen. Een typisch- Amerikaanse comedie van het ple zierige soort met in de voornaam ste rollen o.a. Ginger Rogers, Paul Douglas, Marilyn Monroe, David Wayne en Mitzi Gaynor. Prolongaties en reprises Het zou jammer zijn wanneer onze nieuwe Nederlandse speel film „Sterren Stralen Overal" door de ramp, waardoor wij zijn getroffen, algeheel in de ver drukking zou raken. Zij verdient het niet. Daarvoor is zij te goed. en tevens als gangmaakster van een nieuwe Nederlandse productie te belangrijk. Men neme dus zijn kans deze week in Tuschinski nog waar. Er is nog al het een en ander op het programma gebleven, al is het met zonder verhuizingen gepaard gegaan. „The Galloping Major" bleef in De Uitkijk op stal (9e week). „Le Plaisir" hield het op Kriterion, „Operatie Ci- :ero" op Corso. De sympathieke Deen se film „Bureau Zedenpolitie" ging laar Capitol over, „Storm over Ma- nkka", een episode uit het moeilijke plantersleven, verhuisde naar t'ultura en „Don Camillo", nog lang niet uit- gefeest, kwam in Bio terecht. Zien we verder de lijst nog door, dan kunnen aanbevelen: „The greatest show artb", de Mille's circusepos (Cein tuur), „De Geluidsbarrière (Hallen), de historie van de straajager en ..De Zonen van de Musketiers" (Victoria). stukje pure romantiek met veel vaart. een fotografisch, onbezield rea lisme noch in een voor 100 pro cent abstracte kunst, die eveneens te weinig „charmes" op poëzie heeft om ons vurig naar een her haald weerzien te doen verlan gen. KASPER NIEHAUS.

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 4