Plannen voor oprichting van
een Waterschapsbank
NEGENDE LIJST VAN
HET RODE KRUIS
RADIO~„AMATEURS" REDDEN
DUIZENDEN MENSENLEVENS
DE
Telefoondistrict Rotterdam
lijdt nog steeds door het water
ALGEMEEN HANDELSBLAD VAN ZATERDAG 14 FEBRUARI 1953
Meer concentratie van waterschappen
Zorg voor dijken en waterkeringen dient primair
te sijn, so oordeelt men in de biiie van
Waterschapsbonden
(Van onze Haagse redacteur)
i TN het algemeen is er geen sprake
jJ-L van, dat er een tekort was in het
onderhoud van de waterkering
door de Waterschappen. Dat ligt ook
min of meer voor de hand, want het
zijn immers de belanghebbenden zelf,
die de zeeweringen enz. onderhou
den", aldus mr K. F. Westerouen van
Meeteren, adj.-directeur van de Unie
van Waterschapsbonden. Dit orgaan
kan men het beste vergelijken met
de Vereniging van Nederlandse ge
meenten.
De Unie heeft over het herstel van
de dijken enz. reeds contact gehad
met minister Algera in wie men het
volste vertrouwen heeft.
De bedoeling ls, dat het rijtk het her
stel van de hoofdwat erker ïngen tot zich
zal nemen en daarvoor ook vergoeding
zal geven D.w.z. dat het rijk zich zowel
met de uitvoering van het herstel zal
belasten als voor de financiering zal
zorgen. Mr Westerouen van Meeteren
maakte hierbij echter wel een voorbe
houd. Het rijk zal alleen daar optreden,
waar het technisch apparaat van de
Waterschappen tekort schiet. Dat zal
het geval zijn in het Noordelijk deel van
Zeeland op Schouwen-Duiveland, Tho-
len en misschien ook op St. Philipsland.
Geen directe taak zal er voor het rijk
zijn in de gebieden van Delfland. Sohie-
land, Albïasserwaard en Krlmpener-
waard.
Ook ligt het in de bedoeling, dat het
verder herstel aan de waterschappen zal
worden overgelaten. Hierbij heeft men
het oog gericht op de binnen-waterke-
rlngen. de sloten en andere werken, die
thans ook vernield of beschadigd zijn.
maar nog niet op het vraagstuk van de
afsluiting van de zeegaten. Dat is een
kwestie van zeer lange adem. Wat daar
van zal komen, valt op dit ogenblik nog
niet bij benadering te zeggen.
Mr Westerouen van Meeteren stelt
zich voor, dat men nu ook in Zeeland
zal kennen tot concentratie van Water
schappen, wat niets nieuws is. Immers
in vele delen van ons land is men daar
toe overgegaan.
Het voordeel van concentratie is
uiteraard, dait men over grotere eenhe
den kan beschikken, over een beter tech
nisch en administratief apparaat. Hier
bij moet men er echter wel voor waken,
dat niet tekort wordt gedaan aan het
democratisch element, dat juist in het
waterschapsbestuur zo'n grote rol
speelt.
Zo'n geconcentreerd waterschap moet
niet te ambtelijk worden, waarin de be
volking niet zou meeleven. In Gelder
land ls dit bezwaar trouwens ondervan
gen door het instellen van kieskringen.
Mr Van Meeteren wees er overigens
op, dat het vraagstuk van concentratie
van waterschappen een zaak is van
Prov. Staten. Afgewacht moet worden
wat deze na het gebeurde op 1 Februari
j.l. zullen doen. Mr Van Meeteren stelt
zidh verder voor, dat er een rijksuitke-
ring zal moeten komen voor onderhoud
van de zeeweringen In Zeeland ter ver
vanging van de wet op de calamiteuze
polders van 1870.
De Unie van Waterschapsbonden
heeft altijd betoogd dat waterschaps-
zorg primair behoort te zijn. Het heeft
weinig zin grote bedragen voor defen
sie en sociale zorg uit te geven, wan
neer niet tevens wordt gezorgd voor het
behoud van het land zelf.
De Unie is een zuiver privaatrechte
lijke vereniging van lagere overheids
lichamen waterschappengeorgani
seerd in elf provinciale waterschapsben
den. welke bonden in de Unie zijn ver
enigd. In ons land zijn ca 2600 water
schappen; daarvan zijn er ca 1500 lid
van de Unie. De aangesloten water
schappen omvatten 34 mtllioen ha, ter
wijl de ongeorganiseerde waterschappen
ca 500.000 ha omvatten.
De Unie beschikt in Haarlem over een
technisch bureau, dat adviezen ver
strekt en dat onmiddellijk na het be
kend worden van de ramp personeel
naar de overstroomde gebieden heeft
uitgezonden. Het bureau van de Unie
in Den Haag geeft juridische adviezen
enz.
laatste tijd houdt de Unie zich
ook meer en meer bezig met finan
ciële aangelgenlieden. De Unie heeft
in de afgelopen twee jaar n.l. ten deze
haar bemiddeling verleend door een ge
combineerd beroep te doen op de kapi
taalmarkt. Er werden twee obligatie
leningen tot een totaal van ca 9 mil-
lioen uitgegeven en er zijn bovendien
twee onderhandse leningen met een
totaal van ca 6 millioen afgesloten.
Daardoor is bewerkstelligd, dat water
schappen aan de nodige gelden konden
komen, een probleem, waarmee men
door het rente-gamma van de regering
ook in deze kring heeft geworsteld.
In dit verband deelde mr Westerouen
van Meeteren mede, dat de Unie dl
enige tijd doende is te komen tot de op
richting van een waterschapsbank m
de trant van de bank van Nederlandse
gemeenten.
De oprichting van de icaterschaps-
bank hangt af van de vraag of het be
nodigde kapitaal, dat voorloptg op
f 500.000 is gesteldbijeen te krijgen is
an de waterschappen. Al kan er een
parallel worden getrokken met de Bank
van Nederlandse Gemeenten, toch zal
er een groot verschil zijn. Immers er
bstaat tussen rijk en gemeenten een
financiële verhoudingtussen rijk en
waterschappen, die volkomen autonoom
zijnbestaat een dergelijke financiële
verhouding niet.
De bedoeling is, dat de waterschaps
bank in Den Haag zal worden gevestigd.
Zij zal een volkomen zelfstcmdig be
staan leiden. Reeds is aan de water
schappen om deelneming in het oprich
ting skapitaal verzocht. De termijn van
inschrijving sluit 1 Aprl a.s. Wordt het
benodigde kapitaal toegezegddan ligt
het in de bedoeling tegen Juni a.s. de
bank op te richten.
Het financiële probleem voor de wa
terschappen is niet een zaak van van
daag of gisteren. De beheersing van de
pachtprijzen vormt een belemmering om
de hoge waterschapslasten op te v
gen. Daardoor komt men er meer
meer toe ook de bebouwde eigendom
aan te slaan terwijl men vroeger vol
stond met de" onbebouwde eigendom. In
Rijnland is een dergelijke regeling het
vorige jaar tot stand gekomen. In Delf
land bestond een aanslag op de bebouw
de eigendom reeds ca 20 jaar.
Bij een beoordeling van de taak van
het rijk en de waterschappen in het
onderhoud van de waterkeringen, dient
men wel in het oog te houden, dat de
rijksdijken verre in de minderheid zijn.
De wel zeer belangrijke taak, welke de
waterschappen ten deze hebben, komt
hierdoor des te duidelijker naar voren.
Concentratie van waterschappen,
ongeveer besloot mr Westerouen van
Meeteren met een blik op de kaart van
Nederland, kan een homogeen onder
houd van aansluitende dijken bevorderen.
Slachtoffers watersnood
HET Informatiebureau van het Nederlandsche Roode Kruis zendt ons de
negende lijst van slachtoffers van de watersnood. Het Rode Kruis kan.
in verhand met de omstandigheden, waaronder de gegevens van deze ver-
lieslijst werden verzameld, niet de volledige garantie geven voor de be
trouwbaarheid. Het is dus mogelijk, dat een enkele wijziging achteraf
noodzakelijk zal blijken.
FIJNAART van der Ree, geb. 3.8.38 te Strijen, Bui-
Geborgen en geïdentificeerd: Maria
Antje Geijlings, geb. 24.6.29.
KRIMPEN A. D. IJSSEL
Geborgen: Lena Vuik, geb. 2.10.75,
weduwe van Arie Linge Brusse, geb.
12.6.80.
M1DDELHARNIS
Overleden: Gerrit Koote. geb. 2.12.50
te Middelhamis, zoon van Abraham
Koote en Catharine Soldaat, Oostvoor-
gors 19.
PETTEN (Hondsbossche zeewering)
F. de Waart, oud 51 jaar.
STEENBERGEN
Geïdentificeerd en begraven: Petrus
Christianus Schuurbiers, geb. 12.10.48 te
Steenbergen, Kladsedijk 23.
STELLENDAM
Geborgen: Ar ent je Klazina Troost,
geb. 1949 te Melissa.nt, Voorstraat 76a;
Mina Tannetje Boshoven, geb. 1936 te
Stellendam, Meidoornstraat 5; Lijntje
Dina Bilkes, geb. 1938 te Stellendam.
Voorstraat 113.
ST. PHILIPSLAND
Aanvulling op 3e lijst, dd. 6.2.53: Jan
Johannes Suurlant. geb. 25.3.29 te Tho-
len, is thans geborgen en geïdentificeerd.
KRUININGEN
Rectificatie 5e lijst dd. 9.2.53: Manna
Blok, echtgen. v. Bastiaan Blok, oud
82 jaar moet zijn: wed. van Jacob Blok.
STRIJEN
Aanvulling 4e lijst dd. 7.2.53: geïden
tificeerd: Geertrui van der ReeAnde-
weg, geb. 14.5.95: Ma.rgrietha den Har-
tog, geb. 18.10.16 te Strijen.
Rectificatie: aanv, als vermist opge
geven, doch blijken in leven te zijn: Wil-
lempje Verrijp. geb. 24.5.33; Joost van
der Ree, geb. 14.5.88 te Strijen, Buiten
dijk 15: Joost van der Ree, geb. 14.3.26
te Strijen, Buitendijk 15: Geertrui van
der Ree, geb. 7.7.34 te Strijen; Anthonia
van der Ree, geb. 3.8.!
tendijik 15.
's-GRAVENDEEL
Rectificatie le lijst 4.2.53: tel. mede
deling van de gemeente-secretarie: wed.
d. Wulp en 2 kinderen t.w. Marinus
d. Wulp, geb. 9.5.35 en Bastiaantje
d. Wulp, geb. 6.11.38 zijn in leven en
wonen aan het adres: Gortdijk 5.
beide andere kinderen Lw. Jan
Wulp, geb. 11.3.43 en Aart Jacob v. d.
Wulp, geb. 17.4.42 zijn geëvacueerd naar
irdrecht, Th. de Beekstraat 5.
Van ingezamelde goederen
was 10% onbruikbaar
Bij de inzameling van goederen voor
de slachtoffers van de watersnood zijn
vele zeer goede dingen binnengekomen.
Er waren echter ook stukken bij, die
slechts op de naam lompen aanspraak
kunnen maken. Dit betreft ongeveer 10
procent van de ingezamelde goederen,
en wel voornamelijk matrassen, kussens
e.d. De kleding was in het algemeen in
goede staat. Van de genoemde 10 pet
is een klein gedeelte op last van de
G.G.D. in Den Haag verbrand, daar er
gevaar voor besmetting bestond. De
rest van de vodden wordt voorlopig op
geslagen, tot beslist is wat er mee zal
gebeuren.
Drie automatische centrales „verdronken"
Dagelijks nieuwe defecten aan kabels
(Van onze correspondent)
Rotterdam, 14 Februari
AL heeft de P.T.T. bij de overstro
mingsramp geen verliezen aan
mensenlevens geleden, de materiële
schade in het telefoondistrict Rotterdam
is zeer groot. Tot vandaag heeft men
met man en macht gewerkt opdat elk
bedrijf weer de beschikking over ten
minste één telefoon zou krijgen. Hoe
moeilijk het echter vaak is de verbindin
gen met de geïsoleerde delen ln het
rampgebied te herstellen, heeft de heer
H. Meijer Drees, directeur van het tele
foondistrict Rotterdam, ons gisteren
tijdens een persbijeenkomst uiteengezet.
Dagelijks komen er nieuwe defecten
b\j, want het water dringt zelfs tot in
de kleinste scheurtjes der kabels door.
Wanneer zo'n kabel dan bovendien nog
steeds in het water ligt. is het moeilijk
de storing op te heffen. Zo was men er
na veel moeite in geslaagd de telefoon
verbinding met Middelhamis te herstel
len. dank zij de medewerking van
Thomson's Havenbedriif te Rotterdam,
dat een motorboot met kapitein en
stuurman beschikbaar stelde en voorts
mede dank zij de Roeiersvereniging ..De
Eendracht" die twee roeiers en een boot
met zeer gering diepgang afstond om
de mensen van de telefoondienst aan
land te zetten. Helaas deed een kabel-
storinv enkele uren na dc voltooiing van
het werk het resultaat weer te niet.
Amerikaanse troepen, speciaal uit Parijs
aangevoerd, hebben toen een soort radio,
ichakel tussen Dirksland en Barendrecht
k)t stand gebracht.
Aangezien de meeste vrouwen uit
Hiddelharnis zijn geëvacueerd, heeft de
P.T.T. een oude dubbeldekkerbus naar
het stadje gestuurd en haar inmiddels
teruggeroepen personeel ter beschik
king gesteld. Beneden in deze bus is een
zitje gemaakt. Boven zijn enkele slaap
plaatsen. De gemeente zorst voor het
eten der mannen.
THANS begint men een overzicht te
krijgen van de geleden schade. Drie
automatische centrales zijn volko
men verdronken. Het zjjn de centrales
van 's Gravendeel, Herkingen en de zo
juist voltooide en no°- niet in gebruik
gestelde centrale van Stellendam. Ook
vele hulpkantoortjes, waar men nog me',
kastjes met koorden en stoppen werkt,
hebben zware schade geleden. Al deze
beschadigde toestellen worden naar de
centrale werkplaats in Den Haag ge
zonden, alwaar zij, indNn mogelijk wor
den hersteld. Het brakke water heeft
echter veelal een funeste invloed gehad
op het koper, ijzer en zilver der onder
delen. Zeer vele spoelen zijn totaal be
dorven.
In sommige plaatsen is men erin ge
slaagd de telefooncentrales tijdig in vei
ligheid te brengen. Zo heeft men te Slie-
drecht kans gezien de tafels op een ver
hoging van 40 centimeter te plaatsen.
In een andere gemeente heeft men dc
centrale eenvoudig aan dikke touwen
aa de zolderbalken opgehangen en ook
de accubatterij "aar een hoger gelegen
verdieping gebracht.
De telefonisten van alle kantoren zijn
zo lang mogelijk op hun post gebleven.
Velen van hen hebben in die rampzalige
nacht de boeren in de polder opgebeld
om hen voor het naderende gevaar te
waarschuwen.
K.L.M. vervoert gratis
zandzakken naqr
Engeland
De K.L.M. heeft zich bereid verklaard
zandzakken voor Engeland, voor zover
vrachtruimte vrii is, gratis te ver
voeren. De K.L.M. wil hiermee haar
waardering uiten voor de hulp, die
Nederland van Engeland heeft ont
vangen.
Uitkeringen aan evacués
op komst
Binnen enkele dagen kunnen de bur
gemeesters een mededeling verwachten
van de directeur van het Nationaal
Rampenfonds, waarin zij worden ge
machtigd aan de in hun gemeente ver
toevende evacué's, die dit wensen, een
bedrag uit te keren van 10 per vol
wassene, van 5 voor kinderen boven
vijftien jaar en van 2.50 voor kinderen
beneden vijftien jaar. De burgemeesters
is verzocht met de uitbetalingen te
wachten tot de desbetreffende circulaire
is ontvangen.
De bedoeling is de geëvacueerden in
staat te stellen de meest noodzakelijke
artikelen aan te schaffen zoals scheer-
en naaigerei, tandenborstels, zeep e.d.
De burgemeesters kunnen cfe declaraties
hiervoor indienen bij het ministerie van
Maatschappelijk Werk, dat deze centraal
kan beoordelen. Uitkeringen hiervoor
mogen onder geen voorwaarde worden
gedaan uit de opbrengst van locale in
zamelingen.
Geen handelsartikelen
voor Rampenfonds
Het bestuur van het Nationaal Ram
penfonds verklaart dat het geen mede
werking kan verlenen aan de plannen
van de talrijke firma's, die bepaalde
artikelen in de handel willen brengen,
welke een herinnering bedoelen te zijn
aan de watersnood 1953. Op' de prijs
van deze artikelen zou dan een toeslag
worden geheven, die men wil afstaan
aan het Nationaal Rampenfonds. Het
bestuur twijfelt niet aan de goede be
doelingen van de initiatiefnemers, doel:
beschikt niet over de middelen om de
door hen voorgestelde controle op de
inkomsten inderdaad uit te oefenen.
Meer bunkers in Delflands
duinen dan men dacht
Sinds de bevrijding verkeerde men in
de veronderstelling dat zich in de duinen
van Delflands zeewering 41 bunkers be
vonden. Bij de watervloed van 1 Februari
zijn echter verscheidene bunkers,
onder het zand verborgen waren, bloot
komen liggen en nu heeft men er al zes
tig geteld. Verwacht wordt dat dit aan
tal nog zal stijgen. Inmiddels is men,
zoals reeds gemeld, begonnen met het
opblazen van de bunkers.
1916: Koningin Wilhelmina bezoekt
begeleid door de burgemeester, het door
de watersnood getroffen eiland Marken.
(XVIII)
(Van onze parlementaire redacteur)
ONZE beide kamers der Staten-Gene-
raal zouden geen ware volksverte
genwoordigingen zijn, wanneer de
grote gebeurtenissen in ons volksleven,
blijde zowel als droeve, hier haar weer
slag niet zouden vinden. Geboorten en
sterfgevallen in ons Koningshuis, storm
rampen en dijkdoorbraken, men kan er
in de dor-objectieve en emotieloze, maar
als bron voor de parlementaire-historie-
schrijver onmisbare Handelingen der
Staten-Generaal van meer dan een eeuw
inderdaad de weerslag van vinden.
Dinsdag 3 Februari van dit jaar, twee
dagen na de ontzettende ramp, welke
het zuid-westelijke deel van ons vader
land trof, waren de Kamers bijeen ter
herdenking van hetgeen was geschied
en om de uiteenzettingen te volgen,
welke namens de Regering over de ge
troffen en nog te treffen maatregelen
werden gegeven. En deze week volgde,
aan de hand van een Regeringsnota, in
de Tweede Kamer een gedachten wisse
ling. welke voor een sterker centrali
satie van ons waterschapswezen en voor
de tot nu toe vage plannen tot algehele
afdijking van de kust van Holland en
Zeeland van de Nieuwe Waterweg tot
Wester-Schelde, wellicht dezelfde
doorslaggevende betekenis kan hebben
als de watersnood van 1916 en het daar
op gevolgde overleg tussen de minister
en de Kamers voor het in bet leven roe
pen van het Hoogheemraadschap Noord
hollands Noorderkwartier en voor de
toen reeds tientallen jaren hangende
kwestie van de afsluiting en gedeelte
lijke drooglegging van de Zuiderzee is
geweest.
Het was op 13 en 14 Januari 1916.
dat een geweldige storm uit overwegend
noordelijke richting het water in de zuid
westhoek van de Zuiderzee volgens de
peilschalen bij Muiden en de Oranjeslui
zen hoger deed stijgen dan. volgens de
bekende gegevens, ooit was voorgeko
men. Verschillende dijken in Noordhol
land bezweken en o.a. 14 300 ha land in
Waterland, zomede de Anna Paulowna-
polder en het eiland Marken kwamen
onder water te staan.
In zijn bekende boek over ir C. Lely
herinnert mr K. Jansma, secretaris van
de Zuiderzeeraad, aan de vergadering
van de Tweede Kamer van 25 Januari
1917, waarin belangrijke beschouwingen
werden gewijd aan deze overstroming,
die toen alweer een jaar geleden was.
Minister Lely wees er bij dit debat op
dat het bij de storm van Januari 1916
doorgebroken deel van de Waterlandse
Zeedijk het sinds 1775 had uitgehouden.
Hij achtte het echter noodzakelijk, dat
dergelijke dijken onder beheer kwamen
an waterschappen, die over een zekere
..positie" beschikten en met het oog
daarop is dan ook het Hoogheemraa 1-
schap Noordhollands Noorderkwartier
in het leven geroepen.
In werkelijkheid, zo schrijft de heer
Jansma, was deze overstroming voor ons
land ,,a blessing in disguise". Zij deed
de (toenmalige) voorzitter van de Zui-
derzeevereniging, mr G. Vissering, aan
stonds naar de vaardige pen grijpen:
in een serie artikelen in het ..Algemeen
Handelsblad", het eerste onder de tref
fende titel: „Een harde les" (later her
drukt door de Zuiderzeevereniging i
waarin hij erop wees, dat men 200 jaar
lang over de Haarlemmermeer-droogma
king had gesproken, om er pas in 1838
toe te besluiten, toen de golven van dit
binnenwater Leiden en andere Hollandse
steden en dorpen grote last en schade
berokkenden. Thans herhaalde de ge
schiedenis zich: op gevoelige wijze wer
den wij eraan herinnerd, welk een groot
gevaar de Zuiderzee betekende, en hoe
nodig het was. hieraan voor goed paal
en perk te stellen. Voor Lely's plan had
deze overstroming werkelijk op geen
gunstiger ogenblik kunnen komen.
Stelde ons blad zijn kolommen be
schikbaar voor mr Vissering, het deed
Ut. bij talrijke nationale rampen, ook
oor de verantwoording van de giften,
waarmede onze lezers, via hun krant,
altijd zulk een ontroerende royaliteit
hebben betoond, In het ochtendblad van
6 Februari 1926 bracht onze toenmalige
redactie in herinnering, hoe zij in het
r
Weerslag van blijde en droeve
gebeurtenissen in de Kamers
De Watersnood van 1916 -
Stimulans voor Lely's Zuider-
zeeplan - Handelsblad-artike
len van mr Vissering - Onze
lezers waren altijd milde gevers
- Stormvloeden in een grijs ver
leden - Uitvoerverboden in de
oude tijd - Caspar de Robles en
zijn soldaten als redders - Hol
landse inzameling in 1771 voor
de Geldersen.
Oudejaarsavondnummer van 1925 ons
volk naar aanleiding van de cycloonramp
te Borculo en omgeving van 10 Augus
tus 1925. welker materiële gevolgen ge
heel door het particulier initiatief voor
zijn rekening werden genomen, had ge
noemd „een volk. dat helpt", maar dat
zij toen niet wist, dat „onze lezers zo
spoedig weer op de proef zouden worden
gesteld".
Enkele dagen daarna begin Janu
ari 1926 dus braken namelijk oe
dijken in Gelderland en Noordbrabant
door en kwam een nieuwe ramp over
Nederland. Weer moest geholpen wor
den. Als altijd zo kon men in ons
ochtendblad van 6 Februari 1926 lezen
hebben de Handelsblad-lezers schit
terend die proef doorstaan en in dank
baarheid zag de redactie hun gift van
totaal bijna 24 ton staan aan het hoofd
van de lijst, wanneer men uitzondert het
totaal verzamelcrjfer, bijeengebracht
door de R.K. organisaties in Nederland
Wij zien thajis met dankbaarheid, dat de
offervaardigheid van onze lezers die van
1926 verre overschrijdt.
JEKENDE gezegden als: „er is niets
nieuws onder de zon" en: „de ge
schiedenis herhaalt zich", dringen
zich wel sterk bij ons op bij het lezen
van oude kronieken over stormvloeden
in lang vervlogen tijden, him gevolgen
en de genomen maatregelen, al kunnen
de laatste dank zij moderne middelen
als radio, vliegtuigen en helicoptères en
de toen nog ontbrekende internationale
hulpverlening, nu dan ook gelukkig veel
sneller en doeltreffender worden toe
gepast.
Stormen, dijkdoorbraken en overstro
mingen, zij hebben alle eeuwen door
deze lage landen aan de zee geteisterd,
maar wij lezen, evenals nu, ook van blij
ken van persoonlijke moed en initiatief
bij het reddingswerk, van maatregelen
van de overheden in de oude tijd als
verbod van uijvoer van bepaalde pro
ducten om mogelijk later tekort daarvan
in het eigen land te voorkomen (zoals
thans voor onze aardappelen is uitge-
Onder moeilijke omstandigheden prachtig verbindingswerk verricht
(Van onze radioredacteur)
J^JEN moet er niet aan denken, hoeveel groter de ramp
spoed voor ons land zou zijn geweest en hoeveel duizen
den want dat mag men gerust vaststellen mensen
levens nog meer zouden zijn verloren gegaan, indien de
vorderingen, welke de techniek heeft gemaakt in de sedert
de vorige grote overstromingsramp verlopen tijd, niet in
staat hadden gesteld de nodige verbindingen te leggen met
de getroffen en nog bedreigde gebieden en hulp te verlenen
juist daar, waar zij het eerst en het meest nodig was. Want
zonder dit in betekenis niet te overschatten verkeer in de
aether zou het gehele gebied van de Zuidhollandse en Zeeuw
se Eilanden volkomen geïsoleerd zijn geweest en ware de
doelmatigheid der hulpverlening geheel van het toeval af
hankelijk geworden, nu telefoon- en telegraafverbindingen
nagenoeg van stonde af aan uitvielen.
Zelfs al hadden wij dadelijk over de nodige nautische en
aviatische verbindingsmiddelen kunnen beschikken
men weet, dat dit zeer zeker niet het geval kon zijn en hoe
onschatbaar veel wij in dat opzicht te danken hebben i
de snelle buitenlandse hulp dan nog ware het zonder het
radio-verkeer onmogelijk geweest, deze middelen aan
wenden met de doelmatigheid, waarmede dit dank zij een
berichtendienst, die sneller werkte dan de bliksem, thans het
geval kon zijn. Krasse staaltjes zijn ons hierover onthuld
tijdens een onderzoek, dat wij hebben ingesteld bij nagenoeg
alle instantieswelke bij deze inlichtingendienst betrokken
zijn geweest en waarbij vooral de radio-„amateurs" zulke
eminente diensten hebben bewezen.
WIJ konden hierop een week geleden
reeds summier wijzen en een stel
selmatig en rustiger raadplegen
van de betrokken instanties heeft dit
opnieuw bevestigd. Bij geen der zes
grootste knooppunten van dit aether-
verkeer, die wij bezochten, verzuimde
men deze eminente diensten in het licht
te stellen. Hier is pionierswera verricht,
dat deze particuliere operateurs zozeer
ligt en dat dank zij een goede organisa
tie en snelle coördinatie inplaats van
een dreigende chaos een snel en doel
matig werkende dienst is geworden.
Want in de aanvang begon iedere
operateur maar op eigen houtje te sei
nen en verbinding te zoeken. En waar
zouden zij die anders zoeken dan in de
..radiostad" Hilversum? Het gevolg
was, dat daar de Nieuwsdienst onder
een lawine van berichten en verzoeken
werd bedolven, die de eigen toen
uiteraard extra drukke bezigheden
dreigden te verstikken. De „dienstdoen
de" omroepverenigingen sprongen bij
en zo redde men zich een dag lang. tot
dat onder auspiciën van de Regerings
voorlichtingsdienst een coördinatie wérd
bereikt. Een aparte kamer werd hier
Ingericht met in allerijl aangelegde tien
extra telefoonverbindingen en het be
kende telefoonnummer 116130 werd het
knoopDunt.
In deze kamer werd al het binnenge
komen nieuws gedistribueerd onder de
aangewezen instanties. Het publiek
heeft een deel van deze berichtendienst
aan de luidspreker kunnen volgen,
noodkreten om hulp, verzoeken om in
lichting. tot zelfs het terechtbrengen
van vermiste mensen en dieren, het diri
geren van voer-, vlieg- en vaartuigen
naar de plaatsen waar zij nodig waren
enz. Dag en nacht is bij de R.V.D. ge
werkt door beroeps- en vrijwillige
krachten. De omroepverenigingen diri
geerden omroepers naar Den Haag, van
de vrijwilligers verdient speciaal een
scheikunde-student uit Leiden grot? lof.
die zich verrassend snel in de organisa
tie had ingewerkt.
MAAR keren wij terug naar de zg.
radio-amateurs, bij wie spontaan
het initiatief is gerezen tot het leg
gen van verbindingen. Hun organisatie,
de VERON, behoefde hieraan eigenlijk
niet te pas te komen en een controle of
al die zenders wel een licentie hadden,
was onmogelijk en ook overbodig. Wel
liet de VERON dadelijk een verzoek ver
spreiden aan haar leden om. voorzover
zij in het verkeer met het getroffen ge
bied niets te maken hadden, de S0 meter
hand zoveel mogelijk te ontzien en aan
dit verzoek is uit alle NATO-landen
getrouw gevolg gegeven. Dit was voor
al ook van betekenis, omdat de zenders,
waarmee uit dit gebied verbinding werd
gezocht, doorgaans vrij primitief waren.
Verleden week meldden wrj al. dat een
radiohandelaar ln Zierikzee. zelf geen
radio-amateur, inderhaast een zendertje
in elkaar had geknutseld, dat grote
diensten heeft bewezen.
De grote handicap voor al deze wel
willende lieden was het gebrek aan
stroom. De batterijen waren alras uitge-
Dut en daarom werd een verzoek aan
Philips gedaan om draagbare zenders en
batterij-ontvangers beschikbaar te stel
len. Dit is gebeurd en op vele plaatsen
zijn deze gedropt. Verschillende ama
teurs zijn met draagbare installaties
naar het rampgebied getrokken en be
gonnen. aanvankelijk op de bonnefooi,
hun nuttige arbeid. De eerste, die in „de
lucht" kwam. was een zender op het
toevallig bij Hellevoetsluis liggende
jacht „May be". On het secretariaat van
de VERON in Den Haag werd een
hoofdpost ingericht, die honderd uur
Een vast noodnet voor
de toekomst?
lang onafgebroken werkte, zoals tal van
amateurs etmalen lang niet uit de klere:
zijn geweest.
Tenslotte heeft de Bijzondere Radio
dienst van P.T.T. een coördinatie tot
stand gebracht. Deze dienst houdt zich
gewoonlijk bezig met de opsporing van
clandestiene zenders, maar werd nu het
middelpunt van het radioverkeer tussen
de amateurs en de instanties van be
stemming. Dit heeft een dag of tien zc
geduurd, waarna het hoofd van deze
dienst de organisatie kon ontbinden,
omdat medio deze week de voornaamste
telefoonverbindingen waren hersteld.
Het hoofd van de B.R. heeft niet nage
laten thans reeds de talrijke amateurs
medewerkers dank te zeggen voor hun
belangrijke diensten en hij ziet de mo
gelijkheid om, geleerd door deze nuttige
ervaring, een vaste organisatie in het
leven te roepen voor een nood-radiover-
bindingsnet.
DE amateurs bleken ln dit verkeer
veel meer geroutineerd dan de mili
tairen, die stom verwonderd waren
dat deze noodzendertjes uit Zeeland 20
knalhard doorkwamen. De territoriale
bevelhebber heeft tenslotte dankbaar
gebruik gemaakt van de diensten der
amateurs. Merkwaardig was ook nog.
dat tengevolge van atmosferischs om
standigheden de verbinding soms moest
lopen over een amateurstation in
Zwolle. De aanbieding der twee treinen
met personeel en materiaal door het
Italiaanse Rode Kruis werd via de 80
meter band ontvangen. Een radiopost
van Delftse studenten in Alblassordam
heeft ook prachtige prestaties geleverd.
Er kwam zelfs een soort smeekbrief van
een amateur uit Borkum om mee te
mogen werken, welke aanbieding echter
onder dankzegging moest worden afge
wezen.
Plaatsgebrek belet het releveren van
aardige bijzonderheden, zoals bv. uit
Den Haag, waar de amateurs PNoYGl
en PN0YG2 werkten en de politie met
luidsprekerauto's de bewoners uit deze
ver van elkaar gelegen buurten liet ver
zoeken geen gebruik te maken van stof
zuigers of andere roterende apparaten,
die storing konden veroorzaken. Aan
dit verzoek is trouw gevolg gegeven,
zodat een huismoeder, die 71a tien dagen
kwam vragen, of zij nu weer eens een
keertje mocht stofzuigen, een gerust
stellend antwoord kon krijgen, want het
noodnet was toen juist opgeheven. En
typerend is, dat de amateurs steevast
weigerden hun namen te laten publice
ren. Z\j weten, dat duizenden mensen
levens aan hen te danken zijn en dit
geeft hun meer voldoening dan wélk
eerbetoon ook. Daarom heeft het hoofd
van de B.R. der P.T.T. hen in een toe
spraakje bij de ontbinding van het nood
net collectief bedankt.
Niet vergeten ma? worden het be
langrijke werk van de Rijksluchtvaart
dienst, die in samenwerking met Radio
Scheveningen in Umuiden de verbinding
onderhield met eigen stations op tien
verschillende plaatsen en met de talloze
visservaartuigen die zich naar het
ramnvebied hadden begeven voor aan-
en vervoer. Deze posten werkten alle op
de zg. visserij-band van 137 meter. En.
evenmin vergeten mag worden de Poli
tie Verbindingsdienst in Utrecht, die
met medewerking van verschillende ge
meenten politieradio-auto's en mobilo
foons naar de getroffen streken kon
zenden en via de vaste telexposten
Vlaardingen en Middelburg en de post
Bergen op Zoom verbindingen onder
hield tussen Den Haag en tal van an-
vaardigd) en zelfs reeds van inzame
lingen ten bate van de slachtoffers.
a de twee delen „Verkorte Vader
landse Historie" van de 18de-eeuwse
stadsgeschiedschrijver Jan Wagenaar
vonden wij reeds stormvloeden uit de
jaren 1170 en 1173 beschreven. „Na den
neeten zomer van het jaar lii'ü", aldus
Wagenaar, „had men in den herfst
eenen zeer hevigen storm, die een groot
gedeelte van Zeeland, Friesland en Ken-
nemerland overstroomde en het zee
water tot voor Utrecht zo hoog opjoeg,
dat men aldaar de zeevisch met netten
vangen kon, en alomme zeer veele
schade veroorzaakt werdt. Door dezen
vloed, die den 23 van herfstmaand voor
viel, braken ook veele dijken in Zeeland
door, en verscheidene Eilanden werden
overstroomd. In het jaar 1173 was er
in Bloeimaand weder zulk een zware
storm en hooge vloed, dat Utrecht groot
;evaar liep in den plas bedolven te wor-
!en en veelen vreesden, dat er een
nieuwe zondvloed op handen ware."
De Sint Elisabethsvloed in de nacht
m 18 op 19 November 1421, waarbij
naar de schattingen der historieschrij
vers honderdduizend mensen zrjn ver
dronken in de „Grote Waard" bij Dor
drecht (o.a. het gebied van de tegen
woordige Biesbosch) leeft nog als een
vreselijke overlevering in verhalen onder
ons volk voort.
De 5de November 1530 deed een sterke
storm uit het noord-westen het water
zo hoog stijgen, dat het in Holland en
Zeeland over de dijken liep en gewel
dige schade veroorzaakte. „Gansch
Zeeland vloeide genoegzaam onder;
menigte van menschen en beesten
smoorden in het water, en veele lieden
van vermogen, die het leven nog be
hielden, vervielen tot de diepste
armoede. De zaailanden in Vlaanderen,
Zeeland en elders hadden zoveel door
deezen watervloed geleeden, dat de uit
voer van graanen eerst in Vlaanderen,
toen in Braband, en eerlange ook in
Zeeland verboden werdt. Holland leed
ook gebrek, dewijl er weinig Oostersch
koom kwam en twee jaaren later was
de Slagtmaand weder ongelukkig voor
Holland en Zeeland: op den tweeden
derzelve, naamlijk, stak er zo hevig een
storm uit den Noordwesten op, dat de
meeste Zeeuwsche Eilanden en veele
iolders en dorpen die nauwlijks weder
ewerkt waren, ondervloeiden; in Hol
land liep het water een voet hoog over
de dijken, hetavelk in eene eeuwe niet
gebeurd was. Ook braken er eenige
gaten in den Westfrieschen dijk, die, ter
oorzaake van den strengen vorst, welke
hier.kort op volgde, den ganschen winter
niet gestopt konden worden. In ver
scheiden Hollandsche en Zeeuwsche
steden heerschte te deezen tijde ook een
besmettelijke ziekte, waaraan te Zierik
zee in drie maanden tijds meer dan drie
duizend menschen sneuvelden; te Rot
terdam was de sterfte ook zeer zwaar."
Een noordwesterstorm, welke op de
lste November 1570 woedde (Allerhei-
envloed) richtte zowel in Holland,
:recht en Vlaanderen ais in Friesland
en Oostfriesland door dijkdoorbraken
grote verwoestingen aan. Verscheidene
breuken in de Diemerdijk zetten ook
Amsterdam onder water. Nergens echter
was de ellende zo groot als in Friesland
en Oostfriesland, waar, naar men aan
neemt, meer dan 20.000 mensen zouden
zijn omgekomen. Wagenaar vertelt ons,
dat hij die gelegenheid Caspar de Rohles,
die „binnen Groningen geboodf*, met
zijn soldaten „grooten dienst deed met
het bergen van lieden, die, hier en daar
op hoogten geklauwterd, met hevige
koude en doodsgevaar te worstelen
hadden".
Zo ls het, in een voortdurende strijd
tegen storm en water, alle eeuwen door
gegaan. Zware ijsgang en doorbraken
van de Rijn-, Waal- en Maasdijken in
de winter van 17561757 deed de vrees
voor een tekort aan granen, in het
bijzonder rogge, ontstaan, zodat de Sta
ten-Generaal werden geraadpleegd over
een verbod van uitvoer van granen. „De
Amsteldamse graanhandelaars" lever
den hiertegen Dij de Staten van Hol
land een „schoon vertoog" in, zo ver
telt Wagenaar. Niettemin werd bij een
enige malen verlengd „Placaat" deze
uitvoer verboden.
En dat ten slotte ook inzamelingen
ten bate van slachtoffers van waters
nood niet alleen van onze tijd zijn, blijkt
wel uit hetgeen Wagenaar over öe ge
beurtenissen in 1771 mededeelt. ÏJsgang
en storm bedreigden toen weer eens
Holland en Gelderland. Door een wonder
ontsprong Holland de dans, maar een
„ijskropping" in de Linge. bij Gorin-
chem. deed de rivier zo hoog zwellen,
dat de dijk tussen de dorpen Spijk en
Daalhem bezweek. En ziedaar nu de in
haar eenvoud treffende mededeling van
Wagenaar, waarmee wij willen beslui
ten: „De Hollanders, naeuw van dit
dreigend gevaar zeiven gered, zorgden
toen broederlijk, door ruime inzame
lingen, voor de arme Geldei'schen, die
in t laatst van het afgelopen jaar door
de overstromingen ongelukkig geworden
waren".
(Ingez. med.-advertentie)
GRAND HOTEL
AMSTERDAM
Mogen wij U eens adviseren
voor Uw
Huwelijks-receptie
Déjeuner-dinatoire of Diner
Gezellige aparte Salons
TELEFOON 63163
dere plaatsen in de rampzone. Juist
door de grote beweeglijkheid van vele
dezer posten kon overal snel hulp wor
den geboden, waar deze nodig was.
ZES instanties hebben op de 6, 80,
137, 208 en 402 meter hoogst ver
dienstelijk werk gepresteerd voor
de hulpverlening in het rampgebied.
Groot en veelzijdig is het heil, dat deze
prestaties hebben geschapen. Waar an
ders in den blinde had moeten worden
gewerkt, was thans zo snel mogelijk
hulp ter plaatse. Wie zal zeggen. hoe-
veel mensen en dieren daaraan het leven
danken, hoeveel dijken nog tijdig kon
den worden versterkt en dijkgaten ge
dicht waardoor dreigende nieuwe ram
pen werden afgewend; hoeveel zekerder
de burgemeesters der soms in doodsnood
verkerende plaatsen en de redders hun
zegenrijk werk hebben kunnen doen;
hoeveel minder spontaan de wereld te
hulp zou zijn gesneld, indien zjj niet met
zulk een bliksemsnelheid od de hoogte
was,gesteld van de omvang der ramp?
Wig zal de passende vorm vinden om
uitdrukking te geven aan de diepe er
kentelijkheid voor deze prestaties en
wat kan deze mensen een betere belo
ning zijn dan de innige voldoening, die
zij daarvan mochten ervarent Wie dit
beseft, begrijpt ook het verzoek, dat ons
op vrgu>el alle plaatsen werd gedaan:
Geen namen alstublieft. Wij zijn geluk
kig, dat wij dit hebben kunnen en mogen
doen
t
