DE RAMP
Duizend Gezichten, Duizend Stemmen
door Leonhard Huizinga
D
m
COSTUUMS
TAILLEURS
Peek Cloppenburg
14 Februari 1953
Haagse Post
Pagina 3
rechtstreeks noch zijdelings onder invloed van eenige partij
of groep, noch van eenig particulier belang, geen porti pris,
geen vooroordeelen, en geen stokpaardjes.
in politieke kwesties geleid door hetgeen 's lands belang
eischt. Tegenover niet-politïeke gebeurtenissen, toestanden en
vraagstukken de houding van den goeden staatsburger die aller
eerst wenscht te doen hetgeen recht is."
Eerste hoofdartikel 10 Jan. 1914.
Quod erat demonstrandum
vo» Toen giften voor het Rampenfonds vrijdom v?.n
3y> belasting kregen waren wij eerst wel onder de
indruk, maar bij nader inzien klopt hier toch iets niet.
Men zou zo zeggen: de belastingen moeten hoog zijn
wanneer de Overheid veel plichten heeft en het gevaar
bestaat dat de individuen het geld op onverstandige
wijze laten rollen. Logisch zou het dus zijn om in ver
band met de watersnood de belastingen te verhogen.
Om nu echter vaai de zijde van de burgers een zo
hoog mogelijke bijdrage voor dit ideële doel te verkrij
gen worden de belastingen zelfs afgeschaft. En wat
ziet men nu gebeuren? Men ziet de burgers van hoog
tot laag meer geven dan voor hen misschien wel ver
antwoord is; men ziet hen eenvoudig offers getroosten
voor dit nobele doel.
Eigenlijk heeft deze week van vrijdom bewezen dat
men de bestemming van de inkomens beter aan het
volk dan a?,n de Overheid kan overlaten. Zoals het volk
nu vrijwillig heeft gegeven voor de Ramp zo zou het
bij blijvende belastingverlaging ook zonder twijfel vrij
willig sparen, investeren en voor eigen sociale voor
zieningen zorgen.
Deze week vrijdom heeft bewezen dat men het Ne
derlandse volk ten onrechte fiscaal onmondig heeft
gemaakt.
Gered door de storm
voo- De orkaan van Zaterdag heeft een Haags
vo* stormpje iedere betekenis ontnomen. Zonder de
watersnood zaten wij misschien wel in een kabinetscri
sis en zoals gebruikelijk in ons land over een geestelijke
aangelegenheid die schijnbaar niet van essentieel be
lang is. n 1. over het humanistisch thuisfront.
De lust tot samenwerking is in het kabinet uitermate
gering, in het bijzonder bij de leden van de P.v.d.A.,
die anders dan menigeen dacht, maar gelijk wij van
de aanvang af hebben gemeend in dit kabinet in het
geheel niet de boventoon voeren, maar aardig worden
meegesleept.
Broeder, hier ben ik
De heer L. G. Korterthorst is een goed jurist en heeft
eer. indrukwekkende advocatenpraktijk. Hij is een be-
kwaam organisator en is een gewaardeerd en gezien
voorzitter van de Tweede Kamer. Maar wanneer hij nog eens
van stoel wil veranderen voorspellen wij hem een brillante
toekomst als radi.o-comimentator.
Welk een meesterstuk, vooral die laatste opwekking voor het
Rampenfonds met die prachtige mannelijke slotzin: „Broeder
hier ben ik".
Gelijk hebben en krijgen
vq». De voorzitter van de AVRO,
de heer G. de Clercq, is een
weinig benijdenswaardig man. Hij is
zeer scherpzinnig en heeft bijna
altijd gelijk. Maar de manier waarop
hij zijn mening te berde brengt en
het tijdstip dat hjj daarvoor kiest
zijn zó ongelukkig dat hij het zelden
krijgt.
In de grond van de zaak had hij
in de afgelopen week weer gelijk:
inderdaad kan een particuliere radio
vereniging geen verantwoordelijk
heid voor berichten over de waters
nood op zich nemen als zij die be
richten niet kan controleren. Even
zo is een vier-zuilen-theorie onzin
als juist wanneer het er op aankomt
de verschillen moeten vervagen.
De ongelukkige, de fanatieke, de
weinig verstandige wijze waarop de
AVRO-voorzitter van die standpun
ten heeft getuigd, heeft zijn vereni
ging echter veel sympathie gekost.
Wij hebben moeten terugdenken
aan onze beschouwingen over zijn
conflict met de heer W. Vogt. Ook in
dat conflict had de heer De Clercq
gelijk en toch hebben wij toen even
eens geconcludeerd dat de AVRO
haar bestuur zou moeten versterken
omdat de heer De Clercq toch enige
kwaliteiten mist om zulk een belang
rijke vereniging geheel alleen te
leiden.
RAMPGEBIED, Februari.
E ramp, die de Hollandse en Zeeuwse eilanden heeft getroffen, heeft duizend
aangezichten, van de gruwelijkste tot de dwaaste, en spreekt uit duizend monden,
van de verlievenste tot de verachtelijkste taal.
Veertig cent voor uw kop koffie'', zei een herbergier ergens in het verdronken land
vlak huiten Zierikzee tot de uitgeputte bergers van de talloze lijken. „Ik verdien goed
geld aan jullie", voegde hij er ter verklaring aan toe.
„Er wordt zwaar geplunderd, meneer", zei een boertje bij Hellevoetsluis. ,.'s Nachts
komen de zware jongens van Rotterdam en stropen het land af."
„Ich bin hier gekommen um etwas gut zu maclien von Deutschlands Schuld an Holland'*,
zei een Duitse student in de psychologie, die met de rest van de geheel met Duitsers
bemande Amerikaanse ducks" reddingswerk op Schouwen had gedaan.
„Het is prachtig, zoals heel Nederland meeleeft en helpt", zeggen honderd mensen in
de rampgebieden.
„Het is één grote bende!" roepen honderd anderen.
„Het was zo moeilijk om de lijken in de kisten te krijgen,"
zei een studente in de medicijnen van 23 jaar oud. „Wij zijn
de hele nacht bezig geweest, maar wU hadden geen rubber
handschoenen
Aldus de monden, waardoor de ramp spreekt.
De aangezichten van de ramp zijn tweeërlei: aan de ene
kant de gezichten van redders en geredden en aan de andere
.kant het éne grote vergezicht over water, water, water
In Hellevoetsluis viel mij op, dat de marine-officieren, die
daar Woensdag met de hun eigen efficiënte gemoedelijkheid
aan het improviseren waren, allemaal zo dom uit hun ogen
keken. Het duurde even vóór ik begreep, dat het alleen de
glazige blik van gecombineerde geestelijke en lichamelijke
uitputting was, die mij had getroffen. Een volkomen tegen
stelling met het uiterlijk van de getroffenen. Op hun gezichten
staat de ramp niet te iezen. Er staat niets op te lezen. Ze zien
er niet uit als geslagenen. Zij zien er alleen maar uit als
IN DE KOUDE OORLOG
j v>
O
"WccQ 0
Eisenhower gaat tot de aanval over
naar maat
Zuiver wollen kamgaren
Exclusieve dessins
Uitstekende pasvorm
Béter.. .en toch goe/tleofwrf
Amsterdam Dsn Hasf Rotterdam Groningen Leeuwarden
Utrecht- Haarlem Lelden Arnhem Nijmegen Eindhoven - Brede
passagiers van een bus, die te laat komt.
Het enige wat hen onderscheidt van ge
wone buspassagiers, is het feit, dat zij
niet mopperen. Zii hebben ook niets meer
te mopperen. Zii hebben man, vrouw of
kinderen verloren, of zij hebben alleen
hun vee verloren, of alles tegelijk. Maar
zij hebben verloren, en zü gaan nu ergens
heen, waar zij de tijd zullen afwachten,
dat zij hun winst- en verliesrekening kun
nen opmaken, verlies in kinderen of
koeien, kapitaal of menselijk geluk. Voor
:r zij het nu al kunnen overzien, is
dat niet tot hen doorgedrongen. De slag
heeft verdoofd. Daarom hoort men weinig
oorden en nooit klachten; en straks als
het besef van al wat zij te beklagen heb
ben, begint door te dringen, zal het ogen
blik voor klachten voorbij zijn, want dan
valt het land weer droog.
De ramp is onzichtbaar
Het land. Het is belachelijk om van
land te spreken, wanneer men juist is
teruggekeerd van daarginds Het land is
niet datgene, wat de gedachten als uit
gangspunt bepaalt, maar het water. Een
ramp ziet er anders uit, dan wij plegen
te denken. De ramo zelf is onzichtbaar.
Enige duizenden zien één detail.
„Meneer, ik stond nog mê me schop
op die dijk.... Opeens kwam het water
van alle kante
'„Ik weet niet, hoe het gebeurd is
Ik zeg tegen me vrouw: Na bove meid,
maar bij de bure ware ze te laat.alle
maal verdronke
„Nou, ik lieg er niet om. We kome met
dat vletje bij een huis, waar 'n ouwe opa
in z'n bed op zolder dreef.... Ik heb
hem nog een dreun op zijn harsens motte
geve, want ie wou nie mee!
Het aangezicht van de ramp hebben
alleen zij gezien, die niet meer zijn, als
het laatste oordeel. Zij die haar over
leefd hebben, hebben er slechts één in
druk van behouden, al gauw door over
vertellen verwrongen en vervaagd.
Zij, die, zoals ik, gekomen zijn, toen
de ramp was gebeurd, hebben het aan
gezicht van de ramp niet meer gezien.
Die twee dode kinderen, drijvend tussen
wrakhout met de armen om elkaar
heen?Die kostelijke stal met vijftien
Zeeuwse paarden dood in het gelid naast
elkaar?Dat rijtje biljartqueues tegen
de muur van het van top tot teen open
gereten Hotel Smalheer in Zierikzee?
Dat is de ramp niet meer. Dat is daar
ginds nu al het alledaagse gezicht van
het alledaagse leven.
Van boven gezien is de ramp zelfs al
van alle gruwelijkheid ontdaan. Dinsdag
steeg ik met een Dakota van de Lucht
strijdkrachten op van het vliegveld Val
kenburg. Boven Brouwershaven en
Schuddebeurs zouden water en brood af
geworpen worden. Zuid van de Water
weg was alles een beeld van rust. Het
wilde water lag nu stil om de verlaten
boerderijen; de gruwelijke taferelen van
smekende mensen op daken en in bomen
behoorden tot het verleden. Het enige
geweld van de ramp was de dreun van
onophoudelijk laag overscherende vlieg
tuigen, die levensmiddelen, medicijnen
of materiaal afwierpen. In de straten van
dorpen, die hier en daar alweer droog
stonden, liepen rustige mensen, meestal
zonder bezigheid in de stilte na de storm.
Verder was er alleen water, heinde en
ver, hier en daar onderbroken door een
door storm en vloed brokkelig aange
vreten dijk. Zozeer was het water alles
overheersend, dat iet al gauw de rond-
kringende toeschouwers daarboven voor
kwam, dat niet 'het water het abnormale
was, maar dat de verdronken boerderijen
daar niet thuis hoorden en het storende
element vormden.
Kwam men over een droog gebleven
of alweer drooggevallen polder, waar,
OMSLAAN A.D.B.
