Kwestie over Hauser-dieet
KOORTS
„Sneupers" steunen de
Friese Academie
Kruidenier zou zich op terrein van
drogisten hebben begeven
AGENDA
'AKKERTJES'
Verbindingen in
het rampgebied
Vele aardappelen uit overstroomde
gebieden worden nog geborgen
Slaapt U slecht
v. d. Vaart Smit
weer in de cel
Uit de Kerken
IDE NATUUR
DAG-PUZZLE
-
2
een oogopslag
De krant
van gisteren
Algemeen Dagblad
14 Februari 1953
ALGEMEEN DAGBLAD
P.g. 2
Geneesmiddel of aanvulling van de voeding?
Nieuwsdienst Algemeen Dagblad
BOTT15RDAM. Hausert de mens
emdat hij zich ziek voelt en graag
bétr wil worden of hausert de mens
alleen omdat hij zich naar de richtlij
nen van opgang makende lectuur beter
wil voeden?
De economische politierechter te
Rotterdam zou het antwoord op deze
vragen graag van deskundigen verne
men alvorens recht te spreken in een
principiële zaak tussen drogisten en
kruideniers die beiden de voor het
Hauser-dieëet benodigde artikelen wil
len verkopen. De drogisten noemen
het verpaktt geneesmiddelen, die der
halve niet door kruideniers zouden
mogen worden verkocht. De kruide
niers nemen een ander standpunt in
en daarbyj beroepen zij zich o.m. op
de pharmaceutische handelsconventie
die al deze artikelen naar het domein
der kruideniers verwijst.
Het geschil wordt uitgevochten over
het hoofd van een keurige Rotterdamse
hruidenis die reeds lang vóór de oorlog
de zogenaamde reform-artikelen ver
kocht. De vraag naar deze artikelen nam
gts weer enige afmetingen aan toen
ayelord Hausers boek in Nederlandse
vertaling op de markt kwam en in een
half jaar tijds zes drukken beleefde. De
kruidenier die Vrijdagmorgen voor het
gerecht was gedaagd had in Maart 1952
AMSTERDAM
SATERDAG 14 FEBRUARI
OPERA. BbKieBChouwbure 8: CaneA»;
ggdeB
CABABBT. LddMfilïta
BRx-lonit; C«Dtra*l Th nor
uw motml»n»»r Men
de reform-artikelen opnieuw
aan zijn
ScnomeMi C«b»rel: H« me
TONHEZ» r* KI Mn» Komedie 8
Oea. Keert: Poteeeh
tBelleue
Wla>ir Rouwt h au» querei
ZON0AG IS FEBRUARI
OPXRA. ■ttdaeohouwtiurs IN«d_er
ktma3. Nederlandse Comedle:
CABAKCT. Leldfe^leln Tbeeiw^,
Snaeteld» O----
TONEEL. Ceotr**! TlieAK* 2
Nederl
Ko-
II soreels rat* uw moordenaar: De KW
irfia'S en 8. Ge». Keert: Pntasch en Perlemi
nnnrs Carré 2 en S: Clnïus siri-ulrurcer
SSilüS EÏIl—l—..een- - Jren Henen,
jl S: Lya Ztt-
de ttopeo Ï-SO:
kunMniiddac
TufflUntA-l: Sterren
Bortl Roulakln*. plann; KI.
Zo 1 3
'2.15 «.ir
3.43
9.501ci:v:_ The
1 (2 15 T 9.3'
'(2.15 T 9.311. V.»
9.301:
1 Zo: 1.30 3.45
3.50 7.15 9.30); Cineec Hieeetr:
Rampenfonds): Coreo: Ouwe1
9 3111; Culture: St'trm
2.15 7.1*. 9.30); Ktl
Cicero II-I
kl;e (2.15
Ijc plalsér (2 f
(tl 3'
3 7.15
9 50, ZJ
JU el to: 55
Bet: Zo
3 30 7.15
T.!5 9 301
ar,
*z
l-uxor: Canon CU
Zo: 11.30 1 15 3.15
De gouden poon (1.30 3.15
arte. Verlaten «tand (1.30
irak: Irenhoe (9.30 11.30 1
IMare: Decline (11.15 I
getrouwd (1
7.16 9.3°;
Clneer Dei
1 Is.Ü 7Ü5 oTso]
Ui. na nle! getrouwd (2
30): Boxy: Het gereer klop-, een (1 30
i; Rov»l: Cefé De rode engel (1,30 3.45
e.ovt. Uitkijk: The gelloplng meior (1.15 3.30
9 301; Apolio: lk hef. Niki -2 7.15 9.30. Zo: 1.80 3.OT
7 13 9.50): Bin: T>n Cemlllo i2 7.15 9 30. Zo: 1.15
aso -7.15 9.301: Ceintuur: The «reatiw. ahow on earth
12 7 9 30. Zn- 1.15 3.43 7 9.30); Bdl#on: Godin der
7.15 9.30, Zn; 1.30 8.30 7.15 9 30. Me.. Dl.
2Po: Sunaet BoulererrtHallro: De «e-
ière (2 7.15 9.30, Zo. 1.30 3.30 7 15 9 80):
De terdwenen trouw (12): Victorie: De in
de mueketler» (2 7.IS 9.30. Zo: 1.30 3.30 7.15
leer End: Jungle goud (J 7.1B 9.80, Zo: 1.80
UTRECHT
TERDAG 14 en ZONDAG IS FEBRUARI
ET.. Btedaschouwlnir* 8.15 Ned. Com.! School
eerth (2 30
FILM: Kembrendt: Tlte gree'n»
30 9.15. Zo 1
dernecbt Dr. (k
He: 1
i 4.30
3 8):
De zoon
Pelece:
u Wo 2
ter (2 30 «.43
•rbledlge lichtekooi (2 30
So 2 15 4.30 8.45 9): Scele: Café Peredis li..." o.av
9. Zo 2.15 4.30 6.15 91; Vreeburg: Slngin' in the rein
($.30 45 9. Zo 2.15 4.90 45 9>: Pelece: De triomph
ren Zorto (8): Filmic; Nieuws (9.30—8).
BREDA
vrT.tr Ceslno: Limelight (3 8. Ze Z<
Grand. Bradway Rhythm (3 8: Ze Zo
Lu .torDe strijd om de Apachepas. 1.
ren All Beha (3 8. Ze Zn en Wo
Jungle Jim In bet mboden lend (7 9,
EINDHOVEN
FILM. Chlceeo: Anne (2 4.15 7 9 151 Rembrand!'
Ton roung to kl* (2 4.15 7 9.15): ('[neme perlsieid
Jungle Jltn. t.a. Ma: Hennoc. de Indiaan 11 4-15
9.151; PlaceDes I.and des Ldcbeln» (2 8. ZeZo
4.15 7 9.15icity: De moordaaak Renter, t.b M«: D-
ondergans ten de Red Wllcb (2.30 F. Ze en Zo 4 15
ARNHEM
ZONDAG 15 FEBRUARI
MUZIEK. Mu5ls-8aerum 8: Volksconcert H O.D
BALLET. Schouwburg 2.30: Jeugdball* Mevr. Bloeme-
tfl Jager.
FILM. Luxer. De geluidsbarrièreSeekle: Othello, de
mo*>:Pala-'e- Bureau ledeODOlltleArnhem*; De did*
lelsbrigede; Corao: Pe tllger
r Jekyll. Ze.
NIJMEGEI
raat
(Vr.
Blood (Po: Pe dood
dclarelxlzerlcentrumGeen medaille» voor «pionnen
Corso \bboc en Coetello ln Ale>ke: "Scele: De «reat
tildin Voor «He biotopen 2.30 6.46 9. Zo ook 4 30).
GRONINGEN
FITAf Lu tor: TUgerhea! (2.30 6.3" 9. *a en Zo i
AIS 6 30 9.15): Cinema: De geluidsbarrière (2.30 6
9 Za en Zo 2 4.15 «.39 9.15): Grand: Twee ln een
auto 13 7 6 3(1. Zo 2 4.30 7 9 30); Beurs: Tomahawk
(2 30 30 9. Zo 2 4.15 «.30 2): Lnxor Short: .Nieuw)
(10,30—2 20).
LEEUWARDEN
FILM Tltoll: Een trouw bekent hear verleden
▼r. 2
Nacht»
2 4.30 7 9,15): Clnem
Vr. III. Hel""
9.15.
TILBURG
FUAl. CtiloMO; De Utde ven CSiarli
Metropol» (bOT«*a»(:Moeder en kil
en Zo: 4 6.30 9>. Metropolc (beneden
Somebody knee r
winkelvoorraad toegevoegd en het was
hem niet recht duidelijk waarom hij
wél bïergistvlokken en géén biergist-
tabletten zou mogen verkopen.
Huishoudelijke artikelen
Zijn verdediger, mr B L. Burwinkel,
klemde zich vast aan zulk een biergist-
tablet dat volgens de analyse voor 70
pet. uit biergist en voor het overige uit
suiker en aardappelmeel bestaat. Tot het
dieëet behoort ook de rozenbotteljam en
die koopt men toch óók niet bij een
drogist? Kalkphosphortabletten en phos-
phorijzertablettten zijn in dit geval méér
voedingsstoffen dan chemicaliën zo goed
als soda beschouwd mag worden als een
huishoudelijk artikel wat terecht door
een kruidenier mag worden verkocht.
De officier noemde de tabletten die
de verdediger met een uitnodigend ge
baar op de groene tafel had ge-étaleerd.
verkapte gereesmiddelen, althans che
micaliën vallende onder het drogisterij
bedrijf. In het verleden had de kruide
nier deze artikelen ongestraft mogen
vrekopen maar sedert hij er in Maart
1952 weer mee begon, moest dit worden
uitgelegd als een ongeoorloofde uitbrei
ding van zijn zaak. zijnde deze geen
drogisterij of apotheek. Eis: tien gulden
of zes dagen.
Dieet voor gezonden
De verdediger had in zijn linkerhand
een wetboek en in zijn rechter het be
faamde „Blijf jong, leef lang" van Gaye-
lord Hauser. De gewraakte flesjes bevat
ten niets anders dan aanvulling van
mcnsleijke voeding. De tabletten dienen
niet ter verzachting of leniging van
enig lijden, doch vervangende dagdoses
van een bepaald diëeet voor gezonde
mensen. De noodrantsoenen van een sol
daat beschouwd men evenmin als een
geneesmiddel, ook al zouden vorm en
verpakking in die richting duiden? Zo
het hier tot een veroordeling zou ko
men. dan zou in niet geringe mate de
ontwikkeling van de moderne voedings
leer worden afgeremd, zo zeide de ver
dediger die voor zijn cliënt op vrijspraak
aandrong.
De officier gaf nog als zijn mening te
kennen dat een gezond mens er niet aan
Advertentie
m moe, huiverig
Misschien eoorbodew van een griep. Doe
er iets tegen: neem een "AKKERTJEV;
In korte tijd voelt U zich weer fit/
helpen direct.'
zou denken om al die tabletjes te slik
ken. Wie daaraan meedoet moet iet«
mankeren.
Onderzoek gaat voort
De economische politierechter achtte
het van betekenis het onderzoek in deze
zaak nog niet te sluiten. Het door hem
ontvangen advies van de vakgroep-dro
gisterij achtte hjj geenszins doorslagge
vend en gaarne zou hij ook de mening
van andere deskundigen willen horen.
De verdere behandeling van de zaak is
voor onbepaalde tijd uitgesteld.
De officier, die kennelijk niet hausert.
doch wel van wanten weet, onthulde
nog dat de fabrikanten der reformarti
kelen er de voorkeur aan zouden geven
de naar jeugd en lang leven hakende
mensheid via de kruidenier te benade
ren, liever dan via de drogisten die een
pri.iskartel hebben waardoor de winst
marge van de fabrikanten zoveel klei
ner wordt.
Een Chagall voor
het rampenfonds
Nieuwsdienst Algemeen Dagblad
DEN HAAG. Het naüonale orkest
van de Franse radio, dat Woensdagavond
in het Haagse Gebouw voor K. en W.
concerteert brengt een schilderij van de
vermaarde schilder Marc Chagall mee,
dat deze afstond voor de slachtoffers
van de watersnood in Nederland. Dit
werk wordt in de pauze van het con
cert op Amerikaanse wijze verkocht. Het
werk, in aquarel- en gouachetechniek,
is geïnspireerd op een fabel van La
Fontaine en stelt La chatte métamor-
phosée en femme voor. De waarde
wordt te Parijs geschat op 400.000 francs,
dus ruim f 4000. Het zal voor het begin
van het concert ter bezichtiging in de
grote hal van het Gebouw voor K. en W.
worden opgesteld.
ZEELAND—ZUID-HOLLAND: Eenmaal
per dag vaart thans een boot tussen Katse-
vecr en Dordrecht.
Volgende week driemaal daags spoorver
binding tussen Vlissingen en Kapelle.
VOORNE EN PUTTEN: Op Putten ziin ten
Noorden van de lijn Spijkenisse-Heenvliet
practisch alle wegen berijdbaar. Op Voorn e
is van Zuidland uit het Zuidelijk deel van
het Spui weer langs twee wegen bereikbaar
De weg van Oostvoorne tot 500 meter
van Brie!Ie vertoont vele en grote gaten
de weg dreigt in te storten.
GOEREE EN O VERPLAK KBEDe veer
dienst HeUevoetsluis-Middelhamis wordt
weer geregeld uitgevoerd. Er is weer een
autobusdienst tussen Middelharnis-Dirks-
land-Melissant en tussen Middelhamis en
Stad aan "t Haringvliet..
ALBLA8 SERWAARDDe weg tussen Pa
pendreCht-Alblasserdam en Papendrecht-
Gorinchem. die tot heden alleen met Jeeps
kan worden bereden, wordt thans bestraat,
zodat hij over enkele dagen waarschijnlijk
voor alle verkeer berijdbaar zal zijn.
Maar ze moeten met voorrang worden geconsumeerd
DEN HAAG. Van de opgeslagen
voorraden consumptie-aardappelen in
de noodgebieden worden nog belang
rijke hoeveelheden in veiligheid ge
bracht.
Met de \'erlading der aardappelen is
een begin gemaakt. Landkooplieden heb
ben aardappelen geborgen, die afkom
stig zijn uit de aardappelkuilen en op
slagplaatsen in drassig terrein. De aard
appelen in geïnundeerd terrein worden
voor een groot deel als verloren be
schouwd.
De aardappelen uit de drassige ter
reinen zijn geheel geschikt voor de
consumptie, maar dienen met voorrang
in de consumptie le worden gebracht,
daar zij natuurlijk niet lang houdbaar
zijn.
De medewerking van het publiek
wordt hiervoor ingeroepen.
De volgende aanwijzingen kunnen van
belang zijn;
De aardappelen zien er wat onooglijk
uit en er zit meer grond aan dan bij
droge aardappelen het geval is. De kook-
kwaliteit doet echter niet onder voor
die van droge aardappelen.
Twee wenken worden gegeven:
1. Koop van de aardappelen niet meer
dan voor één dag tegelijk en eet ze
nog dezelfde dag. Bij langer bewaren
ontstaat gevaar van bederf.
2. Was de aardappelen vóór het schil
len. Verdere behandeling op de ge
wone wijze.
VRAAGT
PROSPECTUS
GESLAAGD..
dank zij
Bekende Schriftelijke Curtu»
Praktik dipt Boekh. «o Handalseorr. (FD„ Enp. en Sp.)
door rheumatiek, spit, ischias, hoofd- en
zenuwpijnen, neemt dan Togal. Verdrijft
in al die gevallen snel en afdoende die
pijnen en U slaapt heerlijk. Togal baat!
Zuivert de nieren en is onschadelijk voor
hart en maag. Bij apotheek en drogist
verkrijgbaar f 0.95, 2.40 en 8.88.
Duitse televisie te
Maastricht ontvangen
MAASTRICHT (A.N.P.). De uitzen
ding van de Duitse televisiezender Lan-
genberg wordt zonder storing in Maas
tricht ontvangen. Het beeld is zelfs aan
zienlijk duidelijker dan dat van de zen
der Eindhoven.
Met één der eerste ontvangtoestellen,
die door Philips werden omgebouwd, zijn
proeven genomen m chalet Berg rust op
de St Pietersberg. Was tot nu toe het
frequentiebereik met vier kanalen alleen
geschikt voor de Nederlandse zender,
thans werd de capaciteit verhoogd tot
tien kanalen. Ook de antenne werd in
overeenstemming gebracht met het af-
stemkanaal van Langenberg, nl. kanaal 6.
De televisiezender Langenberg zendt
iedere avond van 8 tot 10 uur uit.
Nieuwsdienst Alsemeen Dagblad
DEN HAAG. Gedetineerde H. W.
van der Vaart Smit die in Maart 1952
van de strafgevangenis Norgerhaven is
overgebracht naar de rijkswerkinrich
ting Bergveen. eveneens te Norg, zit
weer in de cel. Thans in de strafgevan
genis in Den Haag.
Hij had te Bergveen, gelijk andere
daar gedetineerden, de kans op perio
diek verlof naar huis. Tijdens een ver
lof voor medisch onderzoek naar het
academisch ziekenhuis te Groningen
heeft Van der Vaart Smit zich schuldig
gemaakt aan misbruik van vertrouwen
door af te wijken van een verstrekte
opdracht. Hij is namelijk niet volgens
de voorgeschreven route gegaan. Hij
kreeg toen twee dagen cel en werd op
21 Juli overgebracht naar de strafgevan
genis in Den Haag. Volgens de directeur
van Bergveen moest Van der Vaart Smit
ongeschikt worden geacht voor het ge
heel op vertrouwen gegronde regiem
van een open gesticht. Bovendien was
zijn voorwaardelijke invrijheidstelling
niet meer te verwachten op grond vao
afwijzende adviezen.
Minister Donker kan hieraan nog
toevoegen, dat uit een later bü een
andere gedetineerde te Norg ln beslag
genomen en ontcijferd dagboek is komen
vast te staan, dat de gedetineerde Van
der Vaart Smit op schromelijke wijze het
gegeven vertrouwen tijdens zijn verblti/
te Bergveen heeft misbruikt en ongeoor
loofde contacten met oud-politieke de
linquenten heeft onderhouden.
Bovendien is in de strafgevangenis in
Den Haag opnieuw gebleken, dat Van der
Vaart Smit. nadat enige mitigatie in de
cellulaire afzondering was gebracht, on
geoorloofde contacten met medegedeti
neerden trachtte te bewerkstelligen en
een ongunstige invloed op hen uitoefen
de, terwijl in zijn cel een fotografische
afbeelding van wijlen Ir Mussert gevon
den en in beslag genomen is. Het blu kt
noodzakelijk ook thans weer het cellu
laire stelsel op hem toe te passen.
Ned. Herv. kerk. Beroepen te Noord-
bergum C. Boogert, cand. Luttelgeest.
Bedankt voor Huizen H. A. v. Slooten,
Wierden.
Geref. kerken. Beroepen te Hengelo
Slofstra, Hijlaard; te Lekkerkerk H.
C. Endedijk, Wormer; examens: de clas
sis Haarlem heeft geëxamineerd en be
roepbaar verklaard J. P. Dondorp, cand.
V.U. Heemstede.
Chr. Geref. kerken. Beroepen te Baarn
W. Ruiter, Sneek.
Geref. gemeenten. Beroepen te Hilver
sum M. v. d. Ketterij, Alfolasserdam. Be
dankt voor Hendrik Ido Ambacht A.
Vergunst, Zeist.
HOGER ONDERWIJS
Promoties
AMSTERDAM (G.U.) Bevorderd tot
doctor in de geneeskunde op proefschrift
getiteld: Hereditaire ataxie, de heer J. v. d.
Bosch. geb. te Amsterdam en op proefschrift
getiteld: Over de bezinkingssnelheid der
rode bloedlichamen in gedeflbrineerd bloed
de heer A. S. Groen. gcb. te Haarlem.
Leiden. Aan de rijksuniversiteit te
Leiden gepromoveerd tot doctor in de wis-
en natuurkunde op proefschrift getiteld The
population-dynamics of the fruit tree red
spider, de heer H. J. Bueck te Delfgaauw.
Examens
Schrijf aan familieleden!
ONGERUSTHEID IN
HET BUITENLAND
Nieuwsdienst Algemeen Dagblad
DEN HAAG. Het ministerie van
buitenlandse zaken deelt mee, dat in
het buitenland nog niet altijd een
juiste indruk bestaat over de omvang
van de ramp, die Nederland heeft ge
troffen. Aan de Nederlandse legaties
worden vaak inlichtingen gevraagd
over de toestand van familieleden in
Nederland, ook van familieleden in
niet of weinig geteisterde gebieden.
Het is raadzaam dat Nederlanders, die
verwanten in het buitenland hebben,
deze zo spoedig mogelijk inlichten over
eigen welstand.
Advertentie
Enig» weken geleden brach
ten wij nu eens géén aan
bieding Nylons maar één van
linksgeweven kousen voor al
die huismoeders, die In hun
dagelijkse bezigheden tóch
geen Nylons dragen, maar in
hun werk kousen nodig heb
ben, die een stootje kunnen
velen.
De belangstelling was zo
groot, dat wij onmogelijk aan
alle aanvragen konden vol
doen en daar wij bij elke
aanbieding voorop stellen,
dat ai onze klanten ervan
moeten profiteren wordt deze
bijzondere aanbieding nog
eenmaal herhaald.
Linksgeweven dameskousen.
1200 paar Stlrker van
1100 paar Esda van -2rW
1000 paar Welktr van Idrtf
Bekende vooroorlogse mer
ken, ragfijn in 48-51-54 en
57 gauge, de «nige kous die
't wat fijnheid betreft tegen
Nylons kan opnemen, maar
een soliditeit, die van dez»
Bemberg-zijden kousen over
bekend is.
Zaterdagmor
gen om 9 uur
begint de vei koop van deze
linksgeweven kousen, eerste
keus, geheel geminderd (ope
ning in boord) versterkte hiel
en teen in 81 (2.9-9'h-10 en
IO'/ï in diverse modekleuren,
alle drie soorten door elkaar
per paar
voor
JS
Postorders onder rembours.
WINKELCENTRUM BINNENWEG, Ttl. 21110
Belangstelling voor eigen taal en cultuur
LEEUWARDEN. In Friesland,
waar de belangstelling voor de
eigen taal en cultuur groeiende is,
wordt de laatste jaren belangrijk
wetenschappelijk werk op dit ge
bied gedaan. Dit geschiedt in
hoofdzaak onder auspiciën van de
Fryske Akademy. Haar omvang
rijkste werk is de samenstelling
van het Friese woordenboek, dat
door de Nederlandse Organisatie
voor Zuiverwetenschappelijk On
derzoek wordt gesubsidieerd De
Academie is van haar oprichting,
in 1938, af reeds met haar arbeid
bezig. Dr W. Kok, de directeur,
heeft een redacteur van het ANP
een en ander over de prestaties
van dit instituut verteld.
Tot voor kort. aldus dr Kok. is dit
werk verricht met alleen enig subsidie
van de provincie. Toen werd uitsluitend
gewerkt met twee krachten op het bu
reau en verder met vrijwilligers. Dat
laatste kan gelukkig in Friesland, want
we hebben hier op allerlei gebied be
langstellende leken, meer dan in de rest
van Nederland. We kennen hier de
.sneupers", een woord dat eigenlijk niet
goed te vertalen is, maar in het Neder
lands zou je hen snuffelaars kunnen
noemen. Dat zijn niet zelden zeer een
voudige mensen, die voor allerlei za
ken belangstelling hebben en zich daarin
verdiepen. Zij doen soms uniek werk en
het zijn deze mensen die wij inschake
len, want zij kunnen enorm veel mate
riaal verschaffen. Natuurlijk is wat zij
leveren niet altijd helemaal juist, maar
zij brengen heel veel dingen aan het
licht, als zij het ihaar secuur en met
liefde doen.
De sneupers met belangstelling
de taai-richting nu excerperen de
literatuur van de behoorlijke Friese
schrijvers, vooral de volksschrijvers
van het type Halbertsma, en door dit
werk knjgen wij op het gebied van
vocabularium en idioom een schat
gegevens bijeen. Er bestaat reeds een
Fries woordenboek, dat van Waling
Dijkstra, dat aan het eind van de vo
rige eeuw in drie delen verscheen
ook een namenlijst bevat. Dit boek
van Waling Dijkstra diende als grond
slag voor het werk van de academie.
Alles uit het boek van Dijkstra is dus
op kaarten overgebracht en de zo ont
stane kartotheek wordt voortdurend
aangevuld en waar nodig verbeterd.
Op het ogenblik omvatten de kaarten
bakken ongeveer 200.000 kaarten. Dit
aantal groeit steeds.
Het woordenboek is in zijn grond
slag Fries, maar bevat natuurlijk ook
de Nederlandse vertaling. Aanvanke
lijk is de gedachte gekoesterd het ge
heel als boek uit te geven. Maar het
grote Nederlandse woordenboek, waar
aan nu al 75 jaar gewerkt wordt, is
ook nog steeds niet klaar. Het zal
nooit gereed zijn, omdat een taal leeft,
zodat er steeds weer supplementen
nodig zijn. Een Friese uitgave komt
ons dan ook thans economisch onmo
gelijk en dus zinloos voor en daarom
gaan onze gedachten er nu meer naar
uit eventueel 25 a 40 fotocopieën te
laten maken, als dit tenminste uit
voerbaar is, zodat het woordenboek
ook elders dan in Leeuwarden kan
worden geraadpleegd.
En verder zal dan de kartotheek wor
den gebruikt om cr uittreksels uit te ma
ken. Zo is er in 1952 een handwoorden
boek Nederlands-Fries uitgekomen, in
in en om uw huis
Hoe staat het met uw aardbeien?
Wanneer vóór het invallen van de win
ter tussen de pollen en laagje oude
mest of compost is aangebracht, zal
men nu de planten een beetje vrij moe
ten maken, als het althans open weer
is. Heeft men niet bemest, dan ver
dient het aanbeveling nu nog en laagje
oude mest of compost tussen de plan
ten te strooien. Aardbeien die op pollen
en niet op bedjes groeien, hebben steeds
de neiging omhoog te groeien. Als men
dan tussen de pollen niet voor mest of
compost of aarde zorgt, zullen ze straks
veel last van de droogte krijgen. Plan
ten die onvoldoende vocht krijgen, zul
len vooral tegen het zetten van de
vruchten, veel schade oplopen.
No. >5.
V»n deze puzzle zijn de woorden hier
onder in alfabetische volgorde gegeven. De
taak is het deze woorden zo in het schema
te plaatsen, dat een normaal ingevuld kruis- I
woordraadsel ontstaat.
Omschrijving.
Horizontaal: aar. Amor. eens. etage, extra,
in. K.O., nors. nu. O.K.. pagode, reu, R.O.,
St. tijdens, ijk, zaliger.
Verticaal: bed, enten. grit. gij. I.e., kran
sen. oker. om, ore, os, ovaal, parade, re,
stuurs, taak. zo.
A
V
h
f
A
R
i
'0
K
r
f
A
ifü
n
'E
"i
J)
V
1
'7
ff
1
"5
r
'i.
7
A
i
IP
t\
i
i
f
i
y
ii
L
f
tz
w
f,
k
7
ii
A
i'
ff
S
Oplossing van de vorige puzzle.
Horizontaal: 1. menu: 4 jeep; 7. eis; 8.
erwt: 9. geep; 11. asperge 14. les. 15. bewa
ker; 19. enig, 20. lach: 21. weg: 22 laks,
23 nerf-
Verticaal: 1 moed: 2. Newa: 3. uitslag:
S ever- 6 pope; 9. geselen; 10. ego; 12 pek;
13 vi-n' 15 beul IC, wiek 17 r.-iEe "be*
Dp clMe Muó&etiekö
naar de beroemde avonturenroman
van Alexander Dumas
105.
Niet lang behoefde d'Artagnan daar zo
roerloos te blijven liggen, de schijn wekkend
dat hij dood was. De beide gedroste soldaten
die hem en zijn patrouille hadden overval
len kwamen na een poosje voorzichtig uit
hun schuilplaats te voorschijn om hun slacht
offer te onderzoeken en te plunderen. Ze
stonden vlak bij d'Artagnan stil en de een
zei voldaan tegen de ander: hij is dood
Maar bet woord was zijn mond nog niet uit
of de overledene sprong overeind, trok zijn
rapier en viel de onverlaten onverhoeds op
het lijf. De sluipmoordenaars begrepen, dat
als zij de kant van het kamp op zouden
vluchten zonder hun slachtoffer gedood te
hebben, hij hen zou aangeven en dus poog
den ze zich van hem te ontdoen, zo gauw
ze van de schrik bekomen waren. Een van
hen pakte zijn musket bij de loop beet en
gebruikte het als een knots. Maar d'Artag
nan was hem voor en doorboorde hem met
zijn degen. Daarna wierp hij zich op de
tweede soldaat. Ook deze worsteling was niet
■in lanee duur wan* '-■H
niets om zich mee te verdedigen dan zijn
ongeladen haakbus. De degen van de garde
gleed langs de loop van het nutteloos gewor
den wapen en doorboorde het dijbeen van
de sluipmoordenaar, zodat hij neerviel. D'Ar
tagnan zette hem aanstonds de punt van zijn
degen op de keel.
Genade, jammerde de man. Dood me niet,
ik zal spreken
Wat wou je vertellen? vroeg de jonge
man. Ik heb je niets gevraagd en ik betwijfel
of je geheim de moeite waard is om je er het
leven voor te schenken.
Dat is het zeker, antwoc 'dde de soldaat.
Vooral voor een man als u, die nog jong
bent en het door uw moed en uiterlijk nog
heel ver kunt brengen.
Wie. gelastte d'Artagnan. zonder zich
door die vleierij te laten imponeren, wie gaf je
opdracht om mij te vermoorden?
Een vrouw, die ik zelf niet ken, maar die
ze milady noemen, zei de gewonde.
Ik kon het weten, mompelde d'Artagnan.
Maar als je die vrouw niet kent, hoe weet
je dan hoe ze heet? vroeg hij verder.
Mijn kameraad kende haar, vertelde de
soldaat. En hij noemde haar zo. De afspraak
heeft ze met hem gemaakt, niet met mij.
Hij heeft zelfs een brief in zijn zak van dat
mens en die moet voor u van veel belang
-/I.- U-'- :L VinrTi èmnoron
Hm, zei d'Artagnan, wiens gezicht geen
spoor van aandoening verried. En wat had
jij met dat zaakje te maken?
Wel, mijn kameraad stelde me voor het
karweitje samen op te knappen en dat heb
ik aangenomen, bekende de soldaat. Milady
heeft ons er honderd goudstukken voor gege
ven.
Dat valt me mee, zei de jongeman
lachend. Ze schijnt me dan toch nog wel iets
waard te vinden. Dat was inderdaad een
aardig sommetje en ik begrijp dat je je hebt
laten omkopen. Ik schenk je het leven op
voorwaarde dat je de brief gaat halen die je
kameraad in zijn zak heeft.
Maar, klaagde de schurk, op die manier
jaagt u me toch de dood in want het lijk
ligt onder het vuur van het bastion Genade,
mijnheer, genade. Terwille van die jonge
vrouw, die u liefhebt en van wie u mis
schien denkt, dat ze dood is, maar die nog
leeft, riep de bandiet. Dat weet ik uit die
brief.
Nu zie je zelf dat ik herr> absoluut
moet hebben, sprak d'Artagnan, Vooruit,
vlug erheen. En met zijn degen prikte hij
de soldaat in de rug, zodat deze. van twee
kanten bedreigd, voortstrompelde naar de
gevaarlijke zone. Maar zijn doodsangst nam
zodanig toe dat d'Artagnan tenslotte een
achterliet en er alleen op uitging. Met vlug
ge tred, het oog waakzaam op de bewe
gingen van de vijand gericht, wist hij door
gebruik te maken van elke verhevenheid van
het terrein tot vlak bij de tweede soldaat te
komen.
Haastig laadde hij de sluipmoordenaar op
zijn schouder, juist toen uit het bastion een
salvo op hem gelost werd. De kogels drongen
in het lichaam van de dode. D'Artagnan be
reikte ongedeerd de loopgraaf, wierp het lijk
neer, en begon de kleren te onderzoeken. Hij
vond een lege portefeuille, een beurs met
geld, een beker met dobbelstenen. Gretig
graaiden zijn vingers in de portefeuille en
haalden er spoedig een brief uit. Daarin
stond: nu jullie het spoor van die vrouw
kwijt bent en zij thans veilig in dat klooster
is, waar jullie haar nooit naar toe hadden
moeten laten gaan, zorg er nu tenminste
voor dat die man niet ontsnapt. Want anders
zal ik jullie overal weten te vinden en je die
honderd goudstukken duur laten betalen.
Ik begrijp het, sprak d'Artagnan tot zich
zelf, die kerels moesten Constance ontvoe
ren. maar de koningin heeft zich over haar
ontfermd. Constance is veilig in een klooster,
dank zei de koningin.
Uit blijdschap schonk hij de soldaat het le
ven en ging met hem terug naar het kamp.
een editie als die van Wolters. Dit boe*
zal m 1954 worden aangevuld met zijn
tegenhanger Fries-Nederlands. Ook
wordt gedacht aan een schoolwoorden-
boek en aan een Friese „Van Dale". Ver.
der verzamelen wij zo de stof voor een
etymologisch woordenboek en voor een
vakwoordenboek. Want dit alles kan uit
de kartotheek worden getrokken waarin
wij alle gegevens bij de hand hebben.
Voorts staat de woordenlijst ter beschik
king van de taalwetenschap. Voorlopig
wordt uitsluitend het ..nieuw Fries"
(sedert ongeveer 18001 in het woorden
boek opgenomen, maar ook het oud- en
middel-Fries komen aan de beurt. In dat
opzicht wordt er te Groningen belangrijk
werk gedaan, omdat daar een leerstoel
in het Fries is.
D« Friese Academie geeft nog per jaar
-0 a 25 werken uit. mede op historisch
en plaatsbeschrijvend gebied, terwijl zij
verder ijvert voor de vereenvoudiging
van de Friese spelling. Daartoe ging men
ovfr.,n.1945- En daarby is het stelsel ge
volgd. dat de kop van een vreemd woord
zoveel mogelijk wordt gehandhaafd, ter-
"Ui de rest wordt verfriest. De letter o
is echter consequent vervallen en ver
vangen door de k of de s.
De academie telt veertien werkver
banden waarvan enkele een zuiver
wetenschappelijk karakter dragen. Hoog
leraren uit Amsterdam. Utrecht Wa-e-
k^feHPfn ^ro,n'jnfen z'J'n erbij betrok-
400 S1 3aaa"ta)1 »eden, bedraagt ongeveer
Üntnn l donateurs (waartoe ook
gemeenten, zaken en particulieren be-
ongeveer 1100. Ook met het bui
tenland heeft de academie vele weten-
hiïnnn .contact«" en zowel in het
J als ln bet buitenland worden
gevraagcL Üneen op aller">i
ln
van de Pensioengerechtigde leeftüd
maakt het thans mogelijk dat ?ii rfio
r"!'jk!et been een bezoek bre®!
gen aan het museum.
De afsluitbomen van de spoorweg
overgangen in de rijksweg Zutphen—
Apeldoorn zullen in de loop vak dit
voTraié™ r0de flikketU^n worden
Ir. J. Bruins, hoofddirecteur van de
rSi® r;erftaat in Groningen ver
laat 1 Maart de dienst Hij gaat over
naar het particuliere bedrijf.
Tot mede-directeur van het staats
drukkerij- en uitgeversbedrijf is be
noemd de heer Th. H. Oltheten, tot dus
ver adjunct-directeur.
De heer D. W. Toussalnt, chef staf van
net Gewest Arnhem van de rijkspolitie,
is onverwacht te Arnhem overleden.
Hy was 57 jaar.
Geen gevallen van kinderverlamming
werden geregistreerd in de week van 1
tot 7 Februari. In die week werden 127
gevallen van roodvonk en 81 gevallen
van diphtherie aangegeven.
Tot commandeur in de orde van
Oranje Nassau met de zwaarden (bij be
vordering) ia benoemd vice-admiraal J.
B. Meyer.
Het vliegerkruls ls toegekend aan ser
geant-majoor-vlieger C. R. Blom.
TERWIJL de nachtredacteuren, zich
van geen kwaad bewust, de slaap
der rechtvaardigen dachten te
slapen, werd de dagredactie ge
kweld met telefoontjes. Dat kwam
doordat de slaap der rechtvaardigen de
nachtredactie niet toekwam!
Zij had het bestaan de lezers mee
te delen dat op het gat van de Leendert
Abraham-polder per etmaal 230 mensen
in de weer waren plus 70 arbeiders van
da D.U.W. uit Zaltbommel, Culemborg
en Nijmegen.
De bui is over de onschuldige dag-
redacteuren losgebarsten en zij hebben
de vlucht genomen naar het veilige dak
van Oculus' hoekje.
Schrijf jij er wat over, zelden ze,
de lezers willen van jou wel wat aan
nemen.
Alzo, hier ben ik lezer, lk draag ge
duldig het schaamrood voor mijn col
lega's.
Sta mij toe, dat' lk verder zwijg. Het
was heus alleen maar een verschrijving,
waar u niets achter moet zoeken.
OCULUS.
Hoofdkantoor:
Witte de Withstraat 73,
Rotterdam
Telefoon (K 1800) 11.32.70
Nachtverbindingen van
23.00 tot 8.30 uur met uit
zondering van Zaterdag
nacht:
11.10.05
11.10.08
11.32.73
11.32.71
27.0.16
27.0.18
Hoofdredactie
Binnenland
Buitenland
Sport
Stenografen
en
Expeditie en be
zorging
Zaterdag van 15.00
21.00 uur
Zaterdag van 21.00
uur tot Zondag
20 uur
Giro Nr.
11.10.01
11.10.09
11.10.03
28.48.00
Kantorent
Rotterdam: Polderlaan 44a,
tel. 73067; Den Haag: Sta
tionsweg 26, tel 11.70.33;
Amsterdam N Z. Voor
burgwal 157, teL 33050.
