Bij uitbreiding jachthaven
duizenden scherven gevonden
Geldstroom vliet
minder snel
De Fryske boer en syn wrald
Het gewone niet goed genoeg
Dr. Mantel (Weidum) won bij
de eerste klassers
KIEKEBOE
ZATERDAG 14 FEBRUARI 1953
LEEUWARDER COURANT
9
Nieuws uit Leeuwarden
Vlietslcr pottenbakkers betrokken hun
klei van terreinen aan de Greuns
gij de werkzaamheden ter ver
groting van de Leeuwarder
jachthaven zijn duizenden scher
ven uit de bodem te voorschijn
gekomen. De vondsten vertellen
een stuk geschiedenis over de
Leeuwarder pottenbakkers die in
vroeger eeuwen, vooral aan het
Vliet, hun bedrijf uitoefenden.
Toen in de jaren 1916, '17 en '18 het
terrein, aan de westzijde van de Greüns
bii Schilkampen werd afgegraven voor
de aanleg van de jachthaven voor ,,De
Leeuwarder Watersport" trof men
onder de bovenste laag donkére teel
aarde een laag grijze klei aan. Er
bleken vroeger al sleuven in te zijn
gegraven die gevuld
waren met scherven
en teelaarde. De heer
N. Otteöia was inder
tijd een geregelde be
zoeker op dit stuk
land en tijdens de
werkzaamheden ver
zamelde hij duizen
den scherven, die na
schoonmaken en de
termineren belang
wekkende dingen
onthulden. Het
spreekt vanzelf, dat
men. nu de jacht
haven zou worden
uitgebreid, uitkeek
naar vondsten op het
aangrenzende terrein,
waarin nu de spade
werd gezet. En men
is niet teleurgesteld;
ook nu gaf dit terrein
duizenden interessan
te, zestiende-eeuwse
scherven prijs.
Op het Vliet woon
den verscheidene pot
tenbakkers en hande
laren in aardewerk.
De veronderstelling
is gewettigd dat zij
langs de Greuns ge
schikte pottenbak-
kersklei aantroffen.
De hiertoe uitgegra
ven sleuven werden
gevuld met gebroken
onverkocht aarde
werk en misbaksels.
Van de schervenvondsten kon men
fal van borden, schalen en kannen
reconstrueren, zo niet la werkelijk
heid. dan toch op papier. Een gedeelte
bleek geïmporteerd te zijn uit de Rijn
provincie en Hessen, een ander deel
was kennelijk uit Haarlem en andere
Hollandse steden afkomstig en de rest
was in de bedrijfjes aan het Vliet ge
fabriceerd. Veel tichel werken, pan- en
potbakkerijen hadden in die tijd
tevens de verkoop van zelf-geïmpor-
teerd aardewerk. De heer Ottema
schonk de vondsten van de jachthaven-
aanleg aan het Fries Museum, waar
een deel geëxposeerd is. De vondsten
van nu moeten grotendeels nog worden
gedetermineerd.
Leeuwarden had ook op andere
plaatsen pottenbakkers-bedrijfjes, o.m.
op het Oldegalileën. Er zijn zelfs tog
om daarna weer te worden toegedekt,
straatnamen in onze stad die op de
uitoefening van dit bedrijf wijzen.
Aan het VlietCis nog de
Pottebakkerssteeg. die genoemd is
naar de tot in het laatst van de
vorige eeuw bestaande potten
bakkerij en aan de Nieuweburen
vindt men de Potbakkersplaats,
waar zich vermoedelijk een pot
tenbakkerij heeft bevonden in de
tuin van het Jacobyner klooster.
Later (na 1580) werd de klooster
hof volgebouwd.
Nu vindt men aan de Polbakkers-
plaats nog slechts enkele onaanzien
lijke huisjes en pakhuisjes.
Kunst
Recital Theo van der Pas
Aan pianorecitals komen we dit
seizoen zeker niet tekort. De zoveelste
in de rij vormde ditmaal dat cloor Theo
van der Pas, die in den lande een ge
vestigde naam bezit als begeleider. Wan
neer we zijn recital beluisteren, is dit
ook alleszins begrijpelijk.
Zijn pianospel is buitengewoon ver
zorgd, op sommige momenten zelfs iets
te geciseleerd en te verfijnd; het heeft
tegelijkertijd iets bescheidens en iets te
weinig zelfstandigs en persoonlijks, dat
het wel uitermate geschikt maakt als
begeleidinigsspel, maar dat een solisti
sche voordracht meermalen iets mono
toons geeft.
Cerebraliteit mag men het niet noemen,
daar is dit pianospelen toch werkelijk te
geraffineerd en te goed overwogen voor.
Maar in het uiterst verzorgde krijgt toch
de inspiratie bijtijden ernstige inzinkin
gen, die alleen overwonnen worden door
gedegen routine en vakmanschap.
Kleine misgreepjes mogen daarbij niet
eens meetellen.
De Sonate in Es van Mozart, waarmee
het concert opende, evenals de Im
promptu in Bes van Schubert, een werk,
dat door dilettanten veel gespeeld wordt,
kreeg een vertolking, die als voorbeeld
kon gelden en uitmuntte door een ge
spannen voordracht en intense concen
tratie. Voor ons gevoel vormden de
Pepillons Op. 2 van Schumann het
hoogtepunt van de avond. Van der Pas
speelde dit vrij fragmentarische werk in
een zodanige opvatting, dat het ondanks
de zwakheden van zijn b9uw, een prach
tige eenheid werd: „Clair de Lune" en
„1,'Isle Joyeuse" van Debussy konden,
hoewel meesterlijk gespeeld, daarbij
toch niet halen.
Na de pauze volgden in onafgebroken
volgorde een aantal werken van Ohopm,
waarvan vooral de Wals in e kl. en de
grote Etude Op. 25 in a kl. excelleerden
door majestueuze opvatting. De pyaeh-
tig-romantische Etude Op. 25 in cis kl.
ademde een weldadige muzikaliteit.
Het weinig talrijke publiek was zeer
dankbaar; Van der Pas honoreerde, het
applaus met de gebruikelijke toegiften.
Th. L.
P.V. „De Oldehove"
Op haar eerste .ledenvergadering heeft
de kortgeleden opgerichte postduivenver
eniging „De Oldehove" een bestuur .geko
zen', dat als volgt is samengesteld: O.
Wij ma, voorz., J-ac. Twijnstra. secr.. J.
Reith, penn.. Jclle de Vries en A. J. W.
Wielinga. Tot hoofd-hokcontroleur werd
benoemd A. HenSema. Besloten werd dit
eerste jaar niet aan de objecten van L.C.C.
en N.C.K. deel te nemen, maar alleen in
verenigings- of afdelingsverband activiteit
te ontwikkelen.
Friesland biedt hulp van
gezinsverzorgsters aan
Aan de oproep aan de jonge vrouwen
en meisjes van Friesland om zich be
schikbaar te stellen als plaatsvervang
sters voor de gezinsverzorgsters, die
dan naar het rampgebied gedirigeerd
zouden kunnen worden, is gehoor ge
geven. De Commissaris der Koningin
kon daardoor aan de minister van
Maatschappelijk werk telegrafisch de
aanbieding doen, de uitzending te be
vorderen van een aantal ervaren maat
schappelijke werksters en gezinsver
zorgsters, zodra mocht blijken, dat
aan haar in het rampgebied behoefte
bestaat.
Momenteel is in de naaste om
geving van het rampgebied voldoende
hulp voor maatschappelijk werk aan
wezig. Op dit ogenblik behoeft daarom
waarschijnlijk nog geen beroep te
worden gedaan op de gezinsverzorg-
sters e.d. uit Friesland.
Auto zwaar beschadigd
Op de Overijselsestraatweg in Goutum
is omstreeks halftwee gisteren een vee
auto achter op een personenauto ge
reden. die daardoor zwaar werd be
schadigd.
De personenauto remde, omdat een
voor haar rijdende vrachtauto hetzelfde
deed. De bestuurder van de vee-auto
merkte deze manoeuvre te laat op.
Om goed te onthouden
Het gironummer van het Leeuwar
der Rampen-comité is 4349 ten name
van Kingma's Bank. Bij overschrijvin
gen vermelden, dat het geld bestemd
is voor het comité.
Ook de andere banken verlenen na
tuurlijk graag hun medewerking voor
hot Rampenfonds. 1
Vandaag geen juichtonen over de toe
neming van de bijdragen voor het Ram
penfonds uit Leeuwarden. De banken
met elkaar hebben sinds gistermorgen
een 5200 gulden ontvangen, zodat dit
slechts een heel klein stapje is op de weg
naar het halve millioen. De moed nu
opgeven? Weineen, er kan nog heel wat
gebeuren en er moet nog heel wat ge
beuren.
Kom aan, volgt het voorbeeld van de
vrouwenvereniging „It aide doarp" in
Huizum en schenk 125 of doe zoals de
scholieren van de Gemeente H.B.S.. die
406 gulden op het tapijt brachten. De
leden van de Nieuwe Leeuwarder Sla
gersvereniging offerden met elkaar
1330.78. Voorts gaan de militairen van
de Vliegbasis f4300 overmaken.
Uitgaande van het Stads-Godswerk
van de R.K. kerk zullen Zaterdag- en
Zondagmiddag om Iwee en om vier uur
in het gymnastieklokaal van de St. Boni-
facius-school aan de Voorsteek poppen
kastvoorstellingen worden gegeven ten
bate van het Rampenfonds.
De kunstenares Jeanne Bieruma Oos-
ting heeft een ..Watersnoodmapje"
samengesteld met een vijftal houtsneden
naar kleine dieren. De fa. R. van der
Velde heeft de verkoop van deze map
jes, waarvan de gehele opbrengst voor
het Rampenfonds is. op zich genomen.
Priesterjubileum ir. Poortman
In cle St. Albanus-kapel der Vrije Katho
lieke Kerk in de Waag zal morgen op fees
telijke wijze het zilveren priester-jubileum
worden herdacht van de eerst aanwezend
priester ir. H. E. Ch. Poortman.
De jubilaris heeft op 11 Februari 1928 in
de kapel van de Heilige Michaël en alle
Engelen te Huizen (N.H.) zijn priesterwij
ding ontvangen. Enkele dagen daarna is
hij voor zijn dagelijkse werkzaamheden-
naar Bandung gegaan, waar hij tot de gees
telijkheid van de St. Albaankerk ging be
horen. Vijf jaar later werd Soerabaja zijn
woonplaats, waar hij eerst aanwezend pries
ter werd van de St. Bonifatius-kapel.
Spoedig daarna keerde ir Poortman naar
Nederland terug. Na eerst in Den Haag en
Leiden in dienst der Vrije Katholieke Kerk
te zijn geweest, kwam hij in 1938 in Leeu
warden. waar hij een kleine grondslag
vond voor de opbouw van een gemeente.
Daaraan heeft hij tot nu toe zijn beste
krachten gegeven. Daarenboven mocht hij
het genoegen smaken een V. K. Gemeente
in Groningen te stichten.
Vandaas en morgen
Vandaag: Tivoli 3. 7 en 9.15 u. „Detec
tive Story". Cinema 3. 7 en 9.15 u.
..'s Nachts langs de weg". Leeuwarder
3, 7 en 9.15 u. „Sprong in het hellevuur",
Harmonie 3 u. Jeugdfilm „Toendra".
4> Harmonie 7.30 u. Uitv. gym.ver. Leeu
warden.
Morgen: Het Baken 10.30 u. Hum. Ver
bond. Spr. G. Stellinga. Tivoli 2. 4.30,
7 en 9.15 u. „Detective Story". 4> Cinema
2. 4.30. 7 en 9.15 u. ..'s Nachts langs de
weg". Leeuwarder 2. 4.30. 7 en 9.15 u.
„Sprong in het hellevuur". Harmonie
3 en 8 u. .Paradijsvogel". P. de Jong
8 u. Feestav. korfbalver. Leeuwarden.
van der Hoek forhelle in stik boereskiednis
Spahr
|t fait net ta, sei de hear J. J. Spahr
van der Hoek justerjoun yn it
Oranje-hotel to Ljouwert yn syn lêzing
foar leden fan Akademy en Genoatskip,
om oer de Fryske boereskiednis hwat
nijs to fortellen, as men krekt in boek
der oer skreaun hat. Dat boek it
tinikboek fan de Friesche Mij wie fan-
seis gauris de eftergroun fan sprekker
syn skögingen en de foarsitter, ds.
Kalina, bleau mei syn boeresprekwur-
den yn iepenings- en slütwurd ek alhiel
yn de styl dêrfan. Dóch hal „Spahr"
gauris punten ütarbeide en hwat in oar
Ijocht skine litte kind. nou't hy net foar
il greate publyk hoefde to skriuwen,
hjirre to praten can.
De boereskiednis bigjint. as Friezen
har delsette op 'e klaei en op it san. Wy
witte fan dy delsetting net folie óf, mar
al docht it üt de lettere sitewaesje
bliken, dat de hege groun (terp. savel-
rêeh en sanrèch) ta wenplak en boulan
brükt waerd. de lege groun ta miede en
de buskenbeiden groun ta finne. Hwat
de bou oanbilanget, oan it jier 1000 ta
waerd der net mear boud as foar eigen
forlet. Yn dy tiid hie men dan ek op de
klaei yn de lettere bouhoeke likegoed
it greidboersbidriuw as nou yn 'e greid-
hoeke.
Oanpasse
Yn it algemien kin men sizze, dat de
boer him oanpasse moat by de groun,
dèr't dan oykomt de fraech fan de kon-
sumint en dat alles mei in bidriuw. dat
tige fan de natür ófhinget. In moai foar-t
tyld fan dy oanpassing lit byg. Ballum
op it Amelan sjen, dèr't de Grie (greide)
de ünibidike groun wie, dér't de kij wei
den. De hwat feanige miede roun in
dyk omhinne, wylst oan 'e noardkant it
boulan lei, dat de hi amen neamd waerd
fanwegen de dyk dér omhinne. dy't it
fé der üt halde moast. Nei cle dunen
ta lei de wyldernis en dér binne mar
lvtse hoeken fan oanmakke: it Nijehiem
bygelyks. wylst it Nijlan oarspronkelik
ernearre wie foar skieppeweide.
By sa'n bytsje bou, dèr't de groun de
Amelanner boer ta twong. moast de
klam wol op 'e kij falie en dêrom wie
de bilangrykste boarne de öfset fan fé.
Dit wie ek sa op 'e klaei. al waerd dér
mear oan büter en tiismeitsjen dien.
Aldtiids spile de büter op 'e klaei net
sa'n greate rol en makke men se meast
foar eigen gebrük. Noch yn de 18de ieu
waerd der yn 'e Dongeradielen omtrint
gjin büter makke: de Dokkumer waeeh
wie in tsiiswaech foar „sutmus", d. i.
zoetemelks-kaas.
Om 1400 binne freget de ravitaillear-
ring fan de hannelsfloat al gans produk-
ten fan de buorkerij en de skippers op
Hamburg helje bier en bringe agraryske
waren. Yn dy tiid komt der ek al ütfier
fan fé nei Hollan foar, al moat men net
miene, dat üs boeren dér folie jild foar
makken. Men rekkene al yn jild, mar
bitelle faken yn natura. By de boer
siet net folie jild. Dat wie yn hannen
fan haedlingen. keapljoi en kleasters.
dy't it bileine yn lSn. Sadwaencle waerd
cle Fryske boer foar in great part hier-
boc-r. Yn 'e W&lden hie men al ier in
mingd bidriuw mei skiep en kij foar it
bidongjen fan de bou en de oerienkomst
mei de eilannen is hjirre, dat men op
somlike plakken bygelyks om de
Bungermar hinne in marke-organi-
saesje hie. dy't men ek op it Amelan koe
en dv't men by alas ek op Skvlge hawn
hawwe moat.
Mear bidriuwen yn de Walden
Oan 'c han fan in nijsgjirrige grafyk
liet sprekker sjen, dat it tal bidriuwen
tusken 1511 en 1875 hwat de féhalderij
oambilamget yn de echte greidihoeke
sahwat lyk bleaun is, mar dat it yn
Aehtkarspelen tige tanaem wie. Yn
Baerderadiel waerden de lju. dy't gjin
pleats krije koene, ófstaet. mar yn 'e
Walden wie troch forfeantsjen en lan-
canmeitsjen plak foar gans niie bidriu
wen. binammen lvtse. Soks sjooht men
op e klaei mar komselden.
De ütfier fan kij nei Noardhollan foar
fokfé bart om 1700 hinne mei de krek-
tens fan in klok. as cle fépest der alteast
nel tusken komt. De greidboer paste
him by dy fikse öfset oan en bipoldere
gans mieder. ta finnen, dat faken in to-
koart can her- (bv tofolle kij) mei him
brocht. De spanningen koene dan great
wurde.
It forcdeljen fan de kij fierde de oar-
spronklike eigenskippen fan it Fryske
fé tige op. dêr't it exterieur slim ünder
to "rijen hie. Men frege inketd mar. hoe-
folle mingels mölke in kou deis joech.
Exterieur en fetgehalte kriie pas it om-
tinken troch it F.R.S.. nei 1850.
Büter
Sprekker gyng hjirnei djipper yn op
cle ütfier fan Fryske büter nei Ingelan
en de klappen, dy't dizze büter yn de
19de ieu krige om't er djürder wie as de
Deenske. Men skriuwt dy efterütgong
fan Fryslans posysje op de Ingelske
merk gauris ta oan de griemerijen en
knoeijerijen. mar sprekker brocht it op
it Konservatïsme fan de Fryske boer,
dy't tofolle üt 'e sleur buorke. wylst it
uïlan fan daloangeande losser wie en
nijc methoaden tapaste.
Fas öoe't de büterpriis keldere. waerd
de Fryske boer wekker en woe er better
oan it tuterfnbryk, al namen guon de
Deenske methcade mei iis foar kar. dy't
hja har oaneigene hiene. Troch de
büterfabriken waerd der folie mear
tsiis makke om't de wraldmerk dat frege.
Dit barde elc yn 'e Walden, dèr't men
oars foar 1890 praktyslc net tsize.
Ta bislüt gyng sprekker op inkelde
fornijingen vn it boerebidriuw yn. Twa
kear in krisis en de opkomst fan de
lanbou-organisaesjes hawwe de Fryske
boer de eager, iepenmakke en nou seit
er: ik sil nie: de moderne ütfiningen in
produkt meit;;e dat oast by myn lan en
dat cle wraldmerk freget
Nei it skoft liet c'e hea" Spahr van der
Hoek noch in lange rige tige moaije
ljoehtbvlden sjen. dv't it sprutsene wurd
djipper sneed joegen, wylst der him ek
in fruchtber neipetear üntjoech. Ds.
Kalma spriek in wurd fan tank.
Deze week in dit theater
Een vrachtwagenchauffeur en een New Yorkse
detective verschaffen boeiend amusement
LJet is een merkwaardig verschijnseldat
dat moderne cinematografie haar zoek
licht zo graag richt op „de gewone man".
Van de Italiaanse na-oorlogse filmgeneratie
is dat een der pijlers geworden, maar ook in
andere landen hebben de exceptionele figu
ren vaak het pad moeten ruimen voor de
doodgewone man-in-de-straat. Het verschil
tussen Italië en de rest van de wereld is ech
ter, dat men in het eerste land ook de te ver
werken slof veelal aan het leven van alle dag
ontleent, terwijl men elders nog vaak zijn
heil blijft zoeken in gedrongen, fantasierijke
scenario's, die afbreuk doen aan de levens
echtheid van de als hoofdpersonen geschapen
figuren.
Twee voorbeelden vindt men hiervan
deze week in de Leeuwarder bioscopen.
,,'s Nachts langs de weg" laat ons ken
nismaken met een vrachtwagenchauffeur
uit een typisch kleinburgerlijk milieu,
die het verkeerde pad opgaat als hij
kennis maakt met een liftster met een
niet bepaald vlekkeloze levensloop. Zijn
vrouw weet hem echter terug te winnen.
Men zou zeggen, dat dit gegeven stof
voldoende op zou leveren voor een
boeiende film. Niet alzo dacht Erich
Pommer. die met dit filmwerk zijn
rentrée in de Duitse filmwereld maakte,
na in 1933 naar Amerika te zijn uitge
weken. Het was hem niet voldoende, dat
de chauffeur een enorm bedrag vond. bureau
hetgeen hem de mogelijkheid gaf een Douelas
dubbel leven te gaan leiden, toen hy de
liftster ontmoette. Hii moest ook nog
verzeild raken in een smokkelaarsbende,
bij een inbraak betrokken worden en
tenslotte een revolver op zich gericht
zien. Jammer, want het verhaal kreeg
hierdoor het onnatuurlijke en ongeloof
waardige van een goedkoop romannetje.
Vrachtrijder Heinrich Schliiter Hans
Albcrs) achter het stuur met naast hem
Inge, de liftster (Hildegard Knef).
Deze week in dit theater
echter niet geworden; wel een boeiend
stuk amusement, dat bij velen erg in de
smaak zal vallen, maar bij enkelen een
wat wrange smaak zal nalaten, omdat
het in vele opzichten laat zien. hoe het
ook had gekund.
Niet veel anders is het gesteld met
„Detective Story" van William Wyler,
ook al een der groten uit de filmwereld.
Ook hier is de gewone man in dit
geval de politieman de spil waar de
handeling om draait. Het is hier een
keiharde New Yorkse detective, die
temidden van de misdaad een man zon
der hart is geworden en aan zijn eigen
werk eerst geestelijk en later ook licha
melijk te gronde gaat. Helaas is ook hier
het „verhaal" te sensationeel gemaakt.
Het bevat, te veel toevalligheden waar
door al weer de menselijkheid, die er
aan ten grondslag lag. op de achtergrond
wordt geschoven.
De vergelijking laat zich nog verder
doortrekken. William Wyler heeft even
als Erich Pommer voortreffelijk vak
manschap geleverd en alle acteurs geven
een prachtige creatie van hun. rollen.
Fet zijn echter gewone mensen in onee-
•one 'situaties. De sfeer van het police
's prachtig getroffen. Kirk
en Eleanor Parker schitteren.
Conclusie: het tweede stuk boeiend
amusement, dat meer had kunnen wor
den als men „het gewone" alle eer had
gelaten en de grondgedachte niet onno
dig met allerlei niet ter zake doende
gebeurtenissen had uitgebreid K.
-.Sprong in het hellevuur" heel de
wat beslist niet. nodig was geweest met luidruchtige film m de Leeuwarder
zo'n gegeven. Bioscoop, die een indruk wil geven van
Dubbel te betreuren is dit uitglijden -de 'Y'-'7-?- waarop men in Amerika
(ten behoeve van de smaak van de sen- Parf chutisten inzet om bosbranden in
satiezoekende massa) van Pommer. om- ?e kiem te smorenDe gang van zaken
dat deze verder zulk subliem vakman-1 met^het neerkomen^ .vau;.^deze
schap aan de dag legde.-Hij verzamelde
niet alleen enkele voortreffelijke acteurs
om zich heen. zoals Hans Albers (de
chauffeur), de jeugdige Hildegard Knef
(het meisje). Lucie Mannheim (de echt
genote) en Marius Göring (de louche
smokkelaar), maar gaf de fotografie en
verdere technische uitwerking in han-;
den van meer dan middelmatige vak
mensen zodat 's Nachts langs de weg
in sommige gedeelten uitstekende fil
mische kwaliteiten ging bezitten, waarin
•doodsverachters is ons wel duidelijk ge
worden, maar het gewroet van een
groepje van een man of zes tegen een
baaierd van technicolorvuur. die de hele
Leeuwarder in een rosse gloed zet. deed
nogal onwaarschijnlijk aan. Het ver
haal in de film is niet erg sterk, Een
parachutist vermoedt, dat zijn vader, die
"hetzelfde bedrijf uitoefent als hij. om
gekomen is door de lafheid var. een
voorman en hij zet alles op alles om
deze voorman een bijl in het hoofd te
(Advertentie l. M.)
Dames! Vooral nu
Hamea-Gelei voor Uw handen
Biljarten in „de Friesche Club"
Bij de wekelijkse ledenwedstrijden in
„de Friesche Club", kwamen Donder
dagavond de eerste klassers tegen elkaar
uit. Naast, de bekende bijdrage aan het
rampenfonds, had het bestuur voor dit
zelfde doel de inleg voor deze biljart-
partij laten verdubbelen.
De kortste partij van de avond werd
reeds in de eerste ronde genoteerd en
was van de heer F. Brinkman te Leeu
warden. Hij had slechts 12 beurten nodig
en wist hiermee een extra prijsje in de
wacht te slepen. In de tweede ronde
zakte dat tempo wel heel erg. hij kwam
toen in 25 beurten maar tot 44
caramboles.
De prijs voor de hoogste serie was
voor de heer J. P. de Graaf te Leeuwar
den. Deze serie van 40 werd eveneens
in de eerste ronde gescoord, nochtans
werd1 de partij niet gewonnen.
De heren J. Zeinstra te Leeuwarden
'V. Kllli utiiUCIl, \Y 11 ui i ,1 - J
vooral de kleinburgerlijke sfeer prach-1 siaan. Ondanks tekortkomingen is de
tig is getroffen Een kunstwerk is het rolprent de moeite van het zien tocb
best waard. Er zit wel spanning in.
Vooral het vuur is een gcede filmster.
Financiën en economie
AMSTERDAMSCHE BANK - INCASSOBANK
In 1952 is de omvang van de zaken der
Amsterdamsche Bank-lncassobank wederom
toegenomen. Op verschillende gebieden kon
de activiteit vergroot worden. Dit betreft
vooral het emissiebednjf, zeer aanzienlijk
was het aandeel van het bankconcern in de
emissie van talrijke obligatieleningen van
publiekrechtelijke organen. Ook in het inter
nationale betalingsverkeer en het internatio
nale credietbedrijf konden de werkzaamheden
worden uitgebreid. De bemoeiingen van de
bank om contact te leggen tussen industriëlen
en handelaren in binnen- en buitenland
namen in omvang toe en hebben bijgedragen
tot tal van transacties, aldus het verslag over
1952.
Het verslag noemt de behaalde resultaten
gunstig. De winst- cn verliesrekening sluit
saldo van f 12.685.979 (vorig jaar
en D. Steensma te St. Jacobi-Parochie.
die beiden als taaie wedstrijdspelers be
kend staan, wisten zich ook ditmaal bij. „,cl
de vier prijswinnaars te scharen, niet i f n.810.383). voorgesteld wordt ten laste
hun kwamen de heren Dr. J. Mantel te de winst 13 millioen toe te voegen aan net
Weidum en G. Schumacher te Leeuwar-I reservefonds. 4 pet divïdent uit te keren op
den OP het viertal de preferente en 10 pet op ae gewone aanac-
,P j len der Amsterdamsche Bank en £317.521
De laatste had vooral m de vooravond I over te brengen op nieuwe rekening. (Over
goed spel laten zien. terwijl Dr. Mantel; iföl werd uitgekeerd 4 pet. op de preferente
de hele avond goed op stoot was. In de e"9 pct- y de gewone aandelen).
zïjn!tr'inaJ> Lerloron Schumacher en a„jSS"eiSSSi"2.°°,'liïc5i
Zeinstra, die daarna om de derde en 30.68" 610 (f29.7S4.284! provisie f 25.543.440
vierde prijs streden, een pai-tij die in het(i 2R 310.477). effecten 'f 4.168.380 (f3.248 603).
voordeel van Zeinstra werd beslist. -
Om de eerste en tweede prijs kon
Steensma het met zijn sterk bandspel
niet tegen Dr. Mantel bolwerken. Eerst
ging de strijd met wisselend succes,
maar langzamerhand wist Dr, Mantel de
leiding vast in handen te nemen en ook
Steensma aan zijn zegekar te binden.
en
Inmiddels was de baron doorgestapt
naar het huis van boer Krelis. Hij had
vijftig gulden bij zich gestoken, precies
zoals zijn BETERE-IK hem opgedragen
had. In zijn binnenste had hij een schul
dig gevoel, toen hij nog even over Pirn,
Pam en Pom nadacht. Zijn BETERE-IK
had gelijk. Het was niet mooi van hem
geweest om die arme broertjes zó de
schrik op het lijf te jagen, alléén om
'hen het huis uit te krijgen. „Maar dat is
nu afgelopen", zei de baron vastberaden
tot zichzelf. ..Absoluut! Ik zal die mevr.
Woeffie en die drie kereltjes niet meer
lastig vallen. Uiteindelijk hebben zij mij
toch al de huur voor een Ijj^ol ]?.ar
uitbetaald". En met deze nobele voor
nemens stapte baron Van Potlum het
huis van boer Krelis binnen. Deze laatste
was heel verbaasd en ook wel een tikje
onthutst, toen hij zag welk een voor
name bezoeker er bij hem over de drem
pel stapte. „Ach meneer de baron", zei
hij angstig. ..Ik begrijp wel. waarvoor u
komt, maar ik kan u heus de pacht nog
niet betalen. U ziet het zelf wel, ik ben
ziek. Mijn arme vrouw moet alles alleen
doen en zij is ook zo jong niet meer!
Toe. geeft u ons alsjeblieft nog wat uit
stel!" „Blijf maar rustig liggen. Krelis",
zei de baron vriendelijk, „ik ben geko
men om eens met je te praten!"
Boer Krelis dacht niet anders of baron
Van Pottum was gekomen om de achter-
stallige pacht te halen. Maar tot zijn
grote verbazing informeerde de
"baron het allereerst naar zijn
gezondheid. „Voel je je al weer
wat beter Krelis?" „Ja. meneer
de baron, dat gaat wel, maar toch zal het
nog wel een maandje duren voor ik de
oude ben. En daarom zou ik beleefd wil
len vragen, geeft U mij nog wat uitstel."
„Krelis." zei de baron plechtig, „laten
we daar niet verder over praten. Je be
hoeft mij die pacht nog niet te betalen.
Ik scheld je zelfs die achterstallige pacht
kwijt. Jij begint mij weer te betalen zo
dra je beter bent!" De arme boer hapte "„edied
naar adem. Als het dak naar beneden
zou zijn gevallen, had hij niet verbaasder
'kunnen zijn. „Meneer de baron, dat meent
U niet!" „Ja zeker, ik meen het wel en
we praten er niet meer over, Wal bete
kenen die paar centen voor mij". Krelis,
die de baron al die tijd met open mond rentestand voorts bepleit zij oDheffing
had zitten aanstaren, liet zijn mond nu de dividendbeperkïng en afschaffing van de
met één klap dichtvallen. Zi.hrtJ* de Jg-gg"™ SS&Tj&rfcJSW'SS
bcursverkeer. dat zulk
onkosten £30.706 012 (f30.309.830), afschrijving
f 1667.811 (f3.032.623). belasting f 12 millioen
(f9 millioen).
In de algemene beschouwingen wordt o.m.
gezegd, dat de economische ontwikkeling van
ons land in 1952 enkele opmerkelijke gunstige
aspecten heeft vertoond. Vooral wordt de zeer
bevredigende ontwikkeling van de betalings
balans gememoreerd. Met probleem van het
dollartekort blijft echter om oplossing vra
gen. De grotere werkloosheid moei behalve
aan seizoensfactoren vooral worden toege
schreven aan structurele oorzaken. De be
roepsbevolking neemt voortdurend toe en de
emigratie vormt een onvoldoende tegenwicht.
Ook moet gerekend worden oo 'n voortgaande
repatriëring van Nederlanders uit Indonesië.
Voor de stijgende beroepsbevolking moet
werkgelegenheid worden gevonden en dit is
slechts op grote schaal mogelijk door uitbrei
ding van de industrie.
Te weinig kapitaal belandt in de risico
dragende sfeer. Om dit vraagstuk op te lossen
moet het bedrijfsleven in staat worden ge
steld nieuwe risico's te aanvaarden en de
bevolking die vroeger op ruime schaal
risicodragend kapitaal aanbood, moet de ge
legenheid herkrijgen haar aanbod van be
spaarde middelen ter belegging in de risico
dragende sfeer te vergroten. Tevens blijft de
vermeerdering van de belegging van gelden
der institutionele beleggers in aandelenkapi
taal de aandacht vragen.
Wat het aanbod van risicodragend kapitaal
betreft, meent de directie dat dit zou kunnen
worden gestimuleerd indien op ruime schaal
belastingvrij sparen mogelijk werd gemaakt.
Het, particuliere sparen moet worden aange-
alleen op die manier is een
enigszins omvangrijke herleving van de kaoï-
faalmarkt te verwachten, maar het huidige
belastingstelsel laat speciaal in de hogere
inkomensklassen besparing niet in voldoende
mate toe
De directie acht de tijd thans rijp voor af
schaffing van de overheidscontrole op de
baron nog nooit meegemaakt. En al
mocht hij verbaasd zijn, de baron zelf
was het niet minder. „Ben ik dat nu. die
dit allemaal gezegd heeft", mompelde
hij half tot zichzelf. „Of is het nu mijn
BETERE-IK, dat hier gesproken heeft!"
langrijke rol kan spelen in het proces der
kapitaalvoorziensng. is het alleszins gewenst
'ic staande belemmeringen te doen verdwij
nen" aldus het verslag der -\.B -r.B.. dat
ditmaal een extra typografische verzorging
eeft genoten en met foto's is verlucht.
