de pionier Le Sage ten Broek Het werken en streven van Z«H. de Paus vraagt levens van Rosenbergs te sparen Grote opleving in V.3. van Katholieke activiteit Priester en leek Apostolische delegatie bevestigt interventie Eisenhower's waardering voor godsdienst moedigt aan P" "inn 4- ZATERDAG I I FEBRUARI 1953 Paus nieuw voor hem was. De apostolische delegatie in Washington heeft in een verkla ring bekend gemaakt: „Op ver zoek van de Heilige Stoel heeft de apostolische delegatie zich in December van' het vorige jaar in verbinding gesteld met het Ame rikaanse ministerie van Justitie en meegedeeld dat de Heilige Vader van verschillende zijden het verzoek had ontvangen om ten behoeve van de Rosenbergs te interveniëren. Zijne Heiligheid heeft het no dig geoordeeld uit overwegingen van naastenliefde en in overeen stemming met zijn apostolische roeping, de Amerikaanse civiele autoriteiten hiervan op de hoogte te stellen". Hieruit blijkt dus dat de Paus al stappen ten behoeve van de veroordeelden heeft genomen nog voordat de Rosenbergs zelf op 10 Januari hun gratieverzoek in gediend hebben. De ter dood veroordeelde atoomspionnen Julius en Ethel Rosenberg hebben overigens van daag op een laatste actie om executie te ontgaan opnieuw nul op het request gekregen. Rechter Irving R. Kaufman, die het'proces presideerde, heeft er op gewezen, dat hij Maandag een nieuwe executiedatum zal aankondigen. Verdediging van Katholieke belangen bracht Regering in moeilijkheden Minister Beyen naar Parijs en Rome Minister Beyen vertrekt Don derdag 19 Februari naar Parijs voor besprekingen met de Franse ministers Mayer en Bidault en de Italiaanse minister De Gas- peri. Vervolgens gaat mr. Beyen naar Rome voor het bijwonen van een vergadering van de ministers van buitenlandse zaken. BOOM VIEL OP HUIS Toen arbeiders op de Zoutelan- delaan te 's-Gravenhage bezig waren een boom te vellen, brak het touw van een takel. De boom viel daardoor de verkeerde kant uit en kwam op een huis terecht. Persoonlijke ongelukken deden zich niet voor, doch van het huis werden een dakkapel en een groot aantal dakpannen vernield. Voorts was er veel glasschade. KWESTIE ROND EEN VACATURE Wat is er toch aan de hand met mr. Roolvink en de vaca ture-De Waal in de Tweede Kamer? wordt er gevraagd. Hoe zit het nu met die op volging en dat Kiesreglement van de K.V.P. Over een en ander leest men uitvoerig in de Kroniek van Zaterdag in dit nummer. „Het ware te wensen dat men hier minder liouwziek en meer schrijfziek was", zuchtte een jonge priester, die naast de uiter lijke tekenen van katholieke op leving ook een innerlijke bewust wording wenste. „We hebben al leen onze Le Sage, die is goed om ruim baan te maken, laat men nu toch ook eens in de diepte wer ken". Cornelius Broere, die deze woorden aan zijn leermeester Mgr van Bommel schreef, zou zelf de man worden die in de diepte werkte en onbewust heeft hij in deze zinnen de best mogelijke definitie gegeven van de beteke nis van Le Sage en van hemzelf. Joachim George le Sage ten Broek (1775-1847) is de eerste van onze emancipators in tijdsorde niet de grootste in talent, maai de taaiste, de moedigste, werkend onder de meest ongunstige om standigheden. Joachim le Sage werd gedreven door een grote ge dachte: in de katholieke gemeen schap. waartoe hij in 1806 op 31- jarige leeftijd was toegetreden, moest de moed, de kracht en energie worden gewekt. De katho lieken moesten samenwerken om de hun toekomende plaats in de Nederlandse samenleving te her nemen. In 1816 gaf hij een boekje uit: „De voortreffelijkheid van de leer der R.K. Kerk", waarin hij aantoonde dat het vreemde, ach terlijke volkje der Roomsen, niet zo achterlijk was als de protes tanten wei meenden. Voor vele katholieken was dit boekje een ergernis: openlijk spreken over de voortreffelijkheid van hun geloof, achtten ze gevaarlijk, het zou enkel maar aanleiding geven tot felle spot en schimp. Er gebeurde, wat ze vreesden: vele andersdenkenden grepen naar de pen; voorop de meest ver maarde man uit die tijd: Willem Bilderdijk en in zijn gevolg o.a. een vijftal predikanten, onder wie Le Sage's eigen broer. Maar gelezen werd Joachim Georges' geschrift. In enkele maanden tijd gingen vijf drukken van de pers en nog in 1918 is het in nieuwe uitgave verschenen. In 1818 stichtte Le Sage „De Godsdienst vriend", het. voornaamste van onze oudste katholieke tijdschrif ten, dat meer dan 50 jaren heeft bestaan. Door actuele artikelen, de nieuwste kerkelijke berichten en vooral door zijn polemieken tegen protestanten en vrijzinni gen, wist het bij katholieken de belangstelling voor eigen zaak te wekken. Zijrf moedig geschrijf bracht hem zelfs in de gevange nis,; in 1827 oordeelde de Rotter damse rechter, dat de voortdu rende verdediging der katholieke belangen de 'regering in moei lijkheden bracht. Lang duurde die opsluiting gelukkig niet en meer geladen dan ooit. hervatte Le Sage zijn arbeid. Veel erger voor hem was het blind worden. In 1830 kon hij niets meer zien en hij vertrok naar Grave. Aan zijn schoonzoon Josue Wirtz dic teerde Le Sage nu de vele ge schriften na dat jaar verschenen. In deze jaren begon Katholiek Nederland hem ook meer ven hij overléed op 11 Juli 1847 na een val van de trap heeft hij toch een groot aandeel gehad in de voorbereidingswerk- zaamhedej^' en het zou onrecht vaardig zijn om zijn naam in dit verband te verzwijgen. Door zijn moedig opkomen voor de rechten der katholieken, door zijn voort durend streven om zijn geloofs genoten tot activiteit te brengen maar ook rechtstreeks heeft hij de weg naar 1853 geëffend. Want het eerst van allen heeft Le Sage gewaarschuwd tegen het Concordaat van 1827, hij zag de gevaren daaraan verbonden. On geveer niemand luisterde toen, maar in 1841 was de grote meer derheid tot zijn standpunt be keerd en Van Vree ondersteun de Le Sage's hernieuwde bestrij ding. Bijna in hetzelfde jaar kwam Cornelius Broere voor het voet licht. Op een voor hem onzalig ogenblik in 1840 had de Leidse professor, tevens schoolopziener Matthijs Siegenbeek geschreven, dat door het Seminarie Hageveld de domheid georganiseerd werd. Onmiddellijk reageerde de Ha- geveldse leraar Broere door in 'n brochure zijn geliefd seminarie te verdedigen. En dat geschiedde zó afdoende, dat ook andersden kenden de heer Siegenbeek niet serieus meer namen, als hij over katholieke zaken handelde. Het verhaal gaat, dat studenten hun jas losknoopten en de brochure voor de dag haalden als Siegen beek in zijn college anti-paaps dreigde te worden. Broère was met één dag bekend geworden en Van Bommel wees hem op zijn eigen brief van ja ren her: „Zet het werk van Le Sage voort". Voor Broere was dit als een bevel en hij zette het pio nierswerk van de oude strijder voort en dat vooral in de diepte. De naam Cornelius Broere heb ben we van jongsaf met eerbied leren noemen, maar z'n betekenis is ons feitelijk ontgaan. We kun nen ons haast niet indenken, dat Broere gedurende bijna een hal ve eeuw grote invloed op katho liek Nederland heeft uitgeoefend, van 1842 af tot vele jaren na z'n dood. Zijn levensverhaal is in en kele woorden te géven. In 1803 is Cornelius Broere te Amsterdam geboren, studeerde eerst te -Cu- lemborg dan te Hageveld, waar Van Bommel regent was. Na de sluiting van Hageveld in 1825 kreeg hij privé lessen van zijn regent, tot deze in 1829 bisschop van Luik werd. Op het groot se minarie van dat bisdom voltooi- Go en Sunito weer te Djakarta DJAKARTA 13 Febr. (P.I. Aneta) De heren Go en Sunito, die door Nederland zijn uitgewe zen, zijn heden in Djakarta aan- jekomen, waar zij door honder den werden verwelkomd. Namens die sectie buitenliarn'dlse zaken van waarderen, vóór 1830 zagen velen 1 het departement, werden zij even- hem als een excentrieke bekeer- eens begroet. Met bloemen de Broere zijn studies en werd in 1830 priester gewijd. Nog in hetzelfde jaar werd hij leraar in het heropende Hageveld en bleef daar tot 1851. Toen werd hij pro fessor in de kerkgeschiedenis te Warmond. Nauwelijks 57 jaren oud is Broere op 28 December 1860 overleden, enkele dagen.vóór zijn grote Vriend Van Vree, Haar lems eerste bisschop na 1853. Vóór 1840 had Broere gedich ten en korte schetsen geschre ven, enkel voor seminarie ge bruik, na het avontuur met Sie genbeek is zijn eigenlijke schrij versloopbaan begonnen. In „De Katholiek", twee jaren later ge sticht, is Broere achttien jaren lang de onbetwiste leider ge weest, meer dan iemand anders heeft hij er in geschreven, ruim 3000 bladzijden zijn van zijn hand. Populair als Le Sage werd hij niet, Broere schreef niet voor de grote massa, maar voor hen die leiding moesten geven. Enkel op kritieke momenten als in 1853 tijdens de Aprilbeweging richtte hij zich tot het gehele volk en dan was hij voor iedereen ver staanbaar. Onversaagd stond Broere op de bres om iedere aanval van an dersdenkenden af te slaan. Wij voor ons vinden dat twistgeschrijf misschien wel vervelend, maar we mogen niet vergeten, hoe broodnodig het in die dagen was. Daarnaast stelde Broere zich ten doel het katholieke volk tot stu die en ontwikkeling te brengen. Daarin is hij nimmer geslaagd, men zag Broere vooral als de onvermoeide kampvechter op de Roomse wallen en vergat, dat hij ook naar binnen versterking wenste. CEMENT IS SLECHTE KUNSTMEST Mevr. Burman Black uit Te xas, die haar tuin tegen het voorjaar netjes in orde wilde hebben, kocht een zak kunst mest en sloeg die zolang op in de garage. Bij dé eerste de beste gele genheid vermengde zij de mest zorgvuldig met de aarde, zaaide en plzhtte het een en ander en maakte de boel vervolgens flink nat. De volgende dag leek de tuin wel een miniatuur vliegveld. Ze ontdekte, dat ze inplaats van de zak kunstmest een zak cement van haar man had ge bruikt. ling. Vooral de jongeren schatten de blinde pionier hoog. Willem Nuyens verhaalt dat de naam Le Sage door hen met eerbied en geestdrift werd genoemd en „De Godsdienstvriend" las men graag, blij, dat de Roomsen eindelijk voor de dag durfden komen. Er kwam leven onder de katholie ken, al spraken sommige oude ren over „die doldriftige grijsaard uit Grave, die de protestanten bang zou maken voor het Roomse gevaar", de meesten en vooral de jeugd waren het eens met Van Vree. die Le Sage beschouwde als een kostbaar geschenk der Voorzienigheid aan Nederlands Katholieken. Hoewel Le Sage het herstel der hiërarchie niet meer mocht bele- hangen werden zij in optocht van het vliegveld naar het kantoor van het Indonesische persbureau IRAAKS PROTEST BIJ DE V.N. BAGDAD 13 Febr. (Reuter) De Iraaikse minister van buiiten.- Landse zaken heeft de delegatie bij de V.N. opdracht gegeven bij de secretaris-generaal te proteste ren tegen ..onmenselijk optreden" door Israël langsde bestands linie. Israëlische grenswachten zouden daar 394 Arabische bur gers die door Israël infiltranten worden genoemd 'hebben ge dood en 227 gewond. Schrijf familieleden in het buitenland Het ministerie van Buitenlandse Zaken deelt mee, dat in het bui tenland nog niet altijd een juiste indruk bestaat over de omvang van de ramp, die Nederland heeft getroffen. De Nederlandse lega ties worden vaak inlichtingen ge vraagd over de toestand van fa milieleden in Nederland, ook van familieleden in niet of weinig ge teisterde gebieden. Het is raad zaam, dat Nederlanders, die ver wanten in het buitenland hebben, deze zo spoedig mogelijk inlich ten over eigen welstand. Lester Pearson voor Russen aanvaardbaar NEW YORK 13 Febr. (AP) Russische diplomaten hebben in New York laten doorschemeren, dat de Russen zich niet zouden verzetten tegen een eventuele be noeming van de Canadese minister van buitenlandse zaken Lester Pearson tot secretaris-generaal van de Vei'. Naties. Dit werd vandaag door welin gelichte woordvoerders in New York: gezegd. Pearson is een fél tegenstander van de uitbreiding van het communisme. Volgens de woordvoerders echter zouden de Russen op de allereerste plaat Txyigve Lie kwijt willen. AMERIKANEN HELPEN BIJ HET HERSTELLINGSWERK. Amerikaanse troepen uit Frankfort zijn hier bezig met het ophogen van de weg van Zevenbergsche Hoek naar het dorp Moerdijk, in Noord-Brabant. Er worden zandzakken opgesta peld, om te voorkomen, dat de weg onder xvater stroomt. Besnii In de wet, I j.l. werden iilfl vallen van root I len van diphteri;. Él werden geen geva verlamming gereg. Vóór hun eigen gratieverzoek VATIKAANSTAD, 13 Febr. De „Osservatore Romano" schreef vandaag, dat Z.H. de Paus ge ïntervenieerd heeft ten behoeve van Julius en Ethel Rosenberg, de atoomspionnen die ter dood ver oordeeld zijn. De Paus zou heb ben gevraagd hun levens, indien mogelijk, te sparen. De Osservatore zegt, dat het algemeen bekend mag worden geacht, dat de H. Vader niet kan treden in overwegingen, welke de onafhankelijke rechter laat gelden bij het vellen van een „Het is bekend", aldus het blad, „dat Zijne Heiligheid, zelfs zon der in staat te zijn op de merites van zaken in te gaan, nooit zijn belangstelling weigert als hem gevraagd wordt een mensenleven te redden uit hogere overwegin gen van caritas in overeenstem ming met zijn apostolische missie". „En, zoals hij meer gedaan heeft i n soortgelijke gevallen, kwam hij tussenbeide in de mate waarin hem zulks mogelijk was, in ogenschouw nemend, dat er een gebrek bestaat aan alle offi ciële betrekkingen met de be voegde Amerikaanse autoritei ten". In Vaticaankringen meent men redenen te kunnen aanvoeren voor de veronderstelling dat de tussenkomst van Z.H. de Paus ten behoeve van de Rosenbergs reeds enige tijd geleden heeft .plaats gevonden in ieder ge val vóór Eisenhower's weigering om gratie te verlenen. Naar aanleiding van het in 1' Osservatore Romano verschenen bericht heeft de perschef van het Witte Huis James Hagerthy ver klaard: „Alles wat ik zeggen kan is, dat noch het ministerie van Buitenlandse Zaken, noch het Witte Huis enig bericht heeft ontvangen over deze kwestie". Hagerthy kon niet zeggen of de regering Truman een gratie verzoek voor de Rosenbergs uit naam van de Paus had ontvan gen. Ook Emanuel H. Bloon, de ad vocaat van de Rosenbergs, ver klaarde dat het bericht betref fende de tussenkomst van de WASHINGTON, 13 Febr. '53 (K.N.P.) Leidende katholieke kringen buiten de Verenigde Staten valt het op, dat reeds in de eerste weken van Eisenhower's bewind een opmerkelijke opleving in de activiteit der Ameri kaanse katholieken kan worden geconstateerd; deze geldt zowel het openbare leven als het interne apostolaat. Het feit, dat president Eisenhower een grotere plaats aan de invloed van de godsdienst toekent dan zijn voorganger Truman, en dit ook nadrukkelijk in het openbaar uit, prikkelt de katholieken tot grotere interesse dan voor heen. Zij vinden daarbii een goede klankbodem in het volk. zoals blijkt uit de enauete van de Catholic Digest. Deze heeft nl. kunnen vaststellen, dat 75 pet. van het volk ervan overtuigd is. dat godsdienst zeer belangrijk is. alhoewel 24 pet. van hen wel meent, dat men kinderen geen bepaalde belijdenis moet opdrin gen. De buitengewone krachtsont wikkeling der katholieken komt tot uiting allereerst in het acuut maken van een aantal problemen van principiële aard. In de bui tenlandse politiek treden de katholieken op drie punten bij zonder od de voorgrond. De Katholieke Associatie voor Inter nationale Vrede heeft een pro gram van drie punten gelanceerd, waarin zij van de Ver. Staten eisen hun politiek tegenover het onafhankelijkheidsstreven der on ontwikkelde gebieden te wijzigen en stappen te doen bij de Veren. Naties ter bevordering van bona fide nationale bewegingen. die zelfbestuur mogelijk maken. Bo vendien eisen zii van de Veren. Staten daadwerkelijke hulp voor het scheppen van gunstige om standigheden voor nieuwe staten en regeringen, door opvoedkun dige hulp,- technische assistentie, handelsovereenkomsten en cultu rele steun. Tenslotte eisen zii. dat de Ver. Staten aandringen op al gemene erkenning en bescher ming van de menselijke rechten in alle werelddelen en in alle omstandigheden. Het nabije Oosten. Vervolgens hebben de katho lieken hun stem laten horen over de Amerikaanse politiek ten op zichte van het Nabije Oosten. Mgr. Thomas J. McMahon, voor zitter van de bisschoppelijke mis sie voor Palestina, heeft felle cri- tiek geleverd op de houding van de Amerikanen ten opzichte van het Nabije Oosten. ..De volkeren van het Nabije Oosten aldas Mgr. McNahon maken op het ogenblik een periode van grote moeilijkheden door. Wij moeten hen. zonder enige politieke hijbe doeling. daarbii steunen. Slechts een verlangen om deze volkeren van dienst te zijn, moet hierbij onze drijfveer zijn." Als laatste bewiis voor de katholieke activiteit geldt de helaas verloren strijd om "de be noeming van dr. Conant tot Hoge Commissaris in Duitsland. De Amerikaanse bisschoppen hebben zich met zoveel andere katholie ken in de Ver. Staten in duide- liike termen tegen de benoeming gekant, omdat 'zii niet kunnen tolereren, dat iemand, die de bij zondere school een bedreiging voor de democratische eenheid noemt en daardoor ongetwijfeld een gevaar voor het katholicisme vormt, naar West-Europa kan worden gezonden als afgezant van de Ver. Staten. De katholieken hebben deze nederlaag over zich moeten laten gaan. maar hun be zwaren hebben wijd en ziid de aandacht getrokken. Ook in binnenlandse problemen. Doch het optreden der katho lieken richt zich niet alleen naar buiten: zij keren zich evenzeer naar binnen. Kardinaal Spellman heeft een verklaring het licht doen zien. waarin hij de katho lieken opnieuw en nadrukkelijk wijst op hun plicht waakzaam te ziin ten aanzien van de sociale problemen en met ononderbro ken kracht te werken aan de op lossing ervan. De Kardinaal kwam er rond voor uit, dat hij verheugd was over Eisenhowers houding ten aanzien van de godsdienst. Maar hij toonde zich ook verheugd er over, dat de Episcopale Kerk zich met kracht wil geven in de strijd tegen het kwade en tegen de onverschilligheid, juist omdat zii Eisenhower aan hun ziide vinden. In dit verband loont het de moeite op te merken, dat 30 leden van het hoofdbestuur der katholieke vrouwenorganisatie er al spoedig bij geweest is haar op wachting in het Witte Huis bij Mevrouw Eisenhower te maken, ter gelegenheid van een drie daags congres van de bestuurs raad. De verwezenlijking van de katholieke idealen omtrent het rassenonderscheid heeft in To ledo (Ohio) tot een verscherping van de situatie geleid. Naar aan leiding van een zekere stroming om negers bij de toewijzing van woningen uit te sluiten, pro testeerden de katholieken. Er werd een grote vergadering be legd. waarop de bisschop. Mgr. Doyle, enige vragen kreeg voor gelegd betreffende de eigendom. ..De katholiek verklaarde de bisschop op deze bijeenkomst - kan maar één standpunt inne men: de rechten van zwarten en blanken zijn gelijk voor wat de burgerlijke privileges aangaat." Verdieping naar binnen. Intussen zet de beweging van verdieping van het gezinsleven zich onverminderd voort. Het bureau voor gezinsleven van de Katholieke Welzijnsorganisatie heeft een boekje het licht doen zien. dat het gezinsapostolaat met rasse schreden vooruitgaat: daar door komen vele gezinnen tot in tenser beleving van het geloof, tot bijwonen der H. Mis. tot in- tronisatie en tot het houden van het H. Uur. De brand op de „President Pierce" TOKIO, 13 Febr. (Reuter) Acht Japanse sleepboten met brandspuiten zijn er Vrijdagoch tend in geslaagd de brand aan boord van het Amerikaanse vrachtschip „President Pierce" te blussen. De „President Pierce" geraakte Donderdagmiddag op een afstand van 130 myl van Jokohama in brand. Toen de brand werd geblust lag het schip nabij de golfbreker van de haven van Jokohama voor anker. De Amerikaanse vloot deelde mede dat vier leden van de be manning van de „President Pierce" zijn gewond. TUSSEN ZEVENBERGEN EN ROOSENDAAL Via deze spoorlijn onderhielden vóór de ramp de treinen van de Nederlandse spoorwegen de verbinding tussen Zevenbergen en Roosendaal. Aan welke zijde van de trein men dan uit de raampjes keek, men zag een vruchtbaar en welvarend land. Thans wordt men diep getroffen door de verwoestingen, die het water hier heeft aangericht.

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 3