Frankrijk wil de grootst mogelijke
van handelen in EVG
jheid
vri
Koningin en Prins stelden zich op
de hoogte van situatie op Texel
BLAD VOOR
Z A A N S TREEK
Dulles zal het Congres en
bondgenoten raadplegen
Van der Vaart Smit koesterde
Musserts foto in zijn cel
Franse SS-ers
in cassatie
Zaterdag 14 Febr. 1953
Hoofdredacteur:
H. M KOEMANS
Bureaux:
KOOG AAN DE ZAAN
Stationsstraat 71-73
Telefoon 82241 (3 lijnen)
Giro-no. 449546
ZAANDAM, Ged. Gracht 4.
Telef. 4982
De Zaanlander
No. 2838 - 62e Jaargang
Advertentie-tarief:
16.3 cent per millimeter
ilosse regelprijs) breedte
40 m.m.
Abonnementsprijs bij
vooruitbetaling
0.44 per week
ƒ5.45 per kwartaal
21.80per jaar
HET EUROPESE LEGER IN GEVAAR?
Bonn gevoelt zich achteruitgezet
THANS IS BEKEND GEWORDEN, wat de Franse voorstellen tot aanvul
ling van bet verdrag inzake bet Europese leger inhouden. Het zijn er in
bet geheel zes, stuk voor stuk gegoten in de vorm, van een protocol. Ze hebben
in feite de bedoeling, Frankrijk zoveel mogelijk de soevereiniteit over zijn
eigen troepen te doen behouden, zonder dat daardoor zijn positie in de nog
te vormen Europese verdedigingsgemeenscbap wordt ondergraven ten gunste
van die van West-Duitsland. In Bonn is men dan ook van oordeel, dat de
Franse voorstellen de grenzen van bet aanvaardbare overschrijden. De leider
van de Westduitse socialisten, Ollenbauer, is van mening, dat zij in feite aan
de idee van een als één geheel optredend Europees leger de doodsteek toe
brengen. Voor Duitsland houden zij een sterke achteruitzetting in, aldus
Ollenbauer. In Parijs blijkt men van gevoelen te zijn, dat de Franse voorstellen
■voor de toekomst van de EVG zeer gevaarlijk kunnen blijken te zijn.
financiële bijdrage aari de EVG dien
overeenkomstig kleiner wordt. He» aan
tal Duitse stemmen zou in elk geval
constant blijven en misschien zelfs gro
ter kunnen worden, naarmate dit land
meer troepen op de been mag brengen.
Om te ontkomen aan de gevaren, die
Adenauer in een zeer
moeilijke positie
£)E Franse ontwerp-protocollen schij
nen in te houden, dat Frankrijk een
grotere maté van vrijheid verkrijgt; om
troepen aan het Europese leger te ont
trekken ten behoeve van acties in de
overzeese gebieden. Het wil bovendien
de beslissingen inzake status en be
vorderingen van de Franse officieren
in eigen hand houden en verder garan
ties verkrijgen, dat het bij stemmingen
in de organen van de gemeenschap
nooit door Duitsland zal kunnen wor
den overstemd.
Het stemrecht van de aangesloten
landen is voor de eerstkomende acht
tien maanden aldus geregeld, dat Frank
rijk, West-Duitsland en Italië ieder drie
Nederland en België twee en Luxem
burg een stem heeft. Daarna zal het
aantal stemmen van elk land afhanke
lijk worden van het aantal soldaten en
van het bedrag aan geld, dat het aan de
EVG bijdraag»;. Dan zou dus het aan
tal stemmen van Frankrijk kunnen da
len naarmate het meer troepen naar In-
do-China zendt en zijn militaire en
het hierin ziet. heeft Frankrijk nu voor
gesteld. de stemmenverhouding van
3, 3. 3. 2, 2. 1 in de gemeenschapsorga
nen te handhaven.
Hoewel nog geen officieel Duits com
mentaar voorhanden is, mag men wel
aannemen, dat Bonn in dit voorstel met
name een achteruitzetting van West-
Duitsland zal zien. en de door de Fian-
se verlangde vrijheid tot onttrekking
van troepen aan het Europese leger zal
beschouwen als een verzwakking van
de EVG.
Adenauer zal dan ook. zo meent men
in bepaalde kringen in Paiijs. gedwon
gen worden, öf door onderhandelingen
te streven naar wijziging van de ge
wraakte voorstellen (dat zou echter het
gevaar inhouden, dat de Franse Natio
nale Vergadering van bekrachtiging van
het verdrag afziet) öf de Bondsdag, die
op dit punt zeer gevoelig is. met deze
achteruitzetting te verzoenen. Albrecht
von Kesscl, de Westduïtse vertegen
woordiger voor het Europese leger tc
Parys, is te Bonn aangekomen, waar
hij de Franse voorstellen met de Wcst-
duitse regering zal bespreken.
Bij elke Amerikaanse
slap in Verre Oosten
[)E Amerikaanse minister van Buiten
landse Zaken, John Foster Dulles,
heeft aan leden van de senaatscom
missie voor buitenlandse aangelegen
heden de verzekering gegeven, dat de
Vertrouwen was aan
hem niet besteed
Dr H. W. van der Vaart Smit, die
wegens zijn politieke activiteiten tijdens
de oorlog, in Bergveen was gedetineerd,
blykl weinig lust te hebben in een
bekering tot de democratie. De minister
van Justitie heeft in zyn antwoord op
vragen van het Tweede Kamerlid
Scheps, inzake aan deze gedetineerde
verleende bewegingsvrijheid, althans
gewezen op het feit, dat Van der Vaart
Smit tijdens zijn verblijf in het
„open" kamp Bergveen ongeoorloofde
contacten met oud-politieke delinquen
ten had. Nadat hij in de Haagse straf
gevangenis uas opgesloten, vonden be
u-akers een portret van wijlen Mussert
in zijn cel.
Dit alles is ter sprake gekomen, naar
aanleiding van het feit, dat de kamp
leiding van Bergveen, waar Van der
Storingen brengen koud
weer en sneeuw
Donderdag woei er een sneeuw
storm uit het Noordoosten, die
gisteren al flink was geluwd. Uiï
Scandinavië, waar de laatste da
gen weer een drukgebied voor
komt, ivordt koude lucht aange
voerd. Hierdoor kwam gisteren
de temperatuur vrijwel niet bo
ven het vriespunt, en kwamen
nog enkele sneeuwbuien voor.
Aan de Oostflank van het hoge-
drukgebied boven de Oceaan ten
Westen van Ierland, bewegen
storingen met regen en sneeuw
van IJsland over Schotland naar
de Noordzee. Vandaag trekt een
van deze storingen ten Westen
van ons land naar het Zuiden.
Dat kan ook in onze kustprovin
cies nog enige sneeuw brengen.
Het overwegend koude iointe.r-
weer zal. afgezien van mogelijk
enige korte onderbrekingen, ae
eerstkomende dagen nog roorf-
duren met 's nachts enkele graden
vorst. De wind, die vandaag naar
het Zuiden is gedraaid, kan Inter
weer naar meer Noordelijke rich
ting ruimen.
WEERBERICHT
Verwachting tot hedenavond.
WIND UIT ZUIDELIJKE
RICHTINGEN
Aanvankelijk plaatselijk opkla
ringen. Later vooral in het Wes
ten van het land toenmende be
wolking met kans op enige snecuvv.
Zwakke tot matige wind uit Zui
delijke richtingen. Ongeveer de
zelfde middag-temperaturen.
ZONDAG: Zon op 7.56, onder
17.53. Maan op 8.18, onder 20 22.
MAANDAG: Zon op 7.54, onder
17.55. Maan op 8.32, onder 21.51.
Vaart,'Smit verbleef, de gedetineerde
toestemming,had gegeven een reis naar
Groningen le maken, voor medisch
onderzoek. De gedetineerde had echter,
inplaats van gebruik te maken van de
openbare vervoermiddelen, met een
kennis meegelift. Het zodoende overge
spaarde geld besteedde hij in een res
taurant. De betrokkene gaf mede hier
door blijk niet te passen in het geheel
op vertrouwen gebaseerde regime van
een „open" gesticht. Bovendien bleek
voorwaardelijke invrijheidstelling, iets
waaróp de gedetineerden in Bergveen
worden voorbereid, voor hem niet te
verwachten. Men heeft hem onder ge
leide, ongeboeid en zonder dat er ge
bruik werd gemaakt van de transport-
stok (een stok, die in de broekspijp
van de gevangene wordt gestoken, zo
dat weglopen bemoeilijkt wordt) over
gebracht.
Marokko's toekomst
Frankrijk is bereid tot
onderhandelen
De Franse minister van Buitenlandse
Zaken, Bidault. heeft een brief aan de
Sultan van Marokko doen overhandi
gen, waarin wordt medegedeeld, dat
Frankrijk bereid is onderhandelingen
met de Sultan aan te knopen „over de
vooruitstrevende ontwikkeling van de
democratische instellingen" in Marokko.
De brief van Bidault is een antwoord
op de boodschap van de Sultan van 12
Januari. In de boodschap wordt op een
spoedig begin van de onderhandelingen
aangedrongen.
Oos'europese petroleum
komt in één hand
Volgens het onafhankelijke Weense
blad „Die Presse" wordt in de Sowjet-
satellietstaten de oprichting van een
grote gecombineerde olieonderneming
voorbereid, waaraan Roemenië, Honga
rije, Tsjecho-Slov.'akije, Oost-Duitsland
en de Sowjetzone van Oostenrijk zullen
deelnemen. Er zullen regelingen wor-j
den getroffen voor de productie, raffi
nage, het vervoer en de verkoop van
olieproducten. Dc olievelden van Zis-
tersdorf in Oostenrijk, welke door de
dussen worden geëxploiteerd, hebben
bezoek gehad van een speciale Sowjet-
oliecommissie. Dit wordt in verband
gebracht met de plannen voor een
Oosteuropese oliecombinatie.
Blind meisje zonder handen
geslaagd voor telefoniste
Franziska Cratochwill, een blind
Weens meisje zonder handen, heeft de
zer dagen met goed gevolg een examen
gedaan voor telefoniste van de Oosten
rijkse poslerijen. Tien jaar geleden tij
dens de oorlog, werden haar handen
afgerukt en sloeg het „licht" haar uit
de ogen door de ontploffing van een
handgranaat, die ze had gevonden
Ver. Staten eerst het Congres en hun
bondgenoten zullen raadplegen, alvo
rens een nieuwe srap in het Verre
Oosten te doen. Dulles zou voorts,
volgens de leden der commissie, ge
zegd hebben, dat president Eisenho
wer niet voornemens is, een blok
kade van de Chinese kust in te stellen.
Deze senatoren verklaarden de in
druk te hebben dat Dulles voórnér-iéjis
is dé Amerikaanse bondgenoten voP'
ledig op de hoogte te houden en te
raadplegen, teneinde bij elk toekoms
tig optreden der verbondenen eensge
zindheid te verzekeren.
Nationalisten blokkeren
haven van Amoy
Kanonneerboten van de Chinese
nationalisten blokkeren sinds gisteren
de haven van Amoy, op het vasteland
van China. Vier schepen kruisen voor
de haven en laten geen enkel handels
vaartuig passeren. Tenminste één Brits
schip met een lading kunstmest is naar
Hongkong teruggekeerd, omdat het de
haven niet binnen kon komen.
Israels belangen in de
Sovjet-Unie
Nederland wordt genoemd
a's behartiger
De Israëlische radio-omroep heeft
Vrijdagavond omgeroepen, dat de mo
gelijkheid beslaat dat Nederland
na het verbreken der Russisch-lsraëli-
sche betrekkingen, de belangen van
Israël in de Soujet-Unie zal behartigen.
Het ministerie van Buitenlandse Za.ken
in Den Haag kon r.og geen commenlaai
op dit bericht geven.
Rechercheurs zonder
Adonis vertrokken
De raadsman van de Amerikaan Ha
rold J- Adonis, heeft aan de minister
van Justitie het verzoek gedaan Adonis,
in afwachting van de beslissing over
zijn door de Verenigde Staten gevraag
de uitlevering, in vrijheid tc stellen,
onder door de minister tc bepalen voor
waarden.
Gisteravond zijn de twee detectives
uit New Yersey, die speciaal haar Ne
derland waren gekomen, zonder Adonis
per. KLM-toestel naar Amerika terug
gekeerd.
Soda-industrie komt
definitief in Delfzijl
De minister van Economische Zaken
heeft een tweedaags werkbezoek ge
bracht aan stad en provincie Grouin-
gem Tijdens dit bezoek heeft liy te
kennen gegeven, dat de soda-industrie
definitief in Delfzijl zal worden geves
tigd. De vestiging van nevenbedryven
is niet onwaarschijnlijk. De minister
deelde verder mede, dat er binnen een
maand ceu nieuwe industrialisatienota
zal uorden ingediend.
Go en Sunito ingehaald
in Djakarta
De heren Go en Sunito, die door Ne
derland zijn uitgewezen, zijn gisteren
in Djakarta aangekomen, waar zij door
honderden werden begroet. Ook was
een lid van de sectie buitenlandse za
ken van het parlement aanwezig.
Zij werden met bloemen omhangen
en in optocht van het vliegveld naar
het kantoor van'het Indonesische pers
bureau Antara gebracht.
Vijftienhonderd slachtoffers
door aardbeving in Toeroet
Het Perzische plaatsje Toeroet, gele
gen op ruim 300 km ten Oosten van
Teheran, is door een aardbeving volko
men verwoest. Vrijwel alle inwoners
in totaal vijftienhonderd, zijn gedood
of gewond. Artsen en eerste-hulpmate-
riaal zijn naar de plaats van de ramp
gezonden.
Volgens nadere berichten zijn er al
leen in Toeroet zeker duizend doden.
Vijf en dertig honderd personen zijn
r schatting dakloos. Zeven dorpen
zijn verwoest, drie zwaar beschadigd.
Nieuwe zorg voor de Zeeuwse boeren
Een groot gevaar in Zeeland vormt de mogelijkheid van broei in het
door de overstroming vochtig geworden hooi. Hooistekers controleren
daarom alle hooibergen, die in het water hebben gestaan. Wordt de
ijzeren staaf heet-, dan wordt de berg gespit, teneinde de haard te
verwijderen
Het proces-Oradour
Vonnissen verwekken
deining in Elzas
De veertien Elzassers, die tezamen
tnet zes Duitsers te Bordeaux zijn ver
oordeeld u-egens hun aandeel in de
massamoord te Oradour-Sur-Glane in
Juni 1944, zijn van hun vonnis in hoger
beroep gekomen. Onder hen bevindt zich
de ter dood veroordeelde sergeant Ge
orge Boos- De Duitse sergeant-majoor
Karl Lcnz, die eveneens ter dood M'erd
veroordeeld, heeft ook beroep aangete
kend. De andere verdachten zijn veroor
deeld tot dwangarbeid of gevangenis
straffen van vijf tot tuaalf jaar.
BIJZONDERE REIS VAN „DOKTER WAGEMAKER
Vorstelijk rendez-vous op landweg
tussen Zevenhuizen en Oostersluis
(Van een onzer redacteuren)
I/ORFORAAL-CHAUFFEUR J. Boer van het regiment „Johan Willem Friso"
viel de hoge eer te beurt, H.M. de Koningin te mogen brengen van Zevenhuizen,
nederig gehuchtje in de Noordoosthoek van de Dertig Gemeenschappelijke
Polders op Texel, naar de Oostersluis, waar de zee dit belangrijke waterschap
zo verraderlijk besprong. Door het witbesneeuwde polderland schokkerde de
jeep over het weggetje, stukgereden door zware drietonners, die in hoog tempo
materiaal voor de zeewering hadden aangevoerd. Het tochtige legerwagentje
kreeg, nog vlak bij Zevenhuizen, een tegenligger. Een gesloten jeep van de
Rijkswaterstaat, waaruit tot grote verrassing van de wéinige toeschouwers
Z.K.H. Prins Bernbard stapte. Koningin en Prins begroetten elkaar hartelijk
op deze afgelegen plaats, waar het rendez-vous ook \oor hen kennelijk nog
onverwacht kwam. De Prins was reeds om kwart voor tien met zijn particuliere
sportvliegtuigje PH-PBB op „De Vlijt" aangekomen, om. vergezeld van wethouder
S. de Waard de situatie bij de Oostersluis en aan de Noorderdijk op te nemen.
De Koningin had de oversteek gemaakt met de „Dokter Wagemaker die de
normale dienst voer.
van „Het Noorden" scheidt. Ook deze
dijk heeft het gehouden, maar nog
altijd zijn honderden mannen in volle
ictie om de beschadigingen te herstel-
'en en de kruin te verhogen. Het Alk-
naarse aannemersbedrijf fa. Daalder
houwt, met assistentie van 250 militai
ren van het regiment ..Johan Willem
h-iso" en een aantal D U W -arbeiders
een dubbele bekisting on de dijk, waar
tussen zand wordt gestort.
Ook dit object kon door H M. de
Koningin riet anders worden bereikt
dan in de jeep, dwars door een brede
'ap weiland. Het gezelschap, dat bij de
ragens achterbleef, zag in de verte de
'i-aeline werken en volede de donkere
wit van de be
sneeuwde Noorderdijk. De Koningin
i zien over de gang van zaken in
kten door kani'ein Nnhuys. luitenant
"ulik°r en opzichter Boon. Zij warén
lesebeiden ir. hun mededelingen, maar
~JM. heereep ooi' zonder suggestieve
uitleggingen, dat hier een enorm stuk
werk was verzet. Zij sprak Haar grote
"aardering uit voor de betoonde ener
gie.
Koninklijke troost in zes
Texelse gezinnen
T\AAR bij de Oostersluis heeft de zee-
wering ternamvernood het uater-
geu-eld kunnen keren. De smalle dijk
tussen Oost en de IJzeren Kaap Mas
goeddeels ueggevreten door de gulzige
brekers van het hoog opgejaagde Ma
ter. Zelfs de mannen, die in een ver
bitterde strijd met de elementen en het
horloge het gevaar hielpen keren,
kunnen niet- precies meer navertellen,
hoe alles in die bange nacht en het
daaropvolgende etmaal is verlopen.
Maar het is gelukt, en de Koningin
heeft gezien hoe ernstig het er daar
heeft voorgestaan.
Terug in de comfortabele Cadillac,
op de achterbank gezeten tussen de
Commissaris der Koningin, mr dr J. E.
baron de Vos van Steenwijk, en burge
meester C. de Koning, liet H.M. zich
::aar een ander bedreigd punt brengen:
de Noorderdijk. de smalle zandstrook,
die de ondergelopen polder „Eendracht"
JUIST M aren de jeeps in het andere
J M-agentjc zaten ir J. II. van den
Burgt. hoofdingenieur-directeur van
de Rijksu-aterstaat in de directie Noord-
Holland. en ir C. Krijn, hoofdingenieur
van de Provinciale Waterstaat terug
gekeerd op de Derde Dwarsweg, waar
de auto's ter hoogte van boerdery
„Lucrosa" geparkeerd stonden, toen de
P.H.-P.B.B. naderde. Het vliegtuigje
cirkelde een paar maal laag over het
land. Prins Bcrnhard. gezeten naast
majoor Gerben Sonderipan. zwaaide
naar zijn Gemalin, die deze begroeting
enthousiast bcantu-oordde.
De autotocht M-erd iti snelle vaart
voortgezet, dwars door de polder „Eier-
land". naar de vuurtoren op het Noor
delijkste puntje van het eiland. Maar
de zee is doorgedrongen tot op luttele
tientallen meters van het hoge duin,
waarop de stoei e stenen toren staat. De
Koningin liet zich niet door de ijzig-
kouüe Noordooster weerhouden om te
voet door de besneeuwde duinstrook te
gaan en af te dalen naar het strand.
(Zie vervolg pap. 4)
De vonnissen tegen de Elzassers, die
indertijd tot dienstneming bij de SS ge
dwongen zijn geweest, hebben in de El
zas een storm van verontwaardiging
veroorzaakt. Te Colmar hebben burge
meesters' en parlementaire afgevaardig
den besproken. wat er moet gebeuren.
Er is een actie begonnen om geld in
te zamelen voor de gezinnen der ver
oordeelden. Men meent, dat de betrok
ken militairen hadden behoren te wor-
Das Reich, generaal Lammerding, en
kapitein Kahn, die de betrokken com
pagnie commandeerde en de slachting
aanrichtte, moeten worden opgespoord
en voorgeleid. De Britse autoriteiten
hebben echter over de uitlevering van
Lammerding. die in Dusseldorf u-oont,
nog geen beslissing genomen.
Men vreest, dat het komende weekend
demonstraties zullen worden gehouden.
De prefecten uit de Elzas hebben in Pa
rijs met de regering overlegd, wat zij
moeten doen ter handhaving van de or
de. Reeds is om een debat in de Natio
nale Vergadering gevraagd.
Van het vonnis van het militaire tri
bunaal te Bordeaux is slechts beroep
op de Hoge Raad mogelijk. Deze gaat
alleen de toepassing van de wet na.
doch snreekt zich óver het vonnis zelf
niet uit.
De Franse maarschalk Juin is per
vliegtuig uit Parijs naar Indo-China
vertrokken. Hij zal ook een bezoek aan
Korea brengen.
Scholse nationalisten
bliezen brievenbus op
Donderdagavond is te Edinburgh
in Schotland een nieuwe brieven
bus, de enige, die in Schotland tot
het opschrift „E 2 R" (Elisabeth II
Regina) droeg, opgeblazen. De bus
was op 22 November van het vo
rige jaar geplaatst en sindsdien
waren al eerder pogingen aange
wend het bouwsel op te blazen.
Ook werd de bus al eens bescha
digd door hamerslagen. Men
schrijft de aanslagen toe aan
Schotse nationalisten, die zeggen
dat de Engelse koningin wel de
tweede Elisabeth van Engeland,
doch de eerste van Schotland is.
Pleidooi voor hei behoud van Ned.
militaire missie in Indonesië
In een hoofdartikel over de Neder
landse Militaire Missie in Indonesië
schrijft de „Suara-Merdeka". dat als
men het sentiment laat meespreken
dit tot ongewenste gevolgen kan lei
den. Men moet alvorens een besluit in
deze te nemen de zaak van alle kan
ten overwegen.
„Wij voor ons baseren deze overwe
gingen op de practische behoefte en
op die wijze kan het leger er de
vruchten van plukken".
De „Suara Merdeka" wjjst er op,
dat de missie wat de voertaal betreft
geen moeilijkheden ontmoet. De leden
ervan zijn in staat in het Indonesisch
onderricht te geven, indien dit nodig is.
En indien zij toch te M'einig Indone
sisch kennen, kunnen zij hun toevlucht
nemen tot de Nederlandse taal, al is
dat dan ook minder gewenst. Deze taal,
die de bron van kennis in het leger
uitmaakt, hoeft voor de maatschaupij
geen bezwaar op te leveren. De poli
tieke bezwaren moet men zelf weten
te overwinnen.
Voor de invoer van kaas uit Neder
land hebben de Westduitse autoriteiten
gisteren een bedrag van 12.6 millioen
DM vrijgegeven. Voor de 'invoer van
dranken (behalve rum en arak) even
eens uit Nederland is een bedrag van
60.000 DM toegewezen.
