Beurs hervindt
zichzelf
ymiouPE
Fries en Esperanto
op Lagere school?
r*KLM li
Tweede Kamer weet
van opschieten
Negende verlieslijst
Ned* Roode Kruis
'dié Be
BINNFNKORT NIEUWE
ifök ondeft
Onrust
UTRECHTSCH NIEUWSBLAD
ZafercJag 14 Februari 1953 - 60e Jaargang No. 244
Pagina 5
(Van onze financiële medewerker)
De Amsterdamse beurs heeft zich zelf teruggevonden. Dat
wil zeggen dat ze geruime tijd niet meer zich zelf kon
zijn door een abnormale beïnvloeding van externe factoren,
die ook vroeger wel aanwezig waren, doch niet in zo sterke
en overheersende mate. Door de oorlog en zijn gevolgen
werden zowel de internationale verhoudingen, als de staats-
en volkshuishoudingen dermate ontwricht, dat alles wat daar
op betrekking had ook op en om de beurs op de voorgrond
trad en de invloed van de gang van zaken bij de individuele
bedrijven verzwakte en dikwijls geheel neutraliseerde. Grote
tekorten op handels- en betalingsbalans, zomede 6p de staats
begrotingen een stijgend agio van de dollar tegenover de
gulden, nieuwe en verhoogde belastingen, teruglopende te
goeden bij de spaarbanken, belemmerende bepalingen voor de
fondsenhandel, aanwezige en dreigende gevolgen van rege
lingen inzake het effecten-rechtsherstel, ziedaar een ganse
reeks factoren, die lange tijd een dominerende en veelal ver
lammende invloed op de effectenhandel hebben .uitgeoefend.
Veel abnormale
invloeden thans
verdwenen
Daardoor kon de beurs zich zelf
niet ztfn. Zo was er geen objectieve
waardering van fondsen mogelijk en
kreeg een min of meer fatalistische
stemming de overhand.
Hierin nu is met name in de loop
van het vorig jaar verandering geko
men en bö de intrede van het nieuwe
jaar heeft men daarvoor meer oog
gekregen.
De positie van Nederland in het
raam van de E.B.U. en zelfs tegenover
de V.S. is aanmerkelijk versterkt,
handels- en betalingsbalans ontwik
kelden' zich in de gewenste richting
en de staatsfinanciën gaven een zo
danig beeld te zien, dat met recht op
vermindering van belastingdruk
mocht worden gehoopt. Wel worden
we thans met een ernstige werkloos
heid geconfronteerd. Doch de uitga
ven, welke ter bestrijding daarvan
worden en zullen worden gedaan, zijn
naar de mening van deskundigen niet
van zodanige omvang dat voor een
verstoring van het monetair even
wicht behoeft te worden gevreesd.
Dit alles heeft op de beurs verade
ming gebracht. En een andere zware
slagboom op de weg naar een ruime
re ontplooiing van de effectenhandel
n.l. de jarenlang slepende gehouden
rechtsherstel-affaire wordt nu ook
weggeruimd. In dit opzicht is een op
lossing gevonden, welke zeer zeker
niet iedereen zal bevredigen, doch
waarover het beter is niet meer na te
kaarten, omdat zij het einde betekent
van een kwellende onzekerheid voor
tal van bona-fide effectenmakelaars
en fondsenhouders en daarom ook
voor de beurs een opluchting bete
kent.
Effectenbelening iveer
toegestaan?
Tenslotte was er, gelijk we eerder
schreven, voor de beurs blijkbaar al
le reden om te verwachten dat de
speculatiewinstbelasting zal verval
len en de belening van effecten weer
mogelijk zal worden gemaakt.
Dit behoeft zeker niet te betekenen
dat het prolongatiesysteem, zoals het
vroeger was. weer in zwang zal ko
men. Men herinnert zich vermoede
lijk dat ver voor de oorlog reeds ef
fecten konden worden gekocht, wan
neer 10 later 20 van de beurs
waarde als dekking werd gestort.
Men sloot op die effecten een z.g. pro
longatie met een minimale dekking
van genoemde percentages, het ver
schil werd door anderen betaald.
Door deze wel zeer grote faciliteit is
aan de ene kant wel een groot bedrag
van de beschikbare geldmiddelen aan
de ontwikkeling van industrieel en
commercieel initiatief dienstbaar ge
steld, aan de andere kant werden in
vele gevallen onverantwoorde risi
co's aanvaard, welke voor menigeen
op zware verliezen zijn uitgelopen.
Het is, dunkt ons, wel zeker, dat ook
al zou de regering thans elke beper
king ten aanzien van de belening van
effecten laten vervallen men op de
beurs zeker niet tot een dekkingsper
centage van minimaal 10 of 20 zou
terugkeren. Ook in dit opzicht is de
mentaliteit veranderd.
Ervaring leerde
voorzichtigheid
Men kan zeggen dat ervaring ge
leerd heeft en zowel geldgevers als
geldnemers voorzichtiger zijn gewor
den. Maar het valt toch niet in te zien
waarom men wel vaste goederen,
automobielen, bedrijfsapparaten en
huishoudelijke artikelen gedeeltelijk
of geheel met geleend geld mag ko
pen en geen effecten, die dergelijke
activa vertegenwoordigen.
Verruiming van de beleningsfacili
teit voor effecten zou niet alleen een
groter deel van het vrij liggende en
vrijkomende kapitaal voor de finan
ciering van handel en industrie be
schikbaar doen stellen, voor de fond
senhandel zou zij ongetwijfeld een
nieuwe verlevendiging betekenen en
tevens een einde maken aan min of
meer slinkse methoden om de be
staande regelingen te ontgaan. Reeds
het vooruitzicht op ruimer armslag
voor kapitaal en beurs heeft met de
verminderde invloed van de hierbo
ven genoemde externe factoren er toe
geleid dat de beurs zich zelf heeft te
ruggevonden, dat ze weer zich zelf
kan zijn en weer durft reageren op
wat voor de waardering van fondsen
van directe betekenis is.
We hebben dit ook in de afgelopen
week weer kunnen waarnemen. In de
eerste plaats zijn de meer hoopvolle
berichten en mededelingen inzake
Indonesische bedrijven op de koer
sen der betrokken fondsen van merk
bare invloed geweest. Doch daar
naast heeft men bepaalde aandelen
als H.V.A. Nationale Handelsbank,
Bandar Rubber. Heemaf, Heineken,
Algemene Exploratie etc., niet onbe
langrijk in koers zien stijgen naar
aanleiding van nieuwe perspectieven,
hogere dividenden en grotere pro
ducties.
En dat de beurs zich door de finan
ciële gevolgen van de nationale ramp
niet van haar stuk heeft laten bren
gen, bewijst wel dat zij thans de toe
komst met een grotere mate van zelf
vertrouwen tegemoet gaat.
Dinsdag stemming
(Van onze parlementaire redacteur)
De Tweede Kamer heeft een wij-
zigingsontwerp van de L.O.-wet
een verlofregeling voor onderwijzers
overeenkomende met die voor amb
tenaren en een wettelijke regeling
van het zgn. smartegeld geen be
lemmeringen in de weg gelegd. Deze
kwestie is reeds zo lang in de pen
en iedereen was van de wenselijk
heid der regelingen zo zeer over
tuigd. dat er eigenlijk niet meer over
behoeft te worden gepraat.
Minister Rutten heeft echter, toen
hij het ontwerp indertijd indiende,
de gelegenheid aangegrepen om naast
deze technische wijzigingen nog en
kele zaken bij dit ontwerp af te doen.
Eén daarvan was het openen van
de mogelijkheid, dat in het leerplan
ener school een niet in artikel 2 van
de L.O -wet genoemd vak kan wor
den opgenomen. Het ging hier met
name genoemd om het vak Esperan
to. In '48 bij de toenmaals behandel
de wijziging van de L.O.-wet heeft
de heer Van Sleen een motie van
zodanige strekking ingediend. Zij
werd toen, na bepaalde tegemoetko
ming van 'de zijde der regering, inge
trokken en minister Rutten heeft,
voldoend aan het in de Kamer ge
bleken verlangen, de wijziging aan
gebracht.
De discussie. Donderdag begonnen
en Vrijdag voortgezet, heeft zich in
hoofdzaak bewogen om deze vraag:
gaat het hier uitsluitend om het op
nemen van Esperanto in het leer
plan? Reeds bij de schriftelijke voor
bereiding heeft minister Rutten er
WERKKLEDING...
K<2-1 Langer I
Wetsontwerp op één
dag ingediend en
behandeld
(Van onze parlement, redacteur)
De Tweede Kamer heeft een
staaltje van zeer snel handelen ge
leverd. Gisteren werd bij haar een
wetsontwerp ingediend tot vaststel
ling van voorschriften ter bescher
ming van schuldenaren en met be
trekking tot de burgerlijke en ad
ministratieve rechtspleging, in ver
band met de door de overstromings
ramp ontstane bijzondere omstan
digheden.
Om 2 uur werd de vergadering
geschorst voor het afdelingsonder-
zoek. Het Voorlopig Verslag werd
terstond daarna uitgebracht, twee
uren later verscheen minister Don
ker bij de vergadering der Kamer
met de Memorie van Antwoord en
nauwelijks een half uur later werd
het wetsontwerp z.h.st. aangeno
men.
Het zal velen, die door de ramp
van 1 Febr. have en goed hebben
verloren, moeilijk vallen, zo niet
onmogelijk, zijn, tijdig aan hun con
tractuele verplichtingen te doen.
Krachtens de nu aanvaarde rege
ling, kan de rechter aan schuldena
ren uitstel verlenen. Zij voorziet te
vens in de mogelijkheid van uitstel
met een terugwerkende kracht en
zij opent verder de mogelijkheid een
of meermalen uitstel van telkens
ten hoogste zes maanden te verle-
Daar tengevolge van de ramp
het in sommige gevallen onmoge
lijk is wettelijke termijnen op het
gebied van de burgerlijke en straf
rechtspleging en van het admini
stratieve recht in acht te nemen,
opent het ontwerp de mogelijkheid,
deze termijnen buiten toepassing
te stellen. De wet zal na twee jaar
vervallen.
op gewezen, dat de wijziging niet bij
voorbaat andere vakken dan Espe
ranto, uitsluit.
Zo behoefde het niet te verbazen,
dat bij de gedachtenwisseling in de
Kamer naast het Esperanto ook het
Fries ter sprake kwam.
Minister Cals heeff nu meege
deeld. dat er overleg is gepleegd
met het provinciaal bestuur van
Friesland. Als resultaat daarvan
zpn wettelijke regelingen in voorbe
reiding, welke hierop neerkomen,
dat ter aanvulling van art. 2 van
de L.O.-wet ook het vak Friese
taal wordt opgenomen, dat bij wij
ziging van het 2de lid van art. .2
de Friese taal aan het leerplan ener
lagere school kan worden toege
voegd, dat deze mogelijkheid zich
ok zal uitstrekken tot 't VGLO en
het ULO en dat het bij gewoon La
ger Onderwijs geoorloofd zal zijn
tot het tweede of derde leerjaar het
Fries ais voertaal te gebruiken.
Voorts zal worden voorgesteld
een lagere acte Fries in te stellen,
terwyl ook een middelbare acte
Fries zal worden ingevoerd. Wjj
meldden een en ander reeds in een
deel onzer editie van gisteren.
Hoewel de kwestie van het Espe-
Wat men momenteel in het dorpje
Oostdijk nabij Krabbendijke ziet.
Enorme hoeveelheden wrakhout spe
len door wat eens de straten van dit
dorpje waren. Dit dorpje is bijna ge
heel door het niets ontzienende
water vernield.
ranto reeds in 1948 zowel van de
principiële als van de practische
kant uitvoerig werd behandeld
de voorgestelde wijziging is daar
van het uitvloeisel werd het pro.
bleem bij deze discussie nog weer
eens op schrp gezet. Het was met
name de Katholieke onderwijsspe.
cialist Peters, die een hele reeks
bezwaren aanvoerde, die sprak van
de overladen programma's en die
de Nederlandse onderwijzers verge
leek met worstfabrikanten: zij stop
pen de kindertjes vol met kennis.
En nu komt daar Esperanto bij.
De afgevaardigde heeft niets tegen
Esperanto, maar het nut van een
vak Esperanto op de lagere school
kan hij bepaald niet inzien, ook al
kwam mevr. Fortanier (VVD) be
togen, dat de kinderen, die Espe
ranto leren de begeerte zullen voe
len ook andere talen te studeren.
Van geheel andere aard was het
bezwaar van de heer Tilanus (CH),
die de invoering van het vak Espe
ranto met name in de toelichting
genoemd onjuist achtte, terwijl
Frans, Duits en Engels niet zyn
toegelaten. Deze afgevaardigde ver
klaarde zich tegen het voorgestelde
gewijzigde artikel, ten spijt de door
minister Cals met veel verve ge'
voerde verdediging.
Dinsdag zal over het wetsont
werp gestemd worden, zomede over
de ingediende amendementen.
Het informatiebureau van het Ned.
Roode Kruis stelde de 9e lijst van
slachtoffers „Watersnood" per 13
Febr. 1,1. als volgt ap:
(Het Ned. Roode Kruis kan in ver
band met de omstandigheden, waar
onder de gegevens van deze verlies
lijst worden verzameld, niet de vol
ledige garantie geven voor de be
trouwbaarheid. Het is dus mogelijk,
dat wijzigingen achteraf noodzake
lijk zullen blijken.)
Fijnaart: Geborgen en geïdentifi
ceerd: Maria A. Geijlings, geb. 24.6.29.
Krimpen a.d. IJssel. Geborgen:
Lena Vuik, geb. 2.10.75. weduwe van
Arie Linge Brusse, geb. 12.6.80.
Middelharnis. Overleden: Gerrit
Koote, geb. 2.12,50 te Middelharnis,
zoon van Abraham Koote en Catha
rine Soldaat, laatste adres: Oostvoor-
gors 19.
Petten, Hondsbossche zeewering: F.
de Waart, oud 51 jaar, laatste adres:
Petten.
Steenbergen. Geïdentificeerd en
begraven: Petrus Chr. Schuurbiers,
geb. 12.10.48 te Steenbergen, laatste
adres: Kladsedijk 23.
Stellendam. Geborgen: Arentje KI.
Troost, geb. 1949 te Melissant. laatste
adres: Voorstraat 76a; Mina T. Bos
hoven, geb. 1936 te Stellendam, laat
ste adres: Meidoornstraat 5; Lijntje
D. Bilkes, geb. 1938 te Stellendam,
laatste adres: Voorstraat 113.
St. Philipsland: aanvulling op 3e
lijst, dd 6.2.53: Jan Suurlant, geb.
25.3.29 te Tholen. is thans geborgen
en geïdentificeerd.
Kruiningen: rectificatie 5e lijst dd
9.2.53: Marina Blok, echtgenote van
Bastiaan Blok. oud 82 jaar, moet zijn:
Marina Blok, weduwe van Jacob
Blok, oud 82 jaar.
Strijen: aanvulling en rectificaties
4e lijst dd 7.2.53:
aanvulling: geïdentificeerd: Geer
trui van der ReeAndeweg. geb.
14.5.94; Margrietha den Hartog. geb.
18.10.16 te Strijen;
rectificatie: aanvankelijk als ver
mist opgegeven, doch blijken in leven
te zijn: Willempje Vernjp, geb. 24 5.
33. Joost van der Ree, geb. 14.5.88 te
Strijen: Joost van der Ree. geb. 14.3.
26 te Strijen; Geertrui van der Ree,
geb. 7.7.34 te Strijen; Anthonia van
der Ree. geb. 3.8.38 te Strijen. Van
de laatste vier laatste adres: Buiten
dijk 15.
's-Gravendeel: rectificatie le lijst
4.2.53.
Tel. mededeling van de gemeente
secretarie: wed. v. d. Wulp en 2 kin
deren, tw. Marinus v. d. Wulp, geb.
9.5.35; Bastiaantje v. d. Wulp, geb.
6.11.38 zijn in leven en wonen aan
het adres: Gortdijk 5: de beide an
dere kinderen t.w. Jan v. d. Wulp,
geb. 11.43.43 en Aart v. d Wulp, geb.
17.4.43, zijn geëvacueerd naar Dor
drecht, Th. de Bockstraat 5.
SLENAKEN HEEFT TWEE NIEUWE
WETHOUDERS
De gemeenteraad van Slenaken in
Limburg heeft twee nieuwe wethou
ders benoemd. Het zijn de heren H.
Crutzen cn S. Lemmens. De raad
blijft uit vijf leden bestaan. De vo
rige wethouders traden af. omdat zij
na de herbenoeming van de burge
meester meenden, niet met deze te
kunnen samenwerken.
Mr. D. U. Stikker, Nederlands am
bassadeur in Engeland en de Lord
Mayor van Londen, Sir Rubert de la
Bere, bekijken het eerste boek van
de Engelse uitgave van „The Battle of
the Floods, waarvan de baten ten
goede zullen komen aan de Neder
landse en Engelse slachtoffers van de
overstromingen.
Tegen
hoest
(Advertentie)
Intens
Zó intens heeft men in Nederland in de laatste
weken naar de radio geluisterd, dat KRO-reporter
Paul de Waard (omroepveteraan en één dezer dagen
verblijd met een tweede kleinkind) ons het volgende
kon vertellen:
Hij had een reportage verzorgd over de luchtbrug
van Woensdrecht en dit geluidsvcrslag 's avonds om
7 uur bij de studio ter uitzending ingeleverd. Dooi
de overstelpende hoeveelheid zendstof bleef de zaak
liggen tot zeer laat. Het was precies 5 minuten vóór
middernacht, dat er plaats was voor De Waard's
reportageflits. Hijzelf, vermoeid van overstelpende
arbeid, lag reeds op één oor. Maar de volgende dag
kwam men van alle kanten op hem toe, gewerden
hem telefoontjes en later ook brieven van mensen,
die het gehoord hadden.
Als U nu weet, dat vlak-tegen-middernacht onder
gewone omstandigheden het luisteraarsleger dermate
is uitgedund, dat men op een uitzending in deze
periode van de zenddag zelden of nooit enige reactie
krijgt, dan zegt De Waard's verhaal inderdaad wel
iets over de betekenis, die de radio de laatste tijd
had en zonder twijfel, al hernemen de luistergewoon
ten in verschillende opzichten hun normale propor
ties, nóg heeft.
Stem en harp
Gabriël Smits psalmbewerkingen, voorgedragen in
het herdenkingsprogramma van verleden Zondag
door Willem Tollenaar, met muzikale omlijsting door
Nederlands grote harpiste Rosa Spier, leverden iets
zeer treffends op. Wy behoren niet tot de geleerden,
die in de litteraire Nederlandse pers lange, indrin
gende en soms bijzonder dor-pedante analyses aan
het werk van dichters wijden. Maar in onze leken-
oren en wij" ménen dat heus! klonken Smits
teksten wonderschoon. Dat kwam grotendeels ook
door de voortreffelijke voordrachtstyl van Willem
Tollenaar, iemand met een naar klank niet mooie,
maar wel zeer gevoelige stem, die de poëzie met.
zonder meer reproduceert (veelal een uiterlijk pro
ces, waarbij gekunsteld gevoel optreedt), maar pas
na innerlijke verwerking zonder verfraaiingseffecten
„teruggeeft".
En welk een aantrekkelijke combinatie: zo'n stem
met de archaïsche harp, waarvan de wat statige en
toch zeer lichte klank in ieder mens ergens een
resonant van wie-weet heel, heel vroeger vindt.
Rosa Spier, die de begeleidings- en tussenmotieven
zelf had gecomponeerd, is werkelijk een meesteres
en het deed wat vreemd aan, dat zij aan het einde
van de tweede van deze uitzendingen op Zondag j.l.
met geen woord genoemd werd, noch bij de aan-,
noch bij de afkondiging.
Vervelend
Smaken verschillen en misschien zyn velen van
mijn lezers thans boos. Maar het Donderdagavond-
concert. waarvan de Avro tegenwoordig een speciale
..feature" maakt, had ditmaal een naar onze smaak
bijzonder vervelend programma. Twee maal Richard
Wagner (Ouverture ,.Dc Vliegende Hollander" en
Siegfried Idylle), dan Herman Strategiers ion zich
zelf loffelijk contemporaine Nederlandse muziek te
spelen» Preludium cn Fuga. tenslotte Albert Rous-
sel's tweede suite uit het ballet .Bacchus et Ariane".
Wij vonden dit programma, vertolkt door het Radio-
philharmonisch Orkest onder de preciese Fransman
Jean Fournet, van atmosfeer zo'n perfecte eenheid,
dat wy, ondanks de tegenstelling tussen de Ger
maanse Wagner en de Gallische Roussel, aan het
einde het gevoel hadden in Wagneriaanse klanken
te zyn verdronken. U begrijpt wel, dat wij niet erg
van Wagner houden. Dat is onze persoonlijke, voor
U onbelangrijke zaak. Maar hebben wij het mis
schien in het algemeen toch wel bij het rechte eind
als wij schrijven, dat juist radio-concerten met be
grip voor contrast samengesteld moeten worden?
Het Is al zo moeilijk zich m de hulskamer op radio-
muziek te concentreren.
verkoud
heid. TegërF?5SBPP&lpDn en ver
koudheid. Tegeïnïoest, keelpijn en
verkoudheid. Tegen hoest, keelpijn
en verkoudheid. Tegen hoest, keel-
W etenschappeli jk
panorama
Er bestaan toestellen, die de snelheid
van atoomonderdelen zodanig kunnen
opvoeren, dat de hierdoor ontstane
energieën haast onvoorstelbare waarden
gaan aannemen. Wat dit voor zin heeft?
Wel. zulke snel bewegende stoffelijke
deeltjes (b.v. waterstof kernen) funge
ren immers als ..geknipte" projectielen
bij de vervaardiging van kunstmatige
radioactieve stoffen. Daarenboven zijn
ze van onschatbare waarde voor de be
studering van het krachten-centrum der
atomen. Om nog dieper in deze gehei
men door te dringen, heeft men gepro
beerd met zwaardere projectielen een
groter „gat" ln het bolwerk van de
atoomkern te schieten. Dat projectiel
van zwaarder kaliber nu. heeft men in
de koolstofkern (12 maal zo zwaar als
een waterstof kern) gevonden. In het
Cyclotron van Chicago (zo heet één van
boven bedoelde toestellen) is het kort
geleden gelukt 3 maal zo grote ener
gieën te ontwikkelen. Thans is de weg
gebaand voor "n serie interessante kern
explosies bij het treffen van de roos.
(Kosmos. Febr.-*53).
Een handige uitvinding werd onlangs
door Dwight Griswold (West Hartford)
gedaan. Hij ontving hiervoor patent
nummer 2624065. Zijn uitvtnding stelt
ons in staat de nood-telefoonnummers
(politic, brandweer etc.). op een aan
het telefoontoestel bevestigde opstand
aangebracht, ogenblikkelijk in het vi
zier te krijgen, wanneer de hoorn van
de haak wordt genomen. (Sc. N. Letter.
Vol. 63. 4. 56).
Op het jongste congres van de Ame
rican Astronomical Society heeft dr.
Shapley beweerd, dat op grond van de
nieuwste onderzoekingen de „meetstok"
waarmede de afstanden in het heelal
worden gemeten, kleiner is geworden.
Dit houdt derhalve in. dat de afstan
den van ster tot ster of sterrengroepen
groter zijn geworden. Dus ook het uit
dijende heelal is gebleken groter en
eveneens ouder te zijn. dan vroeger ge
dacht en dat de uitzetting van de ganse
kosmos langzamer geschiedt. Zo lag om
een enkel voorbeeld aan te halen, vol
gens de oude berekening de beroemde
Andromeda nevel (een enorme ver
zameling sterren) circa 6 trilltoen km
(d i. een 6 met 18 nullen) van de nietige
aarde verwijderd: thans blijkt die af
stand ongeveer 14 trillioen km te be
dragen. Toch moeten wij deze nieuwe
resultaten blijven toetsen aan de waar
nemingen resp. feiten; voorzichtigheid
in deze blijft steeds geboden (Sc. N.
Letter. Vol. 63-2-19).
Een nieuw technisch snufje is het ge
bruik van bariet als een aggregaat in
beton (verkeert nog in een beginsta
dium). Hiermede kan men gebouwen
opzetten die de explosieve kracht van
bommen kunnen weerstaan en tevens
de mens beschermen tegen de dodelijke
gammastraling van de atoombom. Een
barïetaggregaat in 4/3 maal zo dicht
(compact) als de beste betonconstruc
tie. Een 10 cm dikke muur van die con
structie laat 25van de gammastralen
door: een 2 maal zo dikke muur niet
meer dan 5 r'r. Om nog betere resulta
ten te bereiken zet men de proefnemin
gen voort. (Can. Journ. of Techn. Dec.-
1952).
Op de laatste vergadering van de
A.A.A.S. (American Association for the
Advancement of Science) te St. Louis
werd melding gemaakt van een won
derlijke ontdekking door Heinmets,
Lehman en Taylor. Volgens hen is we
tenschappelijk aangetoond, dat bacte-
rieën door ultraviolette stralen .gedood',
plotseling weer „levend" gemaakt kun
nen worden, wanneer ze gedurende 24
uur worden blootgesteld aan bepaalde
chemicaliën (o.a. natrium pyruvaat).
Deze ontdekking wijst op het gevaar
van herinfectie van gesteriliseerd voed
sel of instrumenten na contact met be
doelde stoffen Men zij thans gewaar
schuwd. (Sc. N. Letter. Vol. 63. 2. blz.
28).
Volgens Carter, oudheidkundige van
de John Hopkins universiteit te Balti
more. zouden de in Californië gevonden
stenen voorwerpen meer dan 100.000
jaar oud zijn. Indien dit juist ls, dan
zou Amerika 100.000 jaar geleden reeds
door mensen zijn bewoond. Dit wordt
ook door Carter vermoed: de mensen
zouden z.i. uit Azië via de landbrug
in de Behringzee het nieuwe wereld
deel binnengedrongen zijn. E.ea. vinden
wij in het laatste nummer van het
Southwestern Journal of Anthropology,
beschreven.
In Engeland werd een 44-jarlge vrouw
behandeld met butazolidine. een mid
del dat door het grote publiek wordt
gebruikt voor het stillen van rhouma-
tische pijnen. Ze stierf evenwel onder
verschijnselen van een bloedafwijking.
Aangezien een dergelijke behandeling
in verband met de schadelijke bijwer
king in een ziekenhuis thuis hoort (het
bloed moet voortdurend gecontroleerd
worden) waarschuwt dr. Rlce tegen
eigendunkelijk en lichtzinnig gebruik
hiervan. Hij richt ook zijn verwijten
aan 't adres van een bepaalde catego
rie geneesmiddelenpropagandisten, die
er een sport van maken wie met de
beste reclamestunts nieuwe geneesmid
delen. die het experimentele stadium
nog niet eens zijn ontgroeid, aan de
man kunnen brengen. Het is te begrij
pen, dat de pijnlijdende mens gemak
kelijk tot daden kan overgaan, waar
aan hij anders niet zou hebben gedacht.
Hij zij eveneens gewaarschuwd. Al met
al is het een moeilijk ethisch probleem,
zo besluit dr. Rice zijn artikel. (The
Lancet 24/l-'53).
industrialisatienota
Naar r"e minister van Economi
sche Zaken tijdens zyn bezoek aan
Groningen heeft meegedeeld, zal
binnen een maand een nieuwe in
dustrialisatienota worden ingediend
vepnieuw is het in Guatemala, de
dichtstbevolkte republiek in Mid-
den-Amerika, tot botsingen geko
men. Reeds medio Juli 1951 von
den in enkele provincies relletjes
plaats tengevolge van het verzet
der behoudende bevolkingsgroe
pen tegen de immer voortschrij
dende communistische tendenzen
bij de heersende partijen. Het be
wind van president Arbenz staat
officieel weliswaar niet als com
munistisch te boek. in feite wordt
door de in de regering samenwer
kende politieke formaties (varië
rend van uiterst-linksen tot
rechts-gematigden en „onpartijdi
ger') een links-extreme koers ge
varen. Dat vele niet-communisten
met de communisten in één en
hetzelfde schuitje zijn terecht
gekomen, heeft verschillende oor
zaken. Eén er van is de oude
tegenstelling tussen de Rooms-
Katholieken en de niet-kerkelij-
ken. Er zij overigens aan herin
nerd, dat de drie en drie-kwart
millioen tellende bevolking in
hoofdzaak uit Indianen en mestie
zen bestaat en slechts voor onge
veer tien procent uit blanken.
In economisch opzicht is er de
laatste jaren in Guatemala veel
tot stand gebracht. Zoals in de
meeste andere landen het geval
was, heeft de tweede wereldoorlog
ook in deze Middenamerikaanse
staat een nijpend tekort aan
consumptie-goederen veroorzaakt.
Met grote voortvarendheid heeft
Guatemala echter nadien getracht
een eigen industrie op te bouwen.
Vele fabrieken verrezen en het
spreekt vanzelf, dat zulks een
enorme verandering te weeg
bracht in de sociale structuur van
het land. Er ontstonden tot op dat
tijdstip ongekende bevolkingscon
centraties. Ook hier zag men het
vertrouwde beeld, dat velen op
het platteland aangetrokken wer
den door de hogere lonen, welke
in de industrie werden betaald, en
„naar de stad" gingen. Een ander
gevolg was dat de georganiseerde
industrie-arbeiders een machts
factor werden, waarmee de rege
ring en de politieke partijen
steeds meer rekening moesten
gaan houden.
Hoewel de productie en de uit
voer van koffie en bananen de
laatste tijd sterk zijn toegenomen,
waardoor de handelsbalans van
Guatemala een gunstiger perspec
tief kreeg, zijn er toch spanning*»
opgetreden tussen de verschillen
de bevolkingsgroepen, ook al om
dat het platteland eveneens door
de sociale omwenteling werd be
roerd. De jongste onlusten moeten
hieraan voor een belangrijk deel
worden toegeschreven. Duizenden
studenten en met hen sj'mpathise-
renden trokken Maandagavond j.l.
naar het paleis van president Ar
benz in de hoofdstad, welke de
zelfde naam draagt als het land,
om te protesteren tegen het afzet
ten van vier van de vijf rechters
van het hooggerechtshof en hun
vervanging door personen, die
aanvaardbaar zijn voor het huidi
ge regiem. De regering was vorige
week tot deze maatregelen over
gegaan nadat de thans afgezette
rechters de president hadden ge
last het onteigenen van grond
een actie in het kader van het
regeringsprogram voor landher
vorming op te schorten. De
demonstratie is uitgegroeid tot
een complete schietpartij tussen
vóór- en tegenstanders van het
regiem. Aanvankelijk werd zelfs
gemeld, dat vijftien tot twintig
personen waren gedood, doch dit
aantal schijnt overdreven. Vast
staat, dat één demonstrant het
leven heeft verloren en dat er
vier gewond werden. De politie
heeft vele betogers aangehouden,
terwijl een strenge censuur op de
berichtgeving werd ingesteld, die
echter na twee dagen weer werd
opgeheven. Intussen wordt van
daag melding gemaakt van nieu
we botsingen, waarbij elf per
sonen ernstig werden gewond.
Na de advocaten, die uit so
lidariteit voor de studenten in
staking waren gegaan, hebben
ook de handelaren gedreigd hun
zaken te sluiten.
De onrust in Guatemala trekt
natuurlijk ook de bijzondere aan
dacht van de nabuurlanden. Voor
al omdat er in brede kring vrees
bestaat, dat het voorbeeld van de
regering van president Arbenz
wellicht navolging zal vinden in
enkele andere staten. Generalissi
mo Rafael Trujillo, de „sterke
man" van de Dominicaanse repu
bliek, die zich thans als hoofd van
de Dominicaanse delegatie bij de
Ver. Naties te New York bevindt,
heeft, volgens United Press, ver
klaard, dat de communisten in
Guatemala op het punt staan het
leger over te nemen, waardoor het
land volledig in de macht der
ultra-roden zou komen. Trujillo
zeide tevens, dat de communisten
gereed zijn om ook in Venezuela
en Cuba revoluties te ontketenen.
Indien wij de vrede van het Wes
telijk Halfrond willen verzekeren,
moet de organisatie van Ameri
kaanse staten deze toestand onder
de ogen zien, aldus Trujillo, die
duidelijk blijk gaf eventueel niet
voor het toepassen van geweld te
willen terugdeinzen.
Oprit Rijksweg verbeterd
De A.N.W3. heeft van vele auto
mobilisten de klacht ontvangen, dat
bij avond de oprit naar de rijksweg
Veenendaal-Utrecht-Den Haag moei
lijk te vinden is. De A.N.WJ3. heeft
zich hierover tot de rijkswaterstaat
gewend en vernomen, dat binnenkort
op dit punt een aantal lichtmasten
met natriumverlichting zal worden
geplaatst. Bovendien zullen de rich
tingsborden van een afzonderlijke
verlichting worden voorzien.