Al Griep!
Goedereede en Stellendam aan
Haagse zorgen toevertrouwd
DE GESCHIEDENIS VAN AMERIKA
9 De nood aanpakken, door
zegels plakken
Financieel Overzicht van de week
De jonkersvan Breda werkten
ook als paarden
Wanneer de klokke roept ter kerke
NIEUWE HAAGSCHE COURANT
4
ZATERDAG 14 FEBRUARI 1953
Uit water en slib werden iwee dorpen door
nijvere werkers opgebouwd
(Van een onzer verslaggevers)
OP GOEDEREEDE EN OVERFLAKKEE, of zoals de volksmond het zegt:
Goeree-en-Overflakkee, liggen, of liever lagen, twee stille dorpen
met nijvere bewoners: Stellendam en Goedereede. Dit dubbeleiland met
zijn merkwaardige, diervorm heeft in de laatste oorlog ook al ernstig ge
leden. Evacuatie, afbraak van huizen, beschietingen en bombardementen,
roof van goederen en mensen, al die triestheid hebben de eilanders mee
gemaakt. En thans is weer een golf van leed en ellende gegaan over deze
nijvere bevolking, die al een heel eind op de weg van het herstel was ge
komen. Nu liggen de dorpen verzonken in bruin-drabbig water.
deed aJs reChitkamer en donpsiherbers.
In 1819 kreeg Stellendam zijn eerste
kerk. De bewoners zijn voor 80 pet Ned.
Hervormd, evenals in die jaren en zaj
moesten I a mzo tijd in Goedereede ter
kerke s?aan. Vooral in de winter was dat
nogal bezwaarlijkEnkele ja-ren later
kwam er een school. Zo bouwde een
kleine gemeenschap aan een flinke
plaats, d-ie 'boofdoakeilnjk zijn bestaan-
vond in landbouw, veeteelt en visserij
(garnalen)
GOEDEREEDE is uit historisch oog
punt belangwekkender. Het dorpje
- dankt zijn ontstaan aan een beschutte
i dertigtal: jaren later gesticht. I rede, waar in vroeger eeuwen vele sche-
STELLENDAM bestaat geheel uit aam
de zee ontruikte grond. Het is de groot
ste van- de twee dorpen met een land-
bouw-vissersbevoiking. Goedereede is in»
vroeger jaren een rijk demp geweest met
hoge muren om de vele koopmansgoede
ren te -beschermen. Véle bekende man
nen zijn er geboren, o.a. Adniaan Flo-
risz. Doyens, pastoor,, die iin 1522 de
laatste- miet-ItaUiaanse Paus werd
Stellendam ligt op de verbinding
Goeree en Overf-Iakkee, op een ünjik tus
sen de twee eilanden, die ini 1751 is aan
gelegd' op last; van de Staten van Hol
lend. Die dijk heet Statendam. Het dorp
wend
lm 1782. De naam is waarschijnlijk
geleid van „steile" een vluchtheuvel op
dé Zeeuwse schorren.
liman Can was de man. die het aange
slibde land in eigendom kreegop voor-
waande, dat hij er binnen 36 jaren dij
ken zou aanleggen; iDe eerste ingepol
derde landen, werden genoemd naar de
echtgenote van ceze landwimner, Adri-
©napolder. Vrouwe Adrians was blijk
baar geen goede naam. want in hetzelfde
jaar bezweken de dijken en werd ax
jonge polder weer overstroomd. Het ge
slacht Cam zette, echter onverdroten
voort en in 1770 was de polder weer
droog. Zo ging deze mam verder en jaar
ha jaar vorderde hij bij het inpolderen-1
Cats was natuurlijk de stichter en
eerste bewoner van Stellendam. In 1782
bouwde hij er een huis. dat tevens dienst
(Advertentie).
OaiüspQt tiet U, wanneer U
geeruAspirin (alléén echt mei
BsfiBjjHfeulsflln huls hebt.
Vrouwen-Wereld
gebedsdag
Vrijdagavond bidstond op
dertig plaatsen
.Het Nederlands Comité Vrouwen-
Wereldgebedsdag. onderdeel van het
Wereldcomité te New York, roept tegen
de eerste Vrijdag in de Lijdensweken
(di a s. Vrijdag) alle vrouwen en meisjes
op, om gezamenlijk, de noden van deze
tijd aan God op te dragen, voor Hem
schuld te belijden en in het bijzonder
Zijn bijstand en hulp in te roepen voor
thUe arbeid, -die Hij: haar opdraagt;
Reeds in 114 landen worden deze bij
eenkomsten gehouden.
.Voor 1953 werd de liturgie samenge
steld uit hetgeen vrouwen uit Centraal
Afrika inzonden. Het thema voor dit jaar
Ik „Wandelt als kinderen des lichts'
Uit de lijst der kerken en gebouwen,
waarin de samenkomsten gehouden wor
den, blijkt, dat dit werk ook oecumenisch
is; vrijwel alle Protestantse Kerken ne
men eraan deel, ook de Waalse, Duitse en
Engelse Gemeenten.
De adressen in onze stad en omgeving,
waar men a.s. Vrijdagavond om 8 uur
bijeenkomt zijn:
School Ant. Duyckstraat; Bethel. Tho
mas Schwenckestraat 30; Bethelkexk.
Handellaan; Deutsche Evang. Kirche,
Bleyenburg 3b (Deutsche Sprache);
Duinzichtkapel, v. Hogenhoucklaan 89—
91; Eltheto, Azaleaplein 2: English and
Americ. Episc. Church, Timorstraat 145
(English language); Heldringschool, IJs-
vogelplein 10; Herv. Kerk (Synagoge;,
De Carpentierstraat 141; Houtruslkerk.
Houtrustw. 1; Jeruzalemkapel, De Gheijn-
straat 70; Haagsestraat 36. Scheveningen;
Laakkerk. Isingstraat; Leger des Heils,
Prinsegracht 57; Malakkakapel, Malak-
kastraat; „Maranatha", Gevers Deynoot-
weg 25; Marlotschooi. Leidse Straatw. 77;
Mirtekerk. Vierheemskinderensir.; Mor
genster of P. Oosterleeschoól, Roemer Vis-
scherstraat 114: Oranjekerk. Cat. kamer,:
Goevemeurplem; Paaskerk. Harmeien-
straat; Pnielkerk, Tesselsestraat 67; Re
monstrantse Kerk, Laan 20. Sion. Schee
persstraat 43—50; Uw Koninkrijk Kome-
Kerk, Kon. Emmakade 66; Vaikenbos-
kerk. ingang Zuiderparklaan; Waalse
Kerk. Koordeinde 23a; Wilhelminakerk,
Loosduinen: Wijkgebouw ..Dc Haard",
Daguerrestraat 12 of Regen tessekerk,
Wermarstraaf 69; Zuiderkerk, (Rode zaal.
ingang kerk), Falckstraat.
Uit het maaindblad van de Haagse
CJMV blijkt, dat het ledental sinds Mei
1952 enigszins gedaald :s. Inplaats van
pen een veilige ankerplaats zochten. Dat
zal wel één van de oorzaken geweest
zijn voor het ontstaan van Goedereede
want omstreeks 1300 was het. reeds een
nijver stadje, waar welgedane koop
lieden goede zaken deden.
Gernit van Voorne was dé eigenaar
van het plaatsje. Hij was een vooruit
ziend zakenman, schonk zijn onderdanen,
het recht van haringvaart en zelfs het
neoht voor het houden van een vrije
weekmarkt. Daardoor bevordérde hij de
handCl en maakte van Goedereede een
standplaats van handelsgoederen
Geen- wonder, dat men dus aan dé leant
vami Gerrit van Voorne stond,
oorlog gevoerd moest (horden, zoals in-
1415, toen Jan van Brabant het stadje
belegerde, piruodérdie en brendsohatte.
Eén goedl gevolg had deze oorlog wel:
het stadje werd voorzien van muren en
wallen, zodat dé heer» Van Zevenbergen»,
die in 1428 met kwade bedoelingen naar
Goedéreedé kwam, oraverrichterzake
moest terugkeren.
Er werden ook enkele grote en mooie
poorten gebouwd»; de CatihaTïmopoort, de
Dbelpoorl'. de Waterpoort, de Mariaipoort
en de Koepoort. Helaas is van deze
poorten weinig of niets meer over.
In 1453 kreeg dé handelsplaats een»
kerk. dé St Blïsabethfcerk. Het kerkje
werd bij de grote brand van 1482 geheel
vernield, evenais het stadje, waarvan
alleen de muren- toen nog overeind
bleven staan.
Pek en teer...
Was de brand afe een ramp te beschou
wen, het behoud vaw dé .muren» was een»
gélufc. In 1490 kwam Frans van Bredé-
rode, die de stad' opeiste voor Philips
van Boungondiië. De bewoners voelden
er niets voor en met man en macht, ook
vele vrouwen, werd' de* stad verdedigd.
Hete pek en teen werden over de muur
gegooid, de eerste tactiek van de „ver
schroeide aarde" werd toegepast, ter
wijl ook het water, nu als vriend., te
'hulp werd1 geroepen. De belegeraars
trékken ten slotte af, zonder enige
winst.
Al deze oorlogen konden de onderne
mingslust van» de Goedereese kooplieden»
riet onderdrukken. Omstreeks 1500 gin
gen zij z.g. 'Viehoekeohepen bouwen, die
grote reizen konden maken. Op alie
lenden van bet toen bekende contingent
werd hendel gedreven. Een grote 'bloei
tijd brak er aam, die wat afebde. toon»
de Tachtigjarige Oorlog uitbrak. De be
volking hoos na Den Briet, ail spoedig de
zijde van» de Watergeuzen.
De eerste predikant, die de leer van
Luther verkondigde, was een wegge
lopen monnik, Alberbus Aliland'i, die een
groot gedeelte van de bevolking mee
kreeg.
Zo leefden twee stille stadjes in de
loop der eeuwen. Met de hulp van het
gote Den Haag zullen ze weer snel uit
de modder en bet wa-ter moeten worden
hersteld' en» opgebouwd!.
33. Zolang er voldoende jachtvelden waren, liet het de
Indianen onverschillig dat de blanken hier en daar een
gedeelte van het woud in brand staken. Doch toen de
nood aan de man kwam, trachtten de Indianen de ko
lonisten te verdrijven. De hevigste van deze botsingen
was: „de oorlog van koning Philips".
34. In 1675 riep het dappere opperhoofd van de Wam-
panoag stam Philips, zijn mannen op ten strijde en ver
klaarde de oorlog aan de ..bleekgezichten". De ene stam
na de andere sloot zich bü hem aan, niet uitzondering
van de mohikanen. Totaal telde het leger bijna 700.man.
Philips verdeelde ze in kleine groepen, die ieder op eigen
gezag een soort van guerilla-oorlog voerden. De kolo
nisten leefden onder voortdurende angst. Velen werden
gedood.
3d. Toen het winter werd, trokken de Indianen zich
terug óp een primitief fort in het land der Narangaset.-
ten. Een goed gewapend leger van 1000 soldalen over
rompelde dit fort en veroverde het in 2 uur. Ongeveer
1000 Indianen werdén hierbij gedood, waaronder veel
vrouwen en kinderen. Zij verloren het leven toen de
soldaten het fort in brand staken om de wintervoorraden
te vernielen. De Indiaanse gevangenen werdén door de
Engelsen als slaven naar Bermuda geëxporteerd.
36. Gedurende de strenge winter kwam de meerderheid
van Philips' krijgslieden om, van honger en »koude, maar
hij weigerde hardnekkig zich over te geven. Tenslotte
werd hij omsingeld en door een overloper doodgeschoten.
Hij werd gevierendeeld en zijn hoofd werd daarna, zoals
^LUldi!,?.a,rbaarse S*" seteutelük was. op pwrt«wiara. nuipiroepcn. uos toen aw net-
door de stralen van Plymouth gedragen. De oorlog van! _.1M
koning Philips duurde 8 maanden en kosüc dc kolonis- ^511™?';?^,^™,'*'!'",®"' "ta,T
ten 600 mensenlevens dezeIfde internationale hulpvaardig-
(Dooi G. J. Peelen)
Met voortreffelijke voortvarendheid
heeft de P.T.T, zijn watersnoodzegels
voorbereid en uitgegeven. Niet de lang
durige weg gekozen van een» nieuwe spe
ciale serie, die pas over enige maanden
zou kunnen verschijnen, maar een op
druk op een bestaand zegel, dat een week
na de ramp alom in circulatie kon zijn.
Ook is men gelukkig niet gezwicht voor
de suggestie van een hoge toeslag. Men
heeft de meest gebruikte frankeerwaar-
de genomen met een bescheiden toeslag,
die het mogelijk maakt dat iedereen, par
ticulier en onderneming, de komend
maanden zijn brieven slechts met deze
weldadigheidszegels frankeert (afb. 1).
Het idee is niet nieuw. Dinsdags na de
ramp vertelde de radio reeds, dat Dene
marken besloten had. een zegel van Ko
ning Frederik te doen overdrukken met
een toeslag ten bate van de slachtoffers
der overstromingsramp. Ook dat zegel zal
wel spoedig uitkomen. België, nu door
dezelfde ramp getroffen, had bij de wa
tersnood van 1926, toen bij ons de dijken
braken bij Dalfseu en Zalk, ook zo'n op
druk met toeslag (afb. 2). Tweetalig,
lnondations en watersnood, direct na ds
ramp. om de eerste stoot op te vangen,
en een paar maanden later een tweetal
zegels, speciaal voor dat doel gemaakt
(afb. 3); St Maarten die met zijn zwaard
een stuk van zijn wijde mantel snijdt,
om er de twee naakte en berooide slacht
offers van het water mee te bekleden.
Ook het kleine staatje Liechtenstein
had in dat jaar van het geweld der bul
ten zijn oevers tredende wateren te lij
den De mooi uitgevoerde Rhein-not-
zegels brengen in beeld, wat ons
helaas ook maar al te vertrouwd gewor
den is. door de foto's in de kranten der
laatste weken. Afb. 4: het geheel door het
woeste Rijnwater overspoelde dorpje
R.uggéll, afb. 5: evacuatie der burgerbe
volking in roeibootjes, bemand met te
hulp gesnelde Oostenrijkse militairen:
afb. 6: de door de watermassa's wegge
slagen spoorbrug over de Rijn bij
Schaan; afb. 7: de vluchtelingen met het
schamele bezit dat ze nog redden konden:
op de achtergrond een officier van de
Zwitserse hulptroepen. Ook toen dus het-
Beurs verwacht een watersnoodlening
van 3% procent-type
TYEZE WEEK heeft de effectenbeurs
zich ernstig bezig gehouden met de
financiële en economische consequenties
van de nationale ramp. Het debat in de
Tweede Kamer had de volle aandacht en
men realiseerde zich ter beurze, dat het
economische herstel des lands een stag
natie dreigt te ondervinden. De mate
riële schade is nog niet te bepalen, maar
zal minstens en milliard gulden bedra
gen. Welke uitwerking een en ander op
onze betalingsbalans zal krijgen, is niet
met zekerheid te zeggen, maar er gaat
in ieder geval een ongunstige invloed
van het wegvallen van productie en het
herstellen van schade op onze monetaire
reserves uit. Gelukkig zijn deze het laat
ste jaar aanzienlijk gestegen en bedragen
thans 2187 miillioen aan goud en 1660
millioen aan deviezen.
Het is niet aan te nemen, dat de parti
culiere hulp. hoe groot ook, de schade
zal kunnen vergoeden, zodat het Rijk zal
moeten bijspringen om voorzieningen te
treffen.
Ter beurze circuleren geruchten, dat
een grote staatslening binnen afzienbare
tijd te verwachten is. Wanneer we letten
het tegenwoordig koerspeil van
staatsobligaties, dan is het waarschijn
lijk. dat het 3Vz rentetype voor deze
emissie aan. bod komt. De 3% oblig.
Nederland 1951 noteren 99% terwijl
de technische positie van de kapitaal
markt gunstig is voor het plaatsen ener
staatslening.
De Regering heeft verklaard, dat gel
den van „de tegenwaarderekening"
Op ramp-Zondag al vroeg uitgetrokken voor
het reddingswerk
(Van een onzer verslaggevers)
•^ELK AANDEEL hebben de cadetten
van de Koninklijke Militaire Acade-
te Breda, die de ruggegraat van ons
leger zullen vormen, gehad in het red-
dirigs- en hulpverleningswerk in de nood-
gebieden? Zijn de „jonkers" van het
kasteel Breda rustig in hun slot geble-
•en of hebben zij net zo geploeterd als de
overige militairen? Deze vraag werd ons
dezer dagen ir. deze vorm in een uitvoe
rige brief door een abonné gesteld.
Het antwoord erop kan kort zijn: Zij
hebben zich gedragen, toekomstige mili
taire leiders waardig. Reeds in de vroege
morgen van de rampzalige Zondag zijn zij
met alle beschikbare storm- en vouw-
boten uitgerukt om aan het reddingswerk
deel te nemen. Vijftig man werden bij
Klundert ingezet, een zelfde aantal bij
Lage Zwaluwe, 30 bij Fijnaart en 26 bij
Kruininger.-Rilland Bath. De overige
cadetten, die nog van verlof terug moes
ten komen, werden geleidelijk ingescha
keld. De gehele Zondag. Maandag en een
deel van de Dinsdag, zijn zij zonder op
houden en met ware doodsverachting
bezig geweest mensenlevens te redden.
Eer, kleine ..achterhoede" werd in Breda
vastgehouden voor het opvangen van 800
evacué's. die in de gymnastiekzaal en de
lesgebouwen van de Academie werden
ondergebracht. Toen het reddingswerk
achter de rug was. werd een alarmcom-
toen, zijn er thans 2711 leden. pagnie gevormd, groot 250 man, die belast
werd met het vullen van zandzakken. In
koortsachtig tempo, gedurende de volle
24 uur, heeft de compagnie zich 9 dagen
leng wit deze taak gekweten. Nu dé
hulpverlening zodanig georganiseerd is,
dat dit werk door burgers kon worden
overgenomen, zijn de jongens, op hun
verzoek, weer ingezet aan het öijkenfront.
Vanmorgen vroeg zijn zij te werk gesteld
bij Rilland-Bath. Verschillende officie
ren van de Academie doen dienst als ver
bindingsofficier bij de Franse en Ameri
kaanse hulpploegen.
Bedrijven adopteren oorlogs
gewonden
De Stichting MOVEO (Meer ontspan
ning vooir Ernstige Oorlogsge wonden)
heeft het plan ontworpen om dé 400 mi
litaire invaliden, waarover zij haar zor
gen uitstrekt, té doen adopteren door
verschillende bedrijven. Het is ml. zo, dat
MOVEO per jaar ƒ60 per invalide moet
kunnen besteden om deze
legenheid te geven eens uit te gaan.
Reeds hebben verscheidene bed»vijven
aan de oproep gehoor gegeven door 60
of een veelvoud daan-var te storten op
de girorekening van de MOVEO 5400
De Maatschappij voor Handel en Nij
verheid heeft zijn léden opgewekt dit
streven te steunen.
waarschijnlijk gebruikt kunnen worden
ter financiering van het herstel. Deze
tegenwaarde-rekening is ontstaan uit de
dollargiften van Amerika, waartegen
over de importeurs van goederen gul
dens betaalden, welke op een aparte
rekening bij de Ned. Bank worden ge
boekt. Er ging op deze wijze een défla-
toir effect uit van de tegenwaarde-reke
ning, omdat ingevoerde goederen met
guldens betaald worden, zodat de ver
houding goederen-bankbiljettencirculatie
een verbetering onderging.
Gaat men nu deze tegenwaarde-reke
ning mobiliseren voor de financiering
van het herstel der* schade, dan geeft
men guldens uit dus de geldhoeveel-
heid stijgt terwijl de goederenvoor
raad vermindert. Er kan dus een infla
toir effect schuilen in de aanwending
der gelden uit de tegenwaarderekening,
welk effect zou worden weggenomen
door de uitgifte van een grote staats
lening. Daardoor zouden immers guldens
worden weggezogen.
Ondanks de geruchten inzake een
staatslening, bleven de koersen van
staatsobligaties goed op peil.
Het koerspeil ter .beurze bleef deze
week gehandhaafd. Internationale waar
den veranderden per saldo weinig. In
aand. Alg. Kunstzijde Unie bestond
tijdelijk goede vraag, maar de koers
winst ging later verloren. De Ameri
kaanse markt welke voor de ontwikke
ling van onze internationale fondsen
steeds belangrijk is, bleef deze week
teleurstellend en kon geen stimulans
verschaffen.
meeste belangstelling ging ter
beurze uit naar cultuurwaarden, welke
hier en daar koerswinsten konden be
halen. Aand H.V.A. liepen op, naar men
wil op grond van gunstige resultaten,
welke met de cultuur van suiker in
Abessinië behaald worden. Ook het rub
berfonds Amsterdam Rubber wist de be
langstelling te trekken en kon enkele
punten stijgen. Hier spreekt men over
dividend vooruitzichten, maar het is wel
wat vroeg, om op korte termijn een
voorstel te mogen tegemoet zien.
Binnenlandse industrie-aandelen ble
ven ook deze week kopers trekken. De
dividendvooruitzichten lijken bemoedi
gend, gelet op de resultaten van onder
nemingen, die reeds met een jaarverslag
kwamen. Zo kondigde de Heemaf 10
dividend aan (v. j. 8 terwijl de brou-
erijen. hogere winsten en dividenden
bekend maakten. Enige aandacht ging
ook uitnaar houtzaken, welke geacht
kunnen worden te zullen profiteren van
het herstel der schade. Betonmaatschap-
pijen genoten eveneens de belangstelling.
De aand. Nationale Handelsbank waren
aster gestemd op het bericht, dat een
bijkantoor in Canada kan worden ge
opend. Ongetwijfeld kunnen nieuwe per
spectieven voor dit bedrijf in het zich
snel ontwikkelend Canada met zijn vele
Nederlandse emigranten geopend wor
den. Deze, oorspronkelijk vooral op
Indonesië gerichte bank instel ling, is
bezig de bakens te verzetten.
Vanaf Maandag a.s. zullen Duitse fond
sen weder tot de officiële handel ter
beurze worden toegelaten. Gezien de
grote belangen, welke hier te lande in
Duitse fondsen geïnvesteerd zijn, is deze
uitbreiding van de handel ongetwijfeld
toe te juichen. In het buitenland is men
al veel eerder tot deze handel overge
gaan.
De tender der Ned. Bankinstelling is
inmiddels achter de rug. De koers var
inkoop werd op 75 bepaald. Tot dus
ver kwam nog geen officiële notering in
deze stukken, na de inkoop, tot stand.
De Twentsche Bank heeft een onver
anderd dividend van 9 aangekondigd.
evenals de Amsterdamsche Goederen-
bank van 7
De Besoeki Tabak keert slechts 3%
over boekjaar 1951 uit, hetgeen de beurs
tegenviel. De resultaten van genoemd
jaar werden echter zeer ongunstig be-
invloed door de verbranding van het
beste deel der oogst. Op grond van de
bevredigende resultaten van 1952 hoopt
de directie binnen enkele maanden een
interim-dividend te kunnen declareren.
De veiligheidstoestand op de onder
nemingen wordt gunstig genoemd, de
marktpositie van het product bevredi
gend, ondanks alle concui-rentie.
heid.
Het Saargebied, dat nu zo snel en
royaal was. om ons land te helpen, had
in de winter van 1947/'48 een zelfde wa
tersnood te doorstaan, die eveneens ont
zaglijk veel schade aanrichtte, en vele
slachtoffers vroeg. Daaraan herinnert de
Hochwasser-weldddigheidsserie van de
Saar, die we eveneens voor U afbeelden.
Afb 8 laat zien hoe hoog het water stond
in de straten van Saarbrücken. Het ge
bouw van de Landdag, op afb. 9. rechts,
is geheel d'oor wild golvend water om
geven, zodat het landsbestuur niet eens
in vergadering bijeen kon komen, om
zich op de te nemen maatregelen te be
raden. Afb. 10 geeft het ons nu maar al
te vertrouwde gezicht op het troosteloze
Geschikter mate
riaal voor kleine
Ferd'nand
oen HAAG. GEREF. KERKEN": Wester-
kerk. L. Beestenmarkt, 10 u ds Timmer, 5 u
ds Gilhuis: Oosterkerk, ZO Buitensingel. X0
u ds Hoek. 5 u ds v d Brink; Noorderkerk,
Schuijtstraat 10 u ds Westerink van Leiden,
ds Hoek: Maranathakerk. Van Heutszstr.
ds Gilhuis, 5 u ds Westerink; School.
Van Nijenrodeslraat 10 u ds v d Brink, 5 u
ds Timmer; N. Zuiderkerk. Reitszstraat 10 u
ds Schippers van Sibculo. 5 u ds v Andel;
Westduinkerk. Hanenburglaan 10 u ds No-
mes. 5 u ds Schippers; Valkenboskerk, Zui
derparklaan 9 en 10.45 u ds Toornvliet van
Leiden, 3.30 en 5.15 u ds Kooistra; Mirtekerk,
VierheemskinderstraaL 9 en 10.45 u ds Kui
per, 3.30 en 5.15 u ds Pol: School, Zonne
bloemstraat 8.45 u ds v Andel, 5 u ds Van
Sluijs: Laakkerk, Allard Picrsonlaan 10 u ds
v d Spek. 5 u ds Boukcma. VRIENDENKRING
Groot. Hertoginnelaan 169i 10 en 6 u ds Kruit
hof. Donderdag 8 u geb. M. Luther, Z. Bin
nensingel. ds Kruithof. VERG. VAN GELO-
vigen, Dunne Bierkade 16. 10 u eredienst, 5
u prediking. APOST. ZENDINGSKERK. Wil-
lemstraat 10 en 5 u dienst. VER. v. EVANG-
CHRISTENEN. Maranathahuis. Borncostraat
7 u de heer Polderman CHR. GEMEEN
SCHAP. Kloosterkapel, Woensdag 8 u dhr
v OostveenSTICHTING DE CHRISTEN
GEMEENSCHAP. geb. Veenkade. Zondag
morgen 10 u. Heiligingssamenkomst, dhr Se-
vensma van Amsterdam. Zondagavond 7,30 u
Evangelisatiesamenkomst dhr Sevensma van
Amsterdam. Donderdagavond 8 u Bijbelle
zing dhr v Amelrooij. PINKSTERGEMEEN
TE Schip de Watergeus bij de Laakbrug
Zondag a.s. 10 u mevr Polman, 6 u dhr Zegers
19 Febr. 8 u Bijbeluitleg en bidstond. VOOR
IND. GEREP., Zeestraat. 10.30 tl ds G v Han
sen. GEM. GODS. Koningstraat 10 en 7 u dhr
Visser. Woensdag 8 u bidstond. LEGER DES
HEILS. Congreszaal. Prinsegracht 10 en 7 30
u majoor Bosveld; Llnmacusstraat 10 en 7.30
u kap. Doeljes; Steijnlaan 10 en 7.30 u maj.
Semeijn. Korte Molenstraat 10 en 7,30 u kap.
Hoevers: Jac, Catsstraat 10 en 7,30 u kap.
Scheffer; Wassenaarschestraat 10 en 7.30
Heemskcrckstraaf. 10. 3 uur Maleise Dienst. I
EGLISE WALLONNE, Noordeinde 25, 10 h.
Pasteur G Forget, 3ème Collecte ..diaco
nie". ENGL. AND AMER. EPISC. CHURCH,
145 Timorstraat, Holy Communion 830: Mor
ning Prayer 11.—; Evening Prayer 5.-—.
DEUTSCHE EVANG. KIRCHE. Bleyenburg
3b. 10,30 Uhr: Pfarrer Kaetzke. 10.30 Uhr:
Kindergottesdienst, Wiltwochabend 8 Uhr; Ge-
meindeabend, EVANG. LUTH. GEM, Luth.
Burgwal 7, 10.30 udsvd Meij, Heilige Doop.
Collecte v. li, Orgelfonds. REM, GEM.. Laan
20, 10.30 u ds Tjalsnia Aula, Van Stolkweg
35, Scheveningen, 10.30 uur ds Heerlng,
DOOPSGEZ GEM.. Paleisstraat 8, 10.30 u ds
Hylkema. CHRIST, GEREF. KERKEN, Snoek-
straat 21. 10,30 en 5 u. Cand. W H Vclema.
Jeruzalemkerk. Pomonaplein 10.30 en 5 u ds
Den Boer. Bilderdijkschool; Pasteurstr.. 10 en
5 u ds Polman, Scheveningen. School Doornstr.
170. 10 en 5 u ds v Ravenswaay. Dinsdag 8 u.
Bijbellezing. Moerwijk, School R. Vlsscher-
straat 9 u cand W H Vclema. 3 30 u ds Den
Boer. H Doop. GEREF. GEM., Oude Boom
gaardstraat 43, 10 en 4.30 uur dhr L' Wyting,
van Amersfoort. OUD-GER- GEM., Gaslaan
46, Zondag 10 en 5 en Woensdag 7.30 u ds
v Dijk. Scheveningen, Keizerstraat 58, Dins-
dag 7.30 u ds v Dijk. Vrijdag 7,30 u ds Lucas.
Wcstdulnwcg 194. 10 en 5 u leesdienst, Don
derdag 7,30 u ds Visser van Rotterdam-Z.
Wesselsstraat 49, 10 en 5 u leesdienst. VRIJE
EVANG. GEM. ZW Buitensingel 112, 10 uur
ds J Enter Sr v. Rotterdam, 5 u ds C Ver
meulen. gevangenispredikant, Dinsdag 8 uur
Bijbellezing-Bidstond. BAPT, GEM Zuid-
Binnensingel 10, 10 en 5 u ds Louw, 8.30 u
tussenjeugd; 8 u: oudere jeugd Donderdag
7.45 u Bijbeluitleg ds Louw en Bidstond. Van
Di,lekstraat 149, 10 en 5 uur ds Brongers, 8
uur Jcugdsamenkomst. Woensdag 7.30 u Bij
beluitleg en Bidstond. PROT BOND, Mu-
zenstraat, 10,30 u ds Jacobs. VHIJZ. HERV,,
Kerk Houtrustweg 1, 10.30 u ds Kruyt, 7,30
ds Smits Onderwerp: „Als het tl zelf
overkomt". Kerk de Carpentierstraat 10.30 u.
prof. dr W Banning, van Driebergen. Zonne'
majoor Kappers GEM. GODS, Van Speykstr. bloemstraat 70. 10.30 u ds P M Mentzel.
10 30 u jeugddienst. 3.30 u dhr v d Woude. - -
OUD-BAPT. GEM Boylestraat 10.30 en 6 u
prediking: Woensdag 8 u lezing In alle
diensten ds v Osenbruegen. NED. LEGER
DES HEILS, Jacob Calsstraat. 10 u wijdines-
dienst., 7,30 u verlosslnessamenkomst. Leid
ster kol Kerkhoven, GEREF, GEM.,. Nieuwe
Laantjes, 10 en 5 u lees dienster).
VOOR DOVEN Regentessekcrk, flng. Re-
gentesselaan) in.30 u mevr. S D J Vertregt-
Oussoren, TAMAN
LEID SCHEND AM. Ned. Herv. Kerk. 9 u
ds Van Leusden. 10,30 u idem, 7 u idem.
Geref, Kerk. 10 en 5 u ds Boss,
LOOSDUINEN. Ned. Herv. Gem., Dorps
kerk 10 u ds W Nijenhuis, 5 ii ds H A van
Loon. Bethelkerk 10.30 u ds H A v Loon, 5
u ds W E den Hertog, padvlndersdienst, 6 30-
7.30 Y da B Keer/ v*# Dar'. Haa£, Kuutafiketf
verdronken land-schap. Hier de omgeving
van Saarlouis. Afb. 11 geeft een ander
straatbeeld van Saarbrücken .-met de St
Johanneskerk op de achtergrond,
In 1920 werden onafzienbare gebieden
van Oostenrijk overstroomd door de bui
ten de oevers getreden rivieren. Ook daar
werd toen zoveel schade aangericht, dat
ook de posterijen te hulp kwamen, met
een grote weldadigheidsserie ten bate van
de getroffenen. Maar liefst 30 zegels
werden toen van de opdruk Hochwasser
1920 voorzien, en tegen drie maal de no
minale waarde verkocht. De serie liep
van 5 heller tot 20 Kronen! (afb. 12).
In 1913 trof een dergelijke ramp Hon
garije. toen de Donau alle banden ver
brak. Daar voorzag men alle in omloop
zijn de zegels van 1 filler tot en met 5
Kronen van een toeslagaanhangsel van
2 filler, „ton bate van de slachtoffers van
de watersnood" zoals de vertaling luidt
h angst-rook: Arviskarosuliakank külön.
van het Hongaarse opschrift van de aan-
(afb. 13).
Ik constateerde het al meer: Zegels
registeren onmiddellijk elke belangrijke
gebeurtenis. Ook de droeve rampen. On
ze watersnoodzegels dragen sinds 10 Fe
bruari de droeve mare uit naar bmnen-
en buitenland, maar en dat is het
mooie ze helpen daarbij tegelijkertijd
mee de nood te lenigen! U plakt ze toch
ook??
Daar kan men U
helpen
Aanvragen naar adressen van
geëvacueerden:
Informatiebureau Rode Kruis,
Jan Evertstraat. 1, Den Haag, (tel.
K. 1700 11.18.70). Alleen schrif-
t e 1 ij k, niet telefonisch.
•Dringend wordt verzocht voor
elke gezochte een afzonderlijke
aanvrage in te dienen en van ge
huwde of gehuwd geweest zijnde
vrouwen tevens haar eigen naam
(meisjesnaam) te vermelden. In
dien de gezochte nog niet centraal
staat geregistreerd, blijft de aan
vraag gesignaleerd en na binnen
komst der registratiekaart ont
vangt elke aanvrager alsnog be
licht.
Voor Haagse evacué's ook:
Bevolkingsregister Goudenregen
straat.
Prov. Emigratie-commissaris:
Korte Voorhout 1, telef. 180050.
Aanvragen en aanbieding van
hulpverlening:
Rode Kruis, Prinsessegracht 27,
telefoon 184790, 184791 en 184792.
Inzamelingen:
Centraal adres voor Den Haag:
Sociale Raad, Prinsestraat 57, te
lefoon 184046.
Hulp aan Dieren:
Ned. Ver. tot Bescherming van
Dieren, Prinses Mariestraat 40,
tel, 112755.
Stichtfng Amivedi, Antonie
Duyckstraat 6, telefoon 556137.
Berichtendienst:
R.V.D., Wassenaarseweg 40, te
lefoon 116130.
De ontwikkeling van het lager
onderwijs in Den Haag
Het blad 's-Gravenhage van het Gem.
Bureau voor Statistiek en Voorlichting
is verschenen met een lezenswaardige
studie over de ontwikkeling van het
lager onderwijs in de Hofstad, een fraai
geïllustreerd artikel over de gebrand
schilderde ramen in het oude Haagse
stadhuis en een vergelijkend statistisch
overzicht, voor de eerste drie kwartalen
van 1952. 1951 en 1938.
in De Schuilhoek 1011 uur dhr M Keus.
Oud-Rosenburg 9 u dhr C Offers. Geref. Ker
ken. Wilhelminakerk 10 u ds J P Prins. 5 u
ds H W Wierda. Leyenburgkerk 10 u ds F E
Hoekstra van Den Haag-Oost. 5 u ds J P
Prins. Paaskerk aan de Maarsbergcnstraat 9
u ds H W Wierda, 3 u ds F E Hoekstra van
Den Haag-Oost. Ver. van Vrijz. Herv. Geb.
Openb. School, Julianastraat 42. 10.30 u ds
M Wagenvoorde van 's-Gravenzande, Leger
des Hcils, gebouw Wilhelmihastraat 20, in
gang Kijkduinscstraat 10 u Heiligingsdienst,
7.30 Verlossingssamenkomst. Beide diensten
o.l.v, Kap. D. de Bruin.
MONSTER. Oud-Geref- Gem, 10 en 4 u ds
Lucas. Woensdag 7.30 u ds Lucas.
NAALDWIJK. Ned. Herv. Evangelisatie
45 u ds H van Reken van Overschie. 7 u
ds Lagerwey van Den Haag.
PIJNACKER. Geref. Kerk vm 9.45 u en nm
u ds W v d Bos (collecte voor de Theol.
School te Kampen Geref. Kerk onderh. art.
31. vm 10 u leesdienst. nm 6 u ds H J de
Vries uit Berkel (ZH). Ver van Vrijz. Herv.
vm 10 u dhr B Schouwink uit Schiedam.
Ned. Herv. Kerk vm 10 u ds A v Roon, nm
6.30 u ds W J Schouten uit Vlaardingen.
Oudeleeöe: vm 10 u ds J C Neeleman. Delf-
gauw: vm 10 u ds W L Tukker uit Delft.
SCHEVENINGEN. Ned, Herv. Kerk, Oude
Kerk. Keizerstraat 10 u ds Groot, 5.30 u ds
de Jong. Nieuwe Kerk, Duinstraat 10 u ds
den Hertog. 5.30 u ds Pronk. Nieuwe Bad-
kapel. Nieuwe Parklaan 10.30 u ds v Heer
den. 5.30 u ds Nijenhuis. Pr, Julianakerk,
Vlielandse straat 9 u ds Molenaar. 10.30 u ds
Molenaar, 5.30 u ds Groot. Aula Gemeente
museum, Sladhouderslaan, 9 u ds Roscam
Abbing 10 30 u ds Roscam Abbhig.
/OORBURG, Zondag, Ned. Herv, Gem.,
Oude Kerk, 9 u ds A Hoekert, 10.45 u ds P
Elderenboscli. 17 u ds H F C de Boer.
swijk. 19 u Wika A B Lam, Jeugddienst
Noorderkerk 11 u ds A Hoekert. 19 u ds D
J Karres: Dienstgebouw 9.30 u dhr A Pauwe,
Jeugdkerk. Ver. van Vrijz. Godsdienstigen.
Franse Kerk. 11 u mei. da W S Wiardi Beek
man. Den Haag. Geref,"Kerk. Laan v. Oosten
burg 9 u ds mr W S de Vries, 10.45 u ds mr
W S. de Vries. 16 30 u ds P van Strien. Delft.
Noorderkerk 9.30 u ds J H Mulder, 16,30 u ds
mr W S de Vries: Groen van Prinstererschool
16 30 u ds J II Mulder, Geref. Kerk (art., 31
K.O.l. Franse Kerk. 9 u. Carid C J ,T Breen,
Amsterdam. 17,45 u ds L L van de Vliet,
Groningen. Verg. van Gel,, Sophlakleuter-
school. 10 u Eredienst, 17 u Prediking des
Woords.
WASSENAAR. Herv, Gem. Dorpskerk 10
ds J T Wiersma. 19 u ds H Beker Kioviets-
kerk 10 u ds H Beker. Deylerhuis 9 uur
Jeugdkerk dhr G Mekking. Onderwerp ..Ik
kan niet geloven", 10.15 uur ds Ghr, J Gall,
Den Haag. Ned, Prot Bond, Kerkgebouw
Kerk dam 10.35 u prof dr L J van Holk. Lei
den. Oeref Kerk, Bloemcamplaan 10 en 17
u ds G van Duinen, Zijllaan 10 u ds D K
Wielenea. Wassenaar. 17 u ds J Meynen, Den
Haag Rem Geref. Gein. Johannahuis 10 30
u ds H N Bierman. Geref Kerk (onderh, art.
31) NPB-cebouw 8.30 u ds van Rongen, 15 u
ds F de Vries Geref. Gem.. Dorpshuis 17 u
Leesdienst. Soefibeweging, Wald. Pyrmont-
ISah 6 11 ii Universele Eredienst Herv.
Evangelisatie gebouw Excelsior 17 u ds P J
J Monster, van Katwijk aan Zee
ZOETER MEER. Ned. Herv. Kerk vm 10 U
ds J J Woldendorp, nm 6.30 u ds Abma te
Delfshaven. in beide diensten coll voor de
Ramp, Geref. Kerk vm 10 en nm 6.30 u ds
W E Gerrltsma. Geref' Geni, vm 10 en nm
6.30 u leesdienst. Herv, Evangelisatie vm 10 u
leesdienst, nm 6.30 n geen dienst Ver. van
.Vrijz, Herv. 9,30 u dhr N C A Pols, Leiden.
Lewie»
