Onder de Haagse Toren
Van „Stenenkamer"
tot „Het laatste huisen verder.
Letterkundige
Kroniek
Nederlandse Antillen
De doorbraak
r„r-..r-_r -D
-WEKELIJKS BIJVOEGSEL van de HAAGSCHE COURANT Zaterdag 14 FeEruan 1953' Pagina 2
Advertentie
Aar van de Werfhorsts belangwekkende trilogie
ROMAN OVER
DE MENS
EN HET DIER
GVevmaat
Aar van de Werfhorst behoort tot de veelgele
zen auteurs in ons land. Hij weet boeiend en
levendig te schrijven en zijn verhalen hebben
een typisch eigen sfeer, waarin ook de natuur
een rol speelt. Niet dat Van de Werfhorst zich
„waagt aan natuurbeschrijvingen". De tijd
waarin een romanschrijver kon uitweiden, in
drie a vier pagina's lyrisch en extatisch proza,
over schone zons óp- of ondergangen is lang
voorbij. Voor mijn gevoel is de slinger hierbij
doorgeslagen; in sommige romans heeft de
eenzijdig gerichte belangstelling voor de mo
derne (diepte-)psychologie, de mens beperkt
tot zijn eigen, innerlijke wereld
en zijn direct milieu, dat meest
al de stadsomgeving van mo
derne intellectuelen blijft. Doch
ook andere omgevingen worden
door de auteur van onze tijd
met opzet verwaarloosd en weg
gelaten. Nog maar kort gejeden
las ik een, in historisch milieu
door
BEN VAN EYSSELSTEIJN
Die winter wordt voor Maarten
een bezinnend afscheid.
Het is Gillot die hem wijst op het
doel van zijn dolen: „Jij bent op
zoek naar een nieuwe wereld". De
dood. die in de oude wereld leeft,
komt ook over de verlaten heide en
venen van dit verre gewest en wacht
bij het hek van het laatste huis. Gil
lot sterft als de winter ten einde is.
spelend, belangwekkend boek (de Italiaanse „Noaberplicht" brengt nog ééns de
renaissance en het Italiaanse humanisme) waar- buren op Vogelenzang samen, doch
bij de lezer niet één moment het Italië van die a's de heer van het laatste huis is be-
dagenvoor zich ziet opdoemen. Soms ook krijgt Sraven- trekt Maarten Grubbe weer
men het gevoel, dat in het leven der moderne ^to Nu vmrh,, dat Ijlste. Waan
r- i iii i heen. Het hikt nui haast onwaar-
romanfiguren bomen, landschappen, hemelen schijnlijk dat Aar van de Werfhorst
en dieren geen rol meer spelen. Zulke factoren daarop géén iinlwoord zou geven in
worden bijna met opzet verwaarloosd en he- zijn derde deel.
ten „afleidend" te zijn. Men krijgt wel eens de -Het Laatste Huis" is een, zoals
indruk, dat bepaalde auteurs zich niet meer reeds gezegd werd, afgerond geheel,
aan het milieu wagen, omdat zij bang zijn
voor on-modern"' versleten te worden. Het
is daarom, dat de grote tweedelige roman
van de oudere Herman Teir-
linck: ..Het Gevecht met de En
gel" zulk een indruk maakt, in
dat verhaal ruikt men het woud;
zoals dat ook in de boeken
van Ernst Wiechert het ge
val kan zijn: „Das Einfache
Leben" en „Die Jerominkin-
der" bijvoorbeeld.
doch doet de lezer vanzelfsprekend
vragen naar dat wat aan dit ernstige
en waardevolle boek voorafging en
naar dat wat hierop komen moet.
Dr Anthon van der Horst (links) en Pater Lemen met een gerepareerd
deel van hel orgel
Culturele honger op de
Een van de grote verdiensten van zwerversbestaan en zo maakt hij zich rekt tot snelle, golvende sluiers
Aar van de Werfhorsts werk ligt eigen te gaan op de manier der land- vogels. Het is alsof in dit laatste huis
mijns inziens in de volstrekte nood- lopers: „Zonder wensen en zon-
aak.die de natuur en het dier in zijn der verwachtingen stapte hij de
Or. ANTHON VAN DER HORST vertelt over zijn tournée
Maarten Grubbe nog eens geconfron
teerd wordt met het gehele verleden,
•erhalen hebben gekregen. Volko- gen af. niet wetend waarheen zij zoals dat in „zijn" wereld leefde, in
men verantwoord en op uiterst har- leidden en zelfs scheen hij vergeten de uitzonderlijke figuur van „le beau Sinds ongeveer anderhalf jaar ontwikkelt het Comité tot Bevor- er niet mee eens was, dat er in de
m;li«i to viin \Mntamm tiü Ae. urac Gillot", „Ie fou Gillot", de oude, ver- kerk gedanst zou worden. Dit kwam
geten man op het schier onbereikbare dering van de Wetenschap op de Nederlandse Antillen een hieruit voort, dat zij geen andere mu-
Duilse dichters bewonderenswaardige activiteit voor het verbreiden van cul- ziek kenden dan dansmuziek, zodat dat wel niet mooi is, maar beter
hun veronderstelling voor de hand tegen het kh'maat bestand (de stern-
tuur onder de bevolking, die er na volbrachte dagtaak niet toe
monische wijze zijn sfeer en milieu te zijn, waarom hij de tocht was he
in de compositie van zijn romans op- gonnen".
genomen. Van een ,,te veel" is geen Doch ook dit komt: „Hij zag zijn landhuis. Franse
sprake; van een misbruiken der na- leven niet meer helder, niet hoe het
tuur als „symbolische achtergrond" geweest was, noch hoe het verder
der handelingen evenmin (b.v. een zou gaan. Hij voelde alleen gemis en
melancholieke regen ter begeleiding een grote droefheid, die hem dreef
van melancholieke momenten in het naar doodsverlangen",
verhaal). Van de Werfhorst beseft Hij weigerde "het leven dat voor
echter dat, wanneer hij zijn hoofdfi- hem bestemd was; hij wist niet waar
guur een gehele vinter in een een- en hoe het nieuwe te vinden. En zo
zaam en afgelegen huis een toevlucht werd Maartens bestaan zinloos. Waar-
laat zoeken voor zichzelve, de lezer om in Godsnaam zwierf hij verder?
die vinter móét meemaken, omdat Hij verblijft enige tijd in een kleine
dit seizoen van inkeer, bezinning en landelijke herberg, waar het proper
teruggetrokkenheid van invloed moet en eenvoudig is; waar de eigenaresse
zijn op de psychologische ontwikke- en hij vertrouwelijke sympathie voor
ling, die zich in die figuur voltrekt. elkaar gaan voelen. Doch betder ge-
Van het vroegere werk, dat Aar dachten zijn tc scherp gefixeerd op
van de Werfhorst schreef noem ik eigen verlangens en gemis, dan dat
hier: „Volckmar" en „Madame Jatz- zij bijeen zouden kunnen blijven. Zij
kowa". En met enige nadruk het is jn wezen aan hem gelijk. Haar
boek „De Eenzame", omdat dit ten naam is Maarte,
nauwste verband houdt met de zo- Zo, met de stemmen van het ver-
juist verschenen roman „Het Laatste ]eden n0g jn zjjn oren en mej hun van de vorige eeuw, klassieken, phi-
Huis", uitgegeven door de N.V. Em. onrus(: jn zjjn bloed, belandt Maar- losophen, zij spieken uit de mond
Querido's Uitgeversmaatschappij te ten tensiotte 0p het landgoed „De van de grijze Gillot, zelfs in
Amsterdam. Vogelenzang", waar een oud familie- de costumes die de wijze zonderling
In feite is „De Eenzame" de titel lid van hem woont, Gillot van Ros- draagt, variërend van het luitenants
van beide delen, het eerste boek Sum. Hier is de sfeer van de herfst uniform der keizerlijke garde tot op
droeg als ondertitel „De Stenen Ka- en de naderende winter; een tijd die een fluwelen buis, dat hem een voor-
.P I ï.i.i .ii_ rtt tii_i mui
pakte en meespeelde. Even later
schrapte Van der Horst rhythmisch
mee op het schrapïnstrument, dat
„wiri" heet en hij zocht de beste
„maraccas" uit om mee naar Holland
le nemen. In een steegje vonden zij
nog een oud „piano-orgeltje", zoals
de Italianen een eeuw geleden had
den geïmporteerd. Toen de oor
spronkelijke cylinders, waarop Itali
aanse walsjes „gestoken" waren, niet
meer functionneerden, bestelde men
destijds blanco cylinders na en stak
hier eigen volkswijsjes op, maar toen
werd het pas een kunst aan de
zwengel van zo'n piano-orgeltje te
draaien, want bij elk accent moest
men er een extra zet aan geven!
En dan Aruba, het eiland met
maar 40.00 inwoners, die echter
40 nationaliteiten en 32 secten ver
tegenwoordigen. Daar was een heel
behoorlijk kerkkoor onder leiding van
een dame. Zijn lezingen hield Van
der Horst er meestal in de open
lucht op de patio (binnenplaats) van
het Culturele Centrum en zijn
vleugel stond dan onder een afdakje
voor als er eens een regenbui mocht
loskomen. En dan te bedenken, dat
op Aruba en Curasao maar één
pianostemmer is, terwijl Curasao
alleen circa 500 vleugels en ontel
bare piano's rijk is, reden, waarom
de man 50,— per keer kan vragen!
Toen de Stichting Culturele Sa
menwerking er de lucht van kreeg,
dat Van der Horst in de buurt was,
nodigde men hem uit te Paramaribo,
doch daar er geen enkel orgel voor
een concert geschikt was. moest hij
zich daar tot lezingen bepalen. Meer
succes had een uitnodiging uit Cara
cas, de oliehaven van Venezuela,
waar in de Theresa-Kerk een goed
Frans Cavaillé-CoIl-orgel was. Van
dezelfde bouwer stond in het museum
van Willemstad ook wel een speci
men, doch dat was niet meer be
speelbaar. Het was 60 jaar geleden
aangespoeld toen een schip voor de
kust was vergaan: doch toen het in
de kerk, waar het werd opgesteld,
niet meer functionneerde, is bet daar
■ervangen door een Hammond-orgel,
Aar van de Werfhorst
kwam zich cultureel te ontwikkelen en daartoe, trouwens de ge
legenheid miste, omdat er niets op cultureel gebied ondernomen
werd wegens gemis aan belangstelling. Het was vooral de secre
taris, de heer Hermans, die zich beijverd heeft deze vicieuse
cirkel te doorbreken en van Willemstad uit activeert hij Aruba,
Bonaire zowel als Cura9ao. Nadat o.a. Anton van Duinkerken en
de Amsterdamse prof. Reuling letterkundige lezingen hadden
gegeven, was de beurt aan de muziek en hiertoe nodigde men
de Hilversumse organist, componist, dirigent en musicoloog,
dr Anthon van der Horst uit, die zich direct bereid verklaarde
per vliegtuig derwaarts te gaan om er gedurende de maand
Januari lezingen en orgelconcerten te geven.
lag. Maar toen zij op de hoogte wa- ming is zelfs overbodig, hetgeen dus
ren gebracht van de werkelijke toe- 50,— per keer uitspaartl), reden
dracht, kwamen zij in zulke grote ge- waarom het Hammond-orgel daar-
tale, dat zij, toen de kerk geheel vol ginds veel gebruikt wordt. Maar hoe?
was gestroomd, buiten bleven staan In Caracas was bijvoorbeeld het
luisteren en zelfs opklommen tegen pedaalspel nog zo weinig ontwik-
de „shutters", de jaloezieën inplaats keld, dat toen Van der Horst op zijn
van ramen. concert een pedaal-solo speelde, de
Voor de nodige stilte had de televisie er een closc-up van uitzond,
politie het verkeer omgelegd. Men terwijl zeker wel 15 fotografen om
kon een speld horen vallen. „Het hem heen draafden. Ja, een televisie-
was ontroerend, deze aandacht", uitzending van een kerkconccrt! „De
zegt Van der Horst, „en dingen, die priester las mijn inleidingen in het
ik hier al honderden malen gespeeld Spaans van de preekstoel!" Zo ging
had, kregen daardoor een nieuwe het in Caracas, de stad, waar witte
betekenis voor mij."
Volksmuziek en andere
belevenissen
Eerst repareren,
dan spelen
wolkenkrabbers verrijzen, waar eens
krotten stonden, doch waar de stra
ten geen namen en de huizen geen
nummers hebben en.waar geen
gemeentereiniging is, want de gieren
pikken 's nachts het straatvuil nauw-
Verder vertelt hij over zijn aan
raking met de volksmuziek der An- t
de letterkundige lezingen gemiddeld tillen. Hoe een dokter op Curagao gezet op!
door 40 personen bezocht, zijn inlei- hem in contact bracht met de op dat Terugziende op zijn reis, zegt Van
dingen trokken doorgaans 125 be- gebied deskundige Edgar Palm, die der Horst: „Als ik nog denk aan de
langstellenden en zijn orgelconcerten jn Den Haag nog het theoretische aandacht onder de schoolkinderen,
werden eerst door 500 en daarna deej Van het Staatsexamen voor mu- waarvoor ik sprak, dan geloof ik, dat
uiuc6 o.o --,- Was het oorspronkelijke verzoek de door 700 mensen bezocht. En daar- zjek had gedaan en die zich zo- het alleszins de moeite waard is mede
mer", het was een afgerond geheel, stille inkeer had moeten zijn. doch komen geeft van een Hamlet. Gillot orgelmuziek van Buxtehude tot Bruck- bij kwam, dat hij „geen woord kon doende van de Westerse musicolo- te werken aan het slechten der
evenals „Het Laatste Huis". De een
zame, die in deze werken hoofdfi
guur werd is Maarten Grubbe, „laat
ste telg van een vermoeid geslacht"
verward wordt door storm en de on- spreekt over de grote spelers, die hij ner te behandelen, Van der Horst Spreken en geen toon kon spelen", of
rust van grote en kleine trekvogels: heeft gezien: Sarah Bernardt, Rachel, breidde dit uit van Sweelinck tot he- het werd op de band vastgelegd door
zoals b.v. de vreemde, trillende drift, vóór allen echter: de grote en zui- den. In zijn lezingen zette hij dan de Curom (de Curagaose Omroep).
die dit bandmateriaal voor herhaalde
uitzendingen gebruikte.
vere Eleonore Duse, wier stem en uiteen, hetgeen hij later aan het
i „tijd", een gel zou uitvoeren. Over belangstel
ling had hij niet te Wagen. Waren
die spreeuwen door de lucht jaagt.
De Grubbes wonen op het landgoed nu eens samengebald tot een donkere mimiek geen rol, maar
„De Stenen Kamer", in het einde wolk, bijna een bol, dan weer uitge- „generatie" vertolkten,
van de vorige eeuw, diep in de Over-
ijselse achterhoek, in een verloren
gebied tussen Nederland en Pruisen.
Maarten Grubbe leeft tezamen met
de bedienden, op het grote huis. zijn
ouders zijn meestal op reis en hou
den het maar zelden lang op „De
Stenen Kamer" uit, immer onrustig,
steeds voortgedreven door die inner
lijke onzekerheid, die typerend werd
voor bepaalde over-gecultiveerde en
sensitieve naturen uit het „fin de
siècle". Er is een aanvoelen van een
naderend einde en een komend be
gin, een nieuwe aera die in bloed en
tranen geboren zou kunnen worden.
In de stemming van deze onrust
is de auteur voortreffelijk geslaagd-
Ook aan Maarten deelt de onrust der
ouderen zich mee. Hij wordt er door
meegesleept, doch tegelijkertijd ver
zet hij zich er tegen, in een wanho
pig zoeken naar iets dat zeker, blij
vend en vaststaand zou moeten zijn.
Maar hoe meer Maarten Grubbe zich
verdiept in de dingen, hoe meer hij
leert beseffen dat oude waarheden
wankelen en oude zekerheden op
waan lijken te berusten. Tenslotte
maakt hij zich los van zijn „ik", zo
als dat op „De Stenen Kamer" leef
de. Hij besluit weg te trekken, op
zoek naar dat andere, dat hem rust
zou kunnen geven. Om dat te w i n-
n e n dient hij eerst alles te v e rl i e-
z e n: niet alleen het leven op het
Huis, de paarden en honden, de ver
trouwde omgang met pachters, die
naren en bekenden, doch ook zijn
nog niet verbroken „verbonden zijn"
aan de vader, en zijn genegenheid
voor vrouw en kindTenslotte
wordt het verlangen tot een besluit:
op het einde van het eerste deel ver
laat de eenzame zoeker Maarten
Grubbe, het landgoed en begint
te voet zwervend en dolend een
nieuw bestaan. Dit is de inhoud van
het eerste boek, dat destijds bij zijn
verschijnen, een zeer warm onthaal
kreeg bij pers en publiek.
In het zojuist verschenen verhaal
„Het Laatste Huis" hervinden wij
de zwervende Maarten Grubbe, bij
zijn zoeken naar het éndere, dat hem
rust moet geven. Onwennig in dit
nieuwe bestaan, dreigen vermoeid
heid en neerslachtigheid hem soms
te overvallen, aanvankelijk verdraagt
zijn lichaam de krachtproef niet.
Maar een rondtrekkende marskramer,
handelend in zaden en huismiddel
tjes, leert hem de „techniek" van het
gische termen kon bedienen in zijn muren, die ons nog van onze Antil-
explicaties. Zelfs bracht hij Van der len scheiden. Er is materiële rijkdom
Horst zo ver, dat zij vierhandig een genoeg; nu de geestelijke rijkdom
Curagaose „tumba" gingen spelen nog door het ontwikkelen van een
en het lukte zo goed, dat de oude cultureel leven!"
J. van Voorthuysen.
Coco Palm ineens
zijn
contrabas
De bereidheid tot helpen en steunen,
het onbaatzuchtig geven en de mild
heid en liefde, die uit alles wat we
voor de getroffenen konden doen,
sprak, zijn waardevolle elementen,
die in deze droeve dagen ons aller
leven mooier gemaakt hebben. Want
verkwikkend is de gedachte, dat we
andermans leed en moeilijkheden zo
spontaan en zonder terughou
dendheid milder gemaakt heb
ben en dat ons aller warm me
deleven en helpen een bron
van krachtwas in het verschrik
kelijk lijden van zo heel velen.
Weinigen hebben zich onttrok
ken aan gemeenzame hulp en
er was algemene genegenheid en medegevoelen. Het
was alles onverbiddellijk luisteren naar de stem van
het hart in vol begrip voor de noden en de zorgen van
anderen. Dat niet onberoerd en niet afgesloten in het
leven staan, zouden we het niet ook in onze dagelijkse
dingen kunnen volhouden? Want er is vaak zo weinig
soepele hulpvaardigheid en dienstbaarheid, zo weinig
égards voor elkander. Er komt iets in je van de pret
tige gedachte, waarom kunnen de mensen niet altijd
zo zijn ten opzichte van elkaar? Wat meer belangstel
ling en wat meer begrip, wat meer kleur en vriende
lijkheid in alles wat we doen. Geen afgeslotenheid en
onverschilligheid.
Opdat ook in het gewone leven van alledag de mensen
wat los komen en de hulpvaardigheid en het mede
leven het winnen van onverschilligheid en hardheid.
Want als het er op aan komt, ge hebt het gezien, zijn
we toch op elkanders hulp aangewezen. Daarom, ook
in onze gewone doen, mogen we gerust eens vriende
lijk en goed zijn.
De straatmuzikanten, ze hebben het de laatste tijd
niet gemakkelijk gehad, 't Was te'begrijpen. Niemands
hoofd stond in deze droeve dagen naar muziek. Maar
langzamerhand wordt het anders, het leven gaat door.
En zo verschenen ook weer de getrouwen uit ons stads
beeld, de musici met de piano op een bakfiets. En
heel sympathiek doet aan, het grote bord dat zij op
hun geïmproviseerd „toneel" hebben gehangen. „Onze
instrumenten zwegen. Het leven gaat door. Neemt-
geen aanstoot aan deze muziek. Het is ons brood".
Mijn stoep is 39 meter lang en 3 meter breed. Ik
ben concierge van een groot kantoorgebouw. Wij heb
ben een oliestook, dus geen kolen en geen as. In huis
heb ik twee emmers met zand op elkaar staan. Bij
gladheid strooi ik 1 emmer leeg na eerst 39 meter stoep
sneeuwvrij te hebben gemaakt. Bij veelvuldige glad
heid, zoals laatst, raakte mijn zand snel op. Maar ner
gens zand te koop.
Het laatste antwoord, dat de man op al zijn vragen
kreeg, was: Gaat U achter de Laakhaven, daar is zand
genoeg. Maar met een emmertje over gladde straten
naar het Laakkwartier lopen is ook zo'n pretje niet.
Zodat een mens wel voor erge moeilijkheden kan ko
men te staan.
„Toch zal ik zand strooien, als ik zand krijgen kan",
zo eindigt zijn brief.
De trams niet meer precies op de hoeken laten stop
pen. Dat is de wens van een abonné, die vindt dat het
verkeer het uitzicht wordt belemmerd, door die stil
staande tramwagens op de hoeken. Inderdaad rijden
wielrijders langs stilstaande trams en dan komt het an
dere verkeer plotseling voor zo'n wielrijder, die men
tevoren niet heeft kunnen zien aankomen, te staan. Hij
adviseert de trams enkele meters achteruit te laten
stoppen bij kruisingen. Men ziet elkaar dan beter aan
komen.
Er zijn nog altijd mensen, die het maar niet eens
kunnen worden met de plaats van de algemene markt
aan de Herman Costerstraat. Die teruggaan tot lang
vervlogen tijden toen de markt nog op de Prinsegracht
was, in het Centrum dus van de stad. De klachten zijn
niet nieuw. Maar de markt moest nu eenmaal het veld
ruimen voor bet steeds drukker wordend verkeer op de
Prinsegracht. Dertig tot vijftig cent moet je „vertram
men" schrijft een huismoeder uit het Bezuidenhout,
voor je op de markt bent. Waarom niet, zo vraagt zij,
één marktdag laten vervallen en die houden telkens
in een andere wijk, waarbij zeker, zoals zij meent, het
Bezuidenhout niet te vergeten.
Er zit aan zo'n opbouw van al die marktkraampjes wel
een en ander vast. En ook geschikte punten te vinden
zou voorts nog een moeilijkheid zijn. Maar voor de
idee op zichzelf is veel te zeggen.
Aandacht wordt gevraagd voor het „modderpark"
Huygenspark. Dit park heeft paden, die onverhard zijn
en permanent in ons klimaat vol van regen, een mod
derpoel vormen. Misschien kan er eens naar gekeken
worden voor de velen, die graag dit park opzoeken,
maar het nu meer vermijden vanwege de vuile boel.
Opnieuw een klacht over de P.C.C.-cars op lijn 7.
Practisch iedere avond na werktijd moeten de mensen
op de hoek WassenaarsewegJan van Nassauatraat
twee volle trams voorbij laten gaan, voordat zij mee
kunnen. En men vraagt zich af, waarom op die druk
ke kantoortijden 's ochtends en 's avonds geen trams
met aanhangwagens worden ingezet
moet dicht en open blijven
Dan zult gij het zien en sa- Ons land staat bekend als het land
men vloeien, en uw hart zal ver- der vele partijen, evenals de polders
vaard zijn en ruimer worden; want streng gescheiden. Geloof, wereldbe
de menigte der zee zal tot u ge- schouwing, politiek zijn als dijken,
keerd worden, en het heir der waterkeringen en sluizen onderhou-
volkeren zal tot u komen". den en bewaakt.
(Jesaja 605). De hoop der doorbraak, die als
i,i- een mat schijnsel in de na-oorlogse
Onze senrnt- en spreektaal is een c. j i i„_
ïaren verscheen, heett de nevel der
wonder uk ruk instrument, maar toch
onenigheid lang met kunnen door
is het de mens met gegeven met be-
„i I,»™ breken.
Maar ziet, wat de menselijke krach-
Aldus vertelt dr. Anthon van der
Horst temidden van zijn drukke
werkzaamheden, die hem bij zijn te
rugkeer wachtten. Hij is een en al
lof over de heer Hermans, die zelfs
onder het winkelen in Willemstad
links en rechts mensen aanschoot om
de tournée te laten slagen. In een
warenhuis werd Van der Horst hof
felijk ontvangen door een keurige
meneer, die hem introduceerde bij
de betreffende verkoper, waarna hij
hem weer naar de kassa geleidde met
de mededeling: „Mag ik U 10 pCt.
korting geven?" Wat de heer Her
mans er niet van weerhield hem nog
een stel kaarten te verkopen en bui
ten gekomen nog even een fotograaf
op bet hart te drukken voor opna
men aanwezig te zijn. En zo verliep
alles uitstekend, zij het niet zonder
hindemissen. In de Pietermaai-Kerk
stond sinds 1929 een orgel uit Alk- l>ul van dit J] wa, hem
maar, dat alb|d een zorgenkind was |ceft fa „i<x,rdcn le uite„ of zicll
geweest. In oorlogstijd hadden een aan - cvenmcns voUcom,,n ver_ c,
paar voorbij reizende militairen ge- „aar)b.,„ makcn ,mmers daar water tot stand gebracht
tracht er iets aan te doen en daarna zijn gelK,urtenls,e„, innerlijke be- E» »>et alleen nat,onaal Veel ver-
had Pater Lensen er zijn krachten op JL A;„BnA «er dan de golven van de vloed kon-
beproefd, maa, toen hij het bijna g a den reiken, is de golf van medeleven
2000 pijpen tellende insLnent ge- h ,1" wT kLl™ Seijld over grenzen, bergen en ocea-
demonteerd had, wist hij als leek op I r ,1 nen, en menige schijnbaar onover-
het gebied der orgelboU bet niet z° fz=g<»d koombare dijk is doorbroken.
S worden, dat „er geen woorden voor Nu blljkt,Jdat bepalingen, wetten,
zijn e vin en grenzen niet de hinderpalen zijn,
i maar dat elke weerstand tot éénwor-
dom en radeloosheid én de stromen in de mc„s zejf,
.„...ene.. -lp"*»» ""beten '«"P'- dat zo hij wil, elke dag de een-
overhonden. Tot overmaat van ramp f,e de overstromingsramp over onze heiJ
vrijheid kan geboren wor-
de kerk in 1950 nog gerestau- a§e an en iee oen y oeien, vo - deu p]0tseljng kan een bijbelwoord
led'S «f* wo<,rdun breng»? springlevend worden, en als een blik-
Dc gebeurtenissen z,,n te geweldig do„r minioenen ],„-
...o™,,.. ..o6 u 1 ,te veel omvattend, en roepen en em6fractle va„ ee„ seco„de
den begeleid. Hier moest gehandeld breken meer m ons wakker dan wrj de memhcid vor„cht| zoa,s zc zou
worden. Hij trok een overall aan en, in woord of zelfs in beeld kunnen j.unnen zjjn; één huisgezin, strijdend
geholpen door Pater Lensen werkte weergeven. de goede strijd,
hij dagenlang van vroeg tot laat. En Het feit is er. dat evenals de pol- Dc doorbraak der dijken moet
niet vergeefs! Uit vrijwel iedere pijp d™« d°°' he» wielende water ook w0(d( k, cn
klaterde een stroom puin van de de mens innerlijk door een vloed van hoe| Maar die wonderlijke doorbraak
kerkrestauratie en er waren er zelfs gevoelens overweldigd is. Wij zijn der jiarteri die reikt 0ver grenzen en
meer goed in elkaar te krijgen
hielt} zelfs enige pijpen over, wa
hij geen raad meer mee wist, zoals
amateur-horlogemakers of -motor-
herstellers soms schroefjes en boutjes
reerd, zodat Van der Horst zich voor
een orgel-ruïne geplaatst zag, waar
op nauwelijks nog een Mis kon wor-
ten niet konden volbrengen, heeft het
bij, waarin de papierprop nog zat,
door dit alles overstroomd, doorbro-
partijen moet open blijven. Al wat
die er in 1929 te Alkmaar voor de ea- geschiedt, geschiedt tot onze lering,
verzending in was gedaan. „Ja, er En nu geschiedt liet wonderlijke. Hjej. doQr dit gebeuren> blijj.t zon_
waren altijd een paar stomme pijpen ^oa s deze doorbraak van water stof- nek]aar; de bli de boodsc]iap der
bij, waar geen geluid uit kwam!" fehjkc scheidingen, staketsels, dijken, bannharti heid niet vruchteloos ge-
lachtte Pater Lensen, die er ook sluizen en huizen, eens door mensen >ikt is>6maar dat boven h nu
schik in had, dat de overgebleven tot hun nut en voordeel bedacht en T en el]ende doorbreekt: het
pijpen weer op hun plaats kwamen, vervaardigd, in éen nacht heeft weg- woord
En toen het orgel eindelijk weer he- gevaagd en een chaos achterliet, zo
lemaal schoon, gemonteerd en ge- heeft deze zelfde stoffelijke door-
stemd was, kon het concert plaats braak in weinige dagen een geeste
hebben. Toen deed zich echter nog lijke in het leven geroepen. Door de
een kleine strubbeling voor, namelijk eerste werd ons hart vervaard, door
bij de „Landskinderen", dat is de ge- de tweede is ons hart ruimer ge
kleurde inheemse bevolking, die het worden.
het voorbeeld van Hem die
de barmhartigheid hier op
aarde bracht:
„Neem uw kruis op en volg Mij".
J. A. J. van Zanten,
Oud-katholiek pastoor.
