Zeeland herstelt zich energiek van de
zware slag
Valentijn-dag'*b
Nieuwe organisatie opgebouwd
W'
Op Goeree en Overflakkee komt
leven weer op gang
het
Vrij willige meisjes-hulpcolonnes zullen
achtergeblevenen verzorgen
ALGEMEEN HANDELSBLAD VAN VRIJDAG 13 FEBRUARI 1953
3
{van onze militaire medewerker)
IN onze beschouwingen over de terri
toriale verdediging hebben wij de
aandacht gevestigd op de onvoldoen
de bewapening, oefening en onvoldragen
organisatie van de territoriale troepen.
Van nauwelijks minder belang is de
vraag, hce het met de sterkte en paraat
heid van deze troepen staat. De Eerste
Kamer heeft zich daarover eveneens
zorgen gemaakt en met name geïnfor
meerd naar de sterkte van de Nationale
Reserve, het vrijwillige deel van de mo
bilisabele territoriale troepen. Voorts
drong zij naar analogie met de parate
divisie van het veldleger ook op een
paraat deel van de territoriale troepen
aan. Uit het antwoord van de Minister
blijkt, dat het met de Nationale Reserve
nog steeds geen botertje tot de boom is.
Zijne Excellentie zei daarvan het vol
gende: „Ook de ondergetekende zal
gaarne zien, dat de Nationale Reserve
zo spoedig mogelijk de in uitzicht geno
men sterkte bereikt. Hoewel dit thans
nog niet het geval is, zijn de vooruitzich
ten niet ongunsti g." Gezien dit
weinig opwekkende beeld heeft de Mi
nister zich niet gewaagd aan een toe
zegging zoals door vele Kamerleden
werd gevraagd voor een uitbreiding
van de Nationale Reserve.
Van deze plaats hebben wij reeds een
jaar geleden twijfel uitgesproken aan
het succes van de opbouw der Nationale
Reserve op de toen nieuw opgestelde or
ganisatiebasis en dienstvoorwaarden,
ondanks de officiële juichtonen bij de
aanvankelijk grotere toeloop. Thans, na
een jaar, is de geringe noodzakelijke
steikte nog steeds niet bereikt, terwijl
men van de completering niets meer kan
zeggen dan dat de vooruitzichten „niet
ongunstig" zijn. Ons vroeger betoog, dat
de opzet anders zou moeten zijn schijnt
door de feiten bewezen. De 'noodzaak
hiertoe is des te klemmender, daar de
Nationale Reserve in de zin van een
semiiparate locale organisatie
enige potentiële vorm is, waarbij men
aan de territoriale troepen de door de
Kamer gewenste gedeeltelijke paraat
heid zo goed mogelijk kan geven. Hoe de
Minister thans over die paraatheid
denkt en hoe het daarmede is gesteld
mogen we eerst aangeven.
Fr de Memorie van Antwoord kon men
terzake lezen: dat naast het
voor de strijd te velde bestemde leger
korps een aantal territoriale troepen
nodig zijn voor het handhaven van orde
'en rust zomede voor het beveiligen van
vliegvelden, havens en ander belangrijke
objecten o.m. tegen aanvallen door
luchtlandingstroepen. De voor deze taak
bestemde troepen worden, zodra
internationale toestand
daartoe noot en wel nog vóór de
algemene mobilisabie, onder de wapenen
geroepen... Ondergetekende acht het
nuttig hier ter plaatse te verklaren, dat
het behoudens voor een deel der lucht
doelartillerie o n m o g e 1 ij k is dc
voor de territoriale verdediging bestem
de troepen reeds in vredestijd geheel of
gedeeltelijk paraat aanwezig te doen
zjjn... Het is overigens met in te zien,
hoe voor parate territoriale troepen, in
het bijzonder in het Westen des lands,
legeringsruimte en oefenterreinen zou
den moeten worden gevonden."
Daarnaast vermeldde de Memorie
ten aanzien van de paraatheid van het
veldleger: ..De ondergetekende deelt de
mening van de hier aan het woord zijn
de leden, dat het van grote betekenis
is. dat de parate troepen Inderdaad
paraat zijn, met name op Zon- en feest
dagen. Hij overweegt te komen tot een
wijziging van de regelingen betreffende
de bewegingsvrijheid, waarbij bepaald
zal kunnen worden, dat een zeker ge
deelte van de in werkelijke dienst zijnde
militairen ook op Zon- en feestdagen
in de garnizoenen aanwezig is."
De aandachtige lezer zal in het voren
staande een evidente tegenstelling in
de paraatheidsopvalting omtrent veld
leger en territoriale troepen opmerken.
Het internationale gevaar acht de
minister aan de ene kant zó groot, dat
hij zelfs op Zon- en feestdagen aan een
strategische overval langs de grond
denkt waartegen dan een deel van
de parate troepen moet waken -ter
wijl hij aan de andere kant dit gevaar
ook weer niet zó groot acht, dat hrj
nog wel denkt voldoende tijd te hebben
om de territoriale troepen op te roepen
vóór de algehele mobilisatie. Is de
internationale toestand inderdaad zó
gevaarlijk, dat de parate troepen ook
ten dele op Zondag in de garnizoenen
moeten zijn we hebben bij de recente
watersnood gezien in welk een korte
tijd zij in hun garnizoenen terug kun
nen zijn, doch dat is blijkbaar nog niet
voldoende dan ls er ook geen sprake'
van. dat cr dan nog voldoende tijd
ruimte is om eerst de territoriale troe
pen op te roepen en, mede onder be
scherming daarvan, daarna de algemene
mobilisatie af te kondigen. Bestaat in
derdaad een gevaar voor een strate
gische overval ook op Zon- en feest
dagen. dan is deze eveneens door de
lucht mogelijk en is op grond daarvan
een gelijke paraatheidseis voor een deel
van de territoriale troepen nodig.
WIJ stemmen met de minister in, dat
het bij ons huidige systeem van
legervorming niet mogelijk is
behalve voor de luchtdoelartillerie
parate troepen voor de territoriale ver
dediging uit de voor eerste oefening op
komende militairen te betrekken. Deze
worden nl. bijna geheel voor het veldle
ger bestemd, terwijl de territoriale troe
pen worden betrokken uit de oudste
jaarklassen, die alleen nog mobilisabel
zijn. Ook zien wij tot op zekere hoogte
het bezwaar om in het Westen des lands
parate troepen te legeren en regelmatig
te oefenen. Doch voor de paraatheidseis
is een middenweg te bewandelen. Voor
de paraatheid in het algemeen
tegen luchtovervallen beschikt de terri
toriale verdediging over een paraat deel
der luchtverdediging (vliegtuigen en
luchtdoelartillerie). Wordt deze steeds
in acht genomen en gecompleteerd door
een paraat deel der radarorganisatie
dan verkrijgt men reeds een zekere
graad van veiligheid. Op de grond be
staat deze op vele plaatsen door de aan
wezigheid van het grondpersoneel van
vliegvelden. Men heeft dus naast deze
algemene gedeeltelijke paraatheid
een aanvullen de nodig. Deze kan
gevonden worden door locale krach
ten. die snel volledig bewapend .kunnen
aantreden. Daar de Nationale Reserve
op deze basis is opgezet, behoeft zij
slechts uitbreiding met organisaties op
gedwongen basis dienstplichti
gen) voor dit doel. Men vorme daartoe in
de onmiddellijke omgeving van een be
langrijk object (vliegveld e.a.) en mobi
lisabele eenheid uit daar wonend, met
groot-verlof zijnd dienstplichtig perso
neel, dat zijn bewapening onmiddellijk
bij de hand vindt opgelegd en dus binnen
een paar uur mobilisabel is. Voor oefe
ning kan deze eenheid regelmatig ter
plaatse worden opgeroepen evenals de
Nationale Reserve. Elke oefening is
daarbij in feite een alarmerings- en
daarmede een paraatheidsoefening. Men
omzeilt aldus de bezwaren van legering
en dagelijkse oefening.
Men kan dus wel degelijk de paraat
heid van de territoriale verdediging op
voeren. Zij ligt in de uitbreidingsmo
gelijkheden van de Nationale Reserve,
hetzij op vrijwillig hetzij op gedwongen
•basis. Doch dan moet de Minister ten
aanzien van dit deel der territoriale ver
dediging een ander geluid doen horen
Op vete plaatsen op de Eilanden wordt onder
leiding van de Rijkswaterstaat hard gewerkt
aan dijkherstel en verbetering
der verbindingen
(Van een onzer verslaggevers)
Middelburg, 13 Februari
HET zwaarste werk slaat ons op Scliouwen-Duiveland te wachten",
aldus de hoofdingenieur bij de afdeling Studiedienst van de Rijks
waterstaat in Zeeland, ir H. A. Ferguson, met wie wij vanochtend
een onderhoud mochten hebben ten aanzien van het herstelwerk aan
dijken en waterkeringen in deze zwaar getroffen provincie. Ir Ferguson is
een hoofdfiguur in de nieuwe organisatie, welke onder leiding van de
hoofdingenieur-directeur van de Rijkswaterstaat in Zeeland, ir Th. Hey-
bloiu, thans bezig is het herstel van dijklichamen en alles wat daarmee
erband houdt, ter hand te nemen.
Schouwen-Duiveland
IN het middengedeelte van het eiland
Schouwen-Duiveland staat een stuk
droog, zoals wij gistermiddag zelf
hebben kunnen constateren, maar deze
reep ligt te midden van een wijde opper
vlakte zout water, dat door zeer grote
gaten het land blijft binnenstromen.
Vooral het gat in de z.g. Schelphoek, de
bocht tussen Wester-Schouwen en Zie-
rikzee, is bijzonder ernstig. Het gat is
niet overal even diep, maar er is een
•kom in van ongeveer 25 meter een
exacte peiling zal uitmaken in hoeverre
dit vermoeden jui3t is. Voorts zyn er
grote gaten ontstaan in de waterkering
van de Vier Bannen op Duiveland, langs
het Keeten gaten ter diepte van circa
15 meter.
De Rijkswaterstaat heeft zich. naar
men weet. belast met het toezicht op het
dichten van de buitendijken, welk werk
door verschillende grote Nederlandse
aannemerscombinaties zal worden uit
gevoerd. De grootste moeilijkheid, aldus
ir Ferguson, is de gaten in de dijk te
bereiken, want er staat meestal een
sterke stroom langs de kust en het is
geen eenvoudige zaak er met zuigers
dicht bij te komen. Dit vereist de grootst
(elijke omzichtigheid,
iet verscheidene aannemers, die in
middels zijn begonnen het werk voor te
bereiden, 'werd uitvoerig van gedachten
gewisseld en reeds trekken werklieden
van de firma Volleer uit Sliedrecht en
Van Oort naar het eiland om de eerste
voorzieningen te treffen. Tot die voor
zieningen behoort ook het helpen van
plaatselijke arbeidskrachten by het ver
zekeren van de binnendijken. (Het moge
namelijk als bekend worden veronder
steld, dat de reparatie van binnendijken
tot de competentie van polderbesturen
enz. behoort. Op verschillende punten op
Schouwen-Duiveland wordt thans reeds
hard aan die dijken gewerkt, o.a. voor
"e verbinding tussen Zierikzee en Brou
wershaven. De verbinding is er. maar
men moet niet vragen hoe! Een belang
rijke voorwaarde voor het welslagen
van deze ontzaglijke arbeid is dat
men voldoende arbeidskrachten kan
mobiliseren. Er is nu nog een tekort.
r wellicht zal dit euvel verdwijnen
wanneer er betere huisvesting voor de
werklieden komt. In het hart van Zie
rikzee zullen deze dagen barakken wor
den opgericht. Een ervan is een ge
schenk van Prinses Wilhelmina. Het
gebouw zal aan 250 mannen onderdak
bieden.)
Ir Ferguson legde er de nadruk op,
dat hier sprake ls van een ontzaglijke
organisatie, die thans nog in het stadium
van voorbereiding is. een stadium van
aftasten en behoedzaam inlopen, een
echte overgangstijd, waarover nu nog
maar weinig te zeggen valt. Zeer bin
nenkort zal zich dit alles ten volle
kunnen ontplooien.
De duinen van Schouwen, aldus onze
zegsman, lopen geen gevaar, al zijn zij
door het geweld der zee platgerameid.
Het lelijke gat in de weg van Burgh-
Haamstede naar Burgh-Sluis wil men
nu het eerst aanpakken en waarschijnlijk
nog deze week zal men het eerste stuk
laten zinken. De weg van Renesse naar
het belangrijke aanvoerhaventje Scha-
rendijke wordt op het ogenblik ver
zwaard.
Wij kunnen daarbij nog aantekenen,
dat de Langedyk tussen Scharendijke en
Brouwershaven niet is doorgebroken.
Verleden week dreigde daar een door-
braakje. maar dank zij het onverwijld en
moedig optreden van de mannen dei-
Koninklijke Landmacht, van een deta
chement Marinetroepen Johan Willem
Friso, bleef het nieuwe onheil uit,
Tholen en
St. Philipsland
'OORDEN van lof sprak ir Fergu-
op Tholen is gebeurd. De hoogst
belangrijke samenwerking tussen pro
vincie en plaatselijke waterschappen
heeft belangrijke successen opgeleverd.
De grootste prestatie was het dichten
van het gat in de sluis van Strijenham.
Door dit gat liep het gehele waterschap
van Poortvliet onder water; 1500 man
zijn dag en nacht bezig geweest in strie
mende sneeuw- en hagelbuien onder de
afschuwelijkste omstandigheden om het
gat te dichten. En dat het hun gelukt
is. mag als een wonder worden aange
merkt. Het wonder voltrok zich op
5 Februari een belangrijke datum in
de annalen van Tholen en van Poortvliet
in het bijzonder. Het dorp is behouden
en men heeft het nu ook weer aangeslo
ten op het liohtnet van de P.Z.E.M.
Rijkswaterstaat heeft naar alle eilan
den een kern van middelbaar technisch
geschoold personeel gezonden om waar
nodig hulp .te bieden. Er is ook iemand
naar St. Philipsland gegaan, waar men
terstond aan het werk is getogen om
met primitieve middelen (zandzakken
en kistdammen) enige gaten te dichten.
De Amsterdamse Ballastmaatschappij
zit er nu met een aantal mannen voor
het herstel van de buitendijken en er
wordt gestadig materiaal aangevoerd.
Beveland
OVER de toestand op Noord-Beve
land, waarheen Rijkswaterstaat
eveneens zijn mensen heeft gezon
den, kon ir Ferguson het volgende mede
delen. Op verschillende plaatsen zijn
Heidemaatschappij en Grondmaat-
schappij begonnen mensen en materiaal
bijeen te brengen ten einde allereerst
de gemakkelijkste gaten te dichten.
Weldra zal hier de aannemingsfirma
Sanen Verstoep komen om het grote
werk ter hand te nemen. Deze firma is
tot nu toe bezig geweest bij Terneuzen,
waar een dam werd gelegd door de
ondergelopen Nieuwe Neuzenpolder. Op
Noord-Beveland zijn nog gaten in de
dijken van de Leendert Abrahampolder.
Het gat in de dijk van de Onrustpolder
in het noorden is al gedeeltelijk dicht.
Op Zuid-Beveland onderscheidt men
twee grote werkgebieden, namelijk de
Reigersbergsepolder. waar de dijk één
vilj groot gat en nog een aantal kleine
gaten vertoont, en voorts het gebied
rondom Kruiningen, waar vooral bij de
Veerhaven grote gaten in het dijk-
Expositie ten bate van Rampenfonds
IN HET STEDELIJK MUSEUM te
Amsterdam heeft burgemeester mr Arn.
d'Aüly gistermiddag de tentoonstel
ling Kunstenaars op de Bres geopend.
Van links naar rechts tijdens de rond
gang: de heer J. J. Voskuil, voorzitter
van de Coördinatiecommissie, mej. G.
ten Holte, die namens bet ministerie
van O. K. en W. aanwezig was, en
burgemeester d'Ailly.
lichaam zijn geslagen. Deze twee objec
ten worden door een combinatie van
aannemersmaatschappijen stevig aange
pakt. namelijk door D. Verstoep, Bos
Kalis en Ten Breejen Van den Bout.
De Grondmaatschappij is bezig in de
zak van Zuid-Beveland bij Baarland en
Ellewoutsdijk; ook de Heidemaat
schappij en de firma Van Oort uit
Utrecht hebben daar mensen heengezon
den. Het werk verloopt vlot. maar de
gaten in de dijk zijn daar ook niet zo
ernstig.
Evenmin ernstig staan de zaken op en
bij de Sloedam. De Onrustpolder en de
Oranjepolder zijn al dicht, ofschoon dat
nog niet wil zeggen dat ze hoog-water-
en stormvrij zijn. Zover is het nog lang
niet en daarom hoopt men vurig, dat de
springtydag a.s. Maandag geen onple
zierige verrassingen zal brengen. De
weg over de Sloedam heen kan nog niet
worden gebruikt. Nog steeds hobbelen
de autobussen van Goes naar Middelburg
v.v. over de kuilen en putten van het
wergetje dat om de nieuwe Sloepolder
leidt.
Tussen Zuid-Beveland en het vaste
land van Noord-Brabant is de verbin
ding nog steeds niet tot stand gebracht.
Daar gaapt een wijde watervlakte.
Walcheren
OP Walcheren, aldus ir Ferguson, is
de afgelopen week hard gewerkt
aan de dijken van de Oranjepolder
en de polder ten westen van Veere. „We
zijn er een eind op de goede weg", zei
hij. Bij Westkapelie liggen mannen van
de Genie in de duinen. De toestand is
daar niet ernstig, men kan zeggen: er
dreigt geen gevaar op dat punt. Ten
oosten van de nieuwe dijk, die in 1946
werd aangelegd, zijn weliswaar enige
flinke happen uit de kust genomen, de
nieuwe dijk heeft het geweld van de
stormvloed goed doorstaan; trouwens,
aldus ir Ferguson, alle nieuwe dijkwer
ken hebben zich uitstekend gehouden.
Ten oosten van Vlissingen, bij Ritthem
zijn ter hoogte van het Fort Ranxme-
kens beschadigingen geweest, maar ook
hier is men op de goede weg.
Wij tekenen hierbij weer aan, dat wij
Dinsdagavond getuige waren van het
dichten van een dier gaten door een
aantal soldaten. Trots lieten de jongens
ons zien wat zij in luttele dagen tyds
hadden tot stand weten te brengen. De
koude wind had hun gezichten en han
den donkerrood gestriemd, maar met
laaiende geestdrift vertelden ze van het
met succes bekroonde werk.
Rijkswaterstaat heeft zich voorts be
moeid met het dichten van de Suzanna-
polder. vlak achter Amemuiden en op
het ogenblik wordt er onder zijn toezicht
ijverig gewerkt aan het herstel van de
Boulevarddijk te Vlissingen. Het be
stuur van de polder Walcheren is doende
het gebied rondom Oranjezon te her-
stellen. Ook bij dit werk zijn militaix-en
'ngeschakeld. De zee heeft hier een deel
(Ingez. med.-advertentie)
VIEESWARENFABRIEK I. MEESIER N.Y.
'an de duinen weggeslagen en daardoor
is de prise d'eau, waaruit Middelbui'f
zijn drinkwater betrekt, onklaar ge
raakt. Wat er nu px-ecies zal gebeuren
om de toestand weer noi-maal te maken,
is iets waarvan wij tot nu toe geen
juiste mededelingen konden krijgen. Er
schijnt een voorlopig plan te zijn om een
(ordel van zand aan te leggen achter
ie voorste duinenrij. Overigens is er in
Middelburgs watervoorziening een kleine
verbetexlng ingetreden. Tankboten
brengen nu water aan dat vla een toren
door het buizennet woi'dt gedistribueerd.
Iedere ochtend komt er gedurende een
uurtje wat water uit de kranen drup
pelen. De uiterste zuinigheid is echter
geboden en men moet het water koken
voor consumptie.
Dezer dagen bezochten wy het Pol-
dei'huis Walcheren te Middelburg, waar
ons de griffier, de heer Rutgers van
Rozenburg zeide, dat Walcheren er in
de rampnacht zo goed is afgekomen
dank zij het feit. dat men er in ver
band met de hei-verkaveling beschikte
over de nodige mensen en de nodige
moderne materialen.
Ten slotte vroegen wij ir Ferguson nog
naar de toestand in Zeeuwsch-Vlaan-
deren. De Rijkswaterstaat en de pro
vincie zijn er tezamen bezig met het her
stellen van de dijken te Ossenisse en de
Nieuwe Neuzenpolder. Bij Cadzand in
westelijk Zeeuwsch-Vlaanderen heeft de
duinenrij nogal wat schade opgelopen,
maar over het algemeen mag men zeg
gen dat de schade in dat deel van Zee
land van geringe orde is, vooral verge
leken by de noordelijk gelegen eilanden.
Van andei-e zyde vernamen wy dat in
West-Zeeuwsch-Vlaanderen de normale
springvloed rustig onder ogen kan wor
den gezien; snelle en doeltreffende werk
zaamheden ter verdediging van de kust
langs de zuidelijke oever van de Schelde-
mond hebben het gevaar verminderd.
Organisatie tot herstel
T17TJ troffen ir Ferguson in een der
VV gebouwen van het Middelburgse
Abdijcomplex. Met aan zekerheid
grenzende waarschijnlijkheid zal binnen
kort zijn bureau worden ingericht in het
directiegebouw van de Rijkswaterstaat
aan de St. Pieterstraat. De nieuwe orga
nisatie. waarvan aan het begin van het
verslag sprake was, heeft als volgt haar
beslag gekregen: oorspronkelijk was de
directie Zeeland van Rijkswaterstaat
onderverdeeld in twee arrondissementen,
namelijk Terneuzen onder hoofdingenieur
P. A. 'van de Velde, en Vlissingen. onder
hoofdingenieur A. Wiebes. Voorts in een
afdc g Goes met hoofdingenieur J. G.
Snip als leider en een afdeling Studie
dienst voor de Zeeuwse stromen onder
leiding van ir Fex-guson.
In de nieuwe organisatie, die geheel
onder leiding staat van hoofdingenieur
T. Heyblom, krijgt ieder van deze heren
een eigen taak in het rampgebied, dat
daartoe in verschillende sectoren is inge
deeld. Ir J. v. d. Kerk heeft daarbij de
leiding gekregen over de sector West-
Zeeuwsen-Vlaanderen. De ingenieurs
worden geassisteerd door technische op
zichters A, van wie er een, de heer Kant
die indertijd zijn sporen verdiende bij de
dijkbouw bij Westkapelie. gisterochtend
per helicopter naar zijn nieuwe werk-
ten-ein Tholen is vertrokken. Ir G. Slot
boom. wan het ari-ondissement Maas
tricht van Rijkswaterstaat, heeft Schou
wen-Duiveland toegewezen gekregen. Hij
zal zich in het Waterschapshuis te
Zierikzee installeren. Als centrale figuur
van de nieuwe organisatie, die waar
schijnlijk Centrale Dienst Dijkherstel
Nederland zal gaan heten (de naam
staat echter nog niet vast) fungeert
echter ir Ferguson.
Literaard is veel nog vaag zolang het
water nog over een onafzienbare opper
vlakte over het land stroomt. Vele
vraagstukken blijven onbeantwoord.
Men hoort allerlei schattingen, o.a. wat
betreft de schade aan boerderijen en ge
bouwen in Zeeland: een raming van
75 millioen; daarby is 5 millioen
inbegrepen voor de bouw van nood-
boerderijen. De schade aan woonhuizen
toegebracht zal 25 millioen bedragen.
Het zijn slechts schattingen.
Ook het aantal verloren gegane men
senlevens staat nog niet vast. Men is
nu bezig met het nemen van maat
regelen. het ontlasten van Goes van te
veel (4000) evacué's, het distribueren
van goederen, die van wyd en zijd wor
den toegezonden: hierixy is in Middel
burg bijv. de U.V.V. weer ingeschakeld.
Er komt al enige tekening in alles. De
eerboten over de Westerschelde van
VlissingenBreskens en Hoedekens-
kerkeTerneuzen varen weer vrij ge
regeld, ook de provinciale boot van.
Katseveer naar Zierikzee en de boot van
Veere naar Noord-Beveland.
En nu de trein nog niet verder rydt
dan van Vlissingen naar Arnemuiden
gaan de Zeeuwen per bus van West naar
Oost. Van Noord naar Zuid, zeggen de
autoilteiten hier. want alles is er hun
aan gelegen Zeeland als schakel tussen
Holland en West-België weer zo gauw
os-elijk bruikbaar te maken.
Het liefst onbreekbaar, sterker dan
ooit.
Lof met lauwertakkenvoor de mariniers
(Van een onzer verslaggevers)
Middelharnis, 13 Februari
F\E gure Noordooster jaagt de fijne jachtsneeuw
voort, als met speldeprikjes de ruiten vegend. In
de grauwe schemering blinkt in de verte een guirlande
van lichtjes over het water, over dat eindeloze water,
dat Overflakkee bedekt. Alleen wanneer men dicht ge
noeg is genaderd valt te onderscheiden wat die guir
lande van gloeipeertjes wel beduidt. Soldaten sjouwen
bij dit licht zandzakken om het smalle dijkje te bescher
men tegen de golven, die over het watervlak aan komen
jagen.
Het is een van de vele voorlopige voorzieningen aan
de vele binnendijken van Flakkee, die, de een na de
ander, zijn bezweken in de dagen, volgend op de ramp
spoedige stormnacht. Het smalle dijkje, waarover het
wegverkeer is hersteld met Den Bommel en zelfs met
Oude Tonge, samengesteld uit enige duizenden zand
zakken, kan die versterking best gebruiken. Soldaten
van het Garderegiment Prinses Irene zijn paraat, ook
wanneer de sneeuwbuien in de avond over het eiland
scheren.
MIDDELHARNIS IS
WEER DROOG
N Den Bommel liggen drie schepen
met zand en onophoudelijk worden
vla grijpers en trechters vracht
auto's gevuld. De wegen over de dijken
zijn In slechte conditie. Soms, zoals bij
PROBLEMEN IN EEN RAMPGEBIED
Kolen nodig voor het droogstoken van woningen
bij terugkomst van evacué's
(Van onze redactrice voor sociaal werk)
BESTUUR en directie van de Stich
ting voor Maatschappelijk Werk in
Zuid-Holland, een van de provinciale
opbouworganen die op het ogenblik be
last zyn met de uitvoering van de hulp
verlening aan mensen uit de getroffen
gebieden, hebben mededelingen gedaan
over het werk dat de Stichting op het
ogenblik verricht. In de eerste plaats de
behartiging van de persoonlijke belan
gen der evacué's. Deze zijn nu onderge-
dan thans in de Memorie: „Er zijn even
wel nog geen oefeningen gehouden om
de vrijwilligers der Nationale Reserve
snel in onderdeelsverband bijeen te roe
pen, zulks in verband met sociale en fi
nanciële bezwaren".
Voor de paraatheidseis van de territo
riale troepen is dit echter de kern waar
het om draait. Zo lang daaraan niet
wordt voldaan noch de bewapening aan
de te stellen eisen voldoet, blijft de terri-
toilale verdediging de zwakke plek on
zer defensie.
bracht, maar vanzelfspi'ekend hebben zij
talloze problemen. Om enkele te noe
men: wat is er van familieleden gewor
den, in wat voor staat bevinden zich
huis en hof, hoe krijgt men de beschik
king over noodzakelijke gebruiksartike
len, kunnen de kinderen een school be
zoeken, enzovoorts enzovoorts.
Teneinde deze persoonlijke zorgen te
helpen verlichten iets wat voor het
moreel van de evacué's, die in grote on-
zekei-heid leven, van het grootste belang
is heeft men reeds 11 maatschappe
lijke werksters gezonden naar plaatsen
waar vluchtelingen zijn ondei'gebracht
en naar geïnundeerde plaatsen: deze
krachten zijn tijdelijk aan verschillende
instellingen ontti'okken. Alle mensen
krijgen bezoek en kunnen hun hart eens
uitstorten: de maatschappelijke werk
sters brengen hun wensen en verlangens
over en maken rappoi-ten op, o.a. in
verband met inkwartiering en uitkering
van gelden, over dc situatie waarin
iedere evacué zich bevindt.
Er moeten kleren worden aange-
vx-aagd via de Stichting bij het Rode
Kruis, degelijke, warme, donkere kleren
en dekens. Contact is opgenomen met
C.A.R.E., de instelling" die pakketten
verzorgt van mensen die in Ameiika een
bepaald bedrag aan geld storten. De
burgemeesters van de getx-offen plaatsen
en de plaatsen met evacué's krijgen for-
muliei'en, waarop zij deze pakketten
kunnen aanvragen. Ook breipakketten
zijn aangevraagd, om de geëvacueerde
vrouwen iets te doen te geven. De
tewei'kstelling van geëvacueerde man
nen wordt zoveel mogelijk in overleg
met de gemeentebesturen geregeld. En
kele plaatsen hebben een sociëteit voor
geëvacueerden geopend, wat een groot
succes blijkt te zijn. Voor moeilijk
plaatsbare gezinnen en gezinnen met
veel kinderen bestaat behoefte aan ba
rakken en noodwoningen.
Zorgvuldige selectie
DE Stichting voor Maatschappelijk
Werk is het centrale punt van de
sociale zorg. Het uitzenden van ge
zinsverzorgsters. die eventueel de huis
vrouw bij haar taak kunnen bijstaan, be
vindt zich nog in een voorbex-eidend sta
dium; twee zijn er tot nu toe uitgezon
den naar interkerkelijke instellingen in
Puttershoek.
De Federatie Vrouwelijke Viijwilhge
Hulpverlening heeft hulpcolonnes samen
gesteld, bestaande uit meisjes van het
platteland die de handen uit de mouwen
weten te steken, welke naar het ramp
gebied worden uitgezonden om de man
nen die ginds aan het herstel werken de
nodige verzorging te geven. Deze meis
jes worden uiteraard zorgvuldig gese
lecteerd en moeten zich in colonne-
vei-band aan een sti-enge discipline on-
dei'werpen. Wanneer sti-aks de bewo
ners van de getroffen streken terugke
ren, is het de taak van deze colonnes
de vrouwen te helpen bij het schoon
maken van de woningen. In vex-band
hiermee wijst men er van de zijde van
de Stichting op dat er straks behoefte
zal bestaan aan kolen voor het droog
stoken van de huizen. Gaarne ziet zy
zendingen reeds nu tegemoet; haar
adres is Laan Copes van Cattenburch
46. Den Haag, telefoon: 115656, 180502,
180358.
Gisteren is een v lij willige hulpcolonne
uit Alphen aan den Rijn vertrokken naar
Klaaswaal en Dinsdag" gaan 32 meisjes
uit Berkenwoude onder leiding van de
burgemeestersvi'ouw naar Middelhai-nis.
De Stichting voor Maatschappelijk Wei-k
geeft haar in het rampgebied onderdak
en voeding, alsmede een werkuitrusting;
zij krygen voor haar ai'beif". geen loon,
maar wel 2.50 zakgeld per week. Om
de 10 14 dagen woi'den de ploegen
afgelost. Bij voox-keur kiest men meisjes
uit die de leeftijd van 21 jaar hebben
bereikt. Meer dan 150 meisjes hebben
zich voor deze arbeid spontaan gemeld.
Voorts draagt de Stichting voor Maat
schappelijk Werk zorg voor de ontspan
ning van de werkers in de noodgebieden.
die als de duisternis invalt hun arbeid
moeten staken. Om de goede stemming
er in te houden zendt men tafelspellen,
sjoelbakken, biljarts enz. naar de ge-
isoleerde streken. Zo wordt al het mo
gelijke gedaan om zowel onder verdi-e-
venen als onder achtergeblevenen de
geestelijke en lichamelyke weei-baarheid
sterk te maken.
het kruispunt enige honderden meters
voor het dorp. waar nu een slinger
van lamplicht bx-andt, of bij Zuidzijde,
waren er grote gaten in. Die zijn nu
gedicht, vooral dank zij de mariniers,
die ruim een week lang in Den Bom
mel vertoeven, geen enkele opdracht
hadden, maar met de adviezen van een
paar Delftse studenten ln ditzelfde
Den Bommel aangewaaid, aan het
werk togen. „Lof met lauwertakken"
hebben de mariniers verdiend, ver
telde ons Iemand ln Den Bommel, ter
wijl wij keken naar de geweldige bres.
waar doorheen de vloedstroom met
enorme kracht blnnendrulste, de nette
Flakkeese polder in.
De felle stroom schuurt aan de hul
zen. rukt planken en battingen mee,
ondergraaft fundamenten. Het gat was
nog niet gesloten en scheidt het dorpje
ln twee delen, waartussen een spido
het contact onderhoudt. De zee is hier
door de sluis gebroken, waarvan geen
spoor meer te zien valt. Heftig breekt
het water naar bxxlten, maar er moet
meer in komen dan er uit gaat.
De straatverlichting van Den Bom
mel benoorden het gat brandt. Sterke
lampen verlichten het haventerrein.
Dicht b(j het huls aan de haven, waar
de Rode-Kruisvlag uithangt en kapi
tein Kreeftenberg van het garde
regiment Fuseliers Prinses Irene zijn
commandopost heeft, brandt het licht.
Hier werkt een noodaggregaat van
Schiphol, bestemd voor de verlichting
van de startbanen, als de gewone
stroomvoorziening mocht uitvallen.
„Hij trekt 25 ampère per phase", licht
de bedienende man toe. een Amster
dammer met het gemeentewapen op de
uniformpet.
De Bommelse bakker heeft nu
stroom om brood te bakken, al zyn er
niet veel klanten meer in de gedeelte
lijk geëvacueerde gemeente. De rijks
politie bakt bij electrisch licht spek-
pannekoeken en ln het felle schijnsel
van de havenlampen ontwaart men
brulngeverfde langwerpige kisten, op
gestapeld op de weegbrug.
LANGS de watertoren, voorbij Acht
huizen, waar in de uren des
gevaars een wachtmeester van de
rijkspolitie, amper twee maanden op
zijn standplaats, onverwachte leiders
eigenschappen ontwikkelde, bereikten
wij over de Tllsedyk Oude Tonge. De
dykglooiing is bezaaid met de debris
van het ongelukkige dorp. dat tien
procent van zijn Inwoners verloor.
Door de laag gelegen sti-aten, waar tal
loze hulzen werden weggevaagd, gaan
nog altijd de berglngsploegen. Van de
molen waalt een witte vlag.
Er is zojuist een zandschip ln het
haventje gearriveerd: het eerste. Voor
Oude Tonge moet er een nieuw begin
komen. Matrozen vullen de zand
zakken. Het is alles nog slechts voor
de binnendyken die hier en daar sterk
zijn afgekant. Grote gaten zyn ln het
wegdek gevallen: op primitieve wijze
heeft men de gevaarlijke gaten be-
bakend: een aangespoeld fauteuiltje
hier, een aardappelbak. een stoof, een
paaltje daar. Men gaat die gaten nu
opvullen het is nog maar een begin.
Aan de zeedyken van Goeree en Over
flakkee, waarin 60 80 gaten zitten,
is men nog niet begonnen. Door drie
gaten komt het water nog naar bln«
nen: het gat by Goeree. dat by Her-
klngen. en het ergst van alle, dat ln
Den Bommel. Daar verwacht men
Zaterdag echter groot materieel van
het Zwolse Aannemingsbedrijf Boltje
Zoon: baggermolens, zandzuiger»,
enz.
Intussen is in een groot deel van
Flakkee, (het eiland werd voor zeven
tiende, d.i. 18.000 ha. overstroomd)
het water zeer aanzienlijk gedaald.
Ook de harde N.O.-wind van vandaag
was niet onvoordelig voor de water
stand. Ook Nieuwe Tonge is nu over
de weg bereikbaar. Tal van polderf
staan nog slechts dras. De Flakkees*
boeren tonen zich nogal optimistisch.
Na de inundatieperiode van de laat
ste twee oorlogsjaren hebben zij grote
ervaring opgedaan met verzilte gron
den. Nog in het jaar 1945 werd er
hier en daar geoogst. Ditmaal werd
ook hier het land verzadigd met zoet
water in de natte maanden, die aan
de overstroming voorafgingen.
jyïIDDELHARNIS is weer geheel
1 1 droog. In de bomen van de tuinen
zijn de puien als goudreinetten bly-
ven hangen. Nu het water is geweken
rijst de vraag: zijn er niet te veel men
sen geëvacueerd?
Het is hier grotendeels een mannen
maatschappij en gebrek aan huiselijk
verkeer verhoogt de animo om aan te
pakken bij sommigen niet. Ma/r and*r-
zyds zouden veel vrouwen, hadden zij de
toestemming, niet willen terugkeren
aleer de dyken zijn hersteld. Anderen
daarentegen zouden haar huizen wi)«n
bevryden van de dikke zoute sliklap,
die het water er heeft achtergelaten
De smederijen staan vol roestende
haarden en wasmachines, die hersteld
moeten worden. Het is verbazingwek
kend in welk een korte periode het zoute
water dikke lagen oxyde heeft veroor
zaakt op het metaal-
Het dorpsbeeld van Middelharnis is,
vergeleken met een week geleden, ge
heel veranderd. De Voorstraat is schoon
gespoeld, het verkeer is minder druk, de
„wilde" periode is nu voorby. Engelse
soldaten van de Royal Engineers wan
delen rustig over de Westdyk, een jeep
heeft wat minder haast dan een week
geleden om Dirksland te bereiken, waar
thans majoor Timmerman, van het
garderegiment Prinses Irene, waarvan
zojuist een bataljon uit Ermelo is ge
arriveerd. commandant is.
(Ingez. med.-advertentie
Dag der Vriendschap^ Dag van
Februari
Bloemen!
