ALGEMEEN HANDELSBLAD Overeenstemming over de toekomst van de Soedan gtfieutre Jlmsterbamzcfye gourottf r Dijkdoorbraak op Tholen Tsjiang blokkeert havens van rood China GI! Natuurramp in Noord-Perzië Op wacht op Canvey Island Indonesië zoekt naar modus inzake militaire missie In het proces-Oradour 45 doodvonnissen Springvloed op 16 Februari GévanToorenburg 126e JAARGANG No. 41023 VRIJDAG 13 FEBRUARI 1953 Dagblad - N.Z. Voorburgwal 234-240 Telefoon 39811 Interlocaal R 0423 Amsterdam-C. 7,50 p. kwartaal; 58 cent per week Giro Gem.A'dam H 1900 Postg.35858 Waam. directeur: mr H. M. PLANTEN Hoofdredacteur: mr H. M. PLANTEN Verbetering van Brits-Egyptische betrekkingen Recht op zelfbeschikking binnen drie jaar Grote mate van zelfbestuur in overgangsperiode IN Kairo is gisteren door premier generaal Naguib namens Egypte en door de Britse ambassadeur Sir Ralph Stevenson namens Engeland een overeenkomst getekend over de toekomst van de Soedan. Na de onder tekening omhelsden de twee staatslieden elkaar en 's avonds sprak premier Naguib in zijn radiorede van „een nieuwe bladzijde in de betrekkingen tussen zijn land en Groot-Brittannië, een bladzijde van vertrouwen". In de Soedan heerste na het bekend worden van het aecoord grote vreugde. In het Britse Lagerhuis, waar minister van Buitenlandse Zaken Eden een verklaring voorlas, werd de overeenkomst door aanhangers van de regering én door de oppositie luide toegejuicht. Eden zeide, dat Naguibs loslaten van de eis, dat de Soedan in een Unie met Egypte moest worden verbonden, de mogelijkheid voor een regeling had geopend. Het accoord voorziet in zelfbestuur, gevolgd door het recht op zelfbeschikking. Binnen drie jaar zullen de bewoners van de Soedan mogen beslissen of zij onafhankelijk willen zijn als koninkrijk of als republiek of zij in een Unie met Egypte willen worden verbonden of in het Britse Gemenebest willen worden opgenomen. Gedurende de overgangs periode zal het bestuur geleidelijk aan Soedanezen worden overgedragen. Een commissie bestaande uit een Egypte naar, een Engelsman en drie Soedane zen zal op deze „Soedanizering" toe zien. De gouverneur-generaal, een En gelsman, zal het beheer houden over buitenlandse betrekkingen en defensie en heeft voorts speciale bevoegdheden gekregen om te voorkomen, dat de meer ontwikkelde Noord-Soedanezen hun landgenoten uit het Zuiden zullen gaan overheersen. Het laatste geschil punt bij de onderhandelingen werd juist gevormd door deze door de Engelsen geëiste garanties voor Zuid-Soedan. Vastgelegd is, dat een vierde van de zetels in beide kamers van het parle ment en twee zetels in de regering door Zuidelijken zullen worden bezet. De gouverneur-generaal zal bij de uitvoe ring van zijn opdracht het advies moe ten inwinnen van een commissie, die bestaat uit een Pakistani, een Engels man, een Egyptenaar en twee Soeda nezen. Wanneer er onenigheid tussen de gouverneur en de commissie blijkt te bestaan zullen de regeringen van Egypte en Engeland in gezamenlijk overleg beslissen. Zeer binnenkort, vermoedelijk eind Maart of begin April zullen verkiezin gen worden gehouden voor het Soe- danese parlement, dat een grote mate van zelfbestuur zal krijgen. Een com missie met een Indiër als voorzitter en een Engelsman, een Amerikaan, een Egyptenaar en drie Soedanezen als leden zal op deze verkiezingen toezicht houden. Onmiddellijk na de ondertekening van het accoord heeft -premier Naguib aangedrongen op opening van de onderhandelingen over het vertrek van de Britse troepen uit de Suez- kanaalzone. De Engelse regering heeft steeds dit vertrek afhankelijk gemaakt van overeenstemming over de Soedan, zodat een regeling van dit geschil thans niet onmogelijk lijkt. Waarschijnlijk zal een compromis worden bereikt, op grond waarvan een aantal Britse experts de ingewik kelde militaire installaties zal blijven bedienen. De Egyptische regering heeft aan haar eventuele deelneming aan een de fensie-pact voor het Nabije Oosten de vooi-waarde verbonden, dat eerst de Britse troepen uit de kanaalzone zouden zijn teruggetrokken. In Washington be steedt men thans voornamelijk aandacht aan dit aspect en beschouwt men de overeenkomst over de Soedan als een eerste stap op de weg naar een derge lijke defensie-organisatie. Enige teleurstelling in Engeland (Van onze correspondent) Londen, 13 Februari DE overeenkomst over de Soedan is in Engeland voornamelijk verwelkomd om de verbetering van betrekkin gen tussen Engeland en Egypte, welke zij belooft, in het bijzonder wegens de betere kans tot een compromis te komen over de defensie van de Suezkanaalzone en de militaire samenwerking in het Nabije Oosten in het algemeen. Men ontveinst zich hier echter niet, dat En geland water in de wijn heeft moeten doen en dat het Zuidelijk deel van de Soedan met enig recht kan zeggen on voldoende geraadpleegd te zijn, terwijl Engeland tevoren altijd hoog heeft op gegeven van de essentiële voorwaarde, dat dit gebied geraadpleegd en tot niets gedwongen zou worden. In het bijzon der ging het, zoals bekend om de rol van de Britse gouverneur-generaal, die voor HET WEER IN EUROPA Rapporten van heden 7 uur Station Stockh. Kopenh. Londen Brussel Parijs Bordeaux Nice Warschau Berlijn Frankfort München Zurich Wenen geh. bew. sneeuw geh.bew. «w. bew. ïalf bew. ;noeuw geh. bew. mist geh. bew. de belangen van de Zuid-Soedan zal moeten waken. Thans heeft hij toestem ming nodig voor zijn besluiten van een internationale commissie, zoals Egypte als voorwaarde heeft gesteld, en zijn terrein is uitgebreid voor de gehele Soe dan waardoor regelingen voor de Zuid- Soedan niet onafhankelijk van de Noord- Soedan zullen kunnen worden genomen. Evenzeer is men in Engeland teleurge steld, omdat in de overeenkomst niet duidelijk wordt gestipuleerd, dat de Soe dan, indien het na de overgangsperiode van Brie jaar volledige onafhankelijkheid verkiest, een souverein l^d van het Brit- Gemenebest kan worden. Men vreest dat het toch onder Egyptische invloed zal komen. Het is waar dat generaal Naguib de eis van ex-koning Faroek betreffende vereniging van Egypte en de Soedan heeft laten vallen, zodat een compromis met Engeland mogelijk werd, maar dit zou als „reculer pour mieux sauter" kunnen worden opgevat. De grootste teleurstelling in Engeland heeft echter, zoals wij destijds reeds meldden, het onverwachte succes opge leverd van de missie van de Egyptenaar Salem, die erin slaagde Soedanese na tionalistische aspiraties op te wekken er een verschuiving van de Soedanese po litieke mening te bewerkstelligen, waar door de Engelsen verscheidene argu menten ontvielen. Gat inmiddels gedicht In de nacht van Woensdag op Don derdag is op het eiland Tholen weer een dijk doorgebroken, de zogenaamde eer ste dijk bjj het dorp Sint Maartensdijk. Direct na de ontdekking Donderdag morgen vroeg is men met de dichting begonnen en men slaagde er ook in het gat te sluiten. De dijk, die ter plaatse zeer zwak was en versterkt was met zandzakken, vormde de enige water kering voor het dorp, waarin thans nog ongeveer tweeduizend mensen huizen. Het water stroomde door een gat, dat in de versterking was geslagen en liep reeds de polder in. Diplomatieke bijstand rpIEN leden van de Nederlandse am bassade te Londen zullen het a.s. weekeinde, zij aan zij met de Engelse troepen en de vrijwilligersin overalls en lieslaarzen medewerken aan het herstel van Engelands verwoeste zeeweringen door zandzakken te gaan vullen. Zulks uit dankbaarheid voor de door Engeland aan ons land be toonde hulp. Een aantal Nederlandse journalisten te Londen heeft aange boden de diplomatieke werkgroep" bij te staan. Dulles wijst op verantwoordelijkheid der V.S. jegens Europese bondgenoten ISTEREN is meegedeeld, dat Tsjiang Kai-sjek opdracht heeft gegeven alle scheepvaart met het vasteland van China te onder breken en vaartuigen aan te houden. Vier nationalistische kanonneer boten blokkeren de haven van Amoy. Gisteren is een Brits schip naar Hongkong teruggekeerd, nadat het was beschoten. Daar Tsjiang slechts over weinig vaartuigen beschikt, kan hij niet veel havens blokkeren, doch zijn actie zal vele protesten uit lokken. In de Straat van Formosa is gisteren een Brits schip aangevallen en achter volgd. omdat het op weg was naar een Chinese haven. In een interview met U. P. heeft Tsjiang verklaard, dat hij niet tot grote acties tegen het vasteland in staat is, indien hij geen materieel ontvangt van de V. S., om van de eilanden Quemoy en Tai-tsjeng uit Amoy en China aan te vallen. Tsjiangs marinechef Ma en vijf generaals bevinden zich op het ogenblik in de V. S. Kennelijk naar aanleiding van het SNW 3 NNO f windst N i XW 3 IN OUDE TON GE. Tegen enige ge spaarde huizen liggen een grote hoe veelheid hout stukken meubilair, delen van schuren, balken, kozijnen hooi en stro, stille getuigen van- de ver nietigende kracht van het water. aandringen van een aantal Amerikaan se Congres-leden, om het rode China te blokkeren of aan te vallen, heeft minis ter Dulles gisteren in een radiorede aan gedrongen op matiging en voorzichtig heid met het oog op de bondgenoten in Europa en Azië. Hij zeide: „Wij bevon den in de zeven door ons bezochte West- europese staten, dat er goede wil en een vriendschappelijke gezindheid jegens de Verenigde Staten bestaan. Doch wij hebben ook vastgesteld, dat men hier en daar bevreesd was, dat de Verenigde Staten niet het leiderschap zouden kun nen opbrengen, waartoe zij. krachtens hun positie in de vrije wereld, zijn ge roepen. Men twijfelde niet aan ons ma terieel vejinogen, doch men betwijfelde soms of wij reeds zoveel wijsheid hadden vergaard, om deze materiële macht op de juiste wijze aan te wenden. Ik wil daarom alle Amerikanen er aan herinne ren. dat zij een reusachtige verantwoor delijkheid dragen. Elke verkeerde stap kan een ramp zijn, niet slechts voor de Verenigde Staten, doch evenzeer voor onze bondgenoten. Wij moeten daarom gematigd en met zelfbeheersing op treden." Handels- en betalingsaccoord met Israël Te Jeruzalem gehouden besprekingen tussen een Nederlandse en een Is raëlische handelsdelegatie hebben tot overeenstemming geleid over een han dels- en betalingsaccoord voor de periode van 1 Februari 1953 tot 1 Febr. 1954. Het nieuwe accoord is, onder voorbe houd van de goedkeui-ingen der beide regeringen, reeds in werking gesteld. Onze verantwoording De eerstvolgende (tiende) ver antwoording van hij het Handels blad ontvangen giften voor het RAMPENFONDS verschijnt in ons blad van morgen. In Noord-Iran heeft een hevige aardbeving het woestijnstadje Toe- roet verwoest. Toeroet ligt 300 kilo meter ten Noord-Oosten van Teheran. Het aantal slachtoffers is volgens de eerste berichte bijzonder hoog. Er zouden slechts 50 overlevenden zijn, terwijl wordt' aangenomen, dat er in het plaatsje 1500 mensen woonden. Het juiste aantal inwoners is in Te heran echter niet bekend, zodat een exact dodencijfer nog wel enige tijd op zich zal laten wachten. K LM benoemt A. Viruly tot commodore Gezagvoerder Adriaan Viruly is met ingang van 6 Februari jl. tot commodore op de Noordatlantische routes van de KLM benoemd. Deze rang geeft het recht tot het dragen van een gouden ster boven de galons. Reactie op de ramp in Nederland was spontaan (Van onze correspondent) Djakarta, 13 Februari QE bandjirs op Java zijn tot dusver geen calamiteiten, doch een jaarlijks terugkerend seizoenverschijnsel. De bandjir op Atjeh is wel ernstig geweest en zou ongetwijfeld meer aandacht getrokken hebben, indien hij niet geheel overschaduwd was geworden door de ramp in Nederland. De reacties op de ramp in Nederland waren inderdaad een verrassing door haar spontaniteit en intensiteit. Ook in het presidentiële gezélschap, waarbij ik mij bevond, was de belangstelling en het medeleven algemeen en oprecht, ofschoon de problemen in de onmiddellijke nabijheid veel aandacht opeisten. De band met Nederland is altijd nog veel sterker dan oppervlakkig schijnt. algemene sympathie voor de Nederlanders in nood coïncideerde met enkele opmerkelijke peilingen door on derscheiden dagbladen inzake de mili taire missie. De bladen zetten uiteen dat het misschien toch maar het beste zou zijn als deze missie behouden bleef, althans ten dele. Ik vrees echter dat deze aangename stemming snel zal slijten mede onder indruk van de uit leiding van Go en Sunito, waarvan het demonstratief karakter thans opnieuw aanleiding gaf tot bittere woorden. De A b a d i van heden zegt, dat de regering ten spoedigste de nodige re presailles moet nemen. „Iedere Neder lander. die zich met de Indonesische politiek bemoeit, moet uit de samen leving geweerd worden." P e m a n d a n g a n zegt, dat de Nederlandse regering iets meer consideratie zou kun nen hebben betonen vooral na de Indo nesische houding inzake de natuurramp. „Wij zijn voorstanders van oog om oog, tand om tand." Ook de Irian-kwestie is weer in dis cussie gekomen als gevolg van recente veroordelingen van Indonesische staats burgers op Nieuw-Guinea. Mononuto verklaarde tegenover Abadi, dat hij het recht van Nederland om vonnissen te vellen niet wilde betwisten, doch. daar hierbij Indonesiërs betrokken zijn heeft de zaak de volle aandacht van J" regering. TEN aanzien van de missie ligt de zaak anders, daar hier geen sprake is van sentiments-reacties, doch van redelijke argumenten. Nadat de missie politiek om hals was gebracht, kreeg de vraag van het alternatief meer aandacht. Speciaal bij technische wapens Giften van Koningin en Prinses Wilhelmina Reeds begin vorige week werd, zo als wij eerst thans vernemen, zowel door H. M. de Koningin als door prinses Wilhelmina een belangrijke gift geschonken aan het Nationaal Rampenfonds. kan buitenlandse instructie niet wor den gemist. Er is thans een zekere ken tering merkbaar. Daarom is het des temeer jammer, dat de inkrimping van de missie blijkbaar reeds door Nederland is ingezet. (Zie ons bericht van gisteren.) Ik verwacht overigens niet veel van deze betogen, daar de situatie te sterk geëmbroullleerd is. Zij ligt in het breukvlak van de regeringscoalitie, waar Masjumi P.N.I. telkens in nieuwe controversen verwikkeld raken, welke controversen verscherpt worden naar mate kiezingen dichterbij komen. De Masjumi zou de missie waarschijn lijk wel willen behouden .doch zal daar van tegenover de P.N.I. zeker geen punt maken, gezien de toch al labiele verhoudingen, welke thans opnieuw on gunstig worden beïnvloed door de meningsverschillen over de ambassade te Moskou. Het grote strijdpunt van de buiten landse investeringen ligt nog in het verschiet, doch werpt zijn schaduwen vooruit. Terwijl de kwestie van het leger thans min of meer aan virulentie ver loren heeft, blijven allerlei bedreigingen voor het kabinet bestaan, waarvan het recente amendement op de vennoot schapsbelasting zelfs aanstonds aan leiding zou kunnen geven tot een crisis. Dit laatste is intussen niet waarschijn lijk te achten, daar ieder thans een crisis wil vermijden en liever het zittende kabinet als zondenbok wil behouden tot de verkiezingen. In deze constellatie is het echter bijzonder onwaarschijnlijk dat men nu opnieuw de kwestie van de missie in discussie zal brengen. Wel zal men, naar ik vermoed, trachten een modus te vinden, waarbij de liquidatie van de missie principieel vast staat, maar men toch zo lang mogelijk van haar diensten zal blijven gebruik maken. Slechts twee terdoodveroordeelclen aanwezig Elzassers krijgen gevangenisstraffen HET Militair Tribunaal te Bordeaux heeft thans uitspraak gedaan in het proces tegen de Duitsers en Elzassers, die betrokken zijn geweest bij de massamoord in het Franse dorpje Oradour-sur-Glane in Juni 1944, waarbij 642 mensen om het leven kwamen. Er zijn 45 doodvonnissen geveld, waarvan 43 bij verstek. Slechts twee ter dood veroordeelden bevinden zich in Franse handen en konden worden berecht: het zijn de voormalige Duitse SS-er Karl Lenz en de Elzasser sergeant Boos. De overige beklaagden kregen dwangarbeid of langdurige gevangenisstraffen. Eén Duitser, Erwin Degenhardt, werd vrijgesproken; hij wist het tribunaal er van te overtuigen, dat hij zich op de dag van het drama niet bij de troep bevond, die de gruwelen bedreef. Een andere Duitser, Gerhard Nobbe, werd ontoerekenbaar verklaard; hij was niet ver schenen, daar hij reeds geruime tijd in een Frans krankzinnigengesticht verblijft. BIJ HET OPKOMEN van de vloed houden soldaten op een met zandzakken versterkte dijk op Canvey Island in de Theemsmonding de wacht om elk ge. •aar onmiddellijk te kunnen signaleren. Ook Engeland is waakzaam en bereidt zich voor om- mogelijke nieuwe over- itromingen tijdens het springtij op ko. m-ende Maandag te voorkomen. Op andere plaatsen op het eiland patrouil leren mannen met walkie-talkies, zoals le sergeant op de foto hiernaast. De ter dood veroordeelde Karl Lenz was commandant van de sectie van het regiment Das Reich, welke met de ver nietiging: van het dorp was belast. De commandant van de compagnie kapitein Otto Kahn werd bij verstek ter dood ver- -l 0 A. windrichting: B. windsnelheid meter per sec.; C. max. temp. gisteren; D. tem peratuur hedenochtendE. neerslag afgel 21 u. in mm. (•Alle gegevens voor Am sterdam opgenomen op Schiphol.) WATERSTANDEN De waterstanden op de rivieren luidden vanochtendMannheim 287 +0.09)Trier 423 (+0.13), Koblenz 322 (+0.67), Keulen 294 (4-0.79), Riulhrort *172 (+0.42). Lobith 1073 (+0.16), Nijmegen 814 (+0.09). Arn hem S42 (+0.09). Eefde 450 (onv.i. Deven ter 350 (—001). Namen 245 (—0.46). Borg haren 3414 (—0.27). Belfeld 1493 <-r0.30). Venlo 1436 (+0.35'. Grave 6S9 (+0.29' Vreeswijk 0.75 12). Weersverwachting AANHOUDEND KOUD De Bilt verwacht tot Zaterdag avond: veranderlijke bewolking met voornamelijk in het Westen van het land kans op enige sneeuw, aanvan kelijk weinig wind, later zwakke tot matige wind uit Zuidelijke richtin gen. Lichte vorst tot temperatuur om het vriespunt, maar vannacht en morgenochtend in het binnenland hier en daar matige vorst. (Opge maakt te 10 u.). Temperatuur ie Amsterdam, heden aan het Y (kop Handelskadei 8.40 u. 0 9 gr C. luchtdruk 1020.7 miUiberen o 765 6 mm., windrichting en -krach NNO-4. max. temp. gisteren 0.9. min c~"p. —1.0, neerslag 1.1 mm. 'Aon morgen op 7.58. onder 17.52 Maan morgen op 8.02, ondei ■zy 18.50. Nieuwe maan morgen. oordeeld; hij zou zich in Zweden o£ in Zwitserland bevinden. Na de uitspraak werden te Bordeaux de klokken geluid om de bevolking op te roepen deel te nemen aan het brengen van hulde aan de nagedachtenis der om gekomen bewoners van Oradour. Dui zenden mensen verzamelden zioh op het plein voor het stadhuis. Onder een bal dakijn stond een katafalk, waarover de Franse driekleur was gespreid met de woorden: Gedenk Oradour. Geruststellende mededeling van de Sterrenwacht Zoals bekend zal op 16 Februari weer een springvloed optreden. In den lande heerst hierover enige onge rustheid. Naar aanleiding daarvan vernemen wij van de sterrenwacht te Leiden het volgende: inderdaad staat op 16 Fe bruari de maan ruim 10 procent dich ter bij de aarde dan dit het geval was b\j de springvloed op 1 Februari. Ten gevolge hiervan zijn de voorspelde vloedhoogten van 16 Februari onge veer 30 cm hoger dan die, welke voor 1 Februari voorspeld waren. De invloed van de storm op 1 Fe bruari was echter zoveel groter, dat men zich over dit verschil van 30 cm niet al te zeer ongerust behoeft te maken. (Zie verder pag. 6) Millioenen zandzakken naar Engeland J^E Britse radio geeft thans elk uur een overzicht van de weersge steldheid en de waterstand. De ver loven van duizenden militairen zijn ingetrokken voor het komende week end gedurende hetwelk nieuwe over stromingen tengevolge van de heer- |sende stormen worden verwacht. De gestationneerde Amerikaanse lucht macht heeft opdracht gekregen zich beschikbaar te houden. Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft aan acht Westeuropese landen het dringend verzoek gericht in de komende 24 uur tien millioen zandzakken te stu ren ter versterking van de Engelse zee weringen in verband met het komende springtij. Reeds hebben 50 Britse en Amerikaanse vliegtuigen een luchtbrug gevormd om zakken over te brengen. Uit Frankrijk worden hedenavond 250.000 zandzakken verwacht. Zwitser land heeft 350.000 zakken toegezegd. Italië heeft meer dan een millioen ge reed liggen, West-Duitsland 2 millioen, Noorwegen 120.000, Denemarken 175.000, Portugal 80.000. Ze zullen alle vóór morgen in Engeland zijn. De Amerikaanse minister van Buiten- andse Zaken, die voorzitter is van het ninisterscomité voor hulpverlening aan le slachtoffers der overstromingen, heeft •resident Eisenhower rapport uitge dacht. Er zullen aanstonds millioenen utezakken worden verzonden. I De bevolking in het watersnoodgebied I herademde vanmorgen na een *- nachit van gespannen waakzaamheid. Alleen in Kent en in Lincolnshire deden zich enkele beperkte dijkdoorbraken voor, die echiter geen groot gevaar op leverden. Op het zwaar getroffen eiland Canvey bleven ondanks waarschuwingen en dringende verzoeken te vertrekken on geveer 750 bewoners op hun posten. De vrouwen en kinderen brachten de nacht wakend door, gereed voor vertrek op het eerste sein, en de mannen waren op hun post langs de dijken. Gisteravond kwam het water op vele punten tot enkele centimeters onder de dijkkruinen. Op die punten zal men de dijken verhogen met zandzakken, want de komende dagen zal het water nog hoger komen te staan. (Ingez. med.-advertentie) hersteld speelt vanaf heden weer in de sre CORRIDA-CLUB WAGENSTRAAT 2 Zaterdag 14 Februari geopend van 8—4 uur Voor tafelreservering telef. 9552S en 34

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 11