UIT DE TECHNIEK
TWEEDE BLAD
van het Weekblad „Sehuttevaer" van Vrijdag 13 Februari 1953 No. 37
Onze laatste bijdrage besloten wij
met de toezegging dat we nu zouden
beginnen met een overzicht van de
schommelingen op scheepvaart- en
seheepsbouwgebied sinds 1940.
Maar intussen ging er een zee van
onvoorziene gebeurtenissen over ons
heen, zó aangrijpend, dat het vreemd
zou zijn als wij daar niet even bij
stilstonden. Te meer, waar er ook
vaartuigen, werven en fabrieken bij
betrokken zijn.
Als wij deze wekelijke stukjes schrij
ven, verkeren onze gedachten in de
- *-"• i jr
1884)
Eerst iets anders
mensen omgekomen, en mogelijk nog
meer. Vele malen per dag bemerken
wij dat onze gedachten weer naar de
plaatsen des onheils zijn heen ge
dwaald, en dat wij peinzen over
hen. die wij daar kenden. Hoe zou
het met. die zijn en die? Leven zij
nog?...
Het is begrijpelijk dat, behalve van
de algemeen-menselijke kant, ieder
het geval bovendien vanuit zijn eigen
vakgezichtshoek ziet. De regerings
persoon, de polderbestuurder, de land
bouwer, de veehouder, de onderwijs
man, de dokter, enz., enz., ieder neemt
werkwereld van „Sehuttevaer", bij
schepen en water. Toen we met het
vorig opstel bezig waren, sloegen
windvlagen en regengekletter tegen
de ruiten. In dit jaargetij komt dat
meer voor. Deze keer was het opval
lend erg. We dachten af en toe aan
onze varende vrienden, die het in dit
weer allesbehalve best zouden heb
ben, en we zeiden, er nu niet rou
wig om te zijn dat wij geen zeeman
waren.
Echter vermoedden we niet dat,
terwijl wij rustig voor onze schrijf
tafel zaten, er door velen in den lande
met het water en met de dood gevoch
ten werd. Van de ontstellende rampen
op de Zeeuwse en Zuidhollandse
eilanden, enz., hoorden wij de volgen
de morgen pas door de radio.
Het jaar 1953 zal in onze geschie
denis voor altijd met droeve woorden
geboekstaafd blijven. Over het ver
loop der gebeurtenissen, die wij allen
van uur tot uur gevolgd hebben, en
welker omvang wij heden nog niet
kunnen overzien, zullen we in deze
kolommen niet uitwijden. Wat hier
wel past is een uiting van dankbaar
heid ervoor, dat onze varenden met
hun vaartuigen, groot en klein, onder
de moeilijkste omstandigheden ont
zaglijke diensten hebben verricht.
Hoe zou het geweest zijn zonder hen?
Wat een zegen dat de schepen
thans met motoren waren uitgerust,
en dat ook in andere opzichten de
techniek op haar huidige hoogte was.
Ieder weet. dat ook in vroeger eeuwen
stormvloeden, dijkdoorbraken en over
stromingen zich hebben voorgedaan.
Eerst nu dringt het tot ons bewust
zijn door hoe vreselijk toen de toe
standen geweest moeten zijn. Hoe
zonder enige kans tot redding vele
op daken en dijken gevluchten, zon
der voedsel en deksel, in wanhoop
hun einde moesten afwachten, hoe
mateloos hun lijden tot zij, de een na
de ander, allen van ellende waren
omgekomen. Denken wij ons in...
de Elizabethsvloed... honderd dui
zend doden...
Dit alles doet geen haarbreed af
van het n u gebeurde. De ramp die
ons land en volk getroffen heeft, het
leed dat geleden is en wordt, is niet
in woorden uit te drukken. Telkens
denken wij met ontroering aan de
tonelen die zich hebben afgespeeld,
aan hen die de slachtoffers werden,
aan hun nabestaanden. Bijna 1400
het waar door zijn eigen bril. Zo gaat,
bij alles wat w ij er over horen,
ons denken vanzelf ook in tech
nische richting. En dan treft het
ons, van hoe grote waarde bij deze
ramp de gevox-derdheid der techniek
is geweest.
De telefoon en de i-adio-uitzending
verzorgden onmiddellijk bekendma
kingen, waarschuwingen, ovei'legple-
gingen, maati-egelen. Auto's, auto
bussen, motorvrachtwagens, voorza
gen in zeer vlug verkeei', waarbij
moderne wegen, bruggen, veren, over
heel het land de snelheid bevorder-
den.
Met de vliegdienst werd een over
zicht verkregen; hij wierp ook le
vensbehoeften, kleding, gereedsehap-
pen, reddingsmiddelen en andei-e be
nodigdheden uit. Hefvliegtuigen
brachten ter bestemde plaatsen ge
neeskundige hulp en haalden in nood
verkeren den af.
Radio-ontvang- en zend-toestellen,
zoeklichten, rubber sloepen, voedsel
in blik, butagasstellen konden ver-
strelct worden. Vlotgaande vaartuig
jes met aanhangmotoren verschenen
van heinde en ver. Tenkboten met
drinkwater varen af en aan.
Vergeten wij vooral niet de uitge
breide hulp te noemen welke, o.a.
met haar technische middelen, werd
en nog wordt vei-leend door Neder-
land's land- en zeemacht, en door die
van bevriende andere staten. Zijn
haar eenvoudige en zeer doelmatige
rij-vaaituigen die. als zwemvogels,
zich over land en water beide kunnen
voortbewegen, niet bewonderenswaar
dig? De kranteö.' maakten ook mel
ding van Baillie-bruggen, die men
over dijkopeningen geplaatst en met
stenen bevracht, door middel van
spi-ingstoffen daarin laat neerstox-
ten, waarna deze doorbx-aalcgaten met
zakken zand geheel afgedicht wox'den.
Als overkoepeling van alle hier op
gesomde technische middelen tot
hulpvex-lening staat voor ons in. onze
sfeer de thans met motoren toege
ruste scheepvaart. Wij zagen een
foto met zoveel motorschepen op een
vaarwater in het rampgebied, dat
daai' moeilijk meer bij hadden gekund.
Motorschepen als zodanig zijn voor
het tegenwoordig geslacht al lang
iets heel gewoons. Maar hadden de
ontelbax'e ongelukkigen, die vroeger
door watersnood zijn omgekomen,
daar hulp van?
„De wonderen der techniek". Wa
ren zij er niet geweest, dan zou het
nu zich voorgedaan hebbende nog
veel en veel groter omvang gehad
hebben. Zij kunnen in de toekomst
ook veel rampspoed voox-komen.
Mr. Kortenhorst, de voorzitter der
Tweede Kamer, heeft in eexx radio
rede een opmex-kenswaardige uit
spraak aangehaald, namelijk deze,
dat alleen al bij de laatste stox-mvloed
de Afsluitdijk door de Zuiderzee,
haar geld heeft opgebi'acht. Was die
dijk er niet geweest, wat zouden dan,
door de geweldige opstuwing van het
water in de Zuiderzee, de gevolgen
voor het Noox-den en het midden van
ons land gewox-den zijn.
Naar aanleiding van de overstro
mingen in het Zuidwesten werd nu
op een kaartje in een dagbladen het
denkbeeld weergegeven, om ook de
zeegaten van Voox-ne en Walcheren
van een zware afsluitdijk (mogelijk
met de nodige afvoersluizen) te voox--
zien, en de tussen de eilanden ge
legen watervlakten in te polderen.
Iets van Waterstaat-kundige aard,
waar wij niet over ooi-delen kunen.
Hoe zal Nederland er over een paar
honderd jaar uitzien?
Scheepvaart- en Scheepsbouw-
golvingen. Hiex-over hopen wij de
volgende week door te gaan.
We roerden x-eeds de woi-ding, tal
wisselingen, gedaanteverandexungen,
en het uitstexwen van bepaalde
scheepssoorten aan.
De kempenaars b.v., ontstaan en
zo genoemd ingevolge zekere thans
vervallen maatvoorsehriften, zijn nu
merendeels tot motor-kempenaars
verbouwd. Daardoor werd een soort
gevox-md. waarvan al licht geen nieuwe
schepen op stapel gezet zullen woi"-
den.
Motors pitsen vei'sehenen voox--
nameliik na de eerste wereldoox-log.
Hoewel in hoofdzaak op elkander ge
lijkend. zijn zij van uitvoering nogal
verschillend geworden. Ook de het.
laatst gebouwde zijn ondex-ling alles
behalve eender. De meeste punten
van ondei'scheïd zijn echter niet wil
lekeurig gekozen, doch hebben dik
wijls elk hun eigen voorstandei's. Wij
willen daar gaarne wat over schrijven.
De opmerking is gemaakt, dat het
varen met motorspitsen thans meer
winstgevend is dan dat met veel an
dere schepen. Voor ons een reden te
meer om die scheepssooi't in onze be
schouwingen een plaats te geven.
De hierbij afgedrukte foto toont
een der bruggen in Frankrijk, waar
zij onderdoor moeten kunnen varen.
DELFT BUREAU. P. TNTVELD
Scheepsbouw-ingenieurs.
..DE RAMP..
Een nationale uitgave
Zoals reeds eerder via pers en
radio is bekendgemaakt, zal binnen
kort een fotoboek over de verschrik
kelijke watersnood verschijnen onder
de titel ,,De Ramp".
Wij vernemen thans nog dat H.M.
Koningin Juliana voor deze uitgave,
die vex-schijnt onder de auspiciën van
de Vex-eniging ter bevoi'dering van
de belangen des Boekhandels, een
voorwoord heeft geschreven dat in
facsimile zal worden gex'eproduceerd.
„De Ramp" zal het enige boek zijn,
dat een beeld geeft van de ontzetten-
de gevolgen van de watersnood, opdat
deze uitgave, waarvan de opbrengst
geheel ten bate komt van het Natio
naal Rampenfonds, in een zo groot
mogelijke oplage verspx-eid kan wor
den.
Papierfabrikanten. drukkers, bin
ders. clichémakei's, de erkende boek
en kantooi'boekhandel en alle andere
instellingen en personen, die op
enigerlei wijze bij de samenstelling,
vervaardiging en verspx-eiding van
het boek betrokken zijn, hebben spon
taan hun belangeloze medewerking
aan deze nationale uitgave toegezegd
en x-eeds _woi-dt het benodigde papier
vex-vaardigd op de machines van Ne-
derlandse papierfabrieken.
In overleg met het Nationaal Ram
penfonds is een uitgave voor het bui
tenland in voor-bex-eiding.
Het boek, waarvan de eerste druk
50.000 exemplaren zal bedx-agen. kost
3.50, zodat wanneer deze eex-ste
oplage uitvex-kocht is een bedrag
van 175.000.aan het Nationaal
Rampenfonds afgedx-agen kan wor
den.
Reeds thans blijkt, dat de belang
stelling voor het boek „De Ramp"
bijzonder' gx-oot is laat ons hopen,
dat deze eex-ste oplage spoedig door
een volgende gevolgd kan worden,
niet alleen opdat velen een blijvend
beeld zullen bezitten van de ontstel
lende watersnood maar ook en
in de eerste plaats opdat een nog
groter bedrag overgemaakt kan wor
den aan het Nationaal Rampenfonds.
„De Ramp" zal 96 pagina's tellen,
100 foto's bevatten en reeds binnen
enkele weken verschijnen. De inteke
ning bij de boekhandel is opengesteld
mogen ook hier velen van hun
medeleven blijk geven!
WEER-KRONIEK.
(van onze weerkundige medewerker)
EB EN VLOED
Er heerst nog wel eens misverstand
over het ontstaan van de getyden, en
wel speciaal wat betreft de springvloed,
die mede de overstx-oming in Z.W.
Nederland veroorzaakte. „Hoe het pre
cies in elkaar zit weet ik met," verteide
ons iemand, „maar het moet gekomen
zijn van een botsing tussen de zon en
de maan".
Het hoeft hier nauwelijks betoog, le
zer, dat deze „deskundige" de plana wel
een heei eind missloeg. Van een botsing
Lussen twee hemellichamen was natuur
lijk geen sprake. Niemand van ons had
aan de gevolgen kunnen navertellen.
in werkelijkheid heeft het verschijnsel
van de getijwisseling (eb en vloed dus),
te maken met aantrekkingskrachten, die
door maan en zon op de aarde en wel
speciaal het wateroppervlak uitoefe
nen.
De maan oefent de grootste kracht
uit, niet omdat zij zo'n geweldenaarster
is, maar omdat zij betreickelijk dicht bij
de aarde staat. De zon, die in werke
lijkheid 169 X zo sterk is als de maan,
trekt toch het water van de aarde min
der omhoog, wat veroorzaakt wordt door
het verschil in afstand. De zon staat
n.l. veel verder van de aax-de af dan de
maan.
Elk van de genoemde hemellichamen
(zon en maan.) doet op aarde niet één,
maar twee vloeden ontstaan. Wanneer
de maan er eens alleen was, zou er op
aarde een vloed voorkomen, zowel op
de naar de maan toegekeerde, als van
de maan afgewende „aardhelft". (Daar
tussen in bevindt zich door het weg
stromen van het water naar de beide
vloedgebieden een gordel met laag wa
ter: eb). De maan is echter niet alleen,
ook de zon is er nog. Deze bewerkstel
ligt eveneens twee, zij het minder hoge
vloeden: één op de naar de zon toege
keerde en één op de van de zon afge
wende „aardhelft".
Stellen we de kracht van de maan op
11 en die van de zon op 5. By nieuwe
maan staat de maan tussen de aarde
en de zon. Zon en maan brengen dan'
op dezelfde plaatsen op aarde hun vloe
den teweeg. De hoogten er van zullen
groter zijn dan normaal (immers 11
5 16) en er is... springvloed. Maar
ook bij voile maan stijgt het water ho
ger dan normaal. De aarde staat dan
tussen maan en zon in en weer vallen
de beide vloeden samen.
Niet het geval is dit bij eerste en
laatste kwartier. Zon, njaan en aarde
staan dan niet in één lijn en zon- en
maankrachten vallen nu niet samen,
maar werken elkaar tegen. (11 5
6). De vloed is dan lager dan normaal
en men spreekt van „dood tij".
Ook de aarde oefent zo'n kracht
uit. Een vliegtuig stoi-t naar beneden.
Oorzaak: aantrekkingskracht van de
aarde zwaartekracht.
BERICHTEN
VOOR DE BINNENVAART
De Binnenhavenbrug kan tot nader
oi'der voor het scheepvaartverkeer
slechts van 01.00 tot 04.00 uur worden
geopend. Deze maatregel heeft men
moeten treffen omdat tengevolge van
de recente overstx-omingen de motoren
onklaar zijn geraakt. De brug moet
thans met handkracht opengedraaid
worden.
De Haven- en- Loodsdienst van de
gemeente Rotterdam, Sint Jobsweg 6,
die tot dusverre bereikbaar was onder
het telefoonnummer van de Rivierpoli-
den bereikt onder nummer 51314. Hier-
tie, kan vanaf Vrijdag 6 Februari wor-
door wox-dt onder meer een in deze da
gen wel zeer noodzakelijke ontlasting
van de centrale van de Rivierpolitie
verkregen.
Rijnvaart
Met ingang van 9 Febr. 1953 worden
des nachts in de opening voor de af
vaart (midden-) van de verkeersbrug
Düsseldorf-Oberkassel opruimingswer-
ken uitgevoerd. De scheepvaart door
deze opening is dan gestremd en wordt
overeenkomstig art. 59 aangegeven. Met
het ter plaatse geldende nachtvaart-
verbod dient rekening te worden ge
houden.
