De dijkdoorbraak
te Papendrecht
RONDOM DE «I ESSEN
De fVD 6" had retourtje
De lozing van het
overstroomde gebied in
de Aiblasserwaard
Papieren leger
Eerste grote gat dat in recordtijd werd gedicht
Watersnood in Sliedrecht
De Jleru esI reek
VRIJDAG 13 FEBRUARI 1953
Nummer 6
Verantwoordelijk Redacteur M. A. TIMMERMANS
WAARIN OPGENOMEN
Yorsohflnt wekeltykB.
Nlem- mi AJreticntlchfaJ mot STledrecAtV
Papeacfrrecht. Giesacndam. Hardinxveld en cU
rrerift plaatsen in de Aiblasserwaard.
Onze Aantekening„FALEN EN
SLAGENvorige week in ons blad
opgenomen, heeft het onderwerp
Dijklegerin het middelpunt van
veler belangstelling geplaatst.
Dat is goed. Want veel is aan de
oppervlakte gekomen, hetwelk
vragen doet rijzen.
Alvorens hierop dieper in te gaan
achten wij het onze plicht het ver
keerde daglicht, dat in deze „Aan
tekening" op de opzichter van het
Dijkbestuur, in Papendrecht woon
achtig, is gevallen, weg te nemen.
De door deze om 11 uur in de
avond aan zijn echtgenote te ken
nen gegeven wens een uurtje te
slapen in het vooruitzicht een zeer
moeilijke nacht te zullen tegemoet
gaan, heeft bij de vernemende po-
litie-autoriteiten schijnbaar ver
keerde conclusies gewekt en de ge
dachte doen postvatten, dat de be
trokkene, geen gevaar duchtende,
inderdaad naar bed was gegaan en
middels haar apparaat in het ge
vaarlijkste uur was gealarmeerd.
Een misvatting alleszins ver
klaarbaar en ontstaan onder on
dragelijke spanning, die toorn ver
wekte en ten onrechte (dit zij na
drukkelijk vastgesteld) de persoon
in kwestie van plichtsverzuim be
tichtte. Met de hem ten dienste
staande zeer beperkte middelen
heeft hij gedaan wat hij kon doen.
Doch even nadrukkelijk willen
wij vaststellen, dat het alarme
ringssysteem volkomen heeft ge
faald. Wij zijn er ons terdege van
bewust, da.t het achteraf gemakke
lijk nakaarten is. Ons gehele wa
terrijke gebied is volkomen ver
rast door deze niets ontziende
stormvloedramp. Maar het is toch
altijd nog zo, dat de praktijk de
beste leermeester is. Aan de prak
tijk toetst men de deugdelijkheid
van. een systeem.
En dan stellen we de vraag: was
er voor de dijkdorpen en de Waard
bewoners een alarmeringssysteem?
En dan moet het antwoord, hoe
ontstellend ook, luidenneen
Het is ons gebleken, dat gemeen
telijke autoriteiten en instanties
over .de xcaarde, de betekenis en
de inzet van een „dijkleger" een
volkomen ander begrip hebben als
de waterschapsbestuurders, in
welker kringen men eveneens de
woorden „papieren leger" meer
malen bezigt.
Er openbaarde zich in de bange
nacht een volkomen gemis aan
onderling contact. Zo ivas het al
thans in Sliedrecht. Van de zijde
van het dijkbestuur kwam geen
enkele waarschuwing bij het ge
meentebestuur binnen en zo kon
het gebeuren dat zich in het heetst
van de strijd bij al wat leiding gaf
een minachting vestigde ten op
zichte van het „dijkleger".
Dank zij onmiddellijk ingrijpen,
kon de verwarring, die daardoor
dreigde te ontstaan, de kop wor
den ingedrukt en dank zij een niet
genoeg te prijzen activiteit van
vele vrouwen en mannen is het
mogelijk geweest de Aiblasser
waard voor groter onheil te be
hoeden.
Het dijkleger is alleen bestemd
om in tijden van hoog opperwater
„in de spade of houweel" te ko
men, zo vertelde de dijkopzichter
ons.
Is het dan niét zo, dat de Dijk
en Waardbewoners steeds geleefd
hebben in een gevaar, waarvan
noch zij, noch hun gemeentebe
stuurderen weet hebben gehad
Nadrukkelijk zij vastgesteld, dat
elk contact tussen gemeente en
waterschap heeft ontbroken. Dat
wil zeggen, dat het verdedigings-
blok zonder enige voorbereiding
en zonder te weten of wel materi
aal aanwezig is, a la minute in het
holst van de nacht en in de groot
ste nood provisorisch uit de grond
gestampt moest worden, met alle
gevaren van mislukking voor
ogen.
Voelt men, hoe vele lange jaren
de Waardbewoners „onvoldoende
beveiligd" hebben geleefd
In de loop der eeuwen is m,en in
geslapen, is de paraatheid ver
flauwd, heeft men voortgeleefd
aan de hand vo.n lang vergeelde
reglementen, totdat op een gege
ven ogenblik de noodklok luidt en
ontstellend helder de tekortko
mingen aan het oppervlak zijn ko
men drijven.
De Overwaard voor overstroming gespaard
De schade, die door de overstroming in onze drukkerij was aange
bracht, waardoor wij op de gastvrijheid van anderen waren aange
wezen, het vroeger ter perse gaan van ons blad met als gevolg van
een en ander een overbelasting van onze redactie, was oorzaak, dat
wij in ons nummer van vorige week ons moesten beperken tot het
geven van een summier overzicht van de werkzaamheden van het
dichten van het grote gat in de dijk te Papendrecht.
Vastgesteld kan evenwel worden, dat hier een prestatie is geleverd,
die aller bewondering kan afdwingen en die zeker waard is in nadere
details te worden beschreven, teneinde voor het nageslacht bewaard
te blijven.
Het zal zaak zijn met de meest
mogelijke spoed zich te spiegelen
in deze tekortkomingen. Burge
meester van Walsum sprak in de
Rotterdamse gemeenteraad reeds
duidelijke taah Hij leide, dat het
college van L en W. zeker zijn
aandacht zal se '.enken aan de ver
houding van hel gemeentebestuur
tot de waterschappen, die binnen
Er werden buitengewone
prestaties verricht
In die bange watersnoodnacht sloeg
het opgezweepte water in de dijk aan
de Noordhoek een bres van 120 meter
lengte. De grootste diepte van het gat
was 3 meter N.A.P. Direct achter het
weggeslagen dijklichamen ontstond een
zgn. wiel van 8 meter diepte.
Met donderend geweld stortte het
water in de Waard met een waterval
van ongeveer 5 meter. Een globale
schatting van de maximum hoeveelheid
water, welke door het geslagen gat
in de Aiblasserwaard stroomde bedroeg
11.000.000 m3 per uur.
De Technisch Ambtenaar van het
Hoogheemraadschap, de heer Van der
Meulen, was er zich al dadelijk van be
wust, dat alleen met inzet van groot
materiaal een kans bestond het gat te
dichten.
In overleg met burgemeester Keijzer
nam de heer Van der Meulen reeds op
de vroege Zondagmorgen contact op met
de Dijkgraaf, de heer F. de Hartog. Het
is tekenend voor de voortvarendheid en
spoed waarmede te werk werd gegaan
te vermelden, dat dit contact tot stand
kwam middels de mobilofoon, waarmee
de wagen van de heer G. Dekker, di
recteur van de fa. v.h. J. M. Dekker
Zoon te Papendrecht was toegerust.
Aan deze firma werd telefonisch de
opdracht verstrekt alle nodige maatre
gelen tot het dichten van het gat te
nemen.
Dank zij een niet genoeg te loven ac
tiviteit van de heer G. Dekker te Pa
pendrecht kon onmiddellijk veel materi
aal, dat nodig was, worden aangetrok-
JtQJV -j_ na
Het spreekwoord zegt niet voor niets,
dat de eerste klap een daalder waard
is. Welnu, de heer Dekker komt de eer
toe, zijn volledige persoon te hebben
ingezet om in recordtijd deze zwara kar
wei op te knappen.
Velen, zeer vele,n mogen hem daar
voor dankbaar zijn, want door dit spoe
dig ingrijpen kon o.m. de Overwaard
voor overstroming worden gespaard.
SPOED, SPOED EN NOG
EENS SPOED.
De heer Dekker nam derhalve on
middellijk na de opdracht maatregelen
van organisatorische aard, teneinde de
benodigde materialen, zoals zware stort-
steen, rijshout, riet, klei, zand en zand
zakken te verkrijgen, een en ander in
overleg met de Directie, bestaande uit
de Hoogheemraad A. A. Visser, direc
teur der N.V. Visser Smit en de Tech
nisch Ambtenaar, de heer Van der Meu
len, bijgestaan door de Ir. van de Rijks
waterstaat P. Blokland.
PLAN DE CAMPAGNE
Diverse mogelijkheden tot dichting
van de dijk werden onder ogen gezien,
zoals het plaatsen van caissons, het la
ten zinken van een lichter het aan
brengen van zinkstukken met of zonder
het plaatsen van zware stortsteen.
Nadat de heer Dekker had voorge
steld Maandagmiddag om half twee pei
lingen te laten verrichten, teneinde een
vast omlijnd werkplan te kunnen ma
ken en onnodige kosten te vermijden
werd het laatste door hem ontworpen
en in tekening gebrachte plan eenstem
mig aanvaard.
Ook de heer v.d. Werf, Hoofdingeni
eur van de Rijkswaterstaat en adviseur
van de Dijkgraaf, ging volkomen ac-
coord met dit plan. En teneinde tot een
snelle verwezenlijking te geraken, mede
in verband met gestoorde telefoon en
andere verbindingen, werd besloten tot
de volgende taakverdeling over te
gaan.
TAAKVERDELING.
Hoofd algemene leiding, de heer G,
Dekker, directeur van de fa. vh. J. M.
Dekker Zoon te Papendrecht.
Leiding aan de Westzijde Ir. P. Blok-
het gebied van de gemeente werk
zaam zijn.
En Minister-President Drees
kondigde in zijn regeringsnota
over de watersnood ook reeds
maatregelen aan, die strekken tot
het verkrijgen van een verhoogde
veiligheid met betrekking o.a. tot
hulpverlening en organisatie van
de waarschuwingsdienst.
Gedacht wordt ook t. z. t. de
dienst „Bescherming Burger Be
volking" in te schakelen.
In ieder geval is nodig dat klaar
heid komt in een te volgen sys
teem. Taken moeten duidelijk wor
den afgebakend.
Verwarring in nood kan funeste
gevolgen hebben.
De noodklok luidde. De galm
klinkt nog na.
Wij hebben goede reden aan te
nemen, dat deze wordt verstaan.
Men leze ook op pag. 2 onder
het hoofd „Nog eens het Papie
ren leger".
land te Papendrecht.
Leiding aanvoer van de kleiJ. M.
Visser te Sliedrecht.
Leiding aanvoer van het zand J. G.
van der Peyl te Papendrecht.
Onder de bekwame leiding van de
uitvoerders van de fa. vh. J. M. Dekker
en Zoon, de heren Jac. van Leeuwen en
C. van der Wiel en Ir. Blokland van de
R. W. en met volle inzet van alle andere
uitvoerders, arbeiders en vrijwilligers,
werden in recordtijd de volgende hoe
veelheden materiaal verwerkt
103.000 zakken zand, 25000 ton zand,
3000 ton storsteen, 1500 m3 klei, 1200
m2 zinkstukken, 800 m2 rijsbeslag. Voor
het verwerken van dit materiaal waren
ca. 80.000 manuren nodig.
Daar het grootste deel van dit mate
riaal per as over de betrekkelijk smalle
toegangswegen dag en nacht moest wor
den aangevoerd, was het noodzakelijk
het normale verkeer drastisch te beper
ken, van welke taak de Rijkspolitie o.l.v.
Opperwachtmeester G. C. van Beek zich
aan beide zijden van de doorbraak op
loffelijke wijze heeft gekweten.
Ook burgemeester Keijzer mag een
woord van lof niet worden onthouden
voor de uitmuntende wijze, waarop hij
De 130 ton metende bak „D. 6" van de fa. vh. J. M. Dekker
Zoon te Papendrecht, die geladen met zware stortsteen door de
stroom was gegrepen en door het gat in de dijk te Papendrecht
was gesleurd, werd door de firma A. van de Grijp te Sliedrecht
uit haar isolement verlost. Over de dijk werd de bak weer in de
Noord gebracht.
de werkzaamheden heeft gesteund
door zijn gezag vele zich voordpende
moeilijkheden uit de weg heeft geruimd.
TEGENSLAGEN.
Ook tegenslagen moesten overwonnen
worden. Zo werd door het niet weglopen
van het water de bak „D. 6", groot 130
ton. geladen met zware stortsteen van
35 ton, op een gegeven ogenblik door
de stroom gegrepen en door het sluitgat
gesleurd, ondanks het feit, dat deze bak
met 4 zware trossen, voorzien van an
kers van 150 kg., verankerd was.
Wel een bewijs, welk een kracht
moest worden neergedrukt om overwin
naar te worden.
Doch de strijd ging onversaagd ver
der. Dag en nacht werd met man en
macht gewerkt. Ruggen gekromd, On
versaagd.
Nog een spannend moment deed zich
voorMet behulp van niet minder dan
10 boten kon een mastbak van de fa.
vh. J. M. Dekker Zoon ternauwernood
uit het gat worden getrokken. De zuig
kracht was geweldig sterk. Doch ook
dit gevaar werd bezworen.
STRIJD GEWONNEN
Donderdagmiddag 5 Februari, om
streeks 6 uur, was de verbinding van
Oost naar West weder tot stand ge
bracht. De strijd was gewonnen. Haast
bovenmenselijke strijd werd gestreden
en Papendrecht kan er prat op gaan, dat
in de recordtijd van 3 dagen het gigan
tische dijkgat is gedicht. Het eerste gat
van dergelijke afmetingen, dat in het
watersnoodgebied in xo korte tijd is
gedicht.
CONSOLIDERING.
Nadat de verbinding tot stand was
gebracht, werd in hetzelfde koortsachti
ge tempo met de doodvermoeide arbei
ders voortgegaan om het verkregen re
sultaat tegen het opkomende water te
verdedigen en de verbinding verder uit
te bouwen tot een dijk met een kruin
breedte van 8.50 meter, een hoogte van
4.80 M plus N.A.P. en een voetbreedte
van 40 meter.
Teneinde de standzekerheid van de
dijk te vergroten, wordt thans door de
N.V. Adr. Volker's Mij. te Sliedrecht on
der leiding van de heer v. Wijngaarden
de ontstane Wiel met zand volgespoten.
Reeds Zaterdag 7 Februari om 4 uur
werd het eerste zand met behulp van
de perszuiger „Sliedrecht V" in de Wiel
gespoten.
Het is interessant te lezen, wat een
redacteur van het Nwsbl. voor Zuid-
Holland en Utrecht over het dichten
van het dijkgat in Papendrecht in zijn
blad schreef
Dat het reeds Donderdagavond ge
sloten werd, is slechts te danken aan
de voortvarende toewijding en de on
vermoeide ijver van honderden werkers
die de ruggen kromden en de vuisten
vaster om hun gereedschap klemden in
een verbeten strijd. Het was niet nodig,
al gebeurde hc-;. toch. dat dit voik werd
toegeschreeuwd of naar een ander deel
van het werk werd gevloekt. Deze men
sen hadden waarlijk geen aansporingen
van dit soort nodig. Zij zagen voor hun
ogen het verschrikkelijke schouwspel
van het alsmaar door binnenbulderende
water en zij zagen de trieste resten van
boomgaarden en huizen boven de lang
zaam stijgende waterspiegel uitsteken.
Zij zagen de zon en dan weer de maan
opkomen boven een overstroomde
Waard en zij hadden waarlijk allemaal
genoeg Hollands bloed in de aderen om
de tanden opeen te bijten en zich tot
het uiterste in te spannen.
Urenlang hebben wij in bewondering
deze strijd gadegeslagen en wij hebben
ons hart voelen opspringen toen de
polderwerkers elkaar de hand konden
geven over het eerste begin van een
verbinding tussen de zo ruw verbroken
dijkhelften. Onverflauwd werd toen
voortgewerkt om te behouden en te win
nen. Niet alleen onverflauwd maar met
nog meer ijver die gegeven werd, om
dat hier een gezamenlijk Hollandse
strijd gestreden werd, niet omdat hier
de practijk en het schor geschreeuw
van bevelen werd toegepast van aange
nomen jaagwerk.
AANVOER.
Niet alleen aan de Noordhoek werd
die strijd gestreden. Tot vele kilometers
achter de dijkdoorbraak, was de ener
verende spanning voelbaar. Auto's met
zand of klei, met zakken aarde of met
ander materiaal joegen over de bochti
ge, bebouwde dijk van Hardinxveld en
Sliedrecht tot Papendrecht. Ander ver
keer was haast niet mogelijk en werd
dan ook practisch geheel geweerd toen
het ging spannen. Af en aan snorden de
zware trucks, virtuoos bestuurd door
mensen uit Groot Ammers, Nieuwer-
kerk aan de Ussel en plaatsen nog ver
der weg. Een speciale colonne van ze
ventig militaire vrachtwagens nam deel
aan de strijd om de aanvoer. Dit moest
het slagen van de strijd tegen het wa
ter mogelijk maken. Speciaal voor die
aanvoer was een soepele, perfect wer
kende organisatie opgebouwd. Wanneer
D« allesbeheersende vraag van de dag is: hoe raken we het water in do
Aiblasserwaard op de vlugste wijze kwijt.
Hiervoor is thans een organisatie uit de grond gestampt, waarin ir. van der
Mast uit Gorcum en ir. Vuijk een grote rol spelen.
Een redacteur van het Nieuwsbl. v. Gorinchem en Omstr. heeft over de
lozing van het water zijn licht opgestoken bij deze heren, die met de voorzitter
en secretaris van „De Overwaard", resp. de heren D. Hakkesteeg en M. W.
Schakel plannen hebben ontworpen, aan de uitwerking hiervan met grote ener
gie wordt gewerkt.
De kunst is om de waterplas op die punten te brengen, waar het kan wor
den afgevoerd en het complex maatregelen is zeer uitgebreid.
In de eerste plaats is daar het gemaal van De Nederwaard, dat zijn eigen
gebied mee watervrij moet maken en op het ogenblik druk aan het malen is.
Per minuut slaat men 1000 M3. water uit. Dan heeft men de gereedstaande
pompen voor het 2e electrische gemaal van De Overwaard ter beschikking.
Deze worden geplaatst bij de sluis in Aiblasserdam en men heeft daaivooi*
een betonnen voet voor de pompen gestort. Hier zal men zeer binnenkort 400 m3
per minuut in de Noord kunnen lozen.
Een zandzuiger ter hoogte van de „Wiel" in Papendrecht werpt water in
de Merwede. Bij baggerfirma's voorradige Engelse pompen zullen eveneens in
bedrijf worden gesteld. De polders Nieuw-Lekkerland en Streefkerk verlenen
ook assistentie. Daartoe zijn in de boezem van de Overwaard boten van de Ge
nie geplaatst, waarover een hevelleiding van de boezem naar deze polders
loopt. Hierdoor raakt men ook weer 120 M3. per minuut kwijt en dan is er he'.i
gemaal van de Overwaard, dat nog eens 720 M3 per minuut uit de Nederwaard
haalt. Hierbij gaat het om het water uit de Nederwaard te brengen op de boe-«
zem van de Overwaard en dat heeft men op 7 plaatsen gedaan. Een groot aan
tal pompen is geplaatst en op de meest uiteenlopende manieren haalt men het
water uit de plas in de boezem.
Men kan op het ogenblik pompen vinden ten Z. van de kerk van Giessen-
Oudekerk, bij de Vlietbrug in Peursum, het gemaal te Giessen-Oudebovenkerk
maalt, versterkt met een batterij van kleine pompen, er staan pompen aan de
Kromme Elleboog, aan de Jacobbrug bij Ottoland, aan de Kikker en bij de Am
mers» brug.
Op deze wijze haalt men de 720 M3 en men komt aan een afvoer van ruim
3 millioen M3 per etmaal.
Had men aanvankelijk gedacht 100 dagen nodig te hebben, op de manier
die men nu volgt zou het wel eens in een dag of 30 a 40 gebeurd kunnen zijn.
Feit is, dat er op dit gebied een prachtige samenwerking heerst.
De leiding weet, dat duizenden door het water van huis en haard zijn ver
dreven. Men doet zijn uiterste best middelen te beramen, waardoor het moge
lijk zal zijn in een nog korter tijdsbestek als thans wordt geschat, de Waard
droog te malen.
Laat ons hopen, dat dit zal mogen gelukken.
foto Scheer/neger
Bovenstaande foto's geven een duidelijk beeld van de over
stroming Binnendijks in Sliedrecht. De bovenste foto stelt de
Stationsweg voor. Tal van roeiboten varen er als was het een
kanaal. Op de middelste foto ziet men hoe het water bezit ge
nomen heeft van de Rembrandtlaan. Duidelijk is te zien, hoe
hoog het water op de Uitbreiding Binnendijks is gekomen.
Op de onderste foto ziet men de houten huisjes in de Wilgen
hof in het water staan. Vele bewoners verzwaarden deze hou
ten woningen, bevreesd als men was voor algehele wegdrij
ving. Dat vooral de Wilgenhof, na het wegtrekken van het
water veel schade zal hebben opgelopen, laat zich denken.
Het eheel geeft een troosteloze aanblik. Zo ver het oog reikt
is de Sliedrechtse polder één watermassa.
Bewaking Wijngaarden
Aangezien de rijkspolitie te water
zeer zwaar belast was met de haar toe
vertrouwde taken, zijn j.l. Maandag 6
mannen van de Rijkspolitie uit Leiden
aan de post Sliedrecht toegevoegd.
Dit geschiedde op verzoek van burge
meester Brouwer, die een surveillering
van het overstroomde gebied en speci
aal met name Wijngaarden van groot
belang achtte.
Tot op j.l. Maandag waren voor dit
uitgestrekte gebied slechts 2 mannen
van de Rijkspolitie te water aangewezen
en bun taak was bovenmenselijk zwaar
De Politieboot doet dienst in de nabije
tiesbosch.
Nood op- en airit
Aiblasserdam
Zaterdag heeft de Genie op het on
dergelopen stuk weg van de Kabelfa-
briek naar de oprit van de verkeersbrug
over de Noord een nood op- en afrit
naar en van de brug gemaakt. Aiblas
serdam heeft daardoor zijn rechtstreek
se autoverbinding met het Westen des
lands herkregen.
Er is voorlopig slechts éénrichtings-
verkeer over deze geïmproviseerde op
en afrit.
Er wordt bij automobilisten op aange
drongen slechts in uiterste noodzaak
brug
an deze verbinding gebruik te maken.
er zand nodig was, behoefde men in'rijden, toen begon ook de zware stoom-
het gat geen ogenblik te wachten. Als
de juist geloste zandauto grommend te
gen de rijplaten weer omhoog klom, liet
de volgende, volle truck met zand, zich
al langs de helling naar beneden zak
ken. Was er aarde nodig, dan behoefde
de politie slechts te wenken en een vol-
getaste wagen met grond wurmde in
het spoor van de zandauto's omlaag.
Zo ging het Woensdag en men won
verscheidene tientallen meters. Het gat
werd smaller en men berekende, dat
's nachts doorwerken weer een halve
etmaal winst zou betekenen een half
etmaal betekende in dit geval negen
millioen kubieke meter water.
Maar men heeft niet doorgewerkt.
Inplaats van Oost of Noordoost, werd
de wind weer Noordwest en De Bilt
waarschuwde bovendien voor fiks aan
wakkeren van die wind. Onder die om
standigheden was weer een flink hoge
vloed te wachten, zo hoog, dat een pas
gesloten nooddijkje er niet tegen be
stand zou zijn. Men heeft wel wat voort-
geworsteld in de nacht van Woensdag
op Donderdag, maar dat was meer om
te voorkomen, dat het water zou weg
vreten, wat de mensén desdaags ge
bouwd hadden dan om een nieuwe aan
val op de erfvijand te doen.
Behalve het hoge water kwam er nog
een tegenslag bij. Een scheepje met
stortsteen, een zogenaamde bak, werd
door de steeds toenemende stroom in
het gat gezogen. Een bundel sleepboten
probeerde de bak samen met een even
eens gestrand kraanscheepje terug te
trekken in de rivier. Maar nogmaals
werd het water overwinnaar.
Huppelend als een stuk drijfhout
werd de zware bak, beladen met stort
steen. meegesleurd en in de polder ge
stuwd.
Ondertussen kwam op die vroege Don
derdagochtend de vloed steeds hoger.
Het verschil tussen de waterstand aan
de buitenzijde van het gat en binnen
bedroeg zeker anderhalve meter. In een
woeste waterval wrong de rivier naar
binnen en de mensen vermochten daar
tegen niets. Niets.
Zij wachtten tot het peilverschil min
derde en toen begonnen de auto's te
kraan weer te zuchten en te puffen in
een rusteloos zwenken en zwaaien om
grote brokken rots, bakken stortsteen
of klodders klei overeenkomende met
een hoeveelheid van vijftig kruiwagens
per keer voor de groeiende dam te wer
pen. Vooral van de Alblasserdamse kant
werden duizenden zandzakken aange
voerd en naast elkaar gestapeld. De
snel groeiende dam van losgestort zand
aan de Papendrechtse kant werd ver
sterkt met zandzakken, met klei, met
bossen teen of riet en met steen.
De zandzakken, door talloos vele han
den volgeschept, dichtgebonden, aan
gevoerd en stuk voor stuk op vermoei
de schouders naar hun plaats gedragen,
behaalden het begin van de victorie.
Een dun dammetje maakte verbinding
tussen de twee helften. Het water liep
er nog tussendoor en onderdoor, maar
men zwoegde voort. In een lange uren
durende strijd zwoegde men voort met
al het materiaal.
Zienderogen werd het dammetje een
dam en de dam het begin van een diik.
Het water stroomde niet meer, maar
sieperde nog slechts en toen ook daar
aan een eind kwam, begon de
ocd weer te komen. Het was maar net
op tijd. De jakkerende mensen en
auto's konden maar nauwelijks de dam
zo snel doen groeien als het water
steeg, maar zij wonnen. Het water was
bedwongen. Het stond opnieuw bijna
een meter hoger dan binnen, maar er
stroomde niets meer door het gat.
De Aiblasserwaard was weer besloten.
Giro-stortingen
voor 't „Rampenfonds"
kosteloos
De Directeur-Generaal der PTT heeft
goedgevonden, dat met ingang van 10
Februari 1953 voor stortingen op post
rekening no. 9575 ten behoeve van het
Nationaal Rampenfonds, geen stortings-
recht behoeft te worden betaald, even
min als dat het geval is voor stortingen
op girorekening no. 17 t.b.v. de radio
actie „Beurzen open, dijken dicht".
