FRIES
KOERIER
Overeenkomst tussen Egypte
en Engeland inzake
bestuur van Soedan
Nu wellicht ook breuk tussen
Israël en landen van
Sowjet-blok
Doodvonnissen in
proces Or a dour
Ons dagelijks
weeroverziclit
Amerika buitengewoon verheugd
Tragisch
Rampenfonds:
nu 38 Millioen
Woli
en si
chaap
Uitgeefster:
Stichting „Je Maintiendrai-Friesland".
Directeur: L. R. Stallinga.
Hoofdredactie: F. Schurer.
Onafhankelijk dagblad voor Friesland en aangrenzende gebieden
Bureau: Heerenveen, Heideburen 11
Telefoon: Adm. 2696 - Redactie 2231 <K 5130)
Bijk. Gorredijk, Hoofdstraat 290, telet 819 (K 5133)
Abonnementsprijs f 5,45 per kwartaal, f 1,85 per
maand of 42 cent per week. Giro 272334.
VRIJDAG 13 FEBRUARI 1953
9e JAARGANG Nr 37
TJe Britse minister van Buitenlandse Zaken, Eden, deelde gisteren
in het Lagerhuis mee, dat met Egypte een overeenkomst is ge
sloten over de toekomst van Soedan. Deze overeenkomst, die gister
morgen na langdurige onderhandelingen werd ondertekend door
generaal Naguib en de Britse ambassadeur in Egypte, Stevenson,
voorziet in zelfbestuur voor de Soedanezen, gevolgd door zelfbe
schikkingsrecht.
Binnen drie jaar kunnen de Soeda
nezen kiezen tussen onafhankelijkheid
of verbintenis met Egypte. In de over
gangsperiode zal Soedan zichzelf be
sturen. De leiding van Buitenlandse Za
ken en Defensie berust gedurende die
tijd evenwel bij een gouverneur-gene
raal. Gedurende 53 jaar is het land
gezamenlijk door Engeland en Egypte
bestuurd.
Het militaire tribunaal van
Bordeaux heeft Donderdag het
doodvonnis uitgesproken tegen
de Duitse sergeant-majoor Karl
Lentz, wegens zijn aandeel in de
massa-moord van Oradour-Sur-
Glane in Juni 1944, waarvan 6.642
inwoners van de plaats het slacht
offer zijn geworden.
Vier Duitsers zijn tot dwangarbeid
van 10 tot 12 jaar en één tot tien jaar
gevangenisstraf veroordeeld.
Eén Duitser is vrijgesproken. De be
klaagden, die bij verstek terechtgestaan
hebben (in het geheel 43), zijn ter dood
veroordeeld, uitgezonderd de beklaagde
Wilhelm Nobbe, die ontoerekenings
vatbaar is bevonden. De Elzasser ser
geant George Boos is ter dood veroor
deeld. Alle andere dertien Elzassers,
die terecht gestaan hebben, zijn tot
dwangarbeid of gevangenisstraf veroor
deeld. Onder de bij verstek ter dood
veroordeelden bevindt zich kapitein
Otto Kahn, die bevel voerde over de
afdeling, die verantwoordelijk is voor
de massa-moord.
Koningin voorlopig
niet naar feesten
Koningin Juliana zal in de naaste
toekomst alleen de getroffen gebieden
bezoeken en verder sociale werkbe
zoeken afleggen.
Alle bezoeken die een enigszins
feestelijk karakter dragen lieeft zij
voorlopig afgezegd, mede in verband
met het feit, dat men daarvoor mis
schien gelden zou uittrekken, die
thans beter op andere manier besteed
kunnen worden.
Joden onder toezicht
in Oost Duitsland
Op bevel van de Staatsveiligheids
dienst in de Russische zone van
Duitsland zullen „alle niet-Ariërs en
in gemengde huwelijken levende per
sonen" onder toezicht worden ge
plaatst, aldus meldt het persbureau
D.P.A.
(Van onze weerkundige medewerker)
Barometerstand hedenmorgen 8 uur 1020
mb 765 mm). Tendenz stijgend. Tem
peratuur max. 1.5 gr. C. (2.7 gr. C.), min.
-1.8 gr. C. (0.2 gr. C.). Sneeuwhoogte:
Gorredijk 2 cm, Munnikeburen 3 cm,
Stockholm 32 cm, elders in Zweden 125
cm.
Het blijft vriezen
Afnemende wind.
De koude Noordooster, die gisteren de
hele dag een ware sneeuwstorm veroor
zaakte, is aan het afnemen, doordat een
rug van hoge druk, zich uitstrekkende
over Engeland en Scandinavië, snel dich
ter bij ons land komt. De nabijheid van
deze hogedrukzone doet tevens de kans
op sneeuw afnemen, terwijl de bewolking
zal scheuren. Boven het aanwezige
sneeuwdek komen hierdoor lagere nach
telijke minima voor dan tot dusver. Zo
moeten komende nacht plaatselijk tempe
raturen tussen -4 en -6 gr. Celsius ver
wacht worden. De oude depressie boven
Centraal-Europa is van geen betekenis
meer; wel kan van invloed worden een
nieuwe sloving tussen IJsland en Schot
land, die in de richting van Engeland be
weegt en daar tijdelijk zachter weer en
regen zal brengen. De mogelijke invloed
op het weer in ons land was vanmorgen
nog moeilijk te beoordelen.
Enkele minima: Eelde, Hamburg en
Berlijn -3, Kopenhagen -5. Stockholm -6,
Drontheim -18, koudste plaats Zweden
-33 gr. Celsius.
HOE HET WORDT.
(Vanmiddag tot morgenavond).
Zwaar tot licht bewolkt, met voorlopig
plaatselijk nog een sneeuwbui. Matige
tot zwakke wind, aanvankelijk Noord
oostelijk, later veranderlijk. Lichte,
plaatselijk matige vorst.
Voornaamste punten
De overeenkomst heeft de vorm van
een reeks amendementen op de door de
bestaande Soedanese Wetgevende Ver
gadering goedgekeurde begroting.
Enkele van de voornaamste punten
zijn:
1. Het spoedig houden van verkiezin
gen voor een Wetgevende Vergade
ring voor de gehele Soedan.
2. De instelling van drie gemengde
commissies, die met een gouver
neur-generaal zullen samenwerken.
3. De Britse en Egyptische troepen zul
len geëvacueerd worden onmidde-
lijk na het uitspreken van de wens
daartoe door de Soedanese Wetge
vende Vergadering. De evacuatie
moet dan in drie maanden voltooid
zijn.
4. De gouverneur-generaal mag onder
bepaalde omstandigheden de nood
toestand afkondigen.
Redelijk
Minister Eden zei, dat de overeen
komst een redelijke regeling inhield.
Voorts zei hij, dat indien de Soedan
onafhankelijkheid verkoos het land het
recht zou hebben om tot het Britse ge
menebest toe te treden.
Uit Washington wordt gemeld, dat de
Amerikaanse regering in een oficiële
verklaring zegt buitengewoon verheugd
te zijn over de overeenkomst. Zij wordt
van groot belang geacht, daar zij de
regeling inhoudt van een oud conflict.
Engeland en Frank
rijk willen Verlenging
Atlantisch Verdrag
Engeland zal elk Frans voorstel
steunen, dat beoogt de looptijd van 't
Noord-Atlantisch Verdrag te verlen
gen van 20 tot 50 jaar. Frankrijk
wenst deze verlenging omdat het
vreest, dat West-Duitsland tenslotte
de sterkste militaire mogendheid in
West-Europa zal worden.
De Franse ministers van Buitenland
se en Economische Zaken vertoeven
momenteel in Londen voor bespre
kingen met hun Britse ambtgenoten.
Men vermoedt, dat Bidault Donderdag
in hoofdzaak met Eden gesproken
heeft over de Britse steun aan het
voorgestelde Europese leger.
De Franse regering is van mening,
dat vergroting van de Britse steun de
kansen op ratificatie van het E.D.G.-
verdrag door de Nationale Vergadering
zal doen toenemen. (Reuter).
Een koe, een kalf
en guldens
gistermiddag kwam er iemand bij
ons binnenstappen. „Jullie ver
zamelen geld voor het rampenfonds"
zei hij. Ja, dat doen we. Welhij
kwam geen geld brengenmaar een
koe. Hij had er al een tijdje over
lopen denken. Hij wilde een koe ge
ven. Niet dat hij koeien zomaar voor
het weggeven had, maar hij wilde
zijn deel dragen van de schade die
zijn collega's in Zeeland en Zuid-
Holland hebben geleden.
Er stak in deze veehouder. De
Jong uit Hoornsterzwaag, nog een
psycholoog ook. Juist het ogenblik,
waarop hij zijn aanbod deed, was zo
goed gekozen.
Hij had de indruk, dat het goed
zou zijn nu, nu de actie eigenlijk
overal al lmar uitdrukking heeft ge
vonden in definitieve cijfers, nog iets
te doen.
Hij had gelijk. Wij waren blij en
schreven zijn adres op. Toen hy ons
bezig zag, bedacht hij zich even en
zei: „Set d'r ek noch mm in keal
by".
We hebben zijn kalf er bij gezet
cn zijn aanbod overgebracht aan
hen, die dat moeten weten. Binnen
kort krijgt hij bericht, in Hoornster-
zwaag.
Dit verhaal vertellen wij tegen
zjjn zin, want hij wil geen reclame
maken met liefdadigheid. Maar,
dachten, wij, misschien zou het voor
een heleboel mensen goed zjjn zoiets
nog eens te horenMen weet o7is
adres: postbus S in Heerenveen.
En verder kregen wij: A. W. Tj. te
O. f 30; Zanglustte Bontebok f 25.
Het tweejarig zoontje van een fa
milie uit Zierikzee, die naar Schie
dam was geëvacueerd, is Donderdag
morgen in het ziekenhuis overleden.
De moeder gooide het ventje in een
vlaag van waanzin samen met een
baby van een 12 meter hoog balein
op straat. De moeder, die zich dok
van het balcon op straat wierp, ver
keert nog in zorgwekkende toestand.
Zoals bekend was de baby op slag
dood. (ANP).
Koningin Juliana bracht Donderdag een bezoek aan St. Philipsland. Staande in
het water had zij een gesprek met de burgemeester (links), van het stadje.
Engeland vraagt
10 millioen
zandzakken
Het Britse ministerie van Buiten
landse Zaken heeft Woensdag acht
Westeuropese landen dringend ge
vraagd Engeland aan tien millioen
zandzakken te helpen, ter versterking
van de z :weringen in verband met
iet komende springtij.. Zes van6de
ge ■nvgde-staten hebben bevestigend
geantwoord en de levering- van vijf
millioen zakken in de gevraagde tijd
toegezegd. Alle landen zullen de zand
zakken gratis ter beschikking stellen.
(Reuter).
Wapens en munitie
uit Amerika naar
Mexico gesmokkeld
De Amerikaanse autoriteiten hebben
een wapensmokkelarü ontdekt, die de
grootste sinds 1939 wordt genoemd. In
de afgelopen vijf jaar zijn er geweren,
revolvers en munitie ter waarde van
tenminste 250.000 dollar op onwettige
wijze naar Mexico uitgevoerd.
In verband hiermede zijn acht Ame
rikanen en drie Mexicanen aange
klaagd wegens samenzwering óm be
palingen inzake wapenuitvoer te over
treden.
De Mexicaanse autoriteiten zoeken
nog uit wat de uiteindelijke bestem
ming van het wapentuig was. (Reuter).
Vraagstuk van antisemitisme in V.N.
Nu Rusland met Israel gebroken heeft acht men het in diploma
tieke kringen te Wenen waarschijnlijk, dat Tsjecho-Slowakijc cn
Polen en de andere landen van liet Sowjet blok binnenkort even
eens de betrekkingen met Israel zullen verbreken.
Een lid van de Israëlische delegatie bij de Verenigde Naties ver
klaarde gisteren te Washington, dat Israel in de Algemene Verga
dering van de V.N. het gehele vraagstuk van het antisemitisme in de
landen van het Sowjet blok ter sprake zal brengen.
Ontelbaar zijn de zakken zand, die de
gaten din de gebroken dijken, opvullen
Deze opname geeft een goed beeld van
de grote hoeveelheden zakken zand die
gebruikt worden door de soldaten
Voorts verklaarde hij, dat de aan
dacht van de V.N. gevestigd zal worden
op de processen te Praag, de Sowjet-
beschuldigingen jegens de merendeels
Joodse geneesheren en andere in Oost-
Europese staten voorgevallen uitingen
van antisemitisme.
Drie punten
Waarnemers te Washington zijn van
mening, dat de Sowjet Unie slechts
naar een aanleiding voor het verbreken
van de betrekking heeft gezocht en dat
de koude oorlog in hevigheid zal toe
nemen. In Parijs meent men, dat een
en ander gevolgd zal worden door een
versterking van de antisemitische cam
pagne in de Oost-Europese landen. Men
meent, dat daaraan de volgende drie
punten ten grondslag liggen:
1 Aanwezigheid van antisemitische
gevoelens in brede lagen van de
Oost-Europese bevolking.
2 Een poging om in het gevlij te ko
men bij de Arabische bevolking.
3 De vrees, dat de Joden zich als een
cosmopolitische groep niet met de
communistische gemeenschap zul
len assimileren.
„Kwaadaardige laster"
Het Israëlische ministerie van Bui
tenlandse Zaken heeft de Russische
verklaring van de hand gewezen, dat
de bomaanslag op het Russische ge
zantschap de reden was voor het af
breken van de diplomatieke betrekkin
gen met Israël.
Een woordvoerder van het ministerie
noemde het besluit van Moskou „de
climax van een voortdurende campag
ne van openlijke vijandigheid en
kwaadaardige laster".
„Een dergelijke campagne is de laat
ste paar maanden gevoerd tegen de
Zionistische beweging, het Joodse volk
en Israël met de bedoeling om de Jood
se gemeenschap in de Sowjet Unie te
isoleren", aldus de woordvoerder.
(Reuter).
iiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiM
In één dag is er bü het Nationaal
Rampenfonds een bedrag van 4
millioen gulden binnengekomen.
Woensdagavond was de stand 34
millioen; gisteravond was liet to
taalbedrag reeds tot ruim 38 mil
lioen gestegen.
Eens, zo zegt een oude fabel, ging een
wolf drinken aan een beek in het
woud, toen hij zag, dat enkele meters
stroomafwaarts een schaap eveneens zijn
dorst stond te lessen. Dit wekte zijn
gramschap op, en hij riep: „Verachte
lijk schaap, hoe durf jij je onreine snuit
te steken in het water waaruit ik
drink?"
„Mijnheer," antwoordde het schaap
deemoedig, „ik dacht dat het niet hin
derde; het water stroomt toch van
uedele af naar mij toe."
„Wat?" brulde de wolf, „durf je zeg
gen dat ik een wreedaard en een bloed
dorstig monster ben? Dan is het je
eigen schuld als ik je verslind."
De moraal van deze fabel is, dat hij
een meningsverschil tussen wolf en
schaap elke normale discussie tevergeefs
wordt beproefd, en dat de wolf toch het
laatste woord heeft.
Deze fabel kwam ons onwillekeurig
in de gedachte- op het horen van het be
richt, dat Rusland de diplomatieke be
trekkingen met Israël had verbroken.
Als aanleiding tot deze daad werd ge
noemd de bomaanslag op het Russische
gezantschap te Tel Aviv. Iedereen be
grijpt, dat deze onverantwoordelijke
daad de Israëlische regering in de ge
geven omstandigheden even ongelegen
kwam als zij de Russen welkom was.
Een regering die zulk een daad zou
steunen of zelfs provoceren, gelijk de
Russen in hun nota veronderstellen, zou
zeker onder heel wat primitiever leiding
dan die van David Ben Goerion moeten
staan. Israël heeft zich dan ook gehaast
de schuldigen te arresteren, en schrifte
lijk leedwezen over het gebeurde te be
tuigen. Het heeft niet mogen baten; de
oorzaak immers ligt veel dieper dan de
aanleiding.
Iedereen weet, hoe met het proces
Slansky in Praag een campagne te
gen de Joden is begonnen, die als een
vloedgolf door alle communistische
landen sloeg; dat zij zich formeel richt
te tegen het Zionisme, kon haar naakte
pogromkarakler niet verhullen. Wellicht
waser dit'vé)"schf[, dat de óude po
groms slechts uitbarstingen van een in
stinct waren; de communisten hebben,
op het voetspoor van Hitier, dit instinct
in dienst gesteld van een tweeledig po
litiek doel: schrik verwekken in eigen
jelederen, en de gunst der Arabische
landen winnen. Het land, dat het eerste
was om de staat Israël te erkennen, is
thans aan de spits van zijn dodelijke
belagers getreden. Men kan Israël aan
vallen zonder voorwendsel, dat heeft de
jeschiedenis meer dan eens bewezen,
maar Moskou geeft blijkbaar nog de
voorkeur aan een voorwendsel. Deze
aanslag is geprovoceerd, zo zegt de
Russische nota, met name door de rede,
die de Israëlische minister van Buiten
landse Zaken op 10 Januari in het par
lement heeft gehouden, een rede die
openlijk tot vijandige daden tegen de
Sovjet-Unie aanzette. De aanslag was
een logisch gevolg van deze rede.
Wat heeft Mosje Sjaret in deze rede
gezegd? Hij heeft voor alle Joden
ter wereld het primaire recht opgeëist,
„hun heil te zoeken in Zion". Hij heeft
aangekondigd in de Verenigde Naties
en van elke tribune de veldtocht van op
hitsing tegen de Joden aan de kaak te
zullen stellen. Hij heeft tenslotte de
communisten in Israël gewaarschuwd,
dat steun aan de vijanden van Israël als
zodanig beschouwd en behandeld zou
worden.
Blijkbaar had hij dat niet mogen zeg
gen. Blijkbaar moet de Jood zich alle
aanslagen op zijn nationaliteit en zijn
levensrecht laten welgevallen, en er al
leen zwijgend nota van nemen wat een
machtig imperium over hem beschikt.
Maar wanneer het schaap het durft
bestaan, zijn stem te verheffen en te
pleiten voor zijn recht op leven en vrij
heid, dan zegt de wolf: „Hoort ge wel?
Hij hitst op tot moord en doodslag! Ik
ben aan mijn eigen veiligheid verplicht
hem te verslinden."
In de communistische landen worden
de Joden vervolgd en gehangen op de
krankzinnigste beschuldigingen, en men
wordt verzocht dat alles normaal te vin
den. En als dan eindelijk enkele over
spannen gemoederen tot dwaze daden
komen, daden waarvoor terstond excu
ses worden gemaakt, dan is de wereld
in rep en roer. Er zijn een paar Sovjet
dames geblesseerd. Wat verhindert
de wolf nog?
Te Velp is op 78-jarige leeftijd
overleden zuster J. J. van Merm, die in
onderscheiden ziekenhuizen werkzaam is
geweest, o.a. als directrice van het zie
kenhuis te Heerenveen. Zij was de eerste
uw, die in de „militaire verpleging"
is opgenomen; van 1912 tot 1933 was
ze hoofdverpleegster in het Militaire
hospitaal tc Amsterdam.
