Voor NOORD is een klein
ziekenhuis gewenst
Tien jarenplan:
vijftigduizend
woningen
Voor industrialisatie een
doordacht plan nodig
Verkeer:
radicaal
optreden
Verplichte verzekering
voorstudenten
Hoe brengt men de
burger tot meer
„meedoen5?
Schoolgeld
moet weg
Morgen het
Plancongres
Electriciteit:
225 millioen
DERMA
Gemeente heeft hier
drieledige taak
METRO
Op het pasbankje gericht
leS» sSirS' jTvitn ut
Slecht figuur
bij sterfte
aan tbc.
HET VRIJE VOLK
VRIJDAG 13 FEBRUARI 1953
PAGINA 5
BERNARD C. FRANKE,
had de leiding van de Plan-
commissie
DE INWONERS VAN NOORD zullen in het hoofdstuk Volks,
gezondheid van het Plan van Amsterdam grote aandacht aan
hun stadsdeel zien besteed.
Ziehier wat het vaststelt:
In Noord is op zestig duizend inwoners geen ziekenhuis en
geen enkele specialist. Gemiddeld verblijven honderd inwoners
van Noord in een ziekenhuis. Voor velen zou een klein gasthuis
in dit stadsdeel van belang zijn.
De vestiging van specialisten dient er te worden bevorderd
onder meer door beschikbaarstelling van passende woningen.
Moet de gemeenteraad worden uitgebreid?
Zou men wethouders moeten benoemen, die niet uit de raad
voortkomen?
Moet Amsterdam een afzonderlijk gewest worden, los van de
provincie?
Is functionele decentralisatie (scheppen van een aantal raden
van advies, eventueel met verordenende bevoegdheid) gewenst?
Hoe moet de samenwerking zijn met de publiekrechtelijke
bedrijfsorganen?
Ziehier een aantal belangrijke vragen, waarmee het Plan zich bezighoudt.
Tegenover het voordeel van uit
breiding van de raad (meer deskun
digen) staat het nadeel van meer
kleine partijen.
De vraag is dus of het niet moet
worden gezocht in commissies van
advies voor het gemeentebestuur,
waarin behalve raadsleden, deskun
digen uit de burgerij zitting hebben.
Ook wordt overwogen of men wet
houders buiten de raad zou kunnen
benoemen.
Hoe kan men de burgers meer
persoonlijk betrekken bij het be
stuur van de stad?
Het Plan knoopt hiervoor aan bij
de Jeugdraad Kunstraad, Sport
raad, die Amsterdam al kent. Het
ziet in een stelsel van sociale en
culturele organisaties, samengebun
deld in plaatselijke raden het
middel om meer interesse te wek
ken.
In elk geval dienen deze raden aan
B, en W. verantwoording schuldig
te blijven. Het is voorts wenselijk,
dat de bijeenkomsten worden bijge
woond door een of meer ambtenaren
met een adviserende stem. Een deel
der vergaderingen zou openbaar
moeten zijn (bijvoorbeeld ten stad-
huize).
Distributieraad
Tenslotte nog iets over de samen
werking tussen gemeente en nieuw
te vormen publiekrechtelijke be
drijfsorganen.
Hier gaat de zorg voornamelijk uit
naar de distributie van levensmidde
len en andere dagelijkse behoeften,
zoals brandstoffen en textiel (het
brengen van producent via tussen
handel naar consument). Het con
tact met de burgerij hierover was
steeds zeer belangrijk en dient be
houden te blijven.
Het Plan wil daarom een Amster
damse Distributieraad in het
leven roepen, die adviserend en later
ook verordenend zou kunnen optre
den. Ook de middenstand verlangt
naar zodanig contact en zulke orde
ning.
Alle wedstrijden, die Zaterdagmid
dag voor de afdeling Amsterdam v&n
de KNVB gespeeld zouden worden,
zijn in verband met de weersomstan
digheden afgelast.
Wil men op den duur in het
spinneweb, dat de stad vormt,
niet letterlijk en figuurlijk
doodlopen, dan zal aan radi
cale oplossingen voor het ver
keer in de binnenstad niet te
ontkomen zijn.
Bij 12.000 verkeersongelukken per
jaar moet de bouw van vele via
ducten op de plaats van gevaarlijke
kruisingen en van een gehele reeks
voetgangerstunnels noodzakelijk wor
den geacht. Bij toekomstige investe
ringen zal hieraan een hoge mate
van prioriteit moeten worden toege
kend.
Dit lezen wij in het hoofdstuk
Stadsontwikkeling over het verkeer.
Ook het gebruik van parkeer-
meters wordt hier aanbevolen. De
wettelijke belemmeringen daartegen
dienen te worden opgeheven.
Parkeer meters
Het hoofdstuk begint met de nood
zaak te betogen van g r e n sw ij z i -
ging en van een groter algemeen
uitbreidingsplan dan dat van 1935.
De stedelijke bebouwing zal tot bui
ten de bestaande grenzen van de ge
meente moeten gaan.
Monumenten
Wat sanering, wederopbouw en
monumenten betreft, het voor kort
gestichte gemeentelijke Monumen
tenbureau zal dienen te beginnen
met een Inventarisatie. De huidige
monumentenwetgeving geeft onvol
doende bevoegdheden.
Getracht zal dienen te worden
fragmenten van monumenten elders
in de wederopbouwgebieden een pas
sende bestemming te geven.
Er is in Amsterdam, bij alle reeds
bestaande soorten scholen, nog be
hoefte aan een school voor moeilijk
ziende kinderen en aan scholen voor
kinderen die moeilijk leren en tege
lijk moeilijk of zeer moeilijk opvoed
baar zijn.
Overioogen moet worden, of er
reden is scholen voor zeer begaafden
te slichten.
Tenslotte moeten er meer open-
luchtscholen Icomen en de school
ruimte voor slechthorenden moet
worden uitgebreid.
Enkele grepen uit het hoofdstuk
Onderwijs doen reeds zien. dat er
(hoewel Amsterdam reeds vele jaren
op dit gebied grote activiteit heeft
ontplooid) ook in de toekomst nog
belangrijk werk te verrichten blijft.
Zo is het nodig het schoolgeld
af te schaffen en het beurzen
stelsel te verruimen.
Eén dag techniek
De proef met één dag in de week
vakonderwijs op lagere technische
scholen voor leerlingen van het
voortgezet lager onderwijs, zal wor
den uitgebreid.
De gemeente bestudeert reeds, wat
er verder kan gebeuren op het ge
bied van de beroepskeuzevoorlichting,
Natuurlijk wordt ook gesproken
over de slechte behuizing van de
Universiteit. Amsterdam heeft be
hoefte aan een opleiding voor mid
delbare functies.
Geslaagd voor het doctoraal-exa-
men rechten de heer W. v. d. Mey
(Amsterdam).
Voor de ziekenhuizen in „de stad"
wordt bepleit het aantal bedden te
verhogen van 4300 op 5000.
En dan vinden wij in dit hoofd
stuk een ganse reeks wensen, zoals
zij reeds lang onder de bevolking
leven.
Bijvoorbeeld: spoedige bouw van
een nieuw ziekenhuis ter vervanging
Binnengasthuis, revalidatie-inrichtin-
gen bij de ziekenhuizen en uitbrei
ding van die aan het Wilhelmina-
gasthuis, een kankerinstituut, aan het
W.G.. afdelingen (met gelegenheid
voor revalidatie) voor rheumapatiën-
ten aan de ziekenhuizen, en de or
ganisatie van dezelfde soort zorg
60.000 inwoners:
niet één
specialist!
Ter toelichting van het Plan „Mens
en Stad, Amsterdam Vandaag en
Morgen", dat deze week is versche
nen bij de N.V. De Arbeiderspers,
wordt morgen in Betlevue een con
gres gehouden, dat van twee tot zes
uur zal duren.
Drie inleidingen staan op het pro
gramma.
De eerste is „Een plan voor Am
sterdam". door drs J. M. den Uyl,
directeur van de Wiardi Beekman
Stichting, en secretaris van de Plan
commissie.
De tweede „Mens en Stad", door
dr W. H. Ver moot en, voorzitter
van de Federatie Amsterdam van de
Protestants-Christelijke Werkgemeen
schap in de Partij van de Arbeid en
lid van de Plan-commissie.
Ten slotte „Amsterdam als cultuur
centrum". door drs A. B. v a n H e u s-
g e n, voorzitter van de afdeling Am
sterdam van de Katholieke Werk
gemeenschap in de Partij van de
Arbeid en lid van de Plan-commissie.
Niet alleen functionarissen en
organisaties binnen het Partij
verband zijn uitgenodigd, maar ook
een aantal personen, die niet tot de
Partij behoren, maar zich voor Am
sterdam en zijn belangen speciaal in
teresseren. Zulks uit overtuiging, dat
de gedachten wisseling over de Am
sterdamse problemen niet binnen de
grenzen der politieke partijen mag
besloten blijven.
voor orthopaedische patiënten, (waar
aan nog vrijwel niets is gedaan).
Het werk van de maatschappelijke
werksters bij de GGD worde uitge
breid en verdiept.
Te overwegen ware het scheppen
van de mogelijkheid aan de Univer
siteit voor artsen om zich te specia
liseren tot tandarts.
Het zou van groot belang zijn, in
dien met medewerking van de ge
meente een Instituut voor Praeven-
tieve Tandheelkunde zou tot stand
komen (tandbederf).
Openluchtschölener zijn er twee,
vijf zijn er nodig.
Het geneeskundig schooltoezicht
dient te worden uitgebreid tot alle
trappen van onderwijs.
Nodig is, dat wordt voorzien in
eenvoudige en volledige genees
kundige verzorging der studenten
bij voorkeur in de vorm van
verplichte verzekering.
Ook de medische zorg voor bejaar
den moet worden uitgebreid.
Wijkverpleging
En voor de wijkverpleging dient te
worden overwogen of de toetreding
van ziekenfondsverzekerden tot de
instellingen voor wijkverpleging fi
nancieel gemakkelijker kan worden
gemaakt door een regeling tussen
die instellingen en de ziekenfondsen.
Een der Amsterdamse ziekenfondsen
heeft een plan op dit terrein in voor
bereiding.
Groepsvorming door artsen (ook
specialisten) zal moeten voorzien in
het tekort aan wachtruimte, dat de
mensen noopt soms zelfs op straat
te wachten.
Tenslotte vraagt het Plan een
Gezondheidsraad voor alzijdig
contact.
De reeds in 1949 door de Partij van de Arbeid gestelde eis van 50.000
woningen in tien jaren, moet als een minimum worden beschouwd. Het
blijft daarom noodzakelijk aan te dringen op hervatting van rijksvoorschot
ten in elk geval zodra de gemeenten opnieuw moeilijkheden met de kapitaal
voorziening zouden ondervinden.
Aldus lezen wij in het hoofdstuk Volkshuisvesting.
Bij het nieuwe bouwen mag
het eensgezinshuis vooral niet
worden vergeten.
Plaats voor ieder
Dat, ondanks gebondenheid
aan Rijksvoor schriften voor
scholenbouw, het sterk groeiende
aantal leerlingen een plaats heeft
gekregen, stemt tot voldoening.
Ook in de toekomst zullen er veel nieuw kolenveredelingsbedriif. Spoe-
din totstmdkomlng van een gas-
wet is noodzakelijk.
Het enorme bedrag van 225
millioen zal Amsterdam in de
komende tien jaar in zijn
electriciteitsbedrijf moeten
steken.
In de komende tien jaar zal Am
sterdam 225 millioen gulden nodig
hebben voor vervanging en uit
breiding van het electriciteit s-
productievermogen. Een voortgaande
correctie van de electricïteitstarie-
ven is gewenst, maar daarbij moet
een bepaalde afneming voor huis
houdelijk verbruik worden vrijge
steld.
Zo stelt het het Plan van de
Partij van de Arbeid.
Het productievermogen van gas
is in Amsterdam nu reeds gering.
Binnen afzienbare tijd zal een aan
tal belangrijke beslissingen moeten
worden genomen.
Moet de Westergasfabriek worden
geliquideerd? Moet een nieuwe gas
fabriek worden gesticht? Of moet
Amsterdam geheel of gedeeltelijk
het gas van het Hoogovenbedrijf be
trekken?
In dit verband doet rich ook de
vraag voor of Amsterdam financieel
moet deelnemen aan het project ran
de Hoogovens tot stichting van een
dan na 1958 het aantal leerlingen af
neemt, dient het aantal per klasse te
worden verlaagd. Dit wordt echter
door het Rijk bepaald.
Tram
Verder wordt van de regering ge
vraagd verbetering van de premie
regeling particuliere bouw voor de
grote steden.
Amsterdam blijkt in het alge
meen op de particuliere bouwers
weinig aantrekkingskracht uit te
te oefenen, waarbij de arbeidsver
houdingen in het bouwbedrijf al
hier ongetwijfeld een rol spelen.
Verder wordt gepleit voor het
eengezinshuis, douches en badruim-
te, was- en droogruimte, woon- en
werkbalkon in iedere nieuwe woning.
Redelijke huren
De huren, ook van nieuwe wonin
gen, mógen niet uitgaan boven de
draagkracht van degenen voor wie ze
bestemd zijn. De regering regele de
verhouding tot de inkomensfactoren.
De gemeente zal ook de bouw van
middenstandswoningen zoveel moge
lijk dienen te bevorderen of zelf in
handen dienen te nemen.
Advertentie IA
SPECIAAL VOOR OE HANDEN
Prijzen sterk verlaagd!
Grote tube thans 95 ct.
Verder gaande wensen op het ge-
bied der onderwijsvernieuwingmeer "'Jzonder zorg te worden besteed
aandacht voor de lichamelijke aan verdere verfijning van de Ta-
kunstzinnige en handvaardigheids- rieven v°or diegenen die voor him
vorming. Aan de vacantiebesteding gang naar en van hun werk gebruik
moet uitbreiding worden gegeven. maken van dit vervoermiddel.
T~ien ondergrondse is tech-
Jij nisch mogelijk. maar
uitermate kostbaar. Ze zal
investeringen vragen, die in
omvang de bouw van een nieu-
we. grote industrie, een electri-
sche centrale of een stadhuis
ver te boven gaan.
Voor zover 'deze echter kun
nen strekken tot grotere bevei
liging en vermindering van on
gelukken, kunnen de economi
sche offers moeilijk te groot
worden geschat.
Zo staat in het hoofdstuk
Stadsontivikkeling van het
Plan over Amsterdams toe
komstige!?) métro.
Een van de belangrijkste hoofdstukken van het Plan voor
Amsterdam is ongetwijfeld Werk en Welvaart, want werk en
welvaart is toch het voornaamste doel, dat de Partij van de
Arbeid ook te Amsterdam wil bereiken.
Industrialisatie, zo wordt gezegd, is in belangrijke mate een
regeringszaak, maar de gemeente heeft hierbij een drieledige
Zij moet- voorbereidende werkzaam
heden verrichten, zorgen voor goede
wegen, voldoende gas, water, electri
citeit, voor de aanleg van industrie-
i Is je gisteravond in dat zaaltje van Kras je ogen dicht-
A kneep, zou je je in een schoenenwinkel wanen. Alleen: die
Zm. leraar...
De klant kwam binnen en duiode de verkoopster een uit
geknipte advertentie onder de neus.
Cliënte: „Heeft u mischien iets dergelijks?"
Verkoopster: „Nee... dat hebben we niet..."
Maar de leraar! De leraar zei: „Kijk, dat moet je nu nooit
zeggen. Je zegt in zo'n geval (ook al weet je. dat je het be
wuste schoentje beslist niet in huis hebt)-
kijken, mevrouio. Neemt u even plaats..."
Ja, dat zijn zo de fijne trek- „Zeg nimn
jes van de verkoopkunde. Maar „dag, dame".
daar zaten de ruim twintig „Zeg niet: schoensmeer. Zeg: dam het Gooi, Den Haag,
jonge mensen dan ook voor, in schoencrême". n or>
Tafeltennis
Er wordt ook getafeltennist
Ik zal even voor het Rampenfonds. Zon
dag 8 Maart, in een spontaan
afgestane Apollohal. Gp initia-
,Zeg nimmer", zei de leraar, tief van de vereniging Nehamy
komen er spelers uit Amster
dam, het Gooi, Den Haag,
Utrecht en heel Noord-Holland
dat" zaaltje. Om all round „Vertel nooit: ik laat u nu een toernooi houden. Deelne-
schoenenverkopers en -verkoop- deze grijze schoenen zien. mers kunnen zich voor 25 Fe
sters te worden. Want- zij vol- maar grijs wordt niet meer bruari melden bij J. D. de Her-
- gedragen". togh, Chürcbïll-laan 177.
De leraar zei nog veel meer,
u weet onder
gen de cursus „Opleiding win
kelpersoneel" van de Stichting
Vakopleiding en Vakexamens maar genoeg:
Voor de Detailhandel in Schoe- tussen wel dat een goed
nen, en dat met de bedoeling schoenverkoper stevig in- zijn
om over een maand of twee schoenen moet staan. Het valt
In Krasnapolsky, gisteravond:
„Hebt u tnisschien wat dn-
Toch naar het
Rijksmuseum
Het Rijksmuseum beschikt
op het ogenblik over een
kleine invalidenwagen. Daar
heeft de Nederlandse Cen
trale Vereniging voor Ge-
brekkigenzorg voor gezorgd.
De wagen maakt het hen,
die slecht ter been zijn,
mogelijk toch een bezoek
aan 's lands eerste museum
te brengen.
Voortreffelijk idee!
In stilte
GIST IN SPANJE
na een examen onder rijks- alleen, in dit licht bezien, óók ders?" Schoenen verkopen is nr tmi-rlnk
klant te zijn... geen gemakkelijk vak! °IJ muzieK
toezicht het diploma „schoen- niet mee om klant
verkoper" in de zak te kunnen
steken.
Verkoopkunde... De argu
menten, waar je als verkoper
uit moet kunnen putten, maar
ook materialenkennis. De we
tenschap, hoe een voet ge
bouwd is en ook het netjes
kunnen inpakken van incou
rante artikelen. Schoenvormen
op een prik kennen en schoe
nendozen snel weten op te
ruimen. En andere kanten var
het vak, véél meer kanten. „O;
deze cursus stuk voor stuk: gr
richt op het pasbankje", aldi
de directeur van de stichtm
de heer W. Th. de Boer.
De les van gisteravond was
een openbare les. Voor leken
als ik ook wel eens een open
baring. De (denkbeeldige
klant werd er afwisselend ge
nadeloos bekeken, nieuwsgir
rig gemaakt, bezig gehouden
doordrongen van de fantast'
sche eigenschappen van di'
schoen of dat potje lak. De
klant...
In de krant van 6 Februari kreeg last van de overstro-
hebben wij een gedichtje opge- ming.
Toen de oude Amsterdamse
firma „Korsten van 1848" viif
jaar geleden een eeuw bestond, DE WERKSTAKINGEN in
hield men geen feestelijkheden Svanje.die nu Reus, Barcelo-
omdat men het te druk had na en Gaaix omvatten, schij-
met de reorganisatie van het '/e?.een bijzondere betekenis te
bedrijf. De luisterrijke viering "ebbenanarchisten, sociaal
van het 105-jarig bestaan die "emokraten en republikeinen
op II Februari zou worden ge- verdedigen ze gezamenlijk. De
houden, is nu met het oog op peering zendt militairen en
de nationale ramp evenmin 3 2'a' Cadix het brood
doorgegaan. Het werd een in- door de mtlltairen bakken.
tieme viering in Amsterdam en
Alblasserdam, waar een doch- Paardenkenner
dTKS"hS'hif ,nh. C'r™s Strassburger in Carré
^wïbüels >»«Scb„r;iihStvKk„^
nomen, ondertekend G. t. N.
Het heette Het Springtij en
gaf de indrukken weer van een
jevoelige schrijfster.
En wat blijkt? De Amster-
lamse amateursband The Es-
uirers heeft het vers op mu-
sterdam bekende Max Schu
mann. Tot Zaterdag heeft hij
met zijn paarden gewerkt in
Tom Arnolds circus in Har-
ringay, Londen.
Het verhaal langs deze wal- Met ZM," vrouw Paula, doch-
lekant wordt langzamerhand £er van. ,.e Sxote clown Rivels,
Van 't Leidsebosje
eentonig, maar goed: het
iek gezet en wil het overal ten minste een prettig verhaal,
pelen ten bate van het Ram- Ook de toegangsprijs, die
■enfonds. Mits de schrijfster men Zondagavond betaalt om
aar toestemming gaf. in het AMVJ-gebouw de film
Die heeft zij grif gegeven, en „Tropische kleurenweelde" te
i wil het gedicht ook gaarne gaan zien, komt terecht bij de
•n anderen ter beschikking slachtoffers. 7V n-
ellen, uitsluitend voor het Voor de film begint te draai- aChtVOOrstellinaen
iede doel Zij is mevrouw G. en zal m'n collega Jan Roelfs Voor het Rampenfonds -
J. te Niet. Krammerstraat van het dagblad Trouw een een slagzin van deze tijd En
-• ^u'd n. relaas geven van zijn indruk- voor het Rampenfonds ook is
The Esquirers zullen het nu ken in het noodgebied. J- i-"! - -
•nor het. pprsT. «nplon nu Wo
kwam hij nu naar de Deense
paarden kijken, die in Carré
onder Adolf Strassburger de
buteren. „Prachtig!" zei hij
maar hij vond de twaalf
Friese hengsten toch het
mooist.
•oor het eerst spelen op 23 Fe-
iruari in gebouw Cambridge,
keizersgracht 485 voor de Ver- Jn Vincent
miging voor Ontspanning ten J '•"c-ertt,
late van het Nationaal Ram- De Kunstkring Amsterdam-
penfonds. Er zijn nog enkele West geeft, voor de slachtof-
kaarten voor twee kwartjes t.e fers. twee avonden in de Jeru-
koop voor die avond._Corres- zalemkerk. Een
pondentie-adres van The Es-
quirers: D. de Glas, Wetering
straat 6 I.
de voorstelling van de film
„Mens, durf te leven", die
Zaterdagnacht om twaalf uur
in Desmet gegeven wordt.
Tegelijkertijd is er in Capi
tol op de Rozengracht een Ita
liaans operaconcert voor het
goede doel. Fragmenten uit
orgelconcert Cavalleria Rusticana, Rigolet.
van Piet van Egmond op Za- to, Aïda en nog veel meer, uit-
terdag 14 en zang van Jo Vin- gevoerd door de operagroep
cent op Zaterdag 28 Februari, van C. C. van Asselt.
terrein, bouw van industriehallen en
-flats en voor financiële steun.
Verder voor voldoende vakonder
wijs en opleiding van leidende krach
ten en voor de bouw van arbeiders
woningen. Ook moet de gemeente de
voorlichting ten behoeve van het be-
dnjisleven tot haar taak rekenen.
De industrialisatie geschiede vol
gens een weloverwogen plan.
Bijzondere aandacht wordt in
dit hoofdstuk geschonken aan de
diamantnijverheid. die
tegenwoordig weliswaar klein van
omvang is, maar die in de laatste
jaren toch een deviezenoverschot
van veertien tot achttien mil
lioen heeft opgeleverd.
Van het grootste belang is de Am
sterdamse haven niet alleen een
stukgoederenhaven. maar ook een
overslaghaven te doen zijn met een
moderne apparatuur voor massagoe
deren. Loodsen, vemen en uitrusting
moeten dringend worden gemoderni
seerd.
En dan vinden wij allerlei bekende
wensen in het Plan terug: bussen
naar de haven, binnenscheepvaart
en bodedienstencentrum, meer hotel-
en meer vergaderruimte.
Met de sterfte aan longtuber-
culose ligt Amsterdam boven het
landsgemiddelde zowel als boven
het gemiddelde van de gemeenten
met meer dan honderdduizend in
woners. Het bedraagt hier 14.4 per
honderdduizend tegen 14,0 gemid--
deld. (1950).
Verbetering der huisvesting van
het Consultatiebureau is ten snel
ste nodig.
Zonnestraal krijgt er voor reke
ning van de gemeente Amsterdam
285 bedden bij. die wellicht ook
voor lijders aan andere ziekten
kunnen worden gebruikt.
Aldus het Plan van de Partij
van de Arbeid voor Amsterdam.
