'mm
Kerkstraat in Pretoria is de
langste ter wereld
DERMA
giOOBTS
HART
Reis naar het heilige meer van Afrika
Overal sporen van Nederlandse invloed
Als de Jacaranda's bloeien....
DAM
Vrijwilligers
voor de B.B.
Vrijdag 13 Februari 1953.
NIEUWE APELDOORNSE COURANT
Tweede blad
(Van A. Kaptein te Kaapstad)
„De langste rechte straat ter wereld is niet Broadway
in New York, maar de Kerkstraat te Pretoria. Zij is
namelijk elf mijl lang". De heer H. P. H. Behrens, de
bekwame voorlichtingsambtenaar van Paul Krugers
stad, zegt het met begrijpelijke trots. Hij wijst mij, ter
wijl hij me drie dagen achtereen in zijn auto door
Pretoria voert, alle prachtige lanen en parken en huizen
en kanto'ron Hij probeert het allemaal zo objectief, zo
collegiaal mogelijk te doen. Maar telkens spreekt, uit
een enkel woord, een enkel gebaar, zijn oprechte trots,
zijn warme liefde voor de stad. En ik kan dat begrijpen.
Het Kerkplein is het centrum van de
stad. Daar ligt de oude raadszaal,
waarin het parlement vergaderde in
de_ dagen, toen Oom Paul nog presi
dent was. De hoeksteen vermeldt, dat
hij gelegd is „door Z. H. Edele den
Staatspresident S. J. P. Kruger op 6
Mei 1889". En hij draagt voorts de
naam van de gouvernementsarchitect
S. Wierda, wiens heit en mêm wel ge
leefd zullen hébben in de contreien
van Leeuwarden of Heerenveen. Kru
ger liet immers vele Nederlanders
komen om het volk van de Transvaal
te helpen bij de opbouw van de jonge
Staat.
De nieuwe emigrantenstroom laat
deze historie thans herleven: de
Nederlanders vormen verreweg het
grootste percentage van de nieuwe
ingezetenen der Unie. Ik heb ge
gronde redenen om aan te nemen, dat
dit percentage in de komende jaren
nog beduidend zal stijgen.
In Krugers huis.
Pretoria heeft talloze mooie ge
bouwen; die men beslist moet gaan
zien. Daar is het Unie-gebouw, dat
Sir Herbert Baker ontwierp en dat,
bovenop een heuvel en temidden van
een reusachtige bloemtuin, ligt te
pronken in de zon. Daar is het in
drukwekkende gedenkteken voor de
Voortrekkers, met zijn marmeren fries,
die gans de geschiedenis van het stre
ven en zwoegen en vechten en lijden
der bijna legendarische pioniers uit-
beelt.
Pretoria heeft zijn grote kerk, waar
voor generaal Botha de eerste steen
legde. Pretoria heeft zijn enorme
staalfabrieken, zijn fonteinen, zijn
stadsparken, die nog steeds onder be
heer staan van de Nederlander H.
Bruins Lich. Het is alles mooi en
groots en men moet het zien.
Maar de mooiste, waardevolste plaats
blijft, naar mijn gevoel, toch het een
voudige huis, waarin Paul Kruger
woonde. Het is een huisje van één
verdieping. Voor en achter heeft het
een stoep, die overhuifd wordt door
eenvoudige zinken platen. De twee
stenen leeuwen, die bij de deur liggen
en die geschonken werden door de
diamantkoning Bamato zijn eigen
lijk veel te groot en te pompeus voor
een eenvoudige ingang.
Dit huis is het geestelijke middel
punt van Zuid-Afrika. Ik erken graag,
dat ik er binnen gestapt ben met een
gevoel van diepe eerbied. Want dit is
het huis, waarin de Grote Eenvoudige
leefde, die zijn wijsheid putte uit de
Bijbel en die behalve staatsman, rech
ter, natiebouwer en strijder óók leke-
preker was. En vóór alles een held
van het zuiverste water.
„Uit ieder Nêerlands hart"
In dit huls hangen de portretten van
hem en zijn vrouw. Maar er hangt óók
een portret van koningin Wilhelmina
en daaronder staat geschreven: „Wees
Kruger en zijn edel heldenvolk gena
dig, Die beê rijst thans omhoog uit
ieder Neêrlands hart". En naast dat
prachtige portret hangt een oorkonde
van de Amsterdamse studenten, die op
19 December van het jaar 1900 „hulde
hebben gebracht aan Z. H. E. presi
dent Kruger bij zijn tocht door hunne
stad" en die de hoop uitspreken, dat
het volk der Zuidafrikaanse republie
ken weer spoedig als zelfstandige
staten in vrede zullen kunnen leven.
Bij de zeven handtekeningen staat die
van A. E. d' Ailly!
Er liggen albums met huldebetui
gingen uit alle oorden ter wereld
(waaronder een van de Amsterdam
mers uit de buurt Y Y, die hem een
stoel aanboden, ontworpen door Johan
Been), er ligt een pijp, die de latere
Koningin Wilhelmina hem schonk, toen
INGEZONDEN MEDEDELING.
9 moehuiverig
'Misschien voorboden van een griep.Doe
er Iets tegen: neem een 'AKKERTJEVSx
In korte tijd vóelt U zich weer fiU^-Ay
kKKiRTJES#
helpen direct/
Want Pretoria is een stad, die men lief moet heb
ben. Heerlijk liggen haar wijken tegen de berghellingen,
tegen de heuvels en in de dalen en overal zijn er de
bomen en de bloemen, die de stad maken tot een der
beste woonplekken ter wereld. Het enige, wat detoneert
in al deze schoonheid, is de verzameling universiteits
gebouwen. die men heeft opgetrokken in alle denkbare
bouwstijlen. De rest van Pretoria is vrijwel volmaakt.
Alle Nederlanders, die ik er sprak er wonen duizen
den van onze landgenoten in de Jacaranda-stad
waren het daarover eendrachtiglijk eens. En dat wil
onder Nederlanders (óók in den vreemde) nogal wat
zeggen, als U mij veroorlooft dat op te merken.
Jacaranda-bomen heeft, dat ze, op
regelmatige afstand naast elkaar ge
poot, een afstand van 275 mijl zouden
beslaan. „U moet beslist terugkomen
als in Pretoria de Jacaranda-bomen
bloeien. Dan is de stad één weelde
van paarse, vlammende bloemen. En
dan wel, dan zijn we waarlijk een
beetje trots op Pretoria. En eigenlijk
op héél ons land", zegt hij kalm.
Ik versta dat. Maar ik geloof, dat
de Afrikaners trots kunnen zijn op
Pretoria ep op heel hun land, omdat
zij gedaan hebben wat menselijk
onmogelijk schoon. Zij hebben hun
natie als een Phoenix doen herrijzen
uit haar as.
zij een meisje van zestien jaar was.
Er staat een roodpluchen stoel, hem
aangeboden door de gemeente 's-Gra-
venhage. Er liggen, in een vergeelde
enveloppe, een paar van zijn grijze
haren. En op die enveloppe staat ge
drukt: „Boek- en Papierhandel, Druk
kerij Gebr. Wolff, Kerkstraat 10, Hil
versum". Er zijn honderden foto's,
vele geweren, Bijbels, messen, borst
beelden. Het oude huisje staat stamp
vol met herinneringen.
Maar de slaapkamer van de presi
dent is nog precies zoals hij altijd was.
Er staat een bed. Er staan een stoel
en een kastje. Méér niet. Aan de muur
hangt slechts één versiering: een
kleine, op fluweel geschilderde tekst,
zoals men ze voor een gulden koopt
in een winkeltje. „De I-Ieere zij met u"
staat er op.
Men kan zich nauwelijks indenken,
dat hier de man geslapen heeft, die in
1899 de oorlog verklaarde aan het
Britse wereldrijk, dat toen op het top
punt van zijn imperiale macht wasl
Herwonnen zelfstandigheid.
Mijn vriendelijke gids, de voorlich
tingsambtenaar Behrens, zet me 's mid
dags uiteen, dat Pretoria zóveel
Het imposante voortrekkers-monument,
dat gebouwd werd op een der heuvels,
die Pretoria omringen.
Ex-generaal Kuntze
op erewoord vrij
BONN. Ex-generaal Walter Kuntze,
die door liet gerechtshof van Neuren
berg tot levenslange gevangenisstraf
werd veroordeeld, is wegens z\jn
slechte gezondheid op erewoord vrij
gelaten.
Kuntze werd veroordeeld in ver
band met een gijzelaarszaak. Tezamen
met een aantal andere generaals werd
hij er van beschuldigd, de executie te
hebben gelast van gijzelaars tot een
aantal van vijftig voor Iedere Duitser,
die in de Balkan door verzetsstrijders
gedood zou worden.
SPECjAAL VOOR DE HANDEN
Prijzen sterk verlaagd!
Grote tube thans 95 ct.
FRANS MINISTER
AFGETREDEN
PARIJS De Franse minister van
Gezondheid. Andrè Boulémy, legen
wie in de Nationale Vergadering de
laatste tijd critiek is uitgebracht om
dat hij ambtenaar geweest is van de
regering van Vichy, is afgetreden.
Premier 'Mayer, heeft het ontslag
van Boulémy. die tevens onafhanke
lijk senator is, aanvaard.
In de Franse staatscourant is aange
kondigd, dat Paul Ribeyre, minister
van Handel. Boutêmy tijdelijk zal
vervangen.
Boutémy is een polltie-functionaris
van de regering van Vicby geweest.
De communisten verklaren, dat hij
actief opgetreden is tegen verzets
strijders.
In zijn ontslagbrief zegt hij, af te
treden, teneinde zich beter tegen de
aanvallen te kunnen verdedigen.
Staking in New York
Loonsverhoging
werd ingewilligd
NEW-YORK. De staking van sleep-
bootpersoneel te New York is ten
einde. Bij deze staking, welke tien
dagen duurde, waren vier duizend
personen betrokken. Schepen moes
ten voor de duur van de staking
zonder hulp van sleepboten, de ha
ven van New York binnenvaren en
meren. De werkgevers hebben de
eisen van stakers, om een loonsver
hoging van zeventien dollarcent per
uur, ingewilligd.
Generaal Eddy gaat heen
WASHINGTON. Luitenant-generaal
Manion Eddy, de bevelhebber van de
Amerikaanse landstrijdkrachten in
Europa, zal cp 31 Maart, na meer dan
rijf en dertig dienstjaren, ontslag ne
men. Zijn opvolger is luitenant-gene
raal Charles Bclte. bevelhebber van
het Amerikaanse Zevende leger in
Europa. De nieuwe bevelhebber van
het Zevende leger wordt luitenant-
generaal William Hoge, thans bevel
hebber van het Vierde leger te Fort
Houston (Texas).
Generaal Eddy nam in Augustus 1952
het jommando over de Amerikaanse
troepen in Euiopa op zich.
Kolenvervoer in Engeland
door buisleiding
LONDEN, Een van de opmerke
lijkste schema's voor het vervoer
van brandstoffen, welke op het
ogenblik in Engeland worden over
wogen, is een voorstel voor de aan
leg van een buisleiding, waardoor
kolen in een stroom water zouden
worden gepompt van de Midlands
naar Londen. Hiervoor zou een buis
leiding nodig zijn van ruim honderd
mijl lengte, welke een millioen ton
kolen per jaar zou kunnen vervoe
ren.
Nederlands fabrikaat
Opstelwedstrijd van
H.B.S. en Gymnasium
DEN HAAG. De vereniging Neder
lands fabrikaat heeft onder de leer
lingen van de derde en vierde klassen
van de scholen voor middelbaar en
voorbereidend hoger onderwijs een
opstelwedstrijd uitgeschreven over
industriële onderwerpen. Elet doel
hiervan is, de belangstelling van jong
Nederland voor de nationale industrie
en voor het Nederlandse product te
vergroten. Gekozen kan worden uit
de volgende onderwerpen: Hoe een
zelf te kiezen product tot stand komt.
De geschiedenis van een industrieel
bedrijf; Hoe een bep aide industriële
tak van nijverheid groeit; De huidige
betekenis van een bepaald industrieel
bedrijf of bedrijfstak. Prins Bernhard
heeft het beschermheerschap van de
prijsvraag aanvaard.
INGEZONDEN MEDEDELING.
Neem ter bestrijding van
KOU en GRIEPl
de speciaal samengestelde'
HET OUWEL-CACHET
WAARBORGT
SMAAKLOOS EH
GEMAKKELIJK IHHEMEH
Makelaar direct
gevangen genomen
Valsheid in geschrifte
AMSTERDAM. Dc rechtbank heeft
de ernst van het misdrijf, gepleegd
door de 58-jarige voormalige make
laar M. Ch. J. H, uit Naarden, veel
zwaarder geacht dan de officier van
justitie. De laatste had veertien dagen
geleden tegen deze verdachte wegens
verduistering van tien mille en daar
toe gepleegde valsheid in geschrifte
een gevangenisstraf van één maand
geëist. Uitspraak doende, veroordeelde
de rechtbank, onder presidium van
mr J. Meihuizen, deze vroegere make
laar tot een jaar met bevel tot onmid
dellijke gevangenneming en insluiting
in Amsterdam.
Ruim een jaar geleden maakte H.
met de directeur van een huizen
exploitatie-maatschappij, de heer E.
H. H. A. J. S.. uit Bussum, de af
spraak, dat zij tezamen een stuk
bouwterrein in Baarn zouden kopen.
De prijs daarvan was ruim f 62.000.—,
maar voor een voorlopig koopcontract
zou als eerste betaling f 20.000.vol
doende zijn. In Januari van het vorige
jaar liet de directeur uit Bussum ver
dachte op afgifte van een quitantie
door zijn mede-directeur zijn aandeel
in de eerste bijdrage, nl. f 10.000.—,
overhandigen. Gedwongen door finan
ciële moeilijkheden gebruikte ver
dachte dit geld voor zich zelf en
toonde de heer S. later een door hem
zelf en ten name van een grond-
financieringsmaatschappij opgesteld
voorlopig koopcontract van f 20.000.—.
Hij had dit contract zelf opgemaakt
en van een fictieve handtekening
SnuiFen wrijf
Uw verkoudheid van neus,
keel of borst weg met
FEUILLETON
Als het
spreekt
door RENéE SHANN
71
Ze liet hem slaan en ging naar buiten, in de
koele frisse lucht, waar ze met opgeheven hoofd
diep ademhaalde. Benny Jackson was naar haar
mening de soort man, die iemand er toe bracht,
dadelijk na zijn vertrek de vensters van de kamer,
waar dat heer vertoefd had, wijd oien te gooien.
Een blik op het horloge leerde haar, dat het later
was dan ze gedacht had. Vanmiddag moest zij bij
Lucie thee gaan drinken. Bryan zou haar daar komen
afhalen ei mee uit eten nemen. Gewoonlijk had ze
eens per week zo'n uitgangetje, maar, om mevrouw
Melrose ter wille te zijn, niet steeds op dezelfde
dag. Een poosje geleden was afgesproken, dat ze
vandaag vrijaf zou nemen.
Barbara vroeg zich af, wat nu te doen. 't Was
nog te vroeg om naar Lucie te gaan, want deze was
dat had ze gezegd bij de kapper. Ook had
zij, Barbara, niet veel zin naar de flat terug te
keren, ofschoon Joan daar wel heel gauw zou op
dagen, verlangend om te horen hoe het gesprek met
Benny was gelopen, 't Relaas daarvan zou niet zo
gemakkelijk te geven zijn. 't Beste was misschien
maar te zeggen, dat Benny zou opbellen. En dan
afwachten, in de hoop, dat hij zijn belofte zou hou
den. Als hij het niet deed
Ze wandelde langs Shaftesbury Avenue naar Pic
cadilly Circus, niet in staat haar gedachten behoor
lijk te ordenen. Voor de bioscoop „The Pavilion"
besloot ze eensklaps daar de nieuwe film te gaan
zien, die zulke uitstekende beoordelingen in de pers
had gehad. Inderdaad bleek de film heel goed, maar
ook zo lang, dat ze pas circa 5 uur weer bulten stond,
later dan ze van plan was geweest. Opnieuw keek
ze naar een taxi uit, maar ditmaal was ze niet zo
fortuinlijk als bij haar tocht naar Benny. De bus
sen waren stampvol, ze moest in een queue wach
ten en 't was reeds goed over half zes, toen ze de
straat van Lucie insloeg, waar laatstgenoemde haar
al tegemoet snelde.
„Ben je daar? Ik dacht, dat je zoek was geraakt!"
zei Lucie.
„Ja, ik had gehoopt, dat ik veel vroeger hier zou
zijn", antwoordde Barbara.
„Je vriendje is er".
„Bryan?"
„Zo, dus je weet, wie ik bedoell" grinnikte Lucie.
„Hij lcwa theedrinken".
„Ik had hem gevraagd, tegen een uur of zes te
komen".
„Nu misschien kon hij zolang niet wachten! Maar
ik moet er vandoor, kindlief, naar de schouwburg.
Jammer, dat ik je maar even heb gezien".
„Ik vind het ook jammer, 't is mijn schuld. Kan
ik volgende week komen?"
„Alsof je dat nog moet vragen?"
„Goed, dan bel ik je op en zeg, wanneer ik kom".
Lucie rende verder en Barbara ging met behulp
van haar sleutel, die ze nooit had afgestaan, de flat
binnen. Toen ze in de kleine vierkante hall was,
riep ze tot Bryan: „Hier ben ik! Jammer, dat ik
wat laat kom!"
Meteen opende ze de deur van de zitkamer, waar
Bryan in een luie stoel troonde,, een boek, waarin
hij naar 't scheen had gelezen, op de knieën. Met
een ietwat zonderlinge uitdrukking in zijn ogen keek
hij haar aan.
„Zo, ben je daar?" zei hij. „Ik dacht al, dat je
nooit zou komen".
Ze vond, dat zijn stem een vreemde klank had,
ietwat gedwongen en onnatuurlijk. Gewoonlijk sprak
hij anders tot haar. Plotseling zag ze, dat hij niet
had zitten lezen, maar een album met foto's voor
zich had.
„Lucie gaf me dit album om me te amuseren, ter
wijl ik op je wachtte. Ik vroeg me juist af, waarom
je mij of iemand anders nooit verteld hebt, dat je
Jinks Charrington al in Labrador had ontmoet. Ik
moet zeggen, dat jelui samen een keurige foto vor
men!" merkte hij op.
Barbara kreeg het gevoel, alsof haar hart even
stilstond en daarna langzaam, moeilijk, weer begon
te kloppen. Nu het te laat was, speet het haar, dat
ze zo terughoudend was geweest. Hoe gemakkelijk
had ze niet tot de Melrose's, toen dezen haar ver
telden dat Heather met Jinks correspondeerde kun
nen zeggen: „Jinks Charrington! Dat is ook toevallig!
Ik heb hem gekend toen ik twee jaar geleden in
Labrador was. O, ja, we waren in die tijd dikke
vrienden". Ze had we! even over zulk een onthul
ling gedacht, maar de idee dadelijk weer verworpen.
Nooit had ze kunnen vermoeden, dat een van hen
achter hun vroegere verhouding zou komen en nu
kreeg haar stilzwijgen een speciale betekenis. Dat
bleek wel uit de wijze, waarop Bryan haar aanzag.
Ze keek Cin zijn gezicht naar de foto's, die voor
hem lagen. Daar stond ze met Jinks arm om zich
heen, blijkbaar in de zevende hemel. En daar weer
met haar arm door de zijne gestoken. Dwaze kiekjes
eigenlijk. Een van de andere meisjes had er van
gezegd: „Welja, doe maar net alsof je smoorverliefd
op hem bent".
(Wordt vervolgd
NA EEN OPROEP DOOR DE RADIO
en de pers werden in Duitsland grote
hulpacties georganiseerd. De Ne
derlandse consul-generaal, dr Alfred
Furnée (rechts) neemt hier persoon
lijk gaven in geld en nalura in
ontvangst
Werving verloopt
gunstig
's-GRAVENHAGE. Toen op 26
Januari jl. de werving van vrijwil
ligers voor de Bescherming Bevol
king in de provincies Noord-Brabant,
Limburg en Overijssel één week aan
de gang was, kon gemeld worden,
dat in deze drie provincies zich in
totaal 16.027 personen bereid had
den verklaard dienst te doen in
de B. B.
Dit aantal is sindsdien met ongeveer
7000 gestegen, zodat in de genoemde
drie provincies thans ruim 23.000
vrijwilligers beschikbaar zijn.
Vooral in de provincie Overijssel
zijn de resultaten van de werving zeer
gunstig. Kon bij de eerste opgave voor
deze provincie gemeld worden, dat het
aantal benodigde vrijwilligers in de
a-gemeenten voor 37 proeent was be
reikt, op het ogenblik bedraagt dit per
centage reeds 64 procent.
Een week geleden, nl. op 2 Febr., is
de werving begonnen in Gelderland,
Utrecht, 't Gooi en kring Gouda.
Ook in deze gebieden zijn de resul
taten verheugend. In totaal hebben in
de provincie Gelderland tot nu toe
7152 personen zich bereid verklaard
aan de B.B. mee te doen.
In totaal vtfor de vijf provincies
waar de werving aan de gang is, mag
het aantal B.B.-vrijwilligers dus op dit
moment gesteld worden op 38.250.
Schip In brand in de buurt van
Japan. Het vrachtschip president
Pieroe heeft gemeld, dat er brand aan
boord woedt, nadat zich ontploffingen
hadden voorgedaan in de ruimen. De
President Pieroe bevindt zich honderd
vijftig mijl ten Zuiden van Yokohama.
Kuilvoeder en
zuivelproducten
Indien kuilvoeder, blijkens analys*.-
cijfers, boterzuur bevat, kan met grote
zekerheid worden aangenomen, dat
boterzuurbacteriën in het voeder aan
wezig zijn.
Deze bacteriesoort is voor de zuivel
bereiding een zeer grote vijand, want
als uit melk, waarin zich boterzuur
bacteriën bevinden, kaas wordt be
reid, dan is er veel kans, dat er een
zeer ernstig kaasgebrek optreedt,
waardoor de waarde van die kaas
sterk daalt.
Doordat we hier te doen hebben
met een bacteriesoort, die pasteurisa-
tie gemakkelijk kan doorstaan, moet
er dus naar gestreefd worden melk
zónder boterzuurbacteriën te winnen.
Nauwlettendheid tijdens het melken,
reinheid in de stal en een doelmatige
huidverzorging blijken opnieuw een
eerste cis te zijn om prima zuivelpro
ducten te kunnen bereiden
