Florence Nightingale ontwierp hospitaal fï: Al V HERVORMDE WAARSCHUWING TEGEN ANTI-PAPISME Meestér Joan Hammond zongAida bij Nederlandse Opera Mevrouw haalt verhaal VOOR DE VROUW maar voor haar niet alléén Tussen oude boeken WWV de honden Henriëtte van Eyk eerste ochtend en mensen aanziet Wij zijn vreemde beesten... m Honderd jaar Kromstaf en. honderd jaar Aprilbeweging Stormbal hangt uit op de Dam ExpositieKunstenaars helpen' machtige manifestatie van offervaardigheid Sled. Museum toont ruim 850 werken Violist Lewkowicz in de Kleine Zaal VRIJDAG 13 FEBRUARI 1953 HET PAROOL 7 (Van een cnzer verslaggeefsters) LONDEN, Febr. '53. Op het H.Q. van de N.C.W foftewel het Hoofdkwartier van de Nationale Vrouwen raad) namen ze me onder haar vleugels, de Britse vrouwen. Als bezorgde kloeken omringden ze het vreemde kuiken en eisten allemaal haar deel van de zorg op. Ik geloof, dat ze zich verbaasden, dat ik mfln land. dat juist door zulk een ramp was getroffen, had willen ver laten Ik had zelf eerst niet willen gaan. maar iedereen zei: „Je kunt immers toch niets doen", en daarvoor was ik gezwicht. Of lk familie had in het overstroomde gebied? Nee' O, gelukkig! Haar nieuwe keukenmeisje had alles verloren op Canvey island En ze gingen over tot de bespreking van het programma, dat ze met zoveel zorg voor me hadden samengesteld: wou ik dit graag zien? Stelde lk daar belang in? En ik antwoordde gehoorzaam „Oh yes, I wouid like it" en „I think it is very interesting" (O ja, graag, en Dat zou erg Interessant zijn) en keek tersluiks rond. of er een radio was. maar lk zag er geen. En ik dacht: „Als het vannacht maar niet weer gaat waaien." De kleine, grijze vrouw, dié me in de gezellige, warme Vrouwenbibliotheek ontving, betuigde me haar deelneming Maar de kamer was zo zonnig, zo stil en veilig, dat >et opeens ongelofelijk leek, dat mensen zich met hun laatste krachten vastklemden in bomen en op daken. „Ik weet niet, wat u precies interesseert", zei miss Douie. „Ik zal u maar iets laten zien." En met zulke liefdevolle handen legde ze me haar eeuwen oude boeken voor, met zoveel humor vertelde ze me ervan, dat ik voor het eerst in al die dagen het water even vergat. De kostbare antiquarische boeken stapelden zich voor me, op de glanzende tafel, op: een Duits boekje uit 1527, waarin een (zeer zonderlinge) uitleg van de openbaringen van St. Hildegard wordt gegeven. „The Lawes Resolutions of Wo men's Rights" uit 1632, waarin een onbekende schrijver (I.L.) schande spreekt over de positie van de vrouw, waarin naar zrjn mening zo gauw mogelijk verbetering moet worden ge bracht. Maar als zoveel andere, latere voorstanders van de vrouwen-emancipatie i" raadt hij zijn lezeressen aan geduld te hebbe-i en de legale weg te bewandelen: \Y „Have patience Take not your opportu- Q SJ Tl li nity of revenge: move for redress by m-m-x. xxx Parliament." (Heb geduld. Neem uw gelegenheid tot wraak niet: houdt het bij verbetering door middel van het Parle ment.) „Of domestical duties", geschreven door William Gouge: daar scheen noga wat belangstelling voor te bestaan: dt 3de druk, 1634. De vrouwen moeten zich, aldus Mr. Gouge, niet verbeelden, dat z\j de gelijke van de man zjjn cn tot haar eerste déugden behoort de erken ning van dê superioriteit van de man Toch was die Mr. Gouge de kwaadste nog niet, want hij schreef zich niet te kunnen voorstellen, dat enig man zijn vrouw (in d't verband betiteld als „zijn eigen Vlees") zou tuchtigen. Een boekje, waarin, samengebonden, het geschrift over de tjdelheden van de vrouw, in 1615 verschenen, en de scherpe repliek, die een vrouw daar twee jaar later, in 1617 oo publiceerde. U ziet: de strijd tussen de sexen is al eeuwen aan de gang, al waren het in 1600 nog slechts voorpost gevechten. Daar lag het eerste toneelstuk, Ooi? door een Engelse vrouw geschreven en opgevoerd in het Koninklh'k Theater: „Marceüa or the treacherous friend" (Marcella of de verraderlijke vriend) dóór Mrs. F. Boothby (1669). Het Is merkwaardig, maar kwaliteiten heeft het verder niet. Zomin als „The round heads or the Good old cause" (1689) Het werd geschreven door Mrs. A Behn, die In haar tijd niet bepaald om haar brave levenswandel werd gewaardeerd Ze was o.a. spionne voor de Engelse - Onder de vleugels der Britse vrouw redactrice .n de ru briek Voor de Vrouw, Wim Hora Adeina, is vorige week, gewapend met een dikke bloc note en een vers geslepen pot lood naar En teland vertrok- maanden. Zij heeft nl, een studiebeurs ge kregen van „The British Councilen ze zal die tijd in Engeland gebruiken om zich op de hoogte te stéllen van wat Britse vrouwenorganisaties doen en onze lezeressen in haar brieven van haar ervaringen vertellen. Ze vertrok per vliegtuig op die som bere, ellendige Zondag, waarop Ne derland vernam, wélk een ramp zich in de nacht van 31 Januari op 1 Fe bruari over Zeeland, Zuid-Holland en West-Brabant had voltrokken. Zij vertrok met gemengde gevoelens en haar eerste brief, die wij hierbij af drukkenis doordrenkt van bezorgd heid om het lot van haar landgenoten, want haar hart was nog in Neder land, dat geslagen was door de- zee. regering ln Nederland, en toen de En gelsen haar diensten niet betaalden, begon ze te schrijven om den brode Haar verzamelde werk (by the late ingenious Mrs. Behn) (door ijlen de geniale mevr. Behn) verscheen in 1718 Ondanks haar reputatie zag ze kans om z!ch In Westminster Abbey te laten be graven. Een merkwaardig boekje uit 1694: Foundation cf College women (a se rious proposal to the ladies for the ad vancement of their kind and greatest interest by a lover of her sex, Mary Astell), Stichting voor Gestudeerde Vrouwen (een emstlg voorstel aan de dames voor de vooruitgang van haar goede en grote interesse, door een min naar van haar sex Vrouwen moeten kunnen studeren, was de strekking, en princess Anne moet hevig ln dit boen geïnteresseerd zijn geweest en het plan hebben gehad om het te realiseren. Maar! de staatslieden konden haar overtuigen, dat zulk een besluit Engeland ln groot gevaar zou brengen, en de vrouwen moésten nog 150 jaar wachten, voor het werd genomen. Er is een medische handleiding uit 1610, die om twee redenen ln deze ver zameling thuishoort: zij werd gedrukt door een vrouw, Gertrude Dawson, en zij bevat vele (afgrijselijke) raadge vingen voor bevalling jn. EN dan legt Miss Douie met zorgzame gebaren de albums voor me, waarin brieven van beroemde vrouwen wor den bewaard: van koningin Victoria, van Florence Nightingale (met zoveel eerbied spreidt zij de plattegrond uit, die Florence Nightingale zelf tekende voor het hospitaal In Scutari, dat ik het document nauwelijks durf aanraken), brieven, waarin dr Elizabeth Garrett Anderson aan Emily Davïes en andere meisjes schreef, die arts wilden wor den. en die zij raadde en aanmoedigde laar waarschijnlijk voelt u meer voor onze moderne afdeling", zegt Miss Douie met een glimlach, alsof ze zien wil verontschuldigen, dat ze me zo lang met het verleden bezig hield... De moderne afdeling is in de Openbare Leeszaal ondergebracht, vertelt ze. Deze kamer kan de 10.000 boeken en 3000 pamfletten van de Women's Library niet bevatten. Het prachtige gebouw, waarin de bibliotheek ln 1930 wer 1 ge vestigd, ls in 1940 gebombardeerd. Ge lukkig was de collectie veilig ln Oxford ondergebracht. Daar bleef zij tot Sep tember 1949 Toen bood het bestuur van Westminster deze ru'mte aan. waarin de antiquarische afdeling werd, onder gebracht, terwiji de rest naar dé Open bare Leeszaal ging „Voorlopig voor vijf jaar", zegt Miss ALS ik die eerste winterochtend in Zwitserland wakker word, is het om te stikken in mijn kamer. De centrale verwarming staat op koud, maar het hotel is zo'n goed hotel, dat de verwarming altijd warm is, ook als ze op koud staat. Iets dergelijks is gaande bij de wastafel, waar twee kranen, een „koude" en een „warme", beide kokend water geven. Ik loop naar het raam. De hemel is waterig-rose zonder zon. Voor de dubbele ramen staan crie bleke Alpen en een dikke laag sneeuw ligt op het vensterkozijn. Het kamermeisje heeft het me de vorige avond afgeraden, maar ik doe het toch: lk gooi de ramen wijd open Dus dat Is St. Moritz ln de vroege mor gen. Er hangen nevelslierten om de bergtoppen. Langs het zigzagpaadje naar het station zwiert een sleetje met koffers omlaag. Rakelings langs me vliegen grote, zwarte vogels, die' aan heraldische figuren doen denken. Ik geef ze chocola en koekkruimels- Ze eten alles: een erg brutale verdwijnt met een heel Maria-biskwletje in de richting van een wolk. Een onzichtbare kerkklok vlakbij pingelt wat. Twee meisjes In rose katoenen blou ses dragen èen grote raand tussen zich in. De meisjes zien er erg donker en zonnig uit; met een haal van haar blote armen striken ze het zwarte haar naar achteren. Ze grijpen de mand nog eer. beetje energieker beet, en klimmen tegen de helling op naar een bruinhouten huisje tussen de dennen. Ik hoor ze een liedje zingen in een vreemde taal. Is dat nu het oude Romaans? De stemmen van de wasmeisjes wor den overstemd door hoivlengéblafeen rode piccolo met een Lakeland terrier, en een zeegroene piccolo met een Franse bulldog aan de lijn, zijn iets te dicht m eikaars buurt gekomen. Vreemd hoeveel leden van het hotelpersoneel er hier rondwandelen met honden aan de lijn en nog vreemder hoe de meeste van die honden zijn toegetakeld: honden in hel kleurige jasjes met een witzijden pochette tussen de halsband, honden in een omhulsel van bever of hermelijn, honden op schoentjes van roodgeruit leer Ik kijk nog even naar een kind, dat met een schooltas omlaag suist op twee lange latten, en naar een ijsbaantje, dai halfweg de helling, als een zilveren pre senteerblaadje tussen de sneeuw Hgl Dan sluit ik het raam om mijn rode trui en rode sokken uit neef Antoine's kof fer te gaan halen. Op onze zware schoenen klossen Annabelle en ik de énorme eetzaal bin nen. Ik geloof, dat er met mijn schoe nen iets niet in orde is, ze schieten al door bijna onder me weg. En het parket is zó spiegelglad. En ons tafeltje is hele maal aan het eind Buigende, zwenkende, wijzende obers Het kan me al lang niet meer schelen, dat mijn schoenen een hels lawaai maken. Als ik ons tafeltje maar haal' En Als ik val. als lk dan maar niet val op het theeservies van die ontzettende dame in het groen met haar afbladderen de bruine neus, of tegen de stoel van die geruite oude heer, die de Times rechtop tegen zijn koffiepot heeft staan of voor de vóetén van die glimlachende ober. die een porridge-terrïentje als een Douie, „wat r daarna gebeurt, weten we nog niet De zon Is verdwenen Er is hier ook geen radio. Als l.et maar niet gaal waaien, laat het asjeblieft niet gaan waaien... wierookvat voor zich uit draagt! Het is goed gegaan. En Annabelle heeft zonder een spier van haar gezicht te vertrekken de rekening voor die ene nacht logies betaald, en ze heeft een kamertje met roodgeruite gordijntjes gehuurd in een chalet een eindje verder op, en de zon is met een stortvloed van licht boven de bergtoppen uit gekomen en heeft alles warm en feestelijk ge maakt. „Gehen Sie in die Skiscbule?" heeft de groene dame gevraagd. En wij hen ben gezegd: nee. we willen eerst eens kijken. En dus kijken we- Door de steil afdalende dorpsstraat rinkelen de arren. Op zonnige pleintjes voor café's en lunchrooms staan tafeltjes en stoeltjes in de sneeuw. Het is er vol. De hemel weet hoeveel kroonpretenden ten, filmsterren, sporthelden, hertogin nen. magnaten en Indische vorsten daar hun ochtend-sherrv zitten te drinken! Mannen met sleetjes gooien scheppen- vol losse sneeuw over de gladde trot toirs. Nurses met op sleeijzers gezette kinderwagens, manoeuvreren door de volte. En door. tussen en langs alles ritsen, de skiërs. „Achtung!" Drama rond 't dienstmeisje (id (Van onze sociale medewerkster) rTX)EN mevrouw Pieter3e bij haar zieke dienstmeisje kwam 1 om haar eens flink de waarheid te zeggen over die geschiedenis met de Ziektewet, zat daar toevallig ook de -vakbondsbestuurder op visite. Nu liet mevrouw zich door zo'n man natuurlijk niet weer houden haar mening te zeggen en ze stak meteen van wal. Annie was haar erg tegengevallen. Eerst afspreken, dat ze aan verzekeringen niet zouden doen en later naar de Raad van Arbeid gaan en alles vertellen, zodat mevrouw een navordering van de premie kreeg, dat ls onbehoorlijk. Annie v.as er beduusd van. Maar de vakbondsman liet zich zo gauw niet uit het veld slaan. Mevrouw moest toch eens proberen de zaken in groter verband te zien. vond hij. Natuurlijk, Annie had niet goed gehandeld, door erin toe te stemmen, dat ze aan de sociale verzekering niet zouden doen. Daarmee hielp ze de met zoveel opofferingen en strijd verkregen sociale voorzieningen te ondergraven. Maar aan de andere kant. het voorstel was van mevrouw zelf uit gegaan. En was dat soms minder erg? Mevrouw had, om van de last en de moeite van hel zegeltjes plakken e.d. af te zijn, toch maar grote belangen van Annle op het spel gezet. Dat was nu wel gebleken bij Annie's z'ekte. En bovendien: vond mevrouw dit nu eigenlijk wel eerlijk tegenover die andere mevrouwen, die wèl trouw de premie van hun huispersoneel betaalden? Nee. als werkgever en werknemer ln een onderonsje traenten te bedisselen, dat de sociale verzekering op hen niet van toepassing zal zijn, maken ze beiden een grote fout. En het is niet eerlijk de gevolgen van zo'n fout alleen door de arbeider te laten dragen, door hem verstoken te laten van zijn uitkeringen. Dan is het toch beter, dat de wet zo'n afspraak een voudig negeert, de arbeider zijn uitkering geeft en bij de werkgever de premie navordert. Trouwens, als dergelijke afspraken geldig zouden zijn, zou ie in Lijden van werk loosheid de sociale verzekering wel kunnen afschaffen, om dat de slechte werkgevers dan zouden eisen dat de arbeiders van hun rechten afstand zouden doen. In haar hart moest mevrouw toegeven, dat ze de zaak van die kant nog niet bekeken had. Maar ze gaf zo gauw geen kamp. Wat meneer daar zei over die andere mevrouwen, tegenover wie zij niet eerlijk zou hebben gehandeld, nou daar was ze het niet mee eens. Geen van haar vriendinnen die een werkster hadden, betaalde premie voor de Ziektewet en het Ziekenfondsenbesluit en aan dat zegeltjes plakken op de rentekaart deden ze ook lang niet allemaal. Jawel, dat kon de vakbondsman zich wel voorstellen. Mevrouw was helaas niet de enige zondares. Wanneer het huispersoneel zich eens wat beter orga niseerde, zou daaraan gauw een eind komen. Maar mevrouw moest toch voor zichtig zijn met oordelen, want de sociale verzekeringswetten kennen vele uitzonderingen, die speciaal bij huis personeel van belang zijn. Mevrouw sprak daar van werksters. Kijk, daar heb je nou zo'n uitzondering. Alleen huispersoneel, dat intern is, of vijf dagen of langer per week bij dezelfde werkgeefster werkt, is verzekerd krach tens de Ziektewet en het Ziekenfondsen- besluit. Een werkster voor een of twee dagen in de week valt daar dus bulten. De rentekaart moet voor iedereen worden beplakt, dus ook voor een werkster die je een dag per week hebt. Daarvoor zijn speciale dagzegels ver krijgbaar. Maar als zo'n werkster boven de 35 is en ze heeft nog nooit een rente kaart gehad, öf omdat ze vroeger ver zuimd heeft daarvan werk te maken, óf omdat ze'nog nooit eerder in loon dienst is geweest, dan hoeft haar mevrouw die kaart ook niet meer voor haar te beplakken. Zozo, nou, mevrouw vond al die voor schriften maar bar ingewikkeld. Hoe kan je als gewone huisvrouw dat nu1 allemaal precies weten? „Dat valt geweldig mee", zei de bondsbestuurder; „als iedereen die personeel in dienst1 neemt, nu even de moeite neemt naar de Raad van Arbeid te gaan of te schrijven, dan krijgt hij gratis alle in lichtingen, die hij wenst." Impressies van een simpele ziel EVENTJES iets an ders, dacht Eventjes iets an ders dan die krant met Foster Dulles en Brouwershavense gat. En dan de radio- met-al-die-gironum mers even afzetten, en iets lezen, wat mooi is en kal en liefelijk. Couperus bij voorbeeld, ja, Cou perus, daar komt be paald geen enkel de fensieplan in voor. Nu ben ik dan in gekapseld sinds enige uren in het welig proza van een dier Haagse romans. Ik moet zeggen, poli tiek komt er inderdaad niet bij te pas. Wel enkele ministers, privé, maar die geven met een vermoeid gebaar rei p- ties en begeren elkanders vrouw heel voorzichtig in 't geniep. Daarom is het ook wel rustig om te leven tussen die Haagse dames en heren van die tijd. Maar toch.misschien is het ogenblik niet al te gunstig gekozen, misschien is de overschakeling van onze misère naar him orchideeëngeur op dit moment te moeilijk, in elk geval neem me niet kwalijk, Louis, maar ik vind dat je freules en mevrouwen nogal zaniken. En dat terwijl ze het zo goed hebben. Ze hebben veel te grote huizen, met leeg staande vleugels, en alle comfort. Ze hebben geen woelingen en rampen. Ze hebben niet wat wij hebben, namelijk: te weinig geld, te weinig woonruimte, te weinig vrijheid, te veel vallende straaljagers, dwangbevelen en ergernis. En ondanks dat alles zijn ze zo triest, eigenlijk veel triester dar. wij. Ze treu ren, omdat de bloemetjes -erwelken, omdat de zon ondergaat aan de opalen westerkim, omdat de herfstblaren val len, omdat de vogeltjes moeten sterven en wijzelf ook, eenmaal. Daarom is 't mij niet kwalijk te ne men dat ik korzelig uitroep Zeg Louis, laat ze liever blij wezen, in plaats v-m zo geknakt tegen die antimacassars aan te hangen. !8P Maar dat is natuur lijk fout geredeneerd, want zo zijn mensen nu eenmaal gebouwd We zijn zulke vreem de beesten. Als we eens nagaan... onze aarde heeft millioenen jaren rondgedraaid zonder mensen erop 't Was te heet en te vochtig voor ons En er komt een tijd dat de aarde weer mil lioenen jaren rond draait zonder ons; dan is 't te koud en te droog. Alleen ln dat kleine poosje daartussen in is de aarde nèt goed voor ons. alleen op dit moment dus. Je zou zeggen: bult dat ogenblikje uit! Benut het goed. 't is zo'n gezellig intermezzo, 't ls maar zo heel even dat dit planeetje juist op kamer temperatuur Is voor ons. Laten we 't ons gezellig maken, net als de olifanten Maar nee, de mensen zoeken op die planeet toch ergens weer een plekje waar 't voor hen eigenlijk te koud is. In 't Noorden Zelfs gaan ze onder de zeespiegel wonen, pompen het water weg, zetten dijken om zich heen en trekken overschoenen aan Als dan de dijken wegspoelen moeten ze weer hele maal van voren af aan beginnen, maar ze geven de moed niet op Ze ploeteren en werken en sjouwen, tot ze 't weer comfortabel hebben Een andere keer maken ze oorlog, slaan alles kapot en moeten weer opnieuw beginnen. En ook dan geven ze de moed niet op en sjouwen en ploeteren weer helemaal van voren af aan En Als ze dan af en toe eens een periode van rust en vrede bereiken, zo- als in de tijd van Couperus, en zorgeloos kunnen leven in grote hulzen met palmen in potten cn mahoniehouten etagères. dan geven ze de moed op Dan worden ze zo treurle omdat de bloeme tjes verwelken en de vogeltjes dood i gaan. O. wat zijn we hopeloos Waren we maar olifanten ANNIE M. G. SCHMID11 1953 is het jaar van „Honderd jaar Kromstaf". Een eeuw geleden werd in Nedexland de bisschoppelijke hiërarchie hersteld. Terecht viert de rooms-katholieke kerk dit voor haar zo belangrijke herstel. Zjj had dit herstel der bisschoppelijke organisatie te danken aan de grondwet van 1848, die alle kerkgenootschappen hun vryheid en onafhankelijkheid garandeerde, en dus de r.k. kerk verloste uit de betrekkelijke uitzonderings positie, waarin zij hier te lande sinds de Hervorming was komen te verkeren. Vijf jaar na die grondwetsherziening van 1848 kwam de befaamde pauselijke bul van 4 Maart 1853, waarbij vijf bis dommen opnieuw werden hersteld: Utrecht (tevens aartsbisdom), Haarlem, 's-Hertogenbosch, Breda en Roermond. Dit herstel heeft toen in Nederlandse protestantse kring uitermate veel be roering gewekt, vooral omdat in die pauseiijke brief weinig vriendelijks over het protestantisme werd gezegd: „Een vijandig mens", zo heette het over de Hervormer Calvjjn, „poogde deze be minde wijngaard des Heren door allerlei middelen te verwoesten, te gronde te richten en te misvormen. Men heeft het helaas genoeg ondervonden, hoe vele en hoe grote onheilen de ketterij van Calvijn aan de zozeer bloeiende kerken berokkend heeft. Ja. zover ging het geweld en de overmoed der ketters, dat het was, alsof de naam Katholiek in die streken scheen uitgeroeid te moeten worden Dat nam men niet. En hier baatte geen kalmerend woord van Thorbecke in de Tweede Kamer: „De rooms- katholieke instelling bestond toch reeds en zal de macht van de paus groter zijn met dan zonder bisdommen Het tegendeel zal blijken. Tot dusver was Nederland prijsgegeven 'aan wat mi noemt de ultramontaanse invloed en in plaats nu bestendiging van een Italiaans beleid is er een Nederlands kerkbestuur met canonieke zelfstandigheid vormd." (Thorbecke zinspeelde hier dus op het feit, dat Nederland voor de r.k. kerk voordien ultramontaans, d.i. „van gene zijde der bergen" geleld missie gebied was geweest.) „Aprilbeweging" Onder de protestanten ontstond toen de z.g. Aprilbeweging. Zij begon met het adres van de Ned. Hervormde kerke- raad van Utrecht met 4528 handteke ningen, waarin de Koning werd verzocht „zijn toestemming te weigeren tot het aannemen van door een vreemde vorst verleende titel3 en rangen". (Bedoeld werd: de bisschopstitels, door de Paus verleend.) En daarop volgde het in heel Nederland door 51.000 protestanten on dertekende petitionnement, dat, toen Willem Hl te Amsterdam vertoefde, hem daar door 700 notabelen en burgers werd aangeboden. Allen in het rouW- zwart gekleed, hadden die zevenhonderd zich in optocht naar-het paleis begeven, baron Van Lynden van Lunenburg als oudste Amsterdammer en eerste onder tekenaar voorop. De Koning mocht dan doen blijken, dat het adres zijn sympathie had, het mmisterie-Thorbecke mocht dan af treden toch blééf het bij het herstel der bisschoppelijke hiërarchie. Welk herstel de r.k. dus thans vieren gaat. Zullen thans, een eeuw later, dezelfde gevoelens weer loskomen, die aan de „Aprilbeweging" haar felle, anti papistische karakter gaven Het kan niet uitblijven, of de te verwachten r.k. manifestaties zullen door protestantse beantwoord worden. In dit licht moet men de volgende bekendmaking van het moderamen (be stuur) van de Generale Synode der Ned. Hervormde Kerk bezien. Zij luidt: „Het is ons gebleken, dat verschil lende kerkeraden en verenigingen zich hebben afgevraagd, of het ook ge wenst was om naar aanleiding van het eeuwfeest der r.k. hiërarchie in Nederland, zoals dit rondom de (Van een onzer verslaggevers) Op de Dam, in het hartje van Am sterdam, hangt de zwarte stormbal uit. het noodsein, dat de kunstenaars heb ben gehesen voor de rampgebieden. Hier hebben zij een teken opgericht: een een voudig, open gebouwtje, waarvoor twee beeldhouwwerken staan. Hier zullen ge regeld de kunstmanifestaties ten bate van het Nationaal Rampenfonds wor den aangekondigd en bovendien zullen hier ook de loten worden verkocht voor de grote loterij, die de gezamenlijke kunstenaars hebben georganiseerd. Er zijn nu-reeds 824 kunstwerken tef beschikking gesteld en dat aantal stijgt nog voortdurend. Er zijn 200.000 loten en zij kosten slechts een gulden het stuk; voor een gering bedrag krijgt men dus de kans een prachtig kunstwerk in zijn bezit te krijgen en het gehele be drag van de loterij gaat naar het Rampenfonds. Vanmorgen om elf uur is het teken overgedragen aan het gemeentebestuur, wethouder mr A. de Roos zei in een korte toespraak, dat door deze actie van de kunstenaars alle twijfel, of zij zich wel bewust zijn van hun sociale taak. is weggenomen. Deze loterij Is een prach tige actie om het Rampenfonds te steu nen en hjj sprak dan ook de hoop uit, dat zij een succes mag worden. den gemaakt aan onze eigen taak, de opbouw der Hervormde gemeenten en de doorwerking van het protestantse getuigenis in ons volksleven." Men kan het moderamen slechts succes wensen bij dit pogen om het Nederlandse protestantisme tegenover Rome niet tot een a n t ithetlsche maar thetische houding te bewegen. Aan een tweede Aprilbeweging heeft Nederland allerminst behoefte. Kerk en watersnood HET moderamen (bestuur) van de Generale Synode der Ned. Her vormde Kerk besloot tot de instel ling van een Watersnoodcommlssie, waaraan toegevoegd een aantal „com missariaten", b.v. voor het pastoraat onder de geevacueerden, voor de diaco nale zorg voor de geevacueerden, voor het herstel van het financiële leven der geteisterde gebieden, enz. Wat de kerkelijke verzorging der ge- (leiding d3 M. D. Hemelvaartsdag zal worden gevierd, tot het houden van bijzondere samen komsten of tot andere activiteiten I evacueerden betreft (leiding over te gaan. In sommige gevallen Gijsman, Koninginnegracht 81, Den heeft men reeds uitgewerkte plannen j Haag) een oproep heeft reeds tot hiervoor gereed: in andere is men nog gevolg gehad, dat het aantal predlkan- ten, vicarissen, hulppredikanten, theo- in het stadium van het overleg. Het moderamen der Generale Synode acht het gewenst, dat over dergelijke voor nemens enig voorafgaand overleg met het secretariaat der kerk wordt ge pleegd. Het is namelijk de bedoeling, dat ook van de zijde van het moderamen richtlijnen terzake zullen worden gegeven en publicaties zullen verschijnen. Zowel verwarring als dubbel werk kunnen op deze wijze het beste worden voorkomen. In ieder geval moge er op worden aangedrongen, dat alle activiteiten antl-papistische tendenzen geheel weten te vermijden. Niet het nega tieve geluid tegen Rome. maar het positieve getuigen vóór de waarheid (protestari) dient op de voorgrond te staan. Zo kan een waardig en ver- vicarissen, hulppredikanten, theo logische candidaten enz., dat zich voor de hulpverlening in de rampgebieden en de opvangcentra aanbood, zeer spoedig steeg tot 112. De schade aan kerkelijke gebouwen en goederen is nog niet bij benadering te schatten. Er kon zonder overdrijving worden gezegd, dat in verscheidene ge meenten meer hulp moet worden gebo den bij de wederopbouw dan na de oor log het geval is geweest. De Algemene Diaconale Raad (W. J. Hemmes, Kr. Nieuwe Gracht 6, Utrecht) zondt een oproep aan de kerkeraden en diaconieën, die Zondag j.l. in de meeste gemeenten is voorgelezen, om voor hulp na leniging van de eerste nood ploegen te vormen van jonge vrouwen tussen 20 en 25 jaar, die onder leiding van sociale werksters in de geteisterde gemeenten antwoord bezig zijn met de vragen I een maand lang bij herstel en" wederop- rondom het rooms-katholiclsme in ons I bouw, ook van het gezinsleven, behulp- vaderland het beste dienstbaar wor-1 zaam willen zijn. VIEESWARENFABRIEK 1. MEESTER H.V. Advertentie 'TOEN in Vi gistermiddag mr A. J. d'Ailly, burgemeester van Amsterdam, in het Stedelijk Museum de tentoonstelling „Kunstenaars helpen" geopend had, konden de zeer vele aanwezigen zich er van overtuigen, dat deze expositie een roerende en machtige manifestatie was van bereidheid tot hulp. Hulp van diegenen, die meestal slechts hun werk, géén geld, bezitten om te offeren: van de kunstenaars. Mr d'Ailly had het reeds gezegd: als iéts de gevoelsmens kon raken, dan was het deze ramp. Daarvan legt deze collectie, die tot 24 Februari is te bezichtigen, getuigenis af. Tot het tijdstip der opening waren meer dan 850 inzendingen van beeldende kunstenaars binnengekomen, van schil ders, beeldhouwers, grafici, van kunst- nijveraars. De Coördinatiecommissie „Kunstenaars helpen", de samenwer king tussen de Ned. Federatie van Be roepsverenigingen van Kunstenaars en de Algemene Katholieke Kunstenaars vereniging tezamen met het Rampen fonds, hebben hier op unieke wij ze het hulpbetoon en de offervaardigheid, die in de kunstenaarswereld zo spontaan naar buiten traden, samengebundeld. Het resultaat is deze tentoonstelling: imposant als men haar enkel beschouwt als poging tot hulp, imposant ook, als men bedenkt, dat dit alles vrijwillig ge geven is en voor velen een groot offer betekent. Een offer het mag wel eens gezegd dat niet onderschat dient te wonden: elk weggeschonken kunstwerk, dat op zichzelf reeds vele uren arbeid vertegenwoordigt, betekent ■voor de kunstenaar een kans op normale verkoop minder Loterij En hoé is er gegeven! Met beslistheid kan ik zeggen, dat ik menige tentoon stelling zag. die dit peil lang niet be reiken kon. Er is goed werk te vinden, uitstekend werk dikwijls en alleen dAt reeds moest een aansporing zijn om deze expositie te bezoeken én de loterij te doen slagen. Dit is immers de bedoeling: deze ruim 850 kunstwerken dienen als pry'zen van een grootscheeps opgezette loterij. Een loterij met 200.000 loten, die a raiscn van één gulden per stuk verkocht zullen worden. Men kan er verzekerd van zijn, dat geen loterij minder kans op teleurstellin gen inhoudt dan deze. De kunstenaars, die gaven, lopen natuurlijk uiteen wat betreft talent en richting. Maar ik kreeg heel sterk de indruk dat niemand zich er van afmaakte en Iets wegschonk, dat hij zelf niet geheel als een vol waardig werk beschouwde. Ik wil geen namen noemen, omdat ik zulks onbillijk acht tegenover hen, die ik zou moeten overslaan en uier gift als offer gelijke waarde bezit. Ik wil een uitzondering maken voor twee buitenlandse kunste naars, die een werk toezegden: Rouault, die een schilderij en Ohagall, die een gouache beloofden. Ook naar elders! Dit nog: men begrijpt, dat niet alle inzendingen tegelijk tentoongesteld ken den worden. Men zal eohter uit deze keuze van een 250 stuks een voldoende Indruk krijgen van het hoge gehalte. Het lijkt mij tevens 5"an het grootste belang, dat deze goede indruk óók terwüüe -van het resultaat der loterij niet beperkt blijve tot Amsterdam alleen. De voorzitter Aan genoemde Coördinatiecommissie de schilder J. J. Voskuil, deelde reeds mee, dat er plan nen bestaan, deze collectie ook ln Den Haag, Rotterdam. Eindhoven en Arnhem o.a. te tonen. Moge dit zich verwezenlij ken! Want twéé weken (n.l. van 12 tot 24 Februari) voor een dergelijke ten toonstelling is toch te kort: voor de kunst, voor de gevers, maar vooral voor het volledig welslagen van de loterij, de steun voor het Rampenfonds! J. M. FRANCE ITEGENS ziekte van Gré Brouwen- VV stijn had de Nederlandse Opera gisteravond voor de titelrol in Verdi's Egyptische drama „Aïöa" de Engelse sopraan Joan Hammond ge ëngageerd. En haar prestatie was van dien aard, dat de volle Amsterdamse Stadsschouwburg deze zangeres van dé Londense Coveiït Garden Opera van ganser harte heeft toegejuicht. Toch bleef voor mij Anny Delorie, die een aangrijpende koningsdochter Amnerïs zong (en speelde), het grote winstpunt van deze voorstelling. Trouwens, ook de zaal liet haar nadrukkelijk in de hulde delen. De eerlijkheid gebiedt duidelijk voor op te stellen, dat Joan Hammond alle hindemissen van een plotseling gast optreden had te overwinnen, hindernis sen die voor de anderen uiteraard niet bestonden. Zij bleek een sopraan van krachtige en beweeglijke kwaliteit te bezitten, die bovendien van grote om vang is. Daarbij is zij een voortreffelijk actrice, die met felle geladenheid haar rol waar weet te maken. Dat zij niettemin na een overrompe lend begin gaandeweg een wat mattere indruk maakte, schrijf ik toe aan de zielloze, onpersoonlijke directie van Mario Cordone, die alle tèmpi te traag nam en van het geheel zo weinig felheid liet uitgaan, dat het voor Joan Ham mond een gevecht tegen zijn loomheid moet zijn geweest. Uit de zeer verzorgde manier waarop Ie koorpartijen werden vertolkt, zou men kunnen afleiden dat Cordone een goed koorrepetitor is. Een dirigent, cen trum van bezieling, aanvuurder en lei der, is hy echter niet; hetgeen trouwens ook al bleek uit het weinig genuanceer de orkestspel. Over de ernstige ontspo ring in het derde tafereel zal ik dan maar niet uitweiden. Johan v. d. Zalm zong de rol van de jonge veldheer Radames, en hij deed dit kranig. Stanislaw Pieczora (een sonore Ramphis), Gèrard Holthaus (een prach tige Amonasro) en Gee Smith (een wat logge koning) vervulden de overige hoofdrollen. LEX VAN DELDEN De heer W. Smies in Amsterdam overleden In Amsterdam is op 65-jange leeftijd overleden de heer Willem Smies die 44 jaar als orkestinspecteur aan het Con certgebouw verbonden is geweest en het vorig seizoen afscheid van zijn werk nam. De begrafenis vindt plaats op 16 Februari op Zorgvlied. Parijs Orkest laat ten bate van slachtoffers een Ghagall verkopen Het Orchestre National uit Parijs, dat 18 Februari in het Haagse Gebouw voor K. en W. een uitvoering geeft, brengt een schilderij van Chagall mee. dat in de pauze bij opbod zal worden verkocht ten bate van de slachtoffers van de watersnood. DE violist Henri Lewkowicz heeft gis teravond in de Kleine Zaal van Am sterdams Concertgebouw de sterk ste indruk gemaakt met de stukken waar hij alleen speelde: de solo-sonates van Bach (in G) en van Honegger. Daar hoorde men een grote allure, een im ponerende beheersing der muzikale en technische problemen, kortom een kun stenaar van betekenis. Zijn prestaties overtreffen in Bach zelfs die van vele andere violisten, door de schijnbaar moeiteloze realisatie der meerstemmig heid, waarin hij de snaren geen enkel geweld aandeed en de indruk van na tuurlijkheid voortdurend wist te hand haven. In de werken waar hij moe3t samen gaan met piano kon hjj die hoogte niet bereiken. Lag dit aan een te korte tjjd van voorbereiding waardoor hij geen eenheid had gevonden met zijn begelei der Felix de Nobel? Of is zijn persoon lijkheid minder vertrouwd met Beetho ven en Schumann? Het was niet te raden maar zijn vertolkingen kwamen daar nergens uit boven een goed gemid delde, waar weinig aan te beleven viel, al herkende men vele muzikale en vio- llstische kwaliteiten. BERTUS VAN LIER Rafaël Kubelik, nog steeds ziek, is gisteravond op he' volksconcert ver vangen door Paul Hupperts, dirigent van het U.S.O., die in de stampvolle Grote zaal Mozarts Ouverture „Titius", Beethovens Zevende Symphonie en de Vijfde Symphonie van Dvorak heeft ge leid.

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 7