Amerikaans roken is
Radio-amateurs leverden
prachtig werk in rampgebied
Ook dieren evacueren
Schaduwzijde der emigratie
iiwHiwummi
ZWITSAL
DONDERDAG 12 FEBRUARI 1953
LEEUWARDER COURANT
3
Het mysterie van May-Be
(Van onze speciale verslaggever)
De rust in huize De Bruin aan de Valkenboslaan in Den Haag is sinds
Maandagavond weergekeerd. Precies een week is het in deze eenvoudige
burgermanswoning „een gekkenhuis" geweest. Zo maar, op het meest onge
dachte ogenblik, werd deze woning centrale post van de Bijzondere Radiodienst
van de P.T.T. Eenvoudig omdat hier een radiozendamateur woont de 28-
jarige George de Bruin die zich in de loop der jaren met enorme liefhebberij
en grote opoffering een zendonlvanginstallatie bouwde met een groot golfbereik.
De amaleurzenders uit Denemarken, Engeland, of nog verder weg kenden hem
wel, deze P.A.o.IJ.G., zoals hij in zendamateur-taal heet.
De heer A. S. M. van Schendel (58 clandestiene optreden men onder de
jaar), chef van de Bijzondere Radio
dienst van de P.T.T.mobiliseerde nog
maar heel kort geleden de zend
amateurs, om wanneer er eens iets
bijzonders zou gebeuren verbindingen
tot stand te kunnen brengen. En nu,
na die stormachtige Zaterdagnacht,
bleek deze organisatie plotseling nodig.
Bijzonder nodig zelfs, omdat de reik
wijdte van de zend-ontvanginstallaties,
waarover juist de voorgaande Vrijdag
het Roode Kruis de beschikking had
gekregen, te gering was om het hele
rampgebied te kunnen bestrijken.
Perfect werk
Toen zijn dan Maandag 2 Febru
ari de radio-amateurs ingeschakeld,
van wie velen reeds na de eerste
alarmerende berichten van Zondag
hun installaties gegrepen hadden
en naar het rampgebied getrokken
waren. Veertig a vijftig amateurs
werden in een noodnet van vijftien
zenders opgenomen, dat over het
hele gebied gelegd werd.
Allen wisten ze de centrale post
P.A.o.IJ.G., die later werd aangevuld
met P.A.o.G.V.B. om de functionarissen
ook nog wat rust te geven, te vinden
met de belangrijke berichten, die uit
bedreigde plaatsen moesten worden
doorgegeven. Hoeveel mensenlevens
dank zij deze haastig geïmproviseerde
maar perfect functionnerende be
richtendienst gered zijn geworden, het
is nie' bij benadering te schatten. Maar
het zullen er heel wat -zijn geweest.
Zeldzaam goed en mooi werk is hier
door de samenwerkende amateurs ver
richt. Drie man waren er voortdurend
nodig om de berichten op te vangen en
te verwerken. Een eveneens geïmpro
viseerde telefoonverbinding maakte het
mogelijk de ontvangen noodkreten om
hulp en materiaal snel door te geven
naar de instanties, die moesten worden
ingeschakeld. De heer Van Schendel
was bij dit alles de spil, waarover de
betrokken amateurs met bijzonder veel
waardering kunnen spreken.
Nu hebben anderen de diensten der
amateurs kunnen overnemen. Telefoon
lijnen zijn weer hersteld en andere ver
bindingen zijn weer mogelijk geworden.
Maar dit „speelgoed voor grote
jongens", zoals mevrouw De Bruin deze
amateur-zenderij altijd genoemd had,
heeft op bijzondere wijze z'n betekenis
kunnen bewijzen. En de P.A.o.IJ.G.
van George de Bruin uit de Valkenbos
laan in Den Haag zal met gulden letters
in de radiologboeken genoteerd worden
als een der rijkste inlichtingenbronnen
voor de regering in de rampdagen.
„May be"
Een nuchtere en betrouwbare
radio-amateur, wiens naam ner
gens bekend is, is het eerste steun
punt geweest in het verdronken
land van Zeeland. Hier is de
noodzender „May be", annonceerde
hij zich in de grijze morgen van
de eerste Februari bij Scheve-
ningen-Radio. En verder bediende
hij zich van de roepletters
P.A.o.X.X. Om het half uur
meldde hij zich en deelde hij zijn
bevindingen mee, opdat hulp
colonnes in het geweer geroepen
zouden kunnen worden.
Ontstellend waren de berichten, die
hij telkens van een andere plaats af aan
de buitenwereld wist te geven, totdat
de Urker vissers een radioring om de
ondergelopen eilanden getrokken had
den en de taak van „May be" konden
overnemen. Even stil en onverwacht
als deze „May be" in de lucht gekomen
was, is hij ook weer vertrokken. Zonder
dat iemand zich ooit de tijd gegund had
te vragen, wie nu toch deze geheim
zinnige „zendeling" geweest was.
De Bijzondere Radiodienst van P.T.T.
meent, dat het geen gelicenseerde
amateurzender geweest kan zijn.
P.A.o.X.X. komt niet in de boeken voor.
Bij geruchte vernam men, dat het
iemand geweest is, die „vroeger in
Haarlem gewoond zou hebben". „May
be", zo zegt men ook, is een luxe
motorjacht, dat toevallig in de Zeeuwse
wateren kruiste. Maar niet de eigenaar
van dit uit Amsterdam komende jacht
zou de zendinstallatie bediend hebben.
Het zou een onbekende „clandestiene"
amateur geweest zijn, voor wiens
Nieuws uit de leeuwenkooi
Een groep leeuwen van Klants dieren
park te Valkenburg, versterkt met enkele
leeuwen die optraden in de film ..Quo
Vadis". zal binnenkort naar München
vertrekken, teneinde aldaar op te treden
in een nieuwe Duitse film, waarvan de
naam nog niet bekend is. De Oostenrijkse
dompteuse miss Belita, die momenteel met
een andere leeuwengroep in Antwerpen
optreedt, zal waarschijnlijk met de film-
leeuwen het nieuwe nummer in München
repeteren.
De voorstellingen te Antwerpen zullen
dan komen te staan onder leiding van de
Duitse dompteur Charlie Boumann. De
Maastrichtse dompteur Jean Michon is uit
Italië, waar hij in verschillende plaatsen
voorstellingen heeft verzorgd met leeuwen
en ijsberen, teruggekeerd. Hij zal binnen
kort in het huwelijk treden met de domp
teuse Carola Petzold, waarna zij beiden
in Maart naar Duitsland zullen gaan.
Een grote Haarlemse uitgeverij is door
een van haar vertegenwoordigers, een 35-'
jarige gehuwde Amsterdammer, voor een be
drag van ruim 15.000 benadeeld. De man
is voortvluchtig. Men vermoedt, dat hij zich
in België ophoudt.
gegeven nood-omstandigheden niets
da:, lof geh :d heeft.
Scheveningen-radio weet alleen, dat
het een krachtige zender geweest is, die
op de visser'jband de 137 meter
band werkte. „Maar de naam, nee,
daar is nooit tijd voor geweest in die
zenuwslopende uren, om naar te
vragen".
Zich uitgegeven voor
slachtoffers watersnood
Oplichters kregen zware straf
De politierechter te Den Bosch heeft
wegens oplichting M. B. uit Prinsen-
hage bij Breda en K. H. uit St. Willi-
brord veroordeeld tot een gevangenis
straf van zes maanden en de echtgenote
van B., mevr. C. B.de P. tot vier
maanden.
Het drietal heeft zich uitgegeven voor
slachtoffers van de watersnood. Op het
platteland hebben zij van enkele boeren
hoeveelheden rogge en enig geld weten
los te krijgen. Zij werden in de ge
meente Reusel betrapt en gearresteerd.
Ze waren in het bezit van een bewijsje,
dat afkomstig was van de broer van de
vrouwelijke verdachte. Deze is inder
daad slachtoffer van de stormramp.
Het drietal zal ook nog voor de politie
rechter in Breda moeten verschijnen
wegens oplichting onder dezelfde om
standigheden.
Een Brits vrachtschip heeft een motor
vaartuig, dat 't tussen Singapore en Colombo
onbeheerd had aangetroffen, de haven van
Colombo binnengebracht. Er was op het schip
geen spoor van leven te bekennen, ofschoon
het van brandstof, water cn voedingsmiddelen
was voorzien.
9 de Groenekuusweg, de enige vaslelandverbinding met het eiland Voorne wordt
hel eenrichtingverkeer met behulp van draagbare zenders geregeld.
Honden, katten en konijnen vinden
in evacuatiecentra een onderdak
(Van onze Haagse correspondent)
Talrijk zijn de verhalen uit de overstroomde gebieden van een zo sterke
gehechtheid van door het verraderlijke water bedreigde mensen aan hun huis
dieren, dat men zich niet wilde laten redden, als ook de kat of de hond niet mee
genomen werd. De „Dierenbescherming" heeft tal van viervoeters, die rond
zwierven, opgehaald. Dat was vaak geen gemakkelijk werk. De dieren lieten
zich soms moeilijk vangen. Men heeft echter geen moeite gespaard om zo veel
mogelijk van onze viervoetige huisvrienden in veiligheid te brengen. Helaas
is het ook wel nodig geweest dieren dood te schieten, namelijk als ze met geen
mogelijkheid te bereiken waren, of als zij zich niet lieten pakken. Een schot
verloste hen dan uit hun lijden en vrijwaarde hen voor een verschrikkelijke
verdrinkings- of hongerdood.
Evenals voor de uit de watersnood-
gebieden afgevoerde mensen zijn ook
voor huisdieren evacuatie-centra inge
richt. In Rotterdam, Amsterdam en
Den Haag. De Nederlandse Vereniging
tot bescherming van dieren voert ze
aan, het Dierentehuis in Wassenaar
neemt ze op. Eigenlijk was men met
de inrichting van dit tehuis nog niet
helemaal gereed het zou pas over
enige tijd geopend worden maar de
nood drong en na enige provisorische
voorzieningen konden de honden en
katten en eventueel andere dieren ont
vangen wordm.
Er werden al direct zeventien
honden uit 's Gravendeel en van
elders, dertig katten, zes konijnen
en zelfs een kip binnengedragen.
Men kreeg stro aangeboden, het
nodige voedsel werd gekocht en na
dagen van koude en ontbering
vonden de beesten eindelijk een
warme stal en kregen zij weer goed
te eten.
Een grote herder kijkt ons meewarig,
met bedroefde ogen aan. Hij laat zich
de verzorging rustig welgevallen. In
het hok ernaast liggen dicht tegen
elkaar aan twee heel jonge hondjes.
Een schipper wilde ze verdrinken, maar
de Dierenbescherming heeft dat voor
komen. Er wordt nu bij particulieren
een tehuis voor de beestjes gezocht.
Rheumatiek
Een stil hondje, dat in het koude
water rheumatiek heeft opgelopen,
wr door d "srenarts gemas
seerd. Trouwens alle zieke dieren
zijn onmiddellijk behandeld en zij
blijven doorlopend onder controle.
Ook, wanneer een tehuis gevonden is,
oefent men toezicht uit op de wijze,
waarop het geëvacueerde dier verzorgd
wordt. Alle binnengebrachte huis
dieren worden direct geregistreerd, zij
krijgen een penning om en gaan in de
toekomst weer naar de eigenaars terug.
De tijdelijke particuliere verzorger
moet een verklaring tekenen, dat hij de
aan hem toevertrouwde hond of kat
weer zal afstaan.
Van een groot aantal dieren is de
eigenaar echter niet bekend. Zij zullen
het eigendom blijven van hen, die een
goed tehuis hebben aangeboden.
Het Dierentehuis in Wassenaar vormt
geen blijvende stee voor de geëvacueer
de viervoeters. Zij gaan weg, zodra
zich een geschikte persoon aanmeldt
om de zorg over te nemen, In het tehuis
moet weer plaats gemaakt worden voor
nieuwe aanvoer. Deze gaat steeds door.
Enige geroutineerde vrouwelijke
krachten wijden zich geheel aan de
verpleging in het evacuatie-centrum.
Zij hebben hulp gekregen van een aan
tal v 'jwilligsters, cM? zeker niet altijd
even prettige karweitjes hebben op te
knappen, doch zij kwijten zich met
overgave van haar taak.
De katten, ja, zij worden óók bij
particulieren in Wassenaar en Den Haag
ondergebracht. Maar Den Haag wemelt
al van de poesen. Daarom heeft de
dierenarts geheel belangeloos dè katten
gecastreerd en de poesen gesteriliseerd.
Hulp nodig!
Men kan zich al behoorlijk red
den in het Dierentehuis in Wasse
naar, maar aan sommige dingen
bestaat grote behoefte, zoals aan
halsbanden en riemen, aan
hondenmanden, etensbakjes en
kattebakken, dweilen en emmers.
Ook honden- en kattenbrood zal
men dankbaar aanvaarden bij wat
al geschonken is.
Een inspecteur van de Nederlandse
vereniging tot bescherming van dieren
vertelde ons, wat deze organisatie reeds
gedaan heeft. Hij is naar Abbenbroek,
naar Zuidland, naar 's Gravendeel,
naar Goeree en Overflakkee geweest en
heeft daar transporten dieren gehaald.
Bij een boer op Tiengemeten stonden
28 stuks vee. Voor de mensen was er
zoet water; de dieren vergingen van
dorst. Zaterdag werd dit geconstateerd
en direct doorgegeven aan het hoofd
bestuur. Zondagmorgen om halfelf
kreeg men bericht, dat al 2000 liter zoet
water naar beneden gelaten was
Nasleep der bezetting
De bijzondere strafkamer te Rotter
dam heeft de 30-jarige H. Z. uit Cla-
renton (Fr.) tot een gevangenisstraf
van drie jaar zonder aftrek veroor
deeld.
Zij zou in Mei 1944, toen ze als
dienstbode in Schiedam werkte, aan
de politie hebben verteld, dat er
ergens te Vlaardingen twee onder
duikers waren. Twee broers zijn toen
gearresteerd. Een hunner is niet uit
Duitsland teruggekeerd. Toen ze een
bezoek aan Nederland bracht werd ze
gearresteerd. Zij was niet gedetineerd. werd.
Teleur gestelden kwamen naar Nederland terug
Met de Fairsea zijn 68 Neder
landers uit Australië in ons land
teruggekeerd. Onder hen waren
ook enige „mislukte emigranten".
Zo vertelde een tuindersknecht,
die een half jaar is weg geweest,
dat hij niet weer terug wil. Een
paar maanden had hij in zijn eigen
beroep gewerkt, toen was hij
werkloos geworden.
„Ik heb toen een advertentie ge
plaatst. waarop ik drie brieven ont
ving" zo vertelde hij. „In de eerste
werd mij hulp geboden, maar de toon
van de brief beviel mij niet. Het was
te veel uit de hoogte. Op de tweede
brief ben ik ook niet ingegaan. Ten
slotte ben ik bij een boer (derde aan
bieding) gaan werken. Maar toen ik
eens informeerde of hij er iets voor
voelde mij in de toekomst als „Share-
De overstromingsramp
en de verzekering
Risico nooit te dragen, zeggen
assuradeurs
„Een dekking door verzekering tegen
het risico van overstromingsschade op
grote schaal in Nederland en ook in het
buitenland is nimmer mogelijk ge
weest", zo zegt de firma R. Mees en Zo
nen te Rotterdam, bankiers en assu
rantiemakelaars, in een beschouwing
over de overstromingsramp en de ver
zekering. „Het cumulatiegevaar, verbon
den aan een dergelijke verzekering, is
dermate groot, dat de verzekeraars, zelfs
bij een verfijnd systeem van herverze
kering op internationale basis, hun fi
nanciële positie ernstig in gevaar zou
den kunnen brengen.
Vervolgens zouden de verzekeraars
van een dergelijk risico spoedig bemer
ken. dat er alleen belangstelling bestaat
bij hen, die door de geëxponeerde lig
ging van hun eigendommen (in Neder
land dus bij de grote rivieren en de
kuisten) kans lopen door een ramp, zo
als wij thans kennen, te worden getrof
fen. Een der elementaire voorwaarden:
een behoorlijke spreiding van risico,
zou dus van stonde af aan ontbreken.
De firma trekt hieruit de conclusie, dat
de gevolgen van natuurrampen als deze
door de gehele gemeenschap behoren te
worden gedragen.
Over de situatie, waarin de getroffe
nen op het ogenblik verkeren in het
licht van de door hen afgesloten verze
keringen, wordt de mening uitgespro
ken dat er ongetwijfeld een vrij groot
aantal bedrijven en personen is. dat
krachtens een of andere polis aanspra
ken kan maken. Er is ook een vrij groot
aantal polissen in omloop voor particu
lieren. die de opstal van hun woonhuis
en de inhoud daarvan op uitgebreide
voorwaarden hebben verzekerd. Geval
voor geval zal dienen te worden beoor
deeld of een getroffene rechtens verhaal
zal kunnen uitoefenen.
Ook het aantal stormschadeverzeke-
ringen zal vrij belangrijk geweest zijn,
dooh in de meeste van deze polissen is
uitdrukkelijk bepaald, dat de schade
o'jor overstroming niet is gedekt. Bi.i de
jongste ramp zullen de materiële ver
woestingen wel voornamelijk veroor
zaakt zijn door het water en niet door
de storm.
De firma besluit haar beschouwing
met de opmerking, dat de van over
heidswege in het vooruitzicht gestelde
financiële hulp de gewenste oplossing
moet brengen, „al zal bij de vergoeding
van overheidswege met de verhaals-
mogelijkheid op de particuliere verze
keraar rekening worden gehouden".
Uitvoer bloembollen, snijbloemen
planten en bomen
In 1952 werd in totaal 50.065.712 kilog
bloembollen uitgevoerd tot een waarde
136.086.380, tegen 49.889.191 kilogram
voor 134.462.053 in het voorafgaande jaar.
De uitvoer van snijbloemen steeg in 1952 in
vergelijking met 1951 van 2.387.433 kilogram
tot 2.877.311 kilogram, of in guldens uitge
drukt, van 14.242.744 tot 1S.755.797.
Ook de uitvoer van planten steeg in 1952.
In vergelijking tot 1951 van 1.313.564 kg
tot 1.709.705 kg ofwel in guldens uitgedrukt
van ƒ1.709.705 tot 2.802.098.
Evacuatie wordt revacuatie
De evacuatie der noodgebieden kan thans
vrijwel als voltooid worden beschouwd. Al
leen uit Zierikzee is nog een aantal vrijwillige
evacué's te venvachten. De aandacht be
gint zich al meer te richten op de revacuatie,
waarvan er reeds een aantal zij het spaar
zame gevallen zijn.
In de eerstvolgende dagen zal het wel bij
spaarzame gevallen van herbevolking blijven,
want in de meeste gevallen wordt de spring
vloed van 16 Februari afgewacht en in andere
een verdere dichting der dijken.
Beter vangstrèsultaat
Willem Barendsz
Per 25 Januari heeft de „Willem
Barendsz" geproduceerd 5065 ton traan
en 320 ton spermolie. Op dezelfde datum
van het vorige jaar beliep de productie
5211 ton traan. Het cijfer voor de sperm
olie is niet vergelijkbaar. De grote
achterstand (op 18 Januari was de pro
ductie ca. 1000 ton minder) is dus in de
week van 18 tot en met 25 Januari
grotendeels ingehaald.
Duitse oorlogsmisdadiger
„op erewoord" vrijgelaten
Ex-generaal Walter Kuntze, die door
het gerechtshof ven Neurenberg tot
levenslange gevangenisstraf werd ver
oordeeld. is wegens zijn slechte gezond
heid op erewoord vrijgelaten, zo is door
de Amerikaanse hoge commissie mede
gedeeld.
Kuntze werd veroordeeld in verband
met de gi,jzelar.rszaak. Tezamen met
een aantal andere generaals werd hij er
van beschuldigd de executie te hebben
gelast van gijzelaars tot een aantal van
vijftig voor iedere Duitser, die in de
Balkan door verzetsstrijders gedood
farmer" op te nemen en hij bleek daar
niets van te willen weten, heb ik be
sloten weer naar Nederland terug te
gaan".
Deze man en ook alle anderen vin
den het ontbreken van sociale ver
zekeringen in Australië een grote
handicap voor de emigrant. „Ziekte
kost je handen vol geld als je
plotseling zonder werk kómt en dat
schijnt vaak te gebeurenmoet je
maar zien hoe je je redt.
Anderen zijn teruggekeerd uit heim
wee naar Nederland en naar de typisch
Nederlandse sfeer, die in Australië
natuurlijk ontbreekt. Een echtnaar uit
Soheveningen bijvoorbeeld. ..Wij had
den het daar zeer goed, omdat we
beiden werkten", zeggen ze. „De
Australiërs waren erg vriendelijk voor
ons. Op een Zondagmorgen stopte eens
een grote wagen voor de deur. Een
Australische familie belde aan en
vroeg ons een autoritje te maken. We
hadden de mensen nooit anders dan in
de tram gesproken.
We hadden het goed
Zowel de man als de vrouw werk
ten. De man in de bouwvakken en de
vrouw op een confectiefabriek. „We
verdienden daar meer dan we ooit in
Nederland kunnen verdienen. We had
den een eigen huis. nieuwe meubels,
kortom, alles wat men kan begeren.
Als er niet aldoor dal verlangen naar
Nederland was geweest, hadden we er
niet aan gedacht ooit terug te keren".
Een broer van de vrouw een vrij
gezel is nu in het huis getrokken.
„Hij komt zeker niet terug, heeft een
eigen auto en een flinke bankreke
ning".
Over een ding zijn de echtgenoten
het eens: wil men in Australië slagen,
dan moet de vrouw meewerken om de
inkomsten van het gezin te vergroten.
„Voor grote gezinnen is het vrijwel
ondoenlijk, omdat dan alleen de man
voor het inkomen moet zorgen. En de
kosten van het levensonderhoud zijn
hoog". „Er zijn grote gezinnen, die in
kamoen zitten en die graag terug
zouden willen gaan, maar dat niet
kunnen, omdat ze de reiskosten niet
bij elkaar kunnen krijgen", zegt het
Scheveningse echtpaar nog.
Een accountant, die uit Indonesië
naar Australië is gegaan, zei het kort
maar krachtig: „De vrouw maakt of
breekt de emigratie". Hoofdzakelijk
hangt het er van af, hoe de vrouw
zich aan de veranderde omstandig
heden aanpast. De man heeft ziin werk
en komt 's avonds moe thuis. Hij past
zich veel beter aan.
(Advertentie l. M.)
Wèg die afvalstoffen
die Uw ingewanden verstoppen!
Zacht en toch snel werken
'Advertentie I.M.,
„Vatbare" Kinderen
Moeder, bestrijd voortaan bij „altijd
iverkouden kinderen" dat gehoest met:j
HTKTN DER-HO
(Advertentie t. M.)
En beiden hebben gelijk als ze
zeggen: Ha!... HUNTER Heertijk!
(Advertentie l. M.)
■■I
UIT ANDERE
BLADEN llllllllllllinl
Ontbinding gemengd huwelijk?
„De Nieuwe Eeuw" (r.k.), die
al jaren lang op felle wijze haar afkeer van
de rooms-rode samenwerking heeft ge
toond, blijkt zeer verheugd nu de KVP-
voorzitter Andnessen zich in een critische
houding jegens de PvdA heeft geplaatst,
niet het minst ook als gevolg van de op
vatting. dat de uiteenlopende principiële
standpunten leiden tot verschillende prin
cipiële formaties: deze tendenz (terug
trekken binnen eigen principiële grenzen)
begroet het blad als een winstpunt tegen
over het streven naar een zo sterk moge
lijk nationale eenheid uit de jaren direct
na de bevrijding:
„Men kan natuurlijk niet beweren, dat
bijv. de KVP in het verleden haar eigen
beginselen heeft verloochend. Men kan
wél stellen dat zij bij haar afleidingen uit
die beginselen sterk georiënteerd was op
wat de PvdA uit haar beginselen afleidde,
om zodoende te komen tot een zo nauw
mogelijke samenwerking met de PvdA.
Aan deze sterke behoefte tot samenwer
king m: schijnt thans definitief een eind te
zijn gekomen Men kijkt niet meer aller
eerst naar buiten, maar naar binnen, en
trekt zich terug „binnen eigen principiële
grenzen." De heer Andriessen formuleerde
het nog zó. „dat de drang naar samenwer
king blijkbaar wel wat is verkoeld." Men
is „blijkbaar" tot de conclusie gekomen,
dat de streving zo dicht mogelijk bij (wij
zeggen niet: in het kielzog van!) het andere
schip te varen er toe dwong af te zien van
een eigen koersbepaling. Voor wat de
KVP betreft, schijnt men er thans de voor
keur aan te geven meer op de wenselijk
heid van de eigen koersbepaling ts willen
letten dan op samen-varen met andere par
tijen. Het gemengde huwelijk met de
PvdA schijnt ontbonden te zijn. Dit kan
onze politieke verhoudingen alleen maar
ten goede komen en de KVP de kracht
schenken machtens haar eigen beginselen
(iie (men denke aan de kwestie van het
humanisme) aanzienlijk afwijken van die
van de PvdA. haar doelstellingen in de
practische politiek te bepalen. Daardoor
kan zij als bolwerk gaan fungeren zowel
tegen de a-christelijke beginselen van de
humanisten als tegen de staats-socialisti-
sche tendenzen van de PvdA."
Die onsterfelijke classificatie!
„V r ij Nederland" (onafh. progr.),
over de gemeente-classificatie schrijvende,
meent dat er. uitgaande van de. gedachte
„gelijk loon voor gelijke arbeid", geen
enkele aanleiding kan zijn voor het vast
stellen van het loon de gemeenten in klas
sen in te delen; het uitgangspunt, dat het
leven op het platteland en in de provincie
steden zoveel goedkoper is dan in de stad,
blijkt om verschillende redenen onjuist te
zijn:
„Ten eerste moet nog bewezen worden
of de kosten van het levensonderhoud in
de stad zoveel hoger zijn. Ten tweede is
„de provincie" voor inkopen van grotere
betekenis (kleding), huisraad) op de stad
aangewezen, zodat de prijzen, in plaats van
lager te zijn, dikwijls nog met de kosten
van trein, tram of bus worden verhoogd.
Ten derde gaan de kinderen vaak in de stad
op school (zodra het om meer onderwijs
gaat dan de lagere school biedt), hetgeen
vervoers- en andere kosten met zich
brengt. Van „stedelijke zijde" wordt dan
echter aaangevoerd: toch moeten wij hier
hogere lonen hebben, want die man in de
provincie heeft zijn stukje land, zijn kip
pen. zijn geit. Ons antwoord is: als hij dat
heeft (wat lang niet altijd het geval is),
dan eist dat zorg en werk na de arbeid in
de fabriek cn waarvoor hij in de fabriek
niet wordt betaald. Dat heeft dus met het
C.A.O.-loon niets te maken. En waarom
zou hij voor de moeite en zorg aan land en
klein-vee besteed, niet iets extra's mogen
hebben? Maar die huren zijn zoveeel lager
dan in de stad! Ja, tot de bouw van nieuwe
woningen na de tweede oorlog hierin ver
andering begon te brengen. De na-oorlogse
hoge bouwkosten brengen de huren in de
stad en in de provincie meer en meer naar
elkaar toe. Tenslotte werd de consumptie
stimulering uitgevonden. Daaronder ver
staat men het feit, dat de mooie etalages
en de lichtreclames in de stad meer tot
kopen trachten ie „verleiden" en dat de
bioscoop ook geld kost. Accoord. maar mag
de man in de provincie, die dan minder
koopt en geen films ziet. daarvoor geen
vergoeding vinden in andere dingen, die
ook geld kosten?"
W aarschuwing voor kettingroker»
De toeneming der kankergevallen kan
hieruit verklaard worden, dat deze ziekte
meer dan vroeger herkend wordt en dus
een hogere plaats in de staat der doods
oorzaken verkreeg, aldus „De Groene
Amsterdamme r" (links-rad.): de
verontrustende toeneming, zowel in Neder
land als in Engeland overtuigend aange
toond, prikkelt tot het zoeken naar een
verklaring; gezien het feit, dat de vroeger
nauwelijks getelde longkanker thans bezig
is de maagkanker van de troon te stoten en
dat vooral (sigaretten-)rokers meer dan
normaal is aan de eerste kwaal blijken te
lijden, moet men het roken hier wel als
een belangrijke factor aannemen:
„Het is zeer goed mogelijk dat de
tabaksrook slechts het zich openbaren van
een in het orgaan aanwezige aanleg tot
kanker bevordert. Ook is het denkbaar dat
nog een tweede factor uit de buitenwereld
in hel spel is. Deze factor zou dan de ont
vankelijkheid voor de kankerbevorderende
prikkel van de tabaksrook verhogen.
Laatstgenoemde hypothese heeft iets aan
trekkelijks. indien men zich er nog eens
rekenschap van geeft dat de statistici in
binnen- en buitenland, als het ware onder
hun ogen de toeneming van kanker zagen
beginnen. Is er dertig jaar geleden een
wijziging in het tabaksverbruik geweest,
die hiervoor verantwoordelijk kan worden
gesteld? Lang voor de 1 ongkanker begon,
wemelde ons land van verwoede rokers.
Er waren kettingrokers, die de volgende
sigaar aanstaken aan het peukje van de
vorige, of twee pijpen met zich voerden,
zodat zij nimmer 'oehoefdèn te wachten
tot de opgerookte pijp was afgekoeld, maar
aanstonds een volgende konden stoppen.
Zulks goid ook voor andere landen. Duit
sers rookten pijpen met porseleinen kop
pen, ruim genoeg voor een kwart ons
tabak, Franse arbeiders zag men een halve
eeuw geleden zelden zonder sigaret. In het
Engeland van voor de eerste wereldoorlog
geurde het van de pijptabak. Wie deze ge-
daehtengang volgt, komt terecht bij de
hypothese dat er aan de huidige toeneming
van longkanker door tabaksgebruik, een
epidemische beschadiging van de longen
is voorafgegaan. Zelfs denkt men aan een
speciale smetstof, het influenzavirus, dat
voor ingrijpende wijzigingen van de be-
kleeüselen der ademhalingswegen aanspra
kelijk is. Ook een tot héden niet bekend,
dus hypothetisch, virus laat zich in deze
voorstelling passen. De virushypothese
heeft voorlopig geen andere betekenis dan
dat zij uitdrukking geeft aan de aarzeling
de verontrustende toeneming van longkan
ker louter aan tabak en rookgewoonten
toe te schrijven."
