r
LUCTOR ET EMERGO
n
|U
Straks is er weer van alles nodig:
verf, stenen, hout, ijzer enz.
r
Een vliering zwevend op
anderhalve meter muur
Prins Bernhard
in rampgebied
Commissaris der Koningin
bezocht evacué's
Uddel zorgt voor herstel
van de kippenstapel
Woensdag 11 Februari 1953,
NIEUWE APELDOORNSE COURANT
Tweede blad
l8o Jaargang
3fo» 35
7 .Föbruari I953
Uitgavat.Sfciciii'iag "Be Scheid-ebc^e'
UJCÏOEJS: SiEBGC.
Misschien aulle» er 'leasers (esson) s&jn, dio rit opschrift -y^rkeeid vinden in, deae
dagen» 2ijs dis staren op de onoruei vw rii.es; oa die geiedei 2ijnf verlirim vur. siensen-
Xeveac dis onfeilbaar leed veroorzaakten5 dat niiasar is holen io» rlieaer aan be—
aittingen die moeilijk of nooit meer t»l vervangen zijn.
kn ic cVi sullen we dit devies ons oi,^en moeten maken om te iraenben veer op tebou&oÊ
;wxt afgebroken. vera, on de cultuurgronden v/vvr bovssrz-ijp vr. vrucht! v r te cisken»
het leven caat voort*
r)AT ONZE ZEEUWSE collega's
hun wapenspreuk Luctor et
Emergo (Ik worstel maar kom weer
boven) gedachtig blijven, toont bo
venstaande afbeelding van „De Schel-
debode", de te Kruiningen verschij
nende courant. Nauwelijks een week
na de ramp alweer een gestencilde
courant van twee blaadjes uit te
geven, is een prestatie.
IVTOG MEER KOMT de geestkracht
van deze toch zo zwaar getrof
fenen naar voren in de kop van het
hoofdartikel: „Luctor et Emergo".
Spoorlijn naar het
Nijmeegs industrieterrein
NIJMEGEN. De spoorwegverbin
ding van het Nijmeegse emplacement
naar de gemeentelijke haven- en in
dustrieterreinen in West-Nijmegen zal
op 16 Februari a.s. officieel in gebruik
worden genomen. Alle beschikbare
ruimte van dit industrieterrein is nu
verpacht. Nijmegen gaat binnenkort
beginnen met de aanleg van een tweede
haven nabij het Mass-Waal-kanaal.
HOE wordt geholpen
De hulp uit het buitenland voor de
slachtoffers van de watersnood is zó
overstelpend, dat Schiphol reeds enige
malen verstopt is geweest door het
vervoer. Naar schatting is voor een
waarde van 30 millioen gulden aange
komen of onderweg. Wat de distribu
tie van de goederen betreft, die zijn
ten aanzien van Rotterdam over een
drietal centra verdeeld. Enige grote
warenhuizen en magazijnen hebben
deskundig personeel ter beschikking
gesteld voor het juist combineren van
de pakketten.
De Engelse Vrijwillige diensteder
vrouwen heeft mevrouw Stikker, de
echtgenote van de Nederlandse ambas
sadeur te Londen, dertig duizend kle
dingstukken voor de Nederlandse over
stromingsslachtoffers ter beschikking
gesteld.
De Berner Sennenhondenclub uit
Zürich (Zw.) heeft aan haar Neder
landse vrienden niet alleen haar deel
neming in de nationale ramp betuigd,
doch ook hulp aangeboden. De Zwit
serse hondenclub, voor het merendeel
bestaande uit eenvoudige lieden, stelt
met gratis transport een jonge Berner
Sennenhond beschikbaar om in Neder
land aan de meestbiedende te ver
kopen. De echtgenote van prof. Donath
uit Den Doldef, die dit aanbod ont
ving, bericht ons, dat ieder zijn bod
onder gesloten enveloppe kan inzenden
bij notaris mr H. B. van Rhïjn te Zeist.
Hondenhandelaren zijn hierbij uitge
sloten. Het minimumbod is f 300. Een
goed tehuis moet verzekerd zijn. De
inzending staat open tot 22 Februari.
Een bedrag van twee millioen
Zwitserse francs, ingezameld via de
„Geluksketting" in Zwitserland, is
overhandigd aan de diplomatieke ver
tegenwoordigers van de drie getroffen
Janden. Nederland kreeg hiervan het
leeuwendeel, nl. anderhalf millioen,
Engeland 400.000 en België 100.000
francs.
Het in Tanger gevormde comité voor
hulp aan Nederland heeft in vier
dagen tijds bijna 25.000 gulden inge
zameld alsmede een hoeveelheid goe
deren ter waarde van ongeveer het
zelfde bedrag.
De regering van Nieuw-Zeeland
heeft besloten 250.000 pond sterling
beschikbaar te stellen aan Neder
land en Engeland. Deze landen hebben
elk reeds 50.000 pond ontvangen. De
rest van het bedrag zal worden ver
deeld na overleg met dr Drees en
Churchill.
Ex-koning Faroek van Egypte heeft
besloten een grote receptie ter gele
genheid van zijn 33ste verjaardag op
11 Februari niet te laten doorgaan
en het daarvoor uitgetrokken bedrag
ongeveer 9000 gulden ter be
schikking van de slachtoffers van het
water te stellen.
De inzameling in Suriname bereikte
totnogtoe een bedrag van 1.7 millioen.
De Zweedse filmmaatschappij gaat
van het overstroomde gebied een
kleurenfilm maken, welke in geheel
Zweden wordt vertoond. De opbreng
sten zijn voor de Nederlanders be
stemd.
Zij willen niet terug
Tehuis voor ouden van dagen werd
redding voor veel Kruiningers
(Van één onzer redacteuren.)
Als er een volk is, dat van zijn grond houdt, dan zijn dat wel de Zeeuwen,
dat is in deze dagen wel treffend gebleken. Er zijn er, die vrouw en kinderen
hebben verloren, en er zijn er die voor de tweede keer binnen tien jaar tijds
hun haardstede in het water zagen ondergaan, (de eerste keer was tijdens
de oorlog), maar toch willen ze terug. Hoe eerder hoe liever. Zo is dit volk.
Er zijn echter ook niet-Zeeuwen in Zeeland door de ramp getroffen; mensen,
die daar niet geboren, maar wel getogen zijn, mensen, die daar een werk
kring hadden gevonden in een algemeen beroep of bedrijf en die nu mèèr
uit hun innerlijk evenwicht blijken te zijn gebracht dan het geslacht dat
sinds eeuwen op deze eilanden de strijd tegen het water streed en zonder
morren rampen leerde verdragen als beproevingen van Hierboven.
Men vindt deze beroepshalve naar Zeeland getogenen voornamelijk in de
twee grote steden op Walcheren, in de.hoofdstad en in Vlissi.ngen, en op
Zuid-Beveland in Goes. Maar ook in het dorpje Kruiningen; aan de spoor
lijn door Zeeland, vindt, of juister, vónd men hen.
De schrik te pakken!
Bezoek per hefschroef-
vliegtuig
's-GRAVENHAGE. Ook gisteren
heeft Z.K.H. Prins Bernhard een aan
tal plaatsen in het rampgebied be
zocht. Nadat hij gistermorgen op
Gïlze-Rijen was geland is de Prins
overgestapt in een hefschroefvliegtuig,
waarmee hij achtereenvolgens is ge
land in Raamsdonk, Raamsdonkveer
en Nieuwendijk. Daarna vertrok de
helicopterover Slïedrecht naar Pa-
pendrecht en maakte landingen in
.Puttershoek, 's-Gravendeel. Zuidland
op Putten, Numansdorp, Strijensas,
Lage Zwaluwe en Hoge Zwaluwe. Van
deze laatste plaats vertrok de Prins
naar Ypenburg.
Tijdens zijn bezoek aan deze plaat
sen was het de Prins opgevallen, dat
hem ditmaal geen lijsten met verzoe
ken om benodigdheden overhandigd
werden, iets, wat tot dusver nog wel
het geval is geweest.
Van Ypenburg vertrok de Prins naar
Den Haag, waar hij een vergadering
van het Nationale Rampenfonds pre
sideerde. Daarna sprak hij voor de
B.B.C.- de A.F.N. (American Forces
Network) en de Deense radio.
Nieuw hoofd Amerikaanse
geheime dienst
WASHINGTON. President Eisen
hower heeft het verzoek tot benoe
ming van Allan Dulles, tot hoofd van
de geheime dienst bij de Senaat inge
diend. Allan Dulles is een broer van
de minister van Buitenlandse Zaken.
Tentoonstelling B.B.
alhier bezichtigd
NU DE EERSTE FASEN van de
hulpverlening aan de slachtoffers
van de ramp voorbij zijn, blijkt eens
te meer hoe nodig en nuttig het is
dat er kan worden beschikt over een
organisatie Bescherming Burgerbe
volking. Het is zeer goed dat er thans
in het noodgebouw van de Bijenkorf
een tentoonstelling is ingericht
tot Zaterdag kan men er nog terecht
waar men van alles aan de weet
kan komen van deze zo bijzonder
nuttige en noodzakelijke instelling.
De tentoonstelling verdient aller
aandacht. Gistermiddag heeft de
Commissaris van de Koningin in
Gelderland, jhr. dr C. G. C. Quarles
van Ufford, in gezelschap van de
heren J. Holthaus, evacuatie-com
missaris voor Gelderland, dr A. Ti-
lanus, dir. Maatschappelijk Werk in
Gelderland en J. A. Schiebergen,
rijks-inspecteur voor Maatschappelijk
Werk en secretaris van de commis
saris voor de evacuatie, zijn werk
bezoek aan diverse gemeente in onze
provincie waar evacué's zijn onder-
IN ACHTHUIZEN OP OVERFLAK-
KEE verongelukte een Engelse heli
copter, gen Sikorsky, tijdens hulp
verlening aan geïsoleerde plaatsen.
Gelukkig waren er bij dit ongeluk
geen slachtoffers te betreuren
Hoeveel deze mensen ooit van
Zeeland en de Zeeuwen zijn gaan
houden, zij hebben nu toch danig de
schrik te pakken. Zij durven niet
goed terug en men kan het zich
voorstellen. Zy hebben htm huis
ineen zien storten en missen de
taaiheid van de echte Zeeuwse volks-
adel om weer overnieuw" te begin
nen. Ze hebben alleen het vege lijf
kunnen redden plus de moed cm el
ders een nieuw bestaan op te bou-
Maar wat voor een bestaan en
waar?
Verscheidene burgers in Kruinin
gen staan voor deze levensvraag.
Hun probleem is een probleem
apart.
Maar het verhaal van hetgeen hun
is wedervaren, verschilt niet van dat
der honkvaste Bevelanders.
Hier komt in 't kort het verhaal
van mevr. Van Vledder, die aan de
Rijksweg te Kruiningen woonde.
Haar man, acte Spaans M.O., werkte
in de export. Gelijk op honderden
andere plaatsen kwam in de vloed
nacht de muur van water op dit
huis vallen.
Het water steeg tot het plafond
der benedenverdieping. En toen steeg
het water tot halverwege de slaap
kamers boven. Op de vliering hurk
ten zy in dodelijke spanning teza
men: de man, de vrouw en het kindje
Riet. Het water steeg niet meer,
maar wel bonkte het met een ge
weldige golfslag tegen alle wanden.
Het was nog een nieuw huis, na
de oorlog gebouwd. Het stond in het
woedende water te deinen als een
schip, en op die vliering voelden de
drie hoe muur na muur scheurde en
bezweek. Maar de vliering, zwevend
op anderhalve muur, bleef intact.
Toen het dood tij was, zijn wij tot
ons middel wadend door het water
getrokken naar het hooggelegen te
huis voor ouden van dagen, ^Avond
licht". Dit tehuis is voor heel veel
Kruiningers een redding geworden.
's Maandagsmiddags al konden wij
op een open vrachtwagen naar Goes
komen. Wy ztfn er dus vry goed af-
Terugkeer naar
noodgebieden
's-GRAVENIIAGE. Aan personen,
die naar de noodgebieden moeten
terugkeren ingevolge een oproep of
lastgeving van overheidswege, kunnen
plaatsbewijzen voor de spoorwegen op
crediet worden verstrekt tegen inle-
veriug van een door of namens de
burgemeester ter plaatse afgegeven
bewijs, waarop de naam van de te
vervoeren personen en de gegevens
omtrent station van vertrek en be
stemming zijn vermeld.
In 't algemeen kunnen teruggaan
mannen van 16 jaar en ouder mits zij
aannemelijk maken, liefst aan de hand
van documenten, dat hun tegenwoor
digheid in het geëvacueerde gebied
strikt noodzakelijk is.
gekomen, aldus mevr. Van Vledder,
we hebben zelfs nog een paar kof
fers met goed, de naaimachine en
de radio kunnen redden. Maar wat
nu?
Variaties op hetzelfde droeve
thema, veel droeviger variaties nog,
kunnen vijftienhonderd Kruiningse
mannen en vrouwen ons vertellen.
Wij mogen daar niet naar luisteren
zonder iets te doen!
gebracht, onderbroken om de ten
toonstelling B.B. alhier te bezich
tigen.
De Commissaris vertoefde er ruim
een uur en werd om twee uur begroet
en rondgeleid door de heer A. Fortuyn
Harreman, voorzitter van het werk
comité en overste J. Pasqua, hoofd van
de plaatselijke organisatie Bescher
ming Burgerbevolking. De Commis
saris, hoofd B.B. in onze provincie, die
uitvoerig werd ingelicht 'door de men
sen die bij de diverse stands explicatie
geven, was vol lof over de wijze waar
op men hier de zaken heeft aange
pakt en voor de inrichting van de ex
positie welke een helder beeld geeft
hoe er in tijden van nood moet wor
den gehandeld.
Omstreeks drie uur nam de Com
missaris afscheid, teneinde zijn werk
bezoek voort te zetten. In elk geval is
de indruk welke het gezelschap van de
Apeldoornse inspanningen, om een zo
perfect mogelijk functionnerende orga
nisatie te verkrijgen, een zeer goede
geweest. De heer Holthaus vertelde
ons nog dat er in onze provincie thans
ongeveer duizend evacué's, hoofdzake
lijk van de eilanden, vertoeven. Vrij
wel allen zijn terecht gekomen bij
adressen waar ze ook in de oorlog,
toen ze moesten evacueren, onder
komen vonden, en waar ze zeer gast
vrij werden ontvangen, evenals thans.
Velen bevinden zich in de evacuatie
centra Ede en Barneveld, terwijl er
zich enige tientallen in Apeldoorn be
vinden, waar men er nog meer ver
wacht, aldus de heer Holthaus.
Textielarbeiders in
gegaan
staking
MUNSTER. In de meeste textiel
bedrijven van Gronau ligt het werk
stil, nu ongeveer 5500 arbeiders uit vier
fabrieken zich gevoegd hebben bij hun
collega's, die Zaterdag al in staking
zijn gegaan om hun looneisen kracht
bij te zetten. De stakers eisen een
loonsverhoging van gemiddeld 12 pfen
nig per uur, hetgeen de werkgevers
weigeren, omdat volgens hen de be
drijven le weinig orders krijgen.
Bij de staking zijn ook ongeveer 300
Nederlanders uit Glanerbrug en an
dere grensplaatsen betrokken, die
werkzaam zijn bij de spinnerij Eiler-
mark.
In andere textielbedrijven in het
Westduitse grensgebied wordt even
eens gestaakt. In Nordhorn (Hannover)
hebben 11000 arbeiders en in Borghorst
(Westfalen) 1150 arbeiders het werk
neergelegd.
Nog drie kippen in Kruiningen
Het is dc overtuiging van de burgemeester van Kruiningen, de heer Vogelaar,
dat zijn zwaar getroffen gemeente pas goed kan worden geholpen als de dijken
dicht zijn en de bevolking kan terugkeren. Maar dan zal er ook heel veel nodig
zijn. Een kleine delegatie uit Apeldoorn, bestaande uit de commissaris van
politie, dc heer J. S. de Jong, de commandant van de brandweer, de heer
R. Tiethof en het raadslid, de heer A. Willering, heeft Dinsdag de lange tocht
per auto naar Kruiningen ondernomen en daar met de burgemeester, die
tengevolge van een hevige griepaanval het bed moet houden, een bespreking
gevoerd. De bedoeling van het bezoek was voorlopig vast te stellen wanneer
en hoe het best hulp kan worden geboden. Dc heer Willering reisde mee,
omdat hij voornemens is een film van de door Apeldoorn geadopteerde
gemeente te maken.
Ook hulp van onze
brandweer
Door regen en wind ging de tocht
over in haast versterkte dijken langs
de polders van Krabbendijke en Ril
land Bath naar de Zanddijk van Krui
ningen. Het water vertoonde zich als
een onmetelijke grauwe vlakte met
witschuimende koppen. Om half elf
arriveerde men aan de Zanddijk, waar
een Duck gereed stond met een Ame
rikaanse bemanning en een Hollandse
kornet om het gezelschap naar Krui
ningen te brengen. Er zijn twee Ducks
in Kruiningen met een Amerikaanse
en een Duitse bemanning, die de ver
binding met de buitenwereld onder
houden. Men hoopt dat zij er voorlo
pig zullen blijven. Zij bewijzen on
schatbare diensten.
Toen men in het dorp aankwam
bleek dat er op de muziektent een
noodinstallatie voor de electriciteits-
voorziening was opgesteld. Allereerst
werd een bezoek gebracht aan burge
meester Vogelaar. Deze ligt thans te
bed met een zware griep in een van de
weinige huizen aan de Markt, die nog J
enigszins voldoende, zij het ook scha
mel onderkomen verschaffen.
De burgemeester was zeer getroffen
door het bezoek uit Apeldoorn.
Uddel zorgt voor kippen
De commissaris van politie deelde
allereerst mede, dat de bevolking van
Uddel bereid is ervoor te zorgen dat
de kippenstapel van Kruiningen wordt
hersteld. Er zijn nl. in heel Kruiningen
nog welgeteld drie kippen over. Voorts
kon de burgemeester vernemen van de
heer Tielhof, dat de Apeldoornse
brandweer zal zorgen voor het herstel
van het beschadigde brandweermate-
rieel van Kruiningen.
De cardinale vraag kwam toen aan
de orde: Waarmee kunnen wij Krui
ningen dadelijk helpen.
De burgemeester bracht drie punten
naar voren, die beslissend zijn voor 't
tijdstip van hulpverlening.
1. Er zitten nog drie gaten in de dij
ken bij Kruiningen. Het water zet bij
vloed het gehele dorp blank. Het ge
volg is, dat de vernielingen en be
schadiging van huizen voortduurt.
Vooral de een-steens binnenmuren van
vele huizen hebben het zwaar te ver
duren. Ook het huisraad lijdt nog
voortdurend schade, de wegen niet te
vergeten.
2. Van de eigenlijke bevolking van
Kruiningen is ter plaatse nog slechts
100 man aanwezig. De overigen zijn
allen geëvacueerd naar Goes en Yer-
seke.
3. Belangrijk is op het ogenblik, dat
een lier van de fa Wijma uit Apeldoorn
hier aan het werk is. Het opruimen
van cadavers en andere bergingswerk
zaamheden behoort tot de urgente ta
ken voor het herstel. Hiermee heeft
Apeldoorn reeds een prachtige vorm
van hulpverlening gevonden. De
hoofdinspecteur van politie, de heer
Van der Werff heeft de leiding bij deze
bergingswerkzaamheden. Uit boerde
rijen en schuren worden per dag 60 a
70 cadavers opgeruimd.
Straks is van alles nodig
Met dit al is andere bepaalde hulp
op het ogenblik nog niet nodig. „Het
is voor ons al een hele geruststelling",
aldus burgemeester Vogelaar, „dat wij
in plotseling voorkomende gevallen
Apeldoorn slechts behoeven te bellen
om hulp te krijgen.
Ik heb gemerkt: Apeldoorn laat het
niet bij woorden. Dat is al bewezen
door de komst van de burgemeester,
de commissaris van politie, de direc
teur van Landelijke Eigendommen, de
commandant van de brandweer, de be
langstelling van de heer Willering, van
de pers en door het stichten van een
comité „Apeldoorn helpt Kruiningen".
„Als de bevolking terug is gekomen
naar Kruiningen zullen wij veel nodig
hebben", aldus de burgemeester: glas,
verf, behang, stenen, cement, hout. „En
niet te vergeten", voegde de echtge
note van de burgemeester eraan toe,
„allerlei voor het herstel van onze
strijkijzers, stofzuigers, theestoven,
electrische apparaten, de waterleiding
enz."
Na het onderhond met de burge
meester werd een bezoek gebracht aan
een noodpolitiebureau, dat was in
gericht in een gedeelte van een win
kel, een schamel verblijf zonder enige
verwarming. Daar bood de commis
saris van politie namens het Apel-
doorns politiecorps de vaste groep
van de Rijkspolitie te Kruiningen een
pak rookartikelen aan als blijk van mee
leven van ons politiecorps en boven
al als uiting van waardering voor de
prestaties, die deze mannen in buiten
gewoon moeilijke omstandigheden heb
ben verricht.
Ook vond er een ontmoeting plaats
met ór. commandant van de
weer te Kruiningen, de heer De
Klerk. Met hem sprak de heer Tiet
hof over het herstel van het brand-
weermaterieel. De spuit van Kruinin
gen staat op het ogenblik in Goes. Be
sloten werd deze naar Apeldoorn te
halen voor een algehele revisie. Intus
sen zal Apeldoorn een brandspuit met
materiaal zenden.
Bergingswerk
De heer Willering maakte in Krui
ningen de eerste opnamen voor zijn
film. Bij laag water werd er een tocht
door het dorp gemaakt naar de Zand
dijk en de Spoordijk, waar ook op
namen werden gemaakt van het werk
van de fa Wijma. De ploeg, die dit
bergingswerk verricht, is goed op el
kaar ingesteld. Loondorsers helpen
mee, maar er is ook een student uit
Nijmegen, die zich in deze ploeg ver
dienstelijk maakt.
De heer Willering maakte eveneens
enkele suggestieve opnamen bij het
veergat aan de Schelde. Er is daar
veel veengrond van de dijk over de
vruchtbare Zeeuwse klei gespoeld. Een
watertanker was door het gat naar
binnen geslagen.
De tocht werd gemaakt in gezelschap
van wethouder Polderman, die o.a. een
grote groep vernielde huizen wees.
Van de tien, die ter plaatse stonden,
zijn er nog maar drie over. Wethou
der Polderman heeft zich *ook bezig
gehouden met het redden van vee.
's Maandags na de ramp had hij in
een stal, waarin naar hij meende vier
paarden moesten staan, maar één dier
gezien, dat reeds verdronken was. Hij
kon de deur, die geheel in het water
stond, niet open krijgen en moest on-
verrichterzake terugkeren. De Don
derdag daarna ging hij opnieuw kij
ken. Tot zijn grote verbazing bleek,
dat er nog drie paarden levend aan
wezig waren. Zij waren op balen hak-
stro gaan staan en hadden zo letter
lijk het hoofd boven water weten te
houden.
Toen het Apeldoornse gezelschap uit
Kruiningen ging vertrekken, heeft het
niet nagelaten een saluut te brengen
aan de Apeldoorner Bart Velthuyzen,
die jl. Vrijdagavond met de zware lier
naar het dorp is vertrokken en daar
Zaterdagmiddag na een ononderbro
ken rit met een snelheid van 25 km
per uur over Antwerpen en Gent is
aangekomen en onmiddellijk aan het
werk is gegaan. De hele dag is hij bij
het bergingswerk in de weer.
Burg. Vogelaar gaf de hartelijke groe
ten mee aan de Apeldoornse bevol
king en betuigde zijn warme dank voor
de eerste blijken van belangstelling en
daadwerkelijke hulp.
