Dichten van Werkendamse dijk
maakt droogmalen mogelijk
Zo herrijst een zwaargetroffen gebied(1)
„Ik stoor ine niet aan de wel,
maar doe, wat nodig is"
Groot aantal belastingfaciliteiten voor
stortingen op Rampenfonds
Amerikaanse senatoren willen
voor 38 min graan sturen
Haagse jongen, verdacht van
plunderen, voor Rechtbank
DE HONGAARSE
GALEISLAAF
De Rotterdammer
Pag. 3
Woensdag 11 Februari 1953
Vele raadhuizen der gemeen
ten in de noodgebieden, die de
vorige week middelpunten van
ongelukstijdingen en wanhoops-
meldingen waren, rijn nu her
schapen in roezemoezige centra,
vanwaar uit de herbouw der
dijken, de droogmaling der on
dergelopen polders, het herstel
der wegen en de restauratie der
getroffen huizen geleid worden.
Vorige week zamelden onze
verslaggevers nood-meldingen
in, nu bezoeken zij diezelfde
gemeentehuizen en politieposten
om er de plannen tot herbouw
en herstel te vernemen.
Want de getroffen provincies
likken niet alleen hun wonden;
zij pakken de opbouw met vaste
hand aan. Onder de titel „Zo
herrijst een zwaargetroffen ge
bied", zullen wij u de komende
dagen verhalen van de werk
zaamheden, die Rijk, Provincie
en plaatselijke overheden samen
verrichten om ons landje weer
gaaf te maken.
Het anders zo rustige riviertje de
Alm is nu slechts een gedeelte van
een wijde watervlakte. De dijken
zullen echter spoedig dicht zijn
(Van een onzer verslaggevers)
TOEN de Commissaris der Koningin in Noord-Brabant Zaterdag een
bezoek bracht aan het land van Heusden en Altena,, zei burge
meester J. de Bruyne van Werkendam hem ronduit: „Ik stoor me
niet aan de wet, maar ik doe, wat nodig isDaar kon niemand iets
op zeggen, want wat er in zo korte tijd door deze burgervader en zijn
gemeenteleden voor werk verzet is, móet bewondering afdwingen. Het
gat in de dijk bij Fort Bakkerskil is provisorisch gedicht: de communi
catie met de buitenwereld is hersteld en de zandzuiger, die de dijk
weer tot het oude, hechte bolwerk moet maken, is onderweg.
Een en ander wil natuurlijk niet zeggen, dat burgemeester De Bruyne
dit langs illegale weg zou hebben bereikt; zijn standpunt is alleen,
dat als er dingen gedaan moeten worden, die ook gebeuren, hoe de
wetten of de ambtelijke regelen daarover denken mogen.
Het gevolg van deze doortastend
heid is, dat waarschijnlijk morgen al
de polders en landen rond Almkerk
en Nieuwendijk kunnen worden be
malen. Veel meer valt er overigens
r~
Toch is het zo!
(262). Hel lol van de Neder
landse bodem heelt van oudsher
vele onderzoekers geïnteresseerd.
Een veerliglal jaren geleden is een
lijsl samengesteld van de gehele
literatuur over het vraagstuk van
de daling van de bodem en deze
lijst telde toentertijd reeds meer
dan 320 titels, terwijl bet oudste
gescbrilt hierover dateerde uit 15701
We kunnen dus niet beweren, dat
de belangstelling hierover pas uit
de laatste tijd stamt.
Maar ondanks de studie, waarin
velen zich verdiept hebben, heelt
dit nog niet geleid tol een algemeen
erkend inzicht over de vraag, of de
Nederlandse bodem dalende, dan
wel of de zeespiegel stijgende is
geweest in de laatste 2000 jaar, nocb
over de vraag of deze beweging
ook thans nog voortgang vindt.
Wanneer we de algemene daling
van de oceaanspiegel, waarover
we de laatste maal spraken, buiten
beschouwing laten en ons alleen
beperken tol de schijnbare stijging
van de zeespiegel aan onze kusten,
komen hier toch belangwekkende
cijfers te voorschijn, die elkaar Jn
het algemeen weinig onfiopen.
Peilschaalwaarnemingen van 1862
1915 hebben een onderzoeker tot
de conclusie geveerd, dat de daling
van de Nederlandse kust per eeuw
ongeveer 30 cm bedraagt, welke
waarde ook door enkele andere
onderzoekers is becijferd, zij hel
dan op andere gronden. Volgens dr.
Tesch is de verlaging van de straad-
lijn echter aanzienlijk geringer.
Weliswaar heelt de schijnbare da
ling van Nederland in de laatste
duizenden jaren gemiddeld 30 cm
per eeuw bedragen, maar in de
laatste 2000 jaar zou volgens deze
deskundige de daling niet groter
dan 2 meter, of 10 cm per eeuw zijn
geweest. Deze schijnbare daling zou
het gevolg zijn van drie oorzaken,
i.w. een werkelijke daling van
onze bodem van enkele centimeters
per eeuw. rijzing van de zeespiegel
en vervolgens, daling van het pol
derland door inklinking. Vooral deze
inklinking dient niet verwaarloosd
te worden in de veengebieden; in
de kleistreken zal zij echter een veel
geringer bedrag uitmaken en in de
zandstreken kan zij zelfs geheel
verwaarloosd worden.
Overigens vindt de werkelijke
daling van de bodem volgens dr
Tesch niet gelijkmatig plaats, doch
vertoont zij een toeneming van
Breskens tot Petten van 0 tol 4 cm
per eeuw, en van Petten tot Delfzijl
een afneming van 4 tot 1 cm.
Hoe dit ook zij. onze strandlijn
komt steeds hoger te liggen daar
zijn alle onderzoekers het wel over
eens en wel met een bedrag lig
gende tussen 10 en 30 cm per eeuw.
We zullen dit onderwerp thans
laten rusten, doch kunnen niet van
onze duinen afscheid nemen alvo
rens een oog te hebben geslagen
op die merkwaardige zoetwaterbel.
die in de grond tussen de zee en de
polder hangt.
Daarover morgen.
(Nadruk verboden)
voorlopig in Almkerk zelf niet te doen,
want er zijn geen gaten in de dijken
geslagen. Dat het water zo gemak
kelijk deze waterkering passeerde is
geen wonderwant drie bruggen
(onder één waarvan de Alm stroomt)
boden een vrije doortocht en een
„hulpgat" in de dijk lag als het ware
voor overstroming klaar.
De burgemeester van. Werkendam be
seft dan ook terdege het belang van de
dichting van het dijkgat bij Fort Bak
kerskil. Geen moeite wordt gespaard, het
werk zo vlot mogelijk te laten verlopen.
In de hal van het raadhuis arriveert een
lading waterlaarzen, in de kamer van de
burgemeester is het een va-et-vient van
opzichters, bazen en politiemannen, aan
wie de heer De Bruyne graag zijn bureau
en zijn stoel afstaat. Veel slaap heeft hij
niet genoten, de vorige week, en veel zal
hij zijn bed niet zien, de komende da
gen
Werkendam zelf is ook zwaar getrof
fen. Van de 6300 hectaren, die de gemeen
te telt, zijn er 6280 overstroomd, van de
600 woningen staan er nog 300 in het
water. Nu het gat bij Bakkerskil dicht
is, stroomt het water tenminste niet meer
in en uit, en als de gemalen weer gaan
werken, zal het land spoedig droogval
len. Dan kan men aan de huizen, de we
gen en de binnendijken gaan wei-ken,
dan zal het land van Heusden en Altena
weer de oude gedaante krijgen.
Zucht naar geld
Wel hangt er een schaduw over de
herstelwerkzaamheden van dijk en
land. De Werkendammers, wereldbe
roemd om hun dijkenbouw, verlenen
niet spontaan hun medewerking, waar
het er om gaat, „de eigen" dijk te
dichten. Blijkbaar gezegd hebben
zij het natuurlijk niet gaan zij lie
ver elders, waar „groot werk" te doen
meer geld verdienenDat dit
de werkzaamheden aan de Werken-
damse dijk niet tegenhouden kan, zal
ieder, die vijf minuten met de krach
tige en actieve burgemeester De Bruyne
gesproken heeft, duidelijk zijn.
Een andere schaduw over het werk is
de ontevredenheid van de Nieuwendij-
kers, dat zij door Almkerk (waarmede
zij één gemeente vormen en waar het
raadhuis staat) de eerste dagen van de
ramp zo in de steek zijn gelaten. Geen
woord, geen bericht, zelfs geen bemoe
diging of toezegging van hulp. Een en
ander was voor dominee O. van Noort
aanleiding, zelf de hulp ter hand te ne
men en een noodhospitaal in zijn pasto
rie in te richten. Samen met dokter J.
Schripsema, die een apart woord van
hulde verdient en krijgt, „redderde" hij
het dorp op en wie er thans over de her
stelde dijken rondrijdt, krijgt een beeld
van een herstelde plaats.
maar vreesde voor de polder Oude Ban.
De polder Nieuwe Ban liep blank, maar
het water richtte daar weinig schade
aan. De Ouaedijk werd opgelegd, het
Windaas Straatje werd met zandzakken
versterkt en zo behield men Oude Ban
en daarmee heel wat huizen van Wou-
drichem zelf. Wel vreesde men geruime
tijd voor de Burgemeester Van der Lely-
straat, die na het onderlopen van de
rijksweg Sleeuwijk-Breda de enige door
verbinding was.
Verkeerde richting
In Almkerk merkte men de waters
nood het eerst aan het zwellen van het:
riviertje de Alm. Dominee O. V. Hen
kei, Ned. Herv. predikant van Alm
kerk, vertelde ons daarvan in sobere
Woorden:
,Ik was die Zondagmorgen nogal
vroeg op en merkte, dat de Alm be
langrijk gezwollen was. Om ongeveer
kwart voor negen begon hst water
ineei:s met geweldig gebruis in de
verkeerde richting te stromen en dat
was voor mij reden te geloven, dat er
iets mis was. Dat was er ook, want
niet lang daarna kwam er een soort
vloedgolf van een meter hoogte aan
zetten, die alles, behalve enkele hoog
gelegen gedeelten van het dorp, over-'
stroomde.
Ik stelde toen meteen de kerkdiensten
uit en ging kijken of ik ergens helpen
kon. De dijken bij Nieuwendijk en Hank
bleken bezweken te zijn en de buiten
kant van de provinciale weg stond blank.
Het water steeg nog steeds en verschil
lende mensen moesten op de daken
klimmen om droog te blijven. De N.H.
Kerk en de pastorie liggen op een soort
heuvel en die bleef droog. Daarheen
werden dan ook meteen koeien en paar
den gebracht en in de consistoriekamer
richtte ik een soort evacuatiecentrum op.
In de middag stond het water in bijna
het hele dorp. vooral in de nieuwe
vijken en Gantelbrug, Uppelsehoek,
Fabriciusstraat, Voorstraat, Sjersesteeg,
Boompjes en Emmikhovensesteeg.
Mijn collega van de Gereformeerde
Kerk kwam er slechter af; het water
steeg in het kerkgebouw zo hoog. dat de
kerkboeken van de banken dreven
Geen licht en water
Zo vertelt ds. Henkei verder, hoe het
licht en de waterleiding uitvielen, hoe
Almkerk in drie stukken werd verdeeld
door het woest stromende water en hoe
men vergeefs poogde het water te keren.
Maar de Almkerkers praten daar niet
graag meer over. Zij hunkeren naar het
moment- dat de dijken bij Bakkerskil en
Hanlc definitief gedicht zijn en dat de
gemalen weer kunnen gaan werken.
In Dussen was de toestand al niet
anders. Vele bewoners, die bij het loeien
der sirene dachten, dat er „alleen maar"
brand was. werden in de loop van de
ramp-nacht door het water opgeschrikt
en verrast. Toch heeft men veel bezit
tingen kunnen redden.
De toestand van de wegen is niet zo
best. Het veer bij Gorinchem vaart wel.
maar als men op de dijk bij Sleeuwijk
arriveert, kan men maar twee kanten
uit: naar Werkendam en naar Woudri-
chem, in welke laatste richting men langs
de gehele Maasdijk (Giessen, Andel,
Wijk), Heusden en Dussen. en verder
Almkerk en Nieuwendijk kan bereiken.
Het veer Kop van 't Land vaart niet.
Zo herstelt het Land van Heusden en
Altena zieh van de slag. De dijken dicht,
de gemalen aan het werk endat
is het belangrijkste de handen uit de
mouwen. Want van aanpakken weten ze,
de Werkendammers, de Almkerkers en
de Dussenaren
DE spoorbaan tussen Dordrecht
en de Moerdijk die op som
mige plaatsen tot een diepte van
twee en een halve meter werd
weggeslagen, wordt met grote
spoed hersteld.
VJ
Groet van opvarenden
„Sibajak"
Via SchevenIngen-radio is het volgende
telegram ontvangen van de „Sibajak", die
op weg is naar Nieuw-Zeel-and
„Met kust Nieuw-Zeeland in zicht verheu
gen passagiers „Sibajak" zich op aankomst
Wellington en ontscheping Donderdagmid
dag en zenden beste groeten familie, ver
loofden en vrienden".
EEN groot aantal belasting
faciliteiten heeft de regering
verleend aan hen, die geld hebben
gestort of nog zullen storten op de
rekening van het Rampenfonds.
Het hoofd van de afdeling
directe belastingen van het minis
terie van Financiën, de heer D. J.
Muller, heeft gisteravond tijdens
een radiovraaggesprek een opsom
ming gegeven van alle te verlenen
faciliteiten.
In de eerste plaats mogen alle giften
worden afgetrokken van het belast
bare inkomen; de naamloze vennoot
schappen, coöperaties e.d. mogen deze
bedragen in mindering brengen op
hun belastbare winst. Uiteraard geldt
dit alleen voor giften, die schriftelijk
bewezen kunnen worden.
Giften komen voorts niet in aan
merking voor heffing van loonbe
lasting en vereveningsheffing. Heeft
men een voorraad goederen gratis
afgestaan, dan mag men deze goederen
als verlies boeken. Hierover wordt ook
geen omzetbelasting geheven.
Fabrikanten en importeurs van
tabaksartikelen, die rokerij hebben
verstrekt, zijn, wat dit betreft, vrijge
steld van accijns. Ook zal er geen
schenkingsrecht gelden voor gelden,
die aan het Rampenfonds of het Rode
Kruis zijn overgemaakt.
Mensen, die min of meer ernstig ge
troffen zijn, kunnen op verzoek uitstel
van betaling van belasting verkrijgen.
Entréegelden voor sportwedstrijden,
concerten en theatervoorstellingen zul
len vrij zijn van omzetbelasting, in-
dien ten minste de helft van de bruto-
opbrengst aan het Rampenfonds
wordt afgedi'agen.
Ook "zullen invoerrechten niet van
kracht zijn voor goederen, die aan ons
land zijn geschonken ter leniging
van de nood.
Zelfs is het mogelijk, ha verband met
een gift aan het Rampenfonds, belasting
aftrek te verkrijgen over 1952. Dit dient
dan schriftelijk aangevraagd te worden
bij de aangifte voor inkomsten- of ven
nootschapsbelasting over 1952.
Moeilijker is de situatie voor hen, die
buiten hun werkgever om gelden aan
het Rampenfonds hebben overgemaakt
en die een salaris verdienen, dat niet in
aanmerking komt voor inkomstenbelas
ting. Overwogen wordt een regeling te
treffen, volgens welke deze werknemers
een verzoek tot de inspecteur voor de
belastingen kunnen richten om vermin
dering van loonbelasting over de rest
van het jaar. Dit zal extra werk mee-
Zweden en Denemarken: 20 millioen kronen
TIEN MILLIOEN Zweedse kronen 7,3 millioen) en tien millioen
Deense kronen 5c5 millioen) zijn in een week tijds voor de getrof
fen Nederlanders bijeengebracht. Dat zijn twee sprekende voor
beelden van de hulp van tientallen bevriende landen, hulp die nog
steeds doorgaat. De Amerikaanse senatoren Taft en Thye hebben
voorgesteld overtollige hoeveelheden graan aan de rampgebieden in
Europa te leveren en voor de gratis verstrekking 38 millioen gulden
beschikbaar te stellen.
In Zweden is op regeringsniveau te sturen goederen en materiaal lopen
Emigratie
een nationaal comité opgericht voor
de organisatie van de hulpverlening.
„Prefabrieateda" huizen zullen waar
schijnlijk als eerste doel voor de actie
worden gesteld. Vrijdag, Zaterdag en
Zondag worden in alle hotels en res
taurants van Zweden zegels van een
kroon op de rekeningen geplakt, in
dien de gast het goedvindt. Honderd
duizenden zegels zijn er voor gedrukt.
De cijfers van reeds gezonden en nog
brengen voor de loonadministratie van
de werkgever, maar de heer Muller ver
trouwde dat men dit wel voor de goede
zaak zou over hebben.
Getroffenen, die hun belastingbeschei
den zijn kwijtgeraakt behoeven zich hier
over geen zorgen te maken. Spr. achtte
deze zaak niet urgent. Getroffenen, die
nog betalingen moeten verrichten van
reeds opgelegde of nog op te leggen aan
slagen over oude jaren kunnen bij de
ontvanger een verzoek om uitstel indie
nen. De ontvangers is verzocht deze za
ken redelijk en soepel te behandelen.
,,'n Plunderaar", zei de officier van Justitie, ,,'n Haags schoffie,
dat heel wat achter de rug heeft, maar naar mijn besliste mening geen
Duinplunderaar is", zei de raadsman. De jongen, waar het om draaide,
zat rustig in de verdachtenbank. Hij had de twijfelachtige eer de
eerste te zijn, die voor de Rotterdamse Rechtbank terecht stond wegens
diefstal bij tijde van watersnood; de volle kamer, die niet is gebonden
aan een maximumstraf van zes maanden. De eis luidde één jaar met
het bevel tot onmiddellijke gevangenneming.
Evenals de Ver. Staten heeft ook Ca
nada een regeringscommissie voor de
hulp aan Europa opgericht. Voorzitter
is gouverneur-generaal Vincent Massay,
leden zijn premier Louis St. Laurent,
de oppositieleider George Drew en alle
provinciale premiers. Emigranten uit de
drie getroffen landen krijgen voorrang.
Er zullen meer niet-agrariërs uit de ge
troffen gebieden worden toegelaten.
In beginsel is toegestaan vijftig boe
renfamilies tot rechtstreekse vestiging
op een boerderij toe te laten, dus zonder
eerst de normale stage op een Canadese
boerderij door te maken.
Chili biedt aan duizend Nederlanders
immigratiemogelfikheid naar de pro
vincie Chiloe in Zuid-Chill. De Chi
leense regering zou de overtocht betalen
en voor de vestiging zorgen.
De Westduitse regering leent aan Ne
derland, voor zolang als nodig is: 100
dieselpompen, 100 km rails, 40 diesel
locomotieven, 3000 kipkarren, 570 vracht
auto's. 50 vrachtauto's, die gebruikt
kunnen worden als werkplaatsen of
onderkomens voor arbeiders, 50 bull
dozers. 100 kipauto's en 5000 teruiwa-
jens. Dit alles ter waarde van mil-
lioenen guldens. Het Duitse aanbod
omvat het bruikleen, alle huur- en
transpox-tkosten en de verliesrisico's.
Er stonden drie punten in de dag
vaarding. In de eerste plaats zou ver-i
dachte. de 18-jarige grondwerker J. J.
van der L. uit Rijswijk, 2 pakken koffie
uit de Roode Kruispost te Abbenbroek
hebben weggenomen. Hij zou voor de
werkers aan de dijk deze koffie hebben
weggenomen en toen de leidster van de
cantine om de koffie vroeg, had hij
deze dan ook grif gegeven. Vervolgens
zou hij 2 dagen erna, op 5 Februari,
te Zuidland op een daar staande fiets
zijn gesprongen. Aan de dijk dreven
goederen aan, o.m. een naaibox, een
theemuts en een theepot. Verdachte had
die op de fiets geladen „om ze naar
een nog droogstaand huis te brengen",
zei hij gistermiddag. „De spullen waren
nieuw en ik vond het zonde, dat ze
in het water lagen". Voor hij evenwel
het huis had bereikt, was hij aange
houden. Tenslotte was hij op dezelfde
dag te Spijkenisse in een andermans
auto gestapt. Voor hij en enkele andere
arbeiders konden wegrijden naar Zuid-
land om te gaan werken, was de eige
naar opgedoken. Deze had geen aan
merkingen gemaakt, doch alleen ge
zegd, dat hij de auto zelf nodig had.
Voordat de officier zijn requisitoir
hield, vertelde de jongeman nog op een
vraag van zijn raadsman, dat de po
litie hem had geschopt en geslagen. Er
was zelfs een hele vechtpartij met stoe
len ontstaan.
De officier merkte allereerst op, dat
deze spoedzaak niet zo was doorgedacht
als andere zaken, die voor de Volle Ka
mer komen. De processen-verbaal zijn
opgemaakt door politiemensen, die
dagenlang niet uit de kleren zijn ge
weest en zeer vermoeid waren. Toch
meen ik gevallen als deze voor de
Rechtbank te moeten brengen, daar de
Politierechter slechts zes maanden kan
geven," aldus de officier. Hij meende,
dat de feiten degelijk vast stonden en
eiste een jaar gevangenisstraf met het
bevel tot onmiddellijke gevangen
neming.
De raadsman, mr. R. J. Blaauw, zeide
de volle overtuiging te zijn toegedaan,
dat zijn jeugdige cliënt onschuldig is.
„Puinplunderaars verdienen hoge straf
fen, deze jongeman behoort echter niet
tot deze zeer laaghartige categorie." Hij
merkte op, dat de koffie was bestemd
voor de werkers aan de dijken, dat er
die dagen steeds op allerlei fietsen en
in auto's werd gereden en dat deze
jongen zo hij had willen stelen
wel iets anders had uitgezocht dan een
naaibox en een theepot. Tenslotte
vertelde hij, dat zijn cliënt 4 jaren in
een inrichting is opgevoed. „Dit is een
schoffie uit de Haagse onderwereld,
dat een moeilijke tijd achter de rug
heeft. Ik weet, dat er wat het plun
deren aangaat een goed vooi'beeld
gesteld moet worden. Deze jongen is dit
niet"; aldus de raadsman.
Schuren en woningen in het land
van Altena staan nog in het water,
maar het nodige wordt al gedaan
om wegen en toegangen berijdbaar
te maken.
Advertentie.
Een kwastgat of naad? Neem GUPA te baat!
KNEEDBAAR HOUT
Overzichten
Het is niet moeilijk, in deze getrof
fen gemeenten een beeld van de scha
de te krijgen en de toedracht van de
ramp te horen. In Werkendam stak
men meteen, nadat het water, dat door
de dijk brak, een paar huizen mee
sleurde en volkomen vernielde, de
handen uit de mouwen. Militairen uit
Gorinchem werden ontboden, de ra
dio-verbinding met de buitenwereld
werd hersteld, de telefoon werd voor
de hulpverlening gereserveerd, vrou
wen en kinderen werden geëvacueerd,
de avondklok werd ingesteld om
plundering en diefstal te voorkomen
en niemand mocht zich onnodig in
het getroffen gebied begeven.
Aan het gat bij Bakkerskil werd dag
en nacht gewerkt met zand, dal men
van het oude fort haalde. („Ik stoor me
niet aan de wet, maar doe wat nodig
istot het gisteravond „nooddicht"
was; het materiaal werd daarvoor langs
zeer veel omwegen over land en water
aangevoerd en het overal voorhanden
zijnde rijshout werd snel naar de plaats
gebracht, waar men het zo nodig had.
In Woudrichem is alles nogal kalm
verlopen. Men had geen waterschade,
22
„Dat begrijp ik dat begrijp ik." De gevan
genbewaarder overlegde. Lajos wachtte op het
resultaat van dat overleggen.
„Als het uitkomtoverwoog de ander hard
op. „Dan kan ik wel zeggen, dat ik niet weet of
er iets in het brood zat maar al zouden ze
me geloven, dan schoot ik daar nog niet veel
mee op. Want wat ik begrijp, begrijpt een an
der ook."
„Hoe bedoel je?"
„Nou ik begrijp, dat er wat ïr dat brood
wordt gestopt, en zij zullen zeggen, dat ik dat
had moeten snappen. Nee, de kwade kans die
ik loop, is me te groot."
Er viel zwijgen in het vertrek. Lajos weifel
de. Wat moest hij doen? Hoe zou hij anders
met Vader in verbinding kunnen komen dan
door deze bewaker? Het móest..
„Niemand merkt het immers", trachtte hij te
overreden. .,Of je nu een broodje meer of min
der meeneemt, als je de gevangenen hun voed
sel gaat brengen. En.... een honderd daalders
heb ik er voor over".
Honderd daalders! Dat was een groot, een
begerenswaardig bedrag. Een zo groot bedrag,
dat de man wie het werd aangeboden begreep,
dat zijn vermoeden over dat broodje de waar
heid was. Een zo begerenswaardig bedrag, dat
hij zijn aarzeling overwon. „Goed dan", zei hij
„Ik zal je zin doen Wanneer breng je het?"
„Dat weet ik nog niet precies dat hangt
van andere dingen af." En met een poging tot
schertsen: „Ik moet nog met de bakker pra
ten." „Al goed." Aan de toon was te horen,
I dat de bewaker de zaak als afgehandeld be
schouwde. „Dan wacht ik wel, tot je er mee
komt."
„Afgesproken", nam Lajos aan.
Hij zette de kleine Michael van zijn knie
stond op. „Tot ziens dan."
Even later liep hij op straat.
Thomas Aczèl had zijn dag goed besteed; hij
had gevonden, wie hij zocht. Dat hoorde Lajos,
toen hij thuis kwam en verslag deed van zijn
o nderhandelingen.
DOOR
H. te Merive
„Ik heb je schipper gevonden", vertelde zijn
oom. „Het viel nog al mee, trouwens. Op de
plek, waar jij me had uitgeduid dat je met
hem voor de wal was gekomen, lagen twee
schuiten. De eex'ste, waar ik vroeg, kwam uit
Mohacz toen vermoedde ik al, dal ik die
niet hebben moest. De tweede was de goede.
Hij kwam uit Waitzen, vertelde de schipper me,
toen ik er naar informeerde. En toen ik begon
over een jonge man uit Nograd, die een dag of
wat geleden mee was gevaren naar Buda, zei
hij, dat hij zich dat wel herinnerde. Of ik die
ook kende, wilde hij weten. Nou. toen begreep
ik, dat ik ronduit met hem praten kon en
dat heb ik ook gedaan. Om kort te gaan: we
hebben afgesproken, dat hij voor twee mannen
ruimte aan boord zou houden en hij blijft
in Buda nog een dag of drie liggen".
„Dan is het kort dag", meende Lajos. „Als
Vader dan morgen de vijl heeft
„Kan dat?"
,.Ja, dat kan. En wat denkt u ervan, als ik
tegelijk met het brood mijn kennis vast vijftig
daalders geef? Dan beloof ik hem de rest na
een paar dagen."
„Ja, dat lijkt me wel geschikt. Hij begrijpt
natuurlijk best, dat we een ontsnappingspoging
vooi'bereiden."
„Dat zal wel. Maar of-t-ie er erg in® heeft,
dat er twéé mannen zullen verdwijnen....?"
„Allicht neeft-ie daar erg in. Hij zal heus niet
verwachten dat ds. Tökeli achter blijft."
„Wat-ie verwacht of niet verwacht, kan me
weinig schelen", zei Lajos. „Als-ie dat brood
maar geeft. En opstaande: „Kom ik ga
naar de bakker."
Het was gegaan, zoals was afgesproken: de
cipier had zijn vijftig daalders en het brood in
ontvangst genomen; had het brood overgebracht.
Dat laatste wist Lajos zeker: Vader had een
papiertje mee teruggegeven. Niet meer dan een
paar woorden stonden er op, maar die waren j
voldoende duidelijk „Zal klaar zijn". Meer niet.
Maar ze betekenden veel. Ze betekenden, dat hij
de vijl had en dat hij uit het venster zou klim
men op de avond en het uur, die Lajos in een
briefje bij de vijl had vermeld.
(Wordt vervolgd)
in de millioenen.
Advertentie.
Waarom ik ROXY rook
....ruik maar eens
(jeen wonder riaHedereen iegt:
'n ROXV?,
ja-tjWy
