LoeL
1
Rechtspraak over zwijgrecht J
bevredigt journalisten niet
Roeping verzaken of publiceren
RaJü
—HET DRAMA IN BEELDEN—
Werkloze hoofdarbeiders
gaan meer verdienen
Je ^Volftsl&ranl van Dinsdag 10 Februari 1953
PROBLEEM ZO OUD ALS DE KRANTENWERELD ZELF I W
Oudgedienden weer
aan de stamtafel
TUSSEN Seinpost en het Pa
viljoen der Sociëteit ligt
evenwijdig met de gehavende
boulevard een levensgroot Frans
schip, hoog op het Scheveningse
strand, ver van de rustige kabbe
lende zee. die schijnt uit te rusten
en te sluimeren na de wilde orgie
van verleden week.
Dat schip is een raar geval; een
wrak is het eigenlijk niet, het is
nog springlevend; de schoorsteen
rookt vredig als een oude zeeman,
die bij de Keizerstraat van zijn
pijpje geniet; aan boord gaat het
gewone leven zijn gang.
En zo is het eigenlijk ook met onze
stamtafel gesteld: de vrienden zijn weer
in staat zo nu en dan belangstelling te
tonen voor andere zaken dan de natio
nale ramp. Met jeremiëren is niemand
gediend. De Kamerleden vergaderen
weerde -universiteiten en hogescholen
zijn v:eer geopend, de kranten staan
weer ruimte af voor alle actualiteiten,
de radioprogramma's schakelen weer
over op hun dagelijks bedrijfzo is
het leven, en hét is goed, dat het zo is.
Het normale werk is de beste remedie
tot herstel van de
juiste gemoeds
stemming.
En wat ons
kringetje van oude
machteloze oud-gc-
dienden aangaat,
zij zijn zich weer
bewust geworden
cheiden on de
.tenbare mening.
Die openbare mening is niet altijd
identiek met die van onze vriend de
JOURNALIST en zeer zeker niet wan
neer het gaat over een onderwerp, dat
ten nauwste samenhangt met zijn overi
gens edel en verantwoordelijk beroep:
het recht om zich van het geven van
inlichtingen aan de rechter te verscho
nen. ..Dit probleem is aldus leidde
de oud-hoofdredacteur het debat in
zo oud als de journalistiek zelf. De ju
risprudentie heeft in hoogste instantie
het verschoningsrecht aan de journalis
ten ontzegd en de minister van Justitie,
mr L. A. Donker heeft op 28 Januari
jongstleden over dit onderwerp een
breedvoerige nota aan de Tweede Kamer
doen toekomen.
..Naar aanleiding van de motie-Van
Rijckevorsel, die nog door de Kamer be-
han tic ld moet worden" voegde de Vrij
moedige, lid van de Haagse balie, daar
aan toe.
„Vertel ons nu eerst in korte woorden,
wat de kern der zaak is begon ik om
het gesprek op gang te brengen wy
hebben de Nota van de Minister bestu
deerd en wij kennen de inhoud van liet
Arrest van de Hoge aad van 14 Decem
ber 194S, maar al dit materiaal werkt
voor de meesten van ons eer verwar
rend dan verhelderend. Wij wensen de
zaak te zien teruggebracht tot haar
meest simpele afmetingen. Het behoort
tot het talent van een groot journalist
in zijn uiteenzettingen neer te dalen
tot het niveau van de eenvoudigen van
geest
De Journalist liet mij niet uitspreken
en begon zijn uiteenzetting volgens de
beproefde methode van het praktische
voorbeeld.
„Ik acht een landsbelang van de eerste
orde gediend, wanneer de juiste toe
dracht wereldkundig wordt gemaakt,
want er is een strafzaak tegen een on
schuldige aanhangig gemaakt en de
rechter moet weten, hoe de vork aan de
steel zit."
De journalist laat zich overtuigen dal
een groot belang bij deze publicatie be
trokken is; hij geeft de ambtenaar ge
legenheid een stuk in de krant te schrij
ven. Maar reeds de volgende dag dient
de Minister een klacht in wegens smaad
schrift. De journalist als getuige ge
hoord, weigert de naam van zijn zegs
man te noemen, zich beroepend op zijn
beroepseer. En nu is mijn vraag aan u:
moet die journalist vrijuit gaan. of moet
hij gegijzeld en eventueel veroordeeld
worden, omdat hij weigert een getuige
nis voor de rechter af ie leggenf'
De ridderlijke Generaal was aanstonds
met zijn antwoord 'gereed: „Neen, na
tuurlijk moet die journalist zijn woord,
en zij'n mond houden, en niet gedwon
gen of gestraft worden."
Zware vergrijpen
jVTAAR de Vrijmoedige zag als jurist
beter de pointe van het geval en
zei: „Er zit aan dit voorbeeld nog een
andere kant. De justitie is verplicht de
rechtsorde te handhaven en derhalve
moet zij misdadigers opsporen en die
straffen. Het schenden van het ambts
geheim door een ambtenaar en het be
ledigen van een Minister of wie dan
ook, zijn zware vergrijpen. De dader
moet dus opgespoord worden en het is
absurd, dat de kroongetuige in dit
geval de journalist
straffeloos zou
mogen weigeren
de waarheid aan
het licht te bren
gen."
„En wat zoudt
gij doen als gij in
dat concrete geval
Tussen PLEIN
en BINNENHOF
Beroepi
iseer
■VIEHIER een sprekend geval: een de-
partementsambtenaar vervoegt zich
bij een journalist en laat hem een
geheim stuk zien, betrekking hebbende
op een onderwerp, dat de publieke me
ning in hoge mate gaande houdt. De Re-
fering heeft daarover in het openbaar
et een en ander gezegd, maar volgens
deze ambtenaar heeft zijn chef een ver
keerde voorstelling van zaken gegeven:
De Vrijmoedige aarzelde geen moment
en antwoordde: „Ik zou alle risico's op
mij nemen en weigeren de naam van
mijn zegsman te noemen. Wie A gezegd
heeft, moet ook B zeggen. De journalist
gaf aan de ambtenaar gelegenheid een
geheim te publiceren, hij beloofde de
naam van de schrijver niet te verklap-
Zoudt gij ook zo trouw aan uw ge
geven woord zijn vroeg toen de Oud-
Minister wanneer achteraf zou blij
ken, dat uw zegsman u erin had laten
lopen en dat het algemeen belang Sn
nlaats gediend te zijn door de valse pu
blicatie er juist ernstig door geschaad
--as?"
„Dan zou het geval anders liggen
gaf de Vrijmoedige toe. Goede trouw is
altijd wederkerig."
Ik verhief mijn waarschuwende stem
door tussenbeide te komen: „Laten wij
de zaak nu toch weer niet ingewikkeld
maken en ons debat principieel houden
zonder af te dwalen. In het voorbeeld
dat in discussie is, waren de ambtenaar
en de journalist te goeder trouw, zowel
tegenover elkaar als tegenover het alge
meen belang."
„In dat geval zou de journalist een
goede kans maken ontslagen te worden
van rechtsvervolging meende de Vrij
moedige, die zich blijkbaar in zijn advó-
catentoga waande. De verdachte zou
zich op overmacht kunnen beroepen.
Trouwens dat wordt zowel door de
'oordvoerders van het joumalistengilde
als door de minister van Justitie met zo
veel woorden erkend."
„Aan elk strafproces kleeft een groot
risico opponeerde de hoofd-redacteur-
in-ruste. Waarom neemt de jurispru
dentie zonder meer aan, dat geestelijken,
advocaten, artsen en notarissen onder
alle omstandigheden zich straffeloos op
Woensdag
Onderstaande radioprogramma's
in grote lijnen gehandhaafd
welke niet in overeenstemm
ernst van de tUd, worden v<
HILVERSUM I (402 m).
VARA: 7.00 Nieuws. 7.13 Gramofoonmuziek.
8.00 Nieuws en weerberichten. 8.18 Gramo
foonmuziek. 8.60 Voor de huisvrouw. 9.00
Gramofoonmuziek. 9,35 Waterstanden. 9.40
Gramofoonmuziek. VPRO: 10.00 Schoolradio.
VARA- 10.20 Voor de vrouw. 11.00 Gramo
foonmuziek. 12.00 Dansmuziek. 12.30 Land
en tuinbouwmcdedelingen. 12.33 Voor het
platteland. 12.38 Lichte muziek. 13.00 Nieuws
en commentaar. 13.20 Orgelspel. 13.45 Gramo
foonmuziek. 14 00 „De weg omhoog", cause
rie 14.15 Jeugdconcert. 15.00 Voor de jeugd.
15.50 BlokfLuit'ensemble en soliste. 16.10
Voor dc jeugd. 16.45 Voor de zieken. 17.15
Dansmuziek. 17.50 Regeringsuitzending: H.
M. Laupman: „Mijn vrienden, de Papoea's".
18-00 Nieuws. 18.15 VARA-Varla. 18.20 Mili
tate causerie. 18.30 R.V.U.Dr a. Saalborn:
„Studies in vergelijkende literatuurgeschie
denis: Russische en Engelse Hamiets". 19.00
„De Katholieken en het Socialisme", toe
spraak 19.15 Lichte muziek. VPRO: 19 30
Voor de jeugd. VARA: 20.00 Nieuws. 20.05
Politieke commentaar. 20.15 Promenade or
kest, klein koor en solisten. 20.50 „Mont
Pelé". hoorspel. 21.50 Gevarieerde muziek.
22.15 „Regen maken al.v wetenschappelijk be
roep", causerie. 22,30 Spaanse muziek. 23.00
Nieuws. 23,15 Socialistisch nieuws in Espe
ranto. 23.2024.00 Gramofoonmuziek.
HILVERSUM II (298 m).
NCRV7.00 Nieuws. 7.10 Gramofoonmuziek.
7.15 Ochtendgymnastiek. 7.30 Gramofoonmu
ziek. 7.45 Een woord voor de dag. 8.00 Nieuw?
en weerberichten. 8.15 Gramofoonmuziek. 8.1S
Gewijde muziek. S 45 Gramofoonmuziek. 9.U0
Voor de zieken. 9.30 Voor de huisvrouw. 9.35
Gramofoonmuziek. 10.15 Idem. 10.30 Morgen
dienst. 11.00 „Tropenherinnering", hoorspel.
31.45 Gramofoonmuziek. 12.00 Bas en plano.
12,30 Land- en tuinbouwmedodellngen. 12.33
Lichte muziek. 12.59 Klokgelui. 13.00 Nieuws.
13,15 Protestants Interkerkelijk Thui&front.
13.20 Lichte muziek. 13.50 Gramofoonmuziek.
14 45 Voor de meisjes. 15.00 Jeugdconcert.
15 45 Gramofoonmuziek. 16.00 Voor de jeugd.
17.20 Orgelspel. 17.50 Militaire causerie.
1S.00 Viool, cello en clarecimbel. 18.30 „Spec
trum lan het Chr. Organisatie- en Vereni
gingsleven". causerie. 1S.45 Geestelijke liede
ren. 19.00 Nieuws en weerberichten. 19.10
Boekbespreking 19.25 Gramofoonmuziek.
39.30 Buitenlands overzicht. 19.50 Gramofoon
muziek 20.00 Radiokrant. 20.20 Orkestcon
cert. 21 00 „Jezus Christus en de wereldreli
gie". cau&erie. 21.20 Gramofoonmuziek. 21.30
Amusementsmuziek 21,50 Gramofoonmuziek.
22.00 Pianorecital. 22.30 Internationale Evan
gelische Commentaar. 22.40 Gramofoonmuziek.
22 45 Avondoverdenking. 23.00 Nieuws en
SOS-berichten. 2:;. 15—24.00 Gramofoonmuziek.
TELEVISIE
hun zwijgplicht mogen beroepen en de
journalisten niet?"
„Ik dacht antwoordde de Oud-Mi
nister dat deze eio door de journalis
ten vrij algemeen niet zo stringent meer
wordt gesteld. Zij zien terecht een prin
cipieel verschil tussen de „beschermde"
beroepen en de journalistiek. Wie zich
tot de geestelijke, de advocaat enz.
wendt, en in die hoedanigheid hun hulp
inroept, doet dat zeer uitdrukkelijk met
de bedoeling, dat de hun toevertrouwde
geheimen ook inderdaad geheim blijven.
By de journalist is dat anders: hem
wordt een geheim toevertrouwd om het
tubliceren."
foegegeve
Journalist maar in beide gevallen
de toetssteen het algemeen belang. Bij
de geprivilegieerde beroepen vertoont
dat algemeen belang een ander facet dan
bij het beroep van mijn collega's, maar
het argument is voor beide groepen het
zelfde.
„Maar wie beoordeelt de vraag, of het
algemeen belang is gediend?" vroeg de
Diplomaat.
„De rechter", antwoordden de Vrijmoe
dige en de Journalist uit één morkl.
„Nu wat hebt gij dan te reclameren?"
roeg de Oud-Minister.
Pijnlijke keuze
hernam onze
pert. Wij zijn over deze
jurisprudentie niet tevreden omdat zij
ons nu en dan voor de pijnlijkste dilem
ma's stelt. Ons vak is nu eenmaal om door
middel van de publiciteit het algemeen
belang te dienen, wij proberen dat te
doen met alle eerlijkheid, kundigheid
verantwoordelijkheid en nu kunnen zich
gevallen voordoen, dat wy moeten kie
zen tussen: onze roeping verzaken door
niet tc publiceren, of onze roeping vol
gen en daardoor aan een strafvervolging
blootgesteld worden."
„Zo lijkt mij het probleem zuiver ge
steld oordeelde ik en alle actuele
debatten groeperen zich dan ook rondom
deze controverse. Er is voorgesteld een
speciale commissie in te stellen die zou
moeten beoordelen of een bepaalde pu
blicatie toelaatbaar is te achten. De mi
nister en velen met hem hebben dit plan
verworpen. Een ander voorstel ts om
zich te bedienen van deze fictie: de
journalist moet zich verantwoorden als
of hijzelf het achter de publicatie schuil
gaande delict had gepleegd. Ook deze
uitweg is als onnederlands ter zijde ge
steld. Verder is wèl actueel gebleven het
instellen van een intern tuchtrecht,
nauw verwant dus aan het middel, dat
ik zo even het eerst- noemde: de speciale
commissie. Er wordt dus onderscheid
gemaakt tussen ee>} volstrekt en een
beperkt verschoningsrecht."
De Journalist; „Het volstrekte ver
schoningsrecht is al van de baan, het
gaat alleen nog om een beperkt zwijg
recht."
„Geef mij tijd"
maar weinig bevredigd en hij vroeg
dan ook met enige wrevel in zijn stem:
„En welke oplossing doet minister Don
ker aan de hand?"
„Ook hij heeft de steen der wijzen
nog niet gevonden - moest onze inlei
der toegeven. Zijn nota bedoelde ook
niet die te geven; slechts een analyse
van de vele en ingewikkelde vraagstuk
ken was erdoor beoogd."
„Het woord is nu aan de Kamer" be
sliste ons Kamerlid.
„Alleen aan de Kamer? vroeg ik.
Ik dacht, dat de journalisten het eerst
aan het woord zijn: het gaat om hun
zaak. En daarom, gij ridder van de pen.
ontsluit gij de poorten van de burcht,
waarachter de sleutel van dit raadsel
verborgen moet liggen."
„Geef mij de tijd", was zijn antwoord.
Toen wij zover waren, keken wij weer
naar het Franse schip op het strand.
„Hoe denkt de kapitein eraf te ko
men?" vroeg de Generaal aan de chef
van het Paviljoen.
„Ja. dat heb ik hem ook gevraagd".
„En wat antwoordde hijT"
Geef mij de tijd!"
PTT VOOR MILLIOENEN GEDUPEERD
Directeur Neher: Vraag niet hot
maar de post is bezorgd
Waarschijnlijk vijf man
personeel omgekomen
(Van onze correspondent)
DEN" HAAG, 9 Febr. De PTT heeft
bij de stormvloed voor millioenen gul
dens schade opgelopen. Dertig postkan
toren moesten worden verlaten. De tele
foon- en telegraafverbindingen met Enge
land, Frankrijk en België waren op Zon
dagmorgen verbroken. Slechts weinigen
hebben dit gemerkt. Dat verklaarde van
daag de directeur generaal van dc TTT.
de heer L. N'eher.
Waarschijnlijk zijn vijf leden van het
PTT-corps om het leven gekomen. In de
getroffen gebieden werden enorme ver
woestingen aangericht aan centralen, toe
stellen, kabels en ander materiaal. Bin-
- en buitenlands verkeer zijn met tij
delijke voorzieningen hersteld. Veel ook
is weer definitief in orde. „Alle plaatsen.
ir mensen verblijven zijn thans be
reikbaar; zij het soms zeer moeilijk",
zei de heer Neher.
De heer Neher heeft bijzonder veel
waardering voor het personeel van de
PTT. De postkantoor-kassen werden over
al gered. Op zoldertjes, boven onderge
lopen etages richtte men noodkantoren
Willem Andriessen voorzitter
Kath. Kunstenaarsvereniging
DEN BOSCH, 9 Febr. Op de Zondag
in Den Bosch gehouden vergadering van
de Algemene Katholieke Kunstenaars
vereniging werd Willem Andriessen uit
Amsterdam tot voorzitter gekozen. De
scheidende voorzitter, drs A. Wijffels uit
Den Haag, werd gekozen tot vice-voor-
zitter.
In zijn openingsrede wijdde de heer
Wijffels enige gedachten aan de maat
schappelijke plaats en functie van de
intellectuelen en van de kunstenaars. Hij
wees op de strijd, welke de intellectue
len en kunstenaars hebben te voeren voor
de handhaving van de eer en het aanzien
van hun stand en beklemtoonde de nood
zaak van het begrip voor de geestelijke
waarden, welke deze beroepsbeoefena
ren vertegenwoordigen. „Dit is een on
ontbeerlijke voorwaarde", aldus de heer
Wijffels.' „om ook de maatschappelijke
waardering en de economische basis van
hun bestaan te bevestigen".
WIENER SYMPHOXIKER
DEN HAAG, 9 Febr. De Wiener
Svmphoniker geven op 27 Februari een
gala-voorstel'ing ten bate van het Natio-
dinsdag io februari ivaba) naa! Rampenfonds. Willem van Otterloo
SO.IS21 15, 1 televlsite. 2 W„r- 1JS." H rüJFlï,"
overaicht 3 ..Dökbouw". film. Pauze. 11 --'-men dirigeren. Cor de Groot zal als
„Fantaisie impromptu", geacteerde improvi- solist m Beethoven s Derde Piano-concert
saties. 1 optreden.
Ei
i
in. „En de post is bezorgd. U moet niet
vragen hoe. maar bezorgd is ze", zegt de
directeur. Allerlei noodoplossingen wer
den gevonden. In het getroffen gebied
waren geen postzegels of enveloppen
meer voorradig. Brieven werden in vie
ren gevouwen en met plakband dichtge
maakt. De enkele aanduiding „NOOD
GEBIED" maakte frankering overbodig.
Ook had de heer Neher veel lof voor
de amateurzenders, die in liet noodge-
bied en in Den Haag uitstekend en prij
zenswaardig werk hebben gedaan.
(Advertentie)
RADIO-AMATEUR
HAD PRIMEUR
Maandag
EN bekwame en betrouwbare
radio-amateur, eigenaar van
het luxe motorjacht „May be",
die onder de roepletters PAoXX
zakelijk verslag deed van ontstel
lende gebeurtenissen, is het eer
ste steunpunt geweest voor de
van schrik verlamde buitenwe
reld, toen bekend werd welke
ramp er over Nederland was ge
komen. Toen schreiende mensen
op de daken van hun woningen
de hemel om uitkomst smeekten
uit het hels geweld van water,
hoorde men plotseling in de grijze
dageraad van die noodlottige Zon
dagmorgen een geheimzinnige
stem uit 't inferno klinken:
PAoXX riep radio-Scheveningen
op. De stem van een man, die
als eerste op z'n jacht het nood-
gebied doorkruiste en om het
half uur rapporteerde van een
andere plaats. Wat hij zag was
de meest verschrikkelijke pri
meur, die men zich kon voor
stellen.
Niemand had ooit van deze amateur
gehoord, die alle journalisten en an
dere nieuwsmensen in snelheid heeft
geslagen. KOOS OUDSHOORN (33),
de nooit falende klank-technicus in de
studio van de Nederlandse Radio Unie
(in het gebouw van de Regeringsvoor
lichtingsdienst in Den Haag) wordt bij
na lyrisch als hij gaat vertellen over
het prachtige werk van het motorjacht
„May be". „Hoe de man het heeft vol
gehouden is me een raadsel", zegt Ouds
hoorn opgewonden. De berichten van
de „May be" lieten aan duidelijkheid
niets te wensen over. Radio-Schêvenin-
gen gaf de boodschappen nauwkeurig
door aan de bureau's, waarvoor ze be
stemd waren en later op de dag gingen
van Radio-Scheveningen de eerste aan
wijzingen voor de „May be" de lucht in.
Deze eerste en aanvankelijk enige
verbinding met de rampzalige gewes
ten werd hals over kop uitgebreid.
Meer radio-amateurs in het noodgebied
begonnen informaties te verstrekken.
Nog geen 36 uur na de rampnacht wa
ren 40 tot 50 amateurs opgenomen in
een noodnet van 35 zenders. De leiding
was in handen van de Bijzondere Ra
diodienst van de PTT, waar chef A. S.
M. VAN SCHEXDEL (58) stevig de
teugels hield. Als centrale post fungeer
de PAöCY. Een gewone huiskamer.
Met een zelfgebouwde zend- en ont-
vanginstallatie en een telefoon. PA nul
CY staat nu met gouden letters in de
radio-logboeken, als een van de rijkste
bronnen voor de berichtendienst van
de regering.
Toen het reddingswerk z'n hoogte
punt had bereikt waren vele diensten
de zwoegende am >urs wier namen
men nog niet bekend heeft willen ma
ken tehulp gekomen. Het grootste
deel van de racho-apparatuur der rijks
politie, de landmacht met 150 verbin-
dingsposten en enkele mobiele radio
stations, zes radio-teams van de marine
in het rampgebied zelf, met een mijnen
veger als verbindingsschip en de steun
van 42 in Nederlandse havens verblij
vende oorlogsvaartuigen. De buiten
landse troepen zorgden voor extra
versterking. Dit alles in vlotte samen
werking met de Radio Unie en radio-
Scheveningen.
De Radio Nieuwsdienst is van Zon
dag 1 Februari tot en met Zaterdag
avond de zevende 55 uur en 15 minuten
in de lucht geweest. Normaal zendt
deze dienst niet meer dan 16 uur per
week. Geen uur lang was er in het gele
huis aan het Hilversumse Melkpad rust.
De vijf nieuwslezers hebben hun stem
men niet gespaard en van de 13 redac
teuren, die de nleuwsstroom moesten
leiden, hebben de meesten soms 20 uur
aan een stuk aan hun schrijfmachines
gezeten.
De Stem
DE berichtendienst van de regering.
Die stem door de radio: dramati
serend in zakelijke berichten het gehe
le epos van naastenliefde, -van koppig
volhouden, van moedig reddingswerk
en nooit vermoede gulneid. Die stem,
die de redding van duizenden ten dode
opgeschreven mensen heeft betekend.
Nooit zal iemand kunnen achterhalen
hoeveel berichten er in de eerste fase
van de watersnood zijn uitgewisseld.
Alleen al bij de berichtendienst van
de regering moeten er echter de vorige
week zo'n 28.000 boodschappen zijn bin
nengekomen.
Voor al deze berichten waren ver
antwoordelijk drie mensen van de Re
geringsvoorlichtingsdienst. In het ge
bouw van deze dienst aan de Wasse-
naarseweg in Den Haag zaten GÏJS-
BERT VAX DE AVIEL (34), vice-direc-
teur RVD, ARIE VAN DEN DOOL (40)
en een blond meisje ATIE BOKHOVE
(32). Zij vormden de basis van de dra
matische berichtendienst, waarnaar in
binnen- en buitenland werd geluisterd.
Op de stoel van Atie Bokhove zaten vele
mannelijke en vrouwelijke ambtenaren,
die na hun eigenlijke werk de berichten-
an 41
Arie van den Dool
dienst kwamen steunen als telefonist,
redacteur of nieuwslezer. Atie Bokhove
vertegenwoordigt hen hier allemaal,
grauw van de slaap, omgeven door ra1
telende verreschrijvers, rinkelende te
lefoons, bergen papier, stapels boter
hammen en rijen kopjes koffie. Van
hen hing de redding hunner landgeno
ten af. Acht telefoontoestellen werden
Ogen van de krant
VERTEGENWOORDIGERS i
grote dagbladen, uit Engeland, Bel
gië, Frankrijk, West-Duitsland, Zwitser
land, Oostenrijk, Italië, Zweden, Noor
wegen, Denemarken. Finland en de
Verenigde Staten schreven over de hele
wereld kolommen vol over de ramp. Na
de eerste dag al zaten hun keurige
broekspijpen onder de modder en waren
hun schoenen ontoonbaar. Sommigen
hadden op alles gerekend en leken op
oorlogscorrespondenten. De nestor van
het gezelschap was de bekwame H.
ZIMAN (54) van de „Daily Telegraph".
Hij kon nauwelijks z'n gevoelens onder
woorden brengen na z'n eerste bezoek
aan de Zuidhollandse eilanden. Acht
Italiaanse journalisten seinden naar
hun zuidelijk land: „De watersnood in
de Po-vlakte was maar kinderspel".
De ogen van de wereld waren gericht
op dé ramphoek van Nederland. De
ogen van geharde journalisten, van af
grijzen vervuld. De lenzen van vele bui
tenlandse camera-mensen ook. Te snel
overgeplant uit een prettige wereld in
een Apocalyps. Hoorde ik niet op een
bedreigde dijk een keurig gekapte
Italiaan (van de televisie) luidruchtig
om 'n accu roepen! En scheen 'n Griekse
fotoreporter niet naar Goeree gekomen
om zich door een collega te laten foto
graferen, terwijl hij op de rand van
een boot gezeten, een filmapparaat loos
liet draaien? Misschien dat ik het
plaatje in een buitenlands tijdschrift
nog ns tegenkom. „Onze reporter in
Zeeland Ze waren er allemaal. Bui
tenlanders en Nederlanders. In Stave-
nisse, in de dodenpolder van Halsteren,
hij het drama op de Molendijk bij Oude
Tonge. Het leven, van een journalist
TTET drama van de watersnood-ramp met zijn massale evacuaties heeft
-*"*■ verschillende kanten. Wat dénkt een oude Zeeuwse boer, die nooit
van z'n eiland is weggeweest, die nog nooit in een trein .heeft gereisd,
wanneer plotseling boven het luik op z'n zolder, waarheen hij voor het
water is gevlucht, een glazen koepel aan de hemel verschijnt? Aan die
glazen bol zit een mecano-achtige staart. Erin een Amerikaanse neger
met een brede grijns, die hem duidelijk maakt maar in te stappen. Met
een touw onder z'n oksels wordt die Zeeuwse boer dan opgetiid om een
kilometer of wat verder weer op de begane grond te worden gezet. Na
een luchtreis, die hem misschien meer heeft verbaasd dan al het geweld
van het wassende water. Hoe véél menselijke kanten heeft zo'n drama?
Er zit méér in dan geweld en techniek om dat geweld te keren. De Neder
landse man van-het water bij uitstek, de schrijver JAN DE HARTOG (38)
heeft met z'n woonark ligplaats gekozen ergens in Zeeland om stof te
verzamelen voor een nieuwe roman. Ook de filmkunstenaars YTZEN
BRUSSE (32), BERT HAANSTRA (27) en HERMAN v. d. HORST (42)
hebben met hun camera's rondgekeken, minder als de journaalmensen
gespitst op de actualiteit der verschrikking, méér om ais artiesten het
symbool te vinden, dat ook kunstzinnige uitdrukking kan geven aan
hetgeen in de afgelopen week het verzekerde bestaan van Nederland heeft
bedreigd. De MSA in Parijs was direct bereid dit initiatief te financieren.
In RVD-kringen wordt verteld, dat het resultaat dit jaar door Nederland
zal worden ingezonden naar het filmfestival in Cannes. Uitgerust door
C'inetone in Duivendrecht hebben de filmers met camera-assistentie van
Van Haren Noman, Hazelaar en de Keukeleire een grote hoeveelheid in
drukwekkend materiaal verzameld, waarvan zij thans zelf nog stil zijn.
'dag en nacht bewaakt. De telefonisten
waren de eerste zeef: kwamen er be
richten binnen, die beter aan een an
der adres terecht waren, dan werd dat
meteen gezegd. Genoteerde berichten
gingen door een tweede zeef: een ka
mer onder de nok. waar .werd beoor
deeld welke boodschappen voor uilzen
ding in aanmer
king kwamen en
welke telefonisch
konden worden
doorgegeven. Eén
op de vijftig be-
richten kwam al-
dus terecht in de
omroep-cel van de
Radio Unie.
„Weet je wat
ons het meest
heeft getroffen
zegt Van de Wiel. I
„Toen wij omrie-
pen. dat de RVD Atlo Bokhove
ter ontlasting van
zijn eigenlijke telefoonnummer er
een ander had bijgekregen met 10 lij
nen, kwam op da't nummer precies 20
seconden later het eerste telefoontje
binnen. Of er ook naar de berichten
dienst werd geluisterd!" Het goed func-
tionneren van de berichtendienst was
overigens afhankelijk van de welwil
lendheid der omroepverenigingen. De
pluim voor de vlotte regeling gaat ech
ter naar Arie van den Dool, de man van
„Wij leven mee met de jongens over
zee". Hij hield vooral 's nachts een oog
in het zeil en betrok dikwijls de stoel
achter de microfoon.
De buitenlandse radioverslaggevers,
die na de eerste berichten over de
ramp in „waterig Holland" ijlings hun
opname-apparaten hadden ingepakt en
naar Den Haag waren gevlogen, werden
bemoederd door de Nederlandse Ra.iio
Unie. In de omroepcel in het gebouw
van de RVD vertelde DANIEL SCHORR
(New York Times) (36) iedere middag
om twee uur in een directe uitzending
voor de CBS, het omroepstation voor de
staat Columbia, aan 20 millioen Ameri
kanen van het leed dat over Nederland
was gekomen. De Engelse BBC had
twee man gestuurd, de omroep voor de
Amerikaanse strijdkrachten in Duits
land een compleet team. Verder werden
uitzendingen verzorgd door Finse,
Deense, Noorse, Oostenrijkse en Franse
radio-verslaggevers.
Carel Lnkclaar
Merkwaardig Memento
FEBRUARI
ZONDAG
Zondag Septuagesima.
H. IGNATIUS, Bisschop-Martelaar.
Het loon van ecu goede handeling vinden
we reeds in de overtuiging wel te hebben
gedaan
Memento: 1 Febr. IS61 Dijkbreuk bij
Leeuwen, waai door 17 dorpen ondcf; Wa
lter liepen.
Een simpel blaadje uit een scheur
kalender van dit jaar. Met een Memen
to. dat huiveringwekkend is. gezien in
het licht van dc ramp die Nederland 1
Februari '53 trof. Er is hier sprake van
een dijkbreuk bij Leeuwen, waardoor
17 dorpen onder water liepen. Ter ver
gelijking: de rampzalige Sint Elisa-
uethsvloed in 1421 verzwolg 16 dorpen.
de schade is te boven gekomen. Alle vu
rige artikelen raken al weer in het
vergeetboek. En het feit, dat de Volks
krant. die op 2 Februari het ramp-
nieuws bracht, in de middag in Heerlen
voor een gulden per exemplaar werd
gekocht, kan thans niet verhelen, dat
elk nieuws snel oud is geworden; dat
de ge-emotionneerde troep journalis
ten, die vorige week Zeeland bevolkte
grage lifters voor de helicopters en
de ducks vandaag alweer is ver
spreid naar alle richtingen van de \ve-
reld, waar het nieuws altijd ligt te
wachten.
R
(32) bijvoorbeeld.
Vorige herfst zat hij voor „de Volks
krant" bij de manoeuvres in Duits
land. Een telegram riep hem haastig
naar Amsterdam, vanwaar hij onmid
dellijk naar Amerika moest vliegen, om
dat, er behalve een Atlantisch Pact ook
nog een NATO bestaat. Dat was een
lange trip. Terug en uitblazen. Als die
zeven gevangenen uit Breda maar niet
waren ontsnapt. Enkelaar wéér naar
Duitsland. Eindelijk een Zondagmorgen
thuis. Lekker uitslapen. Half negen
telefoon. „Wat 'n toestand, niet?" zegt
een stem. „Ja, de pannen waaien van
m'n dak", zegt Enkelaar slaperig. Dan
echter wéét hij dat het stormt en dat
er getelefoneerd moet worden. Om een
vliegtuig. En met de krant. Met de
slaap nog niet uit de ogen stapt enkele
uren later Enkelaar met twee andere
ster-verslaggevers in een door de krant
gecharterde Dakota met equipage en
een fotograaf.
Daar vliegen journalisten boven Zee
land, en zien het verdronken land van
één rampzalige nacht. JAX VESTERS
(44) schrijft over het vreselijke lot van
Schouwen, door niemand nog vermoed.
De volgende dag is een dozijn
speciaie verslaggevers verspreid over
het toneel van de ramp. Weer is de
journalist gegrepen door het nieuws,
dat hem thans na enkele dagen al met
afschuw en walging vervult. Enkelaar
schrijft uit Stavenisse, het Oradour van
de zee, zijn dodenreportage. HERMAN'
LEEXES (33) beschrijft ae ondergang
der dijken, waarvan hij de geschiedenis
kent als geen ander. Na vijf dagen
noodgebiedrepor-
tages bereikt de
krant 's nachts om
half twee een uit
geput telefoontje:
„De équipes zijn
stuk, we kunnen
geen man op laar
zen meer zien, we
lopen op ons tand
vlees; we willen
Vrijdag naar huis".
Dat is nu weer
voorbij. De meeste
buitenlandse jour
nalisten zijn naar
huis. Sómmigen
hebben gezegd terug te komen voor
liet springtij van 16 Februari. An
deren komen pas over een maand
of zes om te zien, hoe Nederland
i Bodegrave
Microfoon en camera
EEDS op de Zondag na de ramp
nacht ijlden de Nederlandse radio
reporters naar het noodgebied. Hun
opdracht was niet gemakkelijk. Naast
het verslag het interview met de ge
troffenen. „Waarom zijn jullie niet in
Hilversum gebleven?" riep een man,
wie een microfoon werd voorgehouden.
De taak van de radio-reporteris niet
gemakkelijk geweest. Zijn voorlichting
moest wel het meest onder aangrijpen
de omstandigheden geschieden. Enkele
hunner wisten lot ver in het rampge
bied door te dringen en vertelden op
sobere en daarom aangrijpende wijze
over de catastrofe aan landgenoten
overkomen. JOHAX BODEGRAVEN
(38), bekend van de Haak-In-Actie, gaf
wel het voorbeeld van de perfecte re
portage: rustig, zonder aandacht af le
dwingen voor de eigen stem en met
veel „ruimte" voor de mensen, die van
hun ervaringen vertelden. Met de ver
slaggevers in het noodgebied en de
Nieuwsdienst onder hoogspanning
heeft de radio in de afgelopen dagen
verstrekkende, dui
delijke voorlich
ting gegeven.
Het aandeel van
de televisie in de
publiciteit rond de
ramp was alleen
mogelijk dank zij
de film. Maandag-,
Dinsdag-, Donder-
dag-. Vrijdag- en
Zondagavond wer
den films uitge
zonden, welke door 1
de televisie-staf in
samenwerking met
Multi-film in Haar
lem waren opgenomen. De TV had per
manent 4 of 5 ploegen camera-mensen
in beweging, die 't overstroomde gebied
in alle richtingen doorkruisten.
Het volledige rampen-journaal van
Polvgoon zal door alle Amerikaanse
televisie-stations worden vertoond.
Waar het schrikbarend radio-nieuws
reeds uit het geheugen is weggeëbd,
stelt dit journaal (ook in alle grote
Nederlandse bioscopen te zien) de on
zalige week weer helder voor ogen.
Polygoon-Prof.ilti heeft 125.000 meter
filnï-copie over geheel Nederland ge
distribueerd. Het journaal, dat normaal
250 meter lang is. kreeg nu een lengte
van 650 nieter. Het werk van 24 came
ra-mensen, bijgestaan door twaalf
chauffeurs-electriciens, die behalve
voor de auto's met fakkels ook verant
woordelijk waren voor de technische
bijstand. In totaal werd voor het
nieuwsjournaal ditmaal 4 tot 5000 me
ter film opgenomen. 55 Duplicaat-nega
tieven gingen naar 251 landen, waar
weer honderden copieën worden ge
maakt. De wereld wéét nu, ook uit
eigen aanschouwing, hoe Nederland
werd geteisterd.
-¥■
Het was vooral het beeld, dat 'n in
druk heeft gegeven van de ramp in
haar werkelijke gedaante. De foto's van
de dijkdoorbraken in de krant lieten
het eerst zien wat er aan de hand was.
Later kwamen de journaals. De film
zag haar kansen.
Niet om geld te verdienen, maar om
te getuigen; Polygoon laat op het ogen
blik een kleurenfilm maken. Haar sce
narioschrijver KEES STIP (39) zal uit
het journaalmateriaal een documen
taire film maken van drie kwartier,
waaruit het totaalbeeld van de ramp
voldoende naar voren zal komen. Bo
vendien wordt overwogen hoe een fi'n
kan worden samengesteld waaruit
blijkt dat niet het hele land onder wa
ter io gelopen, een gedachte, die in
Amerika tot misverstanden aanleiding
geeft.
PENNEWIP
NIEUWE WERKVOORZIENINGSREGELING
Voor elke maandwerk:
één dag vacantie
(Van onze correspondent)
UTRECHT, 9 Febr. Het ministerie
van Sociale Zaken heeft een nieuwe so
ciale wci'kvóorzicningsregeling ontwor
pen voor hoofdarbeiders. Een ministerieel
besluit hierover is thans onder weg naai
de gemeentebesturen. De nieuwe rege
ling voorziet onder andere in een in
deling in vier functiegroepen met een
daarbij behorende loonschaal, welke voor
de betrokkenen in 't algemeen een hoger
salaris, dan tot dusver te verdienen was,
inhoudt. De regeling heeft oen terugwer
kende kracht tot 29 December van het
vorig jaar.
Elke gemeente, waarin de regeling
voor hoofdarbeiders wordt toegepast,
dient een Commissie Sociale Werkvoor
ziening Hoofdarbeiders in te stellen.
Deze is college van advies, welke on
der andere tot taak heeft de tewerk
gestelde hoofdarbeiders in te delen in
functie-groepen. Deze groepen vier in
tetal hebben betrekking op eenvou-
ige administratieve routine-arbeid tol
werk. dat een grote mate van zelfstan
digheid. kennis en ervaring vereist.
De hoogste en laagste beloningen, die per
week worden uitgekeerd, variëren in de eer
ste (en laagste) gToep van 50,35 tot 44.35
voor hen, die 42 jaar en ouder zijn. al
gelang de gemeenteklasse. Voor de 23-janger.
zijn deze lonen respectievelijk 36.50 tot
ƒ32,70. In de groepen U, III en IV zijn de
top- en basisionen in de verschillende ge
meente-klassen respectievelijk 63,20-/ 55.66
(42 jaar en ouder), 37.05-/ 35,05 (23 jaar).
76.75-/ 67.55 (42 jaar en ouder), ƒ41.05-
37,25 (23 jaar)87,30-/ 76,70 (42 jaar
ouder) en 45,50-/39,10 (23 Jaar).
Het loon voor do hoofdarbeiders van
jaar bedraagt 90 percent van het loon, gel
dende voor 23-jangen en vervolgens 10 per
cent minder voor elk jaar, dat de betrokkene
jonger is. dan genoemde leeftijd. (Zij, die
jonger zijn dan 25 jaar en ouder dan 64.
kunnen evenwel niet zonder toestemming van
minister worden tewerkgesteld.) Zij, die
door bijzondere prestaties uitmunten, kunnen
een toeslag krijgen van 5 percent op li<-t loon,
in bijzondere gevallen zelfs van 10 percent.
Voor laatstgenoemde toeslag is evenwel mi
nisteriële toestemming nodig.
Indien een hoofdarbeider, die voor
plaatsing in aanmerking komt, de hem
aangeboden functie niet kan aanvaar
den, wegens gebrek aan bruikbare kle
ding, kan het gemeentebestuur hem
deze verstrekken na verkregen toestem
ming van het ministerie van Sociale Za
ken.
Overigens zal het aan de werkloze
hoofdarbeider zijn toegestaan om een
beperkt deel van de werktijd te verzui
men voor cursussen, voorzover deze
kunnen leiden tot vergroting van zijn
plaatsingskansen in het normale arbeids-
Ambulante artisten
lichtvaardig afgezegd
AMSTERDAM, 9 Febr. De Bedrijfs-
unie voor de Kunst deelt mede dat ten
gevolge van de watersnood vele musici
en artisten, en wel voornamelijk de zoge
naamde ambulanten, in financiële moei
lijkheden dreigen te geraken. Talloze
contracten werden en worden door hun
opdrachtgevers opgezegd, omdat beslo
ten is vastgestelde bijeenkomsten af te
gelasten. Mueici en artisten accepteren
deze strop zonder misbaar, vooral als
blijkt, dat de voor hen uitgetrokken
gages aan het Nationaal Rampenfonds
zijn geschonken. Er zijn echter vereni
gingen, zaalhouders enzovoort, die wel
heel lichtvaardig handelen en thans
reeds besluiten, bijeenkomsten in Maart
en zelfs later niet te laten doorgaan. De
geëngageerde musici en artisten ontvan
gen geen enkele vergoeding, laat staan
hun volle gage. Zij moeten zich maar
zien te redden. De Bedrijfsunie voor de
Kunst, waarbij zijn aangesloten de in het
N.V.V. georganiseerde algemene bedrij in
bond, de Nederlandse Toonkunstenaars-
bond en verder de Katholieke Bond van
musici en artisten en de Christelijke
Bond van kunstenaars, protesteert ern
stig tegen deze handelwijze en zal niet
nalaten tegen deze werkgevers streng
op te treden, aldus de mededeling van de
Bedrijfsunie.
proces. Een en ander volgens de inzich
ten van het gemeenteoestuur en de
Rijksconsulent voor Sociale Bijstand.
Voor elke maand, dat een hoofdarbeider
werkt volgens de sociale voorzieningsre
geling, heeft hij recht op één dag va
cantie.
CENTRALE PUNTEN
KATHOLIEKE HULP
DEN BOSCH, S Febr. (KLN.P.) Na
overleg met het ministerie van Maat
schappelijk Werk is op initiatief van het
Landelijk Sociaal-Charitatief centrum 'n
coördinatie tot stand gebracht van de.
activiteiten van het Katholiek maat
schappelijk werk ten behoeve van de
door de watersnood getroffen gezinnen.
Als nationale centrale voor overleg en
samenwerking treedt op het Landelijk
Sociaal-Oharitatief centrum in Den
Bosch. Zuidwillemsvaart 143, tel. K 4100-
5635 en 5148. De zorg voor het inzamelen
van gelden en goederen en al wat met
materiële hulpverlening samenhangt,
blijft berusten bij 't Nederlandse Katho
lieke Huisvestingscomité te Den Bosch.
Hekellaan 6, tel. K 4100-8491.
Onder meer werd tot het volgende be
sloten:
1. Indien daaraan behoefte bestaat, zal
in de opname-gemeenten het maat
schappelijk werk ten behoeve van de
I geëvacueerde gezinnen ter hand wor-
1 den genomen, onder meer door de in
zet van maatschappelijke werksters.
Informaties hierover zijn te verkrij
gen bij de betreffende Diocesane Soci
aal-Charitatieve centra, waarvan de
adressen zijn:
Aartsbisdom Utrecht: Albert Cuyplaan
52. Bilthoven tel. K 3402-2052;
Bisdom Haarlem: Laan Copes van
Cattenburch' 127, Den Haag, tel. K
1700-112343;
Bisdom Breda: Markkade 7, Breda, tel.
K 1600-9361;
Bisdom Den Bosch: Zuidwillemsvaart
143, Den Bosch, tel. K 4100-5635;
Bisdom Roermond: Munsterplein 3,
Roermond, tel. K 4750-2713.
i2. Door de 5 Diocesane Stichtingen voor
Colleges worden hervat
DELFT. 9 Febr. Met ingang van
Woensdag 11 Februari zullen alle colle
ges, oefeningen, practica en instructies
aan de Technische Hogeschool te Delft
worden hervat.
De rector-magnificus van de Rijks
universiteit te Leiden deelt mede dat de
colleges en practica, die vorige week ge
staakt werden in verband met hulpver
lening van Leidse studenten bij de over
stromingsramp, Donderdag zullen wor
den hervat.
Gezinszorg, samenwerkend in de
Stichting Nationale Katholieke Gezins
zorg, zijn reeds en worden nog gezins
colonnes samengesteld, welke, indien
daar een beroep op wordt gedaan, zul
len worden ingezet in de phase van
reëvacuatie naar de noodgebieden. De
colonnes bestaan uit gezinsverzorg
sters onder leiding van maatschappe
lijke werksters, terwijl eventueel ook
vrijwilligers worden ingeschakeld.
De inzet van de colonnes geschiedt van
een centraal punt uit, liet bureau van
het landelijk Sociaal-Charitatief cen
trum ten Den Bosch waar de Stich
ting Nationale Katholieke Gezins
zorg, uitsluitend voor liet colon-
newerk tijdelijk bureau houdt. Aanvra
gen voor de inzet van de colonnes wor
den gaarne op genoemd bureau inge
wacht. Het Katholieke colonnewerk
wordt geleid van twee werkcentra uit,
welke gevestigd zijn: Voor het rampge
bied behorende tot het bisdom Haarlem,
te Den Haag. Lcdeganckplein 27, tel. K
1700-119282; voor het overige rampgebied
te Breda, Boschstraat 35, lel. K 1600-9636.
