Het buitenland helpt de nood
in ons land lenigen
Men geeft met gulle hand
KENT GI] UW RECHTEN
Emder werfarbeiders werkten
dag en nacht door: voor ons
Achttien platboomvaartuigen klaar
in veertig uur tijds
Het ideale
paar
Blauwe Gillette
Mesjes
DINSDAG 10 FEBRUARI 1953
LEEUWARDER COURANT
3
Denemarken, Zweden en België: drie voorbeelden
(Van bijzondere medewerkers)
Het bericht van de overstroming heeft ook in het buitenland grote indruk
gewekt. Overal zijn hulpacties aan de gang om de zo zwaar getroffen Neder
landse bevolking naar beste kunnen en vermogen te helpen. De Deense be
volking, die naar aard en karakter veel met de Nederlandse gemeen heeft, voelde
het bericht van de ramp bijna als een persoonlijke slag. Een bijzondere mede
werker vertelt hierover van de reacties, die op het horen van het vreselijke
nieuws in de Deense stad Esbjerg volgden. Op initiatief van enige ingezetenen
van de stad en met medewerking van de Nederlandse vice-consul, werd Dinsdag
ochtend een bijeenkomst gehouden, waar de plannen besproken werden tot een
spoedige en effectieve hulp.
Met het motto van de stad Esbjerg
„Rask maa det gaa" (Snel moet het
gaan) voor ogen, werd de zaak
doortastend aangepakt en een ogen
blik later reden de geluidswagens al
door de stad om de bevolking op te
roepen hun gaven voor het getroffen
Nedei-land af te staan.
De brandweer, die de goederen inza
melde, heeft het in geen tijden zo druk
gehad. Soms 50 tot 60 telefonische aan
biedingen per uur moesten worden afge
handeld. De Unie van Vrouwelijke Vrij
willigers sorteerde de diverse kleding
stukken, schoenen, laarzen enz. en zorg
de voor de verpakking. Een transport
maatschappij, die anders geregeld vis
naar Nederland vervoert, stelde gratis
de vrachtauto's ter beschikking.
„Ik ben blij, dat ik de Nederlanders
kan helpen", zei een chauffeur, „dit is
onder deze omstandigheden wel de beste
lading, die ik ooit naar Nederland heb
gebracht". Drie auto's rijden geregeld
door de stad om de kleren in te zame
len en het is werkelijk indrukwekkend
te zien. hoe spontaan de bevolking
reageert.
Een deken
Een wollen deken werd op de auto ge
legd, met een brief er aan vastgehecht,
waarop stond;
„Deze deken is mij in een concentratie
kamp gegeven door een barmhartige Neder
lander.
Nu keert de deken terug naar zijn vader
land om een Nederlander in nood te verwar
men, zoals de deken eens my z'nwarmte gaf."
Ik heb het meegemaakt, dat, toen een
verzamelauto door de hoofdsraat van
Esbjerg reed, een ingezetene zijn over
jas uittrok en deze schonk aan mensen,
die het kouder hadden dan hij. Met de
kraag van zijn colbertjasje omhoog, liep
hij weer verder. Maar koud had hij het
niet, daar ben ik van overtuigd, want
van binnen uit stroomt bij hem een
•warmte ,die alle kou kan weerstaan.
Een man, die er uitzag, alsof hij niets
te missen had, klopte op het raampje
van de chauffeurscabine en stopte de
verbaasde chauffeur een biljet van 50
kronen in de hand. Zijn naam en adres
wilde hij absoluut niet zeggen.
Een oude dame kwam 's avonds, met
een ongelukkige uitdrukking op haar
gezicht, op het inzamelkantoor. Al wat ze
kon missen aan kledingstukken had ze
al bij vroegere inzamelingen afgegeven,
zei ze. Nu gaf ze en biljet van 100 kro
nen. Ook uit de omgeving van Esbjerg
komen telefonische aanbiedingen tot
hulp. Uit Ribe. Bramminee. Grindsted en
Een breed lachende Deense politic-agent.
die het zijne doet voor de Nederlanders
in nood.
Varde komen ook kleren mee naar
Nederland. De stad Esbjerg schonk een
bedrag van 1000 kronen en politie-agen-
ten zag men met handen vol kleren
door de straten lopen.
Gloednieuw
Zaken, fabrieken en instellingen
schonken schoenen, manufacturen en
dekens. Tot diep in de nacht werkte een
zevental meisjes vrijwillig aan de sorte
ring en de verpakking. Vele goederen
zijn gloednieuw en van uitstekende kwa
liteit.
In totaal is er tot op heden een be
drag van 15.000 kronen ingezameld en
een aantal goederen tot een gewicht van
achttien ton. In overleg met het Neder
landse Consulaat in Kopenhagen wordt
de besteding van het geld bepaald.
Maar nog steeds gaat de inzameling door
Fabriekspersoneel verzamelt geld of
werkt over voor de Nederlandse vrien
den. Ook is er een theatervoorstelling
georganiseerd, waarvan de gehele op
brengst ten goede komt van de getrof
fen gebieden. De arbeiders van een
matras- en meubelfabriek werkten gra
tis van 16.30 tot 21.uur. In die tijd
werden 100 matrassen gemaakt voor
Nederland. Een bonthandelaar schonk
een grote partij pelswaren.
Het was, hier in Esbjerg. een Inzame
ling, zo spontaan en zo overweldigend,
als men zelden heeft meegemaakt. De
gevoelens van medeleven kwamen uit
alle delen van de bevolking en de waar
dering en de achting, die men hier in
Denemarken voor het Nederlandse volk
gevoelt, komt door deze snelle en daad
werkelijke hulp wel hei bert tot uiting.
In Zweden
In Zweden helpt en offert iedereen,
van het prinsesje, dat zich aan het hoofd
had gesteld van de school-inzameling
tot de man, die zijn jas uittrok en ook
deze bij de gegeven kleren legde.
Een Nederlandse organiseerde een in
zameling van kleren. De stroom was zo
groot, dat zij met Goethe kon zeggen:
Die Geister die ich rief. die werd ich
nicht mehr los! Want haar huis werd
vol gedragen. Het puilde uit. En als de
Zweed iets geeft, dan is het geen rom
mel.
Er waren hele pakken bij, die de
gevers uit de zojuist gehouden uit
verkoop hadden gehaald. Wij zagen
ook ettelijke bontjassen afgeven en
winterkleding, die tegen iedere
Noord-Wester storm stand houdt.
Ruim veertig ton kleren werd bin
nen twee dagen alleen in Stockholm
al afgegeven. En terwijl van Neder
landse ?ijde halt wordt geroepen,
we hebben genoeg, draait de Zweedse
machine door. want volgens de
secretaris van het Zweedse Rode
Kruis weet niemand, wat de vol
gende weken zullen brengen.
En de Zweden hebben gelijkhet
is onpsychologisch de stroom van gaven
te stoppen. Wat niet nodig is, kan
immers worden opgeslagen. Zo lang de
wereld bestaat zijn er catastrofen ge
weest. Het Zweedse Rode Kruis weet uit
ervaring, dat plotseling uit een ander
gedeelte van de wereld een hulpkreet
kan komen en dan zou het surplus een
goede dienst kunnen doen.
Dit is dan wederom gebleken: hulp op
grote schaal moet organisatorisch geleid
worden en individuele acties, hoe goed
ook bedoeld, kunnen een negatieve uit
werking hebben.
Dit geldt ook voor het verzamelen van
dekens. Als er mensenlevens mee kun
nen worden gered, is practisoh iedere
hoeveelheid te verkrijgen. Zweden
stuurde reeds 25.000 en op het ogenblik
dat wij dit schrijven zijn nog eens 75.000
onderweg. Ze zijn dus tóch nodig. Maar
Maandagochtend zei nog iemand, die
beter had kunnen weten, „dat Neder
land zelf dekens maakt en naar Zweden
exporteert.
Geld
Nu is in de eerste plaats geld
nodig. Wat de Zweden op dit gebied
hebben gepresteerd is wel buiten
gewoon. Grote bedragen, zoals een
half millioen kronen van de
„Coöperatieve" komen binnen, maar
ook vele kleine beetjes. Het Leger
des Heils heeft de Nederlandse vlag
als opvangdoek voor de gaven. De
kerken staan collectes af. Alle fees
ten, van de revue tot de worstel
wedstrijd toe. staan in het teken van
de catastrofe in Nederland. De kun
stenaars zien van hun gage af en de
beste krachten van de radio veilen
Hollandse poppen.
Deze hulp. die al de millioen te boven
gaat, moet niet worden beschouwd als
een gift aan een bevriende mogendheid,
maar als een handreiking aan de mede-
Overstelpend
De hulp uil het buitenland voor de
slachtoffers van de watersnood is zo
overstelpend, dat Schiphol reeds enige
malen verstopt is geweest door het
vervoer. Naar schatting is voor een
waarde van 30 millioen gulden goede
ren aangekomen of onderweg en iedei
uur stijgt dit bedrag, want van overal
komen goederen van allerlei soort.
Zoals men weet heeft ook Nederland
zelf prachtig geholpen met goederen
Als aan de eerste noden is voldaan
zal men zien in hoeverre de getroffe
nen nog met goederen van betere
kwaliteit gediend kunnen zijn. Een
groot gedeelte van de gezonden goe
deren moet achter de hand word
gehouden tot het tijdstip, dat de A
vacuatie zich gaat voltrekken en de
mensen weer hun huizen en andere
bezittingen, voorzover nog aanwezig
zullen gaan betrekken.
Socixde Verzekering CXV
mens. Een handreiking, zo spontaan en
gul, dat deze hulp wel even aandoenlijk
In België
Als men wil ingelicht worden over
vraag hoe België meeleeft met de ram
pen die Nederland hebben getroffen,
moet men vooral niet zijn licht proberen
op te steken bij de Belgische dagbladen.
Vooral in de eerste dagen van de cata
strofale gebeurtenissen kreeg men wel
eens de indruk, dat België opzettelijk
het leed van de Nederlandse bevolking
verkleinde en verborgen hield, om de
volle aandaoht te vestigen op hetgeen
België zelf was overkomen.
Neen. de ware gevoelens van de
Belgische man en vrouw staan in
deze dagen niet in de dagbladen ge
schreven. maar in de harten zelf
van het Belgische volk. Dat vcrite
leeft intens met Nederland mee. I.
is op het allerdiepst met ons lot be
wogen. De Vlaming, die zeer ge
voelig en emotioneel van aanleg is,
is op het ogenblik bereid in onze
huid te kruipen en ervaart het leed
dat ons trof alsof het hem zelf was
overkomen.
Vandaag verkeerde ik in een Bel
gische familie waar, ter gelegenheid van
een verjaardag, veel vrienden en ver
wanten, allen Belgen, samen waren. Wat
ik daar aan sympathie en meeleven met
Nederland ontmoette, was even verras
send als verblijdend. Er is vooral één
bijzonderheid waarover het Belgische
volk de laatste dagen veel spreekt. Ik
bedoel het contrast tussen prins Bern-
hard en koning Boudewijn van België.
Men hoort dit contrast lang en drama
tisch uitspinnen. De kleine man heeft
hier zijn oordeel geveld en dit oordeel
is pro de prins en contra de koning. „Als
er nu", zei een rasechte Antwerpenaar,
„een straatinzameling voor de twee lan
den gehouden zou worden, zou ons volk
voor Nederland en niet voor België
geven".
Ook de houding van prinses Wilhel-
niina en koningin Juliana wekken hier
de grootste bewondering en geeft aan
leiding tot de meest overdreven verha
len. Koningin Juliana zou zichzelf onge
veer van alles beroofd hebben om de
slachtoffers van de ramp te helpen. En
de prinsesjes zouden mirakelen van of
fergezindheid presteren.
Men staat even verbaasd over de na-
eveteit waarmee dergelijke, meestal ge
fantaseerde verhalen, verteld worden,
maar er blijkt een grote goodwill uit, die
de Belgische bevolking op het ogenblik
bereid is aan 't Nederlandse te geven. Een
pastoor zei: „Er is niets dat zo samen
bindt als een snoer van geronnen tra
nen". Een goed woord. Een woord waar
van de blijde waarheid spoedig moge
blijken. Want als de nood en het verdriet
nu eens konden bewerken wat de rust
van de betere dagen niet vermocht
namelijk het in vriendschap tot elkander
neigen van beide volken, welk een
schone winst zou dan het leed opleveren
voor Noord en Zuid.
(Van een medewerker)
Een van de prachtigste en meest
aandoenlijke voorbeelden van
het enthousiasme en de snelheid,
waarmee het buitenland spontaan zijn
hulp aanbood, leverden de arbeiders
van de werf „Nordseewerke" in
Emden, dat de zwaarst getroffen stad
van Duitsland heet te zijn. In één
nacht tijd werd daar een plan gemaakt
voor de bouw van ijzeren plalboom-
botcn en veertig uur daarna waren de
achttien boten klaar. De mannen van
de werf hebben dag en nacht doorge
werkt om de scheepjes zes meter
lang en 2.10 breed met een diepgang
van 25 centimeter klaar te krijgen.
Ze zijn inmiddels naar het rampgebied
verzonden. De boten zijn nog met
riemen uitgerust; de bijbehorende
buitenboordmotoren worden nagezon
den.
Dit is een van de staaltjes van doel
treffende hulp. die in Oost-Friesland
aan de dag wordt gelegd. Men heeft
daai in het gebied be-oosten de Eems
de hulpverlening met een grote voort
varendheid aangepakt. Vorige week
werd er onmiddellijk een comité
samengesteld onder leiding van de
regeringspresident Hamann. waarin
ook de Nederlandse consul in Emden.
de heer Wessels, zitting nam. Alom
werden hulpacties georganiseerd.
Belangrijke bedragen aan geld. kle
ding, beddegoed enzovoort werden in
gezameld. er werden vanwege de
„Hollandhilfsausschusz Emden" op
roepen geplaatst om kinderen op te
nemen: uit Au rich vertrokken twee
boten met volledige bemanning,
EHBO-ers, en technici van het Tech
nische Hilfswerk: de zeilvereniging
Leer wist te bewerkstelligen dat een
„stormboot" met zware motor werd
gezonden, die volledig uitgerust werd
door de waterpolitie. terwijl de Leerer
haringvisserij het oliegoed en de
rubberlaarzen leverde. De boot ope
reert inmiddels in de Zeeftwse
wateren.
Zo gaat het door. Oost-Friesland,
dat zelf wéét wat de strijd tegen het
water betekent en dat zelf in de
rampnacht óók z'n deel kreeg, he
begrepen, waar het om gaat en is ie
hoop gesneld om te helpen. En het
heeft geholpen op een wijze, die be
wondering afdwingt en die de band,
welke er tussen dat deel van Duits
land en het noorden van ons land al
sedert eeuwen bestaat, doch die in de
jaren '40-'45 uiteraard verslapte,
sterker aan zal halen.
Bouwvakarbeiders willen
opbouwen
In een brief aan de minister van
Sociale Zaken zegt de Algemene Bond
van Werkers in de Bouwnijverheid nu
en in de toekomst bereid te zijn krach
tig medewerking te verlenen bij het
herstel en de opbouw van de getroffen
gebieden Om dit evenwel met het
grootste succes te doen, verzoekt de
Bond te bewerkstelligen, dat vervoer
van en naar 't rampgebied en de plaats
van inwoning en het inzetten van
groepen vrijwilligers snel geregc'
wordt en voorts, dat nu reeds maa
regelen worden genomen, om, zodra dit
mogelijk is, een aanvang te maken met
de bouw van barakken en cantines, zo
dat de ligging en verzorging van de
bouwvakarbeiders, die in de getroffen
gebieden gaan werken, verzekerd is.
„Pernis" draait weer
Doordat met man en macht is aange
pakt, is men er op de raffinaderij van de
B.P.M. te Rotterdam-Pernis in geslaagd,
destilleer-eenheden en een deel der ther
mische kraak-installatie weer in bedrijf
te stellen. Er bestaat goede hoop, dat alle
fabrieksinstallaties. met inbegrip van de
katalytische kraak-installaties. aan het
einde dezer week weer zullen dreaien. Da
verwerking van ruwe olie uit Schoone-
beek, die geheel te Pernis geschiedt, zal
dan ook over enige dagen weer op het
oude peil worden gebracht.
Beantwoording van vragen
W. R. te L. (681). Alvorens de door U
gestelde vraag juist te kunnen beant
woorden verzoek ik U mij mede te
delen: le in welk bedrijf U werkzaam
is; 2e of in het door U opgegeven uur
loon de verhoging gelijk aan de premie
Werkloosheidswet ingaande 1 Juli 1952
is inbegrepen; 3e idem de premie voor
hetv bedrijfspensioenfonds; 4e krijgt U
vacantiebons en zo ja, hoe hoog is de
waarde f "hrvan. Voorts verzoek ik U
mfj een ./ter, meer leesbaar, loon-
strookje te zenden. In de brief het no.
681 te vermelden.
J. M. te L. (682) vraagt inlichtingen
voor zijn schoonvader die in het genot
is van uitkering ..Noodwet-Drees'' en
daarnaast nog inkomsten heeft uit
eigen bedrijf. Is schoonvader nu ook
verplicht nog inkomstenbelasting te
betalen?
Antwoord. Ook de uitkering „Nood
wet" is voor uw schoonvader een bron
van inkomsten, zoals bijv. ook ouder
domsrente, enz. en telt dus mede voor
het vaststellen van de totale inkomsten
waarvan eventueel inkomstenbelasting
moet worden betaald.
W. S.B. te L, (683). Voor de be
antwoording van uw vraag dient U zich
te wenden tot het Gewestelijk Arbeids
bureau te Leeuwarden waar men U
ongetwijfeld wel verder van advies zal
dienen.
D. W. H. (684) was in het genot
van uitk. .ig „Noodwet-Drees". doch
ontving onlangs bericht van de Rijks
verzekeringsbank dat de uitkering op
verzoek van de Raad v. Arbeid was
stopgezet en nader bericht zou volgen.
De reden van de schorsing werd niet
bekend gemaakt. Hij koopt wel eens.
zo om de 2 a 3 maanden een borrel,
doch nooit zoveel, dat hij dan ..onbe
kwaam" is. De laatste ..bekeuring"
daarvoor is al wel 5 jaar geleden. W.
is nu zonder inkomsten en vraagt wat
hem nu te doen staat.
Antwoord. U hebt blijkbaar wel een
vermoeden waar de schoen wringt.
Zeer zeker zal de Rijksverzekerings
bank of de Raad van Arbeid U wel
kunnen vertellen waarom de uitkering
is geschorst
De Raad van Arbeid is bevoegd de
ouderdomsuitkering in te trekken:
„Wanneer degene, aan wie ouderdoms
uitkering is toegekend, misbruik van
drank pleegt te maken, alsmede wan
neer het, gezien diens maatschappe
lijke gedragingen en levenswijze, rede
lijkerwijze te verwachten is, dat hij de
hem toegekende uitkering zal mis
bruiken".
.Wanneer er geen termen aanwezig
zijn de uitkering in te trekken kan de
uitkering ten behoeve van dengene
aan wien zij is toegekend, betaalbaar
worgen gesteld aan een door de Raad
van Arbeid aan te wijzen persoon of
instelling". Er wordt dus, zoals U ziet,
wel voor gewaakt, dat het geld van
de belastingbetalers goed wordt be
steed.
J. J. te S. (685). De door U aan het
Bureau Sociale Zaken afgegeven
machtiging is steeds herroepbaar. Als
U er dus werkelijk op staat de U toe
gekende uitkering zelf weer te ont
vangen. dient U zich te wenden tot
gemeld Bureau of. zonodig, tot het
Departement, dat U de uitkering heeft
toegekend.
G. W. te D. (686) is gehuwd en ont
vangt zowel ouderdomsrente als be-
drijfspensioen. Heeft geen ander bezit
dan een eigen huis. Hij vraagt voor
welk bedrag uitkering „Noodwet-
Drees" hij in aanmerking kan komen.
Antwoord. Wanneer de door U ver
strekte gegevens juist zijn zal uw uit
kering „Noodwet'' 624 per jaar be
dragen.
A. B. te B. (687) is eveneens in het
genot van ouderdomsrente en bedrijfs-
pensioen, eigen huis en bovendien nog
wat spaargeld. Hij vraagt of hij in
aanmerking komt voor uitkering en zo
ja. tot wie hij zich moet wenden".
Antwoord. Ook U komt voor uit
kering in aanmerking, waarvan het
bedrag f 564 p. jaar zal zijn. Voor het
aanvragen kunt U zich wenden tot de
Advies-Commissie in uw woonplaats
wellicht aan het Bureau Sociale
Zaken of rechtstreeks tot de Raad
van Arbeid Leeuwarden
W. W. te L. (688) vraagt inlichtingen
voor haar zuster weduwe die
nog steeds uitgaat te werken doch
binnenkort 65 jaar wordt. Deze zuster
is reeds in het genot van een lijfrente
doch heeft overigens na haar 65ste jaar
geen inkomsten. Vraagt of zuster ook
in aanmerking kan komen voor uit
kering „Noodwet" en zo ja hoeveel.
Antwoord. Wanneer uw zuster in
dezelfde gemeente woont als U zal
haar uitkering „Noodwet", als uw ge
gevens juist zijn. 360 per jaar be
dragen. dus bijna f 7 per week
de V. te R. (689) heeft al enige tijd
geleden gelezen, dat de uitkeringen
„Noodwet" m.i.v. 1 October 1952 zijn
verhoogd en dat deze verhoging
Nov. of Dec. 1952 uitbetaald zouden
worden. Tot dusverre 5 Januari
1953 heeft hij echter nog geen be
richt van verhoging ontvangen. Nu
maakt hij zich geen zorg dat dit niet
in orde zou komen, doch wil wel eens
weten of gemeld artikel op waarheid
berust.
Antwoord. Inderdaad werden de uit
keringen m.i.v. 1 Oct. 1952 verhoogd
Deze verhoging is echter niet voor
allen gelijk doch is afhankelijk van
het eigen inkomen. Inmiddels zult U
zeker al net bericht ontvangen hebben.
S. B. te L. (690) stelt het volgende
geval. Een arbeider in het genot van
uitkering „Noodwet-Drees" kan 12
Mei a.s. werk krijgen, waardoor zijn
inkomen hoger wordt en gemelde uit
kering herzien of wellicht geheel in
getrokken moet worden. Kan deze
arbeider direct na afloop van het werk
weer in het genot gesteld worden van
de oorspronkelijke uitkering?
Antwoord. In dit geval wordt het
inkomen over het tijdvak 12 Mei 1953
tot 12 Mei 1954 geschat. Blijkt dat dit
inkomen dus inclusief het door de
arbeider te verdienen loon meer
bedraagt dan de inkomengrens ..Nood
wet" aangeeft, dan wordt de uitkering
ingetrokken en kan niet eerder dan
12 Mei 1954 weer uitkering worden
aangevraagd. Gesteld dat deze arbei
der thans een inkomen heeft van f 700
per jaar. dan bedraagt zijn uitkering
„Noodwet" 624 p. jaar. Wanneer hij
met het werk. dat 12 Mei a.s. aan
vangt. 600 kan verdienen, zo be
draagt zïin inkomen over het jaar
12 Mei 1953'1954 f 1300. waardoor
de uitkering „Noodwet" wordt ver
laagd tot.... ƒ24 p. jaar. - derhalve
600 p. jaar minder. Het financiële
voordeel is dus nihil.
Vragen, deze rubriek betreffende, in
te zenden aan de redactie van dit blad.
Op de envelop S.V. vermelden
Niet veel zieken onder
evacué's te Rotterdam
Met aantal zieken ondpr de geëvacueerden
in Rotterdam is meegevallen. Van de 10.000
mensen, die in de Maasstad een onderdak
hebben gevonden, moesten in totaal 1296 op
genomen worden, van wie 127 in een zieken
huis, 120 in een verpleeginrichting, twaalf
in een psychiatrische inrichting en 37 in het
Gemeentelijk Tehuis voor Ouden van Dagen
De ambtenaar van de Burgerlijke Stand hoeft
in Rotterdam al een huwelijk voltrokken tus
sen hvee evacué's, een uit Steenbergen
een uit Oude Tonge.
De weduwe van de Egyptische luite
nant Taha, die in Maart 1952 in een don
kere straat in Cairo door leden van ex-
koning Faroek's „ijzeren garde" werd
doodgeschoten, heeft tegen Faroek een eis
tot schadevergoeding ingediend.
(Advertentie l. M.)
(J scheert z.icb nog gemakkelijker, heter en Bneller als U de extra
scherpe Gillette mesjes in een Gillette scheerapparaat gebruikt.
Want ook die vormen een ideaal paar! Zij garanderen dat U zich
?lke morgen snel en perfect scheert.
*N GILLETTE SCHEERAPPARAAT EN
ZIJ BEHOREN BIJ ELKAAR
Blue Gillette
Thin Gillette
E 0.75 per 5
Een „goeie, morgenbegint met Gillette l
1 UIT ANDERE Jj
■Jllilllll BLADEN ■lllllllli»
V eel te geringe kennis van zaken
Maar weinigen in ons land wijden hun
gedachten nog aan de bouw van het
nieuwe Koninkrijk en in het bijzonder
aan de Surinaamse secessie-zaak, schrijft
„V r ij h e i d en Democratie"
(V.V.D.). en toch is dit een zaak met
velé directe en indirecte consequenties;
vereist wordt thans wel op z'n minst een
juiste en duidelijke kennis van zaken
bij hen. bij wie de beslissingen zijn:
„Wat de weinigen die hier te lande op
de hoogte zijn van Surinaamse, Antilli
aanse. Caraïbische omstandigheden en
situaties, treft, is vooral: de geringe, de
véél te geringe, kennis van deze zaken
bij de politieke partijen in Nederland en
bij alle politieke fracties in de beide
Kamers der Staten-Generaal. Er is. om
het ronduit te zeggen, in de gehele
volksvertegenwoordiging niet één lid
dat met kennis van zaken over deze
dingen oordelen kan. en spreken mag.
Zelfs niet. men houde ons dit ten goede,
in de speciale commissies daartoe
Enkele korte, officiële, bezoeken aan
beide buiten-Europese Rijksdelen zijn
ruinischoots onvoldoende tot het ver
krijgen van de noodzakelijke bevoegd
heid tot beoordeling van wat ginds om
gaat en leeft. Zo zal het. naar onze
mening, noodzakelijk, zéér noodzakelijk,
zyn. dat de verschillende Kamerfracties
zich over West-Indische, dat is- over
Surinaamse. Antillische èn Caraïbische.
drie zéér verschillende aangelegenheden,
doen voorlichten, door daartoe uit hun
politieke kring samengestelde commis
sies van lieden, die wèl van deze zaken
weten".
Nederlanders en Engelse ziekte
Het in ons land verschijnende maand
blad ,.Z u i d-A f r i k a" moet zich her
haaldelijk keren tegen de „Engelse
ziekte", waardoor in hét bijzonder de
Nederlandse immigranten in het land
der Boeren aangetast blijken te zijn, ge
zien het feit dat zij liever Engels dan
Afrikaans spreken en hun kinderen ook
by voorkeur naar Engelse scholen zen
den; in verband daarmee geeft het blad
een uitvoerig overzicht van het Trans
vaalse onderwijsstelsel, waaruit blijkt,
dat vrijwel alle scholen staatsscholen
zijn (met verplicht godsdienstonderwijs),
dat. de kinderen tot hun zestiende jaar
leerplichtig zijn en dat alle verplicht
staatsonderwijs kosteloos gegeven wordt:
„Als gevolg van het feit dat Zuid-
Afrika een tweetalig land is. hebben zich
wat de voertaal betreft in de loop der
jaren drie schooltypen ontwikkeld, n.l.
Afrikaans-medium. Engels-medium er.
parallel-medium scholen. De eerste twee
zijn. wat voertaal betreft, eentalig- de
laatste zfjn scholen waar Afrikaansspre-
kende leerlingen èn Engelssprekende
leerlingen in aparte klassen door mid
del van hun huistaal hun onderwijs ont
vangen. Meestal bevinden deze scholen
zich in kleine dorpen of in nog onont
wikkelde voorsteden, waar twee aparte
scholen te weinig leerlingen zouden tel
len. De algemene regel in Transvaal is
echter: afzonderlijke scholen voor elke
taalgroep. De andere taal is natuurlijk
een verplicht leervak, reeds van het eer
ste leerjaar af. Zoveel mogelijk wordt
die taal, gedurende de lessen daarin, als
voertaal gebruikt door leerlingen en
leerkrachten. Ongeveer 70 pet. van de
totale Transvaalse blanke schoolbevol
king wordt thans door medium van Afri
kaans onderricht en 30 pet. door medium
van Engels. Veertig jaar geleden waren
deze cijfers juist andersom. De voor
sprong van het Afrikaanse medium is
pas ontstaan, toen het de oude Hollandse
voertaal ging vervangen. Dit was om
streeks 1920. Van die tijd af dateert
voor de Afrikanerjeugd de toepassing
van het opvoedkundig gezonde beginsel
van moedertaal-onderricht. Kinderen
van vreemdelingen, wier huistaal noch
Engels, noch Afrikaans is. moeten vol
gens wetsbepaling, het schooltype bezoe
ken. dat door de directeur van Onder
wijs voor hen aangewezen wordt. Hier
onder vallen dus ook de kinderen van
de nieuwe Nederlandse immigranten. In
de regel beslist de directeur dat deze
kinderen de Afrikaans-medium school
moeten bijwonen. Hij doet dit op opvoed
kundige gronden, omdat Nederlands veel
meer aan Afrikaans dan aan Engels ver
want is. De praktijk bewijst ook, dat
Nederlandse kinderen zich snel op een
Afrikaans-medium school aanpassen, In
een Engels schoolmilieu zouden zii zich
lang verloren gevoelen en hun vorderin
gen aanvankelijk beslist schade lijden".
Verschoven (religieus) socialisme
In „T ij d en T a a k" (chr. soc.)
gaat prof. dr. W. Banning in op ae „ver
schuiving". die in het religieus-socia-
lisme gedurende de laatste halve eeuw
plaatsgegrepen heeft, zelf deelt hij niet
de bezwaren van het (bewust nfet-
christelijke) religieus-humanisme daar
tegen, maar aanvaardt hij haar als een
eis van de tijd:
„De verschuiving van S.D.A.P. naar
P.v.d.A. was noodzakelijk, politiek èn
geestelijk. De verruiming van over
wegend proletarische beweging naar
brede volksbeweging, met behoud van
het socialistische doel. n.l. het recht van
de factor Arbeid, ligt direct in het ver
lengde van wat zich in de maatschappij
van alle Westerse landen had voltrok
ken. Men mag het de oude S.D.A.P. tot
een eer aanrekenen, dat zij de noodzaak
van deze verruiming reeds had gezien:
let op het program 1937. Deze verrui
ming bewaart het socialisme in Neder
land voor isolement en secte. Er is nu
klaar en duidelijk gesteld, dat het
socialisme kan en moet worden ver
dedigd op grond van humanistisch,
rooms-katholiek. protestants geloof, en
dit bewaart er de Partij voor. dat het
socialisme zelf tot het alomvattend ge
loof woixit en dus Christenen zou uit
sluiten. Ik ben persoonlijk vast over
tuigd. dat deze verruiming politiek èn
geestelijk winst betekent. Het is daarbij
voor velen, ouderen èn jongereh een
verrassende en blijmakende ervaring,
dat „orthodoxen" en „vrijzinnigen" bij
verschil in theologie zó diep verbonden
blijken in een strijd om Gods recht op
deze wereld waér te maken, om de lou
terende kracht van het Evangelie dienst
baar te maken aan de geschonden en
verscheurde mensheid, dat de theologie
daarbij op het tweede plan komt Wie
scherp acht geeft op wat er in de wereld
aan de gang is. met name on die enorme
krachten, die alle godsdienstig leven uit
hollen en ondergraven, leert het boven
dien zien als de eis van de tiid: dat de
levende krachten van godsdienstig ge
loof worden samengebundeld. Ik acht
het onverantwoord in deze tijd. voor
elke vorm van Christendom, om zich oo
te sluiten in de cultus van eigen groeos-
vroomheid of eigen speciale theologie".
