LEEUWARDER
COURANT
HET RIJK ZAL HET HERSTEL VAN
DIJKEN GAAN BEKOSTIGEN
DE
Is Dulles bekeerd?
At
Afsluiten van de zeearmen met
voortvarendheid in studie
Beter kansen voor Europa
202e Jaargang
Dinsdag
UITGEEFSTER: Stichting „LEEUWARDER COURANT 1947"
DIRECTEUR: S. Jonker. REDACTIERAAD: J. Piebenga en C. van Beem
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en feestdagen. Gedrukt bij de
N.V. Erven Koumans Smeding, Leeuwarden. Bureau Voorstreek 103
Geopend 8.3017 uur, Zaterdags 8.3012.30 uur. Telefoon alle
afdelingen 8344. BIJKANTOOR Sneek, Kleinzand 37. Telefoon 2020
10 Februari 1953
No. 34
Sinds t
H0oFDBtADVWj=R/pstAND
ÏS&i 1752
[ESIAND C~-
Abonnementsprijs: 44 ct. p. w., 1.85 p. m., 5.50 p k\y. Losse
nummers 10 ct. Advertenties per mm-regel: algemeen tarief 27 ct.
en bij contract resp 25. 24. 23, 22, 21, 20 en 19 ct. bij 500. 1U0U. 3000. 6000,
10,000, 50,000 en 100,000 mm; editietarief: buiten Leeuwarden 14 en 13—11 ct„
Leeuwarden 18 en 1715 ct.; Ingezonden Med. driemaal advertentie-tarief;
Familiebërichten 16 cent. Brieven onder no 50 cent extra Girono 272459
Dit no. bestaat uit b pag.
Nota van dr. Drees over de watersnood
Beschadigde huizen
en boerderijen
22.000 in het water
Hoewel betrouwbare gegevens over de
schade aan woningen, boerderijen enz
in de watersnood-gebieden op dit ogen
blik nog niet voorhanden zijn. moet een
gerucht, als zouden 500.000 woningen
zijn beschadigd of verwoest, met de
grootste stelligheid worden tegengespro
ken. Vast staat bovendien dat een zeer
groot deel van de aangerichte schade
herstelbaar is.
Reeds werden over Zeeland enkele
globale ramingen gemaakt, die het mo
gelijk maken onder het allergrootste
voorbehoud de volgende cijfers te noe
men. In Zeeland staan 13 a i4.000 wonin
gen in het water. Naar zeer ruwe schat
tingen zijn daarvan 1450 verwoest, 3000
zwaar beschadigd en 3500 licht bescha
digd. Van de boerderijen worden 1500
als totaal verloren beschouwd 2000 zul
len zwaar of licht beschaJigd zijn. In
Noord-Brabant staan volgens schatting
8300 woningen en boerderijen in het
water. Nadere gegevens zijn nog niet be
kend.
Zo nodig zal uitvoering Zuiderzeewerken worden opgeschort
De minister-president dr. Drees heeft aan de Tweede Kamer doen toekomen
de door hem toegezegde nota over de watersnood. Hij geeft hierin uitdrukking
aan zijn bewondering voor hen, die in welke functie ook bij de hulpverlening
aan 6c getroffen gebieden hun krachten gaven en nog geven. De wijze waarop
het volk van Nederland en het buitenland te hulp zijn gesneld, vervult de
regering met trots et; dankbaarheid. Zij is er van overtuigd, dat voorzover hiér
of daar critiek is geuit, deze niets afdoet aan de buitengewone prestaties, die zijn
en worden geleverd. Mogelijk gemaakte fouten verzinken in het niet bij al het
goede, dat is gepresteerd.
„Aanzienlijk is de materiële schade voor de getroffenen en voor ons land",
aldus dr. Drees, „maar zij kan worden hersteld. Groter is echter het niet te
vergoeden verlies aan mensenlevens. liet laatst hieromtrent bekende cijfer
is 1395. Voor verdere stijging moet worden gevreesd.
Met dankbaarheid stelt de minister
vast, dat de productie-capaciteit van
de Nederlandse industrie als zodanig
onaangetast is gebleven. De regering
acht dit van grote betekenis. Juist nu
de landbouwexport door het ten dele
uitvallen van de landbouwproductie in
dit vruchtbare gebied in Zuid-West-
Nederland mogelijk enigszins zal ver
minderen, is het van belang, dat de rol
van ons land als leverancier van indu
striële producten door deze ramp niet
is aangetast.
Het herstel
De toestand van de dijken is in het
algemeen enigermate gestabiliseerd.
Een groot deel van de gaten is van be
perkte afmetingen en deze behoeven bij
het dichten geen bijzondere moeilijk
heden te bieden. Op Schouwen en Dui-
veland is een tweetal dijkgaten ont
staan, waarvan het dichten bijzondere
moeilijkheden zal bieden. Op Zuid-
Beveland worden een paar dijkgaten
aangetroffen, die grote zorg baren, al
is de diepte daarvan thans niet over-
Buitenlands Overzicht
I~|e republikeinen in de Verenigde schil is. dat het state-department niet
Stalen zullen bij het grote publiek meer koeltjes afwacht wat Europa zal
wel verwarring veroorzaakt hebben in doen. maar werkelijk en vrij dringend
de laatste tijd, en nu helemaal. Tijdens wenst, dat de band zal blijven be
de verkiezingscampagne en nog daarna staan. Hier demonstreert zich blijkbaar
lieten ze öe goegemeente weten dat de wederkerigheid van het beveiligings-
alles, ook de politiek ten opzichte van systeem enhet bewustzijn, dat er ook
Europa, heel anders zou worden, en een groot Amerikaans belang is gelegen
Dulles onderstreepte dat nog eens door ln de handhaving van West-Europese
zijn herhaalde waarschuwingen. Boven- voorpost. Dat was de laatste tijd te veel
dien werd met zoveel woorden betoogd, °P de achtergrond geraakt, misschien
dat Azië ten minste even belangrijk als wel in de geest der Amerikaanse
Europa, zo niet belangrijker, werd be- leiders Totdat zij uit hun eigen, speci-
schouwd. Nu echter wordt op deze weg heke sfeer zijn getreden en een ruimer
stil gestaan en zelfs rechtsomkeert ge- overzicht over de problemen hebben ge
maakt. terwijl men zich het hoofd breekt kregen.
met het probleem hoe dat aan het Dat brengt meteen mee, dat ze ook
publiek en het Congres moet worden niet direct klaar zijn met een Azië-
uitgelegd. Nadat men eerst de ge- politiek en een oplossing voor Korea,
dachtengang in een bepaalde richting Zelfs Taft praat nu wat bedachtzamer,
heeft geleid, moet men zich nu in- Hij mag dan poneren, dat als men de
spannen om die lijn om te buigen. Of- Noordelijken niet zo lang in de gelegen-
schoon ons, hier in Europa, deze gang heid had gesteld zich te versterken, de
van zaken natuurlijk alleen maar ge- dingen anders zouden zijn gelopen, de
noegen kan doen. vragen we ons toch feiten op dit ogenblik liggen nu eenmaal
af, waarom de nieuwe mannen in zoals ze zich voordoen en daarmee moet
Washington zich dan niet eerder wat nu worden gewerkt. En die verhinderen
gereserveerder hebben uitgedrukt. een snelle oplossing, zoals ook Taft er-
Men kan toch moeiiijk aannemen, dat kent. Dat wil niet zeggen, dat men in de
ze zioh enkel en alleen uit de behoefte Verenigde Staten niet zoekt naar
aan een politieke controverse tegenover middelen om de Chinezen onder druk te
de Truman-politiek hebben gesteld. En zetten (Formosa, eventuele blokkade
men kan óók moeilijk aannemen, dat van het vaste land), maar men ziet
mensen als Eisenhower en Dulles hun blijkbaar in. dat dit alles het grote be-
voorlopige gedragslijn op losse gronden lang van een sterk en verdedigbaar
hebben opgesteld en met een zo geringe West-Europa niet mag overschaduwen,
kennis van zaken, dat een bliksem- Intussen stuurt Stassen weer groepen
bezoek van tien dagen al voldoende Amerikaanse autoriteiten en experts op
was om een ommekeer te bewerken, uiteenlopend gebied naar Europa, maar
Misschien is ommekeer iets te sterk uit- dat is meer. omdat hun advies groter
gedrukt, maar een opvallend nuance- draagkracht zal verlenen san de voor-
verschil zit er toch zeker in de be- stellen van de regering. Bovendien
richten, die ons nu uit Washington be- kunnen deze laatste dan in overeen-
reiken. Ze wijzen in feite op een voort- stemming worden gebracht met de be
zetten, althans in grote lijn, van de vindingen der commissies. Er schuilen
vroegere buitenlandse politiek, zij het dus nog wel degelijk risico's voor West-
dan met een iets dynamischer inslag. Europa. Ock bet dezerzijdse belang zal
Maar is die dynamiek óók niet groten- de staatslieden der Europese landen
deels schijn? Men staat nu voor de echter wel voor ogen staan en men mag
praktijk en die vraagt oplossingen, dus verwachten, dat ze al het mogelijke
welke met de werkelijkheid rekening zullen doen om de sfeer te scheppen,
houden. Een werkelijkheid, die dezelfde waarin de gewijzigde opvatting van het
problemen biedt als waarvoor de *tate-department tot volle ontplooiing
Truman-administralie zich gesteld zag. kan komen. Al is het lot van de
Een feit blijft het. dat als Europa er "urooese defensiegpr.-.op<-.=;chap nog zeer
niet in slaagt een stukje eenheid '.e pro- onzeker, rie mogeliikVw'on voor West-
duceren. het moeilijk zal zijn het Europa liiken than* weer heel wat
Congres tot voortzetting van de vroegere groter dan toen Dulles nog ..in de
politiek te bewegen, maar het grote ver- oppositie" was. v. B.
Stellendam is nu een dood stadje. De
bevolking is geëvacueerd en op het
water drijven de overblijfselen van weg
gespoeld huisraad.
(Luchtfoto)
matig groot. Op Walcheren is men de
situatie weer nagenoeg meester. Het
dichten van de gaten op Goeree en
Overflakkee zal niet op ernstige be
zwaren stuiten. Voor een drietal zijn
echter grot»- moeilijkheden te verwach
ten. De duinen langs de gehele kust
hebben het zeer zwa; moeten ontgel
den. Het zal nodig zijn dat de afgesla
gen duinen weer op de daarvoor ge-
eigende wijze zullen worden bijgewerkt
Voor het dichten van de grote
gaten en soms ook voor aanslui
tende dijkcomplexen moet de hulp
worden ingeroepen van de grotere
aannemers, die gespecialiseerd zijn
in bagger- en grondwerken. Het is
niet mogelijk om daarvoor bestek
ken gereed te maken, weshalve het
in het voornemen ligt de uitvoe
ring op basis van regiecontracten
te doen geschieden. Het ligt in het
voornemen de'leiding van de uit
voering in handen te leggen van de
rijkswaterstaat.
Van de bedragen die met het her
stel der dijken gemoeid zullen zijn, is
op het ogenblik, zelfs bij grove be
nadering. nog geen raming te geven.
Wel kan er echter reeds van worden
uitgegaan, dat zij dermate hoog zullen
zijn, dat de draagkracht van de ge
troffen onderhoudsplichtigen (in de
regel waterschappen) hierbij in het
niet zinkt. In dit verband is de rege
ring van oordeel, dat de kosten van
het herstel van de hoofd- en buiten
waterkeringen geheel voor rekening
van het rijk zullen dienen te worden
genomen.
Drieledig plan voor
hulp aan ons land
Door de V.S. en Canada
De V. S. en Canada zouden, naar men
in gewoonlijk welingelichte kringen te
Ottawa meent te weten, begonnen zijn
met een inleidende studie van een finan
cieel hulpplan voor Nederland in ver
band met de door de overstromingen
aangerichte schade.
Het zou hier gaan om een hulppro
gram op lange termijn, dat gebaseerd
zou kunnen zïir» «n i. een schenking van
Canada er de V. S. 2. een lening door
middel van de Internationale Bank en 3
een 'ïoging van de Noord-Ameri
kaanse bijdrage aan de N.A.T.O.
Een en ander zou ten doel hebben de
verplichtingen van Nederland tegenover
de N.A.T.O. tijdelijk te verlichten en
Nederland in staaf te stellen voorrang te
verlenen aan het herstel van de schade
in de getroffen gebieden.
Hij zon Europa toch zoveel
mogelijk hulp willen bieden
De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, Foster Dulles, en de
directeur van de M. S. A., Stassen, zijn gisteren van hun rondtocht door Europa
in Washington terug gekeerd. Reeds een uur na hun aankomst begaven beiden
zich naar het Witte Huis voor een bespreking met Eisenhower. Volgens A.F.P.,
welk bureau zegt dit van „welingelichte zijde" te hebben vernomen, zouden
Eisenhower en Dulles tot de slotsom zijn gekomen, dat het noodzakelijk is Europa
zoveel mogelijk hulp te verlenen. Dit zou vooral moeten geschieden op die
terreinen, waarop de Europeanen hebben aangetoond zichzelf te willen helpen.
Het zou ook gemakkelijker zijn in deze gevallen de noodzakelijke medewerking
van het Congres te verkrijgen.
Harold Stassen, directeur van het
Amerikaanse bureau voor de weder
zijdse beveiliging, zou, naar van
dezelfde zijde wordt vernomen, voor
nemens zijn een krachtige poging te
doen om de Amerikaanse openbare
mening en het Congres te winnen voor
het uenkbeeld van krachtige Ameri
kaanse steun aan de Europese bond
genoten.
Hij zou daarom willen voorstellen dat
groepen, die in totaal 55 Amerikaanse
c'r.skundigen op financieel, industrieel
eri zakengebied zouden omvatten, een
bezoek aan acht Europese landen zullen
brengen om ter plaatse de voorwaarden,
waaronder de Amerikaanse hulp zou
kunnen worden verleend, te bestuderen.
Tevens zóu dan kunnen worden nage
gaan hoever de West-Europese staten
zijn gevorderd met de opbouw hunner
landsverdediging
De acht Europese landen, die Stassen
zou willen doen bezoeken zijn: Groot-
Brittannië, Frankrijk. Italië, West-
Duitsland, Nederland. België, Dene
marken en Tur'-ijè Ook naar Indo-
China, Formosa c>- de Philippijnen
zouden dergelijke groepen van des
kundige Amerikanen worden gezonden.
De nieuwe Amerikaanse regering
staat thans voor de volgende moeilijke,
doch volgens haarzelf onafwendbare
opgave: het overtuigen van het Congres
150.000.— voor agrarische
mechanisatie
Tussen de regering van de Verenigde
Staten en Nederland is overeenstem
ming bereikt over de besteding van
J 150.000.uit de tegenwaardereke-
i ning van de dollar-hulp voor het be-
Maatregelen vorderen van een beter gebruik van
Zo spoedig mogelijk zal een t- j tractor/^, en werktuigen in land- en
werp-noodwet worden inged. d, tuinbo.
waarin een centrale verantwoordeliik- 1 Voor de practijkopleiding op het ge
heid voor het herstel van de dijken bied van landbouwwerktuigen en
wordt geregeld. Het herstel van de tractoren zal een werkplaats en een
dijken wordt onmiddellijk en zo snel demonstratiezaal worden ingericht. Be-
m'ogelijk ter hand genomen. Indien de halve smeden zullen vooral ook jonge
nodige snelheid van deze herstel- boeren en landarbeiders hier korte cur-
(Zie voor vervolg pag 2) sussen kunnen volgen.
van de noodzaak om de Europese landen
aanzienlijke hulp te blijven verlenen op
een tijdstip, waarop de meeste Congres
leden en de Amerikaanse openbare
mening het oog vooral gericht houden
op Aziatisch, vraagstukken en de
Koreaanse oorlog, zegt A.F.P.
Van dezelfde gewoonlijk welinge
lichte, zijde wordt nog vernomen dat
minister Foster Dulles president Eisen
hower heeft ingelicht omtrent door
Europese staatslieden geopperde be
denkingen met betrekking tot de
neutralisering van Formosa. Men acht
h' niet onmogelijk dat de Amerikaanse
regering t<_ gelegener tijd zal overgaan
tot de publicatie van een geschrift over
„het nieuwe aanzicht der Amerikaanse
politiek met betrekking tot Azië".
Dramatisch
In Schiedam heeft zich gisteren een
drama afgespeeld. Bij een familie was
daar het echtpaar den B. uit Zierikzee
met twee kleine kinderen opgenomen.
Gistermiddag ging de heer den B. de
stad in. Zijn vrouw bleef met haar
gastvrouw thee drinken. De eerste
moet toen door een vlaag van ver
standsverbijstering overvallen zijn. Ze
snelde opeens naar boven, waar haar
twee kinderen lagen te slapen. Eerst
nam ze het zoontje van twee jaar op en
wierp het van het twaalf meter hoge
balcon af op straat. Daarna wierp ze
de baby naar omlaag en sprong tenslotte
zelf van het balcon.
De baby werd dood opgenomen en de
moeder en het zoontje van twee jaar
zijn in deerniswekkende toestand naar
het ziekenhuis overgebracht.
Aan personen, die naar de noodge-
bieden moeten terugkeren, kunnen
plaatsbewijzen voor de spoorwegen op
crediet worden verstrekt tegen inleve
ring van een door of namens de burge
meester ter plaatse afgegeven bewijs.
De niet-geëvacueerde bevolking van
Brouwershaven moet zich op allerlei
manieren behelpen. Foto van de water
mandie met zijn vrachtauto de huizen
langs gaat, om de bevolking van drink
water te voorzien.
Eigen risico
Het is natuurlijk buitengewoon ver
heugend. dat zovelen zich ge
drongen voelen het hunne bij te
dragen om. voor zover mogelijk, de
slachtoffers van de watersnood te
helpen en compensatie te geven voor
wat ze verloren. Het eerste lijkt met
de te verkrijgen middelen een heel
eind te verwezenlijken, maar wat het
laatste betreft, zal de schatkist moeten
bijspringen. Wat daarvoor nodig is
men denke maar aan woningen en
gebouwen, huisraad, bedrijfsuitrusting
en voorraden, grond, gewassen, leven
de have. landbouwwerktuigen e.d. (de
reeks, opgesomd in de regelen voor
de schadevergoeding! komt uit op
een eindcijfer, dat weliswaar nog niet
bekend is. maar dat zich stellig be
weegt ver buiten de grens, die men
redelijkerwijze aan de particuliere
milddadigheid kan stellen. En dan
denken we nog niet eens aan de
enorme kosten van het herstel van de
dijken, van het droogmalen der onder
gelopen gebieden, van het weder
bruikbaar maken of nieuw optrekken
van openbare gebouwen enzovoort, die
betaald moeten worden uit de publieke
kassen.
Geen wonder dan ook. dat men met
zorg denkt aan de bijkomende gevol
gen voor onze betalingsbalans, ons
productievermogen en ons monetair
evenwicht, terwijl de vermoedelijke
schrapping van de ontworpen maat
regelen tot verlichting der fiscale
lasten moeilijke vragen opwerpt in
verband met de industrialisatie en de
werkgelegenheid, problemen, die juist
nog meer accent krijgen dan tevoren,
nu een deel van onze agrarische ex
port tijdelijk is uitgevallen.
Deze ramp doorkruist derhalve op
ernstige wijze onze economische op
gang en mej! kan zich al is het in
grijpen van de natuur ditmaal wel
zeer omvangrijk en heftig afvragen
of het eigenlijk verantwoord is derge
lijke zware risico's met niets anders
te pareren dan met particuliere mild
dadigheid al brengt die dan tijde
lijk onze beste gevoelens naar de
oppervlakte en overheidsimprovi-
satie. Er is misschien veel mee te be
reiken. maar dat alles kan toch op
tijdstippen komen, die geëigend zijn
financiële en economische spanningen
op te roepen. Tenslotte moet èn de
particuliere hulp en de overheids
bijdrage (bijvoorbeeld uit de op
brengst van een staatslening, die men
thans waarschijnlijk acht) uit de
lengte of. de breedte komen.
Dit gebeuren kan een aanwijzing
voor ons zijn. dat we rampen, altijd
onvoorzien, maar hopelijk nooit meer
zo ernstig als deze. beter voorbereid
tegemoet dienen te treden dan tot dus
verre altijd het geval is geweest. Het
moet mogelijk zijn een systeem te be
denken. dat men als een soort van
..nationale assurantie" zou kunnen be
schouwen en dat gebaseerd is op het
gemeenschappelijk maar bij voor
baat dragen van het risico, waar
door een deel van de bevolking ge
troffen kan worden, door overstro
ming. door een wervelwind of iets
dergelijks. Wanneer van alle belasting
betalers een bescheiden percentage van
hun aanslag wordt gevraagd wat ze
nauwelijks zullen voelen en deze
„premies" gestort worden in een wer
kelijk fonds (wat het Rampenfonds
niet is), dan kunnen we, nationaal be
zien. met een beetje geluk in een be
trekkelijk gering aantal jaren, rente
op rente, een rampenverzekering
eigen risico" opbouwen, die in de
meeste gevallen voldoende zal zijn om
zonder verstoring van onze economie
en zonder een overhaast beroep op de
burgerij rampschade in al haar directe
en bijkomstige vormen op te vangen.
De belegging van de aldus verkre
gen gelden door de staat een beleg
ging, die in overeenstemming dient te
zijn met het doel kan geen bezwaar
opleveren. Er zijn tal van verant
woorde vormen voor te vinden. Boven
dien zou men, nu zo veel zaken inter
landelijk geregeld worden, grote uit
breiding aan het systeem kunnen geven
door het internationaal te maken. In
elk geval wil het ons toeschijnen, dat
de ramp. die ons land thans getroffen
heeft en die zo diep ingrijpt in de
nationale economie, ons met harde hand
gewezen heeft op een lacune, die in
onze tijd niet meer behoorde voor te
komen. De natuur hebben we niet in de
hand. maar we kunnen wèl pogen ge
meenschappelijk en stelselmatig de
kracht en de middelen te vergaren om
de slagen te pareren, die nu hier dan
daar aan delen van ons volk en aan het
openbaar bezit worden toegebracht en
waartegen het niet doenlijk is afzonder
lijk volledige voorziening te treffen.
v. B.
F.R.S. wil stambo kvee
zenden naar rampgebied
Het bestuur van hel Friesch Rund
vee-Stamboek heeft een oproep doen
uitgaan naar de leden om gratis een
stamboekdier ter beschikking te stellen
voor de wederopbouw van de veestapel
in de geteisterde gebieden
Woord van d°
1 verstand dient mts a
Ln Rochefatdd.
